Y Clorianydd

ABERFFRAW. T.lnmcnvyn.—Yr oedd yma barotoadau mawrion ar gyfer v ddwrncd uchod; yn fwy ait" neillduol obhegid fod yr Odyddion yn myned i gerdded drwy yr beol; ycM>. Yr oedd Semdorf Llangefni hefyd wedi ei llotgi am y diwrnod, a byddwii ni yn meddwl Jasvier o gl elywtd sain yr udgorn yma., ,gan na. byddwn- yn ci gael yn fynvch iawn. Gwasanaeth yn yr Eglwvs.—Am baner-awr omarddeg gorynideithi-odd 'Ohv'b yr OdydldiDonj Prinoe Llewelyn Hotel am yr eglwys, y11 felateit-ori can y sedndorf, a'u dilyn gan y ey Yr oedd yr oiygfa yn wirioiveddol bardd, ° gan fodi pio amryw o Odyddion leuaanca £ am hy £ y yn i "dilhd newydd Yuyrj^ cafwyd gwasanaeth byr a, gvvresog, yr chafwvd llenwyd ;gau v Parch Canon llvchar prejh .tea™ .'r Huglfcs, curad. Yr oedd yr lien e> };}- YGjaiaw.—Ar ol y gwusanae^ d!f>ith dtaehefn i fyned' yn ol am y rrmce i^eweiyn. Hrtel D« jr <di Mrs a Mm Owen, jn ol eu haS «ii pMOtti ci.ua»- rl.ago.-ol ar eu cyfcr M :imrvw" o anercluadau wrth ben. wSJch-eu "anerchodd -Mr O. Hughes, yr v g^ddf >dM>on mewn ffi £ f o Jj^Li ,'r Parch O. Hughes aiu e\ breget-h ai 2^r EM^ £ uTMr«T. Roberts, hU. Ym ^itjgiodd! Mr H. G. Williams, onad™, OaergjS/ -ddiolchgarwch i Mr John Petere Diwyd-. h^riuk' Mr EPeters a'r Parch O. Hughes. Crngfoerdd — Yn yr liwyr cafwyd ^yngherd rha^oirol yn Ysgoldy y Bwxdd tuag ^jfreuhaw J diwmod gai1, yr Odyddion. £ me-di-LIS e gan Mr Griffiths, Henliys Fa-%i-,r, vr hwn svdd bot) amser yn btlrod i wtsm-gwtllu Y <-yhoeddL Cyroe.rwyd! rItan yn y cyngherddJ gan G wilym a UiSos Ff raw, Mr 0 Hughes y» amryw aelodasu o i^emdorf J ^^IvvVddol. cyngbeirdia1 da, pobloigwdd, ac ysgol Sul V Te Parti.—Yn y prydinawn yr^ £ nyddol. Wesleyaid yiv niwyiilum eu gw ]all y mor Yn ,gynu,t byr A « i fwynlia.u eu nuinaui, a- w«ui tma'r ysgol- ychydig cl^^g'd^ STgwkdd ragonol ™ dy dan y oapel, ite yx <^a.\saaiaetliwydi wrth y pharotiox ar eu cy^: Tvddyn Hwrdd; Mrs byrddau ga.n Miss W ly 7 Mi p,rit- ohaird, P^ndwf Miss ^illia,mSj Trefriw HngheSj Oaapel Hmise eu cynartliwyo Williams, Ty n L' ^ax^yii gaa lu mamr oraienul1 rhy Cafwyd m.od.ai pawb y 1Lwer 0 ddyeithr- iaJid o'r wIwi wool d'oo yma., a chafed diwmoa hapus ai gweddus iawn jai rn i „m ,1T1 Hw Eglwvs LMngwyi'an.—Dydd Mercher amim- a-r-ddeg y boreu, CYllhaliwyd gwasa,na.eth a. phregeth Yu y-r e,liwys uchod, yr hon a. saif air ynys feehan tti y mor. Ni on gwasanaeith yno or olaen ers d«rau' o tlTnyddf^edd, oud penderfyiioddl yr Hybarea Arcliddiacon Morgan gael ua yn» ar Ddydid Uwyl St. Cwrfan, hen nawddsant y plwyi. Yr oedd }lmW9 wedi drod yn nghyd. Buasiu gwasana^th blvnydldol ar y dyxld hwn yn ddyddorol ia^ni, ond iddo fod ar »mser mwy cyfleais i'r cyffredm Jiag oedd y flwyddyn hon. Meddylddlrych ho,pus a. tnaraw- WQvn^ili.hpbnt. —Dydd Owenor diweddaf yr oedd llmw-a mawr o'r plant, yn myned -addiyma ceiibydaa am y cymanfa, yr hon a' T,lanwrefni. Mae y plant with eu bodd' yn cael y "trip" hwn, ac v'mae yn cynyxcliu l>afur mawr. AberwT.

AMLWCH. Gwyl fr-rddorol yr Eglwys -Yr ydyrn yn^eall fod P7wtoada:umawrron art. gyl'clmyl ^rddowl l^oi^ iaieth Twroelyn sydd i'w chvral ar y 25am o itehefin?T Egl-^s «, Eleth, Amlwch. Tfc «<W mfer didtt yn y etphvysi yr wythnos ddiweddaf, Aliss Fayi.ter yi- Yr oedd y -Parch R. Davies Llamrchy- medd yn bresenoi, ac vn ol fel Medd pethaiu y 3T»o^i Rhoegoch Gclunwyd yr achos ^KolaSh iSydyn. Taflwyd y dreJ i ddydiiyix mawr trwy y r.iewydd am f;iTW(>keJi Mrs Huglwas, T^'nygiat, Madyn Dvsw. Yv oedd yn oerdded yr vstrv'd ychydig cyn i'r newydd dd od ailian. Yr oadd Mrs Hughes yn, bur adimbyddus yn y cyloh- oe>d)i hya. Un o frodorion Cemaes oedd, a, ton vn, byw am a,mser maitli yn y Raglan 'Oastle. Yr 0ed» yn dd'yn^s earedig a" chymwynasgao- iawn, aic yn fa.m i Mrs Willi'ims, Pensarn House, a cliwech o blamt email. Yr oedd wedi bod yn bood ddwy- waith. Bydd cliwithdod ar ei liol mewn Hawcr ^Ym.ve!wyr. —'Bu Hawer o ymwelwyr ai ni y iatii hyn, a-c mae rhai yn aros eto.

