Y Clorianydd

-fNid. vdvm yn gyfrifoi UUL syniadau cm gohebwyr ytii y goiofn hon.] AT FECFTGYN IEUAINC AMLWCH. Syr,—Gwynir yn fynyoh. fod amryw o feohgyn ein tref yn gweithredu yn afreolus fcua thai parch- us rxi ein tref ar m<s 'Sabbcthau. Bydded idd- ynt" gymc-ryd gofal o hyn allan, neu fe fyddant yn cael eu dwyn gerbron ynadon.—Ydwyf, etc., JONATHAN.

CYNGHOR DINESIG LLANGEFNI A'R SMITH- FLRLD. etc. Syr,—Mae digon o. son a siarad wedi bod ers blynyddaa am gael maes priodol i gynal ffeiriau ( anifeiliaid, arddangosfeydd, etc., yn Llangefni, ac yr wyf yn dynrmo datgan fy llawenydd fod y Gynghor Dinesig, erbyn hyn, fel pe am yinaflyd o ddifrif yn y gorchwyl. Diolch i'r Cviigborycfcl: Richard Parry am ei sel a'i bybyrwch gyda'r symud- iad hwn, yn ogystal a eymudiadau eraill sydd yn debyg o fod o fantais i'r dref ac i'r trethdalwyr. Mae dau faes mewn golwg gan y Ovnghor, yn ol' yr adroddiad am waath y Cynghor diweddaf, sef Cae Pen'rallt a.'r c&e o dan Gapel Diftas. Mae manteision ac anfanteision yn perthyn i'r ddau; ond. o giorianu y cyfryw. diau fod y naanteision yn Ituo-Aceacii o du y cite dan Gapel Dinas. Diau y bydd i'r Cynghor drafod y mater yn deg a phwvllog, 9. ac o wneud hyny mentrwn ddweyd mai y cae hwnw fydd yn caei y flaenoriaeth ganddynt. Diolch i'r Cynghorwr R. Parry am y dull ymrodd- gar v mae wedi ein cynrychioli ar y Cynghor. — Ydwyf. etc., TRETHDALWR ARALL.

EISTEDDFOD GADEERIOL MON. Syr,-Da genyf weled fod cyfeillion, Llangefni am gadw i fyny eu henw cia. yn nglyn ag Eisteddfod y Pasc eleni eto trwy gynyg gwobrau mor rhagorol, yn enwedig )-a yr adran gerddorol, sef y darnau corawl. Hyde rai y bydd iddynt fod mor rhagorol gyda'r "solos," etc. Nid wyf wedi gweled yr oil o'r testynau, ond disgwyliaf eu gweled yr wythnos hon.. Hefyd, da oedd genyf ganfod eu bod wedi dewia demyn mor rhagorol i gorau meibion gystadlu arno: un o'r prif ddarnau sydd yn cael eu canu yn fynych y dyddiau hyn, ad befyd a oedd yn gy.sta.dleuaeth yn Eisteddfod LerpwL Hyderaf y bydd amryw gorau yn d"od i'r maes, ac y ca.'wn gystadleuaeth ragorol arno. Beth, tybed, a barodd i r pwyllgor redeg mor bell yn ol i ehwilio am ddarnau cymwys i gorau cymysg? Ai onid oee genym ddigonedd o rai newyddion, a'r rhai hyny yn dda, llawn cystal, a dweyd y lleiaf, a'r rhai a ddewiswyd? Ai am fod y rhai hyn yn hyddysg i'r mwyairif o'r ooTaa yn Mon acArfon, a thrwy hyny yn disgwyl elw mawr i'r Eisteddfod, ai ynte ofn fod gormod o ddiogi yn ein corau y dyddiau hyn i draJferthn dysgu daiuau newyddion ? Mae lie i 'jfni fod gormod o ddiogi yn myeg y gorau, a'r arweinyddion hefyd, ron hyny. Pa'm, hefyd, mae yr anthem yn gyfyngedig i Fon mwy na'r 9an i,, ? With gwra, nine gan y pwyllgor em rheswm. Ai t-ybio y niaent nas gall corau Arfon wneud; cystal gyda'r anthem a chorau Mon, a-i ynte nas, gall Mon fod i fyny a safon y ganig? Cofiwyf i gor o Fon gipio y wobr oddiar rai o gorau Arfon gyda'r ganig hon ers tua. phymtheg mlynedd yn ol; ond, chwareu teg i'r pwyllgor, fe gaiS cora« Mon "dhance" gyda'r ganig yn ogystal a'r anthem. r, Mae genym un fraint yn fwy nag Arfon. Wel., hei. ati, fechgyn a merched' Mon. Na adawn y gwobrau rhagorol hyn fyn'd o'r ben sir. Bydd yn werth anmhrisiadwy i'r ieuenctyd ddysgu yr "Haf," pe ond er mwyn eu lleisiau, eu parabliad, ac jstwytt-' der ynganiad, etc., heb son am ddim byd arall, na phleser o gwbl, ond er eu mwyn eu hunain. A ydyw Cor Brynsiencyn ar gael y ganrif newy-dd yma; a. pha beth Mae C-or Niwbwreh yn ei wneud, ac am- ryw eraill o ran hyny? Gobeithiaf y bydd iddynt ail-ymaflyd yn eu gwaith eto ar ddechreu canrif fel hyn. Digon y tro yma, Mr Gol., gan ddymuno llwyddiant i'r Eisteddtod.—Ydwyf, etc., J ASAPH.

COFGOUWN "AP FFARMWR." Syr,—Dyma y rhestr ddiweddiif o'r lleoedd sydd wedi cael y tafleni casglu:—Tregaian, Maenadd- wyn, Llanallgo, Dulas, Penygraigwen, Llangwyllog, Handdyfnan, Lianbedrgoch, Llanfainiiathafarneith-1 af, Pentraeth, Pojrthaethwy, t,a.e.-wen, Lianfawr, Rboetrehwfa, Talwrn, Rhoemeirch, Soar, a Tref- di-aeth. Mae yr uchod yn dangos fod yr oil o'r "wlad wedi cae-l y taflen^ i roddi yn y ilyfrau casglu j at y gofgolofn. Wrtli gyrrs, y nae yr ysgrifenydd wedi gynl amryw ar anturiaetli i wahanol ardal- oedd, megis i efeihau y gofaint, am y rheswm fod ganddynt hwy fantais i adnabod yr ardalwyr, i weled y gweithwyr, ac i'w cymhell i gymeryd y tafleni i gasglu yn eu hardaloedd, a gobeithiaf fod >pawb o honynt yn gwneud eu rhan yn iawn. Os oes ambell i ardal beb y tafleni bydd yr ysgrifenydd yn falch o gael hysbysrwydd fel y gallai eu cyflenwi a rhai. Daeth amryw lythyrau i law yr wythnos ddiweddaf yn cydnabod derbyniad y talfeni ac yn dangos eu cymeradwyaeth i'r symudiad,, ac arwyddo en parodrwydd i wneud eu goreu hefo'r casglu, a rhai yn gofyn cweBtiynau fel y canlyn --Faint o gylch* a faint o emser, ac i bwy i yru yr arian? Yn gyntaf gwnewch eich cylch mor eang ag y medroch i gruwlu hyd nes y deuwch i gysyllt- iad a. cliasglydd a.redl at yT un amcan. Er engraifft, V brawd sel-og Robert Roberts, Elim; cafodd ef dad en, a grrnaeth ei oreu gyda hi, a chymhellodd eraill i gymeryd t-afleni, ac y mae y rhai hyny yn gweithio yn iawn nes y mae ei gylch wedi cyrhaedd am filldiroedd o ffordd. Yn ail, gyrwch yr anan i Mr Thomas, postfeistr, Llangefni, a'r Ilyfrau i George JODCS, One < vwyn, Tretor. Yn drydydd, C am yr amser, coir gwybod eto. Yr oedd yn llawen iawn genyf adarllan am gyfeiilion y Dwyran yn gweithio mor rymus gyda'r symudiad. Da fuasaj i'r lioll wlad gymeryd gwers oddiwrthynt. Da oedd genyf weled fod y brodyr yn y Dwyran wedi pasjo penderfyniad i gael cyfarfod cylioeddus i hyrwyddo v gofgolofn yn Llangefni, oml nid wyf yn gwybod eu bod wedi penu yr amser. FelLy, y mae y Pwyllgor Gwreiddiol wedi penderfynu fod cyfar-. fod cyhoeddus i gael ed gynal yn Llangefni ddydd; Iau, Chwelror 14eg. Dymunir ar i bob plwyf, hyd y mae yn botsibl, anfon un cynrychiolydd neu ychwaneg i'r cyfarfod y diwrnod hwnw, a cnelr. penderfynu ajn«r y bydd y gronfa yn cael^ ei chau yr adeg" bono, a cheir manylion yn nglyn a'r cyfar- lod yn y rhifyn nesaf o'r "Clorianydd." Da. fuasai cael cyfsrfodydd caewn amryw leoedd yn y wlad cyn hyny. Byddai yn bleser genyf roddi fy mhres- enoldeb i gynorthwyo os y byddai hyny o ryw les i lwyddo yr adboe, ac i mi gael gair trwy yr ys- grifenydd i'm hysbysu. Pan ar bostio fy flythyr daeth gaw im hysby^i! fod cyfarfod yn cael ei gynal yn legoldy y Bwrdd, vn Aberffraw, nos Wcner, v eyntaf o Chwefror, gan v gweithvyr i hyrwyddo y gofgolofn o dan lywyddiaeth Mr John, Hughes, Ydwyf, etc., J

