Y Clorianydd

Colofn y Dyddanion. I hau ni Taid- chwi ond sefyll, i fedi rhaid 8 honoch blygu. Ni fydd i chwi dyfu llawea- mewn gras trwy wy lio pa fodd y mae pobl eraill yn ceidded. Pcuboetliyn ydyw un sydd, yn hollol sicr o bet.h na wyr ddim byd am dano. Bywyd hardd ydyw yr ymresymiad goreu droa Gristionogaeth.—Charles Wesley. Gweddi ydyw y llestr gyda pha uh yr ydym yn c-,irlo y dwfr o Graig yr Oesoedd. ;Nid yw yn cymeryc1 ond dau i, wneud Cri-sti-- Crist a'r colledig. Y mae dyn yn dangos ei gymeriad amlaf wrth yr hyn y bydd efe yn chwerthin arno. Dywedai un gwr lied hoff o'r ddiod "Ni fydd cwrw byth yn effelthio dim ar fy mlicn i, ond bydd yn dylajTwadu petlx ar fy nlirae^l. Nid oes dim yn dragwyddol ond yr hjn a wneir dros Dduw ac e-railll,. -Parch F. W. RoO- bertson. Nid oes gan Dduw eisieu i ni wneud. mwy mewn di.wrnod nag sydd genym amsor iddo.—Dr. Stalker. Gall gwirionedd gael e'i gladdu, ond y mae y hvd hwn yn rhy fach i wneud bedd digon dwfn i'w roddi. Ni ddygodd unrhyw bregeth. ffrwyth os nad oedd ei gwreiddiau wedi eu claddu yn nghalon y preg&thwr. Nid oes neb yn gwneuthur mwy o gamgyniex- iadau a'r hwn a feddylia. nad yw byth yn gwneud' dim. „ Dywed dyn nad yw "bywyd yn werth i fyw," a hyny am nad yw ganddo y Bywyd sydd yn werth ei fyw.. Nid maintioli y cawell sydd yn pen i r adeTyn l>ach cranu, ond hoddlonrwydd ir liyii a fyddio ynddol Ni foddlonir dyn ddim trwy gael gwneud ei vsgubor yn fwy, ond trwy gael gwneud ei galoti Tii Ilai. Deallwch hyn-yn gyntaf, olaf, a phob amser -y mae air y byd ekieu y peith goreu. Y mae arno eisieu eich goreu: chwi.—Miss Frances Willard. Fe ddywedir mai cydwybod bachgen ydyw y rhan homo ynddo sydd yn ei anog i fwyta yr holl felusion ei hun er otal iddynt wneud ei frawd bychan yn glaf. "Be wnaoth i ti briodi, JonesYr oeddet yn ddigon comfforddus eyii hyny." "Oøddwn," ebai Jone3 yn sarug, "ar yr oedd yn rhaid i mi briodi er mwvn dyfod i wybod hyny. "Gwell i Ili ("qlel ipvvdr-iad, eto, meddai Da.fydd "Wrth Robert Gwen: yn wir," ebai Robert; "ond chwi a dalodd am y diweddW, ac nid oes genyf finau arian i dalu am y nesaf-" Fel-ly, yr wyf yn meddwl ein bod wedi cael digon," chwanegai Dafyddi "Yr oedd1 Dan yn dweyd wrthyf dy rod1 yn myn'd yn fyddiur," nwddiaa. Jack. "Nid wyf, beth bynag," atebai Die. "Dywedodd iddo siarad a. thi neithiwr, ac iddo fethu dy wneud' i'w glyweds. Yr oedd yn gofyn am fenthyg pum' punt." "Rhaid i chwi addef," meddai creadur trwyn- goch wrth areitliiwr dirwestol y dydd o'r blaen; "rhiaid i chwi addef fod, 'alcohol' yn dda i un Perth ° leiaf, sef -glamhau arian." "Ie," ebai y dar- I'thydd, "y mae yn gwbl hysibys fod 'alcohol' wedi gIan hau yr h oll arian <>' ch llogellau chwi. "Edrychwch arnaf fi," meddai yr Hen. Boul- ders, wedi i ras ar ol ras fyned yn ei erbyn yn ^hedegfeydd Epsom:—"Yr wyf wedi gweithio fy arian fel ceffyl, ac yr wyf yn eu colli yma fel asyn!" Dychwelodd Gwyddel o Lundain, wedi treulio ei ^yliau jtio. "Wedi yr holl weledigaethau, beth ^"J^h darawedd fwyaf, neu, a adawodd yr argraph "fjyfnaf arnat, Pat?" gofynai yr offeiriad iddo. ^^h, syr, priddfaen (ibriok) eddi ar un o'r y»- Syffaldiau am tarawodd fwyaf, a dyna xxxldbdd yr *J*rgraph ddyfnaf arnaf hefvd!; 4irychwcii aor fy medkki Pat. I

.Å;" BANGOR. Y Gwirfoddolwyr OyflagroL Y mae Surgeon- Major E. J. Lloyd, Bamgor Uchaf, wedi ei ddyrcliafu yn "smrgeon-li-eutenwt-colcnel" yn y 1st Cheshire and Carnarvonshire Artillery Volunteers. Cyngherdd.—Nid oedd ond cymilliad foychaji yn y Penrhyn Hall, nos Fercber diweddaf, pryd y rhoddid cyngherdd gan barti yn cynwys Madame Sadiler Fpgg (soprano), Mr Leslie Harris (per- donegwrf, a Mons. Henri Verbrugghem (crythwr). Cyfarfodydd Diolchgarwch. Bu i wahanol gapeli Ymneilldiuol y dref, ddyddl Llun diweddaf, gynal gwasanaethau diolchgarwch am y cynhauaf. Yr oedld yn fath o wyl cyffreddnol yn y dref, a'r rhan fwyaf o'r masna/chdai wedi eu cau. Yr Etholiadau Bwrdeisiol. Dydd Iau oedd y diwrnod i ymgediswyr am anrhydedd1 bwrdeisiol anfon eu henwau i mewn i srwyddfa y clerc trefol. Y mae etholiad i fod yn mhob un o'r pedair adran oddieithr yr Adran Ddeheuol, lie mae yr hen aelodi, Mr Hugh Hughes, i gael ei ildychwelycli yn ddiwrthwynebiad. Mae yn yr Adran Ogleddol bedwar ymgeisydd am y ddau wagle. Yr hen a,elod,au ydynt Mr W. P. Mathews a Mr W. Fa.rrar Roberts1 (nid yw yr olaf yn ymofyn ail- etholiad'). Yr ymgmswyr newydd ydynt Mr W. Eames, llech fasmackydd; Mr Joseph Davies, Havanii Hou-e, High-street, a Mr R. Stephen Jones, teiliwr—yr olaf yn dyfod ail an fe' ymgeisydd "llaSur." Y mae tri ymgeisydd wedi eu henwi am y ddau wagle yn yr Adran Qrllewinol, sef Mr David Owen, cyt'reithiwr, a Mr Edward) Jones, adeiladydd cerbydau; tra y daw Mr Frank Bellis, arch- adeiladydd, allan am y tro cyntaf i geisdo anrhydtedi1 bwrdeisiol. Y mae un gwstgle yn yr Adran Ddwyreiniol: yr hen aelod yw Mr O. R. Hughes, "draper," ond i'w wrthwynebu ef daw Mr Robert Griffith, tieiiiiwr. Cyn belled ag y gellir gwybod yn awr, nid oes wybodaeth pwy sydd' yn diebyg o lonwi y gadair faerol am y fiwyddyn ddyfodol.

BEA UM ARIS. Penodia,d.-Ala,e Mr Geoffrey N. Orme, B.A., o Goleg Hertford, Rhydychain (gynt o'r dref hon), newydd gael ei benodi gan Swyddfa y Irefedig- aethau i'r "Hong Kong Civil Service. Yr Ysgol Sirol. Cynhaliwyd cyfarfod o'r llywodraethwyr yn y Neuadd Drefol ddydd Mercher, pryd yr oedd yn bresenol: Syr R. Williams Bulkeley, Bar. (cadeirydd), Henadur Hugh Thomas (is-gadeirydd), Mrs Owen (Biyniau), NEw Rathbone, Parch J. D. Jonesi (Ficerdy, Iianfaes), Cynghorydd W. T. Williams (maer y dref), Henadur William Hughes, Cynghorwyr W. R. Jones, H. Thomas, ieu., Mr R. W. Roberts (Porthaethwy), Mr E. Madoo Jones, M.A. (prifathraw), a Mr W. Griffith (clerc). Penodwyd Sy-r R. Williams Bulkeley yn gadleirydd, a'r Henadur Hugh Thomas (Fron Eirian, Llandegfan) yn is-gadeirydd am y flwyddyn ddyfodoi; etholwyd y Pwyllgorau Cylliool ac Ad'eiladol, a phenodwyd Mr R. W. Roberts (Craig Owen,, Porthaethwy) a'r Henadur William Hugthes, yn areliwilwyr y cyfrifon.—Adroddodd y Priftt, hTaw (Mr E. Madoc Jones, M.A.) fod cynydd yn nifer yr ysgolheigion am y tymhor presenol, y cyfanrif yn 80, sef 48 o fechgyn a 32 o enethod, y nifer uwdhaf hyd yma. Hefyd! fod Miss E. M. Jenkins, B.A., Miss Mabel Hughesi, B.A., a Mr Marie, o Brifysgol Llundain, wedi cael! eu penodi i lenwi gwagleoeddl ar y staff. Yn arholiadl diweddaf y Bwrdd Canolog Cymreig yr oedd bron un ran o dair o'r ysgolheigion wedi enill tystysgrifau, ac wedi derbyn anrhydedd; mewn amryw bvneiau: yr oedd y "distinction mark" wedi ei enill mewn deg o wahanol bynciau, a dangosai y gwaith drwyddo gynydd nod'edig. Ar gynygiad y Maer, yn cael ei eilio gan y Cynghorydd W. R. Jones, pasiwyd pen- derfynia.d o foddhad gyda'r prifathraw ar y "re- sults" llwyddianus, a diolchgarwch i Syr Richard Bulkeley am gae i chwarelÚ bel droedJ yn unfryd- ol.—Cyflwy Lodd Mr W. T. Williams adroddiad y Pwyllgor Cyllidol, pa un a gynwysai argymhelliad fod apel dJaer yn cael ei gwneud i Fwrdd Addysg a chorpb llywodraethol y sir i gymeryd moddion dioedi i gael gwella y cynllun, fel ag i roddi i Y sgpl Beaumaris gyfran deg o "grant" y Trysor- lys a chyfran o'r dreth sirol.—^Dywedto-dd Mrs Owen (Bryniau) a Miss Rathbone fod trefniailau boddhaol yn myned yn mlaen er cychwyn dosbeirth coginiaeth ar ol y Nadolig.

