Y Clorianydd

HIGHEST ENDORSEMENT FOR WARNER'S SAFE CURE. THE • • • u "We hare no hesitation in saying, from the knowledge of facts whieh have come under "FTlTTOP • • our OWTl ^en an<^ notice, Warner's 'Safe' Oure liUIiUHi • is an invaluable remedy for all the varieties of kidney diseases. We have known numbers of persons who have informed us they have been <»13"RriTI7,^nn V^T eured by its means. Several were very despe- x iiU 1 X-iD J- • • rate cases, which were regarded as almost im- c?rp a XTT\ A T>Ti possible of cure, and yet who, nevertheless, by b± AJN JJAxiJJ • • • using Warner's 'Safe' Cure, were in a short time perfectly and absolutely restored to health and SAYS— strength.—Ed. P.S." 2s 9d and 4s 6d per | £ tle of ail Oiemists. Pamplilet and diet rules on application to R. H. WARNER and 00., LTD., 86, Oierkenwell-road, London, E.C. YSGOLDY'R BWRDD, TALWRN. NOS WEBSTER, y 25ain cyfinol, cynhelir cyngher-M mawreddog yn y lie ucfeodi gaa Mr J. O. Hughes, Newbo rough, ac amiyw ddadganwyr Øtwog eraiil. Drysau yn agored am 6.30 p.m. I dflechreu am 7 p.m. Qyatadleuaethaa Cerddorol. —I'r parti heb fod dan 12eg a ddadgsmant oreu y doc, '• Leon; allan o daflec Cymanfa Ganui Anni- byrrwyr Mon. 1901. Cewobr, 12s. Os na bytfd cysUdleuaeiti. afcelir haner y wobr. Enwau yr ym- geiswyr i fod yn lla w yr Ysgrifenydd ar neu cyn y 24ain cyfisol. Owen Roberto, Ysgrifeuydd, Bod- fair, Talwrn. Llangefni. 1716 ALIER SYLW.—Dymuna E. HUGHBS, 4, PEN RALLT TERRACE, LLANGEFNI, kysbvsu ei fod vu rhoddi COVERS IfBWYDD ar Set, math o UMBRELLAS ar v Rhybudd byrct Prisiau o Is i fyny. Geifir eu cael yr un Cvdd ond dvfod a hwy yn y boreu. Hefyd y mae E*. Hughes yn AGENT i P. and P. CAMPBELL, Dye Works. Perth. Anfonir Goods yn wythnosol gael eu llifo neu eu glanhau. 1629 GEORGE HUGHES, Wine and Spirit Merchant, RALWAY INN, LLAIGEFNI, IMPORTER OF WINE and SPIRITS, CHAMPAGNE, BRANDY, MARTELL, HENNERY and OTHER BRANDS. SCOTCH WHISKY. Royal Blend, Heather Dew, Mountain Dew, Glenleven and other Brands. IRISH WHISKY. J. Jamdeson, Dublin. Dunviiie's and Mitcfcell's, Belfast. COLEMAN'S WINCAPvNIS INVALID WINE. STOUT, and fcJbK. Burton. Ales and Dublin Stout. Pin. Firkin. Kil. Barrel. Bass Mild Ale 10s 6d 21s 42s Marston's Mild Ale 5s 6d oos „ Pale Ale to 13» 24 48s Brown Stout 6s 12s 24 48ft Bass' Bottled Ale, Guinness' Stout, Hop Bitters, Ellis's Ruthin Soda Water, Splits and Syphons. WHITBRE ID'S INVALID ALE AND STOUT ALWAYS IN STOCK. TERMS—READY CASH. 1463 H, @ 17 t: trj æ f;1 po. 4 ACmjBWCH EICH PLANT j drwy ddefnyddio Anti-Convulsion and Worm Drops y diweddar Ddcctor David Thomas Jones, Llanllyfm. di, Parotoedig yn unig gan un o'i DRUSTEES, sef MR WM. HUMPHREYS (Elihu), BLAENAU FFESTINIOG. DYMA'It FEDDYGINIAETH oreu at bob math JLJ' o anhwvlderau ar blanfc, yn enwedig FFITIAU c bobnatur, LLYNGYR, BRONOHITIS, Y FREOH GOCH, .COLIC, neu GNOFA yn yr YMYSGAR- OEDD; a chwaiant bob math o WYNT o'r CYLLA. Ni ddylai yr an Teuht lie mae plant fod heb y DROPS digymhar hyn wrth law. RHYBUDD. 0 dan EWYLL YS y diweddar DDOCTOR JONES ni fedrl neb hawl i ddefnyddio ei enwef yn nglyn Vr "BALM IACHUSOL" ar "ANTI-OONVULSION AND WORM DROPS" (llawex llai gyda dynwared- iad twyllodrus ohorynt) ond yn unig y TRUSTEES —y MRI STEPHEN JONES, BORTH, PORTH- MADOC: (gan yr hwn y gellir -cael y BALM), a WM. HUMPHREYS (EliGu), BLAENAU FFES- TINIOG, gan yr hwn y gellir cael y DROPS, a'r hwn yw yr unig un a adierbynioddi y cyfarwyddyd a?; eu parofcoi gan DOCTOR JONES ei hun ychydig ddjddiau cyn ei f^rwofeetb. GOCHELWCH DDYNWAREDIAD. — Os am y Feddyginiaeth wirioneddol (genuine) anfonwch at y ►TRUSTEED, neu eu GGfRUOHWYLWYR, am dani. AGENTS YN EISIFU. Ymofyner a William Eamphr?y (Elibn), Blaenau Ffestiniog. 1503 YN SHOP R. Mon Williams Y GELLWCB WELED Y STOO FWYAF A CHTFLAWNAP 0 Esgidlaa Boneddigesau, Bo neddigion, Msrched leuainc a Phlant 0 UN MAN YN NHREF CABRGrYBI. A MRYWIAETH MAWR O ESGIDIAU J\ CRYFIGN GOGYFER A'R GAUAF, OR GWNEUTHUBIAD GOREU, AM BRISIAU RHESYMOL. DRWY EI FWYTA Y MAE PROFI'R PWDIN." COFIWCH Y OYFEIRIAD: Leicester House, Market Street ATLAS" ASSDRANCE CO FIB B IESTABLISIIED 1808. Mead Office 92, CheaPaide. London. Capital Bubseri ed j Total Assets 31/12/9a £ 1,200,000. I £ 2,373,273 The Comoany has paid in claims upwards cf £ 14,000,000 BTERLING. AGEN rs AT n-n-o- Mr W. PUGHE. National Proving a Uang0i Bank of England Ltd BeaiiTnaris rnv^'1ljJ)YD do .» MT *f\ lu liLv 1 U GO Cocv^t V Mr OWKH ROWLAND do H(St& Mr, J. E. WILLIAMS do Ll^reTni. ?(tr JOHN JONKS do iSdno..Mr J. SNEAD WILLIAMS do Menai Bridge..Mr J. T- KOBhi'tlb. do L)erbi-h Mr H. E. HUGHES do do Messrs PARRY JONES and FLTANCIS, Solicitore Iilwydiarth Es^ob i Mr TH03. PRICHARD* Solicitor, and "Llanercby mead f J^ngetoi i-i- T. yiCHOLLS *iancer. Cemaes UrO. Li. MUGHKS- Liverpool Ikmch-Ð. Titoetoarn-atreet. J. WTLBERFORCE MARSDEN, 1231 Manager. I COUNTY OF ANGLESEY. IMPORTANT AND ATTRACTIVE SALE oi °f Valuable Freehold Farms. MESSRS W. DEW and. SON are instructed to OFFER for SALE BY PUBLIC AUC- TION, at the BULL HOTEL, LLANGEFNI, on THURSDAY, January 24th, 1901, at ONE o'clock iN, the afternoon, the following Lots, via. Parish of Henegiwys.—Lots 1 and 2, Gralg Fawr. Parish of Lianfihangel-yn-Nhowyn. -Lot 3, Gwaelod Mawr. Parish of Llanddeusant.