MINYMYNYDD YN DIOLCH. Syr,-Dyma fi drwy eich papyr clodwiw yn talu y dioch mwyaf gwreeog i'r holl gyfeiilion hyny fuant yn siarad o'm hoohr air bwnc mawr y ff: nhc-nrji ers tro yn ol. Dioloh yn fawr iawn i ciiwi, gyfeiilion caredig, am eich gair da i mi. Bvdded i Dduw dalu yn ol i ohwithau. Oarwn hysbysu nad wyf yn "Un o'r Enwogion," ond fy mod yn barod i'w gyfarfod i ysgwyd Haw ag ef air ganoi 'sgwar Pensarn, a hyny adeg a fyno, er mwyn i'r "Trethdalwr" gael gweled ei eiyn a'i gyfai.ll—y gelyn yn mherson "Nid Un o'r En- wogioH," a'r cyfaill yn mherson "Miniog." Dioloh eto i'm boll gyfeiilion am eu gwasanaeth i mi.—'Ydwyf, etc.. W. PARRY (Minyniynydd).

AMLWCDS. Syr,—Yn eioh rhifyn am Ionawr 24ain dywedir fod dau frawd wedi eu dirwyo am godi terfysg a bod yn feddw yn ngfoapei y Wesleyaid ar yr 31ain o Ragfyr diweddaf. Fel llywydd y cyfar- fod gynhaJiwyd y noswaith dan sylw, dymimaf brotestio yn erbyn y cofnodiad uchod ni fu terfysg o gwbl yn y oapel, er fod y lie yn orlawn ao ymddygodd y dorf yn dawel a pharohua yn ystod y gwasana-ebh. Beth ydoedd ymddygiad y ddau frawd a. ddirwywyd y tuallan i'r capel, nid wyf yn gwybod, ond mae dweyd eu bod yn feddw ao yn oodi berfye.g yn y oapel yn groes i'r gwirionedd. Teimlwyf yn ddyledswydd arnaf wneud yr egltuhad uchod er mwyn y ddau frawd a gyhuddir yn ogystal ag enw da y dref yn gyff- r-edinot.-Ydwyf, etc., M. E. JONES. [Anfonwyd y paragraph gan ohebydd aohlysur- ol, yr hwn oedd yn y llys, a chlywodd y dyst- iolaeth. Sicrhai ni fod y fieifchiau fel ag y rhoddwyd hwynt gerbron yr ynadon.—Gol.]

Y LtLAFURWYR AMAETHYDDOL. Syr,—Llawer o ddadwrdd ao ymgecraeth sydd gan awduron yn nglyn a'r dosbarth uchod, a myaed i'r fath ysbryd bron nes ymylu ar ddyfod i drafod oymeriadau eu gilydd. Os am gasglu at gaal oofgolofn i'r dyngarol Ap "Ffarmwr" yindroohwn fod mor unol ag sydd modd i ddod a hyny i ben. Gwyr pawb na fu erioed achos teil- yngaeh. Hefyd, y llafurwyr ddylent wneud pob egni i sylweddoli a deall i ba le y mae wedi ei symud, a gobeitliiwn fod petliau i ddod yn well eto maes o law. Y ma-e lie. Os ydym am fwy o ryddid i'r llafurwr a ohwtogi ei amser, feeth yw ein hamcan, neu batlh fydd y canlyniad ? Wei, crwydrant fwy a gwaiiant. Wel, ie, mae hyny yn wir gan belled ag y mae yn myned: y mae eisiati rhyw elfen i wrthweithio hyny. Dy- weder fod darllenfa neu rhywbeth da. a fyddai o ddyddordeb iddynt yn hytrach nag ymgasglu yn benbyrau at eu gilydd i wag-,siarad a thyngu a rhegi. Os oeir yn y wlad mewn aidaloedd ten- euon rai yn wir sydd fwrn ar ddyn fod yn eu cymdeithas, beth am ein pentrefydd lie maent yn ymdyru ,it eu gilydd ? Pe buasai eu llwon, llawer un, ddim (nd rhwygo yr awyr; o na, moo'r dylanwad yn myn'd yn llawer uwoh, hyd yn nod i entryoh tfagwyddoldeb, nes rhwygo a bríwiú calon y Orewr Mawr. Feahgyn, diwyg- iwch, onide nid ydych yn haeddu yr un fraint yn y byd hwn nao yn yr hwn a ddaw. Tawel iawn ydyw yn nglyn a'r morwynion amaeth- yddol. Onid creaduriaid gwasanaethgar ydynt hwy rl I ?-Ydwyf, etc., BAROUT COED Y GELL. O.Y.—Da genyf fod yr hen gymydog, sef y '^Gwalch," wedi dod aJlan mor ddisglaer. Wir, ddyn, mae rhyw wawr dda, Flinai byth o flaen ei betha.

LLANSADWRN. Syr,—Yr ydym yn cael cvfarfodydd adloniadol ardderciiog yn y He uchod, a chefais inau ymgom felus gyda rhai o'r beirdd ax ol y cyfarfod diweddaf. Mae yma feirdd ardderchog, Mr Gol., ac yr wyf yn trier na fyddent yn ddig wrthyf am ddefnyddio y llinellau hyn a gyfansoddwyd ganddynt ar yr achlysur. Gresyn fuasai iddynt fyned i ebargofiant. I WYR Y LLWYFAN. Wele'r doeth a'r cyfoethog-eu doniau, A dvnion dihalog Heno'n ben gwyr lien, a llog Ddigonedd am ddwy geiniog. ltiOMAS OWEN. j I'R LLYWYDD. Y goreu yw y gwron-a godwyd I gadair llywyddion Hyn a fydd in llywydd lion, Er ffvnu yn N gharffynon. THOL OWEN. TR ARWEIYDD. Arweiaydd o wii, aniiiii--wna Cwilym, Wy'n coelio yn mhobman Gwir iawn glod y gwron glan Enilla o hyn allan. OWILYM. I MISS NELLIE JONES, POST OFFICE. Geneth ddel ydyw Nellie—ei hadlais Yn odlau per ini; A bron wrth weled ei bri Ser dent i sirioli. OWILYM. CYFAILL Y BEIRDD.