.I BANGOR. Leailwn v byddl i Gor Oymreig Egi^js, Bangor ddeAyn cymunrodd oideiz punt dlrwy farw- oltueth Mim Kate Owen Nantporth ^n £ >r. Y iTiviip. Mr David Richards, efrydydd yi. Bala-Bangor, wvdi derbyn gwahoddiad unJxyd cddawTth eglwys yn Uangattook, Sir Frychennog, 1 "Ysbytty1 Mm^ Arf^—Y mae y rhai caidynol wedi presantau i'r yr Anrhydieddus Miss Alice ^glas "magazines," Mrs Edward's, y Ficerdiy. ^1 ■welwyr am yr wytlmos lion ydynt yr Arglwy dld Eagob a ilrs Lewis, Gartherwen.. Damwain. Brwg genyan ddw-evd i Mrs Robwt Hnaghes, Caellepa, -Bangor, gyfarfod a ddifrifol Llun y Sulgwyn. > Tra yn Wded eydai ■nhriod i lawr o'i phreswylfod yn Nghaelle-pa, Lydi y 9-rt-h rywfodd neu gilyd-d ibu iddi -ithro ea tl rSd CTdar ^nlyniad iddi <lcri ei choes. crnorthwv rhaig blaen, ao aethpwyd a lu yn. d iw thy lie y gwieinvddwyd arm gan y Meddygon Grey- « E. O. Price. D-v genym dkJeadl ei bod erbvn liyu yn .gw^lla. yn araf Ffedriau Bangor 7 Flwyddyn Nesaf. — I mae ffeiriaiui Bangor y flwyddyn nesaf w«li ^u v canlynDyddi Gwener, Ebnll 8fe-d!, yn canlyn ffair Llangefni; dydd Llun, Mai 2il cjn ffaur Bod edern; dvdd Gweiver, Gorphenaf Sfed, yn canlyn ffair Llangefni; dydd Sodwrn vri Awst, y11^1^? T ffair yn Mhorthaethwy dydd Gwenier, Mcda 9fed, yn caailyn ffair Llangefni a dydd Gwener, xach- wedd 4vdd, yn canlyn lTair T-laiigefni. tkallwn fodi Mr Robert Owen, un o Sein Riiyda- ian mwyaf adiriabvddas S'wydd Lancos'teir a .Goo-k-idld Cvmru, jbtiward gweinyiddiadiol a,r ^f"ll;ad v Brenin fel Grand Marb Master, yr h^vn rS«SryTn ddiweddar yn ei br^wylfod yn Car- narvon-rcad, Glianadda, Bangor wedi gadad enldo fl-rc„ Yr oedd Mr Owen, yx hwn ful E2k55 £ .Vl vn feistr yn NhlottJ %«or, «« kid'tafyd Brf'hSdyw (^d^lfawrtl.)'. ngWn'ffy'^i E^gob. Y mae parotoadau eabja J „mlTW J016! eu caxio yn mtien am giyn ai s g' y^ivnt Soweddi^saai a boaieddigion. a deall" n A y am adae] vr un gareg heb ei throi, fe. y °Pve< fr «e) g^eledi eu l'fafiu- wedi troi allan yn 1)" Minus. Y ir.ae Ardalydd Mon yn parotm sULL <3 huii, ac y ruae yn bwriadv. g^veiny1 lirwy ga.iiad ig nvvdid ISjir Richard1 W'-il. Bulkeky Bar., bydd 1 Seindorf y Royal ^j Royal Enoineer Militia fod yn tbresenol; Seiix-Lci-t" Arian Nantlle a Seindbrf Arian Porth- Qethwy yn bresenol Bydd amryw atdyniadau yno menu trwahanol ffurfiau er pleseru ymwelwyr ru r He. Dv¿'d) Mawrth yr Arglwyddies Magdalen BulkeW fvdd vn agor v "kaiar;" dydd Merch«^ ArdcjJydd Moal; a, dycM Ian, y Maer (y Cynghoxydd W P ALi+b^ws^ Y mae Ardalydd Mm yn ^•^ c^cMVddonieb yn y "W» Y mae wedi rhoddi yn llaw v Mri Brown a 1 Gwmm, East- gate-row, Oaer, i barotoi ei "stall a'r reception- room," ac y mae v gwaith yn cael ei arolyga gan Mr Tlvomaim, ar ran y ffirm, ac y mae yn ol pob telbyigoLrwydd yn, sicr o fod yn baa^did a g^vycti. Idw yddiant ddyiwunwn i'r tray.a-ar.' Y mae, y "Piea-rots" ar y lanfa dechreu er Lkm y Sulgwyn, a dea,llwn xm bod! cys-tal ag enoed. Y maeut y flwyddyn. hon yn myned dan emw newydcl, srf "Mr vvril Summerson's Merry Musical Middies. Wei, sut byna,g am hyny. y niaent yn -t,3.ri liwyl aina.rferol, ac v mrue tyrf-aoedd1 yn onyned i'w gwrandaw yn, myned dtrw'y eu oaibeuon a'u perffc-rniKid:au bob prydnawn a chjda'r nos. Marwolaetha.u.—I>rwg genvm gofnodd -aim farwol- •ein hen gyfeillio-n bob amser. a'r wytlinos lion y mae genyin i goniiodi marwoiaet-h Mr Thomas Owen, Friars-road, yr hwn fu aim) amser yn wael d itchyd. Ii' oedd yn ddyn tawel, ac yn hoff gan ei crrfeiil'ion.—Htfyd ar y 3ydd o'r mds li-A-ii bu farw 1r Mary Edwards, anwyl bi-iod) Mr E. M. Edwardsf Minafon. W< st End. Yr oedd hit ban yn wraig rinweddol ac adnabyddhis. "ONclY lideimlivn a'r teadunedd galarus yn eu proud,igiiethani.