—Lots 4, Tyddyn Roger and Tyddyn Llidiart; 5, Gwaum Felus (part of) and Gwaun Bel; 6 and 7, OastJellor Yr Bfail; 8, Tyddyn Garol and Plas Baoh (part of); 9, Plaa Bach (part of); 10, Horeb Chapel (Baptist), in lease; 11, Bodfeirig Cot- tages and Gardens; 12, Ty'nyffiordd Cottages, Gardens and Croft (Gwaun Felus part of); 13, Shop Elim and four Cottages, Gardens, etc. (in lease); 14, Ty'nffynon, two Cottages and Gar- dens. Parishes of Llantrisainfc and Izanddeusant. Lot 15, Glatn Hafran. Pariah of Llanfaethlu.—Lob 16, Fadog Frooh. Parish of Llanrhyddlaod.-Lotg 17, Cae Hen and Cefn Leisiog; 18 and 19, Cae New- ydd and Harbour; 20, Cae'r Goll; 21, Ty Mwdwal, two Cottages, Gardens and Croft; 22, Ty'nyfelin, Bodronyn and Ty Gwvrdd Cottages and Gardens. Parish of Llamrhwydrya—'Lot 23, Felin Bodronyn (Old Mill). Parish of Llan £ eehell.—Lots 24 and 25, Oefn Codi, Pandy Cefn Ooah, and T/nrodyn (parts of); 26, Ty'nycae; 27, Pen Cefn; 28, Tyddyn Gul Cottage and Garden; 29, Cefn Gwyn and Glanyraifon Cottages and Gar- dens 30, Pandy Cefn Coch (part of) 31, Ty'nyr- odyn (part of); 32, Ty'nyfelin Gefn; 33 and 34, Tyddyn Du; 35 to 42, well-secured Freehold Ground Rents with Reversions to the Rack Rents upon Cottage Property in the Village of Tre- giele; 43, Galen Ddu 44, Tai Lon, two Cot- tages and Gardens 45, Ty'nygate; 46, Ty Gwyn Cottages, Gardens and Crofts. TOTAL ACREAGE, 481a, Ir. 24p. Particulars, plans, and conditions of Sale may be obtained of Messrs 'Carter, Vincent, and Douglas Jones, Solicitors, Bangor and Carnar- von at the Auctioneers' Institute, 57, Chancery- lane, London, W.C. or of the Auctioneers, Weilfield, Bangor, and Trinity-square, Llan- dudno. 20839 MENAI BRIDGE SMTTHFIELD. IMPORTANT TO BUTCHERS, CATTLE DEALERS, AND OTHERS. Messrs john psritghard and PORTER beg m. to announce that their next SALE of STOCK will be held at the above SMTiHFIELD, on MONDAY, January 21st, 1901, commencing at 12.30 p.m. prompt, and will include 55 HEAD of Prime Well-fed FAT BULLOCKS, HEIFERS, and OOWS of exceptional g ood quality; TWO FAT BULLS, ONE CHOICE FAT CALF, and about 50 YEARLING SHEEP and MOUNTAIN WETHERS. Keep will be "allowed or a discount if removed day of sale. Luncheon (free to .vendors and purchasers) at ELEVEN a.m. Bodhyfryd, Bangor (Telephone, 47). GWYNDY, MON. TIH PORI (oddeutu 200 o aceri) i'w osod DDYDD MERCHER, y 23ain o Ionawr, 1901. Bechreuir am Ddau o'r gloch. Luncheon am haner awr wedi Un. H. T. Owen, Auctioneer, Llangefni. 1719 A R OSOD, TY a SHOP, Trevor, Llandrygarn. r\. Cynwysa Un Sitting-room, Tair Bedroom, Cegin, Pantri, Shop, Warehouse, a Gardd Helaeth. —Ymofyner a Mrs Margaret Jones, Post-office, Trevor, Llangefni. 1727 C OLLWYD. yn Llanerchymedd, ar y 4ydd o'r mis hwn, CI DU, blew cyrliog, cynffon fer. Spaniel breed. Telir gwobr i'r neb a gaiS y cyfryw. —Ymofyner a "W.R. "Clorianydd" Office, an-, gefni. WANTED, a Well-educated YOUTH as ail APPRENTICE.—For particulars, apply to &es Roberts, M.P.S., Medical Hall, Menai Bridge. 1718 "GWALiA," CARTREF i FERCHED CYMREIG, 2, Hope-place, Liverpool. YN EISIEU. — MORWYNION PARCHUS i leoedd da. — Ymofyner a'r Arolyges, Miss Jones, 2, Hope-place, Liverpool. 1634 YDD "REMOUNT OFFICER" yn Plas Hen, IJ Gaerwen, ddydd LLUN nesaf, y 21ain cyfisol, o DDEG o'r gloch hyd DDAU o'r gloch, yn PRYNU i'r Government GOBLKU CRYFION o 14-11 1 15 H.H., o bump i eaith oed. Nid oes genym le i gredu y daw yma eto, nac i unman arall yn y sir, felly cynghorem bawb sydd ganddynt Geffylau fel yr uchod ar werth i'w hanfon yno.—A. W. JONES, Plas Hen; M. E. Jones, Voel Ferry. 1733 1901. BLWYDDYfi CYfJTAF CANRIF NEWYDD I Pwy adduneda, ar ddechreuad y flwyddyn nodedig hon, i wneud eu pryniadau yn yr hen fasnachdy ad- nabyddus SHOP Y FOUNDRY? Wrth wnend hyny, a chadw at | eich penderfyniad, fe fyddwch i raddau helaeth yn sicr o L FLWYDDYN NEWYDD DDA, yr hyn a ddymmiaf i bawb. R. H. Roberts, Ironmonger, l Llangefni. | [ 1706 I Cynhelir YMRYSONFA AREDIG Mewn maes perthynol i Mr ROBERT OWEN, Cae Meini, Llanidan, CHWEFROR 6ed, 1901. Maint y gwys, 5x7. Dosbarth 1. Agored i'r byd. Dosbartli H. I rai heb gael cyntaf o'r blaen. Dosbarth ill. I rai dan 20ain oed. Gwobrwyir y ddwy wedd oreu, canol cefn, rhych, cwys bach unionaf, a'r aradr a wna y toriad goreu. Y gweddoedd i fod ar y cae am 8.30 a.m.; i ddechreu am NAW. YR "ENTRIES," gyda blaen-dal o 3s, 2s 6c, JL 2s, yn ol y diosbarth, i fod yn llaw yr Ysgrifenydd ar nan cyn CHWEFROR 2il, 190L O. THOMAS, Dwyran Board School. Ysgrifenydd. 1728 Cynhelir TMEYSONFA AREDIG Ty'nygamdda, Rhosfawr, CHWEFROR 12fed. DOSBARTH cyntaf, yn agored i'r byd; yr ail, i rai heb enill gwobr gyntaf o'r blaen. Gwobr- au: Dos. L, laf, 2p a "medal" arian; 2il, lp 10s; 3ydd, lp. Dos. II., lp 10s, lp, 16s, 10s. Maint y gwys, 5x6. Caniateir un cynorthwywr. Manylion pellach eto.. 1732 Eisteddfod Cadeiriol Mon, a gynhelir yn LLANGEFNI, LLUN Y PASC, 1901. "Awdl y Gad-air.Testyn, "Gobaith." Gwobr, Cadair Dderw Gerfiedig. Traethaw-Testyn, "Arian £ arw*ch." Gwobr, 2p 2s. I'r Cor heb fod dan 40 mewn nifer a gano yn oreu "Yr Haf' (Gwilym Gwent). Gwobr, lOp a Chwpan Arian i'r Arweinydd. I Gor (cyfyngedig i Fon) heb fod dan 40 mewn nifer a gano yn oreu "Arglwvdd chwiliaist ac ad- nabuost fi" {Edward Jones). Gwobr, 7p, a "Medal" Aur i'r Arweinydd. I Gor o Feibion heb fod dan 30 mewn nifer a gano yn oreu "Croesrr Anial" (Maldwyn Price). Gwobr, 7p, a "Medal" Arian i'r Arweinydd. I'r Seindorf (Bres neu Arian) a chwareuo yn oreu "Gwalia" (H. Round). Gwobr gyntaf, 9p; ail, 3p. TESTYNAU, i'w cael gan yr Ysgrifenydd, I5C, "post-free." O. PARRY, 1731 Ty Gwyn, Uangefni.