GOHJ0RIAETH AMLWOH. —Ymddengys fod gan eraill heblaw "Eil- ian a'r "Hen €radbeai" le i gwyno yn erbyn jm- ddygiad erich godiebydd o'r dref hon. Yn ystod yr wythnosau diweddaf yma cafwyd amrywiol gyfartfodydd yn y dref, ond ni welodd y oyfaill yn dda anfon gair am danynt i'ch papyr clod- wiw. Yr wythnos ddiweddaf, Ionawr 14eg hyd 18fed. oafwyd pregethau yn y Rorfeh gyda'r An- uibynwyr a'x Methodistiaid, ac yn Amlwch yn -nghal)-el y Bedyddwyr nos Lun, a Bethesda bob nos; ond, er fy syndod, yn y "Clorianydd," yr W3 tilinos hon, nid yw eioh gohebydd yn cyfeirio atyr.t o gwbl. Mae yn eithaf posibl na bu ef yn yr un o'r eglwysi a nodwyd yn ystod yr wyth- nos: buasai ymddygiad felly o'i eiddo yn heretic- aid o bcsibl, ond dylas^i fod wedi ceisio'r man- ylion gan rai o'i gyfeiilion sydd yn credu fod Christmas Erans, John Elias, Williams o'i Wern, a'r anfarwol Eglwysbach, a'u hodynwyr yn llawn mor debyg i wir weision Duw a'r lID fxffeiriad grewyd gan ddeddfau ein teyrnas er- ioed. Ofnwyf nad yw eich gohebydd yn gweled gwerth mewn dim os na bydd arogl degwm arno. Ni cihlybuwyd am y cyngherdd fu yn yr Assem- bly Rooms yn ddiwedd-ar, nar biegefch werth- favrr draddodwyd yno nos Sadwrn arall, fel "oounfcer attraction" i'r tafarnaoi. Efallai y ptediia anwylxxlaeth gyda. golwig arnynt, ond dylai gohebydd fod yn i^nstiau i gyd ac yn ..wide--&wak-e" beunydd. Eglur yw ei bod yn bryd i Ymneillduwyr Amlwch ofalu am ohebydd teilwng i'w gwasanaethu, yna gall y brawd bach, j gael ei holl amser i gronicla gweithrediadau arutlirol bwysig yr ysgoJ rad yn ogystal a'r j ddrud ao os na bydd i hyny gymeryd ei holl amser gall seboni ychwaneg ar ei "anwyl gar- iadus frodyr."—Ydwyf, etc., HEN GADBEN ARALL.

KITCHENER A'R "CHRISTMAS BOX. Ayr,-Y mae yr un a eilw ei hunan "Kitchener" wedi cyffwrdct a phwnc dyddorol iawn yr wythnos cyn y ddiweddaf, a'r syndod yw na fuasai rhyw fasnachwr wedi cymeryd y peth i fyny yn y "Oorianydd" am yr wythnos ddiweddaf. Diamheu genyf fod amryw fel fy hunan wedi sylwi ar y penawd "Gwerthfawredd Arian Parod," a dweyd wrthynt eu hunain "Oh! rhywbeth eisieu canmawl ei 'bills' neu rywbeth ydyw." Eraill, o bosibl, wedi sylwi ar y penawd, ac edrych tua'r gwaelod, gweled enw "Kitchener," yn dweyd wrthynt eu hunain: "Oh! Kitchener sydd yn dweyd rywbeth am y æhyfel. Yr ydwyf fi wedi blino ar y rhyfel yma. Nid ydyw Kitchener ddim gwell na Lord Roberts. Mae'r Boers, yn goresgyn y wlad; nid yw yn werth ei ddarllen." Yr wyf fi bob amser, yn sicr i chwi, pan welaf arian yn rhywle, ar "brint" neu ar y "counter," "on the qui vive," fel y dywed y Sais, a dyna i chwi y rheswm penaf dros i mi ddarllen gwaith "Kitchener." Bvddaf bob amser yn dweyd wrthyf fy hunan mai pethau reit neis, neu ddymun- ol, yw yr arian yma. Sylwa "Kitchener" mai nid masnachwr ydyw. Os nad yw, y mae yn amlwg ddigon ei fod yn deall masnach i'r dim, a chynghor- wn ef i gymeryd i fyny rhyw fusnes, ac fe lwydda, ond peidied a chymeryd y grocery i fyny, neu a i drybini hefo yr hen "sgor" vma a'r "Christmas box," neu, mewn geiriau eraill, y "Christmas bribe," oblegid dyna yw erbyn hyn, a dim arall. Crybwylla "Kitchener" amryw bethau ag sydd wedi bod yn ddigon o boen i yru ami i grocer gonest i'w fedd yn gynamserol. Sylwa ar y dymunoldeb o dalu ar law am bobpeth. Dywedaf finau yr un peth yn gymwys. Buasai hyny yn sicr o fod yn llawer gwell i'r prynwr, ac yr un mor sicr o roddi llawer llai o boen i'r masnachwr. Yr wyf fi yn y fasnach era 25ains o flynyddoedd, a dyma yn fyr ychydig o'm profiad i chwi, ac yna gwelwch ar unwaith mor an hawdd yw dal ati cyhyd. Oyfyd siop yma a siop acw. Canwyll ddimai mewn put jam, bocs a matches ynddo wrth ei ochr, dipyn o aurafaJau a rhyw botel neu ddwy o bethau da, gwerth rhyw bunt neu ddwy efailai i gyd. O! y mae am wneud ei "fortune." Ewch heibio yn mhen rhyw ddau fis neu dri, y mae y "curtain" ar y ffenestr, a'r siop wedi dinanu fel cysgod. I ba Ie yr aeth, tybed? Fe wn i, ac fe wyddoch chwithau pan ddywedaf wrthych dipyn o'm hanes fy hun. Yr oedd genyf dipyn o'r "plu" neu yr arian yma i gychwyn fy musnes, a ffol iawn yw v sawl wna gychwyn unrhyw fusnes heb yr arian yma, oblegid, ya sicr i chwL daw i drybini. Dywedaf fod bod un yn fedjdianol ar arian i gychwyn unrhyw fusnes yn un o anhebgorion yr oes bresenol, yn ngwyneb y ffaith fod y bobl ar hyd a lied y wlad yn peidio talu y "sgor" yma. Er pan wyf wedi dechreu fy musnes yr wyf, wrth gwrs, wedi dod i gyfarfyddiad a chanoedd, o dro i dro, yn y gym- ydogooth hon hehi ronyn o egwyddor talu ynddynt; rhai o honynt wedi gadael y byd hwn a'i bethau, a degau o bunau ar "lyfr y grocer." Eraill, wedi eu hadnabod a phob siop wedi cau arnynt, wedi symud i rhyw gymydogaeth arall i dwyllo rhyw greaduriaid sydd fel fy hunan yn ymgeisio byw a thalu fy ffordd. Nidi wyf yn gwybod, "Kitchener," a fuasech yn fy nghyfrif i fel yn dechreu fy masnach yn yr oes o'r blaen ai peidio, pan nad oedd cyd- ymgais mor egniol ac eithafol ag ydyw yn bres- enol. Fel y dywedais o'r blaen, gwir fod genyf "blu" pan gychwynais, ond, er pob gofal gyda'm prynu am gwerthu, yr wyf i raddau pell fel iar wedi eu colli. Yr wyf yn diolch am hyny wedi just allu talu fy ffoedd a dim yn rhagor. Ni taid diolch i ganoedd yn yr ardal yma o'm cwmpas ei bod cystal arnaf. O'r ochr arall, y mae yma ychydig o rai a'r egwyddor dda ganddynt-bendith y Nef fo arnynt-y rhai hyn ag sydd yn talu am yr hyn y maent yn ei gael ar y pryd yw y rhai sydd, mewn gwirionedd, yn dal enaid a chorph y masnachwr gyda'u gilydd. Pe onibai am y rhai hyn, buasai raid i minau, fel llawer arall o'm blaen, fed wedi bod o flaen barnwr Llys y Man Ddyled- ion, yn ceisio dod i gyfarfod a'm gofywion a thalu hyn a hyn y bunt. Nis gwn beth all fod y rheswm fod cymaint o ddrwgdalwyr yn y wlad. Gwarchod pawb! Fe ryfeddech pe dywedwn faint sydd yn y gymydogaeth yma ag arian arnynt i mi. Pawb o'r bron gyfarfyddaf ar yr heol! Buasai genyf dipyn o "blu" o'm cwmpas pe buasai y rhai hyn yn talu i mi eu dyledion. Dealler mai yn y wlad yr wyf yn masnachu. Yr wyf yn gwerthu ar broffit bychan, neu yn "fine^, fel v byddant yn dweyd, a chan hyny yr wyf yn meiddio dweyd y buaswn yn werth dipyn wedi eu henill yn hollol deg yn ystod 25ain o flynyddoedd. Eto i gyd rhaid addef nad oes genyf ddim ond fy stoc, a'r dodrefn, a'm byw! Y bobl hyn ag sydd yn peidio talu y "scor" yw y drwg i, gyd. Tybia rhai fod fy Hong yn hwylio yn dawel ar fordaith bywyd. Ond, nid felly y mae; nage, fy nghyfaill, nid felly, y mae. Meddai pobl y "scor" yma, "Wir, Mr Pritchard bach, y mae fy rhent yn mhen y mis os caf beidio talu tan ar ol hyny mi fyddai yn dda genyf." "Wei," meddwn wrthyf fy hunan, gan gono y mae fy rhent inau hefyd yr un adeg. Ond waeth t-ewi na son fel yna. y mae—y grocer sydd yn talu rhent haner, a mwy o lawer na haner, ei gwsmeriaid, yn anuniongyrchol bob tymhor. Un arall ddaw am fwyd i besgi y moch. Wrth gwrs, "bydd yr arian yn saff pan besgir hwynt." "Ie, ie," meddwn wrthyf fy hunan, "cawn weled." Mae'r moch wedi eu pesgi, ond druan o'r grocer, daw y wraig gvda rhyw bunt allan o bum' punt. Yr oedd rhyw "bobl y car wedi pwyso ami am arian India corn y moch cynt debyg, ao yr oedd yn rhaid talu neu fyn'd i'r court." Gwnaed y grocer a fyno i'r bobl hyn, mewn amser ac allan o amser, y maent mor ga'on gai-ed a Judas gynt. Gwerthant eu siopwr a phrynant gan ddyn- ion y cerbydau yma o flaen y siop er dial arno, a'u "sgor" yn drwm ar r llyfr. Oh wyneb galedwch, onide? Wedi talu eu rhenti, wedi ymddiried ei eiddo, ac wedi ceisio gwneud yr hyn ag oedd yn ei allu i'w wneud. Ie, dywedaf ragor o lawer, wedi gwneud yr hyn nad yw yn ei allu heb lawer o boen a phryder, a cholli llawer noson o gysgu. "Gwerthir ef gan bobl y 'sgor" yma, trafeiliwr y "warehouse" yn galw am arian ac ordor. Os na fyddant gan y siopwr, wel, bydd rhaid talu mwy am y "goods," a cha' werth yr arian, a dim yn rhagor. Welwch chwi pa sut y mae, bobl anwyl? A ydych yn rhoddi munud allan o bob blwyddvn i ystyried dipyn ar y pethau hyn? Na choeliai fawr. Dim perygl eu bod. Yn wir, ymddangosai y peth i mi ar y wyneb ma.i eu hoff bleser yw gweled y masnachwr mewn trybini. Rywbeth yn debyg i hyn y mae arian y grocer allan, 3p o ddyled yma, 5p acw, lOp yn y faD. arall, 25p mewn lie arall, ers blynyddoedd hefyd. Rhai yn sefyll, eraill yn rhedeg ar y count, fel y byddis yn dweyd. In wneir yr ymgais lleiaf gan lawer o honynt i dynu dim ar y swm i lawr. Ant i'w bedd a dyled drom arnynt. Nis gwn beth sydd yn aros y bobl hyn v tu ol i'r lien. Hwynt-hwy ,«ydd gyfrifol, neb arall. Nis gallant ddweyd "y siopwr bwysodd arnaf i'w cymeryd." Na, na, pwyso arnynt i dalu y mae y siopwr. Y mae cyfrif- oldeb dychrynllyd arnoch, ferchaid anwyL Cofiwch am eich plant. Fel y fam, felly y plant. Os am "score" mae'r fam, felly y ferch. Dechreuwch dalu eich "sgor" yn awr tra y moo yn ddydd. Dyma y rhai sydd yn clepian fwyaf ac yn cadw trwst "mwyaf trwst llestri gweigion"-am Grysmas box. "Christmas box" wir. Cofied y bobl hyn sydd heb dalu y "sgor" nad oes gan unrhyw fasnachwr hawl mewn gwirionedd i roddi y xiech a elwir yn "Christ- mas box," os nad all dalu ar law am yr hyn y mae yn gael yn y "warehouse." Os nad all wneud hyny rhoddi "goods" y "warehouse" y mae ac nid ei "goods" ei hunan. Tybier fod dau fasnachwr yn yr un pentref, un a moddion ganddo a'r llall heb fod, y mae y naill yn rhoddi y "Christmas box" o'i gyflawnder, a'r llall, er mwyn ei fusnes, o'i dlodi, yn gorfod efelychu. Ai teg hyn? Dywedaf nad oes gan yr hwn nad oes ganddo hawl i roddi "Christmas box." Os ydych chwi, pobl y "sgor" yma, heb ystyried, ystyriwch ac na ofynwch byth mwy am vr hyn nad ydych yn ei haeddu, nag ychwaith yr hyn nad oes gan y masnachwr hawl ei roddi. Pre- gethei1 pwnc "Kitchener" trwy y wlad a'r gwledydd ar "Werthfawredd Arian Parod," ar y pwysigrwydd o onestrwydd, oblegid, yn fy meddwl i, nid yw peidio talu am yr hyn ydych wedi ei brynu yn deg ond yn unig ddull arall o ladrata. Cyn terfynu, dymunaf ddiolch i "Kitchener am ddod yn mlaen i draethu ei len, ac i chwithau, Mr Golygydd, am roddi hwn yn eich papyr.—Ydwyf, etc., MASNACHWR.