CAERNARFON. ? Cymarifa Gerddorol AVesleyaid Gog,edd Oymrui.— Y mac parott-oadau prvsur o few 11 cylch y gymanfa. vch-od er sicrhau ei llwyddiiant yn mhdb ystyr. Disgwylir y bydd dylifiad pobl lawer i Pamion ^aernarfon ddydd Llun nesaf, Metiefin I5f-ed Bydd J^eiiiS rl'ad a chyfleus yn- rliedetg o 'bob cyfoiriad!. Pyfarfodydd' i fod ami 10.30 y boreu, a 2.30 y pryd- nawn fel ag i rocbdi cyfleusderau i g|erdded tipyn oddi aragyloh y dre* benafol, ac i gaeil 1 iuniaetli briodol, etc. Arweinydd, Mr Wilfred Jones, R.A M!, Wrexham,—Advt. Eog Trwm.—Dai^u i 'bysgotwr lleol Iwyddo i ddail eog yn Ngiiulfor Menai ddydd Iau, yn pwyso 28 pwys. Ni ddadiwvd ei gyff-elvb eirs blynyddau lawer, a daeth n-gei'iiiau o bobi i gaei gQlwg arnoi yn ffenestr masnachdy pysgrxl Mrs Heard yn High-streets "Eweh i'r Prif-ffyirdld a'r Oaelllu. "-Y mae- Cad- ben Griffith, o'r Church Army, wedi deehreu ar y cyfarfodyditi cretyddol a, gynhelir ganddo yn yr haf yn yr awyr-agored. Yr wythnos ddi^vieddaf cyn- haliodld gyfarfodydd yn Baptist-street- a Mountaiin- street gyda llwydidiant mawr.—Nos Sid hefyd bu cyfeiUi-o.il yr achos cenhadol yn Siloh Biach yn cynaJ eu cyfarfod cirefycBdol arferol yn Mountam-stine'et, ac nidi yn y capel, fel atferol. Mwy o'r ysbryd! yIillI syddl yn eisi.øu yn y dæf, a llai o snoibcuddiwch. Dyn o Fon mewn Trybmi. Mewo YTnadlyis Bwrd'eisiol arbemig foreu ddydd Iau, gerbron y Maer Mr R. O. Roberts, cyhuddwyd Richard Owen, o Sir Foil, o fod yn fedtiw ac arreoius, ae K) ■yimjoisod ar yr TlocldgeiclwaA 45, ac o niweidio Swydd- feydid YmddiriodtolwyT y Porthladd (y niwed yn costio 4s 9c). Dirwywyd ef i 5s ar cost an am y tiros-edid) cynitaf a 5s a r oostau am yr ail, a r un modd gydia'r fcrydydd. Addavvodd dalu arn y niwied a. wniaje^th i'r swyddfeydd cafocl& ei anfon i garchar am dair wythnos hefyd. Cyrughor Trefol. —Cynhal iwv dl y cyfarfodi arlero1 ddydd Mawrt-h, pryd y llywyddai y Maer dros gyiiulliad da o'r aelodiau. Y prif fater ydoedd cijrflwyno adroddiad Pwyllgor y Goleuni Tiydtmncil (oadedrydd pa uin yw Mr J. Pritchatnd, Cfiurch- sbreet). Yn y diwedd, pasiwyd fod y mater pwysig hwn i gael ei ystyried mewn oyfarfod arbenig o'r Oyinghoir ddy&ct Mawrth n-esaf.-Hysbysodd y Maer iddynt beiuderfynu beth amser yn ol agor cronfa. i gynorthwyo teuluoedd y rhai a,godlal-ant eu bywydau gyda'r bywya'fad yn y Mumbles, Deheudir Oyintru, and; hyd yn hyn nid oedd- ond ci. enw eff yn unig ar y rhes.tr.—^Pasiwyd fod "tenders" i'w rhoddi a'llan i adgyweirio yr agerlong Arvon. "-Pasi-i-,Td i anfon at y London and' Nort h-We stern Railway Company i ofyn idd'ynt adoiladu un o'i igweithdlai yn y dref. Y Ddeddf Addy Newydd.—Y mae .swyddifey.dld y sir, o dan y Ddod'df uchodl wedi eu hagor yn 22, iGJastel-squsaire (wrth ben swyddfa'r Cynghorj'dd R,ie,hawdi Thomas). Bydd Mr Evan R Davies, y prif gle-re, yn y swyddfa ddyddiau Llun, laiu, a Stadwrn. Llwydidiant.—Da genym ddeall fod Miss Lucy Bu{keley Williams, mereh i Mr R. D. Williams, Porth-yr-Aur, wedi enill "diploma" y National Health Society a thystysgrif Bwrdd yr ArolygAvyr Ietchydol (Llundaiii). Qyflwynwyd y bathodau a'r tystysgiifau 1'r ymgeiswyr lhvyddia-ntis gan y Dywysoges Christian yn Grosvenor House, Llun- dain. Newid Lie am Dro —Dydd Sul diwedd'af yr oeddl Mr John Williams (organydd Eglwys Crist) yn Agv,Tdd bod yn Neheudir Cymru, a, chymenvyd ei le wrth yr organ yn. Eglwvs 'Crist, gan Mr R. Puighe Griffith, organydd Eglwys Santes Fair, a, chymer- wyd lie Mr Pughe Griffith gan Miss Hamer, merch i'r Oynghoiydid William Hameir. Cjifarfodl Pneigethu. Cynlialiwyd cyfarfod pre- gethu-m-ewii cysylltiad ag eglwys y Wesleyaid Seis- nig yn Castlie-square y Saibboth diwedldiaf. Y pre- getliwr ydoedd y Parch Joseph Whitehead, Pres- ton. Hela Dyfrgi. Dydd Mercher darfn i lielgwn Y nysfoT ladd dyfrgi nerthol, yn pwyso 211 pwys, vi 1. "Afoii Seioait, ger y Pare, yn y dref hon. Yr y cwmaii yn -cyriwys Mr J. E. Greaves (Ar- g-lwydd Raglaw y Sir), Mr Jones, Ynysfor, a Uu o fonjeddigion adlnaibyddus eraill. Y Olwb Hwylio. —^Cynlialiwyd y cyntaf o gyfres o "gyngh-elm.dau ysmygu" a fwriedir eu cynal mewn cysylltiad a'r clwro uchod, nos Lun, yn ystatfell y clwb yn y Oei, o dan lywycldiaeth y Cynghoryda J. Cynghorydd J. Pritchard (vioe-oommodore). Yn mysg eraill g odddynt yn bresenol yr oedd y sgrifen- Jldd anrhydeddius Clwb Hwylio Brenhmol y I intersey. Caf>vyd oaneuon, adrodldiadwu, a dethol- iadau ar y "gramophone." Cyfeiliwyd gan Mr Enwst W. Jones, Minafon. Terfynwyd cyfarfod hiytnod. 0) ddifyr drwy gj'd-ganu "Hen wlad iy nhadau"- a "Duw gadvrtfr Brenin. "N;os Fercher, yn yetaSe3i y olwb, bu iMr Quin, M.Sc., F.I.C., yn tradidiodli atnerchiadt buddiol air reolau y Y.R.A.— Agorwydl y tymhor trwy gael mordlaith i Bwllfamog ddydd Iaui. — Nos Wenea- cymerodd yr ymrysonfa gyntaf le. Y Llungwyn.—Bydd y d'ref hon yn ferw drwyddi bob aniser ar y Llungwyn—yn bur wahanol i wyl yPasg Y rhe-swm fod cynifer o toW^ yn dyfodi ynia ar y Llungwyn, yn ddiau, yw mai yma, yn y Pavilion, y cynhelir arddangosfa geffylau Giogledkl Cymru, ag sydd yn un o brif sefydliadau y deyrnas erbyn hyn. Oaed tywydd dymoinol. Yr oedd pobl yn dylifo i'r dr-ef gyda'r trenau rhad yn. foreu. iawn ar y dydid. Yr cedd y Pavilion enfawr yn llawn, vn neillduol at y prv-diit-svit, pryd y cymerodd yr ymrvsonfa neidio le..Aidalviki Mon ydoedd llywydd yr arddangosfa y flwyddyn hon. Yr oeddl vn ilwyddiant perffait,h.-Aeih canoedd lawer o bobl am dTO dros yr Aber, a mawr ob^thir y caed swm d:i o arian, fel ag i dynu y ddyled sydd ar y bant newydd i lawr.—'Hefyd, gan fod yr hm mor haf- aidd a'r awel fwyn mor lach, fe ateth llawer na>wn o bobl drosodd yn y ddwv agea-long M-eiw°g oei i Dalyfoel. Rhyfedd oedd gweled y^^0}1, tyrai y fam; ondi folly yr oedd', "Ynys Mon yn tynu yr "Arvon" ar ei hoi. dyddiau blin wedi id vr "Arvon," ac y mae yn myned 1 Le^wli gaal'ed hadgyweirio, a disgwyhr petliau gwych cddi- W0dyddiSn— Cynier.idd gorymdaith flynyddol yr Odiyddion (Cyfiinfaoedid y Menai .t'r Prince Mward o Urdd Manceinion o Odyddion) le loreu Llun di- weddaf. fel axfer. Cychwyiiasantc retell, yn cael eu blaentui ^an Seindorf Po-rthaet.h^vy. Ar I cerdided drwy amryw o'r liwlydd, aethpwy<H 1 Gapel Oastlei-square (M.C.), pryd y rad-dodtwyd pregeth ragorol gan yr ymddiriedolwr Robert Jones, o Gyfrinfa y Prinoa Edward, oddiox y geiriaiu "Y mae un peth yn ol i ti." Chwareuwyd yr organ gan Mrs (Dr.) Fraser. Yna gorymdeithiwya drachefn, ac aed i'r Cast-ell, lie y diolchwyd i Iwvb gymer- asaait ran, ao i 8yr Llewelyn Turner, Parcrnu; y Maer (Cynghorydd W. G Thomas), a r j11^jUr Edward Hughes am eu cyframadau anrhydeddus kuar at y gron-fa. Arweinydd yr orymda-ith ydoedd kr^Thoimas Jones, y po-stfeis.tr; yr is-arweinAvyr, YmdidirLedolwr David Morns ar G.L. J. Morgan. ChMid am y plant gan P.P.G.M. Robert Owen, C.L. Henry Parry, 'C.L. R Morgans, Irysorydd J. WyrUl. Parry, a'r Ysgrifenydd T. H. Lewis. Cwvnir yn fawT oherwydd cyflwr afiach y marw-dy preset yn y Oed fod" y lie yn beidio-o lycod mawr, a chedwir anfau gweithwyr y^Cei ynidldo. Dylid un nie«-yrdd cyfa-didas rhag o^aen, pe oud er mwyn .parchur niarw. Cliwifiodd! Mr E. Noble, Patent Slip Water Works, faner oddiar ei weithfa, er d'athlu y cytandte-b heddiwoh rhwng y wlad hon a'r Bweiiaid arL^d™31 gar/^dynes. — Mewn Ynadlys Sirol arbenig ddyddi Merclier, ^e-rbnni Mri D. P. Williams a J. Isisard Davies, cyhuddwyd Mary Ami Williams, Gkundwr LianddemioltTi, o IOU WlUIl J.iiU.u":UW 1! "1 o ymenyri, hwyaden, a phwrs yn cynwys 3p 10s o arian yndd'o, etc., oddiar Mr John Williams, Pen- sara iTanddeiniolen. Ymddengys.1 mi o r pethau uch'odl gacl eu Indiata yn mis Rhagfyr diweddaf pan yr oedd y teulu yn gweithioaUan -ny «ie.^ Lun'diweddaf cyxnerodd lladrad! cyffelyb le, ar tro yma e*o yr oedd y teulu yn gweitlno yn y cac. Yna Seth yr Aro-lyg\'did Griffith, Caiernarfon 1 r ardal a f^'Ih vra.iTan'fc" ^ddo i cliwi-lio hoU dtu yr ardal am y nwyddaii oo-lledig. Methodd a clianfod y ZJ, mrfdaeth o M i'r l*tton erMH TO nhy y ddiffvnyddies yr hon a gymerwyd i r ddalfa. Pled- kSd Wdl lfl.dU.ta yr holl nwydto oddieithr y pwrs. nym «A«H Barlow Pritcluird, £ yr wythuos dd4- sx'-fr lawer i'r uewvddiaduron o dro 1 dro. Ae.od, ydoe«a o^jlpei MOT. (A,). Cyd3-n.de.mlir yn tar ai phriod yn ei brofedigaeth chwerw. V Deallwu i Mr Tom Parry, Ux^brid^-st-eet. Iwyddo i enill etmryw o woibrwvon yn rhedegfeyeba Pwllheli y Llun^yyn aim, redeg, etc. hLetyd, yr oedd y cyfiadll doniol, Mr David Lloyd Pool-street, yn ail. Ond, cofied "mae ail-gynyg i Gymro.

DYFFRYN NANTLLE A'R A'-NIGYLCHOR.DD. Ya nherfvn eithaf y D>-ffn-n (Drwsyooed) y mae edch anfedrus ohebydd yn ysgrnblo hyn o ohebiaet-h. Y ma,a adgof uwch anghof yn dj-fod yn fyw if oof. Y nv.v9 yma walvaniaetii mawr iawn rliagor oeddi hi dri wain, mlyniedd yn .01, prydi yr oedd) y gweithydd "pr yn MT,-ii!d, ac ug^iniau lawer yn gweitlno c c yndd'ynt. Nidi oes yma- ddi-m gweithio yn bresenol. Gresyn hyn, a.g vstyritd fod yma gyflawnder o aidinioddau, ond cael {'oU dtadblygu. Yr wyf yn cofio i hen wmig dri ugain mlynedd yn 01, yr hon oedd V pryd hyny yn b-xlwar ugain a deg oed, ddweydl ^-rthvf Civw) is i fv nain. wel'd di, yn dweyd! inihVf 'ei bod vv 'di bod pi rayn-edi o Dalymignant Isaf i Nantlle o frigyn i frigyn h«b unwaiiit-h roddi ei t!Lri, i ar lawT—yr oedd y Ue mor goediog—ac f'¡><f'OIedd fy na.in v, n tynu at gant- oed y pryd hyny. Nid oes yma ddim coed yn hr-es-enot Y mae tri iigfiin miyruedd y!n g^vneud gwahaniaeih dirfawr niCTrn ardal—y." ben drigolion wedi myn'd-yr hen Willmm Jones, y gof, ac Hugh Pugh Jones, dan hen flaenor duwiol a'u t^uluwdd yn y bedd Evan Roberts, y Stare House Rrbert joaes, Ceryg C?u- du; Peter Morris, a lluoedd eraill a'u teuluoedd wedi marw, a'u lie nid edwyn ddim o iKHiyiit mwy." Er fodi y niynydd mawr yn uin oehr, a Cliareg Meredyd-d yr ochr arall, yn ruros, nid yr un ydyw Drwsyooed rhywfodd-yr heai drigTMion wedi myn'd i ffordd yr holl ddaear; dim swn morthwyl fel y bu "Drych <) dristvveh yw ediych dTosti." Diau y daw bywyd i'r lie rhy wbiyd eto. Pe oeid cvfleusdra i gludo y mwnau oddi), diameu y buasai yr hen weithydd yn ta-lu eto, ao y ceid gwelietd) oanjoedd yma yn gweithio. Y mae OynghoraU Plwyfoi ac emill mewn lleoedd' Had ad-cl-awol) yn mynu llinellau ysgeifn. paham nas gtellir ed chael trwv y Dyffryn hwn trwodd ant Feddgelert, ao oddii- yno am IBettwsyc-ood trwy Gapel Cu.rig? Byddai hyn yn gyfleusdira anhraethol werthfawr, a byddai yn sicr o dalu yn mhob vstyr. Bydded i aelodau y Cymglior Plwyf, y Cynghor Dosbarth, a'r Cynghor Sirol gymerydi y peth i ystyriaeth, fel y oeir gweled bywydl adnewydd-ol trwy y Dyffryn oil.

