Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
18 articles on this Page
Rhys Dafydd Sy'n Deyd-.
Rhys Dafydd Sy'n Deyd- Fod canu'r gloeh yn w!H na cJiyfoesiid bars. foritli. Os ydyw canu'r gloch yR gwneud'dyn ys gloch- ydd, fod canu r gloch gan ddynes yn ei ,gwneud Jiithau yn gloehyddes. Fod cor Li fel un ,gwr am enill yn LIan- dudne. Os bydd iddynt ganu cystal a'r nogon, o'r bla-e: a, < bydd yn anniehoiiadwy ^eu'suro. Mat lie hwyliog oedd ynysgol y Bwl'Md;P- y noswaith o'r blaen. Fod y cariadau yn dyfod i fewn fesylxlau. Fod y ferck hono o XI wedi nuwynhau y cyngherdd yn ;rhagorol. Fod yn dda ganddo am y J lane hwnw Jeldaeth a?r wobr o R j tP y ncswaith o'r blaesi. Fod yn ddrwg ganddo fod y ddau beDi. m-myn o ardnl' M- wedi gwneud cymaint 0 gamgynif*- ladau pan ymsrelsarit a y noson ivr bit en. Pe buasai y faricwr athrist yno fe (nEW ai yllo un mwy sbrnvsio ddim rheswm na Dica'i.gymar. Fnd, y merched yn ddigon cvnar wnrfeyw ddydd neu 110s i esj" mar diynod •-■$> gysglyd yr<<lwg a nhwysst. Gwir fod nrv^y o bysgod yn y mor m^g". a ddal- iwyd. ond yn y mor fyddantr.ieu v.edi ranarv- i gyd cyn y rhydduno horaynt eivserch ar y ritaa hyn. F- cryn kwy3 yn ynoson cir ptaen. Fo& dwy eteth byx ,-) eortifeolaeth: w«$i ar faine yn y capet I uai o honysit syrtiik);ar draws y MaSl. F(,'J\. cariad sin yn d*gwydd w-Irych ar y-gj&afan, I & gwrjjiodd yn '.cstbyd. & gwrjjiodd yn '.cstbyd. I gferiad y llall del'oQ yno hefyd, ac 5e rodtwyd y ddwy eneth £ eistedd jrn^gys&rus ;m y-Bet. Pod myned a r vstadHbriodasol wedimyneS yn Deth cyffredin yri.-ardalM y dyddiau byn Fod yr amgjSchiad melus hwmw w.edi f«reu chwyl&road yn y gymydngaetb. Fod .gianer dwsKu o'rn-hyw e'eg w*^uta>lu ym- "weliad ag I, .-n ddiwWtk r ar ifumtes rosfeill- duoL Fod Spring Swal Jaci;" am.ymw ag aria! M—— yr wythr»s>P tfiesaf. 'Felly, look wit! Ei fo$. wedi e&W'-erthin, :■& itsfc^erthnn aiesi-lwpn iddo dojG ei wyitt wrth ci?werthin. pan ganfydd- odd —— yn ceisio 'Sal ysgyfarn^g lief o'r .gath. Myn gafr i, y llme yn rhakf, fed geriyt I feddwl mawr am allu rhedegol yr hen iatrh. Well dt-ne, r8>m rol'-r cyrif'g i Mwjs .IVfl- r achos pw anaml y bydd hi yn esal y fraant hun, er na cklywais iddi Jjvyddo ecioeil Y d lot h-vsbysu yr hen fcortan f«r-g«oe» !fod< •• ysgyfarnog yn siotteadi na iilvgoft>'n fawr, ac-na "fyddai o nix dyben i ii fyned allaii gyda. hi ;i dd;.t .dim ond "email and l,}ig rats. ) Mai dau Jtenill o gan "Yr Hen Xswic" yrtx J rhai trwy amryfusedd a adw.%i ,i"lan .on -yd ddangosflsiM dro yti <al: — Aiixtt d vr y dd cvtfvdd dyn Fr fbod yn Ngardd Tia bu wrthv'i hun • Heb'gymhwys gydmawig Fv yn, addas. Ian fuB Cashaa y mae natur, Hen v-agic- anniijT, ] Par ktfyd anghysur } Di-.t;,i<ur i'r dyn ) Anorphen oedd Eden, r I Adaa ei hunan, Pra yno heb feinwen I dxteiui ei frvd; ^N"es iddp gael Efa, F.i asen fwjn glyd. Wei heilaeh. "Farcud," J • Gwna ddo^vis dy feinwen, A dosgJda brys. Rho fodrvvy briodas V Yn gylcim ei bys Rwy'n credu y byddi, Os gvrnei dithau hyny, M\vy dedwytH dy fywyd W3 a buoRt @S-?i<?>ed Oei eistedd yn Ilaweii, W rth OCIIT dy feinwen, A -V liithau canifajched A gwialchen y coed f rw y n e n -r.i, r-) 1-ity g a y -I>an wadra ei-ki^ t.ed. P. "M. J* y buasai "BcewiJ'' "byth jy^iv^^isior^arwy gana) .*&&>&difl'yn y ejvae^ud o "heii iaiie.' >JEi--fod credu nKai -i o brif iyfeddp4»'J yr -4eg yw cld "BarcudJ"-anu. Miai, enw^-aderyn iii,,vy eezdlgar .na'r bar<j&d a ^52^lei; <afer fel Ifvigenw wrth gann, r :3!¡"Y pre^i is hwnw o arii&l y G- yn ifylo jiii^arw.-jr.dyd^t-au yma, ttherw^iid i lytihyr-gki'djiud y ileffj^ed teinwen oddiaiAO. JMfâl yn fioddi cyngfoor feio chwilio arnvHii anH. 15i; fitjft- wedl. cael telegcam ,"gydag adenydd y ,n gofyn »Sdo.ilu ytiweliad gwy ardail bob nos SM'both am fcs o a»fcser. M»ii y-j5ieswm-; im hyny pdyw;| »d set o ffyimiil' wedi pwnMid eu ik fhle inallaa i y Method5st| iaid U- tb.i4iC>n Sul. Ei feud wedi cajpi Uun y penaethf., yda desgrifiad. o hone-?tacwn .jaewri bys «eocl\i>ob amser yn cadw twrw. -af Y byid yifi) ei JnlI nos' Sabboih ^iH»;af m ei wyL- ied yn mytirC adref<is«c os yn bcsiM^ydcf "Spring Heel Ja^i" gtjelag ef. 9 Mai ferhyn y cand uno feirdd ^Llandrgfan i. "Spring Ht;<il Ubclc B,rgoda,t.,gargc)e.h,orgi-rhy SJaidd RKyw «yrffedy) i drewi; l genav cynytgi, riachaa caith a botiau ci. OhaifE cwn llwdnÜla UQ-lla Efli&vyn < V t, j fyn'd keibio t Baedd anwn, ua bj^id yno, it Rhwth ei g yn ibythu o'i go. jtfvdd crane dddcrafan cryfach-m;lain I Mae n lllaetJifI yn. dt>stach ^!Khown gemyn at in roi g £ mach, iV;i drwyn sur <%aw yn y fiaci\ C^/wt^'i, hoff 1 vmgi.