Shipping. CARNARVON. Arrivals. Prince Ja Ja s. s., Byrnes. LiverpooL. Christiana. s.s., Griffiths, do Craisrnair s.s., ViiI. liams, do.Prince Ja Ja s.s., Syuies, do.Christiana s.s., Griffiths, do James Williamson, Roberts, Amlwch.Carew s.s., Hocks. Liverpool.Miss Evane, Thomas, Amlwch.Wm. Shepherd. Hughes, Ban- gor.Prince Ja Ja. s.s., Symes, Liverpool.Christiana s.s., Griffiths, do. Sailings.-Prince Ja Ja s.s., Synifs, Liverpool. Christiana s.s., Griffiths, do.Cnu rnair s.s., Wil- j liams, ^enmaenmawr.James Williar^on, Roberts, Silloth.Wm. Shepherd, Hughes, London Miss Evans, Thomas, do.Carew s.s., Hocks, Liverpool .Ann, Lloyd, Beaumaris.

GALAR CENEDLAETHOL. EI HAFIECHYD OLAF. Yr oedd bywvd y Frenhines mor gyson mewn iechyd a rheolaidd mewn arferion fel yr oedd yn hawdd deall pan ymyrai cystudd a hi. Arferai gymeryd ei "drives" i ballder yn ddyddiol, a chymaint fyddai ei hadfywiad clrwy fod allan felly mewn awyr-agored fel y byddai, wedi dychwelyd, yn awyddus i ddogn o ymborth hyd yn nod rhwng ei phrydiau. Gan hyny, nid rhyfedd i'r cylch agosaf ati yn y Llys sylwi a phryderu pan welsant fod ei harchwaeth at ei phrydau rheolaidd wedi pallu. Rai wythnosau cyn i'w Mawrhydi adael Windsor am ei chartref yn Ynys Wyth, sylwasid, ar gyfnewidiad yn ei hiechyd. Nid ymddangosai ei' chystudd yn meddu unrhyw gymeriad arbenig, ac! am hyny ni farnwyd yn ddoeth achosi cyffro drwy gyfeirio yn swyddogol ato, a bu i rai oeddynt hysbys o'r gwaeledd arfer doethineb canmoladwy. Dilynwyd yr arwyddion eyntaf hyn o fethiant gan anwyd, oddiwrth yr hyn, fodd bynag, yr adferwyd hi mewn ychydig ddyddiau. Dilynwyd hyn drachefn gan ymosodiad ysgafn o'r crydcymalau. Aeth y poenau heibio yn fuan, ond sylwyd ^"ed'yn fod y Frenhines, yr hon, fel y crybwyllwyd eisoes, oedd mor nodedig am reoleidd-dra yn mhob peth, yn newid arferion ei bywyd. Elai i'w gorweddfa yn gynarach y nos, a chodai yn hwyrach y bftreu. Daeth ei chwsg, arferai fod yn rhagorol o'r blaen, yn awr yn ddrylliog ao anesmwyth, ac mewn can- lyniad syrthiai i hepian yn afreolaidd yn ystod y dydd. Dygodd y diflyg cwsg gydag ef ddiffyg archwaeth at ymborth, a chadwai Ei Mawrhydi, cyn gadael Windsor, i'r un ystafell ar hyd y dydd, peth hollol groes i'w harfer. Nid ymddyddanai ar ei gyriadau a'i chymdeithion, fel arfer, am natur na dim, eithr yn fynych cysgai yn sydyn a thrwm. Daeth tro drwy y gerddi Brenhinol yn y mul gerbyd bychan yn fylchog. Edrychid ar y toriadau hyn yn arferion bywyd Ei Mawrhydi gan y tylwyth Brenhinol gyda phryder poenus, ond gobeithid y buasai y symudiad i Osborne, a'r gwyl fwriadedig yn Cimiez, yn ei hadfer i'w nerth. Modd bynag, ni fu yr arosiad yn Ynys Wyth yn foddion i sylweddoli y gobaith dymunol hwnw. Cyhoeddodd meddygon Ei Mawrhydi ddatganiad yn hysbysu y cyhoedd ddarfod i ofalon y flwyddyn ddiweddaf effeithio cymaint ar ei chyfansoddiad fel y bernid yn ddoeth iddi ymgadw hyd yr oedd modd oddiwrth bob gofal, ac ymorphwys yn dawel yn ei thy. Yr oedd hi yn wael pan ymwelodd Arglwydd Roberts a'i Mawrhydi, ac ni fu y cvfarfyddiad ond am ychydig funudau. Bu y datganiadau swyddogol am v dyddiau diweddaf, weithiau'n addawol, ond yn amlach yn dywyll, a bu i'r datganiadau gochelgar brydnawn Gwener sefydlu meddwl cenedl mewn dis- gwyliad am y gwaethaf, yr hyn, fel y nodasom, a ddigwyddodd nos Fawrth.

