Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
30 articles on this Page
Disgwyl Ymosodiad ar Krugersdorp-
Disgwyl Ymosodiad ar Krugers- dorp- AR WEINYDO BWERAIDD WEDI EI LADD. DELJlEEY AH FFERMWYR: GORFOD YM- UNO A'R FYD: CfAEL EU SAETTHU, G.kOmrR LLINKLL. Gohebydd Avbonig y Press Association, yn pellebru o Krug^rsdarp, Rhagfyr 16eg (drwy Johannesburg, Rliagfyr 13fed), a ddywed — Mae thai iformwyr wedi cyriiaedd y dref hon o gyffin'.au Bl.nwbank, y rhai oeddynt wedi eu hanf-m ar draws y Uimellau Bweraidd trwy orchymyn Delarey, yr hwn a ddywedodd wrthynt fod tri chwrs yn agoared idynt—ymuno a'r fyddin, cym eryd era saethu, neu groesi y Hinell, yr hyn a ddefirnir fel rhedeg o Adrian Farm, deng milldir oddiyma, imwn cyfeiriad gagledd- txrllewinol- Y ffermwyr a. adywedant fed bydd- in Del&rey yn rhifo 1500, fed gwersyll y Oad- fridog Clements yn y gymydogaefch, ac fod: fcrwydr yn debvgcl. Y ma.? wedi ei sicrhau 0 ffynhonell Fweraidd fod y Commandant Van Zyl yn nghyda Field Cornet yn mhlith y a laddwyd yn Nooit- gedacht y dydd o'r blaen. Ar y 15fed cyfisol cyrhaeddodd mintai gref o feirchfilwyr Cadfndog Frenoh ym&, gyda nifor o fagneiau. Bu hamoan yn ddiamheu yd- yw adgyfnerthu. y gwarahodlu gogyfer ag ymos- odiad y di#?gwvlir i'r getyn ei wneud ar y dref «r Dingasn's Day, sef yr 16eg. Dyma'r diwr- nod JY arfcr&'r Bweriaid gydymgynull wrth y Monument yma i ddafchlu buddugoliaetihau yn r^'«.T^a'r arvnilvrnaeth y maent wedi ei gam- drin mor fawr.
Gwrthsafiad Olaf y Northumberlands-
Gwrthsafiad Olaf y Northum- berlands- Et: KAiTGYTvCITYNIf AR FIN DIBYN. naw tJjWyth g-waigrn 0 fweriaid "EDI ETJ LLADDi A'U CLWYFO. Dyma fel y dysced pellebyr o Pretoria i'r "Standard," Rhagrvr 17cg ;-Cytuna pob ad- roddiad dibynol am orfchrechiad byddin y Cad- fridog Clemerts yn Nooitgedacht mewn dweyd ddarfod i'r pedwar cwmni o'r Northumberland Fusiliers ymladd hyd nes oedd eu hergydion wedi iarfod. Amgylciyncdd v Bweo-iaid hwynt ar y gwas- tadedd dyrchafcdig- o'r dwyra.in, y gorllewin, a'r gogl.edd. Yn ratldol, a dhyda nerth nifer lu- osocach o ddynion, bu lddynt ddreifio ein mil- wyr Y" ol i ymyl dihyn, gan barkaus amgau am daiiynr. Yr oeddynt wedi oyrliaedd o fcwn haner canllath atynt. Urbyn hyn yr oedd y Norbhumberlands wedi tar. io eu cart^ridge ddiweddaf, ac anmhosibl oedd caei dim. cyflenwad petladh. Yr oedd rhoi i fyny gan hyny yn Anoc-hel-adwy. Oaiiwyd naw )I tn'd gwagen o Fweriadd meirw a d11wyfe.ç{ig o'r gwastadedd hwn yn unig. Tn mMith y ltcddedir-ioin yr oedd Jan Jouberfc, mab ie tengof y diweddar Brif (Jadiywydd.
Yr Ymladd yn Vryheid.
Yr Ymladd yn Vryheid. LLADD CANT ( FWBRIAXD: MBDDIANTT TAIR MIL 0 DDEFAID. Po-llsbyr i'r "Standard" 0 Durban, Rhagfyr 13fed, a ddywed —Y Mlilwriad Blomfield a ad- rydd o Vryheid fod y Milwriad Mvtnro wedi gwneud cadymclnviliad lhvvddianus, ddydd Sul, yn ngiiyfdri&d Kafcbulo. G-yrwyd y Bweriaid allan on safleoedd gan eaethu rhagorol ein dyn- ion. Ni fu dim aiiifftxlion ar ein hodhr Bi. Darfn i ni zjmeryd 3003 I) ddebida 40 o geffylau. Mae amddifhnfeydd Vryheid yn gyflawn. Ad- rodditwlau I^EIlmjTiig a. fynegant ddarfod i 100 c'r Bweriaid gael eu lladd yn mrwydr yr lleg a c -f inswm eu lhanffodion yn cyr- haedd 250. Crrhaeddodd y Scots Gruards i Harrismith o Bethlehem.
GORESGY1 CAPE COLONY.
GORESGY1 CAPE COLONY. SEPYLLFA DDIFRIFOIi YN NE AFFRICA. DAU GOEPHLIJ 0 FWERIAID WEDI CHOESI Y DWIH AS FOX MET RCHFIL W-YR YN EU HERBYN. BVYSIG ODDIWRTH AR- GLWTDD KITCHENER. Mat y Swyddfa Ryfel wedi cyhoeddi y gen- adni a ganh.-n oddiwrt-h Arglwydd Kitchen- er — "Pretoria, Rhag. 19eg, 8.15 p.m. mae torf Fweriaid, yn rhifo o 500 i 600, wedi croesi \r Afun Orange o Rhonoster Hoek, aû adroddir f xi o uphlu aiall wedi eroesi ger- liaw Srjidrift. "Y IDa<"nt wcli eri di'.yn, ac yr wyf wedi anfon corrh cryf I. feirdhfilwyr, y rhai sydd yn eu prysur amcjTlchynti. "Oaniyiiwyd yn air o! y Bweriaid o Rhen- oster hy-1 yn Vcmfcerstsdt, yr hwn Ie a adawsant am dri o'r glocli prydnawn ddoe, gan fyned i gyfeiri:vi !Si eynsbuirg. "Y holl lc-oedd pwysig ar reilffordd y gymydogseth yn cael eti gwarchod yn dda, ac yr wyf yn hio y bydd i'r minteioedd hyn gael eu gyru yn ol tua'r gogtedd."
ANFON ATKrYF JERTHION—DYNION…
ANFON ATKrYF JERTHION—DYNION A OHEFFYLAU. 1-Toii Wener cyhyeddodd y Swydfa Ryfel yr hysbysrwydd canl-ynol: — "Y mae Ytyrifenydd Rhyfel wedi anfon i hy bysu Arjlwydd Kitchener ei fod wedi trefnu, yn ngwi n-eb sefyllfa pethau yn Ne Affrica, i anfon yr M^yi-Perthinn a ganljrn:—• "BCO o draed-filwyr ar feirch, i gyohwyn oddi- yma yr wrt-hno^ hun. "y mae dvry gatrawd o feircihfiiwyr wedi der- byn rhyb-.idd, a aliydiwymanb mar fuan ag y bydd eludlorigan yn bairod. "(rrraioir pob hrys i wneud y nifer yn 10,000 trwy rcici-iwtio Oolunial Police, ac ymedy min- teicodd c Lonynb mor gyflym ag y gellir eu fFarfio. "AjifoT.ir drafts pellaoh at gattrodau gwyr oeff- ylaa D? Affrica ar anwaitih. "Gyda ar <wgrymiadau wnaed i'r Llyw- odraet-h yn. ddiwedd-ar, gwshoddir Awstralia a ZesJand i anfon minteioedd pellach o feirch- filvr.rr ar yr un teierati a'r Imperial Bushmen. "Y n1!J.C wedi ci lr^frMi hefyd i anfon 3000 o geiffylau. yn yclrivanegol at y cyflenwad misol arfarol." Mrnogai Yr.^r fonydd Rkyfel yn mhellaoh ei fod ei M rnkv-rynu', yn ngwyneb hirbarhad v rb rfei, bydd i'r oil o'r Imperial Yeomaniy yn X Aifrica vlhnt wedi gwasanaethu un ftwy- ddyn o adog em tync^ad i mewn, dderbyn y tal o 0: a del l- i Yeomanry y Rliodesian Field For?? i dd-v hr ?u sr de.rfyn blwyddyn gyntef eu gan y Militiamen a ged- wir yn ¿;rri- derfyn blwyddyn gyntaf eu gwa!»'sin>ioth, "h'v.vl i gyfrif mis o wsanaeth am y '■•.Tatwt.ty" osodwyd i lawr yn Army So. ln00, paragraph 4, a gwneir tr(?fni?/r^ i rodli iddptt v fla-enoriaeth, ar eu (iychwel'isd adref, i ymuao a'r Pwegulnr Infan- trf.
Y :'VYT>. AW^TRAI/AII>D YN…
Y :'VYT>. AW^TRAI/AII>D YN NEHEU- 15.A31TH AFFRICA. Gw*&!rvl i Oyhtjcdi^ati Mr Bryn V. •■berts, A.S. ce^;ai>wi;i oddiwrth arglwydd KITCHENER. Bh Ys^rif-c-nrdd Riiyfel y Wladwriaeth wefr- ebu at Arjk.ycd Kitchener sylwedd cyhuddiad J a ddygwyd Mr Bryri Roberts, A.S., yn Nhy ( y Oyffredin, ddydd Sadw^ft cyn r diweddaf, yn j erbyn disgyblaeth y milwy* Awstralaidd yn I Affrica, ac yn gofyn am adr«idiad. Derbynicxld I yntau y frvs-nege8 ganlynol mewn K^biad — I "Mow yr adrtxldiad y cyfeisriwch arisa o berfch- t ynias i'r mrlwyr Awstralaidd yn holloa ddiaail.— I KITCHENER.