BETHESDA. Marwolaetli Sydyn.—'Nos Lun, yr 21ain cj-fisol, bu farw yn hynod sydyn Hugh Hughes, Caellwyn- gnrdd (neu Hugh Aber, fel y'i gelwid). Ymddengys iddlo, tra ar ei liniau yn gweddio yn nghyfarfod diolchgarwch am y cynhauaf yn nghapel Salem (W.), Raoliub, gael daro gan lewyg ac ymollwng ar lawr y set fawr yn hollol anymwybodol. Yr oedd mab iddo, yr hwn sydd' flaenor yn y capel, yn ei ymyl ar y pryd. Parodd yr amgylchiad gryn dldychryn i'r gynulleidfa, yr hon oedd, gynwysedig o f-erched ran fwyaf. Terfynwyd y gwasanaeth a oldudwyd yr hen wr i'w gartrcf. Cyrnaeddodd1 Dr. Pritchard, Bethesda, yno yn fuan, ond er pob cym- orth meddygol bu farw oddeutu deg o'r gloch y noswaith hono. Yr oedd yn 80ain mlwydd oed. 'Claddedigaeth Mr John Parry, Saer Macn.- Prydiiaswn Llun, yr 21ain cyfisol, hebryngwyd1 gweddillion yr hen gymeriad adnabvddusi a doniol hwn i Bethesda i'w daearu yn medd ei briodi yn mynwent Glanogwen. Yr oedd y cynhebrwng o olygwedd barclius iawn, gyda nifer dda o gerbydau. Er nad oedd yn enedigol o'r ardial hon yma y treuilioddt agos yr oil o'i oes. Saer maen oedd ei alwedigaeth, ac ystyrid ef yn gelfydd a medrus yn ei grefft, ac mae y gwaith a wnaeth ynngwruelodiQll Chwarel y Penrhyn, sydd i'w weled heddyw, yn brawf o'i allu a'i ddeheurwydd yn y gelfyddyd. Wedi i henaint ei oddiweddyd cafodd ei osod ar flwydd dal (fel y mae arfer teului anrhydedd.'us y Penrhyn wneud a phawb fydodl wedi bod, yn 001 gwasanaeth hydi henaint), a symudodd i drigianu i Borthaethwy, lie hefyd y bu farw yn yr oedran teg o 86 mlwydd. Mae 11awer o'i ddywediadau digrifol a phert ar lafar yn Methesda y dyddiau hyn. Moirio Eogiaid yn Afon Ogwen.—Mae afonOgwen yn enwog yn mysg afonydd iCymru am y py"g gwerthfawr hyn,, a bydd boneddwyr o wahaiiol barthau y deyrnas yn talu ymweliad a hi yn fynych er mwynihau eu hainain yn y gelfyddyd ddifyrus o ymoirio, yr hyn a gania-teir yn rhad a.c am ddim i bawb yn ddiwahaniaeth. Dyma. un eto o weith- redoedd rhyddfrydig y boneddWr anrhydeddus a elwir gan rai y dyddiau hyn yn ormeswr. Mae y gwlawogydd trymion diweddar wedi ohwyddo yr afon yn fawr, yr hyn sydd ffafriol i'r eogiaid i ddyfod i fyny iddi. Y mac wrrryw foneddVyr wedi bod yn dra llwydaianus yr wytlinos ddiweddaf i ddal a-mrj'w o faintioli da. Prydhawn Llun llwydd- odd Mr W. Twigge Ellis, cyfredthiwr, i ddal un eog yn pwvso pymtheg pwys a haner, a. thranoeth bu mewn brwydr galed ag un arall o faintioli anferth, ond wedi ymladdfa galed am amser maith llwyddodd y pvalch i dori y ger, a diangodd gyda hwy. Gresyn ga.rw oedd hyny hefyd. Mae boneddwr arall wedi Led yn llwyddian/us yr wythnos ddiwedd- af, sef Mr Fanning, evfreithiwr, Amlwch. Clyw- som iddo yntau gael hwyl i ddal amryw, yn nghyd' a'r Parch R. T. Jones, ficer Glanogwen. Deallwn ei fod] ef pi hen law yn y aelfyd,,dykl gywrain, ac iddo hvyddo i dd:il amryw. Nid ydym wedi cael mantais i wyhod) pa nifer a ddaliodd YT hen "king- fisher" o Ty'nclwt a.'i fab, Mr R. J. Williams. Mae yn debyg eu bodi hwy fel bclb amser ar y blaen i bawb arall. Drwg genym ddeall i'r hen gyfoill Mr Williams golli grj-n lawer o'r sport eleni gan iddo gyfarfod, a damwain yn adeg moirio y llynau, ao felly ei analluogi i ddifa dim 0 bysg llynau Ogwlen, Boclilwyd, ac Idwal. Na ddigalonwch, frawd, ond talwch iddi tra. parliao tymhor yr eog- iaid.

BODEDERN. Cyfarfod Ysgol. Oynhaliodd y Metliodlistiadd Calfinaidd gyfarfod ysgolion y dosbarth yn y He uchod y Sabboth, 27a.in cyfisol, tan lywyddiaeth Mr William Owen, C.S., Penmynydd. Dewiswvd swyddogion am y flwyddyn nesaf, ac amryAv betliau eraill. Hefyd, pasiwyd! penderfyniad unfrydol i anfon llythyr o gydymdeimlad' y cyfarfod ysgolion a'x Brawd, T. Williams, Ire'yngharad, yn ei waeledd. Holwyd yr ysgol gan y Parch J. R. Jone-si, arh:olí.rddi y cilo:;¡bart.hI, 'PTJ'cll y catfwyd atebion gwir dda. ;Mae golwg Jewyrchus ia,wn ar yr ysgol ar hyn o bryd wedi cynyddu llawer iawn yn ei r'hif o rai mewn oed' yn ngliorph y misoedd diweddaf yma,. Y mae y dysgu allan yn ganmol- adwy iaw-n. Yn y piydnawn cjuhaliwyd cyfarfod gyd"Ù plant. Hohvyd hwy gan Mr R. Jones, Ty Newydd, mewn hwyi dda yn ol ei arfer, a'r plant yn ateb yn wir dda. Cafwyd adroddiadau gwir dda hefyd gan amryw o'r plant.. Cafwyd; tonau gan y plant, dam arweiniad Mr O. Williams, Stores, yr hwn sydd yn fedrus gyda'T gwaith. Yn yr hwyr pregethodd y Parch J. R. Jones, Maei- gwyn, oddiar Jonah ii. 8.—C.M.

BODFFORDD. Sefydlu Teml.—Nois Wener, Hydref 18fed, daeth nifer fawr i Sardlis i wrandaw ar l'ai o swyddogion Tend Cuhelyn," Llanerchymedd, yn traethu ar "Ddirwest." Llywyddwydi gan y Parch E. Davies, Belan. Sefydlwyd Cyfrinfa y Temlwyr Da, ac yniuriodd tua deugain. Enw y denil fydd "Teml Bodffoidd." Dewiswyd y brodyr a'r chwiorydd canlynol yn swyddogion am y chwarter cynta,f :-Dirprwywr. Mr John Jones, Gorphwysfa cyn-brif-demlydd, Mr Ricliardl Evans, Tyfnllan; prif-demlydd, Mr Richard Jones, BodfFordd Farm is-demlydd, Misfit Mary Jones, Bodorgan; ys- grifenydd, Mr David Lloyd Jones,, Shop Uchaf; ysigrifenydd-cynorthwyol, Miss Anne Evans1, Ty'n- Uan; trysorydd, Mr Owen Jones, Maesyllan; ysgrifenydd arianol, Mr Owen Parry, Ty Gwyn; caplan, Parch E. Davies, Belan; rhingyll, Mr Wil- liam Williams, Simdda Wen is-ringyll, Mr Wil- liam Ihomas1, Farmers; gwyliedydd1, Mr Evan R. Owen, Frondeg; porthor, Mr Thomas Williams, Tanybwlch.