*81 am^jy>ch—ei d't"nern ychiad m&iigoeh-; I>lyg;tdgi gwyllt, I'iygadg^h, G&nfta mul, 'run a Cenfifi, -f3ii geisiais yn gyson—rhoddais liai rAwyddaidd 'jaut^roMion Ni cheawf, daw aclrwrs; ion s I bagan jGwy bwgan X9fl. ■ Alai fel hyn y .eunodd un o fdirdd j golofn: — Mawr filr gylled, Mr HliySj Yn nglan y Traetli rhyw dro Pan ddaeth y gwr, sef David Jojies, I edrych am y fro Ac un neu ddau, ^hwi gofiwch, «y^ Yn d'wedyd maa gwaifch da Oedd gwel'd y dwr oj n Ho»mvi'r bi, A chwerthin "Ha, ha, ha." Difrifol beth mi gofiaf, syr, Ydoedd gweled y fath wr I Yn dod mewn nerth ofnadwy mawr I lenwi'r tai a dwr Mi glywais fod rhyw un yn dweyd 1. Yn pgJAD y Traoth am un Y geiriau hyn i mi, t Mae'n eithsf un à llun. 'Roedd hwn yn gwyboH, syr, Pan ddywedodd -o wrth un Y geiriau hyn mi gofiaf tayth, "MAc-'n eithaf un ei han Wel dwad, gyfaiM, -am,pa;,both Yr oeddyt ti yn dweyd Y geiriau hynod liynod gas, Beth ddarum iei wnewd T A pha'm wyt ti "br»b amser,- wr, Yn edrych arnaf i Fel un yr isaf yn y plwý', Beth ddsrtim wneud i t.P Os darum dywed wiihai'n ifcstn, A dywed wrth pa un, A rheswm am y geiriau hynv :M:a.e'n eithaf un ei hun. Os colled bach a gefais, wr, 0 achos tai a r <dwr, Beth oedd hyny i ti, ffryrid, I wneuthur y mawr stwr A dywedyd hyn wrth hwn a r Hall, Yn enwedig <wrth rhyw un, Y geiriau cas mi gdfiaf byth, "Mae'n eithaf un ei hon "Vel anwyl, Oym gynghor bach fel brawd, I bei-dio bod mor wirion A gwneud-dy hun yn vrfwrd Ac os rui chymFr cynghor, A hy;n:J"'n bur ddilys, Bydd dtirlun mawr ardderchcg I'w -wt.I'd gan Mr Phys. Mai i hwnw a, ddyw/vdodd y geiriau hyn y mae y penillion wedi eithaf un ei hun," ac nid j neb Mai Ay brin y doatkl yr amaer .a wneud dim vchwaneg o hanynt yn hvsbys yr cwythnos hon, ond bydd icw,gweled yr wyth- nos nos; Ei fod wedi. bod .me.wn cyngherd.1 mawreddog y noson o'r klaen yn i Fynyd^ Parys. Mai yr wytlraos nesci y bydd yn fhoddi desgrif- iad o h-ono. Y dylai y rserched iiiauainc hyny o Ll- ac f- gofio y tro nesaf y byddam yn ymgomio trwy y -;tA-Jeplione.fod,.eti,.hymddiddaation yn glyw- adwy mewn llav/er lie IsJblaw Ll-- ac M-. Na fciasai yn ddim llawer iddynt anfon dwy neudair o'r-.orempogau J: yny i Ithys,. -ac yntau mor ffyddl.cai um gaifw chw.ars;u. teg i ie4xxictyd y wlad. Na fua->ai crempog neu ddwy yn gwneud dim drwg-clinaith i'r llanc .k.ynw oedd.n)' gychwyn i'r cyngh-exM i:J\1. Y byddai yn-well iddynt rhyw gyf- rwng ra-y na r telephone i son am eu cariadaai. -Os .na bycklaat yn fwy.,gofalus yn y dyfofloi, y Dydd mwy o'u hanes yn.;cael ei groniclo gan Mays. Felly, "look «'Ut, young ladies." Mai pcth digcn gwartbus yw g>yejesl pobl —— yxi dynijon a, merohed ide er mwyn cael eu "votes i Odc-wis eu;jfair-ddyn yn iaenor. Ei fod yn dweyd mai nid dyna y'ff or.Id iawn na rheolau y M. C. o ddewis blaenoriaid. Mai rlieol y M. sC,. yw gattael i'r eglwysi ddewis eu dynion, ac nid• <anfaaio;'fe 1 pe buaseiifayn dewis aelod SeneddolnL-u rhywbc.-h d'r fath. Os na by-M diwygiad y byild eu henwriu yn cael ymddangooyn y golofn horL
ABERFFI^.W.
ABERFFI^.W. Haeli'>ri.—Yr ydjm ni, weithwyr a,\ thlodion y plwyf uchod, y dyddiau presenol, yn mvytliau hael- '1 ioni ein anrhvdeddus ficer, sef y Parch J. Richards, ,yn ngijd a <€bocge'Maytmi,Bar.. 'Ab e y bon- eddigioii uchod wedi bod mor haelionus a. phrynu I swm enfawr o lo, a'i gvfranu i dlodion .y plwyf. Iddynt y byddo y clod, ond ,yr ydym j*u deall mai Mr Richards ydj'w cyTwug yr b.4'L roddioji. >Efe oedd yr achos o'r ewbl. Yr ydym ni, y gweithwyr yn y rhan ogfciddol o'r .plwyf .uchod, wedi bod F.4 byw am flynyddau mewn niwl a tliart-h tBW *hu.s, a thrwy hyny gael ein dallu i ha-elioni a dyngarwt h ein anrhydeddus ficer, ond erbyn hyn y ,mae ,y ta-rth a'r niwl yn cyd- daiflanu ag oed J iredi oyd-grsrnhoj. ac yr ydjytr ninau yn dechreu dod i e'eiutlo .^wres luwj'ioni a dyngarwcli Mr Rielwds, pa- an. syad yn tywynu a fel y bydd yr haul ar ganol tiydd o luf, ac yn wir mi fyddaf yn rliyfeddu naiuasai gweitlisred GristksiOTol fel hon o eiddo Mr Richai ds yn declxreu toddi tipyn f bellach ar y anynydfioedd roda- yma^sydd o'n cwxipas ni. Nid er mwyn ei wekd, mi gredaf. -y^piae Mr Richards yn cyfranu, .ond oddiai gydyiadeiinlai a I thosturi tuag at dlodiom ein plwyf, ac os ydym ni, fy iydiw.ithwyr, am drlyn i y ar unrhyw { 'sedd, Mr Riclxards ydrw hwsiw, a clufiwcli nid pi&en heb ei brofi ydyw. 01 naga, ond -maen prpfedig a gwertlifawr ydyw yn ei Urvyf un wedi ei bi'^fi vdyF, gwertlifawr ydyw yn ei Urvyf unwedieibröfi vdyF, ac wedi dod allan fel aur coetl\ .a gobQithio, fy nghyd- Wfti^yry1'' yr edrychwn niiuau, nid ar w^nebau hirion, • „0ftd ar weithredoedd haclionias ein pavchus; .ficer.— | Gweitlviwr.. •
BANGOR. if