Anrhydeddu Arglwydd Roberts.
Anrhydeddu Arglwydd Roberts. rW GODI YN IARLL, GYDA HANER CAN' MaL 0 BUNAU. Dywedir fod ei Mawrhydi yn bwriadu cyf- lwyno yr "Order of the Garter" ar Arglwydd :R0- berts, ac y bydd i'r Frenhines ynborsonol ei urdda a'r raban a'r "insdgnia" yn Osborne yn union wedi iddo ddychwelyd i Loegr. Bwriedir cynyg iarlHaoth i Arglwydd Roberts, gyda ohyd- nabyddijteth arhenig i'w forched, ac mae y Wein- yddiaetli wedi awgrymu i'r Frenhines i'w wolbr arianol gymeryd y fEurf o rodd Seneddoi o 50,000p.
Y OYNTAF I FYNED I MAFEKING.
Y OYNTAF I FYNED I MAFEKING. ENILIWYR Y 50p. Fe gofir i fomeddwr o'r enw Nathaniel Topp, I^erpwl, yn y gwanyvyn diweddaf, anfon nodyn am 50p i swyddfa y "Daily Post," i'w rhanu rhwng y milwyr o'r eorphlu rhyddhaot wnaent entro Mafeking gyntaf. Ar ol y rhyddhad, bu i awdurdodau y papyr uchod ysgrifenu at y Cad- fridog Baden-Powell i ofyn iddo enwi y rhai aotihant i fewn gyntaf i'r dref warcahaedig. Y Cadfridog dewr a atebodd mai'r Major Karri- Daves, perthynol i'r Imperial Light Horse, yn ngthyda ohwech o'i ddynion, oeddynt y rhai oyn- taf i entro. Yn ddilynol ysgrifenwyd at Major Kftrri-Davies parfched rhianiad yr arian, ao mae atebiad oddiwrtho yntau newydd gyrhaedd swyddfa y "Daily Pœt" yn Lerpwl, i'r perwyi a ganlyn —Anwyl Syr,—Bydd yn bleser genyf ranu y 50p grybwyllir yn eioh llythyr am Hyd- ref 12fed rhwng y dynion ddaethant i fewn i Mafeking gyda mi. A fyddwch chwi garedioed a thalu y swm i'm oredyd i yn y Bank of Africa, Llundain. yn nghyda diolch i roddwr yr arian drosof fi a'm dynion.—Yr eiddooh yn ffyddlawn, W. KARRI-DAVIES, Major I.L.H."
OYNLLUNIAU ARGLWYDD KITCHENER
OYNLLUNIAU ARGLWYDD KITCHENER Dywedir mai un o'r mesurau newyddion y bwriada Arglwydd Kitahener eu cymeryd i gario y rhyfel yn ei blaen ydyw gwahardd gohebwyr y newyddiaduron i fod gyda'r fyddin, a rhwystro y milwyr, hefyd, hyd y byddo hyny yn bosibi, i anfon llythyrau adref. Ei amcan, yn ddiau, ydyw oael llaw rydd, yn hollol ddi-foirniadaieth, i wneud fel y myno fe a gweddill trigolion y Transvaal a'r Dalaeth Rydd. Dywed cyfeillion oin milwyr yn "y flFrynt" fod eisoea Lai o lythyrau yn dyfod drosodd. 0 hyn allan gellir disgwyl ataliad hollol amynt. Y mae y rhan fwyaf o ohebwyr y newyddiaduron yn barod wedi dyfod adref; ao nid ydyw y Swyddfa Rhyfel yn oaniatau i neb gael eu hanfon yno yn ,eu lie. Hyny ydyw, y mae y rhyfelgyrch o hyn allan i gael ei gario yn miaen yn y tywyllwcih. Rhaid i'r cyhoedd Prydednig ymddiried yn noethineb ao yn nyngarwch Kitchener
PAN Y DAW ARGLWYDD ROBERTS…
PAN Y DAW ARGLWYDD ROBERTS ADREF. Trefnir yn a.wr i Arglwydd Roberts fyned i Osborne Itmawr 2il, er iddo gael ei dderbyn gan y Frenhines; ac y mae'n debygol y bydd i'r Is-Gadfridog Kelly Kenny, yr Is-Gadfridog Ian Hamilton, ac aelodau ei osgorddion, pa rari sydd ar fivrdd y "Canada," gan oynwys Arglwydd Stanley, yn ei ddilyn. Disgwylir y bydd i Dduo o Connaught dderbyn Arglwydd Roberts yn Oowes, gan fyned yn osgordd gydag ef i Osborne. Bydd gwylwyr anrhydedd ar feirch yn Trinity Pier ac yn Osborn House, er talu anrhydedd i Bencadlywydd y corphluoedd Prydeinig. Y mae Arglwydd Roberts yn ym- gymeryd a'r swydd hono, heb iddo fyned trwy unrhyw ffurfiau chwanegol, ar ei waith yn glanio yn Mhrydain Fawr.
----------------Nodachfa Ysgclion…
Nodachfa Ysgclion Cenedlaethol Caernarfon. Cynhaliwyd y nodaehfa flynyddol er budd yr yagolion uchod yn y Guild Hall ddydd Mercher a Iau diweddaf. Drwy ymdrech y boneddigesau, rheolwyr yr ysgtulion, a'r ysgrifenydd (y Parch D. Aliban Lloyd), yr oedd y trefniadau yn gyfryw ag i demtio pawb yn meddu arian, ao yno i'w gwario ait amcan da. Arwisgwyd y nenadd yn rhad gan y Mri Morris a Davies, a ohynorthwy- odd y Mri Pierce a Williams gydag amryw o'u dwylaw. Mrs Williams, priod Arglwydd Esgob Bangor, agoirodd y nndackfa ddydd Mercher, a ohyda hi ar y llwyfan yr oedd y fioer (y Parch J. W. Wynne Jones, y Parcthn. D. Alban Lloyd, Gwilym Lewis, a — Roberts, Mri Charles A. Jones, a John Dillon (dMl o rewlwyr yr ysgolion), Mr W. Farren, a Mr Wright (prifathraw). Y Fioer, wrth giyflwyno Mrs Williamis, a ddywedodd gan na fu nodaohfa y flwyddyn ddiweddaf, eu bod mewn angen rhyw 200p. Da oedd ganddynt waled Mrs Williams yno i gynrychioli pen yr esgobaeth. Mrs Williams, yr hon at dderbyniwyd yn galonog, a ddatganodd ei llawenydd o fod yno i belpu aohos dill. Pasiwyd pleidlais gyn es o ddiolchgarwoh i Mrs Williams ar gynygiad Mr Charles A. Jones, Mr Dillon yn eilio. Y stallholders oeddynt:—Yr Anrh. Mrs Wynn Jones a Mrs Trevor Hughes. Game and garden produce Mr a Mrs Charles A. Jones. Gentlemen's stall: Mrs Wynn Williams a Mrs Stenning. Refreshments: Mrs a'r Misses Cousins. Glass and china: Mrs Newton, Ingle- side: Mrs J. G. Jones, Mrs Cumberland, Miss M. Newton, 3 Miss Hughes. Sweets: Mrs a I Miss Wawn. Sunday School:—Mrs Griffith, Mrs Williams, Church-street; a Mrs Davies, Bridge-stretet. Dolls Miss Pughe, Cefnhendre. Fairy well: Misses Dorothy Matthews a Mar- garet Newton. Yr oedd amryw beth eraill i "dynu pres" dan ofal y Cadben Griffith, Miss Bennett, a Master Ivor W. Williams, tra y rhoddwyd detholiad o gerddoriaeth gan amryw foneddigesau. Dydd Iau ftgorwyd y nodaehfa gan Mr Lloyd Hughes, Coedhelen, yr hwn a ddywedodd ma.i nid hwnw oedd y tro cyntaf iddo ef gael yr anrhydedd o wneud gwaith cvffelyb. Pan yr edrychai yn 01 ar y blynyddau oeddynt wedi myn'd heibio, or hyny, da oedd ganddo weled yn bresenol gynifer o rai oeddynt wedi cynorthwyo bob blwyddyn, ao yn bwri-idu parbau i wneud hvny. Eto, yr oedd amryw wedi myned i fewrdd. Gallai rhai ofyn beth oedd amcan y noda-chfa. atabiiad gellid dweyd mai yr amcan oedd cael ari?>.n at ddvsgu bechgyn a genetlurd y dre-f (clywch, clywcih). Ac nis gallai neb vm^ymeryd a gwaith mwv anrh yd odd us na ohynorth'wyo crrdag ^ddyso- y plant, y rhai. os hef5<reuliisid, allemt, fod yn "ruffians" a "blatiklfrua^ds," ac ofnai efe frod yn y dref yn omnxl o fechgyn a gerethod o'r dosbarth C^tivg""J'vd dioloh.?arwch i Mr Lloyd Hughes can Dr. G. P. Griffith ac wrth eilio crybwyll- odd y Firer eu bod wedi derbyn llOp y diwrnod cvnt. Paeiwyd y cmygiad, a bu i Mr Lloyd Hughes ddychwolyd y diolcli yn fyr.
ANGHYDFOD CHWAREL YI PENRIIYN.