DYDD YR ANGLADD. Y mae ngladd y Frenhiines i gymeryd lie dydd Sadwrn, yr 2il o Chwefrar. Y diwraod blaenoiol fo gludir y gwieddillion o Osborne i Windsor. Mae gorcliymyn wedi ei roddi fod i longau rhyfel y 8ianel, yn ng'hyda'r holl longau 11 eraill ellir eu cael, i ymgynull yn Spitibead y diwrnod hwnw. Rydd I r ang.add, yn ol dymun- ia.d pen-odol y Frenhines ei hun, gymeryd nod- wedd filwrol, a hydd i'r arch gael ei chario ar gun-carriage. Deallir fod yr olygfa derfynol yn y Mausoleum yn Frogmore i fod o nodwedd breifat, ac mai ychydig bersonau heblaw aelod- au o'i Teulu Brenhinol a fyddant, bresenol. BRENHINOEDD A THYWYSOGION I FOD YN BRESENOL. Bydd i'I" rhai canlynol gynrychioli Galluoedd Tra- mor yn angla.d. ei Mawrhydi: — Germany—Yr Ymherawdwr WlUiatn a Inywysog Goron. Awstria~Yr Archdduc Francis Ferdinand. 1 Portugal-Brenin Portugal. Belgium—Y Brenin Leopold. Ffrainc-Y Llyngesydd de la Jaille. Groeg—Brenin Groeg a Thywysog y Goron. 8axe-Coburg- Y Due o Saxe-Ooburg. Roumaniar- Y Tywysog Ferdinand. Yr Aipht Y Tywysog Mohomed Aly, brawd Khedive. Y spaen- Y Due o Mandas a'r Llyngesydd- Camara. Denmarc-Tywysog y Goron. Holland—Baron van Harden Brock a.'r Baron van Tuyll van Servos Kerken. Swed.e-n- Tywysog y Goron.

OYHOEDDI Y BRENIN EWYDD. Am ddau o'r gloch ddydd Mercher, yn Mb alas St. James, cyhoeddwyd Tywysog Cymru yn Freidn Prydain Fawr a'r Iwerddon, Amddiffyn- ydd y Ffydd, Ymherawdwr India. Pan ddaeth yr adeg, cerddodd ei Fawrhydi i mewn, a safodd o flaen yr Orsedd, gan ymgadw rhag eistedd arni o baroli i'w anwyI fam, y Freni iiies. Meddylid y buasai yn cymeryd "Albert I." fel teitl; ond yr oedd y Tywysog Cydweddog a'r Frenhines wedi penderfynu, mar belled ag oedd ar eu llaw TUMEWN I'R MAUSOLEUM YN FROGMORE, Yn dangos beddrod y diweddar Dywysog Cydweddog. hwynt, i dedtl y Toyrn nesaf fod yn "larwerth. VII." Wedi i'r Breaiin gymeayd y llw arfesrol, anerchodd y Oyngihorwyr oeddynt newydd roddi eu swyddi i fyny, ac ail benododd hwynt oil i'w lleoedd arferol. Dywedodd ei fod yn cymeryd y teitl o "lorwerth VII., Ymherawdwr India," yn ol dymuni-id ei anwyl fam, yr lion, meddai ei Fawrhydi, a gyfunai rinweddau arweinydd teulu- aidd uwchraddol a serch a gwladgarwch teyrn doeth ao heddychol. Yr oedd ganddo ddymun- iad parchus i adael coffadwriaeth enw ed dad, Albert, yn drysor gyfangwbl i'w anwyl fam. Er ei ddymuniad personal, nid oedd ganddo obaith i wneud cyfiawnder a'r urddaaolrwydd a.'r rhinweddau cysylltiedig ag enw y Tywysog Albert. Gwnelai ei oreu i fod yn deilwng o'r safle ddyrohafe.dig. Siaradodd y Brenin gyda teimlad dwys o'i gyfrifoldeb, a ddyladwadodd yn fawr ar y cynulliad urddasol a.'i eiriau teim- ladwy, y rhai a lefarai gydag arwyddion amlwg o ddifrifwoh dwfn. Adna.byddir y Brenin o hyn allan with yr enw "Y Brenin Iorwerth. VII., Ymherawdwr India;" a Thywysoges Cymru fel "Y Frenhines Alex- andra. o Lioegr;" a Due York fel "George Frederick, Tywysog Cymru." Erys y Brenin yn ei dy ei hun hyd y Coroniad, pan y symuda i Balas Buckingham, ao el ei fabo Clarence House i Marlborough House, a bydd Due Connaught yn myned i Clarence House. BANGOR. Prydnawn Llun diweddaf, yn mhresenoldcb torf fawr o bobl, bu i gyhoeddiad y Brenin Ed- ward VII. gael ei ddathlu gyda rhwysg. Gog- yfer a'r arngylchiad yr oedd platfform pwrpa.scl wedi ei godi yn y llecjTi agored gyferbyn a'r Probate Office. Yr oedd y Maer (yr Henadur Henry Lewis), y Clerc Trefol (Mr R. H. Prit- chard), aelcdau y Cynghor a swyddogion y Gor- phoracth wedi ymgynull wrth Ystafell y Cyng- hor, oil yn et! gwisgoedd swyddogol. Aethant In orymdaith at y platffarm orybwylledig. Yno liefyd yr oedd y Gwirfoddolwyr, y ewmni a ber- thyn i Goleg y Biifysgol, wedi ymgasglu tan ofal y Cadben Reichel, yn nghyda'r Gwirfoddol- wyr Oyflegrcl tan ofal y Milwriad Savage, Grwyl- wyr yiGrlanau (tan ofal y Prif-swyddog Spry), ac aelodau y Tan-frigad, y rhai gymerasant ran yn y rhialtwch. Bechgyn yr hyffordd-long "dio" hefyd, yr oeddynt hwythau yn bresenol i weled y sereraoni. Ar y platfform yr oedd yr LTehel

BETH A OLYGA CAEL TEYRN NEWYDD. Fe olyga wneud llawer iawn o gyfnewidiadau. Yn mhlitit eraill, ni ddywedir "Duw gadwo'r Frenhines" mwyach, nac ychwaith "Albcjt } Edward, Tywysog Oymru." Bydd y "Queen's Counsel" yn dyfod yn "King's Counsel." "Llys Maino y Frenhin-efi" a elwir o hyn allan yn "Llys Maine y Brenhin," a "threfchi y Frenliines" yn "drebhi y Brenhin." Am y waith gvntaf gelwir Teyrn Prydeinig yn Ymherawdwr—Ymlier- j awdwr yr India. ( Bydd raid i bob swyddog yn y Llynges a'r I Fyddin gymeryd llw o ffyddlondeb i'r Teyrn newydd. Mwyach ni chlywir yr ymadrodd, j "Y Frenhines, Duw a'i bendithio," yn nghinio y milwyr. 0 hyn allan dyna a glywir, "Y Brenhin, Duw a'i bendithio." Y mae pob gwarantau Brenhinol yn darfod. j Rhaid i yspyttai a sefydliaaau dyngarol eraill newid rhestr eu noddwyr. Bydd y Llysgenhadon yn Llys Iago Sant yn derbyn tystysgrifau newyddion. Mae y gorcliymyn wedi myned allan, hefyd, i wneud y cvfxiewidiadau gofynol yn y Llyfr Gweddi Gyffredin. Y mae €astell Windsor a Phalas Buckingham yn breswylfeydd Brenhinol, ond y Frenhines oedd piau Palasau Osborne a Balmoral.