CAERNARFON. Meddw ac Afreohas. Mewn ynadlys arbenig, ddydd Mercher, gerbron Mr J. P. Gregory, cyhudd- wyd dyn ór enw William Williams (Wil Llanefydd) o fod yn feddw ac afreolus yn High-street. Dir- wywyd ef 5s a'r costau, neu, yn niffyg talu, saita niwrnod o garohar. Yr Etholiad Bwrdeisiol. Yr oeddys wedi meddwl na buasai gornest yn y Ward Fawr; ond ymddengys y cymer etholiad le yno. Y rhai a ymneillduant yw y Meis.tri R. O. Roberts, J. T. Roberts, ac Owen Evans (R.), ac R. Gordon Roberts (C.). Fe wrthwynebir dlychweliad y rhai hyn gan Mr Thomas Wynne a Mr J. R. Hughes. Y Fei'bl Gymdeithas.—Yn y Guild Hall, ddydd Llun (ddoe), cj-nhaliodd cangen-gymdeithas y dref hon ei hwyrtihfed a phedwar ugain cyfarfod1 blvnyddol, tan lywyddiaetbi Syr W. H. Preece, K.C.B. Dadleuwyd hawliaui y gymdeithas'. yn Saesneg a Chymraeg, gan y Parchn. J. Cynddylan Jones, D.D., Caerdydd, a J. E. Hughes, M.A. Er Oof am y Mai-w.-Y mae cofgolofn hardd newydd ei gosod i fyny yn Mynwent Eglwys Llan- beblig er cof am y diweddar Mr John Robinson,, Talysarn, yr hwn oedd uchel-sirydd Sir Gaernarfon ddwy flynedd yn oi. Ymddiriedwyd v gwaith i'r Meistri Hugh Jones di Gyf., Marble Works, Caer- narfon. Y mae wedi ei gwneud o farmor gwyn Italaidd, ac yn ddwy droedifedd ar bymtheg o uch- der. "Operatic Society." — Mewn cyfarfod o foneddigestiu a boneddigion a gynhaliw-yd yn yr "institute" nos Fercher, deuwyd i'r penderfyniad o gychwyn "operatic" society" yn y dref at rhyw amcan elugenol. Addawodd tua deugain ymuno. Penodwyd Mr John Williams (organydd Eghvys Crist) yn arweinydd. Yr ysgrifenyddion ydynt Meistri Ernest W. Jones a. J. H. Rees. Y tebygol- rwydd yw mai y darn cyntatf .gymerir mewn Haw fydd "H. M.S. 'Pinafore"' neu "The Sorcerer." Dydd Diolchgarwch.—Cynhaliwyd gwasanaethau o dddolohgarwch am y cynhauaf yn holl eglwysi y dref ddvdd Llun. Y pregetliwyr oeddynt y Parchn. J. P. Lewis, Conwy; J. Evans, Talsarnau; J. M. Ric-hards, Llandiegfan, a T. Williams, Llan- fachreth, Meirion. Anfonwyd offryma.u o blan- liigion, ffnvythaiL, a iblodau a chafodd y rhai hyn, yn nghyda'r arian gasglwyd yn yr holl wasanaet au, eu cyflwyno i'r Cottage Hospital, Caernarfon. Yr oedd yr eglwysi wedi eu harwisgo yn hynod o chwaethus. Deallwn fod holl gapeili y dref yn cynal m-oddion cyffelyb yr un diwrnod. Atal y Gweltiantau Bwriadedig. Ymddengys fod Cynghor l'refol Cae<rnarfon wedi gorfod rhoddi i fyny y cynllun rhagorol oedd ganddynt ar droed i wella rhanau o'r dref ac i adeiiadu t,1.i i weithwyr, oherwydd gwaith y rhai a berclienogant yr eiddo yn gwrthod d'od i delerau rhesymol a'r Cynghor. y rhaii oeddynt yn bwriadu gwneud cais at Fwrdd Llywodraeth Leol am gania,tad i fenthyca 3500p er rhoddi eu cynllun mown gweithrediad, yn fwyaf neillduol yii Baptist-street, lie sydd yni nodedig am ei aflendid. Djti Dall a'i Iaith Ddrwg.—Yn Llys yr Hedd- geidwaid, ddydd Llun, cafodd Thomas Williams, Pepper-lane*—dyn dall fyddai yn arfer sefyll ar y palmant gerllaw -gorsaf y rheilffordd yn chwareu offeryn cerdd, a eiiydag ef fachgen bydhan a -r-hi- ei gyhuddo o arfer iaith aflan. Ymddengys i'r diffynydd ddefnyddio y fath iaith ffiaidd yn ei dy ei hun fel y bu raid galw cwnstabl i mewn. Cariodd yn nilaen yn y dull brwnt hwnw am awr; a phan geisiwyd ymliw ag ef, ei unig ateb oedd "y gallai efe wneud ei fywoliaeth mewn trefydd heblaw Caernarfon. Yr Ucharolygydd Rowland a ddywedodd mai nid dyma. y tro cyntaf i'r dyn arfer iaith anweddus. Y Fainc a ddirwyodd y diffynydd, yr hwn na wnaeth ei ymddangosiadi, i haner-ooron a'r cos-taU; rhoddtisant orchymyn, hefyd, na chaniateid iddo sefyll i gardota yn un- rhyw ran o'r dref. YR YNADLYS BWRDEISIOL. Cynhaliwyd hwn ddydd Mawrth, gerbron y Maer (Mr R. 0. Roberts), Mri Edward Hughes, J. R. Pritchard!, M. T. Morris, a J. R. Hughes. Am feddwi, gosodwyd dirwy o 2s 6c a'r costau ar Morgan Ellis, Caeathraw; a'r cyffelyb ddirwy a'r costau, am yr unrhyw drosedd, ar John Heard, Shirehall-street, Caernarfon. .Bu raid i Benjamin Jones, Baptist-street, d'alu y costau am axilael i'w isimnau gymeryd tan. Tynu Gwys yn 01. Griffith Roberts, Waterloo Port (gynt "bailiff" y Llys Sirol), a gyhuddwyd o gelcio y oswm o 4p 15s 9o perthynol i'r Cof- restrydkll.—Mr J. B. Allanson (yr hwn a ym- ddangosai dros yr erlyniad) a ofynodd ar fod i'r wys yn erbyn y diffynydd gael ei thynu yn ol. Yr oedd y diffynydd." yr hwn fuasai yn yfed yn drwm yn ddiweddar, yn awtr yn cynyg talu y swm. —Cydsyniodd y Fainc i diynu yr aJChos yn ol. Caffael Nwyddau Trwy Dwy 11 honiadau. Cyhuddwyd Ann Morris, Mountain-street, o gaffael nwyddau trwy dwylbhoniadau. Yn ol y dystiolaeth, ymddengys iddi fyned i siop Mr Evan Williams, "porrk butcher," High-street, a dweyd fod Mrs Hughee Llanfair Arms, wedi ei hanfon yno am ddarn o bore. Rhoddwyd iddi dai phwys a haner, gwerth 2s 4c. Wedi gwneud ym- holiiad yn. Llanfair Armis, cafwyd na cQia'dd y ddynes erioed mo'i hanfon am y cig. Mewn can- lyniad, aefch Evaal Williamsi i dy y ddiffynyddes, pryd y darfu iddi addeff y trosedd a, gaddo taJu yr arian.—rYn awr yir oecldl y didynes yn pltedio yn euog, a datganai ofid am yr hyn a wnaethai.-—Gan nad oedd yr un euog-ddyfarniad blaeuorol wedi ei gofnodi yn ei berbyn, dedfrydodd y Fainc hi i un diwrnod o garchar, yr hyn olygai ei bod, i'w golIwEig yn rhydd ar unwaath.