BANGOR. if v'Vegol y Friars.—Am ddan or gloc% p^ydnawn 'Mercher; Kbrill 12fed, bydd i'r O-wir Barihedig Ari t glwjdd J^sgob Bangor osod i lawr gare«: ,cQffadwT- iaetl'ol, yr adeiladau newyddioa uehod. Bydd i'r Eareh Uanon G. C. Bell. pen mejstrC61cg Marl- 9 bo-rough, ac eraill siarad ar yr achlysur. Angladd.—Prydnawn Ian diweddaf hdferyngwyd yr Jjyn oedd farwol o'r diweddar Mrs Hump £ "eysr priod. Mr T. J. Humphreys, Biyjiteg-ternifte, ;Ban-; gox, i dy ei hir gartref yn MyTiswent GJan^dda. Meich. ,oedd Mrs Humphreys i'r diweddar Mr Ro- bert Jvoi>erts, oriadurwr, High-street, Bangar- :Bu yn aiy.ilui yn, ngafaelion afiechyd am ata»er 'DtfartSj.-ond erioed ni fu ei haddfwynaoh yn y pair, a dioddflfodd yr oil igyda"" ^mynedd mwyaf. Maw-ro-edd ei -,y,,Iiarcli %E3 a yn mbljtl y nuer lluoeog a'i hadwaecai, ac Did oesi aniheuaeth yn meddwl neb ei bod wedi aewid wlad weiJ Angladd cyhoeddus ydoedd, a daeth nifer; fawi- yt iighyd. Gweinyddwyd gan y Parch T. J.: wy WheidoQ, Arddangosir llawer o gydjTndeimlad gyda: Mr Humphreys a'r teufei yn eu trallod blin. Adlfc-uiant-GyTihaliodd wngen Bangor o tTn£.èb' Dirwestol .Merched Gogle<U Cymru yr ail o gyfresi cyfarfodydd amrywiaethol yn Ysgoldjr y Tabemacl,; nos Fawftltr—Mrs W. Jones, Gwyaant, eto wn; Ilywyddji. vGafwyd anerchiad rhagorol gan y ParQh, T. J. W'Widon ar "Hunanymwadiad ac aberth" yr, I nglyn a diwefit. OJ.-Íwyd .,adroddiada.u campus gan j Mr E. Q. Jones (o'r swyda hon) a Mr W'atei* (o. Goleg y Bed^ddwyr) yn nahyda chaneuon gan Miss j A. WiUiaais,'confectioner, Gcirth, a chan nifer deth- j oledig o blant. Cyfeiliwyd ^gan Miss J. E. Jones; (Gartli) a Mi«s M. E. Huglsts (Caellepa). 1 Marwolaeih St-fr, J. Mendu«,)Jones.—Dydd Iau dv weddaf, yn nlrr ei fab-yn-n|jhyfraith (Mr Henry; Davies, "grocer," Upper Bangpr), bu yr henafgwr parchus a'r wgiajphydd adnabj'ddus uchod farw, yn yr oedran aeddted o 84 mlwydfl, wedi cystudd byr, yr hwn a ddiodd^odd gyda.g aaiynedd Cnst-ionogol. Mab ydoedd Xi- iiones i'r diweadar Barch Edward Jones (Llantysilio),gweinidog eujvog gyda'r Wesley- aid, a ganwyd Mr_<Mendus Jones yn Aberystwyth. Cafodd addysg ddp.^yn. nechreu eiyyifa yn ysgolion Treffynon, Helygair), Beaumaris grammar School, v})olgelley Grammar ttchool, DinbYàh a Gwrecsam, Jle yr jonunodd aV-eg^wys Wesleyaidii. dan weinidog- aeth y Pa,rch Edwtsvi Jones, Ba^iafarn,^ tua 10 ^^ynedd yn ol. Gddi^io symudodd Lcnidloes, lie I y" dod wyd cf yn egwy()rwas i ddyggiyv-' gelfyddyd o raphu. -,Wb yni ar 1 ddysga ei geii.ddyd, ac yn y liv^yddyn 1836 cawa-i iddo gycJi- :wy'n masnach iddo ihuri. Yr a,deg hvuo argraphai "Y'^Uiurgrawn We^s^yfliidl^ (pa un a barwiodd i'w ar- gp.af>ou hy^ei fai-vj«),Ja<f.*h' a "Trysor i *Blentyn." Bu >J»»jFyd argrapbu y Winllan' w 21ain o ^yn^ddoedd, neblaw liawei m lyfrau eraitl. Yr oedd hefyd *yn awdurdod ardeg Cymraeg, f&c efe a g^unsogdodd ac a. argra^diodd "Ramadeg tCIyjaraeg," yr hwn;i, dderbyniodd pyijrieiitfiwj'aeth ucbel igaa brif lejjfarioti genedl. ac a drwy amryw' ^grapli- iadwU- 0 Lanidloes efe ?eyflaadodd i Faagor tua den&iifirflH.if)rnedd yn ol, 2ey,ca-"iai yn mlaen^a«nach eang fel aigraphydd, a lie, .iieij-d, yr enillodfl iido ei biiKi sailv o barch fel dinecydd, boneddft.ii;, a ChrlstWn. Yr oedd Mr «Ie>nes hefyd yn liUsrtor a cherd&-r 'giW,jI.h. Yr oedd yn nr. rt'r rhai cyntaiTjisi y Dvwy+<ogaetfii i allu cysodi .eerd^wriaeth yn yr .tei; nod1a.ntacJ- ne ger ein bron I-yír a argrapTd, ganddo taor'b?ll yn ol ag 1844, yn dwyn y t«i,tl o r'CyfailI f .C'a^ii,rion." irr /■el yr awgrjrns-; wyd, yn a&od-.o fcglwys y Weskyai^i yn St. Piuil's,, Bangor. Ik, yn dt-iau. bydd ytt ,ehw!ith gan ei gyd- aelodau wekd ovlc yn wag. Cydyuid^wlir yn ddwfn a'i bed&ir iB««x'h vsydd wedi eu gadael i .<jfe«ru eu colled ar ol tad t/rnr a g«»falu«.
BEAlJMARIR¡
BEAlJMARIR ¡ Newid Pwlpti-dttU.—^Y Sabboth d.ív,di.f.d fe bre- I ^ftivwyd gan y Farch It John (A.5 yn a<ddoldy y %esleyaid, a'r Pjir«h Phitip Price (W.| ^ddoldy y-t Annilynwyr. Pyma Vydd arnom a^en ya Ngiiymru—nn^y o'r uncleb, & llai o'r eenfigen cicctol. Te Parti a Chyngherdd.™^Prydna.wn ddy&d Iau diweddaf cjTilialiwyd yr uchod gan y brodyr ¥res- bj-teraitld yn y Neuadd Prefol. Yn yr livryrcaf-Ayd I cynghwad hynod o ddifyrus gan aelodau o'r Ysgol Sul. Ivlawwyd y gadair gan y Cyoghorwr H. TJw- mas yn gaj^ipus. Yr oed4 y mynediad i mswn y% rhad, ond ^?vna»d casglia-d tuag at yr achos CyYõ. terfynu y cyfarfod.. ) Penodiad"-—I>s'rbyniodd Mrs Herbeei, Wiltshire J Brewery, newydd da y dydd o'r blaen, Bet. fod ei mhab.Mr John Neircater.wedi ei benodi yn brif-feistr yn un o'r ysgolion yn Esgobaeth Norwich, Nos ^efcljef diw^dsM cyrawdd cyfarfod JTO^FPl lo yu Ysgol y Caledonians, Ltundain, lie yr oedd wedi bod yn athraw am flj-nyddau lawer. Fel arwydd o'u teimladan da t.u.g ato, cyfi'wyti*y d iddo ^yskefb, sdf oriawr aur a "cheque." Siaradwyd yn wresog ac i'r pwrpas gan y Cadeirydd oherwydd ei golli, ond yr oeddynt 011 yn falch o'i ddyrchafiad. Dynaa lafur a gofal ei fam> ga-redig wedi ei goroni, ac yr ydjTn yn dymano iddo bob Qwyddiant yn ei gylch ntwydd.-— Trefwr.
CAERNARFON.