EIN BRENIN IORWERTH VII. [At y Golygydd.] Syr,—Byddwch garediced a gadael i'r hyn a gan- lyn ymddangos yn eich papyr rhagorol mor fuan ag y byddo modd? Gobeithio y gwnewch gyd- ddwyn a, mi pan ddywedaf na welais y penillion hyn er pan oeddwn ond .bachgenyn. Mae rhan o honynt wedi diianc yn hollol o'm cof. Nid wyf yn gwybod yn mha le y cynhelid neu y cynhaliwyd yr Eisteddfod hono pan enillodd Mr Ambrose y wobr am y penillion ardderchog i Dywysog Cymru pan yn faban. Efailai fod genych gyfaill a all eich cynorthwyo i gael allan y rhelyw o'r cyfansoddiad. rhagorol hwn. Maddeuwch fy nghloffni a'm bychander fel ysgrifenydd yn iaith fy mam. Nid oe yn fy meddiant gymajnt ag un Hyfr Cymraeg; felly, chwi welweli fy mod o dan anfantais fawr yn hpi o beth. Credwyf y bydd ymddangosiad y penillion hyn yn gaffaeliad nid bychan i holl ddar- llenwyr eich papyr.—Ydwyf, etc., BROCHWEL YSGYTHROG. Rho'wn groesaw calonog i'r baban mawreddog, Ar randir gor-enwog yn D'wysog y daeth; Eginyn gobeithiol yw'n Iorwerth Brenhinol, Hen enw gwrthodol yn hudol a wnaeth Os gwnaed ein gwlad brydferth yn ddifrod gan Iorwerth, A'n tadau uchel-werth yn aberth i'w nwyd, Cawn wisgo.- ail-fawredd trwy'n Iorwerth anwyl- wedd, Gwlad Dehau a Gwyneddi o'i gwaeledd a gwyd. Os ydyw gwaedoliaeth yn haeddu dyrchafiaeth, Caiff T'wysog ein talaeth flaenoriaeth o werth; Boed iddo well urddas na'i deilwng uchel-dras, I lywio y deyrnas yn addas mewn nerth. Hir oes o fawrhydi i'w riaint uchelfri. Aed yntau yn nyddiau penllwydni i'w lie, Ac yna derbvnied y Goron a'r deyrnged, I'w Orseda esgyned dan nodded y Ne'. Boed iddo ddyrchafiaetli, oes hir o wa,sanaeth, Fo'n deilwng o helaeth Arglwyddiaeth ein gwlad Gadawed etifedd i esgyn i'w Oreedd, Fo'n haeddu anrhydedd holl deynuus ei dad. "ALLTUD," Sef y Parch William Ambrose ("Emrys"), 1842 neu 3. Y M HURA WD WR GERMAN Y.

DIWRNOD 0 ALAR. DIM BUSNES ilw WNEUD DDYDD SADWRN NESAF. Y BANCIAU I FOD YN GAUEDIG. Mae y Brenin wedi gweled yn dda gyfarwyddo fod dydd Sadwrn nesaf, Ohwefror 2, i gael ei gadw fel diwrnod o alar cyffredinol, ac fod y banciau i fod yn gauedig a phob busnes i gael, ei atal o. dan ddarpariadau Deddf 34 Victoria, cap. 17. Fe anfonir "Order in 'OoauxTil'' i gyhoeddi gorchymyn ei Fawrhydi.

March nad oedd Diweddaraf -I. YD. LLUNDAIN, Dydd L:un (Ionawr 28ain).-Yr oedd cynulliad gweddol o brynwyr yn Mark Lane ddydd Llun, ond tawel oedd ton y farch- nad. Fodd bynag, cadwodd prisiau gwenith yn sefydlog, tra yr oedd yr Americanaidd 6o y chwaiter uwch. Blawd yn gadarn: Iron dukee, 19s 6o y saoh. Haidd at falu ac at fragu yn cyrhaedd y llawn brisiau. Haidd Persiaidd," o 18a i 18s 5c y chwarter yn y porthladd Odessa, 19s 30 ex-quay. Ceirch yn gadarn: yr Ameri- canaidd cymysgedig, 15s 9c y chwarter. Ind- rawn yn gadarn grawn America na.i ddl cymysg- edig, 19s 4tc y chwarter ex-ship; a gofynid 236 6c y chwarter am y byohan crwn wedi ei lanio. LERPWL, Dydd Mawrth (Ionawr 29ain).— Yr oedd galw cymedrol am wenith yn Lerpwl heddyw, yn ol prisiau dydd Gwener. Gwenith Califfornaidd, o 6s 5gc i 6s 4c y canpwys. Blawd gwenith, ceirch., a blawd ceirch yn dawel, ac heb gyfnewidiad yn y prisiau. Yr oedd mwy o alw am indrawn, yr hwn oedd yn gadarn: yr Am- ericanaidd cymysgedig, hen, o 4s i 4s O y can- pwys; eto, newydd, o 33 11 i 3s ll^c; Plate melyn, o 4s 3o i 4s 6c; Cinquantina, o 5s 4c j 5s 5e; Galatz ac Odessa, o 4s 8c i 4a pyø Canadaidd, 7s 8c; na Saidaidd yn sefydlog, yn ol o 30s 00 i 30s 9c y chwarter. ANIFEILIAID. LLUNDAIX (Smitliiield), Dydd Llun (Ionawr 28a.in).- Yr oedd llai o wartheg yn y farchnad. as er fod y ga,!w yn dawel cadwodd y prisiau heb ostwng am y biffiau goreu ac eil-raddol. Biff Ysgot- aidd, o 4s 8c yr wyth pwys; eto,, Devon, o 4s 6e i 4s 7c. Yr oerld llai o ddefaid yn y farchnad, ond araf oedd y galw eto am fyllt a mamogau, ac ni bu cyfnewidiad yn y prisiau. Myllt Downs goreu o 5s 8c i 5s 10c yr wyth pwys. Dim lIoi vn ■ farchnad. Marwajdd oedd y fasnach mewn moch. Pyre by cbain da, o 4s i 4a 2c yr wyth pwys, a sincio'r offal. Anifeiliaid yn y farchnad: Gwartheg, 1260; defaid ao wyn, 7700. a moch, 40. -bE-K,PW I, (Dydd LInn (Ionawr 28ain).-Yr oedd llai o ystoc yn y farchnad na'r wythnos ddiweddaf —v gwartheg yn llai o 110, a'r defaid 906. Rhifent fel y canlyn Gwartheg, 1029, a defaid, 3500. Yr oedd y fasnach yn well i wartheg a defaid,: a'r pris- iau yn llawn uwch. Prisiau: Biff goreu, o 6c i 6c y pwys; eil-raddol, o 5!c i c; is-raddol, e 4-&0 i So; defaid Ysgotaidd goreu, 8!c; mathau eraill, o 6c i 8c y pwys. BIRMINGHAM, Dydd Mawrth (Ionawr 2gain).- Byehan oedd y cyflenwad o anifeiliaid yn mhot) cangen heddyw, ond yr oedd y fasnaeh yn weddol rywiog. Gwartheg Hereford, 6ic i 6c; eto, byr- gom, o 6c i c; teirw a buchod tewion, o c i 6c; Hoi, o 6c i Ec; myllt, 7 £ c i 8^0 mamogau a myherin, o c i 6c y pwys. Moch baewn, o 10B i 10s 6c yr 20 pwys; pyre, o 10s 6e i 10s fOc; hychod, 8s 6c yr 20 pwys. SALFORD, Dydd Mawrth (Ionawr 29ain\.—Yr oedd yr ystoc oedd yn y farchnad heddyw yn dangos cynydd o naw yn y gwartheg, ond lleihad o 1547 yn y defaid, 0'. cymharu a'r wythnos ddiweddai. Y nifer oedd: Gwartheg. 2453; defaid, 5995; lloi, 116, a moch, 46. Y prisiau a reolent y farchnad fel y canlyn —Gwartheg, o Sic i c y PWJs; defaid, o 6c i ale; lloi, o 6c i 9c y pwys. Moch y* 4 gwerthu o 10s i 10s 6c yr 20 pwys. Nid oes dial byd newydd i'w ddweyd am un adran o'r farchnad.