ANGHYDFOD CHWAREL Y PENRIIYN. OYFARFYDDIAD Y DYNION A MR YOUNG. — Tynu Allan Delerau Cvtundeb. Yn ol y papyratf dyddiol mae y telerao cytun- deb gyflwynir i ystyriaeth chwarelwyr y Penrhyn tely: canlyn: — 1- Cyflwyno c^ryaion.—Gofidia Mr Young nas gall weled ei flordd yn glir i wnead unrhyw gyf- newidiad yn adran gyntaf telerau cytundete 1897, yr bon, ebe: fe, sydd yn darpar yn y modd llawnaf posibl ar gyfer dwyu evrynion yn miaen neu citwiiio i unrhyw gwyn ag yr ewyllysia. unrhyw griwr dos- barth, neu weithiwr ei ddwyn yn mlaen. 2. Derbyn dynion yn ol.—(a) Gofidiai Mr Young nas gallai gytuno i dderbyn i'r gwaith y 8a.it dy* ai drowyd ymaith yn yatod y tair blynedd diwsdd- af, a. rhoddodd i'r ddirprwyaeth ohebiaeth oddiwrth Arglwydd Penrhyn yn egluro y mater. (b) Ni bydd i'r chwe 'dyn eaogfarnwyd yn Mangor ar yr 21ain o Dachwedd gael eu derbyn yn ol, ond bydd i'r ugain dyn axall, achos y rhai a daflwyd aBan, gael eu derbyn os gwnant gais am waith. (c) U berthynas i'r 14 labrgroigwyr yn Ffridd (y rhai adawsaat y chwarel o honynt eu. hunain), mae Mr Young yn hollol barod i'w cymeryd yn ol, ar yr amod eu bod yn gweithio y gallery He yr oeddynt o'r blaen fel "bargen gyfunol" am chwe* mis ar yr egwyddor fod pob dyn o'r un doabarth yn cael yr un gyfran, fod yn ddeoll- edig y bydd i gyfartaledd cyflog y gwahanol ddoa- barthiadau yn ystod yr arbrawf gael ei gadw i fyny, a ihrwy hyn wneud arbrawf ymarferol ar y gyfun- drefn awgrymwyd gan y ddirprwyaeth yn achos contract R. Hughes. 3. Awr ginio.—Gan mai lie preifat o fusnes yw Chwarel y Penrhyn, nis gellir caniatau unrhyw fath o gyfarfod, na chasgliad unrhyw arian at yr un •amcan bynag, ac eithrio achosion elusenol, wedi y rhoddir caniatad gan yr oruchwyliaeth. 4. Isafbwynt cy3og.—Yn ychwanegol at y rhes- [ ymau roddwyd ar achlysuron eraill dros wrthod gosod isafbwynt cyflog yn 4s 4o i chwarelwyr, a dosbarthiadau eraillar yr un cyfartaledd, teimlai Mr Young fod yn rhaid iddo bwyntio allan y buasai oaniatau isafbwynt cyflog o'r fath yn golygu troad ymaith rhyw ddau cant o henbobl analluog, y rhai y buasai yn anmhosibl parhau i'w cyflogi pan yr oedd eu llafur wedi peidio bod o lawn werth, ac nas gellid disgwyl dim tebyg i lafur digonol am y swm cyflog gosodedig. 5. Cyfundrefn y "contracts" a'r arbrawf cynyg- iedig mewn bargeinion cydweithiol.—Awgrymai y ddirprwyaeth fod y "contracts" yn cymeryd fifurf bargeinion cyfunol, yn y rhai y byddai i bob dyn o'r un dosbarth gael rhan gyfartal, a'i fod yn ddeall- edig y byddai i gyfartaledd cyflog y gwahanol ddos- | barthiadau yn ystod yr arbrawf gael ei gadw i fyny. Pwyntia Mr Young allan ei fod dan adran 2 wedi cytuno i fabwysiadu yr awgrymiad ar brawf yn Ffridd, ac yr oedd hefyd yn barod i wneud prawf ar fargeinion cyfunol eraill yn ngwahanol ranau y ohwarel nad oeddynt yn' bresenol dan "contract," ond ni3 gallai gytuno" i wneud i ffwrdd a "contracts" presenol. 6. A."owadd "contractors" a swyddogion at y dynion.—Os ar unrhyw adeg yn y dyfodol y dygir i sylw Mr Young unrhyw achos ag iddo sail gref, J j o iaith neu ymddygiad na fyddo i'w gyfiawnhau ar ran y swyddogion, "contractors," neu y dynion, bydd i Mr Young ymwneud ag ef; ond hyd yn hyn nid oes unrhyw gwyn o'r fath wedi ei wneud I iddo ef gan y dynion. 7. Rheolau a, disgyblaeth.—Mae y rheolau hyn o ? angenrheidrwydd wedi bod yn bur gaeth, ond yn •awr, am fod yr achosion dan y rheolau hyn wedi disgyn o 85 y mis i 25 neu 30, mae Mr Young yn barod i'w gwneud yn llai felly. Er engraifft, os. daw gweithiwr yn hwyr (ac eithrio drwy afiechyd neu achos sydyn o frys mawr) bydd i gyflog haner- I diwrnod gael ei ddal oddiarno os bydd o fewn y chwarter awr cyntaf, a chyflog diwrnod os y bydd ■ fwy na chwarter awr yn hwyr; ac yn gyffelyb bydd i Mr Young ad-drefnu mor fuan ag y bydd yn bosibi reolau disgyblaethol eraill. Bydd i'r arian gael eu dal o'r cyliog ar ddiwmod setlo, a'u rhoddi i glwb c^northwyol y chwarel. 8. Gwyl flynyddol ychwanegol.—Trwy gydsyniad y pleidiau gohiriwyd y ewestiwn hwn, ac addawyd atebiad cyn mis Mawrth nesaf. 9. Budd-glybiau.—Yr oedd y ddirprwyaeth wedi gofyn am ganiatad i gofrestru clwb y cleifion. Tr cais hwn ateba Mr Young y bydd iddo chwilio i'r pwyntiau a godwyd. 10. Ail-ddechreu gweithio.—Gan fod yr amser cydrhwng hyn a Rhagfyr 31ain yn fyr iawn, ac na chaffai y dynion, feallai, ddigon o amser i ystyr- ied yn llawn yr amrywiol bwyntiau mewn dadl, neu o bosibi i wneud darpariadau ar gyfer ail- ddechreu gweithio, mae Mr Young yn barod i estyn telerau y rhybudd! roddwyd allan ganddo ar y laf o Dachwedd hyd y lOfed o Ionawr.
Damwain Angeuol ar Ben y Gogartb
Damwain Angeuol ar Ben y Gogartb BONEDDIGES YN OWYMPO DROS Y GLOGWYN. Prydnawn dydd Mawrth cynhaliwyd treng- holiad yn llys yr ynadon, Llandudno, o dan lywyddiaeth Mr J. H. Bodvel Roberts, treng- holydd sir Gaemarfon, mewn cysylltiad a mar- wolaeth Mrs Elizabeth Bright, gweddw i feistr haiarn o West Bromwich, y diweddar Mr Joseph Bright. Ymddengyj i'r dra.ncedig, yr hon oedd yn 82ain mlwydd oed, ac oedd yn trigianu gyda'i nai a'i nitli yn Weddington House, Handsworth, Birmingham, ddyfod i Landudno dydd Sadwrn, gyda'i nith a'r teuI-u. Yr oeddynt yn aros yn Norwood House, Lloyd-street. Prydnawn dydd Llun, dywedodd wrth ei nith y byddai iddi fyned am dro ar hyd y Marin-e-drive. Yr oedd yn ddiwunod braf a sych, er fod y gwynt yn lied uchel. O'i hoed, yr oedd :&8 Bright yn fywiog iawiL Wedi cyrhaedd porth y lodge i'r dreif, gofynodd i geidwad y toilborth ei ohyfarwyddo i ffiermdy ar ben y Gogarth i'r hwn yr oedd wedi bod yn arfer myned gyda'i gwr i gael te ra.i blynyddoedd yn ol. Gofynodd y dyn iddi a oedd hi yn golygu Dolfechan nou Penymynydd. Atebodd hithau ei bod yn meddwl mai Dol- fechan. Dywedwyd wrthi am gymeryd yr ail Iwybr, ond ymddengyg iddi hi fynoo ar hyd y lhvyhr cyntaf, yr hwn oedd yn arwain i Penymyn- ydd. Wedi oyrhaedd pen y Gogarth, byddai i'r gwynt gael ei deimlo yn ei lawn north a thrwy nad oedd y llwybr i'r fferm yn un hawdd iawn i'w ddilyn, oredir ei bod wedi gwneud cais i droi yn ei hoi, pan yr aeth ar grwydr i'r ochr aswy i'r Ilwyhr a c'lyrhaeddodd yn y diwedd at glogwyn, yn ng.vaelod pa un yr oedd y .Marine-drive. Fel v dneth Mr Hector Main- (waring. yniwc'hvr a Llandudno, yr hwn oedd yn cerdded o amgylch pen v Gogarth, at y Ilanerch, dlywodd rhyw «wn, tuag ugai/n rmmud wedi pedwar. Acth i'r lie, a gwelodd fod yna ryw- beth wedi digyn, a chanfyddodd mai cnrph y trancedig ydoedd. Daeth y Mil. Anstice, yr hwn oedd yn yn yr Imperial Hotel, i fyny mewn rhvw fitnud ar 01 hynv, ac arosndd ef wrth vinyl y corph, tra yr oecdd Mr Mainwaring vn vmofyn cvnorthwy. Anfonwyd am Dr. Barry Bold Williams ond, wrth gwr-s, nis gall- ai ef wneud dim pellach na chael allan natur y niweidiait. Cafodcl r rheithwyr i'r drancedig gael ei lbdd trwy syrthio yn ddamweiniol ac awgrymodd y gallai yr awdnrdodau priodol ystyried pa un a ddylai rhybudd gael ei osod i fyny ar y troed- lwybr dywedOOfg
,Trci i'r Eglwys.