CAERNARFON. Gwledd EwJ^udol.—Nos Sabbotli, perchenogid pwlpud Ebenezer, y Wesieya?d, gan v gwr ieuano adnabyddus a:'rrsgolhaiggwycli, Mri H. Michael, Porthdinerwig.. Ikteth Uawer o'i edsnygwyr yn nghyd, a chydnabyddir iddynt gael gwledd felus a 9 hir gofir. Niid»es eisdeu<canmoliaeth ary dyn ieuanc hwn, y mae yn amlwg ei fod wedi ei arfaethu i'r gwuith. Meddai lais Pyfoethoc,, ii -elyflawndet o bono. Triniai ei destyn yn Janwl, a i-iieidw -y dorf i edrych. yn syJwgar arrra gyda trwrendawiad astud. Nid oes amheus.eth am ei ddyfodol. Os yieaniateir iddo fywyd ar- iechyd, fcj-dd o allu a-medr mawr yn ei gylch crefyddol .nmbwysiedig. Llys yr Ynadon SiroL—Dydd Sadwrn, gerbron Mr D. P- Williams, Mr J. issard .'Davies, Mr R. Roberts, a Mr G. J. Rcfeerts. gwrandawyd yr achos- ion eazlxnol:-Vipcsodiao Cyhuddwj'id baciigen ü'r enw William Jones, Bwlchyllyn, gan ;Da\ id Owen, 0 ymosod arno. Erlynid gan Mr J. T. Roberts, a diifyxiid gan Mr Richard Roberts. Tyst-iodd yr erlynydd onai labrwr oedd yn byw yn Ges are a te r race, BwiehyByn. Nos AVeiie--r,. ,,v-ythnos i'r diweddaf, yr oe-dd yn y Band of Hope, ac yr oedd y diffynydd yno hefyd, yn eistedd mown cornel. YT.oedd o'r farn ei fod yn gwneud twrw yno, a dywedodd -yntau rai gciriai; w.rtbo yn cwyno ohenwdd hyny. Pan ar y tforsdd gartref aoth y diSynydd ato, a gofynodd iddo pahaiiKi y darfu iddo ei nodi ef allan a'i enwi yn y cyfai'fad. Yr oedd yn amlwg fod y lyn wedi colli ei dyaaher; ta-rawodd y tyst yn ei wynftb. Yr oedd yr ynadon o'r farn y byddai yn well i'r .partion setlo yr angydiod heb gynorthwy yr ustusiaid, ac wedi iddynt ymneilkluo, cytunodci y diffynydd i wneud ymddiheuriad ac i dalu y c< st.au. Tafl-arvdvyr achos tllm.Lladrad: Am lac,, .:<. cot Thomas Riley, Porthdinorwig, anforM-yd-J. Burns am bythefnos 1 garchar.—Helynt ^V-uluol .tawliai Ann Lloyd, Bontnewydd, dair )..gini gain ei gwr, arian dyledus eddiarne,, at -ei .chyoal, vyn.i»l gorchymynVroed iddo dro yn ol. Addefodd y diffynydd fod arto lp 5s, ac -addawodd eu talu yn mil en yr wythnos. Buddi^fcdiaeth y .Cor -Meibion. Yn hwyr nos Feicher «derbyniwyd y newydd trwy y pellebr fod y cor wedi dod o'r frwydr, allan o bedwar o gorau, yn feuidugol yn Eisteddfod Llundain. Gawsant dder- byniad tj-wysoga-idd areu cyrhaeddiad gartref. I. 'J
ICAPREG-LEFN.
CAPREG-LEFN. Marwalaeth iVr Tliowas. G-legyrog Ganol.-—Bydd yp. chwit-higan lawer glyftTed.f>r>d y geiriau hyny wedi eu gwirio, "Ei le nkl edwyn ddim o hono ef mwy," yn banes Air Thomas, Glegyiog Ganol. Bu farw boreal Sabbot-ii, y.26ain o Ghwefror, am chwai ter wedi chwecii, ar .ol ond yrhydig o gystvidd, er ei fod yn cwyno ers .tiro gan rhyw anhwyldeb. Bydd ei farwol- aethyn goUed anadferadwy i fyd, eglwys,, s.'r teulu. Yr oedd j e .ddyu defnyidiol< irti.'wn Gynghoraui. etc., fel y bydd y byd yn teimlo ei golled. Ck:d yr eg- fel y bydd y byd yn teimlo ei golied. Ond yr eg- lwp: isydd -iwedi cad colled, ie, fawr iawn hefyd; dyna He yr oedd yn gartrefol ae wrtli fodd ei--gj)Ion— "ya nliy Bdxiw." Yr oedd Rha-gluniaeth .wedi ei fendithio .& idawn a gallu naturiol uwchlaw y cyff, redin, ac yr oedd yr eglwys wedi gweled hyny ers blynyddoedd, gan ei alw i fod yn fiaenor, ac u-noedd yn gallu Ileum y arwydd i'w hymylon 'doc.dd.I. I oedd Kiaradonor naturiol iddo ag anadlu. ac yr oedd y dda-wn hono wedi ei thrwytho a gwybodaeth eang, fel yr oedd gwrando iirno yn adeiladaeth ac yn ddifyrweh. beb: amser i bwrpas. Yr oe-dd yn meddu ar synwyr cyffredin cryf, yr 1}"TI sydd anhcKgorol i fod yn fiaenor da, ae fe fyddai n ymdrin. a. pliob achos yn ddoeth ac yn ddidramgwydd, fel yr oedd ei 1archyn fawr yn mhlith ei Ixibl. Yr oedd ganddo galon gared^ i gyfraim at bob achos da, a moddion yn cyfateb ir galon.yr hyn sydd y» angenrheidiol tnag at, gario yr achas yn mlaen yu llwyddianus. Yr oedd hefyd yn gerddov galluog, ac, yn meddu ar lais clir a soniarus, yr -hyn oedd yn ei > gjTohwyso i ar^-iin y gan yn effeitluol. Dysgodd, lawer o blant y gjon-dogaeth igünu, ac y mae ol el., lafur i'w weled rn amlwg yn y cyfeiriad yma ynJ Seion. Nodwedcl arall amlv g iawn yrrldo ydoedd— un mawr mewn gweddi. Dyma lie yr oedd yn rhagori. Yr oedd y ddawn YIlla, yn goron ar y 1 cwbl. Byddai yn gartrefdl iawn gyd a'] Dduw ar ei liniau. Yr oedd wrth zodd i galon yn ynibil arno Ef. Byddai yn "dreat" ei gjywed geiriau yn byr- ljTnio, a'r rhai hyny o dan arweiniad yr Ysbiyd, nes '■ y byddai ei wedefiasu yn ,cael dylanwad dw^ s ar bawb. Er fod ganddo fferaia fawr i ofalu am dani, fyddai dim yn ei rwystro i fod yn ffyddlawn yn y cyfar- fodydd gweddi ac Rewysig. Diiw a drugarhao wrth eglwys JSeion, fel ag i gyfodi dynion i lenw& y bwlch mawr sydd wedi ci wawud i-nddi. Hydenwn y bydd yr amgylchiad yn foddion i syxe?i^ylu bechgy-n ieuainc yr eglwys i osod e,u hysg«yddaji o dan yr arch a'i chario yn mlaen yn llvyddianus, Nawdd y JM fydd dros ei weddw unig ac amddiia-d, a thros ei ddau f iib, a gobeithio y syrth y/sbryd a gsrcitligarwch a-u tad arnynt hwy, fel ag i "Gysegru bkenffiwyth dyddiau eu hoee I garu'r Hwn fu -r y Groes." Bydd yr angladd yn cymeryd lie ddydd Gvrener, yn cychwyn am ddau, ac i'w gladdoi yn Mynwent- Eben- ezer, Llanfechell (angladd eyhaeddjis).—PI
CEFNIWRCH (Llangefni).
CEFNIWRCH (Llangefni). Marwolaeth.—Boreu ddydd Sadwrn. y 251ID cyn- fisol, bu farw yr hen chwaer adu.hydduK. Mrs Catherine Hughes, Ty'r Capel, yn SQzun mlwydJ oed. Ni chafodd ond ychydig ddyddiau o salwcli tnvm. Ec ei bod ers tro yn methu dod i'r capel cto yr oedd yn addfedu o ddydd i ddydd o ran ei liysbryd, ac yn hiraethu am fyned adrcf at ei Thad NefoL Darllen- odd lawer ar ei Beibl, ac efe oedd ei chysur penaf ers blynyddoedd, a byddai ei phrofiad yn feJus ac yn £ vwyd i'r Eglwys pan yn ei adrodd. Yr oedd yn byw yn y Ty Capel ers blynyJdau lawer. felly yr oedd wedi gwasanaethu yn ifyddlon yn ol ei ganu, gj'da igwneud ei gorcu i groesawu gweinidogion a pnregethwjT y sir. Gladdwyd lu ddydd Marcher (heddyw). Heddwch i'w llwch hyd ganiad yr udgorn. Mae asgeu yn bylchio yn ami yn yr ardal hon. ac ■y; mae hwn yn bumed, a'r pump hyny o'r pum' ty agosaf i'w gilydd, ers tipyn gyda blwyddyn. "Am hyny byddweh chwitliau barod."—Brodor.
CEM4.ES.
