Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
30 articles on this Page
Advertising
-c=-=-. Tro BUILDERS AND CONTRACTORS. SEDERS are invited for the ALTERATION and ADDITION of the BAPTIST CHAPEL, Bouj Mile Bridge, Valley. B&arjS and Specifications can be seen at the 'Ai^n-teet's Ofics: and all Tenders are to be sent far% properly endorsed, to EDYV ARD OWEN, Esq., Ha-fron" Rlics-cc-lyn. on or before tbe 29th insfc. Hs.9 Committee do not band themselves to aooeipt the lowest or airr lender. J. HUGHES, Penybont. Architect and Surveyor. Valley. 7 th November, 1901. 2232 TKEWALCH4LVI U. D. SCHOOL BOARD. SCHOOL ATTENDANCE OFFTCSR. APPLICATIONS are invited for the aippohiifc- ment of School Attendence Officer for the United A District d Trewakhmai, which com- prjfes the Parishes of Bodvrrog, Qeirchiog, Ben- edBrys, Liaaoeiiten, Liarvlrygarn, Llangwyllog, iJeohcynfai'wyd d, and Trswalchmsu. Salary (to indude travelling and all other ex- penses except the ocst of boots and stationery) "will be at the rate of j315 per annum. Applications, stating age. present and past occn, and ac- companied by" oopicti of thaee testimonials of recent daba (which will not be returned) to 00 delivered toO me at BrvncrJielyn, Llar,«wchymodd, not later than Thursday" the 28th day of November next. .JAMK E. HüGHm, (rk to the saidl School Board. October 26th._1901._ 2209 BANGOR AND BBAUMARI9 UNION. FKMALB CO J-K. T HY vjLA "RDIANS of this Union REQUIRE a i. Competent EEM-ALE OOOK at the Work- house. Sfise will be required to Cook for the inmates and the Officers, ;n.3- to a< :• generally under the direction of the Matron. She will be assisted in the dis- charge of her duties by the female inmates. Sàk1.ry, £25 per a-mum with board, lodging and wa<*Iuag. The appoint'EaeDft will be subject to theprovtoomf tJlf stlie Poor Law Officer^ Superannuation Act, 1. OliS. stating age and experience, aocoan- paui'ed copies of two testimonials of recent date, to j-aacli me nor later than Ten o'clock on WE.DNES- DA MOKNING., tha 27th instant. By Order, £ BENJAMIN EVANS. Uiupai Office?, Clerk to the Guardians. Bangor, 7th November, 1901. 2242 -=- WAIJLA HOME av-d REGISTRY for WELSF SERVANTS.—YN EJSIEU. MORWYNION paa^tras i leoedd da.—Ymofyoer a'r Arolyges, Mrs Gr3%ths, 2, Hape-place, Liverpool. 2214 V HISlKl'. MOR\VYN"(GENERAI4 yn Ler- JL pwl. Rhaid kidi fod yn gyfairwydd a holl •waiSb ty. "pkm cooking" yn arbenig; yn meddit aT gymerkvl da o'r He diweddaf. Rhoddir cyflog Bjiweddol i ddynss yn gyfarwyckl a'i dylectewyddau, yn nghyda. chaatref cysortxs mewn teulu bychan, Cpmreig, i un all weptibfawrogi lie o'r fath.— YflC*>fyr.ei\ trwy lythyr, yn y le cyntaf, a. Mrs Hughe?, 12, Conyeire-etreafc, Lerpwi. 2236 rHBffiUr^dR^ TYDDYN BYCHAN o 5 i 10 o Acer;, yn nghydla. TRY DA, yn Sir Fon. RL ddir y flaenoriaetihi i unrhyw Ie o'r fatli yn agos i Station.—-Anfoner pob man- yfion, yn y lie eyntaf, i Mr H. E. Williams, "fibt-ata Agent," 10, Conyera-irttreeb, Lerpwi. 2237 WANTED, a. Working fiOUSHKKEPER for a n bachelor, able to milk and make batter of two or three oows and do all the general work of the house. — Apply, "T. M. "Clorianydd" Office, lAaangefni. 2231 WANT I'll), near Liverpool. after CHRTSTTMAS, VT a T'hcriTughiy Respectable Yatmg Person as CKjpK-GENTiRAL. Must be a, very good plain oocfc. Able to wash, and iron. Also, a Respectable Girl as HOUSEMAID-WAITRESS. Two in family. Good references required. — Apply, Box 2235, C&oriffiiiydd Offioe, Llangefni. 2238 TTtOL AIL-LAW, gystal a newydd, yn ngiiyda GER newydd. Ym- ofyoor ag R. H."Cloriany<Jd" Offioe, Llangefni. 3678 T~R WERTH, OAR MAE.OHNAD; mewn cyflwr fa,; un yn cario o wyth, i ddwsin o bofol.— y a "J. R. "Clori<mydd" Offioe, Llan- geflli: 2230 rlFRM: AR ooOD yn nghymydogaeth gynyddol JP Rhoeneigr; iriewn cyflwr ribagorok Ty a T .Allo,n da a helaetb. Cvfleuedra nodedSg. M^jdxiiaTit diced.— Ymcfyner a "Y. Z. Post Office, Llanfaelog. 2002 AR j .SOT), TY Newy<kL, Cyfleus yn Benllech, Ty'nygongl. Meddiant dioed. ■— Ymcfyner a "J. "Clorianydd" Office, Llangefni. 2243 SIR FON, AT DYDDYNWYR, GOPAINT, SRIRI, AO 13RAILL. AR OSOD, FFACTRI perthynol Pandy Oefn Goch. Llanfeohell, yn nghyda. Ty newy<Ja a Seierydd iddynt. Un YstaieU ym mesur dlW 17 llapL o hyd a. chwe' llath o led. Yn lie manteaaiol at Weitiidy i unrhyw Grefftwr. Helyd, Pum' Aoar oÐir r-hagnorol (neu heb Dir). Yr oil mewn cyflwr da, yn gyfieus at ddechreu busnes, ao yn ngbanei prif amaethwyr Moot. Am fanykon peilacn ym- ofyner a Mrs Roberts, Pandy Cefn üoch, new. Mr R. Williams, Auotioneer, Bull Bty, Amlwch. 2178 "BERVTliaWER MILL. IJLANTDAN, ANGLESEY. TO LKI', with immediate possession, the above witli HOUSES, SHOP, and afoout FOUR ACRES of LAND.—Apply to J. Lloyd Grif- fith, Stanley House, Holyhead, or to Lewis Jones, PRAWF GYNGHERDD MAWREDDOG Yn y NEW HALL, Llanerchymedd, NCS FAWRTH, RHAGFYR 24ain, 1901. Y CYSTADLEUON. UNRHYW UNA WD {i unrhyw lais), agored i'r byd. Gwobr Gyntuf, 2s a Thiws Aur meu £3; Ail Wobr, £1 l. Beiniiad, R. Ma-doc Davies, yy:, Llundain. U>7P.HYV»r ADRODDLAD (ago-red i bob oed ac i'r byd). Gwobr (}yutaf, £118 a Thlws Arian (go1d cejjtre): Ail WOBr, 10s 6c. Beimiad, R. R. Parry, Ysw., Brynala, Valley. P on many lion pellacb i'w cad oddiwrth yr JL YsgrJooydd- WYR YR EOS, Llamieroliymedd. CYFARFOD Llenyddol a Gherddorol PENTRAETH, Dydd Gwener, Rhagfyr 27ain, 1901. PRIF DE91YNAU: 1.-Trtha;wd, Lien Gwerin" ("Folk Lore"), o fewn cylch pum' milidir o Bentraetb. Gwobr, Ip. gan yr Anrhydeddus C. H. Yivian,, Y.H. iim-iwd. Gwobr, lp. 3.—Unawd, "Y Oartsref Dediwydki Fry" (Tenor). Gwobr, lOs, 4-Eto, "Ow y Pereirin" (Buritone). Gwobr, 10K. 5.—Adroddif^d, Ar-aeth Lkwelyn" (" Oaaiiadbu Etf" ail gyfres). Gwobr 10s. IVimiad UenyddGl: Dr. W. EVANS, Y.H. Bt-jrT:iad Cerdidorol: Mr D. Pryse Jones, L.T.S.O. EEt'.rrj ad Adrod-diadau: Y Pardfa EVAN JONES, Lia-ogristiolus. AMRYW 0 DESTYNAU ERAILL. HES'LR gyflawn am "stamp" Ceiniog gan yr 4 Ys^i-ifaiydd— R. E. THOMAS, .= Ty Fry. AT Y O Y H OE D D. I^VMUNA W. JONES. GEORGE & DRAGON f HOV'KL, JJ.ANEPvCHYMEDD, wneud yn iby-hx-a ei fod wadi pwrcasu 11: I 0 R G E R B Y D (Hearse) ysbl- vdd i wasau-ietbu mewn Angladdau. celwir ganddo GERBYDAU eraill cyfaddas at -"irxlasau, etc., aju brisiau cymedrol 2208 ANGLESEY. LLYSLBW, LLANIDAN. IMPORTANT TO CATTLE DEALERS FARMERS, AND OTHERS. MR H. T. OWEN has been favoured with in ( structions by Thomas Williams, Esq., to LET BY PUBLIC AUCTION, on WEDNESDAY, November 20th, 1901, about 250 Acres of excellent GRAZING LAND at the abore well-known Farm, in 15 Lot& Every Lot is well-hedged and watered. Sale to commence at One o'clock. Church-strcet, Llangefni. 