GAERWEN. Y Sports.—Mae hysbysleni yr atdyniadau hyn, sydidl yn cael cymaint, sylw gan. ieuenetyd y wlad, ailan eisoes— dan fis cyn y digwyddiad1. Yr Arddangosfai. CynhaLLwyd Pwvllgor CyS- cnedinol nos S'adiwrn, dan lywyddiaieth Mr H. 0. Williams. Darflenodd Mr D. Hughes lythyraui oddiwrt-h y gvralianol fedrniaid: y rhan fwyaf wedi ateb yn gadiarnhaioll,. Y Cyngbor Plwyf.—Nos S'adwm. Yr oedd yn bresenol: Mri H. Hughes (cadeirydd), Joliii, Evans, Owen Williams, Owen Jones, W. Hughes, ac R. Williams (clerc). -Mewn perthj^as i'r gwelliantau yn Ngorsaf y Gaerwen, sef pont dros y gledirffordd, "cattle pens," "warelnouse," "crane," a lamp ger Oorsai Holland, hysbysodd Mr Entwistle, Caer, y dleuai i lawr i gyfarfod y Clem, ac apwyntiwyd! aelodau o'r Cynghor gydlag ef. Anfanwydl drachefn. at y Cynghor Sirol yn rugihylch y "drain" dan Foorr- etosses, gani erfyn am weithrediad uniongyrchol tra I miae y sychder yn •eania.tau. Cynygiodd Mr Ownen Jonies fod camfeydd y phvyf ar y llwybr yn arwain. ait Gaerwen Uchaf i gael eu paentio. -Cj^flwynwyd y mater i Bwyllgor y Ffyrdd.-W. H.

LERPWL. Llwyddiaint.—iDa gienym hysbysu am lwyddiant J dwy Gymraes ieuanc o'r ddinas yn y maes oerddoroJ, sef Miss Janie E. Williams, Barliow-laaie, a Miss Annie Evans, Balmoral-read, y thai fuont lwydd- ianus i basio arholiad hyna "Associated Board," o'r R.A.M. a'r R.O.M., Llundain. Mae y ddtwy yn ddis,gybMota i'r Misses Pritchard, 290, Anfield, road,Hefyd dlaeth y gwobrwyon canlynol i Ler- pwl o'r gwahanol eisteddlfodau —Mr I. D. Hooson a enillodd fathodau am gyfansoddi telynegion yn Mlajeatau Ffestiniog ao yn Oefn Mawr; Mr 0. 0. Roberts yn gyfartal a'r Parch Abbey Williams ax ducliangerdd) yn Llangerniew; Miss Nellie Lewis, Bootle, am chwareu' -r berdoneg yn. Cefn; Miss Katiei Hughes, am unawd contralto ac am chwiareu'r berdoneig yn Llangernievv; Mr D. W. Morgan, Nortbbrook-street, myfyriwr yn y Bala, am ramaut, yn y Bala. Cymanfa y SuiLgwyn.—Oynlta'liwyd cymanfa fawr y Meithiodistdaid, fel arfer, y Sulgwyn. Pregethwyd mewn 24 o walianol gapeUui: gan y Parchn. John Roberts, Rhyl; Evaln: Phillips, Emlyn; IS. T. Jones, Rhyl; T. J. Wheldon, B.A., Bangor; H. H. Hughes, B.A., Penmachnjo; D. Lloyd Jones, M.A., Llandlinam J. G. Moetwyn Hughes, Ph.D., Abar- teffi; J. H. Williams, -Dwyrmb, John vDavies, F.S.A., Pandy; William Jones, Tremiadog; Wil- liain Jones, Treforris R. Yaughan Griffith, America; Thomas Jones, R-hosrtyllen; David Jones, Ffestiniog; Richard Morris, M.A., B.D., Dol- gellau; J. R. Williams, Pwllhedi; T. E. Roberts, M.A., Aberystwyth David Williams, Llanwnda; R. R. Morris, Biaenau Ffestiniog; Evan Jones, Adwy'r -Clawdd, ac R. Cunllo Davies, Dowlais.—Yn y Sedat Fawr, dan. lywyddiaeth y Parch W. Morris Jones, cyflwvnodd y Parch J. D. Evans, Garston, ystadegau vn dm-gos satk- yr enwad ytl, y cylch. Wele rai o'r manylion Niter Y capelau ar llieceddl priegethu 53, lleihad 1; niifer y capelaiu a. adigyweir- iwyd neu a helaethwyd 4, lleihadi 2; nifer yr eglwysi 38, heillaal 1 (egl-mwyd yIm fod Eg.w-ys Horwich dam v Genhadaeth Gartwfol wedi peidio) bod); gweinidogion 31, lleihad 3; pregethwyr 20, lleihadi 2; blaenoriuid 177, 21; cymunwyr 7746, lledhad' 223, sef yn Lerpwl a'r r-yftinia-u lleihad o 183, ac yn. y Gorsafoedd1 Cenhadol lleihad o 40; dtenbyniwydi i gymurideb-f) blant yr eglwys 107, cynyddl 17 eto o'r byd 104, cynydd 18 derbyniwyd dlrwy doevnau—o eglwysi y dref 268, ileiliud 35; etto o eglwysi eraill 752, lleihad 63; eto o wledyddl tramor 2, lleihad 1; plant yn yr eglwysi iisb fed mewn cymundeb 2438, t-ynydd 4.1; ymgeiswyr am aelbdaeith eglwysigi 107, lleihad 18 dychwie-kdigion o'r bydi 92, cynydd 28: ym-idawodd trwy d'ocymu -i eglwysi Iy dref T-17, lleihad 6; eto i eglwysi eraill 649, lleihad 84; eto i wledydd trtniot, 13, llea- had 3; eto hob doevnau 217, cynydd 59; diarddtel- wyct 40, cynyddJ 16; igv. rthgiliodd 104. lleihadi 471; y'rhai fuont f-eii-Nv 101, Ucdhid 5 nifer y gwranda- wyr 12.648, lle.ihad 274 nifer yr Ysgolion SalbbothoJ 48, lfeihpd! 1; nifer yr athrawon a, swyddtagion 703, lledhad! 31; yr athrawesau 235, .cynydd 12; ysgol- heigiion ar y ilyfra(t,-o 15 oed stc uchc-d 3827, llieihad: 139 o dani 15 oed 2238, lleihad 4; y cyfanrif yn yr Ysgiol Sa.bbot.hol 7003, lleihad 152; eyfartafedd v prescnoidieb 3866, lleihad 145 llwyddianus yn yr arholiadaoi 667, lleihad 183.

LLANERCHYMEDD. Deoniaeth Wladol Tvvrcelpi.—Cynlialiwyd cyfar- fod chwarterol clerigwyr y dtileoniaeth hon yma ddydd Mercher, dan lywyddiaeth y Parch Mm lis lloyd, Llaneilian (y deon gwladol). Y cle-iig^vyr eraill yn bresenol oeddpit: Parohn. J. L. Davies, rheithor Llanaliigo; A- Davids, rhei.thor L'andyfrydog; R. Davies. fioer Llan-erchy- miedd; 0. Kyffin Williams, fioer Ooedtnia J. C. Jones, curad Amlwch, ac R. Jones, fioer Boo'ewiryo. (ysgrifenydd y ddeoniaet-h). DiarlJ?piiA-yd, rhan o Lyfr yr Actau yn yr iaith Roag. Trafudiwyd ammv bynciaiu o ddyddordefb yn mysg emidll, Llyfrgell Dr. Bray, cangen o'r hon syddl i gsel ei sefiydlu yn y ddeoiiiaeth, a'l lleoli yn fagtri E.glwjis Amlwch. Yn y prydnawn cynlialiwyd' cyfarfodi o gferigwyr a lleygwyr dr gwahanol bi-xv-fi yn yr Y sgcil Gmûdl- aJethol, Mr T. Prichard. Llwydiarth Esigob, yn llywyddu. Amddiffyniad Eglwysig yw prif waiith y cyfarfodvdd hyn, a darllenir papyrau yn en tro gan y olierigwp- a'r lleygwyr ar y owestivvn liwnw yn ei wahanol agweddau.

¡ PENMON. Anrhegui—Yn didiweddar anrheigwyd y Parch R,. P. Jones, curad Pen mon, a. "Gmmadcg! Ysgrythyrol" Hastings' ar ei ymadiawiad i guradiaeth bwysicach yn M'anidloes. Offlwpiwyd y rhodd ar ran y plwyfol- ion gan Miss Massey, Oornalyn.