AT ErN GOHEBWYR Gohabydd Aml-weh.-Mw, yn rhaid i ni alw eioh sylw chwi, a gohebwyr eraill o ran hyny, y bydd eu cynyrohion yn debycach o gael cy- hoeddusrwydd pe yr anfonent hwynt yn gyn- arach na nos Fawrth i'r swyddfa. Os na wel- ant oleu dlydd nid arnom ni y bydd y bai. Felly, treiweh wella, da chwi. 7 D.S.—GYMAINT YDYW SWM Y CYNYRCHION ANFONWYD FN SWYDDFA YR WYTHNOS HON FEL Y METHWN YN GLIR EU RHODDI I MEWN, AM Y, LLANWENT AGOS I BAPYR ARALL 0 FAINT Y "CLORIAN- YDD." FELLY, MEDDIANED EIN GOHEB- WYR EU HENEIDIAU MEWN AMYNEDD.

Nodion Amaethyddol, &e. "Mae profiad yn y gorphenol yn dangos nad oes un pwnc pwysig sydd a wnelo a'r buddiant amaethyddol (medd gohebydd) yn debyg o ddy- fod i'r ffrynt yn y Senedd os na chefnogir y cyf- ryw gan golofn gief o'r farn gyhoeddus, ac nis gellir ffurfio y fath golofn drwy unrhyw ffordd oddigerth y Wasg. Mae gwladgarwch, pa un sydd bob amiier yn arwyddnod i amaethwyr, ,wedi gosod ar, yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, ddyiedswydd o ddistawrwydd parthed adfyd dan ba un y maent wedi dioddef. Gall fod adeg, fodd livnag, pryd na .hydd tawedogrwjydd yn rhinwedd mwvach, ac y mae'r fath adeg wedi dyfod."

"Gall fod yr ymadrodd 'aggravated ills' (dvwed yn mhellach) gael ei ystyried gan rai sydd yn an- hysbys gyda'r anhawsderau gyfarfyddant yr am- aethwr yn ei alwedigaeth tra yn cario allan ei ddyledswyddau fel yn gorddweyd y ffeithiau. Mewn gwirionedd nid ydyw felly. Ystyrir riiw- eidiau o natur ddifrifol yn tarddu yn fwyaf oddi- ar y rhadlonrwydd a gynyrchir gan gystadleu- aeth cynyrch tramor, y gellir eu rhoddi ar Ü farchnad gartref, ac mewn gradd lai o'r treth- iant Ileol trwm a ystyrir gan rai fel baich tref- tadol priodol amaethyddiaeth, sydd yn bodoli, fel y gwyddis yn dda, am nifer fawr Q flynydd- oedd.

"Ond o fewn y deunaw mis diweddaf, mae y niweidiau hyn wedi eu mwyhau, fel y pwynt- iwyd allan mewn Itythyr a gyhoeddwyd yn y 'Times,' drwy ymddangosiad elfen newydd, sef enciliad y llafurwyr amaethyddol o ranau gwledig Lloegr (a Ohytnru hefyd, o ran hyny) yn y fath niferoedd ag i wneud cario yn mlaen y busnes o amaethyddiaeth gan amaethwT yn fater o an- hawsder eithafol." Nid oes dadl nad ydyw am- aethyddiaeth tfn dioddef yn enbyd oddiwrth waith rhai sydd wedi eu geni a'u magu ar y tir yn heidio i'r trefydd mawrion, a thrwy hyny yn drygu eu rhagolygon eu hunain, ao nid hyny yn unig, eithr gwneud gwaith yn anhawddach ei gael yn y trefydd. Cawsom ddigon o brofiad y llyn- edd o'r anhawsder i gael mede' VtT i'r cyhliauaf —gwair ac yd,-a thra y gadewir y wlad gan y dosbarth y cyfedriwyd ato, anhawddach fyth fydd eu cael.

Rhoddodd y diweddar Mr Richard Russell lawer o'i amser i efrydiaeth o'r ystadegau byw- ydol, a chymerai olwg mor ddifrifo-l ar y sefyllfa amaethyddol fel yr ystyriai ef yn werth ei drafferth i setlo y ffeithiau gweithredol o ddi- boblogiad y rhanau gwledig drwy dablu yr ys- tadegau obob plwyf yn Lloegr a Chymru o'r dyclnvelebau o gvfrifiad y bobl am ugain mlyn- edd. Daeth i benderfyniad arswydus. Oddi- wrth ei grynodebau, dygodd allan dystiolaeth ddiamheuol fod, pan oedd cyfanrif poblogaeth PrlJdain Fawr mewn adeg o hvyddiant cenedl- aethol mawr yn cynydd i yn brysur mewn niferi, dros 62 y cant o holl arwynebedd ein gwlad yn cael ei theneuo a'r trigianwyr, yn union fel pe bai y rhan hono o'r tir wedi ei tharo a phla n&u newyn. Ni raid dweyd mai y 52 y cant yna yd- oedd rhan amaethyddol y wlad. Mao yr angen- rheidrwydd pwysig o gadw poblogaeth amaeth- yddol fawr ar y tir wedi cael ei gydnabod bob amser gan Arglwydd Salisbury. Oymhellid hyny gyda chryn rymusder rai blynyddoedd yn ol, pryd yr oedd materion amaethyddol yn Lawer mwy llwjrddianus nag ydynt heddyw.