CEM4.ES. 'Village Hall.—Nos Wener, Cli-wefror 17eg, tra- ddodwyd darlith yma, gan y Parch H. Pugh, Aber- ffraw, ar "Y Diwygiad Crefyddol, 1859." Daeth cynulliad lluosog yn nghyd, a mwynliawyd y cyfar- fod yn fawr. Llywyddwyd gan Mr J. Williams, Trc'r Got Isa'.—Cafwyd, nos Wener diwfddaf, yn y. un lie, anercliiad rhagorol gan y Parch D. Rees, Capel Mawr (cadeirydd y Cynghor Sirol), ar "Man- ieision 111 Dyledswyddau Boreu Oes." Gresyn na fuasai cynulliad llawer mwy yn gwrandaw ar rKyiwad;.u buddiol ac ymarferol y boneddwr hwn. Cafodd y rhai ddaethant yn nghyd dal da am roddi en ifmenoldeb. Y cadeirydd ydoedd y Parch R. W. Babies (B.).Goliebydd. Mr ■ Golygydd.—Nid rhyw lawer o ddigwyddiadan pwysig-aydd yn cymeryd lie yma v dyddiau hyn. Er hyny efallai nad anfiuddiol fyddai cofnodi rhyw beth aw sydd' wedi digwydd yn ddiweddar. Nos Wener, yr 17eg cyfu.ol. cawsom ddarlith ragorol yn y Tillage HaD, ,Ln y Parch H. Pugh, Aberifraw, ar "Ddiwy-giad 1859," fely'i gelwir. Yr oedd yn hynod ddyddorel ac addysgiadol, yn neillduol i'r bobl ieu- ainc, obiegid nad ydynt hwy wedi gweled na chlywed y pet-hau rhj'fedd gymerodd le y pryd hwnw, ond yn unig y son -tni da.no. Gwawried dyddiau cyffclyb yn fuan ewl, ar ein gwlad, y mae mawr angen am dano,—Nas Fercher diweddaf cawsom y fraint. o wrandaw y Parch R. Roberts, periglor Llanfeclicll, yn pregethuyn yr eglwys newydd yma. Cymfrodd ei destyn oddior Luc xviii., 31-34. Cafodd gynulleid- fa luosog i'w wrandaw, a phrcgethodd yn effeithiol ac addysgiadol. Y mae y gwr parchus hwn yn draddodwr gcymus a gwreiddiol. ac yn dangos medr i.drin pethau nawrion a plinvytig yr Efengyl mewn dull syml ac agos i'r gwrandawv cylfredin. Carem ei glywed yn fnan eto.-NoF vvetier diweddaf cawsom ddarlith w-eitl,fax-)- ac -,mwrol cati y Parch D. Rees, Y.H.. Ca.pel Majrr. Y testyn oedd "Boreu oes a'i ddyledswydda-u/" Yr oedd y siaradwr yn ei liMyliuu gorcu, er (y mae yn ddrwp adrodd) fod y gynulleidfa yn hynod'deneu, ond pstrehns. Gresyn na fuasai holl ieuenctyd yr ard;il yn bresencl; eier genyf y cawsai y cyfryw les anmhrisiadwy aT 01 ei wrandaw. Y mae l!e i ofni fod rhyw d'liffyg pwysig yn peri fod can lleied or ieue».esy<l a'r dosbarth gWtithiol yn wynyciiu y cyfarodydd g^verthfawr hyn Kjrdd bob wv-thnos yn y neuadd Yn neillduol felly, pan y xoeddyliwn m'.i ar gyfer y cyfryw ddosbarth y dar- pas*K^'d y lie, ac mai hyny oedd amcan penaf y boneddwr caredig wrth ei ..adciladu. Yr wyf yn un ochr o hyn ydyw y svniad sydd yn Hahlk'b y dosbarfchiadmi grybwyliais, y diegwylir taj g;oiddynt am fjoie/1 yn* i wrandaw. tra y colcdd- nt y -niiiad fod y b.ine^darr a roddodd yr adeilad yn ei diyflwyno i'r axdal i fod yn rhydd ac yn rhad. Bydded "i'r pwyllgor cysylltiedig a'r lie ystyried hyn vn fuan, oaide bydd y sefydliad gwertlifawr hwn cyn hir yn wadli nag ofei .—bylwedydd.
LERPWL, j
LERPWL, j Gwledd Fi\"(iyddol.—Dydd Mfwrrth bu gwledd j de flynyiidol Ho?i-r^ul, yn cael ei diiyn gan gwrdd amrywiaethol, Mr John Morris, Y.IL- yn y gad- d air, a'r Parch D. Jones yn arwain, Cymcrwyd rhan mewn canu ac adredd gan gor lleol, Miss Nellie Poberts, Miss Bessie Hughes,, Mri Griffith Evans, J. Williams, Yaughan E. P. Wil- liams, ac R. W, Jones. Adloniant goreu'r cwrdd oedsJ yxogom rfiwiig Taoams a Barbara. Jifirtlcy a Sam Xilwyd, sefMr B. vO. Williams, Miss Nellie Roberts, a Mr R G. Owen. Yr oedd eu diwyg a'u dullwedd yn nodedig-o naturiol, a mawr fwyn- heid eu hymgom. Yn y gystadleuaeth ar adrodd "X Meddwyn," barnwyd^Ifan Thomas yn oreu, Ti-ebor tleifiad yn ail, a rhoed gwobr hefyd i Griff. Davies. j Gyfarfod Cystadleuol Princes-road. Cynhal- | iwyd y rhan gyntaf o'r cyfarfod blynyddol hwn nos Tawrth. O'i flaea, bu canoedd yn mwynhau gwledd arferol y Cymry, ac erbyn saith o'r gloch yr-oedd y capel yn lied lawn. Cymerwyd y gadair gan Mr Nathaniel Bebb, ac arweiniwyd yn dde- heuig gan y Parch John Williams. Anaml, os erioed, y gwelwyd. cyfarfod trefnusach elai pob- peth yn mlaen yn rhwydd fel peiriant. Y beirn- iaid cerddorol oeddynt Mr Hartwell Jones, or- ganydd y capel, a Mr E. Ffestin Jones, A.C., 'Ffestiniog, yr hwn hefyd a weinyddai fel dadgan- ydd, ac a dderbyniodd gymeradwyaeth frwd y dorf bob tro y canodd Oyfeilid yn ei dull medrus aifferol gan Miss :Uaggie Evans, Birkenhead. Wele restr o'r prif enillwyr:-—Oofnodi sylwedd pregeth, M. G. Roberts, Princes-road. Cyfan- soddi ton gynulleidfaol, allan c luaws eiddo Mr R-.Drury, N. a S. W. Bank. Canwyd y don fudd- ugol gan barti, a mawr fwynheid ei nodau melus. Unawd soprano, "Tlie Heavenly Song," cystad- leiiaeth. gampus, a Miss Lilly Jones, 116, Selborne- street, yn oreu. Llawlyfr priodol i'w gyflwyno i bobl ieuainc ar eu dyfodiad i'r ddinas, M. G. Ro- berts, Princes-road. Ateb cwestiynau cerddorol, Elsie Williams, Mulgrave-street. Un cor plant, sef Princes-road, dan arweiniad Mr D. J. Wil- liams, ymgeisiodd ar ganu "Gadewch i blant byeh- ain," ac yn deilwng o'r wobr. Cyfieithu i'r Saes- negvMr John Hughes, 17, Upper Warwick-street. I. Canu pedwarawd ar yr olwg gyntaf, parti Mr D. Roberts, Bootle. Dadansoddi darn cerddorol, Mr D. W. Davies, Crosshall-street. Canu wrth y glust. A. LI. Roberts, Rosebery-street. Ymgeis- iodd 22 ar y prif draethawd, "Neillduolion Efengyl Iarc," a lluaws o honynt yn rhagorol. Rhanwyd y wobr rhwng Mr H. R. Williams, Amlwch, a Mr Vaughan Hughes, Anfield-road. Unawd tenor, Mr Barrow Thorpe, Shaw-street. Cyfansoddi emyn, y Parch T. Rees Jones, Anfield, allan o luasvs. Nid oedd neb yn deilwng o'r wobr am gyf- ieitlhu o'r Saesneg i'r Gymraeg. Dau englyn, NT- "Yiwl, ""Orwydryn" oedd y goreu, ond ni atebodd i'w -enw. Un cor meibion, sef Eryri, dan arwein- iad Mr Jones, ymgeisiodd ar ganu "Y Rhyfel- farch," a rhoed iddo haner y wobr. Cyfieithu emyn i'r Saesneg, y Parch John Owen, Bettwsy- coed. Adroddiad, "Y Groes," Mr Enoch Jones, Beaeonsfield-street. Yn ystod y cyfarfod canwyd yn swynoJ gan Miss Frances Jones, Ccfnmawr, a riiocnl cncor iddi.