PORTHAKTHWY. Yr Eglwys.—Y Sul) o'r blaen ail-aigprwyd Eghrjis St. Mair, wedi cael o honi ei phaienHo yn l>rydfertli g-a.11 Mr William Pretty, LAanfair P.G. Pregeth- wyd gan; yr Al-glwydd, Es gob. Nos lvu cynlialiwyd! gwasanaeth CymRieg arbenig, pryd y pragethwydi ,[11.]1 yr HI-bareli Archd-diiaicon Jolm M-or^an.. Y Sul dliweddaf dr.?jchefn cafwyd pciegeth uilbonig ga.11 y Parch J. D. Jone.s. fioar L!amf«.«. Cynhaahvycl y gwasanaeth Seisn.ig yn yr hen eglwys ar yr ynys. Y ma!e'r bocieddigdo-a c-anlynol wedi {'<¡I dewis pi sicle-sme-ii "-D, Martin, Mr C. H. 'Hughes, Mr J. 0. Roberts, Cadben Be-rners. a Mr iHoanby, yn y gwasanaeth Seiisneg; a'r Mri W. Owen., H. Hum- phreys, Arthur If. a. liobcrt Evans, yu y gwasanaeth. Cymraeg.

0 Dwrw Byd ar y Beic. I'R 'BERFFRO A BETHEL. 4 mi 'na,vim Gwener yn teimlo'n unig, re I. wais gyda'm cyfaiJI i fyn'd a,n spin. Iaen werth oael myn'd weithiau o dwrw. trlef Llan- gefni i dawelwch y wlad. Petli blinedig iawn yw cerdded hyd ei plialmantau o'r naill gwrr i'r Hall. Maent yn dweyd am Sir Gaer ei bod mor wastad fel y bydd gtwyr y beics yn blino mwy na phe caent a-mbeH i allt a gori- waered. Felly, wrth gerdded tref Llanrfjii e'i phalm.antau mor llyfn a gwastad fel inae dyn yn clywed adsain pob troediad yn dyrch- afu ohonynt-dim ond yr un twrw yn barhaus. Da fuasai cael amlbell i gareg neu dwll-rhyw- beth i dori ar yr undonogrwydd. Mae rhai yn dweyd mati unigrwydd a. thawelwch sydd yn fwyaf lletihol i ysbryd dyn. Ond am Lan- g^fnii Wei, mae dyn yn cael ei orlethu yma gan Ibrysurdeb a rhedeigogrwydd—masnachwyr yn rhuthro o'r naill fan i"r Hall, a'u gwasaii a|eithyddion ar wib o wawr hyd wyll, cerbydau yn ysgubo heibio'u gilydd, yr hedd-ringyll a.'i Z, tY gyd-was ar eu heithaf yn dw'r dorf rhag eu sarnu dan gairnau'r moirch, gorsaf y rheilfFordd fel cwoh gwenyn gan deithwyV, cerbydresi yn -yji?d.a,o yindodohonibacinyn ddistop, a John Williams yn gofyn i bawb "iClorianydd "Dlorianydd 1" 0, ie, lie yn gyru dyn yn yfflon yw Llangefni, Diolch fod p'nawn. Gwener yn digwydd unwaith yn yr nw-ythnos- d:yma'l" unig gyfle gawn ni i fyn'd o arogl brethyn a chalico a the a baewn i arogli gwan- wyni yn y wlad. Ac felly y bu b'nawn Gweiiefr diweddaf. I b'le ? Dynar ewestiwn cyntaf i'w benderfynu gan fy nghyfaill a minau. 'Berffro? O'r goreu. Wedi rhedeg at y Derwyddon i gael gwelltan bob un—irhaiid dilyn y ffasiwn—dynia gych-wyn. "Ddowch chi, O. J. ?" "A'in SllI/mon, Mr B 1?"—dyna'r "chaff" oedd gienym wrth fyned trwy Ion Glanhwfa. Hon yw'r ffordd oreu i adael Llangefni os am gael argraif ffafriol am y dretf. Dyma'r West End. Yn gyffredin mewn heolydd pwysig fe wneir lie neillduol i'r bobl gerdded rliag iddynt or- fod myn'd i'r fforrdd, ond yma y mae'r ffordd yn well na'r palmant. A dyma'r .bont SY'll croesi'r Ion yn cael ei gwneud mor hyll ajg sydd bosibl gan gwmni'r rheilffordd. Y mae eisieu cuddio y tren rha,g dychrpi o'r oefiylau, mae'n wir; ond paham na roddir rhywbeth haiddaoh na'r coed ducm yma mewn Than moa* ffasiyn- ol o'r dref i Ffeind-io beiaualu trafod fel hyn y buom ein dau tra'n gwi'bio heiblo Glan Aber a'r palasdai eraill sydd aa* y llepan uwch y flbrdd. Caeau Lledwigam yn edrych yn gamp- us y tywydd sych yn andwyo'r ffordd newydl- wynebog milaedd o geryg yn rhydd hyd ei gwyneb; ceffyl du y felin ddwr bob amser yn dawnsio—dyna benau y sgwrs hyd y "turn- pike." Dim Hawaii o siarad wed'vn tra'n tynu am Oefn Cwmwd—dim gwynt i'w hebgor. Dis- gyn. Golygfa ardderchog oddiyma. Y wlad dros y .gcrs yn edrych yn brydferth. Fy nghyf- aill yn adrodd i mi englyn Trebor Mai: — n Ail i al iedeng-oed—yw yr haf, Yn rhoi tro ysgafndroed I Gan droi ajiian. o'i hen-oed, Tn hogen wen ugain oed. PedwatT o'r .glo'cjh. Mouintio. Ffiordd dd3..1 Ty -rhyfedd wrth goed yr Heinblas yn tynu ein sylw. Erin dau yn barnu mai twr melin an- ferth fu yn y cyn-oesoedd, ond iddo sincio i'r ddaear. I Bethel. Be' sy' ? Ydi hi yn "htif- I holiday" yma, hefyd ? Gof y lie oedd yn cael ei gjwestiyno. Mae pawib yn hyf ar ddyn clen. A dyma Roberts yn dechreu dweyd am yr Eis- teddfod oedd i fod yn mhen yr awr. Edrych ar ein gilydd. "Meddwl ain fyn'd i'r 'Bteirffro yr oeddym," meddwn wrth y gof. "Wel, ewtch," ebai yntau, "ac migewch 'panad wedi d'od yn ol yn nhy Pritchsfrd yina-rhadd i chwi ddwad i'r oyfarfod." Ac felly fu: 'doedd waieth heb hel esgusion. Spin i'r 'Betrffro. Dim neillduol i dynu ein sylw. Penderfynu gwneud englyn i Lyn Ooron cyn ei basio. Lhvyddo: — Liyn Coron: 'does unlle yn curo-hwn Yn holl wlad y Oymro1; O'i fawr nytCh, ar ei fron o Ni fu undyn heb fendio. China Housie ? "Ie, dowch i mewn:" Mrs loan Iorwerth oedd yn ein croesawu. "Ydi Mr William Roberts i mewn 1" "0, na, mae o'n brysur tua'r ysgol. Mae pobpeth yn iawn mi dd'wedodd bod chi yn dwad." Ao fe gfew- som gystal 'panad ag a lyncodd dyn erioed. "Brwsh ? Cewch siwr; ydyw, mae'r ffyrdd yn llyohlyd." Wedii'r oruchwyliaeth yagubol, aethom tuaig ysgol y pentref, llie y cynhelid EISTEDDFOD UNDEBOL BETHEIL. ¡ Caal fod yno gynulliad da, ac mai tgfwr y gad- air oedd yr Hybareh Ardhddiaoon John Mor- gan, Trefdraeth. Eifionydd oedd yn airwain, aia yr oedd ganddo englyn, cwpled nieu linell i bawb a. phobpeth. Yr unig fai arno oedd ang- hexfio rhoddi cyfle i'r beirdderaill ymffiamychu. ao 'roedd yno fwy nag arfer o honynt: R 11. Parry a Gwilym Etinion, Pelican Mon a loan Iorwt-rth, a diau a.rall. Dyma'r englyn oedd ga.n y "ddau arall" .i'r llywydd:- Yn Bethel 'does neib weithian—i'w dybied Yn detbyg i Mofgaji; I ymlid dieifl fe deilft dan I awyrgylch Bodorgan.! Y ibeirniad derddorol oedd Mr E. D. Lloyd, Bethesilia; a. siaradodd lawn gwerth ei gyflog, beth bynag oedd. Miss M. Pritohard, Beth- el (cyn-ddisgybles i Mr. Rich. Pritchard, Caer- narfon), oedd yn cyfeilio, a bu'n agos ia.wn i ni wnetud englyn iddi hitlhauu Yr oedd y pwyllgor yn aynyg ;g|wobrau Eisteddfod-ol iawn. Ar "ttlanes Plwyf TWefdiraeth," ifr oiedd tri ymgeisydd .am wobr o 2p 2s. Ac yr oedd y tri beii-niad-Doon Pryce, yr Archddiacon Mor. gan, a'r Parch D. yn cydweled mai'r goreu oedd eiddo y Parch O. Hughes (Tyswyn), cuirad Abc-rffrtw. "Addysg y rhyw fenywaidd" oedd testyn tra-eth-awd y metrched, a Miss Ito- battJ, Y sgoI y Biwrdd,, Abefrffk".aw, iaieith, a.'r wobr. Mewn barddoniaeth y ddau deistyn oedd .hwe' phenill "Y Bil Addysg," ao englyn i'r 'Pren trood." Mr John Hughes, Ebem- ezeir, Atifon, oedd y goreu ar y cyntaf, a'r ddau fardd lleol—Pelican Mon a loan Iorworth-. yn gydradd air yr englyn. Oynygid glini am adrodd darn o awdli Dyfed, "Iesu o Naoaxoth," a'r enillydd oedd Miss Gwladys Hughes, Din orwig. Am adroddiad arall, aeth y wobr i Miss Catherine Jones, Glandiwr. Hi hefyd enillodd am gaxiu "Toriad y dydd" (agored i'r cylch). "Y baidd a'tr. oerddor" (W. Da.v'cs) oedd y ddeuawd, a ohafwyd dadganiad rhiag- 01 ol g.an Mr Wil Roberts a Mr HI Francis W'il- liams, Bangor. EIr 'i lamiiyw ibyd ainfoin, en henwau i gystadlu am y wobr o lp 10s ar ganu un o ibedwar unawd a nodid, ni ddaeth orid -au yn mlaen. a Mrs Gutyn Eifion (neu Mrs Eiiion Jonies, os mynwch) aeth al hi. Yr oedd a. ga.n- lyri i laiwr ar y rh^glefn, "CJan gan y buddugol an1 yr unawd," ac wedi cryn ddisigwyl daeth Mrs Jones yn mlaen. Y tro nesaf ca-dwka y pwyrigor y wobr hyd air ol cael y gart ara.11, a mi rof fy ngair na ciheir annibendod o giwbl. Siomwvd y mrvvvafrif drwy iddi. ganu yn. Saos- neg—"Star of Bethlehem," eir yn arddeirchog. Civ wais rywun vn ochemeidio y tu ol i mi yni rhywle, "0 fy. hen Gymraeig!" Oystadleu- 11 aeth ymddangosai yn deffro brwdfrydood oedd hono i barti heb fod dan ddeaiddeg ei rif ai ganu y don "Lla.ndina.m." Blethel a Hermon Oddt;v-no y deuai'r cattrodau, ai brwydr boeth a fu. Fe gafodd arweinydd y Betheliaid, floaii ,L Y( Ionvcirth) rii,ii,i incept.on" pan gaed niai hwv oedd wedi eonr.ro. N i ddaeith ond fr Llainfair P.G. yn mlaen 1 ganu "Dattod ma? rhwymau," er fod y WObll yn bedair gini a baton (ac un alIdderchog oedd hon—"silver mounted black eiboiny." Nid oedd gan Mr Lloyd ond cannioliaeth uchel i'r dadgeiniaid. 11 Tipyn yn drwm oedd ei sylwadau ar y rhan- gan uclwd. Dywedai fod yn amser iddo gael ei adael' yn llonydd bellach, ac y dylai oora.u a phwyllgorau ddewis daimazL ne/wydd o gyfan- soddiad mwjy clasurol! Mr E. D. Lloyd, K.A.M., Bethesda, Sir Giaernarfon, ddywed- odd fel yna.. Clasuwcll, yn wir! Onid yr hen, h-en gyfansoddiadau yw y "classic." cerddorol lieddyw 1 Pain gaiE y Oymro rywbeth i gy- ffwrdd ei galon gan awdwyr y dydiiau diwedd- af hiyn, y mae'n siwr o'i ganu; ond hyd hyny y mae am ddal i ganu "'1 oilwng yw'r Oen," "Hlaleliwia," "Bendigellig fyddo Arglwydi Dduw Israel," "Teyrnasoedd y cidaear," a "Dattod mae rhwymau." Nid yw celfvddyd- waith cerddorol, pa mor gywram bynag, yn cyfrif yn erbyn mawredi eneinietig a chalon- gynhyrfiol y tadau cerddorol. Trafferth fawr gefais i gadw fy nghyfaiil rh?«.; myned allan. Yr oedd wedi dyfod yn) i fw/nhau i hun, meddai, ac nid i glywed hen ran-ganaiu ac anthemau ei wlad yn cfcel 3u :hr) j 1 j yn ail i "glasuron" (?) y dyddiau hyn. Anerchiad byr iawn gafwy 1 gan yr Arh. ddiaoon. Yn mhellaoh yn mlaen ar y cyfarfod Ifhoos y Parch David Riees 'Wierdiiau rhagur- ol, :a'i destpi oedd "Ysmocio. Chlywais i neb ers talm yn dwieyd cymaint o wir mor blaen air y pern yma. Y rheswm am hyny ydyw nad oes ond ychydig o fysg ei Ircdyr pwlpudol allant s'iarad arno. Yr oedd efe yn siwr nad oedd erioed wedi dysgu neb i smoiv io; ac eto yr oedd plant—gwelai rai o honynt o'i flaen—wedi cael eu dys-gu i ysmyga siga.r ettes. N"id oedd dim yn tycio i gael ^anddynt roddi hedbio yr arferiad; yr oedd ouiampl a chynghor yn ofer. Yr oedd efe am ofyn idd- jnt wneud un peth-ymrwymo i beidio arfei myglys nes bod yn 21 oed-nes y byddemt yn yti' oedran yr edrychid ar ddyn fel yn abl i farnu drosto ei hun. Yna nid oedd gpmcill, lawer o bryder beth fyddai'r canlyniad. Tr oedd rhai pliant yn gwario ta.ir ceiniog, riiai chwe' cheiniog, ie, rhai swllt bob wythnos am sigaTettes. Y fath wario ar oferedd! Pwv o'r bechgyn hyn wairiai swllt-mew-n blwydd yn-am lyfr? Aic yn gwarno swllt yr wythnos am sigarettes! Fe fyddent yn gall yn mhen y flwyddyn! Pe cawsid ond dau neu dri yn y cyfarfod i ofyn iddynt eu hunadn: ty> ed ai priodol, doet.h, a dynol oedd ymarfer a myg Jys 7 fe fuasid wedi gwneud rhywbeth da yn y cyfarfod, Nid oedd efe wedi owrdd a neb mewn oed nad oedd yn gresynu ei fod wedi dechfeu arfer myglys. Yr oedd 99 y cant o honynt felly, ac yr oedd yir hen boibl yn sicr o fod yn iawn, Nid oedd yr hyn, ofynai ef yn ormod i'r bechgyn ieuainc; ea" lefaHai mai gor mod fyddai disgwyl i'r hen bobl daflu y myglys he-ibio. Ond yr oedd ar y bobl ieuainc eisieu bod yn gall. Wel, gpbeitliiai ef yr elent. adref y noson hono Jipyn bach yn gallach. Fel yn mhob cyfarfod, yr oedd eisieu dweyd yma,er mwyn i mi ac eraill wybod a cbofio pwy oedd wedi gwneud hyn a'r Hall, a rhoi diolch :ddynt. Mr W. 0. Lloyd oedd yn cynyg a'r Parch O. Williams yn eilio, ac yr oedd pawb yn eitliaf boddlon i'r peth gael ed basin Mr Owen, GWIK. Fawr, mae'n ymadaingos o-il c^ideiirydd y pwyllgor; Mr L. R. Jones, BrJn Meilir Stores, yn dvysorydd; a. Mri Thos. U. Owen, Gallt Balch, a W. J. Jones, Ty Gwyn, yn ysgrifenyddion. A dyma Eisteddfod Bethel drosodd. Weli cael y ddau geffyl, tua Llangefni a ni, gan gyrhaedd yn ddianaf, ac wedi mwynhau ein hunain yn rha-gorol, er nad yn hollol Cei y bwriadem wrth gychwyn "o firi byd efo'r bein. OLWYNWR, {