Trci i'r Eglwys. Y mae y Parch W. Parry Williams, gwein- idog yr Annibynwyr y11 Waenfawr, ger Caernar- fon, wedi ymddiswyddo, gyda'r bwriad 0 ym- barotoi ar gyfer derbyn urddau yn yr Eglwya. Bydd Mr Williams yn uryned i Goleg Dewi Sant yn Ionawr. Y mae efe yn foneddwr d gymeriad dilychwin, ac ystyrid ef yn un o'r pregethwyr goreu yn yr enwad y perthynai idde. Bu yn weinidog yn nghapol Moriah. Waenfawr, am ddwy flynedd ar bymtheg. Efe ydoedd cadeir- ydd y Bwrdd Ysgol, a pherohid^ao anwylid ef yn mhob cylch. Ar yr achlvsur di briodas, ddwy flynedd yn ol, anrbegwyd ef gan ei gynull- eidfa a llestri arian gwerthfawr—tea urn, coffee set, a tea set—yr hyn a ddengys ar un waith pa mor gymeradwy ydoedd gan ei bobl ei hun. Bendith y Nef a'i dilyno, a chaffed hir 008 i wasanaethu yr hen Eglwys.
---_----------Neb i'w Trol…
Neb i'w Trol Allan Tai 7 Nadciig. Yn N glnn-t Bach ShoreditcBi, yr wytinos ddi- weddaf, gofynodd nifer o landlordiaid i'r Barnwr French am archeb i droi allan ou tai denantiaid oeddvnt yn methu talu eu rhenti.. Dywedodd un landlord y byddai iddo foddloni heb y rhenti os •elai y diffynyddion allan yn mhen ycbydig ddydd- IIlia. IS Anrhydedd Mi a'i gwnaf yn bythefnos. landlord A wnewch chwi ddywedyd wythnos? Ei Anrhydedd: Beth! Troi tenant) aid allan ar Ddydd Nadolig? Landlord: Y mae arnynt ddeuna.w wythnos o "rent." ,fci Anrhydedd Os oeddych yn goddef iddynt redeg i ddeunaw wythnos o ddylecl. ni wna ugain lawer o wahania«th. Ni throf fi denantiaid allan o'u tai ar Ddydd Nadolig. Oaniataodd ei Anrhydedd bythefeas o leiaf yn mhob un o'r achosion, drwy hyny yn osgoi eu bwnr allan yn nghorph wythnos y Nadolig; a phob un a wasg&i am ddiwrnod cynarol, dywedid wrth gan ei Anrhydedd na. fuasai yr un barawr yn rhoddi oanvatad o'r fath.
-----------Achos Chathem-stieet,…
Achos Chathem-stieet, Lerpwi. OYFARFOD MAWR YN LERPWL YN MHLAID Y PARCH W. O. JONES. Cynhaliwyd oyfarfod cyhoeddus yn Hope Hall, Lerpwl, nos Fawrth diweddaf, i'r amca-n 0 wrthdystio yn erbyn. "triniaeth annheg" y Parch W. O. Janes, diweddar weinidog capel y Methodidtiaid Calfinaidd Oymreig yn Chatham- street, Lerpwl, gan Gyfarfod Misol y ddinae hono. Yr oedd oddeutu dwy fil o Gymry wedi ymgynull i'r lie, a bodolai brwdfrydedd mawr. Llywyddid y cyfarfod gan Mr G. Caradog Rees. Y Cadeirydd, yn ei sylwadau agoriadol, a ddy- wedodd, pa beth bynag a all fod y gwahaniaoth- au barn mewn perthynas i ba. una oedd yn iawn ai peidio i Mr Janes gael ei droi o'r weinidog- aeth, dylent wedthredu mewn modd oymedrol, a teimlad nad oedd dim yn caeJ ei wneud i gadw i fyny anghyfiawnder neu atal y gwirion- cdd. Y Cyfarfod Misol oedd wedi gwneud y cynulliad hwnw yn angenrheidiol, yn gymaint a'u bod hwy wedi gwrthod rhoddi y dystiolaeth ar ba un yr oedd Mr Jones wedi cael ei droi i ffwrdd. Ni byddai iddynrt eu cyfarfod hwy mewn modd cyfeillgar, nou roddi prawf ar yr hyn oedd- ynt wedi ei wneud mewn llys cyfraith. Yr oedd cyfeillion Mr Janes yn awr yn gwneud a-pel at gorph ma.wr y cyfundeb; ac nid oeddynt hwy yn mcddwl y byddai i'r apel hono droi allan yn ofer (cymeradwyaeth mawr). Fel mater o gyf- iawnder, yr oedd gan Mr Jones bawl i gael llawn hysbysrwydd o'r hyn oedd wedi cael ei wneud gan y pwyllgor yn mhob oyfarfod. Paham na reddid yr hysbyarwvdd hwnw, a phaham na chawsai Mr Jones gyfleusdra i ateb? Gwrth- dystiiai ef, mewn modd cryf, yn erbyn i'r Cyfar- fod Misol weithredu fel erlynwyr a barnwyr (cymeradwyaeth maiwr). Yr oedd y Oyfarfod Misol yn sefyll ei brawf yn awr. Nid oeddynt hwy yn. elynion i'r cyfundeb, yr hwn na fyddai iddo ddiodded: os byddai i'r gwirionedd gael ei ddweyd a chyftawnder gael ei wneud. Credai ef fod Mr Jornes yn ddyn oedd wedi cael vmwneud ng ef mewn modd anghyfiawn ac wedi caed ei farnu yn euog o anwiredd (cymeradwyaeth mawr). Y Parch W. O. Jones, i'r hwn y rhoddwyd derbyniad cynhes, a siaradodd yn Gymraeg, a dywedodd, ar ol naw mis o gvfyngder a phryd- er, fod y derbyniad calonog a roddwyd iddo y no&on hoiuo wedi effeithio yn fawr arno. Hawl- iai ei fod yn gymaint o Fethodist ag unrhyw aelod o'r cyfundeb. Yr oedd efe e is oes, mewn cyfres o lythyrau i'r W<Œg Gymreig, wedi egluro y modd anghyffredin y darfu i'r Cyfarfod Misol a'r pwyllgor ymchwiliadol weithredu wrth wneud ymchwiliad Mr cyihuddfiadau a ddygid yn ei erbyn ef. Gyda'r eithriad o rhyw ychydig bwyntiau dibwys, pa rai oedd efe wedi cael allan, ar ol hyny, ddarfod iddo eu gosod gerbron mewn modd anghywir, yr oedd efe yn glynu at yr eglur- had ar yr achos oedd eisoes wedi ei roddi i'r cyhoedd. Cwynai yn neillduol yn erbyn yr aim- sar byr oedd y pwyllgor ymchwiliadol wedi ei roddi iddo ef i sicriiau tj-stiolaeth i wrthddweyd y cyfryw a gwadai yn bendant y gallai, pe dew- isai, gadw yr ymohwiliad yn agored am mis yn hwy. Cyfeiriodd, drachefn, at y modd yr oedd wedi hawlio y dystiolaeth ar ba un yr oedd yn cael ei gospi; ao amlvgodd ei ddiolch- garweb i'r rhai hyny oedd wedi glynu wrtho yn nydd ei brawf, ac wedi anfon llythyrau o gyd- ymdeimlad o Lerpwl, o bob rhan o Gymru, ac hyd yn nod o America (cymeradwya.eth uchel). Cynvgiodd Mr Parry, o eglwys Chatham-st., y penderfvniad canlynol: —Fod y eyfarfod hwn —yn cynwys aelodau o gyfundeb y Methodistiaid Calfinaidd Cymreig yn Lerpwl—yn benaf, ac yn rhifo dros 2000 o bersonau, yn credu fod y Parch W. O. Jones, Chatham-street, wedi cael ei droi dr weinidogaeth mewn modd annheg; ac yn gwneud gwrthdystiad difrifol yn erbyn y dull croes i lys barn o gario yr ymchwiliad gan y pwyllgor, ao anghyfiawnder parhaus y Cyfarfod Misol yn gwrthod caniatau iddo gopiau o'r dyst- iolaeth ar ba un y oafodd ei droi ymaith, a'r rhesymau dros y cyfryw droi ymaith." Tra- ddododd Mr Parry anerchiad byr yn rhoddi hanes yr aohos yn Chatham-street, gan gan- denmidn lllym ymddygiad y Oyfarfod Misol tuagat farn mwyafrif yr eglwys. Mr Glyn Roberts a gefnogodd, a. gwrbhdyst- iodd yn erbyn y dull drrgelaidd yr oedd yr chwiliad wedi cael ei gario yn mlaen. Oefnogwyd y penderfyniad gan y Mri Evam Evans a J. W. Thomas, y rhai a gynrychiolent egIwys y Methodistiaid Calfinaidd yn y Waen- 1 fawr,sir Gacrnarfon; athystiaiy ddaui gymer- ] iad rliagorol y Parch W. O. Jones yn ystod y tair blynedd yr oedd wedi bod yn weinidog yn y He hwnw. Darllenodd y diweddaf lythyr oddiwrth y Parch R. A. Williams (Berw), per- son yn Waenfawr, yr hwn a ddyiaunai ddwyn ei dvfitiol.wth fel un o "ffynihonell anamheu- edig" i gymeriad uchel y Parch Mr Jones; a chwanegai na byddai iddo bybh gredu y cyhudd- hdau a ddygid yn ei eTbyn hyd nes y byddont wedi oael eu profi yn gyfiawn a phendant (cymer- adwyaeth mawr). Ar hyny hysbysodd y Cadeirydd fod yn-a gyf- leusdra i unrhyw un grnyg gwelliant neu i ofyn