8241 FRON, MENAI BRIDGB. MR H- T. OWEN has been favoured with in- l structions by Wm. Jones, Esq. (who is re- linquishing business), to SELL BY PUBLIC AUCTION on the Premises as above on WEDNES- DAY, November 27th, 1901, 37 excellent Milking Cows, many to calve at an early date, others in full profit, and all in first class condition; also One grand two years old Short Horn Bull; One Mare Pony. 13 han<& high; Tien Store Pigs: Milk Cart and Cans, all nearly new; Three Sets Harness in good condition; Six Whieel Bartrowa, and other miscellaneous Lots. Sale to commence at One o'clock. T erms—Cas>b. Church-street, Llangefni. 2240 a Charles Jones, I 139 and 141, High St., BANGOR, IS NOW OFFERING SPECIAL LINES IN Men's Overcoats from 17/11 Youths' and Boys' „ 3/11 Men's Macintoshes „ 15/11 A Large Range of the NEW RAINCOATS in all the Latest Shades. LADIES' JACKETS. CAPES, MACHINTOSHES, SHOWERPROOF COATS and CAPES, FURS, FLANNEL BLOUSES, etc. INSPECTION" INVITED. IMPORTANT OFFER BY OGG BROTHERS, PAISLBY-ROAD TOLL. GLASGOW, M.W., OF MEN'S CLOTHING FOR AUTUMN & WINTER WEAR. Carriage Paid oa British Orders of £1 Talus aad Upwards. CALL, IF If EAR! WRITE, IF FAR! Whether Far or Near you are Safe in Dealing with OGG BROTHERS. Special for Men exposed to wet weather. OGG BROTHERS' COMPLETE LIST OF OIL- SKIN CLOTHING WILL BD SENT FREE ON RECEIPT OF NAME AND FULL ADDRESS. LOT 0 750. — Large Purchases of TWEED AND NAVY SERGE TROUSERS made t. eell at 5s 6d per pair. OGG BROTHERS are offering this Lot at 3s 6d per pair; Postage, 5d extra. Stock Sizes only (See Note 'below). LOT C 690. — Another Big Delivery of OGG BROTHERS' Famous ALL-WOOL REAL IRISH AND SCOTCH TWEED TROUSERS in a Splendid Range of Patterns. OGG BROTHERS offer these Hard-Wearing Trousers for 79 6d per pair; Postage, 6d extra; or Two Pairs for 14s; postage, 8d extra. Special Sixes made to Measure, la per pair extra. Extra Large sizes, over 42 inch Waist, Prices on Appli- cation. NOrB.—When ordering Trousers state size re quired. TOO Stock Siaes of Trousers are:— Size 3.-32 inck waist; length of inside leg, 30 inches. Size 4.-34 inch waist; length of inside leg, 31 inches. Size 5.-36 inck waist; length of inside leg, 32 indues. Size 6.-38 inch waist; length of inside leg, 32 inches. Size 7.—40 inch waist; length of inside leg, 31 inches. LOT C 870. — MEJTS ImATY CORDUROY TROUSERS, i. Brown and Black. OGG BROTHERS" Special Prices are 5s lid andi 6s lid per pair; Postage, 6d «xfara. LOT C 550.—MEN'S MOLESKIN TROUSERS for hard, rough wear. These may be had in Black, White, Drab, or Printed Imitation TVeed, at 4s lid and 5s lid per pair; Postage, 6d extra. NOTE.—The Stock Sizes of Corduroy and Mole- skin Trousers are the same as those for Tweed Trousers. (See above.) LOT C 980. — MEN'S SUITS. — TVy OGG BROTHERS for honest valuie. OGG BROTHERS hold an immense Stock of Men's Suits in a large variety of TWEEDS and NAVY BLUE SERGES. The Prices are 21s, 25s, and 30s per Suit; Car- riage Paid in Britain. These may be had in Stock Siaes only. NOTE.—The Stock Sizes in Men's Suits are :— Size 3.-Roond chest, 36 inches; round waist, 32 inches; inside leg, 30 inches. Siz 4.—Round chest. 37 inches round waist, 34 inches inside leg, 31 inches. Size 5.—Round chest, 39 inches; round waist, 3B inches; inside leg, 32 inches. Size 6.—Round chest, 40 inches round waist, 33 inches; inside leg, 32 inches. Size 7.—Round cheat, 42 inches; round waist, 40 inches; inside leg, 31 inches. Special Siaes of Men's Suits made to Measure, from 35s. Patterns and Measurement Forms sent on Application. LOT 0 1070. — MEN'S SHIRTS. — OGG BROTHERS' World Renowned GRANDRILL SHIRTS, in Beautiful Striped Patterns, guaranteed Fast Colours, Price only 29 6d each, postage 4d extra; postage on Three, 7d extra. This Shirt will wear like wire. LOT C 1165.—BUY YOUR WHITE SHIRTS UN DRESSED. OGG BROTHERS' Famous "PARKHOUSE" UN-DRESSED WHITE SHIR) is made of a good Long-Cloth Body and Linen Fittings, and may be had either with Open Front or to button behind. ar°DC\ to, inch Neckband. OGG BROTHERS will send a Sample One for Is lljd Powtage, LOT O 1M0. OGG BROTHERS UN- EXCELLED UN DRESSED WHITE SHIRT. VtouM be good value for 4s 6d when Dressed. Sample sent for 2s ll^d Postage, 3d extra. 1 hree for 8s 10jd; Postage, 5d extra. Six for 17a 6d; Postage, 7d extra. All Sizes in Stock, from 14 to 17 inch Neckband, made either with Open Front or to button behind. When Ordering, give your Name and Full Postal Address. Unclose Postal Order or Cash in Registered Envelope. ADDRESS YOUR ENVELOPE: OGG BROTHERS, SCOTLAND'S GREAT TRADERS AND LETTER ORDER SPECIALISTS. PAILSEY-ROAD TOLL. GLASGOW, S.W. MENTION "Y CLORIANYDD." CYCLESI CYCLESIT VILLAGE HALL, CEMAE3, ANGLESEY. A SALE of NEW a.n'j SECOND H.\ND! "V CYCLES for LADIES and GENTLEMEN will be held in the above Hall on iwVEMBER 18th, 19th. and 20fch. GENUINE BARGAINS. DEUWCH A GWELWCH DROSOCH EICH HUNALN. JOHN WILD, Engineer and Agent, 2239 HOLYHEAD. Bydd Eghrys yr Araubynwyr yn Newmarket < n dathlu ei dau caai' mlwyddiavt yn ystoo y mis hwn.
Nodion Amaethyddol, &c.
Nodion Amaethyddol, &c. Miaa ebedyddioa a dridws wedi bod yn bur brysur yn ystod yr Hydref yn tynu i fyny yr egín gwenith cynar. Petih. anhawdd i'w ddeall ydyw paiham y parha yr adar hyn yn eu harfer- iad dinystriol, ol>I'e>gid nid ymddangosant i fyned i lawr i'r onewylIyn, ni fwytant ddim mor belled ag y gwelir, acr yn sicr nidJ 003 pryf- etach o unrhyw fath yn esgus dros eu difrod. Byddai yn ddoeth i'r rhali hyny yr anrheithir eu gwemth gian y dridws archwili-o eu cnyd.au, oherwydd yn ol pob tebygolrwydd mae yr egin yn oael ei deneuo yn arw. Un o gyfeillion goreu yr amae.th.wT ydyw yr aderyn hwn, a'r lladrad hwn o'i eiddo yn yr Hydref ydyw ei brif bechiod. Moo yr ehedyddion yn llawn cymaint lladron. Oedwch hwynt ymaith, oa gallwch; Ijyddwch yn glrfar os llwyddwch.
[No title]
Mae prinder wyau yn y tymhor hwn, a'r pris- iau ucbel mewn canlyniad, yn ei wnefud yn ddymunol i galonogi yr ieir i ddodwy. Rhaid i'r iar axlei Ladu yr wy f/r Ttjwydj fydd w&d'i ei dreulio, o ganlyniad mae y bwyd o'r pwysig- rwydd mwya.f. Mae ar bob dia byw angen cyf- ran dda o'u bwyd i gadw y gwres yn. y corph. Achosa j tywyddi oer fwy o anhawsdier i gadw i fyny y tymheredd, felly rhaid eu cadw mewn lief cynes. Pan y rhed dofednod allan oollant lawer o'r bywyd pryfetol pa un a gynorthwyai yr "allowance" dyddiol, o ganlyniad rhaid rhoddi mwy o fwyd iddynt. Daw wyau gauaf- ol fwyatf oddiwrth y mathau cryfaf sydd yn alluog i wrthsefyll yr oerni- Hyd yn nod o'r rhai hyn dylid dewis y rhai goreu am ddodwy.