CAERGYBI. (Bwrdd y Gwarcheidwaid.—Cynhaliwyd cyfarfod arferol yr Undeb ddydd Mawrth, yr wythnos ddi- weddaf, o d'an lywyddiaeth Mr J. LloydJ Griffith.- Dywedlodd y Clerc (Mr J. E. Hughes) mai, 3s 114c y pen a werid ar y tlodion yn y ty, ac ystyriai Mr Bircham hyn yn lseL-Yn ol cais y Gwarcheidwaid, dygodd Dr. E. P. Edwards adroddiad ar ddiffygion y ty fel y cwynid gan Fwrdd y Llywodraeth Leol. Dywedoodl fod eisieu gwell trefniant yn nglyn a chyfl,enwad' y diwir glan. a manylodd ar amryw bethau emilil oedd, yn angenrheidiol. Rhoed y mater dan ystyriaeth pwyllgor.—Dj'wedodd Miss Annie Roberts y bvddai yn cynyg codi lOp y flwyddyn yn ngh^flog y leistres. Rhoddwyd caniatad gan Fwrdd' y Llywodraeth Leol i'r Bwrdd) roi 5p y flwyddyn at Gymdeithas y Mani.-Pthod.- Adroddodd Mr Bircham fod- <1mgyl chiadau yr Undeb yn foddhw1. Yr oedd y boblogaeth yn yr Undeb wedi cynyddu pump y cant yn ystodJ y deng mlynedd diweddaf, a thlodi wedi Ueihau 25 y cant. Yr oedd lleihad o ymnt yn y treuliau Gofynodd' iddynt fod yn ofalus sut, i ymwneud a thlodion di-haeddiant. Apwyntiwyd Mr Edward Owen, gynt o Fwrdd Undeb Ca,ernarfoD,bcrtho.r y ty- pys yr Ynadon.—Cynhaliwyd y llysi hwn ddydd Mercher, o flaen Mr Hugh Edwardls ac ynadon eraill. Llongyfarchwyd Mr T. R. Evans ar ei adferiad) o'i waeledd: diweddar, a diolchodd yntau. —Ceisiai Mr T. R. Evans am drosglwyddiad txwydded y Locomotive Inn, Old Station, o enw Mr C. Smith i enw Mrs, Mahon. Caniatawyd.-—Hefyd, gofynai Mr Evans am drosglwyddiad y Skerries Inn o enw Mrs Marsh i enw Mr Richard Marsh. Caniatawyd. Ar gais yr un cyfreithiwr, tros- glwyddwyd trwydded y Valley Hütdl o enw Mrs Pierce i enw Mr Pierce. Gofyiiodd Mr R. E. Pritchard am drosglwyddiad trwydded y Penrhyn Arms, London read, o enw Mr Isaac Evans (hynaf) i enw Mr Isaac Evans (ieuengaf). Caniata- wyd.—Gofynai Mr Francis Campbell, a fu yn y rhyfel. am drosglwyddiad y Foresters' Arms o emv Mrs Campbell i'w enw ei hun. Caniatawyd.— Cyhuddid M. Jane Lewis, Queen's Hotel, Porthy- felin, Caergybi, o wrthod gadael i'r plismyn fyned ] mewn ddydd Sul, Medi laf. Cyniychioilid y ddiffynes gan Mr R. E. Pritchard. Taflwyd yr achos allan gyda rhybudd. Gwysiai Mary Ann Tuke, Thomas-street. Caergybi, ei gwr, Benjamin Tuke, am baidio e-i chadw. Ymddangosai Mr R. E. Pritchard dros yr aclnvyrydd, [I, Mr E. H. Wil- liams dros y diffynyddL Cynygiodd y diffynydd 6s 6c yr wythnos, a. dwbyniwyd) hvny.—Cyhuddai Detective Inspector Thompson, Railway Station, Caergy'bi. Abraham Parker, Roebuck Hotel, Kay- street, Bolton, o deithio o Bolton i Gaergybi lieb docyn; Patrick Conolly, Star Inn, 'i'yldesley, o deithio rhwng Leigh a Bedford a Chaergybi heb docyn Peter Riley, Strone Villa, Tvldes'ey, o hlipit A. Parker a. Patrick Conolly yn gjdFelyb. DywuJ- wyd fod y tocynau yn doeynau 'braint, a'u bod wedi eu trosglwyddo. a cliyfrifid hyn. yn gam a'r fraint. Yr arnddiffvuiad oedd y talwydi am y tocynau, ac na fwriedidi t wyl to. Dyivedioddl yr Ustusiaid fod y diffynyddion wedi tori rheo]a,u'r cwmni, ond heb fwriadu twyllo. a gorchymynwyd' iddynt dalu y oostau, a thraul y cludiad yn v ddau .achü. cyntaf. —Dirwywyd y rhai ca-rdynol i bum* swllt yr un am beidio anfon eu plant i'r ysgol:—William Everitt, Porthyfelin; David Davies, 29, Rock-Pt.reet; Hugh Lewis", 2, Jew-street; Henry Parry. Hill-street; William Ilawkiersi, a, John Roberts. Gohiriwyd yr achosion yn erbyn Huph ac Owen Wil- liams. Ymddangosai Mr R El Pritchard: dros y Bwrdd Ysgol.—Dirwywyd George Owen, Baptist- street. i 5s am adael i'w foxlvn <-rTr-^rt™

GWALCHMAI. Cyfarfod Pregethu.—Cynhaliodd Annibynwyr y lie uchod eu cyfarfod pregetJhu blynyddol eleni ar y dyddiau Llun a Mawrth diweddaf, pryd y gwasanaeth wyd gan y Parchn. David Adams, B.A., Lerpwl, a, T. E. Thomas, Coedpoeth. Cyfarfod1 Ysgol Dosbarth Brj-ngwram. — Cyn- haliwyd yr uchod yn Moriah, y lie uchod, Sabboth, Hydref 30 £ ed. Hoi wyd y plant yn hanes Iesu Grist gan Mr Edward Pritchard. Mr Robert Roberts, Brvngwran, ddewiswyd yn llywydd am y flwyddyn ddyfodol, Hohvyd yr ysgol yn gyff- redinol oddiar loan xiii. 18fed adnod hyd ddiwedd 21ain gan Mr Edward Pritchard. Dewiswydt Mr William Pritchard, Gwalchmai, yn ysgrifenydd am y tymhor dyfodol. Cynbelir y cyfarfod nesaf yn Saron, Bodedern. Cafwyd cyfarfodydd dymunol, ac ol llafur i'w weled yn amlwg ar y plant yn eu hatebion a'u hadroddiadau. Cynghor Plwyfol. Cynhaliwyd yr uchod nos Sadwrn diweddaf, o dan- lywyddiaeth Mr Thomas Rowlands, y cadieirydâ!. Rhoddiodd y Cadeirydd adroddiad o'i ymweliad a Mr T. P. Owen, goruch- wyliwr Et-ifeddiaeth Arglwydd Stanley, gan yr hwn foneddwr y dterbyniodd bob croesaw, a dywedodd ei fod ef ac Arglwydd Stanley yn barod i gyfarfod y Cynghor ym ei holl ofynion.—Pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i'r a.rglwydd utddlasol ac i'w oruchwyliwr doeth am eu caxedigiiitdd yn gosod cae at wasanaeth y Cynghor i'w osod fel rhandir- oedd a'u boneddigeiddrwydd trwy yr hon ym- drafodaeth. Yr oedd y Cynghor Plwyfol wedi derbyn caredigrwydd cyffelyb flynyddoedd yn ol gan Syr George Meyriek a'i oruchwyliwr caredig o Lwydiarth Esgob.—-Pasiwyd i o{oo y rhandircedd trwy bleidlacs mwyafrif y Cynghor, ac o fysg yr ymgeiswyr lluosog dewiswyd pediwar i fod' yn denantiaid y rhandiroedd.—Ar gynygiad y Cyng- horwr Owen Parry, pasiwyd i'r Cvnghorwyr Owen Williams, J. Griffith, a Thomas Williams brisio y gwahanou ranau, a dyfod a'u hadroddiadl i gyfarfod gohiried'ig o'r Cynghor a gynhelir nos Sadwrn nesaf, am saith o'r gloch. — Da genym ddeall fod CVnghor PI wyfol Trewalchmai y mwyaf gweithgar yn y wlad. Y maent wedi sicrhau tri o gaea.u fel rhandiroedd ar delerau manteisiol; hefyd, wedi ymdrechu eu goreu i gyflenwi dj-froedd pur at angen y trigolion, a hyny er gwaethaf ym- dTechion egniol rhyw ddbsbarthl i'r gwithwyneb.- j'retlidalwr.

LLANGEFNI. Mai-wolaeth DT. Tyrer Jones. Gyda gofid y gwnaAvn yn hysbys farwolaeth y boneddwr uchod. CH-merodd y digwyddiad ga.larns Ie ddydd Sul, ar ol ond cystudd byr. Yr oedd wedi ei roddi i fyny ddiwedd yr wythnos. ac felly nid oedd dim i ddis- gwyl ond ei ymddatodiad. Nid oes edthr rhyw dair blynedd er pan y daeth i Langefni, ond yr oedd wedi sefydlu ei hun fel meddyg galluog ers talm o amser. Mae lie i ofni mai trwy ofalu cymaint dros ei "patients" yr esgeuluscdd ei h-mewn gwirionedd, abeuthodd ei .fywyd dros eraill. Tra yn ei iechyd, aet-hai o gwmpas yn llawn sirioldeb, ac edmygid a hoffid ef yn fawr gam bawb o'i gyd- nabod. Yr oedd o natur dawel ond siriol, ac yr oedd yn hynod dyner wrth bawb a phobpeth. Pertbynai y diweddar feddyg i'r Bedyddwyr, ac ymbresenolai yn Penuel yn gysm." Gedy weddw unig i alaru ar ei ol. Cymerodd yr angladd le heddyw (ddydd Mercher) vn Llanfwrog, 'ger y Valley—angladd preifat. °

LLANENGAN. Cjmha-liwyd gwasanaethau diolchgarwch am y cyn- hauaf yn eglwysi y plwyf uchod dydd Gweaxer, y 18fed cyfisol. Gweinvddwyd y Cymun Bendigaid gan reitlior y plwyf yn y boron. Am 2.30, gwas- anaeth a phregeth gan y Parch H. J. Maniey, rheithor newydd Llanbedrog. Am saith1, intoniwyd y gwasanaeth gan y Parch D. Herbert Williams, curad' Llangian, a pliregethwyd gan y Parch Canon Davies, ficer Pwllheli, arferol yr oedd yr eg- lwys wedi ei gwisgo yK hardd, at yr amgylchiad. Canodd y cor, o dan arweiniad Mr Philip Parry, yr anthem "Pa fodd y glanha llanc ei lwybr," etc. (Owain Alaw). Cafwyd gwasanaethau gwresog, canu da, a phregethau grymus ac effeitliiol. Yr oedd yr hen eglwys eang yn orlawn o addolwyr yn yr hwyr.—Gohetbydd.