Mewn araeth yn Hitchin sylwodd un o'r siar- adwyr fel y canlyn:—"Dywedir wrthym mai'r ymdrech gyntaf ar ran y Wladwriaeth mewn materion amaethyddol ddylai fod i gynyddu cyn- yrch y tir. Yr wyf yn gadarn wadu hynyna. Addefaf yn rhwydd ei fod yn bsth pwysig i gyn- yddu cynyrch y tir, ond nid hyny ydyw y mwyaf pwysig. Nid ydyw mor bwysig a chadw i fyntv ddedwyddwch a pharchusrwydd dosbarth mawr, o'n cyd-ddeiliaid." Ao eto, "Mae perchenogaeth pethau yn cyfansoddi yr amddiffynfa gadamaf yn erbyn chwyldroad." Pryd bynag y sieryd y boneddwr a wnaetii y sylwadau uchod ar rln- I rhyw fater teilynga wrandawiad astud, oherwydd mae ffyniant a Uwyddiant yr a.maethwyr, a phob adran arall o'r bobl, yn agos iawn at ei galon.

Y mae yn anhebgorol i iechjyd da. y defaid ar iddynt gael digon o awyr iach, a thra y diddosir hwynt rhag eira a gwlaw—hyn yn enwedig, ni ddylid eu tyru yn ormodol. Mae un lathen ys- gwar yn ddigon bychan i- ddafad sefyll arni, a throoofedd a haner i'r "feed-rack." I 30 o ddef- aid dylai shed fod o leiaf yn 20 troodfedd ys- gwar, neu 36 troedfedd-ohydndegtroedfedi o led. Rhydd hwn ddigon o le ar y llawr a'r men- siar. Dylid ei hawyru yn dda. end ar yr un pryd i gadw allan yr eira a'r gwlaw, a. dylid gwneud y ffrynt yn ddrysau i gyd, ac yn ddwbl, fel y gellir ei agor mewn tywydd braf er cael awyr- iad da. Fe ddylai y drysau ffrynt gael eu gwneud yn ddau haner, y rhan isaf i lithro yn agored a øhauedig; y rhai uchaf i hongian o'r top fel y gellir eu gwthio yn y gwaelod gymaint neu gan leied aga. ddymunir at awyrfad, ac eto roddi amddiffyniad rhag y tywydd. Mewn tywydd garw, pan y mae'r eira yn drifftio a'r gwynt yn uchel, gellir gwthio y drysau hyn all; fodfeddi yn unig ar adegau eraiil gellir tn cadw yn agored yr holl amser, gan na niweidir defaid gan oerni sych os ymborthir hwynt yn briodol.

Heb ddadansoddiad fferyllol manwl nid oes mewn gwirionedd unrhyw ddull o brofi purdeb ymenyn—neu mewn geiriau eraill benderfynu pa un a gynwysa ymenyn pur neu ynte gymysgedd o ymenyn a brasder milynol. Fodd bynag. geLlr gwneud prawf syml, er yn "rough and ready," o'r ymenyn drwy roddi ar ddarn glan o bapyr gwyn ychydig o'r ymenyn neu ymenyn cymysgedig, yna ej. rowlio i fyny a'i roddi ar y tan. Os bydd yr ymenyn o ansawdd dda a phur, bydd yr arogl a gyfyd o'r papyr llosgedig 3 natur beraidd, ond os bydd yno gymysgedd o frasder milynol gyda'r ymenyn pur, bydd yr arogl o natur werog, ac yn hollol anhyfryd i'r organau arogliadoL Drwy ddilyn y dull hwn gall pawb wybod y gwahaniaeth rhwng ymenyn pur a'r stwff a gamenwir yn ymenyn. Mae llawer o'r diweddaf, ysywaeth, yn cael ei werthu yn ein marchnadoedd, a hyderwn y bydd y datganiad hwn yn foddion i ffeindio allan y twyllwyr modd y gall yr amaethwyr gonest gael eu hiawndcr- ani.

Yn Llya Manddyledion Amwythig. yr wyth- nos ddiweddaf, bu y Barnwr Harris Lea am rai oriau yn gwrandaw ar achos, mha un yr hawiiai William Nixon, amaethwr, Sermau's Farm, Wadborough, ger Worcester, 25p oddiar Gwmni Rheilffordd y Cambrian am niwed a wnaed i wartheg drwly oediad yn eu cario ac esigeoilusdod gweision y cwmni. Ood od d y bar- gyfreithiwr dros y diffynwyr y pwynt nad oedd y gofynydd wedi rhoddi rhybudd parthed flidio a dyfrhau y gwartheg; nad oedd rhybudd o'r hawl wedi ei roddi yn yr amser gofyncl, a dy- wedodd na. fu oediad afresymoL Rhoddodd ei Anrhydedd ddedfryd o blaid y diffynwyr.

Etifeddiaeth Baicn Hill. TAiLU Y RHEJNTI. Yr oedd rhenti Ystad Baron Hill yn cael eu talu yn y Williams Bulkeley Arms Hotel, lliw- maris, ddyddiau Gwener a Sadwrn diweddaf. Neillduwyd y diwrnod cyntaf i dderbyn rhenti tai a thiroedd yn y dref, a'r ail ddiwrnod i dder- byn rhenti tenantiaid amaethyddol. Derbynid y rhenti, ar ran Syr Richard Williams Bulkeley, Barwnig, gan oruchwyliwr yr ystad, Mr J. S. Laurie (yn cael ei gynorthwyo gan Mr W. O. Griffith). Oymerodd y ciniaw blyn'yddol roddir i'r ten- antiaid Ie yn y gwestdy crybwylledig prydnawn Sadwrn. Llywyddwyd dros y ciniaw gan Syr: Richard ei hun, ac yr oedd y ewmni presenol yn rhifo oddeutu cant. Yn eu plith yr oedd Maer Beaumaris (y iCynghorydd W. T. Williams), ael- oaau o Gynghor Trefol Beaumaris, y Parch T. Lloyd Kyiiin, y Parch D. Johns, ac amryw o brif fasnachwyr y dref. Parotowyd arlwy ragorol gan Mr a Mrs J. Kidd (llywodraethwyr y gwest- <!y).. Syr Richard Bulkeley a gynygiodd lwncdestyn "Y Fre-iihines," yr hwn a anrhydeddwyd yn bri- odol. Maer Beaumaris a gynygiodd iechyd Syr Richard a Lady Magdalen Bulkeley, Master But- keley, Miss Bulkeley, a Miss Ira Bulkeley. Dy- wododd y Maer eu bod oil yn gwybod fod Syr Richard bob amser yn barod i gymeryd ei ran, mewn hyrwyddo pob symudiad fyddai a'i amcan i lesoli y boblogaeth (cymeradwyaeth). Yr oedd efe wedi cadw i fyny draddodiadau ei hynaftaid yn ddilychwin, a theimlai ef (y Maer) yn sicr v liyddai i fab Syr Richard wneud yn gyffelyb hyd eitliaf ei allu (banllefau). Ni wyddai neb yn well na Syr Richard y cyfrifoldebr oedd yn nglyn a