[No title]
Oodwjd1 galarnad mewn newyddiadur o swydd Efrog y dydd o'r blaen parthed y difiyg o dd'ydd- ordieb a ddangosir gan amaethwyr y sir hono yn nglyn a'r manteision gynygir iddynt yn y ffordd o addysg amaetihyddoL Nid oedd rhif yr efrydwyr amaethyddol, er engraifft, yn yr Yorkshire College ond 49 y gauaf diweddaf, 810 yn nhymhor yr haf gostyngwyd y nifer yma i 31. Pan gofir pa mor fawr ydyw sir Eírog, a pha mor anturiaethus ydyw yr amaethwyr, mae y cyflwr h.wn ar betbau yn beth i eynu ato. Mae y "fees" mor isel yn y coleg hwn fel mad. prin y gedlicr codi y pwnc o gost fel yn atalfa. Yr unig eglaxrhad posibl feallai ydyw fod yn well gan amaethwyr y sir hono addysgu eu meibion gartref yn eu dull eu liunain. Tra ar y pwnc yr ydym wedi sylwi fod nifer yr efryd- .wyr yn Fferm Ooleg y Gogledd (Lliedwig^n) yn fwy eleotii nag a weLsom er pan gymerwyd y fferm drosodd gan awdurdodiau y coleg.
[No title]
Mae Syr Walker Gilbey. yr hwn sydd wedi gwneud astudiaeth o'r oeffyl yn beth arbenig am nifer o flynyddoedd, o'r farn nad ydyw mag- wyr Seisnig yn myned o gwmpais y gwaith mor ddøhooig tnamorwyr. Pwyntia allan y gallem, pe bodolai cynllun gwahanol o fridio, fagu gartref yr holl geffylau y mae angen am danynt i'w dadforio ar hyn o bryd. Ychydig bersonau feddant unrhyw ddrychfeddwl o'r nifer anferth o geffylau a ddadforir i'r wlad hon. Y nifer gyfartaleddol yn fiynyddol yn ystod y deng mlynedd diweddaf ydoedd 34,200, ac y maefnt yn ohwydtdio yn feunyddiol.
[No title]
Gwyddis yn ddafud llawer o dirfeddianwyr yn oadw ystalwyn da at wasanaeth eu tenanit- iaid. Argymhella Syr Walter Gilbey, yn lie hyn, fod y tirfeddianwyr yn mJfoob rhanbarth yn lino i gadw "joint stud," modd y gall y magwr gael gwasanaeth. yr ystalwyn "thorough- bred" "'hunter," yr "hackney" neu yr "Arab," y "shire," neu y "Cly den dale" yn ol ei farn. Diau fod hwn yn awgrymiad pur dida, gan nad ydyw y tenantiaic^ ar ystad eisieu yn gyffredinol fridio i'r un pwrpas.
[No title]
At getffyl gyda pheswch. parhaol y peth goreui fyddai galw milfeddyg da yn hytrach na cheisio ei wella ein hunain, ond os na ellir oael gwas- anaeth y cyfryw dylem ei gwneud yn rheol i beidio defnyddio gwair neu "rough fodder" hjeb yn gyntaf ed dori yn fan a'i leithio gyda d'wfr cynhes, yn hytra^h nag oer, yn ystod y gauaf o leiaf, a dylid rhoddi faint bynag o flawd gweniith neu fran a ddymunir yn y ffid .wleb, a'i gym- ysgu yn dda i mewn. Dylid lleithio pob ceirch neu wenith hefyd.
[No title]
Mae Mr Haaibury y n gefnogydd brwdfrydig dros ad-drefniad ein swyddfeydd cyhoeddus mawriooi. "Rhaid i ni," meddai Llywydd Bwrdd Masnaoh, yn Walsall, "edirych ein bod yn oael lLawn werth am yr arian a werir." Nid oes dadl nad ydy.w Mr Hanbury yn berffaith ddidwyll yn ei ymgais. Pe gofir yn dda am y gwaith cia, a wnaeth fel aedod o'r Ddirprwyaeth Freiniol ar "OiTil Eistiaiblishments." Gan ei fod yn ,3iWT yn benar y Bwrdd Amaethyddol nid oes dadl na fydd iddo bob amser«iastudio budd- ianau dosbarth pwysioaf ein gwlad. Pe heb yr amaethwyr lie byddem ? Fe glywn ynaml mad ydyw yr flmaethwr byt'h yn. hapus os na fydd yn cwyno. Athrod o'r fath waethaf ydyw hyny. Pe bai dosbeirth eraill o bobl yn gymaint dan ddylanwad gwynt, gwlaw, rhew, eira, etc., byddai eu cwynion yn llawer amlach ac yn llawer nwch. Ychydig yn ol yr oedd eisieu gwlaw at y gwreiddiiau, ond yr wythnos hon yr ydym wedi oael ail ddiluw. Trwy dydd Llun disgynai y gwlaw, a thua'r nos tywalltai fel pe taie cwmwl wedi tori. Disgynai y dylii d'rwy gydol y nos, a bore-u ddydd M&wrtli yr oedd yr Afon Oefni wedi myned bron gan lleted ag Afon Menai. Y mae y caeau yr ochr isaf iddi yn un llyn, ao y mae ei thwrf megis rhuad y mor. Mae lie i ofnifod amryw foch a defaid wedi cyfaa-fod a dyfrllyd fedd," neu eu hysgubo yn nghyfeiriad Malltraieth. Hyderwn, fodd bynag, nad ydyw yr amaethwyr a feddant ddef- aid a borent yn ymyl yr afon wedi cael eu coll- edu. Mewn rhai tai yr oedd y lla.nw wedi gor- lifo y rhanaui isaf o honynt, a chlywsom fod 1'1W2 o'u pm-Tivjlwyr yn gorfod myned i'r ystaf- elloeiild uwchaf ,11m ddyogelfa.
-------------. Masnach Yd…
Masnach Yd yr Wythnos. Anaml y gwehvyd y tir yn gweithio mor dda ag y gwna yn ètWT, no ar hyd y mis diwoddaf. Ni chafwyd lla/wn cymair.t ag arfer o wlaw. ond ni wTKied unrhyw niwed i amaet.hydda0th. Yr oedd yr heiilwen—dan y cyfartaledd—tri;gain awr ar gyfer pymtheng awr a thriigain, ond dyma yr adeg ar y flwyddyn ag y teimlir llenaf oherwydd y prinder hwn. Prif effaith prindter beulwen Y11 mis Hydrref ydiyw peri llai o fygdairthiad. ond gall hyn gyfar- t-alu y prinder gwlaw a gafwyd. Y mae y gwaith ar y ffermydd yn mbell yn mlaen y gwaith o hail yn cael ei gario yn mlaen gydH. dyfalwch, hyn a hauwyd yn mis Medi eisoes yn tori allan ac yn edrych yn rhagorol. Ymddenigys fod mwy nag arfer o yd gauaf wedi ei hau, a gcllir dWJeyd yr un petb am ryg hefyd. Gosyd yr amaethwyr ffa y gauaf i lawr, ac hyd yn nod petih baidid, er yn fwy fel arbrawf na. dim arall. Niid yw y newydkJion o wledydd1 tramor mor ffafriol ag y buasid yn dymuno. Or WeriniiaetL Arianin ceir cwynion nas gellir edrych yn ddi- ystyr arnynt. Yn ystod mis M^di—yn Neheubarth yr America yn cyfateb i'n mis Mai ni-ni chafwyd dim gwlaw, ac yr oedd y gwenith ieuanc yn dangos arwyddlion l'esgeddj. Mis Hydref, yr hwn a etyb i'n Mefhefiin ni, ydoedd fis gwlawog iawn ac, wdj cael gwaredigaeth trwy hyny oddiwrth y syebdiir, ofnid y buasai y cynyrch yn afeddfedhi yn rfiv gytiym. Os oedr pum' wythnos o dywyddl bmf, cynes, disgwylir cnydiau rhagorol mewn rhai ardal- oedd. Mewn arda'oedld eraill ofnir mai cynhaiiaf lied ddrwg a. fydd, ac y mae yn bur diebyg mai cryn lawer Uai nag arfer a fydd y cynhauaf nesaf yn nhalaethau canal y wlad. Yn y cyfamser, nid ydyw y t^jagolwg yn yr India yn acidawol o gvrbl; a diibyna i fesur helib,th ar y pump neu chwech wythnos nesaf a fydd ai ni bydd gan yr India. wenith i'w anfoS> allan o honi yn j flwyddyn 1902. Dan yr amgylchdadau hyn dylati ein ffermwyr gymeryd cynghor yr hen 'iliomas Tusser, mor be! I yn ol a 15o7, yr hwn a ddywodaa wrthynt, os wedi gorfod gwerthu yn Medi a Hydref, er mwyn ca.:} arian at eu llaw, y cryhmt ystorio y gweddill o fe Tachwedd hyd fis Mawrth; ond, hwyracb, y byddai mis Ionawr yn ddigon pall yn mlaen. Ond, gan mai metbianb fydd y cynhiauaf yn y Wericiaeth Arianin, ac na bydd, fe ofoir, and' un gwael yn yr tndii, bydd IDWY o ofyn am yr hyn a fydd wedi ei ystorio gan ein hamaethwyr hyny a.m fod yn aanvneddgar am ddau fis. ac hyd yn nod pe na syiweddolid yr ofnau am yWeriniaeth Arianin ,Ù' India nid yw yn debyg-ol yr a y prisiaui i lawr. N id oes swm gormodol ar ei ffordd drosoddi; mel oes cyflenwadau helaeth iawn ar law Unoi Dalacth- a.u yr America; ac nid yw yr hyn sydd wedi cael cytuno am fitluo am fisoodld: Tachwedd a Rhagfyr yn fwy, os ydyw yn gymaint, ag arfer. Doethineb yr amaethwyr, gan hyny, ydyw peidio gwerthu y ddau fis hyn, 00 gallant fodd yn y byd o'r hyn lleiaf, hwy a ddyient ddarl eu liaw hyd ddirweddi y mis preeenol.