LL ANSADWRN. Cyngherdd.—Nos Fawrth, yr 22ain cyfisol, cyn- haliwyd cyngherdd rhagorol yn ysgoldy y plwvf ucho<l, O dan lywyddiaeth y Parch E. Evans, Rheithordjy. Rhoddwyd; ajienahiad yn ystod y cyfarfod gan y Llvwydd, yr hwn a eglurodd amcalll a dyben y eyfarfocL Yr elw a dderbynid oddi^xtho oed,d yn myned i wobrwyo y rhai goreu am bresenoldeb yn yr ysgol. Rhoddodd y cyngliorion goreu a allai i r Thieni i anfon y plant yn fwy cyson i'r ysgol yn y dyfodol. Cymerwyd rhan yn y cyfarfod gan y personau canlynolMr Jones, argraphydd. Beaumaris; Mrs Rowlands, Beau- maris Miss Brown, Miss Owen, a Mrs L. Owen. Chwareuwyd: yr "harmonium" gat1. Miss Owen, Board School, a Miss D. Roberts, Bryn Eglwys. Hefyd, caiwyd unawdau ar y "gramophone" gan Mr R. Roberts, Beauiriarifg. (Ædwyd hefyd gystadleuaetb gan y plant. Dwy ddaeth yn mlaen, ac enillwyd y wobr gan. 3Iiss E. M. Owen. Ar derfyn y cyfarfod, rhoddwyd diolchgarwch i bawb oedd wedi rhoddi eu gwasanaeth yn y cyfarfod, ac hefyd i Mr Haynes a Mr Coulthard, Gadlys, am eu caredigrwydd yn beiltbyg y meinciau a'r "stage" yn rhad ac ant ddim. Oyn ymadael, canwyd yr Anthem Genedlaethol.—H. W. S.

LLANFAETHLU. Cyngherdd. Cynhaliwj-d cyngherdd! uwchraddol yn y Giiflith'-Reade Ooifee House, er budd darl'.enfa gidioec'dus y lie, pryd1 y llanwyd y gadhir yn ddoeth gan Mr W R. Jones, Biyn Maethlu, ac arwein- iMyd y cyfarfod yn fedius gan Mr Glanvor Hughes, Cafnan, Ar dd^-mundad Lady Reade canwyd "Duw Gadwo'r Brenin" gan Mr Peris Jonas, Llanberis. Cymemyd rhan yn y cynghterdd gan Mr Peris Jones, Telynores Arfon, Mr J. O. Morris (Llain- bcris.), Ap Eos Mon (Caernarfon), y Llywydd, a'r Parch R. Hughes (M.C). Cyfeiliwyd yn dra. medrus gan Mifcs Maggie Jones, Western Heights. Ar ol y diolchiadau arferol, canwyd "Hen \Vlad fy ^hadau" gan Mr Morris. Bu laid i'r oil o'r can- torion a'r offerynwyr ail-ganu. lystiai Arghvyddes Reade ei bodl wedi ei boddlhau yn fawr yn yr holl gyngherdd, ac Pior aidderchog* y canodd y Uan- beri.siaid..Cafwyd ty llawn, a pliawb yn weddaidd a.c mewn trefn.—J. R. Wele. englynion "Glanvor" i Miss\Alaggie Jones, Western Heights, fel offerynes :— Ergydiaf i Ga,ergwdion,-yn wylaidd Yr holaf raddolion Oaf y ddifeth eneth bon, Yn wir ddewres cerddorion. Eto i Lady Reade:— Haw d dam or gyngheTd'd Maethlu, Hawddamor bwyllgor mad; Hawddamor ysgrifenydd, Y goi C-U yn y wlad': Hawddamor a'r cadeirydd, A'r domiau hyn i gyd; Hawddiinior byth, a thra mawr, Tn haelfawr Lady Reade, rn haelfawr Lady Reade, I n haelfawr Lady Reade, Hawddamor byth, a thra mawr, I'n haelfawr Lady Reade, Eto i Mr J. R. W. Pritchard, ysgrifenydd: — Dyma ben ysgrifenydd—ac arwr Ein gororau beunvdd [wastad, Tra'n ein plith mawr fendith fydd,—yn Nid coryn enwad ond cawr ,anianydd. Eto i deulu'r delyn — Heno, mewn hyfryd jfiir.on,—dilynir Delynores Arfon Hygai-af, gan y gwron Hapus myg—"Ap Eos Mon." Y (lely-n Dil anwyl yvr delyneg, Cj-mhares dynn C^Tnraets deg M wyn ystwythi mae jyn estyn Mel nodau ar y tanau: tyn. GLANVOR.

PORTHAETHWY 'Cynghor Dosbarth Trefol.—Cynhaliwyd cyfar- fod arbenig o'r Cynghor J).wii, nos Fawi-th yr wythnosi ddiweddaf o da,n lywyddiaeth Mr J. n. Jones (cadeirydd).—Cynvgiodd Mr Thomas Roberts, ac -eiliodd Mr W. R. Jones, fod i'r CVnghor barotoi mesur yn nhymor nesaf y Senedd o blaid pwicasaad ac estyniad Glanfa St. George, adedad'.ad morfur a rhodfa (pro- menade), gwaith dwfr ychwanegol, ac amcanion eraill. Pasiwyd y cynygiad.—Argymhellai Pwyllgo-r y dwfr ar fod i'r Cynghor sicrhau adroddiad gan "water engineer" profladol parthed cynyddu cyflenwad dwfr y dref. Gwrthwynebai DT. It. M. Williams yr argym- helliad, a chynygiodd fod i'r arolygydd barotoi cynllun er sicrhau gwell dwfr gyflenwad1 i'r dref, a phasiwyd hyny.—Mynegwyd cryn fodd- h';d. gydag adroddiad Dr. Fraser ar y mis di- weddaf. Yn ystod y mis gan wyd1 pedwar o blant, ond ni chymerodd yr un farwolaeth; le, -1 J .1 ■> 1

PENSARN. Fod 1rw yn geyd.-Fod canti coer; )-n d'od ir ffasiwn eto yn rhai o gynulleidfaoedd F o d yr atlia-awon yn dra phrin yn Ysgol Sul • -Fad rhai yn esgeulueo yr ysgol era tTo--Fod ij13,1 yn cymerydl row-nd, fawr i'r Fa.m Eglwys.— vd llawer o YmneaUduwyr i'w gweled yn yr Eghry. yn diolch am y cynhallaf.-FSt flawer o gerdd.ed o'r naill g:tpd i'r Dall yn bod' y dyddiau kyji,—Fed golen "matches" yn cymeryd lie yn seti y mtdati, ware of fire, boys."

RHOSYBOL. Marwolaeth a Chladdedigaeth Mrs Martha Jone^t, Tan-y-Capel. Yr wythnos hem mae genym y gorehwyl pniddaidd o gofnodi marwolaeth yr hen fam dduwiol uchod. Ymadawodd a'r fuchedd hon ar yr 21ain o'r mis. hwn yn yr oedran o 64a.in mlwydd. Ta.ra.wyd hi yn wael yn bur d'yn, ac o dan y ddyrnod ni bu byw ond ychydig ddyddiau. Rhoddwyd ei gweddillion. marwol i orphwys yn mhriddeilau Mynwent y Gorslwyd, Hydref 24ain. Gwasanaethwyd wrth y ty ac ar lan y bedd gan y Parch W. Roberts mewn dull alaethus a theimladwy dros ben. Heb yr un amheuaeth, yr ydym yn mentro dweyd fod yr ymadawedig yn Gristdon pur tTwythodd ei hun a gwybodaetb o r Arglwydd trwy fyfyrio ei gyfraith Ef ddydd a ncs. Yr oedd yn wraig deimhdwj-, dd-t-ys, a diymhongar; med,dal ar galon dyner a. llaw haelfrydig. Bu am laweir o flynyddoedd yn fam dda yn Israel, a mvnycliodd (hyd nes cwympo yn angau) bob moddion o ras. Credwn ei bod o'r cyfryw rai y dywed ein Blaenor Mawr am danynt.: "Gwyn fyd y rhai pur o galon, canys hwy a welant Dduw." Ni bu mam esrioed ddim mwy gpfalus am ei phlant na Martha Jones. Magoddl chwech o honynt dan adfen dyn-er cariad a moesgarwch, un o ba rai ydyw Mr O. Jones, hedd- geidwad, Llanfair P.G. Cydymdeimlir a hwynt yn eu galar ar ol yr hon oedd yn hoff o honynt, sef prif seren yr aedwyd. Ar ed phlant, yn dawel cefnodd Mam ofalus mewn pruddhad1, Poen a gofid a'i gadawodd Pan yn ymyl newid gwlad; Martha Jones, yn rhydiau'r afon, Ganfu rhyw ddisglaerwedd law, Hon a'i dygodd uwch ei throchion Gwyllt, a'i glanio'r ochr draw. Y Baradwys Werdd gj'rhaeddodd, Dan gjoneriad gwyn heb graith, Heddyw cana mewn gorfoledd— Anthem ber ar ben ei thaith; Iesu Grist oedd nod ei chredo, Dan ei arch bu'n treulio'i hoes, Hyn sydd heddyw'n c- Bywyd uniawn Martha Jon; -Glan Rhosydd.