CYFARFOD LLS5NYDDOL LLA-N-MRoffy- MH)», Y NADOLIG. %r —Nid dvmuiiol iawn fuasai gaJ i grif eich. gohebrdd "CSivraren Teg" fyned hoibw) heb gymeryd o htonoan sylw arm. Gymamt ag a oedd genym i'w ddweyd, ysgrifertasom hyny, a chyhoeddwyd ci yr wythnos ddiweddaf, ond eofier, nid gyda'r bwriad o ddilorni, na gwneud "Belanydd" yn adroddwr israddo-1- Nage, ond rhoddi iddo ei gy&awn haeddiant-dlm llai na mwy. Os nad o.edd "Hogyn o'r Llan" yn ftirn- iad yr adroddiad yn y cyfarfod, tybed fod "CJhwarett T'l" Hawdd fuasai casglu hyny oddiwrth wedd "fearniadol" bob gair o'i lith. Yc ydym yn adnalxxi yr ysbryd sydd yn itooliwi o dan ysgrif y "CLwareu Teg" hwn. Ambeuwn os nad oeddym yn ymyl y beirniad yma ya y cyfarfod. Beth; bynag, cymerasom sylw o hono yn taflu ambell i gilwg amhew a diystyrllyd ar y beirniaid penodedig. 0 ran hyny, bu yn ddigon beiddgar i ddwey-d (neu yn hytradi i sisial dweyd) fod y feirniadaeth yn warth i ddynol- iaeth--o ran ei diydwy-bodoirwydd. Yn y cyfar-, fod clodforid "Belanydd" gan hwn, ac allan, adioddiad penigamp "Wyr yr Eos" oedd y goroc ganddo (maddeoied yr "Wyr" i mi am ddein- yddio ei emv). Beth ddywedir uwehben hyn ond mai rhyw druth riiyfedd o sylwedd (?) fiycid yn eorphori llythyr ''•CJiwareu Teg?" Tjrbe4i fod adrodd yn bwysioacli "i raddau" na cdianu ? Pob parch i adrvdd, udroddiad, ac adroddwyr, >nd raetlmn a chytuno a'r dywediad uchod ar unthyw deler. Rhaid c-vd alluoedd yr adroddwr cyn y gellir (r),nWT o neb, heb son am yohwanegLnd oarddoriaeth sydd yn oyffixH y teimadau yn ein natur. Gellir cael yr adroddwr hab y canwr, ond anmlaosibl cael y canwr oampujei heb fod yn adIoodWT gwych- o ran y (ball. Nis gallwn gredu fod rbiyw lawer o ddr.§Tau wedi "U colli wTth wrando ar adrodd- iad neu ddarilerniad o'r penillt godidog hwnw, "Teithio'r wyf trwy fyd helbulus," and pa sawl calon a ddryiiiwyd a pha sawl deigryn a, goll- wyd wrlh -wrando ar y gpeiriau yn caei eu canu ar yr hen ion £ endig:ud "Capel y Not 1" Dyna lclirgwdt pryysi^rwydd y dda.u atla--adroid- iad a, oherddoTiaetih- Rhyfedd mor efleithioj y ttl sdrodduvd "Belauydd" o'r weddi, er Ohwami Teg," oher*yid hyny (gwrandawed pawb) dyl- as-ai a angerirheidrwydd fod yn gyfiyw efFeithiol a.r y beivniaid awdurdodedig. Ondd ydyw "Ohwarc-u Teg" yn edrych yn odiaeth mewn sr-viag feimiadol yn y fan yma? Hen dro, ynte? Digon genyf wneuthur yr un orybwylliad at fy anSaeledigryydd yn y llyfchyr diweddaf, canys gwn, ysywaeth, nad wyf ond pryfyn distadl. Er nad wyf, 311. na bum ddewin, gallaf weled nad ar gyfiawndcr nac anghyfiawnder, na "Chwaieu Teg" y gorphwvs ysgrif hwn, ond ar rywbeth sydd y tu o-II hugan o wen. Dyna'r ffaith.- Ydwyf, eto., heb ronyn o ddigter, HOGYN O'R LLAN.

LltANDYERYDOG. Syr,—Oaniatewch ran fedhan o'ch gofod i'r dyben o ofyn i "Benjamin" ar ba awdurdod y eyhmdda ef amrai ie, amrai, o'r plwyf uchod, o fod yn "poachers V Heriaf ef, Mr Gol., i brofi pwy sydd yn cadw milgi i'r dyben uchod, ac eto i brofi gan bwy, ac yn mha le, y gwelodd ef filgi eleni. Dywed fod yma rai enwog, etc. Atebaf ef yn ddibetrus nad oes. Profed ef yn wahanol, as gall. Tybed mai "poacher" yw y brawd hwn a'i fod trwy bardduo eraill yn gallu dallu ein ha-maethwyr ac eraill ? Dywed hefyd fed eu gormes, etc. Atehaf ef eto mai ef ei hun yw yr unig un a glywais yn dweyd y fath beth, a phe taea hyny yn ffaith nid ei le ef oedd ihuthro i'r wasg a phardduo rhai o drigolion ein plwyf tawel. Nage, ond rboi eu hadhoe i'r rhai y perthyn hyny iddynt, neu eu dad os gall. Gwaith hawdd fyddai hyny, gan fod eu rhif (medd ef) yn cyn- yddu. Ffaith arall, Mr Gol., i brofi nad yw ein hardal mor bell a hyny ar y goriwaered yw nad oee o fewn ein plwyf yr un "keeper" trigianol, 00 nad oes gan yr unig un sydd yn y plwyf nesaf atom ond un fferm & fewn plwyf Llandyfrydog. Hawdd rhoddi rhagor, ond terfynaf gan obeitliio y bydd i'r doethawr uchod anfon ffeithiau ac nid sothaxjh i'ch papyr clodwiw.—Ydwyf, etc.. KEEPER.

OYFARFYDDIAD Y SENEDD. Bit i ddau Dy y Senodd ymgynull ddydd Mercher er galluegi yr aolodau i gymeryd Ihv o ffyddloneb i'r Teyrn newydd. Daeth nifer fawr o'r aelodau yn nghiyd i Dy yr Arglwyddi ac i Dy y Cyffredin, ond yr oedd y gweithrediadau yn I Itmddifad o'r Reaein-oni arferol ar agar iad y Senedd. Yr Arglwydd Ganghellydd oedd y eyntaf i gymeryd y llw yn y Ty Uchaf, a diljmwyd I .Y ei esiampl gan agos i ddau gant o'r pendegion. Y rhai olaf i fyned drwy y seremoni oeddynt y Due o York a'r o Clannaught. Yn Nhy y Cyffredin darfu i"r Llefarydd grybwyll yn fyr yr achlysur oedd wedi eu galw at eu gilydd, ae allan o law cymerodd y llw o ffyddlondeb i'r Brenhin Iorwerth VII. Dilyii- wyd gin nifer luooog o Weinidogion, cyn-Weini- dog-iull. a Chyfringiyn.glu>rwj*T, ac wedi hyny ael- j odau cyffredin y Ty. Gwedi eisteddiad o drcs ddvry awr, ymohiriodd y Ty. I

Y TYMHOR BENODIR YN SWYDDOGOL I WISGO DILLAD GALAR. Yn y "London Gazette" am lies Lun cyhoeddir manylion yn nglyn a'r tymhor y mae dillad galar cyhoeddus i'w gwisgo. Dyma fel y derllyn — "Earl Marshal's Office, "100. 28, 1901. "Yn unol a'r gorchymyn am alar cyffredinol am ei diweddar Fawrhydi y Frenhines Victoria, o fendigedig goffadwriaeth, a gyhoeddwyd mewn rhifyn arbenig o'r 'Gazette' ar y Main cyfisol— "Hyn sydd i roddi rhybudd na fydd yn ddym- unol ac na ddisgwylir i'r cyhoedd ymddangos mewn galar-wisgoedd ar ol y 6ed o Fawrth nesaf ond fod 'half mourning' i gael ei wisgo hyd yr 17eg ot Ebrill nesaf. "NORFOLK, Earl Marshal." 4"