------Y Dadfori^i:!
Y Dadfori^i: 0 gynyrchion a-maethyddol i'r Deyrnaa Gyfunol yn ystod yr wythnos oedd yn diweddu Tachwedd 2il, 1901:—• AnifedtEaidl byw: Bustych, teirw, gwartheg, 4 Hoi, 9569 mewn nifer; defaid ao wyn, 8839. Cig ir, neu ffrm Gwartheg, o bob math, 67,639 o gampwysi; defaid, 81,005; moch, 18,586. Cig bailt, neu amddiffynedig (preserved) Mooh, 95,410 o ganpwysi; gwartheg, 4965; cluniau mooh (hams), 21,780; mocih ieuairuc, 6512; heb ei ddæ- grifio, wedi ei ballItU a.c yn ir, 10,394; ci:g am- ddift'ynedig, heb fodwed:i ei talltu, 16,317. Cynyrchion y lla/ithidy: Ymenyn, 51,612 o gan- pwysi; margarine, 16,848; caws, 40,513; Uaeth, yn ffre3, mewn "tins" neu "drums, 145; llaeth, hufen, 68; Ibm, -tniddiffynedi g, mathau eraill, 66; flae.th wecli ei ddwyshau (coaideiwed), 14,712; vryau, 424.611 o ganoedd mawr; dofednod a helwriaetb, gwerth 9275p; cwningod meirw, 11,864 o gan- pwysi; bloneg (lard), 22,307. Yd, grawn, a blawcfi, etc. Gwenith, 1,050,900 o ganpwysi blawdi gwenith. 294,300 haidd, 502,200 oeirch, 357,200; pys, 47,700; fIa., 49,000; yd India, 503,400. Ffrwythydd: Afalau, 65,871 o ganpwysi; apri- cots a peaclics, 32; hMMmaa, 56,262 o fwnmaiu; grawrowin (gra-pes), 70,395 o ganpwysi egrafalau (lemons), 17,589; eurafalau (oranges), 52,151; ger- llyg, 9929; eirin, 25; hieb eu henwi, 5448. Tjflys (vegetables) Gwair, 9311 o dunelii; hopys, 1234 o ganpwysi; wynwyn (onaons), 169,4M o bwyseli; pytatw, 46,744 o ganpwysi tomatoes, 3488; heb eu henwi, gwerth 4169p; wedii eu syohu, 4083 o ganpwysi aind/diffycediig trwy eu rhoddi mewn "cans," 4598.
Arsyllfa yr Rald. -
Arsyllfa yr Rald. [Gan A-yllldcL] At Minymynydd Anwyl,—Oni fyddai mOOJd; i ti roddi cychwyniad i gymdieithas ddacEeuol yn yr ardal am y gauaf yma; os na elli di gael un, pwy a all? Y mae yma ddigon o lenorion yn y fro; y mate hyny i'w ganfod pe dim ond' darllen eu cynyrchion ar glawr eich newyddiadur y naill wythnos ar ol y llall. Diamheu y byddai gwyr dia Bozrah yn faJch o roddi yr ystafell at eu gwasan- aeth yn wythnosol. Opd rhoddi cyoliwyn i'r mudiad) daw y prif ddynion o'r gwahanol gapelau i'ch cyn- orthwyo. Diamheu y byddent yn falch o'r cyfleusdra at hyny. Daeth un o'r "boys" yma 111'1 wynt yn ei ddwrn-yr oedd wedi ei golli o'i wddf i gyd. Ac y nioa yn anyoiwybodol byth ar ol y peth a lodd, ac yn breuddwydio am fwy ell i allai rhyddlhau dwy ddynes oddiwrth eu gilydd. Ymladdl yr oeddynt ac yn gwalltio eu gilydd fel dwy ds., a'u hysgi'^bkfeydd yn anna^airoL Yr oeddi y peth anwyl heb weled y fath beth. eriood. Daw, maes o law, i ymgynefino mwy a'r fath bethiau fel y daw yn hen mewn dyddiau. Pa. bryd y niaent am ddoa. o amgylch i hel enwaui at y miliwn ardystiadau dirwesto!? Disgwylir bob dydd am yr ymweliad. Ati, flaenoriaid a. phregeth- wyr y fro, a phob un sydd yn caru sobrwydd a moes. Dyma yr adeg. Na. fydkledl i chwi fod yn cysgu. Y mae y gelyn yn difwyno y tir yn yr ardal. Pethau garw yw y Rihosybol i aid. Y maent wedi torchi eu llewys goigyfer a'r Calan nesaf oto. Daeth yma. raglen o'u heiddo i'r arsyllfa t dydd1 o'r blaen, ao yn wir rhaglen chwaethus hefyd. Pwy a gawsent yn well fel ysgrifenydd na "Glan Rhos- ydd." Esiampl dda. arall welir ganddynt, md ydynt wedi cyrchu dwr dTOS afon gyda'r beirniaid. Da y gwnaethaint. Felly chwithau, y Pensarmaid, codwch gor ar unxwaith gogyfer er wyl hon. Deuwah, hogweh a.rfa.u, y mae digon o dJaJent gerdd- orol yn aros yn y fro anwyl hon eto. Ymwrolwch.
-----------Ispytty a Dispensary…
Ispytty a Dispensary 74on ac Arfon. Cynbaliw^?d cyfarfod haner-blynyddlol Pwyllgor Cyffredmol y aefydliad uichod. yn Mangor, prydnawn LIun. Llywyddwyd gan Mr Harry Clegg (cadeir- ydd), ac yn mhJith y prasenolion yr oedd yr Ar- gtwyddies Penihyn, Miss Daries (Trobosth), M, Cimeron, Parch W. Edwards, Mr C. F. Priestley, Dr. Lloyd, Dr. R. Langford Jones, Meistri W. A. Foster, T. Pnchard, J. H. Burton, a'r ysgrifenydd (Mr James Smith). Yr Argiliwydd FÆgab a. wefreb odd i ddweyl nas gallai fod yn bresenol oherwydd ymrwvnliad arall. Cafodd adrodlddad Pwyllgor y Ty ei ddarHen a'i fabwysiadfu. Dywedid ynddo fod 149 o gleifion mewnol wedi derbyn triniaeth yn ystod y flwyddyn ddiwieddiaf ar gost ychwanegol o tua lOOp. Yr oedd y nifer hwn o gleifion yn gynydd o 33 dros y flwyddtyn ddiwcddaf, a'r cyfa-rta-Iedd dyddiol yn fwy o dri. Mewn canlyniad i'r ymdrechion arbenig wnaed yr oedd cryn lawer mwy o gefnogaeth wedi ei ddierbyn. Cyrhaeddai y rhoddion yn unig i oddeutu 350p. Yn gynwysedig yn y siwm hwn yr oedd lOOp oddiwrth Arglwydd Penrhyn, 150p oddi- wrth Ardalydd! Mon, a 20p oddiwrth y MLhvrxaa. Piatt, O.B. Yr oedd cynydd wedi bod h-efyd yn nifer a swm y casgliadau o eglwysi a chapelydd, tra. yr oedd y cyfraniadiau hlynyddol hefyd wedi myned i fyny, canys yr oedd Mr Assheiton Smith wedi dyblu yr edddo ef, yn awr yn gwneudi 30p y flwyd!dyn. Cyflwynodd Pwyllgor y Dispensary eu hadrodd- iad, yr hwn a fabwysiadwyd, ac arwyddwyd taleb am y swm diffy.giiol am y flwyddyn, set 82p 168 7c. Ceisiwyd igan y boneddigesau1 a'r boneddigion can- lynol weithredii fel ymwelwyr am y chwe. mis dyfod- ol:—Mrs Trench a Mr G. Eae, 'Tachwedd lleg; Mrs Hugh Vincent a,c Arglwydd Penrhyn, Ta.chwedd 18fed'; Mrs W. A. Dew a Mr J. R. Davies, Tach- wedd 25ain. (Penderfynwyd fod y cyfarfod cyffredinol blynydd- ol i'w gynal ddydd Gwener, y 29a.in cyfisfol, am hansr awr wedi tri y prydnawn. Penderfynwyd hefyd i dderbyn yn ddiolchgar gynyg gan aelod o Bwyllgor y Ty i barotoi te (ar ei draul ei hun) i bawb ddeuent i'r cyfarfod blyn- yddol. »
-__------Geneth ar Dan.