. LLANDDANIELFAB.
LLANDDANIELFAB. Sivper Cor yr Eglwys.—Trey gavedigrwydd y Gwir Airhyileddus Arglwvdd B*ton mwynhaodd Cor Eglwys y PIWN-F uchod swper ardderchog. wedi ei barotoi ar eu cyfer yn y Persondy. y nos Sadwrn o'r blaen. Am oddeutu saith o'r jgloch eisteddodd dros ddeugain wrth y. byrddau. a. pLawh a gwyneb siriol wrth gsntod y trugareddau wedi ei, coo,i o'u blaen. Ar ol i bawb gael eu digoni jiincillduodd llawer i'r "drawing-rooan." ac a^tlipwyd -.trwj' raglen fel y canlyn Ciul, "Merclxy Citdbei, Owen Thomas, Cliurch-etrrttc-e; eun, "Ta, Mr R. Roberts, Tyddyn Bach; can, "Y bachgen dewr," Mr 0. Thomas. Crossing can,"A welwch ciliwi fi," Mr Isaac Jones; can. "Na, na. wir," Mrs Ifravies unawd ar y berdoneg-("iychau Aberdyfi,"A3iss tflettie Hughes can, "Juanita,Mrs Butler; can, "Gwlad y Delyn. Mr R. Roberts, Tyddyn Bach; can., "Y.aiiorwr ar y don." Pareh W. Davies; can iNIr Tom. Williams; caa^. 'Owymp Llewelyn,' Air T. Hughes, Brynhyfryd; -can. "Rwin myn'd," Mr Q. Thomas. Church-terrace. zÇyfciliwyd gan MissH^t-tie Hughes, ¡ Maes-y-Garnedd Talwyd diolchgarwch gan y Parch ,T. Davies i Argl^rydd Boston am ei baehoni.a dywed- odd air neu ddaa wrth y cor am iddynt ,y?r,drechu i fod.yn ffyddlawn yji y cyfarfodydd caou, acyn gyson yn y gwasanaethau. Otvfwyd araeth fer, ond i'r j pwrpas, gan Mr Nirholls Jones. W' edi hyny, dioleh- odd Mr J. Williams.'Ty'nycoed, TO wresog i i Parch T. a Mrs Davies am y drafferth fawr yr oeddynt wedi <jgymcryd i barotoi y wledd, a rhoddwyd "cheers" iddynt. Yna terfynVyd trwy ganu '"Hen wlad fy jihadau'' a "God save -Jhe Queen," ac yn ddiamheuol iddynt. Y nn. terfynVyd trwy ganu "Hen wlad fy jihadau'' a "God save -Jhe Queen," ac yn ddiamheuol aeth pawb i'w cartrefleoedd wedi eu llwj-r foddha-u. (vair neu ddau yn rhagor Y mae y Parch T. Davies, gyda chydsyniad yr Eglwys.wedi mabwysiadu"Emyn- iadur" yr Esgob 'X<loy4 ;ac yr ydym yn edrych yx mlaen am welli;int mawr yn nghaniadaeth y Gysegr, a gobeitliio y gwnaiff y cor eu goreu i ddysgu yr hyinnan newydd, o dan sxweiniaa Mr Davies.—-Un ,oeM yno. n. -j
LLANERCTIYMEDD.I.
LLANERCTIYMEDD. I. Bwxdd y Gwarcheidw&id^-Cynhaliwyd cyfarfod misol y Bwrdd hwn ddydd .^ercher, dan lywyddiaeth Mr A McKillop, Y. H. Yr oedd hefyd yn bresenol I —Mri Owen Griffith (is-g deirydd), C. F. Priestley, Lewis Hughes, John Hughes, Lewis Thomas, Thomas Frit chard, a Richard Williams, Am- ) lwch Thomas Jones, Creigiau Mawr; Owen Wil- r liams, Ty'nybuarth; W.. Daniel Vvilliams. Llanfair M.E. John Elias, LlanwenllwyfoDavid J. Jones, Llanfechell; Griffith Roberts, Lianillgo Robert I Jones, Llangefni; Q. Williams. Llanfechell; J. Jones, Llanerchyroedd J. L. Jones, do. W. Jones Hughes, ilaribedrgoch H. 0. Jonet. Llechcynfar- ¥vdd Thoigas Williams, Llanfair M.E. Hugh homas, Carrog a Thomas Hughes (clerc).—Dar- llenwyd llythyr oddiwrth Mr R. 0. Paynter, ysgrifen- ydu mygédol yr Amlwch Jubilee Nursing Association, yn gofyn a oedd'eu hapel am gj-northwj^ arianol wedi cael vstvriaeth y Bwrdd. I>ywedodd Mr Lewis Hughes fod lOOOp wedi eu casglu mewn cysylltiad a'r mudiad gycliwynwj-d gan yr Arglwydd-raglaw (Syr Riciiard Williaws Bulkelcy, Bar,), Yr oedd Amlwch wedi Ilwiddc, i gael nyrs, cadwraefch yr hon a gostiai o 75p i 78p iddynt, Yr oedd y swm o 40p wedi ei gasglu yn Amlwch. Tanysgrifiai Gwarcheidwaid Caernarfon, Bangor, a Phwllheli, 20p yn fiynyddol. Yr oedd y nyrs i Amlwch wedi ei chyflogi, a byddai gyda hwynt yn mhch y mis. Deallai fod Porth- aeth-wy yn cael lOp. Mr Priestley: Nid vryi yn meddwl eu bod yn cael lOp. Dywedodd Mr Hughes y eredai eu bod yn meddu y gallu i danysgrifio. Sylwodd Mr Priestley y caffai oieser i gynyg 5p y flwyddyn, gyda chaniatad Bwrdd Llywodraeth Leol. Eiliwyd gan Mr Owen Griffith, a phasiwyd y pender- fyniad.—Darllenwyd llythyr oddiwrth glerc Unde-b Keighlejr yn cefnogi mesur Mr Flower, er helaet.hu galluoedd gwarcheidwaid dros blant tlodion. Yn bresenol yr unig allu b bwys a feddent oedd dan Ddeddf y Tlodion. 1889, yr. lion a'i gailuogai i ddal gafael plentjm rhiant pa un ullai fod wedi ei adael, neu allai fod yn ngharchar am droso Id yn erbyn j plentyn dywededig. Mabw^7siadwjrd y jier.derfyniad. —Ysgrifena Dr. Llewelyn F. Cox, ^v.ycidog meddyg- 01 Gwallgofdy Dinbycli, yn hysby?.. fod Owen Jones, ffermwr, Ty Mawr, Llanddyfnan, wedi marw yn y sefydliad hwnw.—Darllenwyd cyichlythyr parthed blwydd-daliadau hen bobl, a cliopi o'r mesur sydd wedi ei barotoi gan yr Amh. Lionel Holland, A.S. Sylwodd Mr Lewis Hughes mai prin y gallent basio penderfyniad ar lybudd mor fyr. Dylasent weled y mesur. a datgrn eu barn arno eto. Cvnygiodd fod i'r cyichlythyr gael ei adael ar y bwrdd am lis fel y caff,ci yr aelodau ei weied. inliwyd hyn gan Mr Owen Griffith, a phasiwyd.-—Adroddodd y Clerc fod gweddi 11 o 1090p 2s 9c yn mvylaw y trysorydd. Cyflwynodd ei anicrmgyfr'.f o'r derbyniadau a'r treul- ia i am yr haner blwyddyn yn diweddu Medi 29ain Derbyniadau, 1453p swm y lalhidau jmgenrheidiol yn ol Is y bunt ar y gronfa- tryffredin. 1997p; treth sirol yn ol g. 325p; cyfanswm. 3776p. TreuLiau, 3759p. Ar gynygiad Mr Lewis Hughes. yn cael ei eilio gan Mr Owen Williams, Ty'nybuarth. pasiwyd yr amcangyfrif. — Yn ol adroddiad y Meistr (Mr Meshach Thomas), yr oedd 51 yn y ty, o'i gydmaru a 40 y lljmedd crwydriaid, 10; o synwyr gwan. 2 plant yn ysgol y tlotty-—bechgyn 13, genethod 8. CynghoV Dosba-rth Twreelyn.