BEIRNIADAEfTH PRYDDESTAU Y HADAIR" <{1 YR OEDD m YN NOS." Goddefer i'r beiiTiiad gael datgan ei syniad ar yr ysfa sy'n ysu ambell i bwyllgor c roddi -cadiair mewjn cyfarfodydd cystadleuol. Y mae'n dueddol o dynu oddiwrth ei gwert-h mewn eistc-ddfodau uwchraddol. Yr un pdh I ellir ddweyd am amlder y tlysau hefyd po andafy byddont, Ileiaf yn y byd o bris a roddir arnynt. Gobeiithiwn yn fawr y bydi i bwyllguraiu ein cyfarfodydd llenyddol gymeiyd hyn o awgrym yn red at eu hystyriaeithau. Wedi dwoyd hyn cymeolwn olwg yn fyr ar y cyfaJiscddiadau a ddaetihant i law ,yn y gys- tadleuaeth hon, yn dwyn yr enwau: "Awe! Ltan y Coed," "Un o'r Dyffryn," "Idwal," a "Gwaeinys^yn." Gwaf nysgyn.- -Y mae y bardd hwn fel pc wedi camgymeiryd ei destyn; o leiaf y mae yn djivyll, owmpasog, a ohymysglyd. Op.ier fwy na haner ei ofod i ddiesgriiio y cysgodau, yr aberthau, a dyfodiad Duw i wisgo natur dyn. Y mae; ganddo rai darnau da. a bardd- onol ond yn ymyl hyny disgyna yn drusnus o isel a anmherthynasol. Idwai.—Bron yr un petli a ellir ddweyd am dano yntau. Dihysibydda ei nerth ar y dech xeai wrth geisio dtesgrifio pechod yn dyfod i'r byd, etc. Un o'r Dyffryr,Y mae ganddo ef bryddest dda; cana :yn ystwyth a did ram gwy dd. Ei fai mwyaf yw chwaneu o gwmpas ei destyn yn lie cymeryd Rafael iarno ar unwaiith a glynu wrtho. Awel Llan y Cbodl-Dmhreua yr aswdwr hwn ei bryddest drwy roddi desgrifiad o Jerti- saljean yn min nos, pan oedd y dyeithriaid wrth y miloedd yn rhodio arr hyd ei heolydd, a'r haul yn taflu ei betlydrau euraidd ar bin- aclau y ddinas pan yn machludo yn Mor y Canoldir.Yna cymer y bairdd ei ddychymyg i'r oruwcihystafell, lie yY oedd yr Iesu a'i ddeuddeg disgybl wedi. dyfod yn nghyd. Y mae yn gallui rhoddi teimlad hyw i'w awen, a daw ysbryd ing y nos i'r golwg nes y mae i'w deimlo pan yn desjgrifio Duw yn gweddio yn Gerthsemane,: Yn y chwys, y llef, a'r dagrau, Gwel y cwpan erchyll lawn, At gwel hefyd ffoudd i'w hyfed, Er ei igiwaddod chweirw iawn: Trwy Ei ruddfan trist &'i weddi, Tyn i'r ardd ryw angel syn, Hlwnw'n dyner syoh :E4i ddagriau, Sych Ei chwys uwch batrug gwyn. Dyma y biyddest fwyaf teimladwy a bardd ni- [ ol, a haiedda gadair Eisteddfod Llangoed, ar air a cihydwybod.