Geneth ar Dan. Cymerodd golvgfa gyffrous le yn Park-street, Lerpwl, nos Fercher diweddaf, pan y sylwydi ar enetli, wedi ei hamgau mewn fflamau, yn rhedeg 0 amgylch yn w-yllt ac yn ys-gxechian gan ar- swyd a phoen. Enw yr enetih oedd Clara Bailey, yn trigo yn Park-street. Ymddengya ei bod yn y ty wrthi ei hun-an, ac iddi syrthio i gysgu o flaen y tan. Y diwedd fu iddi roddi tro a chwympo ar y bariau poethion, a chymer- odd ei dillad dan. Rhuthrodd allan i'r stryt, a ch.wareuai y fflamau o'i hamgylch. fel y llosg- ont ei dillad1 odd i-aindani. Yr oedd yn amlwg fod yr enebh dlawd yn yr ing a'r braw mwyaf. Yn ffodus digwyddodd fod! dau swyddog hood- geidwadcl yn yr heol, ac yn dyfalu beth a ddig- wyddiasai hwy a ruthrasant ar unwaith at yr eth, a rhwygatsamt ymaiith y dillad: llosgedig. Yna tyriasant eu cotia.u mafWr a dodasant hwy am yr eneth er mygu y gweddill o'r fflamau. Mawr ganmolid y giwasanaeth cyflym hwn ar ran y swyddogion, y rhiai a dderbynia;sant ych- ydig niweidiau eu hunain, gan dorf o, bobl oedd wedi ymgasgloi. Yr oedd lLetfaii y plentyn yn ddydhrynllyd. Gwmaeth y cudd-siwyddogion bobpeth yn eu gallui iddi., a gyrasant am yr ambulance o'r Yspytty Deheuol, i ba le y sym- udwyd yr enetih. Cafwyd ei bod wedi derbyn niweidiau dychrynllyd, yn lieiudvol ar un ochr, lleyr oedd y cnawd yngwbl amrwd. Ofnir am. ei bywyd.
o Wlsd y Sais.
o Wlsd y Sais. ■Qyfajfiod llwyddianus ryfeddol gafodIl cyf- eiillion Clifton-road (A), Birkenhead, yr wyth- nos ddiweddaf ar agoriad eu cymdeithas ddi- wylliadoL Yr oedd y diwiorydd wedi darpaau nifeT fawr o wahanol fathau o foetliaii gyda chwpaned dda o de, cyn dechreai -ar y cyfarfod amrywiaethol a gynlialiwyd o dan lywyddiaeitli Mr W. Parry (diaoon), yr hwn a draddodtodd araeth synwyrlawn ar amcan a gwaith y gym- deithas. Gofalodd Mrs Evan Davids yn gamp- us am yr offeryn fel cyfeilydd, a. chwareuodd pianoforte solo yn fedrus. Canodd Mr Wiliie Hughes "Eryri Wen" "Sailorf.a Grave;" Miss Lala Williams, o Park-road, Lørpl, "Eileen Alvanah" a "Daddy;" a Jones "The Fairy's Lullaby." Deuawd. "Johnny Sohmoker," gan Edith Darbyahire ao Annie Thomas. Ymgeisiodd chwech ar araeth fyrfyfyr. Siaradai yr oil o honynt ar destynau g,waii anal, a Mr Williams (ar ei dro o lienmaenmawr) enillodd y wobr, yr unig un sreithiodd yn Gymraeg, ac ar destyn da— "G-oleuni"—a 'g wnaeth yn rhagorol ag of. Shoddoddj Mr Williams cdro-ddiad hefyd i'r cynulliad. anerchiadm gan Meistri W. Jones, Conway-street; Joseph Davies, Manor Farm, ac eraill. Mae rhaglen dda i'r gymdeithas am y tyrtihor naf. Byddi y cyn- weinidog, y Parch H. Pari Thomas, vn rhoddi darlith ar "Salm Bywyd;" y Paroh. W. O. EVans (W.M.), ar "Shakespeare;" y Pairch Dr. Gurnos Jones ar "Ddyn;" a. Dr. Darbyshire ar "Wisg ac ieohyd," etc. Y Sadwrn a'r Sul diweddaf pregethwyd yn nghapel y Methodistiaid yn Edge-lane gan y Parohn. S. T. Jonets, Rhyl, a William Jones, Trefons. Oafwyd cyfarfod llwyddianus iawn. Daeth tyrfa yno nos Sabboth. o Dachwedd yr ail i'r chweched bu y Wes- leyaid yn cynhal cyfres o gyfarfodydd cemihadol yn Shaw-street, Edge-hill, Boundary-street, Bootle, ac yn KnowsAey-road. Yn ychwanegol at yr areithiau yn y cyfarfodydd cyhoedduts a gynhaliwyd traddododd y gweinidagion a enwir isod dair pregeth bob un y S&bbotii cydrhwng y gwahanol addoldai yn nghylohdaith Shaw-' street, seif y Parchn. T. Jones Humphreys, Conwy; D. O. Jones, Mynydd Seion.; J. Price Roberts, P. Jones Roberts, Llanrwst; a J. W. Davies, Didsbury.. Gwnaed oasgliadaiu yn yr holl gyfarfodydd tuagat y Genhadaethj Drat- mor. Nos Iau, y 7fed, cynhaliwyd cyfarfod te a chyngherdd blynyddol yn nglyn. ag Eglwya Gym- reig Birkenhead1. Yr oedd y cyfarfod o datn narvvdd Mrs William Laird. Chwithig y swnia'r ienw i'ch darllenwyr, ond pan y dywedaf ei bod) yn chwaer i'r glew a'r rhadlon Mr Prichard, o Lwydiarth Esgob, Llanerchymedd, gwelir &r unwaith nad yw hi yn ol yn y gwaith da y gwyddai am dano yn Mon. Gresyn na chawBai y ddeadell ffyddlon., er yn fechan, gefnogaeth sylwedd'ol gan yohwaneg o Gymry cefnog y cylch. Da chwi, agorweh edcli calonau a dilyn- woh esiampl y wraig dda hon. Yn nglyn a'r cyngherdd eleni yr oedd yna rodd werthfawr yn nghyda cheque sylweddol yn Mel ei gyf- lwyno i ddifiina. charedig ficer Sant Winifred, y Parch Robert Edwards (Infryn), ar yr am- gylchiad hapus o'i ymuni.8d mewn glan briiodas a Miss Kingham, boneddiges o Watford, Hearts. Gwasanaethai y chiwiorvdd oanlynol' gyda'r te —Mrs (Rev.) Edwards, M'ht Lloyd, Mrs Hughes, Mrs Phillips, Mrs Parry, Mrs Owens, Mrs Morris, Misses Jones Harries, Jones, ac Alex- ander, a mwynhawyd prydnawn difyr oyn y cyngherdd, oadeirydd yr hwn oedd Mr J. Lamb, Sais, ond un sydd wedi bod yn gefh i'r achoa o'i gychwyniad.. Yn ei anerchiad dywedai ef eii bod oil a ohalon gynhes yn dymuno rhoddi i Mrs Edwards y croesawiad mwyaf gwresog i'w mysg yn Birkenhead. Cyfeiriodd at yr adeg rhyw 15eg mlynedd yn ol pan y gwasanaethai Mr Edwards fiel curtad yn Eglwys Trinity, fel y gofyn-odd i'r rheithor am fenthyg yr ysgoldy i bregethu ynddo ar brydnawn Sabbothau, ac ar ol hyny y bu yn gweithio yn ddi-ildio fe! ys- grifenydd! y mud;adl i gael Eglwys Gymreig yn y dref-ao fe lwyddodd. YT oedd. yn falch ganddo weled fod y cyfeillion yn St. Winifred wedi gwneuthur mor rhagorol ar yr amgylch- iad, ac wedi pwrcasu set o lestri te o arian pur i'w cyflwyno i Mr Edwards. Galwyd ar Mr J. Llovd, trysorydd. yr hwn a ddywedai mai gyd- a'r boddhad mwyaf yr oedd yn eu hysbysu fod y .cylchlythyr a anfonasai ef a'r ysgrifenydd, Mr 0. W. Butler, i gyfeillion St. Winifred wedi cael y derbyniad mwywf gwresog, ac yr oedd yn hyfrydwch mawr iddo ef gael yr anrhydedd o gyflwyno yrhodd a'r cheque i'w parchedig fioer, gyda'r hwn yr oedd yn bleser cydweithio yn Ngwinllan yr Arglwydd. Fel y sylwai Mr Lamb, gweithiodd Mr EdwardB yn egniol dhros godi aohios i'r Cymry yn Birkenhead, ems ISeg mlynedd yn ol, ac y mae wedi yma. era drew ddeng mlynedd. Yr wyf yn hyderuvs fod iddo ef a'i anwyl briod ftynyddiau lawer mo i fod o dan yr arweiniad Nefol yn wasaniaethgar iawn yn ei achos EL Llwydd- iant fo iddynt. Dilynodd Mr Butleir gydag, yohydig eariaiu pwrpasol yn ategu Mr Lloyd. Ei weddi ef oedd a.r fod i'r uniad hwn gael ei fendithio er llwyddiant ysbrydol mwv yn y dyf- odol yn eu Heglwys Gymreig yn Birkenhead. Y Parch Robert Edwards, o dan deimladiaiu drylliog. ar dderbyn iad y rhoddion, a ddioleh- odd yn gynhes dros ei wraig ac yntau am yr arwydd sylweddol oeddynt wedi ddangos c/ui hedmygedd o'r ychydiig lafur fu