> u PENILLION Gyfansoddwyd wedi clywed am a chyfranogi o gar- edigrwydd y Parch J. E. Williams.* elerigwv, Llan- wenllwyfo, a'i chwaer, Miss Willinnts. Yn Llanwenllwyfo triga gu i, Parched ig wr yw ef. Ac wrth ei swydd fe ddysg y t'ovdd Sy'n arw¡wn tua'r Nef. Mae iddo chwaer haelfrydig iawn. Un dyner galon yw, Yn chwilio am le i da-ugavlia-i Wrth deulu dynolryw. Yn mhob amgyMtInd y ceil" lnvy Yn cynorthwyo'r gwan Yn mysg trueiniaid llesg a thlawd, 0 amgylch yn mhob man. Dymunaf i chwi deulu hoff, ,Bob bendith ar eich gwaith, A nawdd y nef fo drosoch efcwi. j 0 hyn i ben y duith. Ionawr 25ain, 1901. E. B. G. j I

Marchnadoodd Cymreig cz BANGOR, Friday, 12 noon. MEAT, BUTTER, AND EGGS.—Fresh butter, Is 5d per lb fresh eggs, 13 to 14 for a shiling j Irish, Danish, and Canadian butters, Is to la 3d per lb. beef, 7d to 9d per lb. mutton 8d to lOd per lb. lamb, 8d to lOd per lb. veal, 7d to 9d per lb. pork, 7d to lOd per lb. ham' 62d to 9d per lb. bacon, 7d to 9d p&r lb. FISH, POULTRY, AND GAME. Chickens, 3s 6d per couple; fowls, Is 6d each; goslings 5s 6d each ducklings, 3s each hares, 3s 6d each; rabbits, Is each; pigeons,Is 4d per brace pheasants 5s per brace; partridge", 3s 6d per brace; wilt ducks, 4s 6d per brace; ducks, 3s to 4s each.; geese, 7d to 8d per lb. turkeys. 9d per lb. soles, Is 6d to Is 8d per lb. red mullet. 2s 6d per lb. turbot, Is 4d per lb. bril!, Is per lb. halibut, 9d per lb. lemon soles, 9d per lb. plaice, 5d to 6d per lb. whiting. 6d per lb. dabs, 4d per lb. gurnets, 3d per lb. hake, 5d per lb. mackerel 4d per lb. skate, 4d p?r lb. cod. 4d to 6d Per lb. haddocks, 4d p2r lb. lobsters, 2s 6d per ib. white bate, 6d per lb. piawiis, 3d per Jb. shrimps, lOd per quart. AMLWCH, Saturday.—Fresh butter, Is 2d per lb. fresh eggs, 12 to 14 for Is; Irish, Danish an4 Canadian butters. Is per lb. beef, 7d to lOd per lb. do., foreign, 4d to 8:1 per ib. mutton, foreign, 5d to 6d per ib. potatoes, 201bs. for Is; carrots, Id per lb. cabbages. Id each; celery, Id per stick tomatoes, 8d to 9d per lb. apples, 3d per lb. chickens, 3s 9d per couple; fowls, Is 2d each; goslings, 3s 6d each; whiting, 4d per lb. haddocks, 4d per lb. LLANGEFNI, Thursday.—Fre-di butter. Is 2d per lb. fresh eggs. 16 for 1K; bee;, 6d to 8d per lb. mutton, 7d to 9d per lb. veal, 7d to 8d per lb. pork, 6d to 8-1 per lb. ham, 8d to Is per lh. bacon, 5d to 8d per lb. fat pigs. 4d to 4id per lb. porliets, 14s to 18 each j>otatoes, 78 to 8H per sack oats, 15s to 16"i per qr. fowls, Is te Is 6d each ducks, 2s to 2s 64 each.

Genedigaeth-atz, Priodasau, a Mamolaetheu. GEN E DIG AET.HA Lr. Lovatt.—Ionawr 20, yn 251, High i-fcreet, Bangor, priod William Lovatt. ar fab. Phill Ips.-I()nttwr 22, priod Mr Phillips, prifathnl.w yr Ysgol Uwdmdd(f1. Fxcstixiiog, fercii — cyntaf-anedig. PRI(JI)ASALT. Jones—Williams.—Ionawr 12. vn. Eglwys St. Tho- mas, Stockport, gan y P;.vch Henry Sewell, ,rheithor, Tlnmia-s M'iiry Joae.s, peirianydd tiy- danol, mab hynaf Mr W. H. Jones, prif-gwnstabl Stockport, air Emilie. merch ieuencaf v diweddar Cadben Humphrey Williams, Pen ion SfLte Works, Bangor. Owen—.Tones.—Ionawr 22. yn Nghapel Twrgwvn. Bangor Uchaf, gan Mr Lewis Morris, Mr Thomas Owen, Wern, Llandegfan, a, Miss Ann Jones. Ty Ceryg, Llansadwrn. Owen-—Rowlands.— Ionawr 16, yn oglwyg y plwyf, .Llanberis, gan y Parch K B. Thomas, rheitinor, yn cfi«l ei gync.rthwyo gar y Panh J. Davies, Jolm Golf Owen, nnig fab John Oweri, Fron Heli, Forthdinorwig. gyda Frances Elizabeth Rowlands, unig fercii y diweddar John Rowl;aids. LJanin:ris, ac wyres i'r diweddar John Rowlands, Y.H., D.L., Plastirion, Lhuxrug. MARWOLAETEAU. Hiighe?.—Ionawr 16. EllEn Hughes, eigydd, Upper Bangor, yn 78 mlwydd Hilghe.s.-Ionawi- 17. yn bur ddisyjnwih, Mr ,iughc-, melinvdd yn Melinycoed, ger Lla.nrwst. yn 50 mlwydd1, oed. Hughes.—Ionawr 15, 1901, yn Gronaat House,Grn* ,pyr, ger Treffynon, Ivy Gertrude, mnvyl blentya j\ir a Mrs Hugh Hughes, yn naw mis oed. "Eiddo y cyfryw rai yw teyrnas Nafoedd." Jones.—Ionawr 20, Mrs Jones, ariwvl briod Mr Jones, adeiladydd, Stryd Isaf, LlaueLwy, v). 64 mlwydd oed. Ib"

Aaroddu- fod .sefyllfi ieehyd yr Ymhertwlres Frederick, me-rch ein diweddar Frmhiwes. wedi eyfnewid yn ddifrifol er gwaeth. Mae yn. di- oddef poenau arteithird, ac nid yw yn debygoi y bydd iddi alae-l Cr on berg et Mae ei safle =1 bruddaidd yn y cyfwng du proveno; yn af>elio at grdyindeimlad y cyhoedd yn yi Almaen. Pa.n dderlnmitxld yr Ymhei'ddres y newydd am gyf- Iwr peryglus ei mha 1:1 crrwog yr oedd ami eisiau cychwyn. yn ddiymdroi am. Osborne. Yr oedd y daith, fodd )>yn?.g. allan o'r owestbm, ac er fod Ei Mawrhydi wedi derbyn ciya lawer o gysuæ yn y wybodaeth fod yr Ymherawdwr Wil- liam wedi myned i Biyd?un, yr yn amlwg 9 i'r rhai oedd jn ei gwylio pa. iu<ir ddwfn tj(1 ei gefid oblegid oi hanalln i y daith ei hunan, ac yr eodd vr arddgngosiadau hyny o alar ar ei rlian yn exhosi o lvryder. Yn ffodus, ni hIt y pryder a felly liar isirhad, ac jn hwyr n-ys Sul cyn y diweddaf daeth newyddion mwy ffafriol o Ci'en^ei-g. fel ag y bu yr Ymherodres yn clluog i n'ddi heib-io ei lrwl- iad c wneud taith fi'ysiog i ymweled a'i mham- YiTiheiodrol. t.Jt"R:. Argraphwyd a Chylioedd rvyd dros y ortb WaJe8 Chronicle Company, Limbed, gai; David Williams, vn v "North Wales Ohrnjiiole" a'r "G .^alia" Print- intr Works, Caxton Bangor, ytt Mblwvf Bangor. y Sir Gaenwtfo- • HC- yn Swydd fa y ClorianyddBridge-siroit., LLmgefai, ya Mbhvyf Llangefni, Sir Fon W;f\ Willianin.- Dyed Tau, Ionawr 31, 1901.