EMRNDUDAETH Y PENILLION ETO: "Y LLOFFWR" Pedwar a ymgeisiodd ar y testyn hwn, sef, "Llewelyn," "Medelwr," "Edmygydd," a "Irl,cofflor, Gwan." Drwg genym ddweyd mai lied gyffredin yw y gystadleuae-th hon. Mate Lloffwr Gwau yn wan mewn trefnusrwydcl, ac y mae ganddo rai llinellaru tywyll ac amleiriog. Edmygydd.—>YT un perth a ellir ddweyd am da.no yntau: rhai doirnau da, ond anghysyllt- iol ac anhnefnus. Medelwr.—Y" mae hwn yn fwy trefnus a di draangwydd, ond yn fyr o roddi desgrifiad byw oV testyn. Y mae ef a Lloffwr Gwan yn o-iii yn llawn, ond dvlent gofio na wna nyny ddim i fyny am ddiffygion eraill. Yn wir ofnwn Ld llawer o'n beirdd ieuainc yn rhy dueddoi > bwyso ar yr odl lawn, pryd nad yw em beirdd gpreu a mwy profiadol yn rhoddi pwys yn y byd ami; aic ni ddylid, yn arbeiiicr os bydd y duedd leiaf yn hyny tuagat lesteirio yr awen o'i ohwrs priiodol. Llewelyn.—Y mae ihwn wedi cymeryd golwg fwy eang air ei destyn, a thrwy ei fod wedi dewis mesutr hwy nal gyd-ymgeiswyr. y mae yn gallu rhoddi mwy o gynwys o f.-wn yr un nifer o bemllion. Diwedda trwy alw sylw at offwr yn Ngair Duw, a meusyid yr Efengv;, etc. Iddo ef y dyfarnwn y wobr gyntaf a'r ail i Medelwr.

I ETO, ENGLYN: "Y ro t'a CALI." I Tri ymCedsydd "Wil Jos," "Min y Menai, a "Johnoa" Nid oes gan Johnoc fawr o lii,i)i M englynwr, g^n nad yw yn gywir ei hjuneckl na hapus ei feddyliau. Nid yw Min y Menai faiwr well. CVrnti^r y llinei. oiat o i englyn yn engraifft: — "'N goe-thaf offeryn teithio," Yr unig uri- cywir yw eiddo Wil Jos. Er nad I yw ei gynghaaieddion yn gryfion, etc,, gellir ei gyfrif pi englyn lied dda. Er mwyn i'r ymgeiswp- eraill weled eu bod pi cael chwareu te,g hysbyser ef iddynt: — Byw hudol gawr oerbydau—yn yrwr A'n orwyllt i'w deathiau Ni all dirwyn pelldl-raii, latesu ed gyrch na'i lesghau. Wil Jos bia y wobr. MEOKELLYDD MON. [Methasom a hael y feirniadaieth. hon i mewn j i rL rhifyn diweddaf.—Gol.]

Aelwyd y Gan. DILLAD NEWYDD Y SULGWYN. Bri eifchaf y dillad lbretbyli-oll oedd! Yn ail lla-w y Sulgwyn Ond newydd spon, bob gronyn, Siacedi glas coed y glyn. ISALUY Y FUWCH FLITH. Buwch flith-da fendith i fyd-hoff ydyw, Ni phedair teth hyfiyd Pur ryfedd, pora hefyd Y llysiau goreu i gyd. A thrwy hyny'n feithrinawl,—i od1"wr Tal adref yn Ilesawl, I wneud 'menyn dymun.a,wl I lor am hon rhodder mawl. 4 IEUAN DWYFACH. MOLAWD CYMRU. 0 anwyl Walia wiwlon, Paradwys broydd byd, pob pant a bryn, pob ffrwd a liyn, I Sydd anwyl fm i gyd1; Boed ilwyddiant a thang-iief-edd ( Yn llanw gwlad y gan, Tra tonau'r mor, wrth reol lor, Yn golclii ei glenyctd, glan. Hoff gartref hil y Brython, Enwogi-on llawn o fri Ni feddl y fbyd a'i olud, drud 03-ffelyb. gwn i ti; Tra'r mor fel gwregys arian, 0 gylch ein hynys wen, Boed Cymru, Cyinro, a Chymraeg, Dan fendith lor y nen. Ma.e'r Cymro cdidicartref, Er meddu pob ma-ynhad, Yn teimlo'i fron, yn I>CrNvi In frwd Gan hiraeth am ei wlad; I Breuddlwydia'i -fod yn Nghytarui, Yn crwydiro yn ddi-fraw, Gwn. su-gno'i pher awelon iach O'r hen glogwyni draw. Mae'n gwerd y bwthyn unig, Wrth droed y Wyddfa fawr, Y man ainvylaf iddo ef Ar wyneb daear laWT; Ond deffro wna i weled Bradwrus donau'r aig, Cydrliyngddo ag anwyliaid hoff, Y bwth yn nghil y graiig. Mac natur ar ei gorsedd Yn Nghymru er erioed, Ac ni cliafddl gotrmes, er ei rliaib, Yn Ngwialia lie i'w throed; Os yw ein hen d'wysogion Ers oesau yn y pant, be yspryd! ein cyndada;u'n fyw, A chadarn yn eu plant. Mae cyll yn nglioed Eryri, A'n llanciau glewion syddl I Yn gedyrn fel ein cmgia-ii crog, A Chymru'n Gymru rydd; Dymunwn dreulio mywyd Yn Nghymru wen mewn liedd, Ac wedi niarw gael iryw ran O'i daear hoff yn fiedd. C'aergybi. GDTYN MON. I Y BARDD YN MARW. (Efe'ychiad o "The Dying Bard," gan Sir W. Scott.) (Buddugol.) Gaiara, Ddinas Emlyn; mae'r amser bron gerllaw, Dy adlais dtengan ddistaw ar llethrau'r coetir draw Dim mwy Cadwaillon welir ar lan y Tedfi Ion, Dim riwy ei ncdau glywir uwch swn y froohus dbn. Dy harddweh yn y gwanwyn, ac yn yr hydnef gwyw, Flaigura. a diflana liiefb Mawd o un Thyw; 1 i?ifywyd fydd y llygaid, a distaw fydd yr iaith, I Gymhellwyd gan deimladau i'th foR lawer gwadth. Dy feibion dewr, ond OOIid, gant eto werdi y dydd, I Y Saeson balch ymlidiant, a'ui blx) a ront yn rhydd; Ond lie mae'r delyn ddyry i'w enwau fyth goffadl? A lie ma.e'r bardd a ddyry Fr glewion glod eM ] gwlad? Ac 0! dy fereli-ed hajwxMgar, a'u bron an gwynion, glan, A'u penau yn yr awel, a'u gwallt o 1iw y fran Pwy fardd yn awr adidola eu llygaid gloewwn, mwyn? CdwdlQJl ni bydd mwyach, fe dderfydd grym eu swyn. Ffarwel, arianaidd Deifi! a'th d-dolydd hyfryd, heirdd, Ymuno 'I'WJ-f a nifer aneglur gor y beirdd, Lie caf mewn liwyl deloii yn nghwmni'r doedwydd lu- Td lies in ddoetli. a. MjTddin, a'r enwog fieictddl a fu. Ffarwe! it', Ddinas Emlyn gWYTdd fyth ft/th Iwyni chwegj Dy filwpn anorchfygol, a'th fetched oil yn deg; A thithau wyr mcr egwan yw'r llaw a gryn dan gryd,, Ftarwel, fy nheljTi anwyl! fy ola.f drj'sor dmid. Ce'.r.aes, Mon. J. 0. HUGHES. "ELIAS." I (Buddugol yn nghvfarfod •cysladtteuol1 TerusaJeon, I Mynydd1 Mechell, Mawrth 31ain, 1903.) Propli wyd duwiol y Jehofia Oedd Elias yn y bydd. Meddvlddirychau mawrion "Gwynfa" A orseddent yn ei fryd Gwr a Duw i'w weled ynddo Pan trwy'r ddaear ar ed daith, Ac awdurdod1 uckel ganddo Gyda'i oenaid yn y gwaith. Byddai beunydd vn gweddio. A'i olygon tua r Net", A'r Anfeidroi yno'r gwrando Ei erfyniau taerion ef; Eithriad oedd ei fywyd liyiiod, O'i ddechreuad hydl yr awr Pan yr yd'oedd wedi da.rfod Ei wasanaeth ar y llawr. Nid yw'r Ysgrythyrau'n nodfi I' Man yganwyd Prophwyd Duw, Oud pi ibrydferth ini Hanes ei genhadaeth fyw I Porihwyd! ef dros yspaid blwydldyn Ar Ian. "Ceirith" gan ei Dad, Trwy y cigfrain: 0 gredadjTi., Ga-lw'th ffydd i gael cryfhad. Gwelwn ef o dan y ferwen Yn ei gwsg mewn lludded maith, Angel glan dr Nefotedd lawen Yn ei bvftlii-Ddwyfol ffaith Ffol a afael Ahab -greulon, Wtxli ei genhadaeth glir; Ar ei ol 'bu llawer Cristion Yn abertliu dros y g^vir. Troai tua thrvf "Saxephtah" I I ymwel'd1 a:'r Weddw dlawd, Yn ol arohiad y Jehofa, Carediigrwydd yno gawd RliT-ddwyd iddo ddwfr a, bara Yno yn gynhaliaeth fyw Y llh3.e'r "deisen fach yn gynta' Oesau'r byd dan fendith Duw. Ar ben "Oarmel" y effltw -nekid Ef ei brif oreliestwaith mawr, Tan C'r Nefoedd a ddisgynodd Ar yT ebyrth—bwysig awr; Dygwyd ef mewn cerbjrd tanllyd) Heb farwolaeth—loew sant; Os yw'r da, yn myn'd trwy'r penyd Anrhydedda. Duw ei blanit. Cemaes. Mon. GWILYM GWYDDELYN.