ef. trwyddo. Byddai y rhai hyn ganddo bob amser i gofio am y 1 ad an cynhes oedd yn mynwesau cyfeill- ipn St. Winifred ar yr achlys-ur hapus presen- ol, a byddent yn ei adgoffa, pa. 1'e bynag y bydd- ai. am y rhai a gydweithiasant aig ef am flyn- vddau yn ei "lafur cariad." Dymunai gyd- nabod- yn ddiolchgar y cyfeiriadau caredig wnaeth y cyfeillion, Mr Lamb a Mr Lloyd, yn ndvn a chychwyniad yr achos yma., ond dym- unai ef iddynt ddeall maa yn mhlith eraill, y lclaua enw-yd, oedd yn gynorthwywyr mwyaf. Talwyd y diolchiadau i'r oadeirydd a'r cyfeill- ion oil a gynorthwyasant. A ganlyn yw rhag- len y cyngherdd:—Pianoforte solo, Mr J. R. Durman; song, "The Diver," Mr Vaughan Jones; song, "Flight of Ages," Miss Lizziie Vallanoei; dlliert., "Hywel a Blodwen," Miss Maggie JoneSlêlJ Mr Tom Morris: song, IIRtOCk- a-bye Baby," Miss Gwennie Hughes; duet, "Dring drinig i fynu," Mr R. W. Powell a, Mr Vaaighan Jones; song, "The Oa.rnival," Miss Rose Alexander; quartett, "Y Bwthyn ar y Brvn," Miss Edwa,rds, Miss Roberts, a'r Mri John a T. Morris; song, "The Blue Alsatian Mountains," Mr Ro. W. Powell; song (in Welsh costume), "Ben Fynyd cLo^Kid. Oymru," Miss- Florrie Hughes song, "Harbour Bay," Miss Edith Vsllanos; dnet, "Y Ddeilen ar yr Afon," Mi.ss Frances Jones a Miss Maggie Jones duet, (in Welsh costume), "Taw Sian," Misses Jones "God 'Save the* King." Dydd Mawrth diweddaf cynhaliodd y cyf- eillion yn Martin's-lane, Liscard, eu cyngherdd blynyddol a chwrdd te. Addoldy prydferth a chyfleus yæywi eiddio yr Annibynwyr yno. Gweinidogaetha y Parch Samuel Roberts yno yn awr. yr fern sydd wedi gwneud_ gwaith rhag- orol tra y bu yllIO, a mawr ofidir ei fod ar symud i faes mngach, end yn ddilynydd pell i S. R. arall a blaen. Y mae Mr Roberts wedi ateb yr alwad a. pa-todd o Lanbrynmair yn gadariibaol. Llwyddiant peTSaith fu y cyfar- fod uchod, a gofidus crenym fethu; bod1 yno. Pregeth.ai y Parch Thomas Nicholson, Brom- ley. yn Park-road nos Sadwrn a'r Sabboth di- weddaf. Dydd yr wyl flynyddol ydoedd, ac y mae Pairk-road, mi wehvn, yn da.ngos esiampl newydd. Yn v prydnawn, y Parch D1. 0'. Jones (Wesleyad1), Mvnvdd Seion, a, wasanaethai. Yr wythnos hon cynhelid cyfarfod sefydliad y Parch H. Parri Thomas, y gweinidbg newydld vno, a program:—Anerchiadau ar Fywyd Eglwysig." (1) "Ei natur a'i rwymedig- aethau," ean y Porch D. Ad-ams, B.A.. Grovø- street "Ei werth fanteision," gan y Parch W. O. Evans, Birkenhead (Wesleyad) "Perthynas it gweinidog ag ef," gan y Parch W. Joner;. Davids-street (Methodist) 00 a.r y "Pwys c gadw i rynv ei nodweddiaJll Oymreitr." gan y Parch Owen Evans, D.D. (A.). Cawn hanes yn y nesaf. _——
[No title]
Nitl) ydyw Cyngiior Dinesig Lla,nrw.st wedi dyfod i iinrhyw b^d'^fyn'ad eto gyda golwg ar godi oolladtdl marehnad newydd yin y dref. Cynygiodd y CidcirycM (Mr J. E. Humphreyf;) eu bod! ynl d.er- byn cynyg y Mri Marriot a Huighesi .m y neuadd dlrefol, a bod y cyfryw yn cael ei thynu i lawr. Gal lent osod1 v mater o gwcli neuadJd newydd o'r neilldu, am ysbaid!. Wedi cryn dkladlwu., cydisyndodd y Cadtedrydd i ohirio eiygioo am fi, a bod y clerc, yn y cyfamser, i ohebu a. Bwrdd y Llywcdr- nebh Leol er gofyn a atlesnt hwy godi y gost o gad pol ar y cwewtiwn o'r trefcha.
AT FWRDD YSGOL RHOSYBOL.
AT FWRDD YSGOL RHOSYBOL. Syr,—A fyddWch cystal a. chaniatau ychydiig o'ch gofod i ofyn ychydig gwestiynau i'r Bwrdd uchod? Yn gyntaf: "Ai gwir fod un o aeloclau y Bwrdd wedi dweyd mewn cyfarfod cyhoeddus nad' oedd yn rhaid adeiladu ty i'r ysgolfeistr?" Yn ail: "Ai gwir eicthi bod wedi dweyd mai ty gwerth rhyw dd.au gant o bunau oeddych am ad'ei'adu iddo?" Yn Qrydydkli: "Pa reewm sydd dros fod yr athrawes sydd yn gwwni yn yr vsgol yn awr yn cael mwy o gyflog na/r un flaenorol?" Yn bedwerydd: "Ai gwir fod Pwyllgor Cyfarfod Llenyddol y He uchod yn gorfod talu mwy am gynal eu cyfarfod a hwythau yn drethdalwyr o'r Yr wyf yn deall mai unwaith yn y sais mae y BwrddJ yn cyfar- fod felly, bydd llawer heblaw fi yn disgwyl clywed eu llais ar ol y cyfarfod1 misol nesaf.-—Ydwyf, etc., UN O'R PLWV.
PRAWF -1 GYNGHERDD LLANERCHYMEDD,…
PRAWF -1 GYNGHERDD LLANERCHYMEDD, RHAGFYR 24am, 1901. Syr,—Mewn atebiad i lythyr "Nid Un o'r Ll'an"' 81 ymiddangosodid yn un .0 ch rhiifynau diweddaf, dymunaf ei hysbysu ef a phob cystadleuyddi arall a bydd genym fel pwyllgor unrhyw wrthwynebiad iddjTit wneud: fel yr awgryma eich gohebydd, set p.mon y darnau a adroddar ganddynt i'r bedrniad yn mlaen llaw; end hyderaf y gall pob un o'r cyfryw ■eu hanfon heb ddadlemu eu henwau priodol idld(¡. Barna'r pwyllgor fod y rheol yn nglyn a'r aidrodd yn eithaf priodol heb newid dim arni, gan y gofynir am enwau y cystadleuwyir, yn nghydag enwau y daman a adroddir ganddynt. i fod mewn 1'aw dros wythnos cyn y gystadleuaethi, a chaiff y beirniad, trwy law yr yssgrifenydd, enwau yr hol1 ddarnau wythnos lawn cyn yr wyl, a. sicr genyf ad- roddir yn y gystadkuaeth unmhyw ddernyn ar 11a fydd yn hen wybyddus i feirniad o brofiad ein beirniad ni eleni; ond, OR y bydd1 i rhyw un dedmlo y byddai anfon copi iddo yn mlaenllaw yn welliant, wel, can' croe^aw a diddaxU y derbynia Mr Parrv hwynt gyda chalon ddiolchgar.—Ydwyf, etc.. Llanerchymedd, WYR YR EOO, Tachwedd 4ydd, 1901. Ysg. Syr,—Wedi cystadleuaeth feli rheol y bydd1 ari- foddbgion yn manteisio ar ryddid y wasg i ddfweycl eu cwynion tybiedlig. Ond gwelaf fod rhywun mewn rhifyn diwedd ar yn dangoo ysbrydi dadl trwy awgiymu ar i'r ymgfiswyr ar yr adrodd yn y cyfar fodi uchod anfon i'r beirniad (Mr R R. Parry) wyth- nos cyn y cyfarfod gopi o'u hamrywiol ddarnau. Pa h am na awgrymid yr un peth gyda golwg y beirniad! oerdckwol? A yw yr ysgrifenwr hwn yn arnheu cymwysder a gallu Mr Parry i'r gwaith Hyderaf fod gam yr olaiddigon o ras madldeuol i anwybyddu yr ensyniad, fel yr wyf yn sicr sydd gan bawb gawsant brofiad o hono beirniad mewn cyfarfodydd llawn mor bwysig a'r un a nodwyd. Diaiui yr ystyria Mr Parry, fel pob beirniad profiad- ol arall, mai nid dysgu y dernjTi ond ei adrodd sydd- bwysicaf. Digon i Mr Parry yn ddia.u fyddJ gwrando ac edrych: yn Llanerchymedd y mae i wneud hyny, nidi yu Brynala. Nid yw gwaith ymgeisydd yn ymwneud a'r beirniad' mewn unrhyw fodd o fiaen oystadleuaeth i'w gymeradwyo, hyd yn nod gohebu ag ef. Mae y pwyllgor a'i ysgrifen- ydd yn gyfrwng pob trefniant—gyda'r beirniad ar y naill law a chyda'r ymgeisydd ar y Haw arall. Awgrymwn inau i'r ysgrifenwr hwn aros adref i adrodd!: bydd' cylch y teulu yn cyfateb yn well i gylclr ei farn am amodau cystadleuaeth.—.Ydwyf, GWYLLOG.