—CVnilaliwyd cyfar- fod gohiriedig o'r Cynghor hwn ar derfyniad cyfarfod v Gwarcheidwaid, o dan lywyddiaeth Mr Lewis I Hughes, Y.H. Adroddodd y pwvligor banodwyd i ymweled a Chemaes yn nglyn a'r cynllun i ddadblygu Cemaes, a, chyfarfyddasant bwyllgor o'r Cynglior Plwyf. Archwilia-sant y cynlluniau yn y YiLage Hall, ac aethant dros air y ffyrdd newydd a gynygid. Yr oedd yn unfrydol wedi penderfjmu argjnnhell rhai cyfnewidiadau ddaugosid ar gynllun a ddygid gerbron, ar y dealltwriaeth fod digon o le i fyned j i lan y mor. amddiffyniad i atal niwed jan y mor, 1 a gwncuthuriad y ffyrdd ar y "levels" duangosid ar v plan. Cynieradwycnt wneud ymuitli a r ffordd ar --iL y "fin y traetb, a chau yr hen ffcrdd o Gemats i Amlwch, Ar gynygiad Mr D. J. Jones, vn cael ei e.lio gin Mr \V. Jones Hughes, niubwysiadwyd yr adrod-iiad.— Darlieno-dd Mr Hugh Thomas aoroddiad y pwyllgor benodwyd i ymweled a r ffordd Corn Cam, Pihosybol. Yr oedd y ffordd mewn cyfiwr drwg iawn, ;w argym- hellent fod gwyneb newydd vn cael ei rodd; rni. ar draul a amcangyfriiid yn 87p 10s. Mabwysjadwyd yr adr<)ddiiid. Sylwodd y Cadeirydd fod C-yngiior Plwyf Rhosybol yn cvnyg 50p, ond yn awr yr oedd o 87p 10s*o'u blaenau. Ar ol peth dadleu penderfynw^d, ar gynygiad Mr Owen Griffith, yn cael ei "eilio gan Mr T. Jones (Creigiau Mawr),^ij fabwysiadu yr adroddiad. Qpygiodd Mr C. F. Priestley fod y gwaith yn Kiel ei wneud dan gontract, j ac etliwvd gan Mr O. Griffith. Fel gwelliant cyiyg- iodd Mr Owen Williams (Ty'nybuarth) fod i'r gwaith gael ei wneud gan y Cynglior. dan reolaeth y sur- J veyor. Eiliwyd gan jVlr Richard Williams. Pan aed i bleidiais cariwyd y gwefliant. Penodwyd | pwyUgor i barotoi y specifications," ac i arolygu y gwaith fel yv elai yn mlaen.—Cyflwyr.odd y Clerc umcangyfrif o'r derbyniadau a'r treuliadau tebygol. j Derbyniadau: Cyirif trethiant lleol (grant) dan Gyfraith y Trethi Amaethyddol, 269p; swm y tanysgrifiadau angenrheidiol yn ol 5c yn y bunt, 741p; cyfanswm, lOlOp. Treuliadau, 996p. Mab- wysiadwyd yr amcangyfrif. Cyngherdd.—Cynhaliwyd cyngherdd mawreddog, gan Undeb Corawl y He uchod, nos Ferclier, yr 22ain cynfisol, yn y New Hall. Llywyddwyd gan Mr S. Hughes, Y.H., Bodednyfed, Amlwch, ac arweiniwyd gan ein cyd-di igianydd trefgarol, Mr R. Williams. Tan yr Hall. Gwasanaetjrwyd yn v cyngherdd g;m y rhai canlynolDadgeiniaid Mrs Trevor, Miss Maude Hughes, Miss Katie McNeil, Mri 0. Owens (Ap Ehedydd), W. J. Williams, J. 0. Williams (W yr yr Eos), .1. R. Jones, a J. R. Williams. -d- roddwyr: MriJ. Owen, R. Williams, ac Owen Jones. Telynor Mr W. Jones (Telynor Gwalia). Y Oer- doneg Misses Parry Jones, Cae mawr; Mr R. Rowlands, R.A.M., Henblas a Master Hughie J. Thomas. Rbodaodd yr undeb corawl ddadganiad canmoliaethus iawn o "Teilwng yw yr Oen" (Handel) a "Seren Unig" (Isalaw), dan arweiniad Ap tiied- ydd. ,Hefyd, dylem roddi crybwylliad arbenig am y gwasanaetli mawr roddodd y Dr. Parry Jones, Cae I Ma.wr, gyd a'i cfieryn llais-gynvrcliiol, y "phono- graph," pa un greai ddyddordeb anarferol. Gwnaeth- pwyd elw da iawn, a bydd hyny yn gynorthwy mawr i'r cor at ymlarld y frwydr gymer le yn Llandudno tua'r adeg y daw yr argraphiad hwn o'r •"Clorianydd'' i'r Llan. Uyda ein bod yn crybwyll am y Dr. Parn- Jones, Cae Mawr, gallwn ddweyd fod trigolion y Uan yn falch o'i weled wedi dychwelyd yn ol o'r fordaith faith, a chlvwsom fod y meddyg galluog wedi derbyn a.dferiad lechyd. Yn ystod y cyngherdd uchod dywedodd, er harddweh a mawredd golyg- feydd yr America, fod ynys fechan yn Ngogledd CjTmru yn ei atdynu o bob man. Dengys hyn nad yw cariad y meddyg at ei fam-wlad yn oeri dim. Marwolaeth.Wedi i ni anfon yr uchod, daeth y newydd torcalonus i law am farwolaeth sydyn Dr. Parry Jones, Cae .Mawr. Cawn gyfle i (idweyd m-wy yr wythnot; nesaf. Cydymdeimlir yn fawr a r teulu galarus.
LLANFAELOG.
LLANFAELOG. Yr Eglwys.—Nos Wener, Chwefror 24ain, bu Mr Jones-Morris, Talsarnau, y darlithydd galluog dros Gymdeithas Amddiffynol yr Eglwys yn Es- gobaeth Bangor, yn traddodi ei ddarlith yn ysgol- dy y plwyf hwn ar "Hanes yr Eglwys yn ystod teyrnasiad y Frenhines Victoria." Caed darlith hynod o ddyddorol ac addysgiadol, ac eglurwyd hi gan ddarluniau gyda'r "magic lantern." Yr oedd yr ysgoldy yn orlawn, a phawb wrth eu bodd, ac yn ddiamheu bu y ddarlith yn foddion i ddangos i lawer fod yr Eghvys wedi gwneud, ac yn gwneud,. mwy o waith nag a ddychymygasant erioed. Yr oedd yn dda gan hawb weled y rheithor (y Parch, Canon Williams, 3Li) yn bresenol ac yn edrych, mor dda, ac yntau yn bump a phedwar ugain mlwydd oed y diwrnod hwnw. Oherwydd gwael-1 edd iechyd ni bu iddo ymgymeryd a llywyddia y cyfarfod, ond cynygiodd fod y Parch J. C. Jones, B.A., curad, yn cymeryd y gadair. Dechreuwyd gyda gweddi a maw.l. Ar ddiwedd v ddarlith ter- fynwvd drwy ganu yr emyn "Mae Eglwys Dduw trwy'r ddaear a'r Nef yn un," etc., a thraddod- wyc, y Fendith. Wedi i'r dyrfa j-mwasgaru. Mr Jones-Morris a draddododd anerchiad hyawdi i gymunwyr yr Eglwys, gan eu hanog i ffyddlondeb ac ymdrech ychwanogol fel aelodau (j'r Eglwys. Oodwyd tal by-chan am fynediad i mewn. yr elw i fyned at gynorthwy,o y Oiwb Dill ad a'r Clwb Glo i dlodion y plwyf yn gyffredinol.