"Beth ydi'ch tad, ngeneth i?" gofynai y parson newydd. "Teiliwr ydi ithad, end 1 fod o yn deiliwr da iawn," oedd ei hatebiad. Yin y dcladt ar fesur Mr Shaokleton, dywe l- odd Mr Akers-Douglas y cai dirprwyaeth ei phenodi Ii ystyried ansawdd y gyfraath ar oyfalaf a llafult; ao yn awr hysbysir ddarfod I'r personau oanlynol gael eu gwailiodd i was- anaethu ar y ddirprwyaeth: Yr Anrhydeddus Graham iUxirry, Syr W. T. Lewis, Mr Arthur O)ban. K.C., Mr Sydney Webb, a Syr God- frey Imshington — tri chyfreithiwir, un cyf- alafwr, a.r un aiwdwr o nod ar Gymdeithas- 1 iaieth, 'ac undebau llafur. Oyfalafwr, Syr W. T. Lewis, sydd yn cynrychioli Cymru.

Y mae Rwssia yn meddu mwy o g-dyl. nag unrhpv gjenedl ,os i 21 miliwn i gyd. Gyda phoblocaeth o 41 o filiynau nid ces ond 441 o drigolion Japan yn meddu ffortiwn o 50,000p neu drosodd. Yn 1890 yr oedd 449 yn mhob miliwn o bobl yn marw o bonainl Y mae y cyfa.rta-Led<i wedi oodi yn awr i 540. Glaniwyd 375 miliwn o benwaig yn Yar- mouth y tymor diweddai-yr oedd hyny yn nifer anghyffredin. Gostyngodd cyfaartaledd y m arw-'olaetn a a mewn 271 o ddinasoedd mwyaf Ewrop ao America o 21 y 1000 yn 1890, i 18 y 1000 yn 1900. Gosodwyd Paul i lawr ga.n fasged, Hawero.. ddvnion ft roddir i lawr gan botel Nid yw y diafol yn dda i ddim, felly peia- iwch a. gadael iddo gael dim sydd dda. 1-1 Y mae gan angylion adenydd i'w dwyn vn aos; cyfoeth a gymer adenydd i ehedtg -vmaitb. Nid yw ty hardd yn gwneud cartref di. I WHY IS HORNIMAN'S TEA PRE^EKREI> 1 BEFORE ALL OTHERS!? Beoamse. it ia gathered from the ohoioe plants in Messrs Hornismarrs -own tea gardens, and is sold direct from the. glower to the consumer. Sold bv Bangor: Hamilton and Jones, Market placa Oamarvon Owen, Chemist. Portmadoc Newell, Confectioner. Nevin: Griffith, Grocer. Conway Hughes, Chemi«K Beaumaris lMddigh,c&,M,A; Wil- hams,Chemist. Penmaenmawr Co-operative 8oeiety$ Roberts, Grocer; Jones, Chemist. IAUnbu-is Inghaim, Grocer. Llonfaitrfechan Griffiths, Grocer. Llandudno Robert^ Chemist. Ll3ing«f»i j Prytherch, C11Anist. Colw yn Bay Hughes, Grocer, etc. Newborough Lewie, Grocer. Criccieth: Griffith.Grocer. P eiii-hv-ndeudraeth Jones and Son. Upper Bangor Williams, Grocer. Wilson, and 00. Grocer. dwt-rbont: William^

PPTNSARN. Taith "iMinymyn,dd. "-Dyma fel y desgrifia. ein gohebydd ei daith i Amlwch -NIT-edi i mi .wyniiau yr olygfa; ar y wlad am ychydig amuer, dyin.a- £ yn cychwyn am dref Amlwch vn ddigon hacndidenol. I Ni welais ac ni chlywads fawr ddim nes imi gjraedd pen U-aethdy Mawr. Yno., yn ngodre' y ffos, yr oedd dyn, ie, dpi,, cjfier, yr hwn a wnam ;ar lun a delw Duw, ac a osodwyd yn aiglwydd y gr-eadig- aetli, w-jdi myned i ystad is IIIA,r.-tiiifo-it trwy feddHv- dlod; a, ohan ei fod yi). cysgn yn. d'rwm, manta-is i gael syilu -uwch ei ben. Y peth cyntaf w-nes oedd sylweddoli y sefyllfa. yr oedd ynddi ar y prydi. Yr oedd! yn feddtw, ac yn cysgu mewn ffos wleíb. Y gofyniad tt i fy maddiA'l oedd: Ai tybed y buasai y dyn hwn yn cysgu yn y ffos ac yn dyfletha siwt o ddillad gwertli 2 nieu 3 punt pe yn soibr? O! na fuasai ond1, gan ei fod wedi plygul o aolios ei dtrachwant i'T ellyH nueddwdod, yr oedd yn agored i wneuthur hyny. Wedi liyn eis yn mlaetti i gyfletriad Pentrefelin. Ll bychaii, ydyw hwn, yn meddu ar ddwy sicp a, melin wyut o'r radd flaenaf. Mae y trigolion a brcsavyliviit j-ma, yn rliai sercho-g a cbared'ig dros 'bin,. Hiir oes iddynit oil. Ar ol imi fyned yn mlaen ar hyd fy ifoidd d^ma fi wrth ben v pendant, a bu m yn agos a chredlu fy mod yn inyned i gael fy ysgwyd i ddiddymdra, ond o fawr drugaredd) mi gefais fy nghadw y tro- hwn. I)ONrw.L-,dir fc-di trigolion rhyw wiwd, paoti wel- sant y tren, am y tro cvntaf wedi giiaoldi allan "NVel, lhai ofnadwv ydyw y Saeson ii-iiknt wedi dat y d-1 "Ù ro'i 'box' i wierit-hic." Ohwareu teg iddynt; mi ddarfpit gaffio pi weddol drla. Dynia fi Yll df-chrou- mwpihi-Mi fy lviitt yn nhref enwog ae urddasol Amlwch. Muent yn dweyd mai ystyr yr enw "Amlwch" ydi "vnll lwch," neoi "llwch yn ami;" ac mi gredaf mai yr ystyr yma ydyw y goreu. Mae y dref yn meddu ar siopau bychaan a mawr, addoldai godlid-og, a, lie cadarn i roddi hogiaiu d'rwg i dreulio noson er mWTn astuidlio .gramadeg soibrwvdid, rhinwedd, a. gonest- rwyddl. Mae vma amryw weithfeydd, sydd yn fri ar y dref -a'r amgylchoedid!. Mae ami i dlawd witdi ca0i ei doith o'r gweithfey dkil hyn. Mwy eto air fyr.