chyfoeth, ac yr oedd efe wedi gwneuthur ei oreu i gyfarfod y cyfrifoldeb hwnw (cymeradwy- aeth). Gwyddai ef (y Maer) fod hyny yn wir mewn modd neillduol yn nhref Beaumaris, pan oedd Syr Richard, mewn cysylltiad a holl faterion bwrdeisiol y lie, wedi gweithredu yn deg a gwyneb-agored gyda hwynt 011 (cymeradwy- aeth). Derbyniwyd y "tost" gyda brwdfrydedd ao yfwyd ef gydag anrhydedd cerddorol; rhodd- wyd tair banllef hefyd i Syr Richard a Lady Magdalen Bulkelefy au teulu. Pan gododd Syr Richard i ateb, croesawyd ef gyda banllefau uchel. Dywedodd ei fod vn diolch yn ddiffuant i'r Maer am y geiriau caredig a arferodd efe wrth gynyg y "to»t," ac i'r cwmni am y dull brwdfrydig y derbyniasant ef. Yr. oedd Mr Laurie wedi galw ei sylw at y ffaith fod yn awr lawer blwyddyner pan gawsai ef (Syr Richard) 1y pleser o'u cyfarfod yn y ciniaw- au cyhoeddus h)11. Ar ddau neu dri o'r achlys- uron blaenorol yr oedd amgylchiadau wedi ei gwneud yn anmhosibl iddo fod yn eu plith, ac yr oedd hyny wedi peri gefid iddo. Iddo ef yr oedd ciniaw blynyddol tenantiaid Baron Hill bob amser yn ddigwyddiad pleserus. Yn y lie cyntaf, yr oedd yn anarferol *falch o'u cyfarfod yn wastadol, ac i weled pa moT dda a llwyddianus yr vm- ddangosent Yn yr ail le, efe a gredai 'fod yn dda gan. y tenantiaid ei weled yntau (cymer- adwyaeth). Gyda'r ddwy ffaith yna wedi'u sef- ydlu, yr oedd yn meddwl eu bod yn myned yn bell iawn, os nad yr holl ffordd, i wneud ciniaw y rhent yn gynulliad hyfryd iawn yn wir (clywch, clywch). Bu y Maer yn ddigon caredig i gyfeirio at ei deulu ef (Syr Richard), yn neillduol felly at Master Bulkeleiy, gan ddatgan y gobaitJi a'r gred y byddai iddo, mewn amser eyfaddas, ddi- lyn ol traed ei dad hyd y gallai. Tybiai nad oedd dim wedi hynodi yganrif ddiweddaf gy- maint a'r cynydd a'r gwellhad yn mhob dosbarth o fywvd. Yr oedd efe yn trwyadl gyd-obeithio y byddai i Mister Bulkeleiy rodio ilwybrau gos- tyngedig ei dad—(cymeradw-vaeth)—a gwneud ei or-ell] gario allan ei ddyledswyddau yn y safle yr oedd yr Hollalluog wedi gweled yn dda ei osod. Wrth .gadw mewn golwg gynydd a dig- wyddiadau yr amseroedd, yr oedd yn gobeithro y gwnai wella llawer ar ei dad a gwn uithur yn llawer iawn gwell ti.ll1.gt y tenantiaid nag a fu iddo ef (Syr Richard) wneud. Yr oedd Tin peth o leiaf nas gallai yr etifedd imumc ei fed dr. nis gallai feddu cryfach dymunind nag ef (Syr Richard) i wneud yr hyn oedd iawn rhwng dyn a dyn a i weithredu yn deg ac vstyriol tuagat bnwb oeddynt mewn unrhyw f(Kid yn dwyn per- thynas ag ef ac yn dibynu arro (cymeradwyaeth). Yr oedd ganddo i ddiolch iddynt am ddvfod vn mlaen mor brvdlon i dalu eu rhenti dvna fel yr oedd bob amser ar Ystad Barcvn Hill (clywch. clywch). Gyda golwg ar y cy feiriad a wnaethai parthed y cvnydd a'r diwygiad a nodweddai v ganrif oedd newydd derfynu, dywedodd y bvdd- ai o fewn cof rhai o honynt ddarfod iddo wneuthur rhai svlwadau ar y Dwnc yn Mrawdlys Ohwarterol diweddaf Mon. Y pryd hyny sylw- odd fod y ganrif yn fwy hynod, yn ei farn ef, mewn dyrchafiad cyffredinol pob adran o fywyd, trwy ddyfeisiadau, peirianau, ac felly yn mla.en, nag mewn cynyrchu unrhyw ddynion hynod fawr. Rhoddodd en grai ff to hyny trwy ddweyd nad oedd y ganrif ddiweddaf wedi cynyrchu dyn- ion o'r fath alluoedd disglaer a Napoleon a Wel- lingion—dau enw dda&thant i'w feddwl gyntaf ar y pryd. Y boreu hwnw fe alwyd ei sylw at baragraph ymddangosodd yn y "Carnarvon and Denbigh Herald," yn yr hwn y galwai y golyg- ydd ef (Syr Richard) i gyfrif am ei sylwadau yn y Brawdlys Chwaxterol, gan ensynio ei fod yn cyfeiliorni wrth ddweyd nad oedd y ganrif ddi- weddaf wedi dynyrchu neb o feddyliau mor gryf- ion ag eiddo Napoleon a Wellington. Erbyn meddwl edlwaitli dros y peth, yr oedd yn methu deall pa fodd y syrthiodd efe i'r fath gamgymer- iail, oanys yr oedd yn awr yn cael ei fod wedi llwyr anghoifo crybwyll enw golygydd y "Carnar- von and Denbigh Herald" (chwerthin uchel). Yn sicr yr oedd yn rhaid iddo wneud ymddi- heuriad i'r gwr hwnw, gan hyderu y gwnai esgus- ixli y camwedd, canys mewn amryfusedd hollol y gwnaet-hai ef. 0 berthynas i'r rhelyw o'i syl- wadau, yr oedd yn parh.au i lynu wrthynt. Gydag ychydig o sylwadau pellach, eisteddodd Syr Richard i lawr yn nghanol cymeradwyaeth hir- barhaol. Wedi hyny cynvgiodd Syr Richard iechyd ten- antiaid Baron Hill. Nid oedd (meddai) yn meddwl fjd yn unman gorph o ddynion yn cyd- dynu a'u gilyda yn well, a rhai ddangosent y fath de-imlad da bob amser tuagat eu tirfeistr a thenantiaid Ystad Baron Hill (cymeradwyaeth). Anturiai ddweyd nad oedd yn unlle well deall- twriaeth nag a fodolai rhwng meistr a tlienant ar Ystad Barmi Hill a'r hyn oedd well, a llawn mor bwysig, nid oedd gwell dealltwriaeth yn bodoli nag oedd rhwng y tenantiaid eu hunain (clywch, clywch). Yr oedd Deddf Seneddol wedi ei phasio yn ddiweddar a effeithiai ar y tenant- iaid. Nid oedd Deddf Ad-daliad i Weithwyr yn gwneud gwahaiiiieth iddynt hwy; nid oedd yn syml ond gwneud