cwestiwn. ÅJoth y Parch John Hughes, aelod o Gyfarfod 311<0: Lerpwl, ar yr esgynlawr, yn nghanol cyffro a. hisiadau, a chynygiodd y cwestiwn blaenorcl. Amlygedd ei farn fod cadeirydd y cyfarfod, yr hwn oedd yn gyfreithi'WT i'w gyfaill Mr Jones —(chewthin)—yn euog o droseddu ar weddeidJ- dra yr alwedigaeth wrth gymeryd rhan flaen- llaw yn y cyffrawd (gwaeddiadau o "Ffwlbri"). Honai, hùfyd, nad oedd wedi clywed unrhyw sibrwd yn erbyn cymoriad Mr Jones hyd n?s y darfu i'r boneddwr hwnw herio fod ymchwiliad yn cael ei gyna? a. d adieu ai fod y sefyllfa ofidus "hon tar hcl-nall i'w phtiodoli i Mr Jones ei hun, Tien ei gvfreithiwr, wrth benderfvnu peidio gwneud cais mewn unrhyw ffordd gyffrediin at y Gymdeitliasfa Chwarterol. Crybwyllodd y Cadeirydd, yn nghanol cymer- adwyaeth, iddo ef gr far wyd do Mr Jones fel cyf- aill ac na fuasai byth yn meddwl am gymeryd ceinio^t rrcch am i:nrhyw w-^sanaeth oedd efe wedi ei srrflawni. Xi chafodd y g\Toll lint ei crefnogi a charivryd y renderfyniad trwy fwyafrif mawr. Darllenwyd pellebyr oddiwrth Gymry Ffes- tiniog vn cydymdoimlo'n galonog ag amcan y. oyfarfod. Ar gynygiad Mr E. O. Roberts, bargyfreith- iWI, Caer, yn cael ei eilio gan Mr R. O. Wil- liams, Botanic-road, pasiwyd pleidlais 0 ddioclh- garweh i'r cadeirydd. Awrrrraiodd Mr Williams y dylid ffurfio pwyllgoi- arnddiilynol i gynorthwya Mr Jones, ac i godi cronfa i dalu ei dreiliau. Ar y diwedd rhoddwyd tair banllef i Mr Jones, i thair i Mrs Jones, ac yoo gwasgodd tyrfa yn mlaen i'r llwyfan i ysgwyd llaw a Mr Jones," ao i'w longyfardi.
-------)Ystori Garu Mr Pringle.…
Ystori Garu Mr Pringle. j Y MAE GANDDO I DALU IAWN O 4000p AM DOR I AMOD PRIODAS. Yn Llys Maine y Frenhines, dydd Llun, bu i reithwyr arbenig ddyfarnu iawn o bedair mil o bunau i Miss Annie Catherine King oddiar Thomas Pringle, glo fasnachydd yn cario bus- nra yn mlaen yn North End-road, Fulham, am dori o hono amod a wnaeth i'w phriodi hi. Yr oedd-Mr Pringle yn wr priod pan, yn 1899, y daeth i adnabyddiaeth o Miss King. Mae yn wr priod eto am yr ail waith a. dydd Llun gall- odd Miss King argyhoeddi rheithwyr ddarfod iddo, wrth briodi dynes arall yn ei lie hi, dari addewid a wnaeth dros odd a thrachefn yn ystod bywyd ei wraig i'w phriodi hi, ac adnewyddodd yr addewid wed ei marwolaerth. Yr oedd Miss King yn bedair ar bymtheg oed pan y cymerwyd hi i dy Mr Pringle fel "cwm- peini" i'w WTaig gyntaf. Yr oedd y wraig gyn- taf wedi "rhoddi ffordd" i anghymedrolder. Bu i Mr Pringle "dalu sylw" i'r ddynes ieuengaf, yr hon oedd yn brydferth ao yn mhen ychydig lisoedd wedi iddi fyned i'w dy darfu i Pringle addaw ei phriodi gynted ag y byddai Mrs Prin- gle wedi yfed ei hun i farwolaeth. Dyna ddy- wedodd Miss King wrth y rheithwyr ddydd Llun. Cyn hir gadawodd Miss King y ty ac aetih i fyw i Fulham. Pasiodd hi a Mr Pringle fel Mr <t Mrs Graham. Ganwyd i Miss King ddau o blant. Yr oedd Mrs Pringle, ebai Miss King, yn yfed dwy botelaid o frandi yn y dydd. Ys- grifenodd Mr Pringle lawer o lythyrau at-Miss King yn dechreu: "Fy anwyl gariad," ao yn eu hacrwyddo "Eich serchog wr, Tom." Dywedodd Miss King wrth y rheithwyr ei bod yn credu y pethau hyn, ei bod yn eu credu o'r dechreu, a'i bod wedi gweithredu yn gvson a hyny drwy'r holl amser. 1 Bu y Mrs Prlngls gvntaf farw ddydd Nadolig diweddaf. Yr oedd Mr Pringle yn ciniawa gyda, Miss King a'i phlant paai dderbvniodd y new- ydd. Ni ddywedodd air. Ychydig ddyddiau: yn ddiweddaraoh, wrth ddyfod oddiwrth fedd ei wraig mown galarrwisg, efe a alwodd gyda Miss King. Dywedodd wrthi mai achos yr alarwisg oedd ga-lsir y tyenedl oherwydd y rhyfel. Wrth groesboli Mr Pringle air y prawf gofyn- wyd iddo a oedd hyny yn wir. "Nao ydyw," atebodd yntau. Wedi y pethau hvn aeth ymweliadau Pringle a thy Miss King yn anamlach. Hi a ofynodd iddo a oedd efe wedi priodi rhywun arall. Unwaith tra yn aros yn Brighton, yr oedd efe wr-di awgrymu fod iddynt briodi mewn swyddfa cofrestrydd, serch fod Mrs Pringle eto'n fyw ond darfu iddo gofio am berygl yr aml- wreiciwr, a- dycbwelodd i Lundain. Yn Mai diweddaf cymerodd Miss King foneddiges gyda hi i swyddfa Mr Pringle. Bu i Mr Pringle, yn nghlywedigaeth y fofneddiges ddyeithr, bwyso am ateb, adnewyddodd ei addewid i briodi, ac ex hyn oil priododd rhywun arall. Wele y llythyr diweddaf anfonodd Miss King at ei charwr anffyddlawn :—■ I "Clywaf eto fod arncch eisiau i mi beidio myned i gyfraith. Yn slcr nia gallwch ddisgwyl i mi eich trystio yn awr. Fe fu genyf ffydd ao ymddiried perffaith ynoch am fiynyddoedd, ond hu i chwi dori ymddiriedaeth gyda mi. Darfu i chwi y naill flwyddyn ar ol y Hall addaw fy mhriodi gynted ag y byddai farw eich gwraig. Yr ydych andwyo fy mywyd yn hollol. "Os ydych wedi priodi dynes arall, a ydych yn disgwyl y cewch unrhvw hapusrwydd gyda hi ? Darfu i chwi ddreifio eich gwraig gyntaf i yfed drwy ei heflgeuluso, ao yr ydych" wadi. spwylio fy mywyd imu a'm plant; ond fe'ch cospir am dano rhyw ddiwrnod. Fe ddaw adref i chwi rhyw dro, nid hyd nes byddweh ar eioh gwely angeu hwyrach, 'a'm gobaith ydyw y bydd i chwi ddioddef am y gweddill o'ch aes yr un modd ag yr wyf finau wedi dioddef. "Ni wnaf stopio gweithrediadau cyfreithiol taa raid i mi 'madael a phob cerpyn feddaf. Gwn fy mod ar yr iawn, ac yr wyf yn barod i'w hym- ladd allan i'r diwedd. Yr ydych wedi fy nhwyllo i yn gywilyddue, ac eto ooisiweb genyf stopioi gweithrediadau cyfreithiol ao ymddiried ynoch chwi. Byt.i eto! Nid wyf gymaint o ffwl ag ydych ,yn feddwl. Fe ddaw yr holl druenusi-wydd ddygasoch arnaf fi yn ol i chwi. Yr wyf yn credu yn awr fod yna Dduw, ao y bydd iddo eich oospi am eich pechodau. "Bydd i mi lawenhau am unrhyw anffawd all ddigwydd i chwi, Judas, yr hwn enw sydd bri- odd iawn arnooh. Nid rhyfedd i chwi deimJo pan y erelwais ohwi wrth yr enw yna. Bychan v gwyddwn pa mor wir ydoedd. P.1. sawl gwaith, Judas, y darfu i chwi fy mradychu gyda chusan er y Nadolig? Cysur mawr i mi ydyw gwybod 11113 chewch byth ddynes a ofala iorb am danoch. Yr ydych yn rhy hen a rhy atgas yr olwg. Byth na chaffoch funud o hapusrwydd yn eich bywyd dirmygedig. Nid ydych ddyn yn y bvd, ond rhywbeth arall—mwnci, os mynweh. Bvdded i'r gweddill o'ch oes fod yn uffern ar y ddaear, ydyw dymuniad tner y wraig ag y darfu i chwi fipwylio ei bywyd." Amddiffvniad Mr Pringle oedd na, fu iddo ef erioed addaw priodi Miss King; a phe wedi addaw, yr oedd hynv tra ei wraig gyntef yn fyw, yr hyn wnai yr addewid yn ddirym yn ngolwg y gyfraith. Y BarnwT Wills t wrthooodd stopio yr adhoe a ehafodd v rheithwyr fod Mr Pringle wedi addaw priodi Miss King cyn ac ar 01 marwol- aeth ei wraig gyntaf. Dyfarnasaret iawn o bed- air mil o bunau (4000p), a chadamhawyd hyny gan y barnwr.