CYFARFOD WYTITNASOL Y CHWAROEL- WYH. Dydd Sadwrn bu Mr Peter Ourraira a Mr Isaac Mitchell, cadeirydd ac ysgrifenydd Cyng- rair yr Undobau Crefftwrol, yn Methesda, a buont mewn ymdrafodaeth faith gydag arwein- wyr y dynion jti y prydna.wn. Yn yr hwyr cynhaliwyd y cyfarfod arferol dan lywyddiaeth Mr Henry Jones, a chydag ef ar y llw^yfan yr oedd y ddau gynrychiolydd a enwyd, Mri D. R. Daniel, W. H. Williams, Griffith Edwards, ac eraill. Mr Mitch-ell a ddywedodd ei fod yn gobeithio yr aent yn mlaen gyda'r frwydr. Nid oedd yn myned i ddweyd wrthynt fod- yr Undebau Crefftwrol yn myned i anfon iddynt swm mawr o arian, ond gwjiaent yr hyn adlent. Byddai iddynt fyned ag adroddiad yn ol i Lundain fyddai yn sicr o beri i'w pwyllgor hwy ddweyd fod yn rhaid i'r frwydr fyned yn mlaen nes y rhoddai Arglwydd Penrhyn iddynt well teler- au. Dywedai hyny am ei fod yn hollol sicr, os dychwelent at eu gwaith ar yr hen delerau y buasen-t allan eto cyn pen chwe' mis. Mr Ourran a ddywedodd fod yn dda ganddo allu ciweyd wrthynt eu bod, yn ystod yr ych- ydig oriau y buont yn Methesda, wedi canfod fod pob ceiniog ddaeth i ddwylawyr Undeb wedi ei rhanu yn ddoeth. Callai hefyd ddweyd wrthynt y buasent hwy yn edrych aT fod arian yn cael eu cyflenwi i'w galluogi i gadw eu hun- ain drwy y gauaf yn erbJll eu gormeswyr. Dal- iai efe fod y rhagolwg yn fwy ffafriol i'r dyn- ion nag ydoedd chwe' mis yn ol. Siaradwyd gan eraill, a phasiwyd diolchgar- wch i'r Mri Curran a Mitchell.

CYHUDDIAD 0 RWYSTRAETH YN BETH- ESDA: ACHOS 0 FLAEN YR YNADON. Yn Llys yr Ynadon yn Mangor, ddydd Mawrth, o flaen Mr Thomas Lewis (cadeirydd), y Maer, Mr J. E. Roberto, Mr Thomas Roberts, Mr W. J. Parry, Dr. Langford Jones, a Mr W. Roberts, cyhuddwyd Hugh Thomas a; David John Thomas 0 beri rhwystraeth ar ddefnyddiad rhTdd, o bed yn Caellwyrgrydd, Bethesda^ ar yr 16eg o'r mis hwn. Erlynid1 gan Mr S. R. Dew ar ran yr hedd- geidwaid. tra yr oedd Mr William George, Oriecieth, yn amddiffyn. Mr Dew a d,dTNvecTod-d fed y cyhuddiad yn cael ei ddwyn yn erbyn y diffynyddion dan dd'eddfau lleoil Cynghor Sirol Arfon Er fod y Fainc (meddai) wedi dirwyo amryw bersonau am droseddau cyffclyb, nid! oedd hyny wedi cyrhaedd yr amcan i atal y cyfryw d'roseddau. Ar y dyddiad crybwylledig ymgvnullodd tyrfa fechan, ond yr hon oedd yn ddigon o faint l atal y defnyddiad rhydd o'r ffordd fawr, yn Stryt Tandderwen, Caellwyngrydd, tua 5.45, i'r amcan o waeddi ar ddynion oedd yn dychwelyd oddiwrth eu gwaith yn y chwareli. Gwrthododd y diffynyddion fyned ymaith amryw weitliiau, ar ol i'r Rhingyll Owen ddymuno arnynt, a'r hwn a ddywedai eu bod yn sarhaus iawn wrtho ef. Rhoddodd yr Heddgeidwad Richard Williams dystiolaeth o berthynas i bresenoldeb tuag ugain o bersonau ar y llanerch a enwyd ar y dyddiad: 'dy- wededig. Yr oedd y diffynyddion yn eu mysg. y rhai a wnaethant sylwadau tramgwyddus am dano ef. Oioeshohvyd y tyst gam Mr W. George yn ngliylch pa un a oedd yr heol ddywedtdig yn eiddo preifat ai peidio. Dr. Langford Jones: Nid yr heddgeidwad, yn sicr, ydyw arolygydd y rhambarth. Mr George Dic/teh i chwi; yr wyf yn dra diolch- gax i chwi am yr hysbysrwydd. Y Ciideirydd Y mae hynyna yn bur llvm. Mr George •. Y dyw, y mae yn bur ilym ar y ddwy ocILr. Nid vyf yn meddwl ei fod yn sjdw priodol i yuad i'w wneud. Yr Heddgeidwad Hugh Thomas a roddodd ei dystiolaeth i gadarnhau y cyhuddiadi Agorodd Mr George ei grotsholiad ar y tyst hwn trwy ofn iddo pwy ai-all oedd yn y dyrfa pan y cafodd y trosedd honedig ei gyflawni. Atebodd! y Tyst mai o'r braidd y gallai ddweyd. Mr George Wei, dowch, yr wyf yn berio eich holl fynegiad, chwi wyddoch. Nid wyf yn meddwl 91 I eich bod yn dweyd' y gwir. Mr Dew: Y mae hwnyna yn sylw anmhriodol iawn. Mr George Dim o gwbl. Yr wyf yn meddwl ei brofi. MewDi atobiad, i ofyniadau pellach, dywedodod y Tyst nasi gallai ef roddi enwau dim o'r personau oedd yn cyfansoddi v dyrfa, er ei fod yn adnabod y bob! oedd yno. Nid oedd neb wedi cwyno wrth y tyst eu hod wedi cael eu rhwystro. Rhoddodd y Rhingyll Owen dystiolaeth c bertnyn- as i waith y dyrfa yn hwtio y gweithwyr, a bod y diffynyddion yn eu mysg. Gwnaeth y tyst, gais ar y dyrfa yn 'gyffredinol i glirio i ffwrdd'. Aeth y merched a'r plant ymaitli, ond diiliai y diffynyddion fod ganddynt hwy hawl i fod lie yr oeddynt, ac nad oedd gan y tyst un hawl i ymyraeth a hwy. Gwrthodasant fyned ymaith. Croesholwyd Nid oedd yn gwybod i neb gael ei rwystro yn weithredol. Ga.n y Cadeirydd Ni ddarfu i neb gwyno oher- wydd rhwystraeth. ilr George, wrth anerch y Fainc o du yr amddi- ffyniad, a ddywedodd ei bod yn ymddangos fod yr beddgeidwaid vn meddwl, oblegid1 fod ynrt. "streic" yn Bethesda, y dylai y gyfraith leol o dan ba un yr oedd y gweithrediad wedi cael ei gymeryd gael ei gweinyddu mewn modd nadi oedd wed'i cael ei chario allan meivii unrhyw ran arall o'r sir. Honai yr heddgeidwaid fed yna dyrfa ar y Fanerch y cyfeiriwyd ato. Gwadai ef hyny yn hoi] ol. Yr oedd yr lieol lie y safai y dynion yn eiddo preifat, ac nid oedd. gan yr heddgeidwaid un hawl i orchy- myn iddynt fyned i ffwidd. Gofynodd1 i'r Fainc beth a wnaethent o dan arngylchiadau cyffelyb. Yn sicr. buasent yn dangos anfoddlonrwydd i'r cyfryw we-ithrediad ar ran yr heddgeidwaid. Yr oedd efe yn ystyried nad cllid cyfiawnhau yr achos o gwbl, ac apo'.iodd at yr ynadon, nid yn unig i daflu yr achos allan, ond i'w daftu allan -gyda cliost- au. Ar ol ymgynghoriad byr, gofynodd, v Fainc am gael clywed Miss Annie Owen, un nV t",d; o berthynas i berchenogaeth yr eiddo; ond gwrth- wyebai Mr Dew hyny, a hawliai gael prawf pendant ga-n y percbenog gwirioneddol. Pan hoh-yd hi m-ewnpertbynas i'r rhwystraeth honedig, djwedodS nad oedd1 ba wedi sylwi ar ddim o'r fath. Galwyd Rowland Jones, hefyd:, i rod(i1 ei dyist- ioJaeth o berthynas ir berchenogaeth ond gwrth- wynebodd Mr Dew drachefn. Ond' aeth y I .tyst yn mlaen i roddi ei dystiolaeth ar f^erion eraill, a dywedodd nad oedd efe wedi gweled neb yn cael ei atal i fyned i'r heol ar T dyddiad erybwjlledig. \Viè 4capl ymgynghoriad, dywedodd y Cadeirydd fod y Piiinc, rfTTT f^airxf, wedi penderfvnu fod yn rhaid taflu yr achos allan.

[Xld ydym yn gyfrifol am syniadau ein gohe-owyr.] AT "U 0 FON." ^y"r) Yr un oedd fuddugol ar y traethawd "Y gallu o WrtJiedrvchiad" yn nghylch Rhosy- bol, calan 1901, ydoedd Mr Hugh Jones, "Geufronydd." Tra wrth y gorchwyd, a ydych am 6 gyfarfod y Calan nesaf ? Os nad ydych gyd.a'r 'tli gwaith o barotoi at un, ati ar unwatih.- Ydivyf, ettc., MONWR

YR ADRODD 13" SALEM. Syr,— Drwg genytf ddweyd fod llythyr di- weddaf "Ymgeisydd" o dan y penawd uchod wedi arwain amryw yn y cylc-boedd yma i dyb- led mai myfi sydd yn ysgrifenu dan yr enw "Hwyl," ac. fy mod yn cael fy nghyfarwyddo i hyny gan un o feirniaid yr adrodd vn Salewi. Dymunaf wneud yn hysbys ar g'oedd gwlad nad ysgrifenais yr un gair ar y mateT, ac fy mod yn credu na fuasai yr un o'r beimiaid yn iselhau eu hunain i ofyn llaw Esa.u i seinio llais Jacob.-Ydwyf, etc., Ty Mydwal. WM. HUGHES.