yn gyfreitliiol a gorfodol yr hyn oedd wedi ei wneuthur ar Ystad Baron Hill erioed er pan y gallai efe gofio (cymeradwy- aeth). Mr Owen Owen, Penhwynllys, wrth ateb, a daiodd deyrnged uchel i'r modd caredig yr oedd Syr Richard wedi ymddwyn tuagat ei denant- iaid. Yn c^feiriio at faterion amaethyddol, efe wasgai y pwysigrwydd i ffermwyr fagu y stoc goreu posibi bob amser. Meddyliai efe fod y teimlad mwyaf cyfeillgar yn bodoli rhwng meistr a thenant ar Ystad Baron Hill. Pan y cvfodai unrhyw anghydfod, credai ef y gallent wneud yn llawer iawn gwell wrth gyfarfod gyda'u gilydd i gael trafodaeth gyfeillgar ar y cyfryw faterion na myned i gyfraith (clywch, clywch). Atebwyd hefyd gan yr Henadur Hugh Thomas, Beaumaris, y tenant hynaf yn yr ystafell. Dy- wedodd iddoef gael y pleser o ddyfod i giniaw y rhent am agos i ddeugain mlynedd, ac yr oedd yn llawen o welcd Syr Richard yn eu plith y flwyddyn hon (cymeradwyaeth). Yr oeddynt yn bur falch o'u sefyllfa fel tenantiaid ar Ystad Baron Hill. Trinid hwy bob amser gyda'r car- edigrwydd mwyaf a'r ystyriaeth helaethaf, ac yr oeddynt yn gweithio allan eu daliadaeth dan y cytundebau mwyaf ffafriol (cymeradwyaeth). Nid oedd angen myned i gyfraith o gwbl dan gytun- debau Ystad Baron Hill (cymeradwyaeth). Yr oeddynt oil yn cael mawr foddhad wrth weled y parch uchel a delid i'w tirfeistr drwy y wlad yn gyffredinol. Nododd allan i Syr Richard gael ei ethol yn Faer Beaumaris cyn ei fod yn 22ain oed. Mwynhai Syr Richard hefyd y safle 0 gad- eirydd y Brawdlys Chwarterol, ac yr oedd y dull medrus a chyfiawn y cyflawnai efe ddyledswydd- au y swydd hono yn deilwng o sylw ac edmyg- edd. Yn ben ar hyn oil, yr oedd Syr Richard wedi ei ddyrehafu i fod yn Arglwydd Raglaw y sir. Fe welid, felly, fod ganddynt bob rheswm i fod yn falch o'u tirfeistr (cymeradwyaeth). Y Cynghorydd W. R. Jones (cvn-Faer Bea.u- maris) a gynygiodd iechyd Mr J. S. Laurie, gor- uchwyliwr yr ystad, yr hwn a dderbyniwyd vn galonog gydag anrhydedd cerddorol. Mr Laurie, wrth ateb, a ddiolchodd i'r ten- antiaid am ddiyfod yn mlaen mor brvdlon i dalu eu rhenti, yn ol eu harfer gwastadol. Nid oedd cymaint a.g un rhent ag y disgwyliai efe i gael ei tlialu y diwrnod hwnw wedi ei gadael hebei thalu (cvmeradwyaeth). Prydlondel:> gyda thalu y ydo'edd y rheol yn air Fon, ac yn arbenig ielly ar Ystad Baron Hill. Efe a ddymuna.i i'r tenantiaid flwyddyn newydd hvyddianus. Yr oedd <lrmylau canfod, eithr credai efe fod pob rheswm i obeithio y byddai i'r cymylau hyny ddiflanu ymaith, ac y caent yn mhen ychydig flynyddoedd brofi mesur helaeth o Iwyddi ant yn nglyn amaethyddiaeth y wlad hon (cymer- adwyaeth).

Y Temlwyr Da yn Mon. Dyma fel yr ysgrifena. gohebydd i. gyfoes- olYD hlyn o bryd ceir arwyddion cryn ad- fywiad yn yr hen ynys gyda'r achos dirwestol yn ei ffurf demlyddol. Pan sefydl- wyd Temlyddiaeth Dda gyntaf yn Nghymru flynyddoedd yn ol, ni fu Mon ar ol mewn gwneud ci rhan, a sefydlwyd eyf- rinfaoedd drwy y sir. Ond, ysywaeth, darfu y brwdfrydedd, gwywodd yr aclios, a chauwyd pyrth y temlau y na.ill ar ol y llall. Y r olaf i wneud hyny ydoedd Teml Berw, Gaerwen. Eto nid oes un amheuaeth na bu dyfodiad Temlydd- iaeth Dda i Fon yn fendith anmhrisiadwy, a bod 1 olion y diwygiad dirwestol hwnw yn aros yn bur amlwg mewn llawer lie. Yn wir, y fain glyffredinol yw mai y Temlwyr Da. wnaethant fwyaf o waith dirwestol yn y sir erioed. Fel y sylwyd, yn y Gaerwen y tynodd Temlydd iaeth ei hanadl olaf ond mae yn ffaith hynod—os hynod hefyd-mai yno yr adgyfododd gyntaf. Mae dwy flynedd bellach er pan ddaeth i newydd- fywyd, ao y mae llwyddiant nodedig wedi dflyn ymdrechion yr aelodau i "waredu y rhai sydd wedi syrthio a chadw yr ieuainc rhag svrthio i faglau y temtiwr." Ar un olwg mae yn rhyfedd na buasai lleoedd ereill yn y sir wedi gweled hyn, ac wedi gofyn Os vw y faih Iwyddiant yn bosibl yno, paham nad yw yn bosibl yma ? Ond erbyn hyn mae y son ar led. Naw wythnos yn ol ail- agorwyd cyfrinfa Llanerchymedd. gyda rhyw 32 o aelodau, ond deallwn eu bod yn awr yn mhell dros g.ant. Llanfair P.G. oedd y nesaf i gych- wyn gyda 72, fis yn ol. Yno hefyd mae mawr sel a rhagolygon disglaer. Yna Llangefni: cynhal- iwyd cyfarfod yno brvdnawn Sul olaf 1900. I Daeth cynulliad da o'r holl addoldai i Ysgoldy Moriah—cyfarfod wedi ei alw gan Bwyllgor Bir- westol y dref. Pasiwyd yn unfrydol i agorcyfrin- fa. Mae yno waith mawr, fel manau ereill; ond yr oedd y cyfarfod rhagorol hwn yn addewid am "héhan gwell." ni gredwn. Mae ardaloedd ereill a'u bryd ar symnd. Yn awr am dani dechreu blwvddvn, dechreu canrif: amser priodol i addunedu addvmed i'n Duw ac c-ymydog. Da yw gweled pob un yn Ilwyrym- WTthod a; r ddiod feddwol sydd yn dwyn y fath drueni i w chanlyn i bobman: gwell fyw gweled o'r fath yn und 'yn gymdeithas gref i godi eraiil. Os teimla rhywrai awydd m srmud i'r amcan hwn, ga.llaf eu sicrli«a'y bydd yn Q::n vr U. Y.. v Parch O. N. Jones, Gwvddonfa, Pwllheli, roddi pob manylion ond anfon ato.