----------..---.--__-----.---Ewyllys…
Ewyllys Mrs. Gladstone- Oafodd ewyllys Mm Catherine Gladstone, o Gas-tell Penarlag, Fflint, dyddiodig Ionawr 23, 1899, yr hon a fu farw ar y 14eg o Fehefin di- weddaf, yn 88 mlwydd oed, merch Syr Stephen Richard Glynne, a Gastell Penarlag, yr wyth- fed barwnig, a gweddw y Gwir Anrhydeddus W. E. GIadtone, A.S., eri. phrofi i'w merch Mary, gwraig y Parch Henry Drew, o ficerdy Bwale, Fflint, a m-oibion y gymunwraig, Mr Henry Ne- vill Gladstone, 4, Whitehall Court, a'r Gwir An- rhydeddus Herbert John Gladstone, A.S., 4, Cleveland-square. Yr oedd Mrs Gladstone yn gadael i'w merch, Miss Helen Gladstone, 850p, ao i'w hwyrion, a'i hwyrc^-au, Katie Wickham, William Wiekham, Chriat.i?,n Wickham, Margaret Wickham, Ed- ward Wickham, a. Dorothy Drew, lOOp bob un J ac i Evelyn a Contanoe a Catherine ac Edith Gladstone 200p bob un. Yr oedd yn gadael ei gemau, ei llestri arian, addurniadau personal, a dodrefn y ty, i'w meib- ion. y Parch Stephen. Edward Gladstone, Mr H. N. Gl^d'stane, a Mr Herbert Gladstone, a'i hwyr, Willi-am Glynne Charles Gladstone (yr etifeld i vsted Penarlag) a'i merc-hed, Mrs Agnes Wick- ham, Mrs Drew, a Miss Gladstone. Yr oedd y cymun-weinvddwyr yn cael en haw- durdodi, gyda chydsyniad Mrs Drew, i gyflwyno anrhegion er cof am Mrs Gladstone i'w hwyrion a'i Irwyresani, ac i berrthynasau a chyfeillion, a gal lent wneud rhoddion o arian i ra.i oedd yn y gwasanaeth ac yn dwyn cysylltiad a hwy. Gadawodd Mr Gladstone y gweddill o'i hys- tad mewn ymddiriedaeth i'w merched, Mrs Thew, Mrs Wicldwim, a Mi&a Gladstone. Yr oedd yr Arsrlwyddes Frederick Cavendish yn un o'r rh"i oedd wedi arwyddoei henw feltyst wrth f:-v,yl], Mrs fjladon. Cafodd ei hystad ei phrisio yn 10,834p le.
[No title]
II Tal wyd r swm mawr o 6300 aifi <Ma»Hui» Mr Lotit o farchnad brio/^w<ol Babilon. Y brs aur 19 o wcilbiau. iuian 10 o weithiau, a ha.ir.ni 7 o weithiau yn ^ryrna^h na. drwfr. Nid ops dim yn hawddach na gwneud drygioni nid cs dim yn fwy anhawdd na dioddef heb gwyno. Y dr-n hynaf sydd Tn fyw. fe predir, ydyw ATnerican-wr, yr hwn a ddywed ei fod ef yn 128 mlwyild oed. Defnyddid llusarai oorn gan yr hen Roegiaid a'r Ilhufemiaid. Yn nyddiau Alfred Fawr y defnydd- l hwy gyntaf yn y wlad hon.
GWEITHWYR BODEDERN A'U HORIAU…
[Nid ydym yn gyfrifol am syniadau ein gohebwyr yn y golofn hon. J GWEITHWYR BODEDERN A'U HORIAU HAMDDENOL. Syr, — Dymunaf ychydig o'ch gofod ar y mater uchod o berthynas i lythyr "Brntus" am Rhagfyr v 6ed.. Dywed fy mod wedi camddeall ei amcan. Na, nid mor ddwl a hyny, frawd. Os caru lies y gweithwyr oedd ganddo mewn golwg, beth oedd eisieu eu darostwng gymaint? Nid yw yn son gymaint am eu horiau y tro yma, am y rheswm nas gall wrthbrofi yr hyn a ddywedais. Dywed fy mod yn ei gyhuddo o ddweyd anwiredd brwnt. Nid heb achos, "Brutus." Nid fy anwybodaeth am yr acpdal gweithwyr yw yr achos o hyny, fel y cyfeiria "Brutus." Na, yr wyf yn gwybod llawn gymaint a y mae yntau, os nad mwy. Nid rhaid iddo fyn'd i'r drafterth o fy nghyfarwyddo o am- gylch y pentref hwn. Yr wyf wedi bod lawer tro (o'i flaen ef); mi jgredaf, ac yn aal sylw ar yr hyn a welof ac a glywaf, ac ni welais ac ni chlywais y fath beth ag a ddywed"Brutus" y tro hwn. Dywed fod yma, finteioedd ar gonglau yr heolydd llwon a'u rheg- feydd yn rhwygo'r awyr. Wel, Mr Golygydd, yr wyf yn teiralo i'r byw wrth glywed hyn. Dywed yn mhellach y cawn weled Ilu o weithwyr yn dyfod o'r tafarnau yn haner-meddw ar adeg cau. 0 berthynas i'r ddau sylw yma, dymuna.f arno ateb dau gwestiwn i mi, gan ei fod mor wybodus. Yn y lie cyntai, pa faint yw y nifer (mintai)? Yn ail, faint yw y rhif (Ilu o weithwyr)? Nid oes yn yr holl blwyf ym1. ddigon o weithwyr, mi gredaf, i wneud i fyny yr un o'r ddau nifer yna. Mae "Brutus" yn tynu anfri ar ein heddgeiawad os yw yn goddef peth fel hyn. A pha Ie y mae ein cym- deithas ddirwestol a'i dylanwad? Yr wyf yn cyd- olygu ag ef yn1 hollol o berthynas i'r cyfarfodvdd darllen, a gobeithio y mynychir hwy gan lawer, ao yn eu plith bydded i "Brutus" fyned yno i ddysgu gwers newydd, a wnaiff les mawr iddo yn y dyfodol, os yw wedi peidio myned yn rhy hen i gymeryd ei ddysgu. Gabeithio nad yw. J'erfynaf, gan obeithio naid oes neb yn credu athrawiaeth "Brutus. Ydwyf, etc., rOAN.
HEN FARDD A LLENOR.
HEN FARDD A LLENOR. Syr,—'Yn eich rhifyn cyn y diweddaf y mae gohebydd a eilw ci hun yn "Philo Junius" yn cyfeirio a.t v diweddar Fardd Du Mon, hen fardd a. lienor oedd yn byw yn Niwbwrch haner can' mlynedd yn ol. Yr oeddwn inau yn ieaianc pan fu y bardd fajw ar yr 21ain o Fedi, 1852. Yr wyf yn ei gofio, ond nis gallaf ddwyn i gof i mi glywed iddo gael llythyr gyda'r englyn ddifyna "Philo Jmiius" fel cyfeiriad iddo. Yr wyf yn sicr iddo ddearbyn un cyfeiriedig fel hyn — I Fon doe, a gafyn di, Yn Niwbwrch lie gwynebi, Am un Bairdd Du y mae'n bod, A'i gaban ti gei wybod. Mae'n amlwg nad ydyw y naill gyfeiriad yn arall-eiriad o'r Hall, gan hyny, mae'n bosibi i'r bardd dderbyn ychwaneg nag un llythyr gyda chyfeiriadan cyffelyb iddynt. Fel y dywed eich gohebydd yr oedd Bardd Du yn ymgeisydd ar destyn y gadair yn Eis- teddfod Freinioi Aberifraw, 1849. Yr oedd yno ddeuddeg o gyd-ymgeiswyr yn cael eu mantoli gan dri beirniad: Eben Fardd, Iocyn Ddu, sef Mr Richards, a Ghwaneg, set Mr Joseph Jones, o Gaernarfon, y pryd hyny. Yn ol Eben Fardd awdl Emrys oedd yroreu; dewisodd Iocyn Ddu ewdl Nicander, a. bernid awdl Bardd Du Mon yn oreu gan Mr Joseph Jones. Nicander dder- byniodd y wobr. Mewn perthynas i deilyngdod awdl Bardd Du: Mom. ni ddywedaf ddim, ond cvfeiriaf y neb a ddymuna ddarllen erthygl ar Fardd Du Mon, gan Dr. Cefni Parry, a ym- ddangosodd yn "Y Geninen" rhyw bump neu blynedd yn oil, yn yr hon y dangosir nad oedd ymgais Bardd Du Mon yn rhyw ddirmygus iawn pan y cafodd sefyll mor agos i'r cewri en- wyd ar lwyfan freiniol Aberffraw. Gan fy mod newydd newid fy mhreswylfod, nid ydyw y rhifyn o'r "Geninen" wrth law, gan hyny nis gallaf fod yn fwv manwl ar hyn o bryd. Er fod y pwno yn ddyddorol yn fy ngolwg i, y mae'n rhaid i mi gofio n-nd ydyw chwaeth a thyb pawb o'ch darllenwyr yn gyffelyb, felly yr wyf am ddiweddu gyda chyfeiriad byr at hen fardd arall o Niwbwrch, gvda'r hwn y bu Bardd Du yn cydoesi a chyd-farddoni am ychydig o flyn- vddoedd. Yr oedd Huw Prisiart, y Twnti (Ty Hwnt), yn hen fardd melutfber fel emynydd, a chyfansoddydd marwiTadau. Efe gyfa.nsoddodd farwnad ar ol Owen Jone.s. Y Quirt, J,1nz¡h1- wen. Yn y mesurau rhyddion yr oedd of yn fwyaf oartrefol, tra'r oedd Bardd Du Mon yn llawil mor nod-edig fel cynghaneddwr a. phrydd- estwr.—Ydwvf, etc., A. B.