AT FWEDD YSGOL DOSBARTH UNEDIG…
AT FWEDD YSGOL DOSBARTH UNEDIG TREWALCHMAI. Foneddigion,—^Gwelaf yn y Cliorianydkl" ym- ofyniad1 am swyddog gorfodtol i'r Bwrdd uchod. Dymunaf yn ostyngedig ofyn ai Did oedd yr hen swyddog yn cyflawni ei waith i foddlonrwydd? Pa un ai Hes y plant ai ynte dial ar \r hen swyddog sydd genych mewn golwg? Deallaf i'r hen swyddbg gael tystysgrif ragorol gan mi. o swyddogion y Bwrdd rhyw ddiau fis yn ol. Ond mae yr hen swyddog yn cadw Clwb Cym- deithasol yn bresenol, ac ofnaf fod gan hyny ryw- bethi 1 w wneud a'r mater. Nid yw yr hen swyddog wedi tori cyfraith ei wlad. Yna, paham y gwneir hyn ag A ydyw wedi tori rheolau Bwrdd Addysg- Rhyfedd, onide, pan y mae godineb ac aflendidi yn cael ei anwyIo gymaint yn y wlad,ac yn anfon llawer- oedd o ferched ieuainc ein hardaloedd i'w beddau yn anannserol? Eto, rhaid ffi-eiddiopob un a- gymer wydriad o rgwrw. Rhag myned yn faith, forwxMigion. carwii h:fyd '.ryhod a oe-M; oich gweith- redaadau yn y Bwrdd diweddaf yn Gwalchmai yn gyfreithlon pan nad oedd and podwaj- aelod yn bresanol? Hefyd, paham y rhoddasoch ond mis J. rybudd i r hen swyddog, pan yr oeddych yn gwybod fod easieu tri mis? Os na. all y Bwrdd presenol garLo y gwaith yn mlaen yn rheolaidd, byd'dted iddynt ymddSswyddo ar unwaith cyn yr elo y Bwrdd yn bendramwnwgl. A fydd yr hen swyddotc mor garedig ag anfon copi o'r rhybudda. gafoddj i'r "Clorianydd ?''—.Ydwyf, etc., TRETHDALWR.
AT BWYLLGOR OYMANFA GAiNU…
AT BWYLLGOR OYMANFA GAiNU BED- YDHWYR MON. Anwyl Frodyr,—Yr wyf wedi sylwi ar yr oediad gwastadol sydd yn Ilglyn a chwi cyn dewis tonau gogyfer a n oymanfaoedd canu bob blwyddyn. Ar bwy y mae y bai? Sicr yw, mi gredaf, mai nosweithiau hirion y tymhor gaiuaf- ol ydyw y mwyai m anteisi ol o lawer i ni e'u dysgu. Yr acen fwyaf hyglyw bob amser yn ein cymanfaoed'd ydyw y dylai pob un fod wedi dysgu y tonau a'r emynau eirbyn dydd y gym- anfa, fel y gallent edrych ar yr arweinydd a, sylwi ar ei srwyddion a.'i ysgogiadau. ByddJai" hyny yn fantaisi i ni yn ogystal ag i arweinydd yr wyl. Rhaid i in, y cantorion baoh, wrtli- fwy o amser na ch.wi i'w rhigymu yn gymedirol, ao er hyny methu a thynu ein golyigon oddiatr y daflen y bydd llawer o honom. Nis gallaf bidL io a phriodali hyny i'r amser byr a fyd'dlwn yn ei gael tuagat eu dysgu. Oarwn weled1 cliwyg- iad trylwyr yn newisiad yr amser o ddewis tonau. Mae amser gwerth- faiWr yn caed ei golli trwy yr oed- iad. Nisi gallaf weled a enillir dim ar draeth- ell llwm anmhrydlondeb trwyddo. A fyddai y gwaith yn fwy anhawdd eigyflawni pegwnaerth id ef fisoedd yn gynt ? Na choelia'i foiwr. Bydd- ai lawer yn hawddac-h, ogymaint ag y byddai ysbrydi y mawl yn gryfach ynom. Nid wyf yn gwybod a ydyw yr hen ddull 0 ddewis y tona.u yn parhani o hyd ai peidio, sef yn y cyfarfod ohwarterol. Fel Thool, ychydig o arwednydd- ion y gan fydd yn ymgynull i'r cyfarfodydd hyny, a thrwy hyny yn anfanteisiol fel man i ddewis tona-u. Mae diewis tonau yn waith syd'd yn hawlio mwy o amser na. rhwng cromfachau yn-y cyfarfodydd chwnTteTol, onid ydyw? Mae fy jTnddiried yn nigallu y pwyllgor yn faWT, ac nid oes genyf ddiim yn en herbyn end! yr oediad. gwastadbl hown. Nenvidiwoh eich amser i àdiew- is, da chwi.. Mae 'eraill yn gweithio, tra nmlloU yn segur; eraill yn canu, tra, ninau megis yn hep-Ian. Deuiweh all an fel un gwr a. d^wi s- wch donau yn brydlon, fel ag y byddwn yn oael dechreu ar ein gwaith rha-g blaen. Nid wyf yn gwybod yn mha. Ie y mae y hai. Os gwyr rhywuin arall, traethed. Mae ein. cymanfaoedd yn meddu ar arwf dnycldion cystal ag unrhyw emwadi yn Mon. Dylem wneud ein goreu gyda chainu y cysegr. Mae canu da mor effeithiol mas tanio cymilleidfa. Onid ydyw canu mawl i Dduw yn rhan hanfodol o addoliad crefyddol? Yd'yw yn sicr, ac fe ddylem o ddifrif wneud ein goreu. tuag ato. Gofynir yn ami am ein sylw gan a.r- weinydd y dydd. Ni fedr ein ehiwarter fforddio colli eiliad oe-drychlad oddi,'ir y daflen. Nem, os gwneir, fe fydd y gan yn tewi a'r tafod1 yn llonvdd. Ond nid felly patwb pro. Gall rhai fforddio i edrych trwy yr amser ar yr arwein- ydd, a chanu ar yr un pryd. Pe by ddai y mwy- afrif yn gallu gwneaid yr un fatb., fe fyddai y canu yn fwy effeithiol o lawer, mi gredaf, a byddai syliwadau a chyn.ghorion yr arweinydd yn haws i ni eu gweithredu ogymaint ag y bydd:wn yn dyfod yn feistr yn y gan. Gweith- iwn tra yx ydyw hi yn ddydd, a. bydded i dro- bwynt ein bywyd fod air ei ereu yn meithrin a. phexft'eatliio y mawl.—Ydwyf, etc., TALFRYN MON.
[No title]
Cynwys 1. rhoddion diweddaf Mr Carnegie 37,000p tuag at sefydlu llyfrge^loedd rhydcl yn Dundee. Gohebydd o Ottowa a hysbysa fod darnau o ariani-nodau a gymerwyd o ystumog buwoh wedi cael en gosod yn' nghyd yn yr ariandy yn Ottowa, y rhai oeddynt yn werth saith bunt ar hugain. Perthynai y fuwch i ffermwr yn Swydd Lanarc, yn meddiant yr hwn yr oedd naw punt ar hugain mewn arian-nodlau., y rhai a ddododd yn mhocedi ei got a grogodd ar ochr y claiwdld tra yr elai yn mlaen waith. Ychydig yn ddiweddarach cainfyddwyd y got ar la-wr. ac yroood y nodau wedi cwympo allan o'i log-all, a.'r fuwoo wrthi yn eu1 cnoi yn hamddenol. Lladdwyd y firwch yn union- gyrchiolli, a chanfydjdtwyd d'amau o'r nodau yn ystumog yr anifail. Dodwyd hwy mewn "bag," a. chludtwyd hwynt i'r gangen leol o'r ariandy, o'r lie y dianfoonwydl hwynt i'r brif swyddfa i'w bar. chwilio, caiUyrouwJ a grybwyllwyd uehod.
¡------__--_._.-.---Phcddion…
¡-- Phcddion Fad olio1 i'n Milwyr. Y mae Sirs Douglas Jones, Pfas Acton, Gw. ecsam. wedi derbyn oaniatad orldiwrtli y Mil- wriad Sand bach i rnfofr allan roddion Nadolifi- i ddynton y 3ydd n. W.F. sy'n awr yn gwasan- aethu yn Ne JtffrioaL B'yddiai yn dda. Mnr Dionglas Jonies dderbyrt nnrhyw gyfraniada* tuagat yr am can hwn. 0,r
__-"---------Ymweliad Sihydedig…
Ymweliad Sihydedig y Due a'r Dduces o Efrog a Chastell y Penrhyn. Dymunir flrnom wneud yn hypbvs nad dim sail i'r mynegiad a yiaddangosodd mewi amryw newyddiaduron i'r perwvl y bydd i'w Hnchelder Brenhinol y Due a'r Dduces o Gern- yw ac Efrog wneud ag Arglwydd Penrhyn yr anrhydedd o aros yn l'ghastefl y Penrhynad yr Eisteddfod Genedlðol yn Mangor y ftwy- ddyn nesaf.