AT BWYLLGOR CAPEL EYAX, LLAS- ERGHYMEDD, NADOLIG. Syr,—Oui fyddai yn well i chwi Rewid ychydig ar y rheol o berthynas i ddernyn yr adrodd, set fod i bob ymgeisydd anfon i 'la.w' y beirniad, Mr R. R. Parry, Bryn Ala, wythnos o fiaen y cyfarfod, y dernyn y bwriadant ei ad- rodd. Diameu y bydd gan y naill a'r llall o'r ymgeiswyr ddarnau digon anhawdd. A chaniatau fod digon o allu yn y beimiad i'w barnu; ond eu cael yn y cyfarfod, byddai hyny yn fanta-is iddo gael ymgydiuabyddu a'r darnau, ac i'w hastudio, a deoill yn drwyadl wir amcan a mynegi-ant y gwahanol ddarnau a adroddir yno. Ac heb hyn credwn nas gall unrhyw feirniad wneuthur cyfiawnder a'r ym- geiswyr fel ag a ofynir gan y rheol fel y mae yn awr.—Ydwyf, etc., NTD NEiB O'R IAT-k-N.

YSGOL NIWBWRCH. Syr,—A fyddwch cystal a chaniatau i'r ychydig atebion hyn ymddangos yn y "Cttorian- ydd i'r llythyr a ymddangosodd yn eich papyr ar y 24ain o'r mis hwn at Fwrdd Ysgol Niwbwrch. Gofynai un a eilw ei hun yn "Drelthdalwr:" (1) Am ba achos y cauwyd yr ysgol ddydd Llun, Medi 16eg?" Yr wyf fi fel un o aelodau y Bwrdd yn y ty.wyllwch yn hollol. Yr oedd y gymanfa ganu yn Brynsien- cyn ar y dyddiad a nodwyd, ond yr oedd Ysgcil y Bryn yn agored, a'r Dwyran, Llangaiffo, a Llanddaniel. (2) Gofyna y "Trethdalwr" hefyd. "Pa un ai y BWTdd Y sgol ai ynte y prifathraw sydd yn meddu hawl i ganiata-a i'r 'teachers' gael colli diwrnod o'r ysgol?'' Yr wyf yn ateb, yn ol fy mam i, mai gan y Bwrdd y mae yr hawl yn hollol, ac fe ddylai y Byrddau gymeryd mat.erion o'r fath yn ddifrifoI at eu hyst-yiiwth- au fod ca-u yr ysgol yn golled: i'r plant, yn golled yn yr "attendances." Fell v. mewn effaith, yn golled yn y "gnmt." Wei, mewn perthynas i'r ffigyrau o eiddo Mr William Jones, gadawaf iddo ef ei hun eu hateb, gan mai. ef sydd gyfrifol am danynt, ar Bwrdd yn gyfrifol am yr yEtadegau-yr ystadegau sydd yn gywir. UN O'R BWRDD.

CYNGHOR DOSBARTH AETHWY A ffilLUDOCERYG Y FFYRDD. Syr,—A gaf fi ychydig o'ch gofod i alw sylw at y mater uchod ? Yr hyn a wneid hyd eleni oedd rhoddi y gwaith o gludo i'r amaethwyr, etc., yn eu gwahanol blwyfi, yn ol yr arfe-riad cyn i'r ffyrJd gael eu cymeryd gan y Cynghor yn 113 y piwyfi. Yn >ol y drefn hono, drwy weithio cai yr amaethwr gymhorlh sylwted<h>l i dalu ei dreth, gan y byddai rhan ohoni wedi ei rhoddi gan werth y gwaith. Yr oeddynt yn gallu gw#thio ddwrnod neu ddau -a dod i ben a'u gwaith ar y tir yr un fath, a ohan fod y ceffyiau ar troliau eisoes ganddynt y mae rlieswm yn dweyd y gallant wneud yn rhatach na neb arall. Mewn adeg wasgedig nid pelh bychan oedd i amaethwr gwan gael talu, d-yweder punt yn lie dwy bunt, heb i hyny wneud drwg i neb arall. Eleni, tybiodd y I Cynghor yn briodol newid y drefn. Pende-T- fynwyd mai "contractio" am blwTyf cyfan oedd i fod. Ond mewn tri yn unig o'r plwytfi. sef Penmynydd, Llanfiliangel, a Llanfair, y aUodd y Cynghor gael tenders fel ag i osod y gwiaith yn "contracts," yr hyn a brawf yn eglur nad oedd yr amaethv.-yr ati cael gormd am y gwaith o'r blaen, neu buasai rhywrai yn ymawyddu am dano. O dan yT amgylcliiadau buasem yn disgwyl i'r tri plwyf hyn gael lior- ydd ar yr un tir a'r plwyfi eraill, gan y profid na feddyliai neb fod llawer o frasder i'w gael ar y gwaith. Ond na gosodwyd y tri phlwyf i rai digon ffol i weithio dan gyflog rhesymol, ac anwybydcLvryd y ffarmwyr. Beth oedd yn cürddi y Cynghor ni wyddis. Deallwn fod cryn batchio wedi bod. Dro yn ol codwyd rhywfaint air y pris gan fwyafrif y Cynghor, am y teimlid fod yr hyn delid o'r blaen yn rhy fychan. Hwyrach fod a fyno hyny rywrbeth a'r drefn bresenol. Os barnu yr oeddynt fod yr amaeth- wyr yn cael gormod ai ni fuasai Tnwell iddynt wneud prawf ar ostwng y cyflog ? Buasai rhai yn meddwl y buasai yn ddigon buan i son am gontractio ar ol i'r amaethwyr gael cynyg ar delerau newydd, a'u gwrthod. Ond pa beth enilla y C-hor? Yn Penmynydd deallaf mai ceiniog y llafii yw yr enill yn debyg i fod-13c yn lie 14c, Mewn dyweder 360 o latbeni, rhydd hyny, yn awgrymiadol iawn, ddeg darn a'r hugain o arian. Rhaid cofio fod dros haner yr arian yn c-ael eu talu gan y Llywodraeth, cwmni y rheilffordd, y degwm, etc., rhai llawer haws iddynt dalu na'r amaethwyr. Felly, a thybio fod yna, ychydig enill, rhaid cosbi y ffarmwr i'w harbed hwy. Ni chant gyfle i doddi dim o'u treth. Ni fynem wneud cam a'r Cynghor. Os oes ganddynt ,eglurha.d. carem ei glywed. Yn unig na sonier am yr isaf ei gynyg, etc., fel clwt ar y peth. gan na roddwyd cynvg i'r ffermwyr i wneud 11m bris is, mai hwy eu hnnain g>ododd ychydig ar y cyflog, ac na chafodd y Cynghor fawr os dim mantais. Clywaf mai rhywbeth yn debyg ydyw y pris yn Llanfihangel. a bod yr hyn delir yn Llanfair yn afresymol o uchel. Yn y cyfamser y mae genyf ddau'air ar y mater. Un ydyw gofyn i Gynghorau Plwyfol y pIwyft hyn fynu gwybod yn ddioed drwy nigyrau swyddoigol" faint That- ach neu ddrutach ydyw y diem newydd, hon na'r hen drefn yn y tri phlwyf ar walan a chyda'u gilydd. Byddwn felly mewn safle i wybod lwth i'w wneud yr etholiad nesaf. Y gair arall ydyw dvmuno ar etholwyr amaethydd- ol y dosbarth i ddeffro i'w buddianau exbyn yr etholiad nesaf. Apeliaf at y piwyfi gafodd lonydd yn ogystal. Daw eu' tro hwythau y flwyddyn nesaf i golli y cario os bydd yno rywrai digon ehud i gontractio. Na etlioler neb y tro nesaf yn gynghorwT dosl>arth nad ym- rwyma i ddadwneud y penderfyniad byrbwyll hwn, ac i adfer y cario eto i'r amaethwyr yn eu gwahanol blwyfi.—Yd wyf. etc., HEN GYMRO DAN GAMWPI.