-'--'-.-----,-,----,i Gwasanaeth…
i Gwasanaeth Ordeirio rr Adfent yn Liandndno. Bu Esgob Bangor yn cynal ei. wasanaeth ordeiaio (yr Adfent) yn Eglwys y Drindod, IJaadudno, ddydd Gwener diweddaf (Dyddgwyl Domas). Yr ymgeis- wyr am ordeiniad oeddynt:—■ Diaconiaid.—Esgobaeth Bangor Hugh Lunt, St. David's College, Lampeter; James Cornelius Morris, U.C. of North Wales. Esgobaeth Llanelwy W. J. Williams, Jesus College and j)t. Aran's College, Birkenhend; Guy Ronald Campbell, New College, Oxford, B.A. Offeiriaid.—Esgobaeth Bangor: O. Hughes, L.D., cvrate of Aberffraw D. Green, curate of Llangybi. Esgobaeth Llanelwy Owen Alban Thomas, M.A., Llanrh^uadr-yn-Mochnant; Cyril Re.inold, curate of Whittington Thomas Caine, B.A., Pembroke Col- lege, Cambridge; D. Edgar James, B.A., Trinity Cdle, Oion; D. Ellis Rowlands, B.A., Jesus College, of Bangorisycoed. Aethpwyd yn mlaen gyda chyflwyno yr yingeis- wyr, pryd y dywedwyd y Litani gan yr Esgob. Canwyd yr emyn "0 Holy Ghost," a gweinyddwyd y Q)rmundeb: y gwasanaeth oedd Garrett in D. Y gweinidogion oeddynt: —The Bishop of Bangor, the Rev. Montague E. Wdby, the Yen. Archdeacon Pryce, the Ven. Arch- deacon Williams, of Merioneth; the Yen. Aroh- dtacon Evans, of St. Asaph; the Revs. Canon D. Walter Thomas, Holyhead; E. Hughes, rector of Parmouth; J. Lloyd, rector of Dolgelley G. W. Griffith, rector of Gaerwen Pierce Jones, Aber; J. D. Jones, vicar of Llanfaes; H. L. James. Diocesan School of Divinity, Bangor; William Wil- liams, domestic chaplain to the Bishop; Robert Williams, B.A., and H. J. Davies, B.A., Llandudno. Yn ychwanegol at y gwyr parchedig a enwyd eisoes yr oedd yn bresenol ar yr achlysur y Parchedigion J. M. Richards, LJandegfan: J. C. Jones, Amlwch Herbert Jones, Pentir B. Jones, St. Ann's; Tegid A. Davies, Tregarth; John Gower, Trefriw; R. Jones, Bodewryd Ellis J. Griffith, Llangadwaladr T. W. Griffith, Gaerwen D. O. Da.vies, Llanddein- iolen J. Richards, Aberffraw; T. E. Owen, Ban- M. Roberts, Penmaehno D. Jones, Llangefni; T. Davies, Llajiddaniel; A. O. Evans, Bangor; E. R. Jenkins, Llanfaelog; G. Salt, Portmadoc; J.. Hughes, Talysarn; R. Hughes, Penygroes; Morris Jones, Llaneilian; Canon Jones, Xilandogai; R. Roberts, Llanfechell; R. Jones, Bettwaycoed Jen- kyn Davies, Bangor R. Jonas, Gyffin T. Hughes Roberts, Llanddeusamt: D. Jones, Penmaenmawr; F. Lampitt, Bangor; Francis G. Jones, vicar D. Bevaoi Evans and D. James Davies, curates of Llanrhos; J. P. Lewis, vicar; and R. Roberts, curate, Conway. Rev. J. Cornelius Morris was licensed to the curacy of Mallwyd, Mont., and1 Rev. Hugh Lunt licensed to Llangwnadl, Coedhenllech, and Bodie-ren. Estynwyd llettygarwch i'r ymwelwyr gan Miss Jones, Abbey Dale; Mrs Warburton, Anneddle, Tiihity-street; Mrs Smith, Clifton-road; Mr Horns- II hv, Brooklands. Lloyd-street; Mr Strowger, Curadoc House; Krause, Chatsvrlwth House, Glodd- aeth crescent; Mr Littler, Colwyn House, Trinity- squaJre; Mrs Penny, Efust Lynne; Mrs Davies, Glau Menai; Dr. Dalton, Haulfan, Abbey-road; Mr3 Chantrey, Imperial Hotel; Mr Margetts. lyekver's Håtel; Mr Conway, Marine Hotel; Mrs Barrow, Mctropole, Clonmel street; Misses Mars tori, Milverton House; Mr L. Williams, 24, Mostyn-street; Mrs Shaw, Pengwern House, North- parade Mr N.' O. Jones, Saiidheys, Church-walks Mr T. P. Davies, St. George's Hotel; and Dr. Pi'rker, Sywell House, Church-walks.
ER COF AM JOHN PIERCE GRIFFITHS,…
ER COF AM JOHN PIERCE GRIFFITHS, Aber, yr hwn a laddwyd yn y rhyfel. Gyfaill ieuanc ar gof llawer—erys Yn arvvr; a'i fwynder, Yn arvvr; a'i fwynder, Os anobaith Aber, Felusa fawl ei oes for.—E.O.J.
[No title]
"Diolch yn fawr i chwi, ;l'1, am y got dda 'ma: ond wiw i mi wisgo mo'ni. 'Tawn i yn hi ran danif, ma'm chawn i bvth yr un geiniog go eh gan r.eb, 'dach chi'n deall? Thanci, ma'm." Yr ydym yn dysgu mwy o ddoethineb oddiwi-th fetliiantau nag oddiwrth lwyddiant; cawn allan yn I ami pa beth wna r tro oddiwrth yr hyn na tro ac ni ddarfu i'r hwn a wnaeth gam gymeriad wneud yr un darganfyddiad.
Marohnadoedd Cymreig
Marohnadoedd Cymreig BANGOR, Friday, 11.45 a.m. MEAT, BUTTER, AND EGGS.-Fregh butter. T I, J>er ,lb- 5 fresh 8 for one shiJW r Irish, Dmish, and Canadian butters, Is to 1» 3d per lb. beef, 7d to 9d per lb. mutton, 8d Sj o?01" lamb' 8(1 t0 l0d Per lb- veal. Hf* ,V P?rk' 7d to 10d per ham, bacon, 7d to 9d per lb.; FISH, POULTRY, AND GAME. Chickens 3s 6d per couple; fowls, Is 6d each; gwlinas, 5s 6d each ducklings, 3s each; hares, 33 6d each rabbits, Is each pigeons,Is 4d per brace pheasants, brace partridges, 3s 6d per brace f wild ducks, 4s 6d per brace; ducks, 3s to 4s each • freeze, 7d to 8d per lb. turkeys, 9dper lb.; soles, J od to Is 8d per lb. red mullet, 2s 6d per lb. turbot, Is 4d per lb. brill, Is per lb. halibut, 9d per lb. lemon soles, 9d per lb. plaice, 5d to 6a per lb. whitmg. 6d per lb. dabs, 4d per lb. gnrneta, M per lb. hake, 5d per lb. mackerel, Jk S' skate' 44 2™ lb- cod> 4d to 6d per lb. haddocks, 4d per lb. lobsters, 2s 6d per lb. white bate, 6d per lb. prawns, 3d per lb. shrimps, lOd per quart. LT-INGEFNI, Thursday.—Fresh butter, Is 3d per lb. fresh eggs, 10 for Is; beef, 6d to 8d per lb. mutton, 7d to 9d per lb. veal, 7dl to 8d per lb. pork, 6d to 8d per lb. ham, 8d to la per lb/- bacon, 5d to 8d per lb. fat pigs, d to 33d per lb. porkets, 148 to 17s each; potatoes, to as per sack; oats, 15s to 15s 3d per quarter; fowls, Is 3d to Is 6d each ducks, 2s 6d to 3s .ach; geese 6s to 8s each; turkeys, 8d per lb. PWLLHELI, Wednesday.—Fresh butter, Is 2d to Is 3d per lb. fresh eggs. 8 for Is; Canadian butter ,1s 2d per lb. beef, 5 £ d to 9d per lb. mutton, 6-0 to lOd per lb. veal, 6d to 8M per lb. pork, 611 to d per lb. fat pigs, DId per lb. porkets, 15i to 188 each; potatoes, 4s and 4s 6d per cwt. carrots, Ad per lb., or 3s 6d per mvt. turnips, d per lb. cabbages, lid to 2d each; eauirflovvF-rs, 4rl to 5d Nwh celery, 2d and 3d per stick; leeks, Id per bunch; cucumbers, 6d to 7d each niellons, 9d to Is each; tomatoes, 8d per lb. apples, 2d to 3d per lb, pe»rs, 3d to 4dl per lb. chickens, 3« and 3s 6d per couple; hares, 2s 6d each rabbit% lid and Is each; pheasants, 46 and 4s 6d per brace; partridges. 2s 6d and 2s 9d per brace; ducks. 2s 6d and 3ft each; geese, 6M to 7d 7d per ib. turkeys, 6 to 7!d per" lb..