Y mte rhenti haner-blynyddol Ystad Castell Halkyn Due o Westminster) nciwydd gael eu talu, a i'w ras ddychwel pump y cant i'w dtnantiaid amaethyddol. yn gvstal a rhoddi ciniaw iddynt. Hefyd. darfu i Mr Lester Smith (yn gweith- redu ar ran y Due) ranu symiau mawr o 10 a [nvlanen i mwngloddwyr a drigant ar yr ystad. Digwyddai cwmni p ymwelwyr sydd 'yn aros yn Porthaethwy fod allan yn saethu yr wythncs ddi- weddaf, mewn eoedwigoedd yn ymyl Plas Newydd- palas Ardalydd Mon—pan y darfu i un o'r cwmni droi yn sydyn i saethu aderyn. Safai yr Heddgeid- wad Owen Jones, Llanfair P.G., gerllaw, ac aeth vr ergyd i'w wyntb. Ond, yn ffodus, nid oed-l yr archoil yn un difrifol. Mae M. Henry Verbnurghen wedi ei benodi', gan Gwmni Glanfa Colwyn Bay, yn arweinydd y Vtetoria Pier Pavilion Orchestra, fel olynvdd i'r M. Rh-iere. Yn nghyfarfod blynyddol y evv^*ni, gyn- haliwyd yn Maliceinion Rhagfyr 27ain, x\vnbysrNvyd fod elw o 269p oddiwrth weithiad y flwyddyn ddi- wtddaf. Plei;iie:?>iwyd lOOp i'r cyfArwyddwvr, a. cl.aviwyrt y gweddill yn rn'acn. Oyhoeddodd y Cofres'hydd Cyflredinoi lythyr at gofrestrwyr Cymreigj yn galw eu sylw at y pwysig- rwydd iddynt sicrhau rhai oedd yn gyfa»rwydd y y Saesneg a'r Gymjaeg fel Qasglwyr y cofrifi,ad lie yr oodd yriaitb Gymraeg 'yn ffynu. Heb osod i lawr reol bwtdant, amlyg ei farn gref y dylid dewia rhai yn gallu siarad Cymr&eg, os oeddynt yn meddu yr holl gymhwysderau eraiil, o Bn y rhfti nas gaileot on siarad SaMnO! ya uiuj;

-=-==: Llich Ddramayddol Abel Haws. Syr,-Tra. yn æfylli siarad a chyfaill i mi ar y ffordd rhwng Biwmaris a Llangoed, clywais ddau yn siarad Saesneg, yr hyn a'm hadgofiodd am stori a glywais pan yn hogyn ere talwm, yr hon a redai rhywbeth yn debyg i hyn :—"Flyn- yddau yn ol trigai yn Mhenmon hen wreigan, yr hon a breswyliai mewn bwthyn ger glan y odd llong i'r lan gerllaw ei thy, a daeth ei dwy- 1 mor o'r enw Pwll Tywod. Un diwrnod rhed- law (y rhai oedd Saeson) yn wlyb a lluddedig i ofyn am nodded o dan ei chronglwyd. Er nr. ddeallai yr hen wraig yr un gair a ddywede, fe ddeallodd eu hangen oddiwrth eu golw; a rhoddodd iddynt bob ymgeledd oedd yn ei gallu. Ond rhywbryd meddyliai yr hen wraig ei bod yn bryd iddynt fyned i'w gwelyau, ond yn ei byw einioes ni wyddai sut i ddweyd hyny wrthynt. Ond yn ei phenbleth meddyliodd am hen wr a drigai y pryd hwnw mewn lie o'r enw Penyfron, yr hwn oedd yn h<mi ei fod yn SaÍfI ffair a marchnad, a gyrodd am y doethwr hwn i ddyfod yno i ddweyd wrth y lloaigwyr druain am fyned i'r gwely. Daseth: yntau yn llawn chwydd gan feddwl ei- fod yn wr pwysig iawn trwy ei fod yn Sais mor dda. "B'le ma nhw ginti, dwad ?" meddai wrtlii. "Ma nhw yn y ty yna," meddai hithau. (Teg ydyw dweyd nad oedd yr hen wr wedi clywed dim Saesneg erioed heblaw a. arferir gyda chwn, megis "Lay down" a "Stand back" a'r cyffelyb.) "Ond dwyd ti'n un ryfadd heb fedru Sasnag fel hyn," meddai wrthi. "Tyr'd i'r ty atynt," meddai wedyn, "gael i ti fy nghiyw- ed i yn myned trwy y Sasnag mor rhigil a dweyd yr A. B." Arc i'r ty a hwy, a eafodd yr hen wr ar ganol y llawr a ffom fawr omen yn ei law, a chan waeddi gan uched a phe bai yn siarad a dyn yn mhen draw Traeth-yr-oer-lefain, "Go to kennel, dogs." Ond iaith y bys a fu rhaid arfer wedyn er en cael i'r awe-h. Derbyniais y 1 lythyr hwn heddyw oddiwrth Wniffra Pyw: Hafodunos, Llwynygog- Syr,—Bum yn galw heibio Chwarel y Fflag- staii yn ddiweddar, pryd y digwyddai fod yno streic danboeth. Na, Mr Huws, nid un dan- boeth, ond un di-dan a ddylaswn ddweyd, trwy nad oedd yno neb wedi gwneud tan yn y caban y boreu hwnw, neu o'r hyn Ueiaf, 'doedd yno neb wedi l>erwi'i berwedydd. Golwg ddifrifol i'r eitliaf a gefais yno y boreu hwn, y glo a'r lludw yn un domen ar y 111wr, a'r ddau ferwedydd yn hynod oer ac annhrefnus ar yr aelwyd. Dwr oer a gawsant i foreubryd, ac oni blaw i Mr Taylor a'i gyfaill' ymgymeryd a goleuo y tan a berwi'r berwedydd, ni fuasai yn eu haros at giniaw ond diod Adda yn ei gyflwr oerllyd. Gresyn, onite, Mr Huws, fod pobol mewn oed fel y preswylwyr hyn yn ymddwyn mor blentiynaidd. Ond mae rhyw hen air yn dweyd, "Mai unwaith yn ddyn, a. dwvwaith yn blentyn." Ond y mae yn am- heus genyf a fu rhai o'r bodau hyn yn ddynion rhyw dro ai peidio. Clywais hefyd fod pres- ^ylv,"yr yr amddiffynfa yn bygwth rhoddi ei bardd ar eich gwarthaf os dowch yn agos eto ïw preswyl. Felly, "look out," Mr Huws bach, os g-welaf v llythyr hwn yn eich papyr anfonaf air yn amhch. Ydwyf, gan gofio atoch yn gariaclus iawn. At Mr Huws. WMFFRA PYW. Diolchaf i Wmffm Pyw am yr hanes: nid yw o un iws i mi fyned i'r chwarel yn awr trwy nad ivw y gweithwyr yn cad ond deugain munud yn lie awr i ginia.wa, neu fe fuasai lie da ar ben yr amddiffynfa i mi gael hanesiocn. LLANGOED A PHENMON. Gorchwyd pur ddigalon ydyw ffarwbTio a hen ffi yndiau, ond. gorfodwyd fi i wneud hyny y mis diweddaf a dau gyfaill, sef Mr Hugh Owens, Oerrigduon, a Mr Joseph G.. Roberts, Oae Mor- ddyn, y rhai sydd wedi myned am South Africa, o dan nawddogaeth Mr G. Rowlands, Cae Per- son, yr hwn oedd adref ers tra ar ei wyliau. Bachgen den, diddan, 'ydyw Mr Rowlands, un a'i lon'd o gastiau diniwed a digrifol, fel y deng- ys y stori hon. Yr oedd hen wr o'r enw O. Wil- liams yn toi tas o wair yn ei gartref, a Mr Row- lands yn gwneud gwe'llt a phethau eraill yn barod iddo, ac yn y prydnawn aeth Mr Rowlands i'r ty gan O. Williams ei hunan. Ond daeth allan wedyn wedi ymwisgo mewn ffug- farf a het silc am ei ben, gan gymeryd arno