Gwneir ymdrech gan ,wraig o'r Almaen, 48ain mlwydd oed. i ymprydio am ddeng niwrnod ar hugain, yn Llundain, ac, nid ydyw yn cymeryd dim ond dwfr pur. Mewn cyfarfod o Fwrdd, Pysgodfeydd y Ddyfr- dwy, yn Nghaer, dydd Sadwrn, darllenwyd deis- eb oddiwrth bysgotwyT Parkgate, yn dangos yr anfanteisien yr oeddynt hwy yn llafurio o dan- vnt, wrth eu cymharu a rhanau eraill oedd a dan arolygiaeth y Bwrdd. ac yn gofyn am os- tyngiad yn y "fees'' y gelwid amynt hwy i'w talu. Penderfvnwyd hysbysu y deisebw^T nas gallai y Bwrdd weled ei ffordd yn glir i wneud unrhyw wahaniaeth rhwng un dosbarth o bys- --1-

NODION 0 R DEHEL DIR. Y mae Cynghor Plwyf Dmas Powys wedi pen- derfynu gÚ& i fyny 30 o lampau yn y pentref hwnw. Derbyniodd y Weslevaid dros 150p trwy y nodahfa a gynhaliwyd yn Ciyda-ch yn ddi- weddar. Cj-merodd etholiad Bwrdd Ysgol Pencoed ler ddydd Llun. Etholwyd tri a'r hen aelodau a dau dd. Dengys y diw-eddar Mr Thomas Cordes, cyn A.S. dr-s fwrdeisdrefi Mynwy, ei fod yn werth dros 29&,0Q0p. Pery yr anghydweaedia-d yn na-enaron. Oeir fod y "streic"' yno wedi costio 7000p eisoes i Drysorfa y Cynghrair. Gwneir trefniadau yn Nghaer dydd i gyflwyjio tysteb i'r Cynghorwr T. Andrews ar ei ymnel- duad o'r swydd o faer. Gwneir parotoadau mewn amryw o drefydd Deheudir Cyrnru ar gyfer etholiadau y Cynghor- au Tiefol ar y laf o'r mis nesaf. Etholwyd: Mr Alfred Thomas, A.S., yn llywydd Llys Llywiawdwyr Coleg Prifysgol Deheudir Oymru. fel oJynvdd i Arglwydd Tredegar. Torwyd i lythyrdy Cameron-street, Splott, Caerdydd, yn foreu ddydd 'Sadwrn, ac ysbeiliwyd y bocs arian, yn yr hwn yr oedd 17p me-wn arian. Cymerwyd Mr Evan Jones, y Lord Raglan Inn, Abeirdar, yn wael, tra yn y bar, nos Wener, a bu farw yn fuan er ol hyny. Yr wythnos ddiweddaf bu farw y Parch T. Richards^ gweinidog eglwys y Methodistiaid Calfinaidd vn Pontardulais, yn 73ain mlwydd oed. Ch-merodd claddedigaeth Mr Thomas Jen- kins, Merthyr, le dydd Sadwrn. Yr oedd Mr Jenkins yn un o'r dvnion mwyaf adnabyddus a phoblogaidd yn nghylchoedd Merthyr. Boreu Sadwrn caed fod Mr John Griffith, Blaenp^nt, p:lw|ff Llanwinio, wedi yxngrogd. Dywedid ei fod wedi cael ei flino gan drafferth- ion masnachol. Gwrthoda Cwmni Glofa Gweencaegurwen ym- adael a'r vddcxg yno, yn ol cais y gweithwyr. Paxheir y "streic" mewn canlyniad. Effeithia hyny ar 1200 o weithwyr. Rhoddwyd de-rbjoiiad brwdfrydig i'r Is-filwr- iad Lindsay, o Beirianwyr iBrenhinol sir Fynwy, ar ei ddychweliad adref o Ddeheudir Africa i Ystradmyna-ch., dydd Mawrth. Gwnaeth Beat-rice St. Clair ei 72ain ymddafng- osiad o flaen yr ynadon yn Nghaerdydd. ar y cyhuddiad o fod yn afreolue ac arfer iaith anheilwng. AnfoE.wyd hi i garchar am fis. Cafodd Mr J. W. Nicholas, cyfreithiwr. Llan- deilo, ei ddewis, dydd Meroher. allan o 12 o ymgeiswyr, i lenwi y swydd o glerc yr h-eddweh a. ohle-rc CynghoT Sirol sir Gaerfyrddin. 1 1 r Penodwyd Mr W. Llewelyn Williams, bar- gyfreithiwT, 11 llywydd Cymdeithasau Llenydd- ol Undeb Cjonreig Llundain am y flwyddyn ddiweddaf. fel olynydd i Syr Lewis Morris. Myn Mr W. Brace fod yr adeg wedi dyfod i wyntyilu terfyniad y Llithr-raddfa yn Neheudir Cymru. Cydnabyddodd Mr B-ruoe fod prisoedd y glo wedi gostwng yn fawT yn ddiweddar. Dedfrydwyd Jules Sevestref, marskndwr tra adn-abyddus yn Nociau Caerdydd, dydd Gwen- eT. i naw mis o garchariad, gyda llafur caled, am dwyll mewn cysylltiad a'i fethdaliad. Pendenynodd ynadon 'CLi-erdydd. dydd Gwen- er, anfon Ellen McCarthy, o David-street, i garchar am 14eg niwrnod, oblegid iddi esgeu- luso haehgen deng mlwydd oed ei chwaer oedd wedi marw. Penderfynodd Cynghor Trefol Abertawe, ddydd Mercher, danysgrifio 1000p tuag at drysorfa Cartref i Feddwon, yr hyn oedd yn rhoddi hawl iddynt i saith o welyau am 25ain o flynyddoedd. I Darfu i drigolion sir Frycheiniog anrhegui^k glwydd Glanusk a'i ddarlun mewn oleWj^^K anerchiad goreuredig. fel cydnabyddiaeth^ wasanaetli i'r sir, ar ei ddyrohafiad i'r aeth. Cynhaliwyd cyfarfod bly-nyddol Eglwvsi Rhyddion Aberhonddu nos Lun, o dan lywydd- iiieth y Proffeswr Rowlands (Th-wi Mon). Dangocai vr adroddiad arianol fod yna lOp Ifis 9c mewn llaw. Cyhudd.wyd Frederick Wall, arwerthwr, Bute- street, Caerdydd, gerbron yr ynadon yn Nghaer- dydd, dydd Mercher, gap Swyddogion y Cyllid, o "hocio" lieb drwydded. Dirwywyd ef i 20s a'r costau. Penodwyd Mr Edwin Ii. Brain, meistr yr orsaf }7ii hite Rose (Ffordd Haiarn Aberhon- ddu a Merthyr), i fod yn oruchwyliwr a meistr yr orsaf vn Dowlris, fel olynydd i'r diweddaT Mr W. Probert. Ca-ed c-orph marw Mr George Morgan, o'r Beaufort Arms Hotel, Crughywel. yn ei welv, Ixjreu ddydd Llun. Yn y trengholiad dychwel- wyd rheithfarn iddo "Farw trwy ddiffyg gweith- rediad y galon." Yn mrawdlys Gloucester, dydd Mercher, caf- odd Arthur Henry Jones. 18 mlwydd oed, bach- gen o Gaerdydd, ei ddedfrydu i chwe' mis o garchariad, a deuddeg mis o dan arolygiad yr heddgeidwaid, am iddo ladrata bisycL Y mae y Parch Dr. Forsyth, prifathraw Coleg Llundain, wedi ad daw pregethu y bregeth flynyddol yn iicihyfarfodvdd Undeb Annibyn- wyr Seisnig Deh&udir Cymru vn eglwys Wal- ters-road, Abertawe, dvdd Mercher, Mawrth lg, y fiwyddJn nesaf.' Bu yr Eglwysi Rhyddion yn cynhal cenhadaeth am ddem: niwrnod"^ yn 5haerphlh, yr hon a d-dygwrd i derfyniad dydd Mawrth. Cariwyd y genliadaeih vn mlaen gan y Parch F. C. Spurr, Llundain, yn cael ei .Gynorthwyo gan Mr W. H. Kearns. "a gweinidogion jt Eglwysi llilyd-dicn yn y He. Traddodcdd y Barnwr Gwilym Willkmsara<etb bwysig ar v cwestiwn 0 dro&edd yn mrawdlys chwarterol y sir, dydd Mawrth. Yr oedd sefyllfa pethau yn cael eu defgrifio fel yn "ddychryn- llyd a hyderai y barnwr y byddai i'r manvliou oedd efe wedi eu gof-od .gerbron ddwyn ffrwytit yn yr iawn gyfeiriad. C Ymgynullodd cynulleidfa orlawn i Neuadcf Gwyn. yn Ngha^tellnedd, pan v cynhaliwyd un o'r gyfros o gyfarfodvdd a gynhaliwyd gan y Gen- hadaeth Ddirwe-st^d Unol yn y dref hono. Llywyddid gan Mr T. Grfce Lloyd. Cymerwyd rhan vn n gweithrediad an y cyfarfod gan Mr J. rc Herbert Robert- A.S., Plenydd, y Parch Frank Josuah, ac eraill. Deohreuwyd ymsr'xcli yn erbiTi masnachu ar y Sabboth vn'Llanelli. Borou ddydd Iau gwys- iwyd confcctioner lleol. o'r enw "Francis Craze, o flaen yr ynadon. am gadw ei siop yn agored ar y Sabboih. Rhoddodd yr hfddgeiawaid rybud dion ia-llr..n y cawsai y pyfrait-h ei rhoddi mewn gweithrediad. Gosododd y diffynydd uiv o'r hysbTslern hyny yn ei ffenestr, gyda'i wyneb i waered, a'r geirisu canlynol amo :—"Dyma y safle y dylai pob hymbyg crefvddol fod ynddo." Wedi iddo gael pwys. dywedir iddo ei fframio, a'i dangcs yr. y ffenetstr. Dywedai y Fainc, gan mai hwn oedd y trosedd cyntaf, na osodent Ullr rhyw ddirwy, ond rhodd-ent yr oil o'r siopwyr ar eu gwyliadwriaeth. en bod vn bwriadu rho-ddi Oyfrsiih. Cadwrreth. y Sabboth mewn grym yn y dref. Adroddai yr heddgeidwaid, mewn canlyn- iad i'r xhvbuddion a srvh.oedd.wvd p-.inddynt. hwv