--".lIIII!!o.-------------l-Shipping.…
".lIIII!!o.- -l- Shipping. PORTMADOC. Arrirals. --Seven Brothers, Robert- Aberaeion. Rebecca (s.s.), Roberts, Liverpool. Sailings.—Rebecca (s.s.), Roberts, Liverpool. ftIq
I^adolig' Mr Stewart! "
I^adolig' Mr Stewart! Dywed Dickens wrthym fod y Nadolig yn am- ser o garedigrwydd, liaoiioni, a maddeugarwell —yr unig adeg o holl lisoedd y flwyddyn pan y bydd dyniom a merdiied, fel pa trwy gydsyniad cyffredin, yn agor 911 calcnau cauedig yn rhydd ac yn edryah y naill ar y llall fel cydifarddolion tua'r bedd, nid fel creaduriaid yn rhwym i wa- han^l deit.liiau trail]. Er hynv y mae llawer a siwrneiant tu;a/r earehar v Nadolig hwn fel teithwyr gyda'r "Black Maria:" a rhoddwyd dwy eistcddle rad yn y cerbyd hwnw, yn Hedd- lu Lerpwl dydd Mercher, i ddau ddyn garw yr olwg o'r enwan Robert Evans a John Davies, y rhai ddaliwyd yn cardota yn Haughton-street ddydd Mawrth, y rha-i hefyd ddarfu neillduo swm penodol o'u hamser i ymosod yn ffyrnig ar yr hoddgeidwaid. "Nadolig llawen, Mr Stewa.rt," oedd y cyfarcliiad wnAetJt. Evans i'r ynad. Bithr ni wnaeth Mr Stewart ddim and uniawni ei lygad-wydrau a gwgu. "Nid cardota yr oeddwn i, syr. Dim ond gwerthu matches, syr." "0, ie," atebodd yr ynad. "Yr ydyoh cliwi yr hyn ddesgrifia'r gyfraith fol rogue a vagabond, a bydd i chwi hned i garchar am naw mis 0 lafur caled." Yr oedd Evans wedi bod o flaen y llys haner cant o weithiau yn flaen- orol. Anfonwyd Davies i garchar am dri mis o lafur caled. Wedi clywed ei ddedfryd, trodd Evans yn unionjyrchol tll,'r oelloedd islaw, end eyn cychwyn i lawr y grisiau efe a sylwodd yn haerllug: "Wel. dydd da: Nado-lig llawen, Mr Stewart." Mr Stewart: "Arhcswch hyd 1901." Carcharor: "O'r goreu oaf eiohgrweled eto ar 01 dyfod allan." Yna efe a roddodd J "final salute," ao a gerddo-dd yn heini i lawr i'r geJJ. Ira
YR HEN GANRIF A'R NEWYDD.
YR HEN GANRIF A'R NEWYDD. Mewn moment o nnMer trigolion y byd A fjamant o ganrif i ganrif Pan dderfydd yr hen, daw y newydd mewn pryd, Gan ddechreu ei gyrfa o ddifrif. Bu lhieedd o ddynion a gryment gan oed, Addefcnt yn rhvrvdd gywilydd, Eg cvmaint eu hoed ran, na "vyolsant eriood Ddwy ganrif yn cyffwrdd a'u gilydd. Bu'r ganrif sy'n c'lio yn enwog ei nod, Cyflawnodd orchestion digymar, A fyddant yn syndtxl i'r oesau sy'n d'od, A budd i drigolien y ddaea.r; Gvrroniaid, dyfeiswvr, athronAvyr o fri, Dyngarwyr a doethion dysjiedig A wnaethar.t eu rhan yn ddi-ffael ynddi hi _eu, Tw gwneuthur yn ganrif nodedig. Er cvxnaint gyflawnodd y ganrif sy'n awr Ar gilio i fro y gorpfienol, Diameu na fydd i'r un newydd, fel cawr, GyHawrii gorchestion rhvfeddol. Olwynion chwyrn amser sy'n treiglo o hyd, Gan ne.su at gyt'nod amgenach Pan ddelo preswylwyr y ddaear i gyd I fwyniant o fyryd rhagorach. I'wy ddichon ddych'mygu y cynydd a fydd Mown pobpeth ddyrchafa'r ddy noli aeth Yn ystod y ganrif ugein'ed ag sydd Yn dyfod ar frys i fodolaeth? Fod Arglwydd y nefoedd a Llywydd y llawr Yn gwneuthur pob peth yn rhyieddol Sy'n sylfaen i gredu y gwneir pethau mawr 0 fewn i'r canrifoedd dyfodol. Fe dderfydd rhyfela hyd eithaf v byd, Cyfiawnder a esgyu i'r orsedd. Ac yna'r trigidion gyd-ganarit yn nghyd Yn ddedwydd dan faner tangnefedd. Er cailael ein dwyn i briddellau y glyn (X-n dyfod y dydd gwynfydedig. Ca, oesoedrl dyfodoi yn ddiau pryd hyn Hir fwyniant- o fyd bendigedig.. _Jrnr"lIr-w.¡. Argraphwyd a. Chyhoeddwyd dros y Morth Wales Chronicle Company, Limited, gar. Drvirl Williams, yn y "North Wales Chronicle" a'r "Gwalia" Prict- ing Works, Cast on Hous*. High street, Barigor, yii M hi wyf Bangor, yn Sir Gaernarfon ac yn Hwydd fa y Bridge-«tr€«t, Llangefni, yw Mhlwyf Llangefni, Sir Far wn John Willia.m. Dydd Iau, Rhagfyr 27, 1900.
MR BRYN ROBERTS YN YMDDIHEURO.
MR BRYN ROBERTS YN YMDDIHEURO. Dyma fel yr ysgrifena Mr Bryn Robertte, A.S., it "Times -Gan nad yw Ty y Cyffredin yn etstedd yn awr, bydSai'n dda genyf pe risoddech gyfleiisdra i æi gywird gwall « wnes yn fy ar- aieth ddydd Sadwrn diweddaf. Bu i mi yn gyf- eiliornus briodoli i'r Awstraliaid yr anufiidd- ded grybwyllwyd mewn llythyr oddiwrth un o'r Imperial Yeomanry a. ddyfynais allan o'r ng Leader" am ddydd Gwener diweddaf. Yr wyf vn cael mai y "milwyr Trefedigaeth oF' y cyfeirid atynt yn y Ilythrr oeddynt eiddo De Aifriioa, ac nid yr Awstraliaid, yn erbyn pa rai nicl oea yr un eyhuddiad, ac i'r rhai yr wyf yn ymddiii.euro ao yn datgan fy ngcffd ddarfod i mi ddefnyddio ou henwan mewn camgymeriad.
Family Notices
Genedigeethau, Priodasau, a MarwoIaethBa. GENEDIGAETHAU. Jones.—Rhagfyr 12, priod Mr Watkin J. Jones, "overtseer" yn Chwarel Penyrorsedd, yn Glan Dulya House, Ffestiniog, ar ferch. PRlUDASAU. Hewitt-p-guson.-Rhagfy-r 17, yn N ghapel Pres- byteraidd Citv-road, Caer, gan y Parch D. Tre- borth Jones, William Carr Hewitt, casglydd dros yr Inland Revenue, Bangor, gydag Agnes, unig letch Mr John Ferguson, Caer. Thomas-—'Evans.—Rhagfyr 13, yn Nghapel Metho- distiaid Oalfinaidd y Nant,ger Llanbednw,Pwllheli, Ball y Parch W. T. Jones, yn mhresenoldeb y oofrestrydd, Mr E. T. Griffith, Mr Robert J. Tho- mas, Frondeg, gyda Miss Gvttce Mary Evans, Mur|>oeth—y ddaa o Nant. V» ildams—Jones.—Rhagfyr 20, yn Nghapel Twr- gwyu (M.C.), Bangor, gan y Parch Edward A'ho- mas, yn mhresenoldeb Mr Isaac Davies, dirprwy- gofrestrydd, Bethesda, Mr Griffith Williams, Bryn- cocyn, Tregarth, a Miss Ellen Jones, Pendinam, Tregarth. Will lanis-E 11 is. -Rhagfyr 17, yn Nghapel yr An- nibynwyr, Lon Swan, Dinbvch, gan v Parch James Charles, Mr Owen Williams, Love-fane, Dinbych, a Miss Ellis, merch hynaf Mr Thomas EllisJLawvn, Llanrhaiadr. MARWOLAETHAU. Jehu.—Rhagfyr 12, yn ddisyfyd, John Jehu, Bryn. avon, Llanfairca,e'reinion. Jones.-Rha.gfyr 13; Nfis Anno Jones, Ty Newydd, Tregarth, vn 77 mlwydd oed. Pritchard.—tlhagfyr 12, priod William Pritchard, High Grove, Gwrecsam. Pryse.—Rhagfyr 17, yn BrjTiteg, ger Caernarfon, rLaura An/tie, hoffus briod y Parch James Pryce, ficefl Clynnog. Richards.—Rhagfyr 12, yn Rockfleld-road, Anfield, Robert Richards, yn 66 mlwvdd oed. xhomas. Rhagfyr 13, yn Whipcord-lane, Caer, Catherine, baban S. T- a Katm Ti