mai porthmon gwartheg ydoedd. A chymerodd yr ymddiddan. canlynol Ie rhvngddo a'r hen wr :— "Ai toi yr ydyc-h yr hen frawd ?" "Ie," meddai O. Williams. "Pwy sydd yn tendio arnoch?" gofvnai eilwaith. "Mr Rowlands, y mab yma," meddai O. Williams. "O!" meddai yntu; "wnaiff cf dllim Lawer, mi w'rantaf." "Beth T' meddai 0. Williams, gan godi ei lais, "y mae yn gwneud ei siar fel rhyw ddyn arall." Ar hyn declireuodd Mr Rowlands edrych a phwnio rhyw lo bach a ddigwyddai fod gerllaw, pryd y gofynodd O. Williams iddo, "Ai prynu pethau felly yr oedd ef ?" "Ie," meddai yntau ao ymaith ag et a bu yr hen wr am ddwy flynedd heb wy- bod mai Mr Rowlands ydoedd. Os digwydd i lygaid un o'r tri cyfaill hyn ganfod y stori hon. conant fod Abel Huws yn gyfaill i'r.tri, er fod moroedd llydnin rhyngom. Llwyddiant i dnvi, eich tri, ffryndiau glan; BIWMiARIS. Gan mai yn y dreflan dios hon y mae fy nghar- tref, yno gan hyny y treuliais y Nadolig, Mr Golygydd. Ond Nadolig di-bwdin ydoedd i lawer hebl.aw fi yn Biwmaris yma. Fel y gwyddoch, syr, mae llawer i deulu yn pwrcasu eu nwyddau gan yr un masnachwr o Nadolig i Nad- olig, a ma.wr yw eu disgwyliad am gael "Christ- mas box," sef defrtydd pwdin erbyn yr wyl hono. Felly finau, Mr Golygydd, yr wyf wedi prynu yn yr un siop yma ers blvnyddau, ac wedi cael defn- ydd bob blwyddyn. Ond ow y fath siomiant a. gefais pan ofynais am dipyn o "Christmas box," a chlywed y masnachwr yn dweyd eu bod fel masnaohwyr yn Biwmaris wedi uno a'u gilydd i wneud i ffwrdd a'r hen "Christmas box" anwyl. lUiedai fy meddwl wrth ei glywed, Mr Golyg- ydd, at ami i wraig wedclw dlawd gyda llon'd ty 0 "blant bach o'i' chwmpas sydd wedi cario ei lien ill ion bvehain i'r un man gan ddisgwyl fel yr oedd yn naturiol iddi am ddefnydd pwdin fel rhodd am iddi gario ei henillion yno ar hyd y flwyddyn. Gofynais i'r masnaeliwr a oedd yn meddwl ei fod yn gwneud yn iawn myn'd a'r "Christmas box" oddiarnom, ond dyma ei ateb: "Y mae genymi hawl i wneud fel y mhnom arn heiddo ein hunain." "Wei meddwn ina-u, "ond eoliweh fed i hyny ei ganlyniadau, ac nid oes rhyw lawer o ffordd i fyned i Fangor i nnl ein nwyddau, lie v cawn yr hen "Christmas box" anwyl yn y fargen. Biwmaris, umrn a'n gilydd i xoddi Ip y llaw ac anfon am ein nwyddau i Manceinion neu Lynlleifiad. Gailaf eich sicrhau y derbyniecli o- 4s i 5s y bunt fal llog ar eich arian. Beth pe byddai i haner cant o honom uno yr wythnos nesaf yma ac anfon am werth haner cant o bunau ?' Oaem felly bwdin y nesaf ao arian i brynu gwydd bob un hefyd. Ond, os ces rhai o honom yn rhy dlawd i allu rhoddi Ip uned tri neu bedwar o honom a'n gilydd am werth punt. Oewch felly swllt yn ol o bob punt. Carwn i rywun anfon gair ïcJI papyr ar y pen hwn, ohierwydd deuparth gwaith yw ei ddechreu, A phwy a wyr na fydd i litu lipa Ahel Huws ddechreu cyfundrefn er ein nwyddau. y-n rbaiach nag ydy nt'yn bres- enol. Os bvddwch am anfon am y nwyddau conwch roldi w Abel Huws ar y rhestr gael i anfon yr 3-rian iV trysorydd. Dcrbyniam y llythyr canlynol heefdyw o Lan- sadwrn: — Syr,—I>rwg fy mod wedi bod mor hir lieb ateb eich llythyr, yn yr hwn, y gofynweh a oedd yma lawer yn prynu mooh tewion. Anwyl Mr Huws, rhaid i mi gyfaddef nad wyf yn rhyw hysbys iawn &"r busnes hwn, ond clywais fod Mr OweKa, Cefnooch, yn prynu pobpOTh a ddaw i'w gwrd'd—yn ddyn, na. Mr Huws., yn ddynes ao anifail a ddylaswn ddweyd h.y., y mae ef wedi prynu ymgel-edd gymhwys iddo'i hun, yr hyn-, «y'n ddfffygiol ynoch chwi. Drwg genyf ddweyd h&fyd fv mod wedi cae! gwys i fyned allan i South. AiFriea i'r rhyfol fel powdwr mwnci, yr ■byn a'm harialluoga i ysgrifenu hanesion cloniol a ddigwydd yn fy absenoideb o'r plwyS hwn. Ond hyderaf y gwnaiff rhyw ffrynd anfon gail"; bach atoch, trwy fod yma lawer fel fy hunan: yn hoffi darllen eich llithau doniol a diniwed. Mi funswn yn hoffi i chwi ddylfbd i'r cwrdd adi-oniadol a gynheiir yma nesaf. Mae yma lower yn gwneud gwaith. da iawn yn y cylch y maent rn tm ymldQ, ond odd i grojiicN -t ——- wr hanes y cyfarfod a gynhaliwyd yma'n ddi- weddar wneud cymaint o gamgymeriadau wrttL groniclo r hanes. Ydwyf, gyfaill, mewn brvs mawr, gan oDeitnic— Y cawn eto gwrdd a'n gilydd Ger y Fenai ddengar, dlos, Lie mae'r briaill yn cusanu Denga.r rudd yr ieuane rhoa: A chael yno hir ymgomio, 'Dol i'r Boers oil waeddi "triws," Am yr amser a dreuliasom, Pan b-n hogiau, Abel Huws. AP SISWRN. Di-wg genyf fod fy nghyfaill Ap Siswrn yn gorfod myned ymaith, ac nid oes genyf ond gwaeddi o wirfodd calon, "Amen," ar ol darllen ea benill. Ar daith heno heb fod yn mhell o Biwmaris lle y gwelais dorf wedi ymgasglu at eu gilydd, gofynaas inau i rhyw ddyn a siafai gerllaw, "Beth y w yr achos o'r dorf ymaf "Brwydr sydd "Brwjydr," meddwn inau, a yw y Boers wedi dyfod drosodd yma?" "Nac ydynt, meddai ynteu, "dau o'r hogiau yma sydd wedi myned 1 frwydro am rhyw ferch ifanc neill- « t ^-e feinioes," meddwn inau, cwffio am beidio ez chanlyn y buaswn i, ac nid am ei chanlyn." Mr Golygydd, a fyddwch chwi mor garedie a gadael 1 r hVsbysiad hwn ymddangos yr wyth- nos hon: — J J "Y n eisiau, merched ieuainc, o. 18 i 20 oed (rhai a thipyn o grac yn y coryn a. wna. y too i'r dim) 1 gadw cwmpeini i ddosbarth fel yr uchod rha.g iddynt orfod myned i ryfel am wraig o hyn allan.—.Ymofyner yn y swyddfa hon ag A. H. yr lien lane. lerfj-naf gan ddvmuno i chwi a minau a'r darHenwyr oil gael byw (fel y d'wedodd T Gwydaei hwnw) 1 ddiwedd y ganrif sydd newydd daechreu.-—Ydwyf, yn bur, J ABEL HUWS.