-------------. Cjmdeithas…
Cjmdeithas Hekethiad Eglwysig Esgob- aeth Bangor. Y mae ysgrifenydd y gymdedtiras hon (Parch Llewelyn R. Hughes, ficer Porthmadog) wedi derbyn y symia.u a ganlyn, y rhai anfonjwyd mewn ateliiad i lythyr bugeiliol yr Esgob, ym ychwanegol at y ta-nysgrifiadau a hysbyswyd YI barod Arglwydd Harlech, lOOp; Syr Hugfc J. Ellis Nanney, Barwrng, 50p. Y mae Syr Hugh wedi hysbysu yr ysgrifenydd hefyd y iddo yn y dvfodol gyfrann 20p y fIWyddyni Gymdeithas Helaethiiad yr Eglwy9.
Tysteb i Buller.'
Tysteb i Buller. Y ma.e synudiad ar droed yn Swydd Devon i gyrl- • nabod gw.isanaeth gwerthfawr y Cadfridog Syr- Red yens Buller, V.C., yn ystod' tyinor o 42ain flynyddau. N1 pherthyn i'r symudiad yr un rhag- farn pjaid, a 1 uniig amcan yd'yw yr hwn a nodwydt Ma pwyllgor wedi ei ffurfio, o dan lywyddiaetk Maer Exeter a pnenderfynwyd agor rhestr o dan- ysgrifiadau, i ba un y gwahoddir pawb drwyV Ymberodracth i danysgrifio swilt. Dibvna ffurf T "memorial, wrth gwrs, ar faint y swm a gesglir"; ond cynygir yr awgrymiadau canlynol :-Colofn ya Exeter, oolofn yn Plymouth Hoe, "Convalescent Home" i Fiiwyr yn Credington (lie gemedigol y Oad- fridog Buller).
Ctozfa Cynvrihwyo'r Qlerigwyr.
Ctozfa Cynvrihwyo'r Qlerigwyr. RHODDION HARDD GAN SYR HUGH A LADY ELLIS NANNEY. Dymuna yr ysgrifenydd (Mr D. O. Daviieøt Lloyds Bank, Beiaumaris) fynegu cliolchgiair- wch cynhes ei fod wedi derbyn i'TGronfaOyiKwrth- .wyol am 50p yn nghydag addewid am rodd pellach o 400p oddiwrth Sr Hugh Ellis Nanney, Barwnig a thai el) am 25p ac addewid am rodd pellach o 150p gan yr Anrhydeddtra Lady Ellis Nanney. Hefyd y mae Syr RugA a Lady Ellis Nanney yn garedig wedi addaw y swm o 33p ttmgiaft. Ganghen Esgob aetlh Bango* o'r Queen Victoria Clergy Fund. Hefyd cydnabyddir y symiau canlynol gyda diolchgarwch —Parch J. Williams, rheithor 2p 2s; casgliadyn Eglwys-LI anberie, 3p 13s 6c.
Cynghor Dinesig Bangor ac…
Cynghor Dinesig Bangor ac Ystad Pare yr Esgob. PASIO rw BRYNU. Yn nghyfarfod dydd Sadwrn o Gynghor- Dmesig Bangor, y Maer (Henadur Henry Lewis) yn llywyddu, cyflwynwyd yr argymhelliad oaIIlr- lynol o eiddo Pwyllgor Plarc yr Esgob: —"Fod y Cynghor yn cael ei gymhell i fynad i gytun- deb a'r Owmlli i bwrcasu Pare yr Esgoh gyda'r- eithriad o dair aceTa. haner a orwedd yn mhea gogledd-orl 1 ewincl y Pare, yn nesaf at Be* Glanrafon a Pcnrallt-road, aim. y swm o. 11,3OOp; a bod cais yn cae]; ei wneud at Fwrdd Llywodrafth Leol nm ganiafad i fftnthyca y swm 0 12,000p iat brynoi y Paroa threuliatc cysylltiol." Ar ol dadl hirfaith, a, barhaodd am rai oriau, mabwysiadwyd arigymhelliad y pwyll- gor, yr hyn a gynygiwyd gan y Maer. Yr unig aelodau a. bleidleisiodd yn ei erbyn oeddynt Meistri David Owen, R, Jones-Roberts, ac Owe* Owen;
__-___-_----Chwarei y Penrhyn.
Chwarei y Penrhyn. Er pan ail-dd'eohreuwyd gweithio yn y chwarei ar yr lleg o Fehefin diweddaf y ma& nifer y dynion weithiant yno wedi gwastadol gynyddu, yn enwedig yn ystod y mis diweddJa.f" lie y dangosir cynydd o 40 y cynydd yn ystorli mis Medi oodci 27. Gynwysai y rhai hyn 29 ou wneuthuifwyr lledhi a 38 o liabrwyr a dynion. wrth y dydd (daymen). Moo y cynydd yn swm y llechi drowyd Al.linnn hefyd wedi cynyddu yn foddhaol iawn; mewn ifaith, yr oedd y cynyrchiad yn ystod y mis. diweddaf yn ol y raddfa o 34,000 tun-ell y fl\ryddyn.
GWEITHDAI Y CHWAREL.
GWEITHDAI Y CHWAREL. Mown canlyniad i'r ffaitih fod cyni lleied yn y Sordd o adgyweirid i'w gario allan yn ngweithdai Chwarei y Penrhyn, y mae un-ar-ddeg, o ddynion (gofaint, fitters, a joiners) wedi derbyn rhybudd oddiwrth Mr E. A. Young, prif-lywodr- aethwr y chwarei, fod yn ddrwg iawru ganddo nas gaill gael gw.ailth iddynt ar ol dydd Linn, Phagfvr 9fed. Y mae pedwar o'r gweithwyr uchod yn hen ddynion droa ddeg a thriugain mlwyddi oed, y rhai a osodir ar restlr y rhai a dderbyniant bensiwn.
OYFARFOD O'R DYNION.
OYFARFOD O'R DYNION. Cynhaliwyd y cyfarfod wytihnouol arferol o streicwyr drvvarel y Penrhyn ym Bethcfsdla nos Sadwrn,
------____--_--".-----Marwolaeth…
Marwolaeth Gyffrons yn Chwarei lotty a Eowydd. TRENGHOLIAD AR YOORPR. Prydnawn ddydd Iau taflwyd yr holl ardal i fraw gan y newydd fod dyn wedi syrthio yn farw wrth ei waith yn chwarei Fotty a. Bowydd,. ac yn fuan wedi hyny yr OÐfIct y gweithwyr yn cludo y corph mewn elor i'w breswylfod. Deallwyd mai Mr William Robert Jones, gwr priod gyda thri 0 blan-t, 5:9ain mlwydd oed,. 8JC yn byw yn Afon-row, T^nygrisiau, ydoedd! y dyn anffodus. Prydnawn dJdd Gwener cynhaliwyd trenghxd- iad ar y corph o flaen Mr R. O. Jones, a deuddeg o reithwyr, i'r l'hal yr oedd' Mr Humphr ey Roberts yn fiaenor. Mr Lewis Williams a ddywedodd ei fod1 yn labrwr vn Chwarei Fotty a Bowydd, a gweithiai era rhai wythnosau gyda'r trancedig, yr hwn oedd yn gxeigiwr prufiadol. Brydnawn ddydd Iau bu i'r trancedig gydwthio ag ef wrth wagen, er ei chael o'r gladdfa, tanddaearol, lie gweith- ient ar y prJ-d. C\vynai Jones ei fod! yn teimlo yn sal, ac ar hyny sy-rthiodd i'w freichiau. Galwodd am gynorthwy, a daeth Mr Edward Roberts ato ar unwaith. Rhodoosant Jonesi mewn gT,vagen er ei gael allan o'r chwarei. Wrth fyned allan gofynodd am ddiod o de, ond bu farw cyn iddynt gael amser i estyn dim iddo. Yr oedd y trancedig yn ymddangos iddo ef yn ddyn cryf, ac ni chlywodd ef yn cwyno erioed yn" flaenorol ar ol bod yn rhoddi cynorthwy i wthio y wagen, ac nid1 oedd wedi goriweithio y tro hwn ychwaith. Dr. Richard Jones, Isallt, ,3¡ dystiodd mai efe oedd meddyg y trancedig, a'i fod yn ei adwaen yn dda. Fisoedd yn ol bu yn cwyno gan ei gylla ac o achos y piles. Gwelodd y corph newydd iddo gael ddwyn i lawr o'r gloddfa. Ei fiarn ef oedd i Jones farw o balliant y galon wedi ei achosi gan or-lafur gyda'r wagen. Gwthiodd nes colli ei wynt, a methodd ag ad- feddianu ei hun drachefn. Ni chlywodd ef erioed yn cwyno oblegid ei galon. Gallai fod llifiad mewnol 0 waed wedi digwydd yn sydyn, ac yntau wedi methu llwyddo i daflu y cyfryw, fel y pwysodd ar ei galon. Dychwelwyd rheithfarn o "Farwolaeth trwy fethiant y tralon." Dydd Sadwrn hebryngwyd y gweddillion i fynwent Bethesda, Conglywal, gan dorf luosog. Y mae eydvmdeimlad dwys ar &'i plll-ant yn eu profedigaeth chwei-w,