LLANFAIR M.E. i
LLANFAIR M.E. Cyfarfod Cystadleuol.-—Cynhaliodd eglwys y Bedyddwyr ei chyfarfod cystadleuol nos Fercher, Chwefror 22ain, yn Y sgoldy r Marian Glas. Gwobr- wyivyd y rhai canlynolTrj-phenna Williams yn gyntaf, a Herbert Davies yn ail, am ganu "Rwy'n (hiod ata.t Ti." Canu "Deigryn ar fedd fy mam:" Priscilla Evans. Clanu-Y ddan forwr Mr Willliam Roberts a'i Gyfaill. Am yr araeth ar "Haelioni a Cliynildeb:" Mr Owen Roberts, Y Fedw. Am ad- rodd yr emyn Robert John Williams a Hugh Wil- liams. "Y dyn neddw:" Robert Owen Mathews. Am y llawysgrifen: John Roberts, Rhocoi- yn gyntaf; a R. O. Mathews- yn ail. Am adrodd "Ys- torm yn Nant y Wyddfa:" Air William Roberts. Am ateb y gofyniadan John Roberts. Am y llythyr goreu Mr William Roberts. Am yr ysgrif oreu ar I "Jonah:" Mr P. Jones. Am yr antimacassars goreu Miss M. L. Hughes. Am y penill goreu i'r "Ysgol Sabbothol:" Mr Richard Hughes, Goronwy ) View. Am y prif draethawd Mri William Roberts, LI an be dr go ell, a Richard Roberts, y Rhocos. An y tri phenill goreu, "Anian yn y Gwanwjn Mr R, Hughes. Ni atebodd yr enillydd ar y par hosanau i'w henw. Callwyd ddwywaith yn ystod y cyfarfod gan Mr William Price, Llanbedrgoch, yn hynod o dderbyniol. Beirniadwyd y canu gan jSIi Jones, ysgolfeistr, Capel Coch y farddoniaeth gan Mach- Taeth ilon yr amiywiaeth gan Mri Hugh Williams, Pant Saer, a Richard Hughes, Rerw; y rhyddiaeth gan y Parch R. W. Davies .Cemaes yr antimacassars gan Miss Francis, Bwlch y Dafarn yr hosanau gan Mrs Roberts, y Waen y llawysgrif gan Mr Williams, ysgolfeistr, v'nygopg Llywyddwyd y cyfarfod gan y Parch John Roberts, Tabernacl. Cafwyd cyfarfod llwyddianus yn mhob ystyr. ac elw sylwedd- ol. Bwriedir cynal cyfarfod cyffelyb yn flynyddol o hyn allan.—J. T. J. Y Llwybrau.—Da genym fod yr awdurdodau gor- uchel y perthyn hyny iddynt yn deffro i'w dyled- sm-yddau yn nglyn a'r llwybrau yn y gymydogaeth hon, neu o leiaf y maent yn cael eu deffro. Rhaid i'r plant fyn'd i'r ysgol, y bobl i'r capel, a'r gwragedd i'r siopau trwy leoedd sydd yn annuwiol o fudr. Y'n ajnl iawn gorfodir pobl i grwydro ar hyd caeau pobl eraill, gan ddifetha. darnau helaeth o honynt, er mWJn cael pen eu taith rywfodd. Ymdder.gys ei bod yn arferiad gan blant Ysgol Tynvgongl, a gerddant lwybr neillduol, i gyfrif eu gilydd, ar ddechrou ac ar ddiwedd eu taith, er mwyn bod yn sicr eu bod i gyd wedi dod allan o'r mwd. 'Rwyf fi bron a bod yn barod erbyn hyn i gredu stori'r "dyn o'r 'Merica" am yr het. I Y Meddwon.—Y mae y rliywogaeth hon yn blino Llanfairmath fel llawer lie arall. Ymddengys fod llawer o'r genhedlaeth bresenol o honynt yn ieuainc. Tybiant fod yna ryw urddas mewn gwneud eu hun- ain yn ffyliaid, os ydynt yn ddigon call i dybied rhywbeth hwyrach, wedi'r cyfan, mai cael eu gyru gan gythraul y maent i ddifetha eu hunain mewn ffordd mwy anuniongyrchol na'r rhai hyny yrwyd ers taJwm dros ydibyn i'r mor. Wn i ddim pa un ai y rhai hyny ai y rhai hyn yw y doethaf. ond y mae yn amlwg eu bod mor debyg i'w gilydd ag y gallant mewn llawer o bethau. Gresyn na fyddai eu cytian mewn lleoedd mwy a,nghysbell, oblegid y mae arogl ffiaidd ar hyd y prif-ffvrdcl am haner-awr ar ol iddynt basio. Bydd cyfrifoldeb mawr ar rieni llawer o honynt, ac hefyd ar y rhai hyny sydd yn cu plith ag enw o grefydd arnynt. Y mae yma rai yn mynychu Bwrdd yr Arglwydd a bwrdd y cythreuliaid, ond eu bod yn amlach wrth yr olaf lla wrth y blaenaf. Pa le y mae disgyblaeth eglwysig y dyddiau hyn?— Ymdeitbydd.
,LLANGEFNI.
LLANGEFNI. Arwertliiant. Dymunwn alw sylw arbenig ein darllenwJT at yr arwerthiant a gynhelir yn y Bull Hotel, Llangefni,dydd luu (lieddyw), yr 2il o Fawrth, I gan Mr H. Parry Jones. arwerthwr, Cacrgybi. ar eiddo rhydd-ddaliadol. Dyma gyfleusdra i feddu eiddo cadarn,ac mae y rhenti oddiwrth v cyfryw yn deililiaw I oddeutu deg punt a thriugain yn flynyddol. Gwledd.—Prydnawn Gwener diweddaf, trwv offer- yrioliaeth yr arolygwr. Mr H. W. Thomas, cafodd plant- pci-Qiynol i Y sgol Sabbothol y Wesleyaid eu gwahodd i wledd o de a bara brith a dditrparnyd ar eu cyfer yn y neuadd. Gwasanaethwyd arnynt gyda'r tiriondeb mwyaf gan nifer o aelodau r eglwys, yn feibion a merched. Yr oedd yn amiwg fod y gwahoddedigion yn mwynhau eu hunain.Tegfryn. Y Darluniau Byw.—Nos Wener talodd Mr Fred. E. Young ail-vmwcliad a Neuadd Drefol Llangefni, a. dantjosodd nifer fawr o'r darluniau diweddaraf gyd a' i" ein emato graph." Mwynheid y darluniau yn fawr gan gynnlliad da. Hefyd dangosid y "gramo- phone," sef peiriant yn siarad yn uchel. Cynorthwy- id ef gan Miss L. Dennison, gyda'r berdoneg ar "mandoline, a. Miss Clarissa Bruce. Capel Moriah.- Yn adroddiad blynyddol yr Eglwys yn y lie yma. ysgrifena y Parch dames Donne: — "Anwyl Frodyr "a Chwiorydd,—Credwyr fod fy anwyl frawd*. y Parch John Williams, yn unol a. mi mewn ujnnv.no" i chwi oil flwyddyn newydd dda yn ystyr tivieliaf a goreu y gair. m'ewn rha-gluniaeth a gras. Bu y flwyddyn 1898 yn gyfryw lei y mentraf ddweyd nad anghofir hi byth genym. Yn ei niiscerkl m y gorpbeiiMyd adeiladu, ac yr agorwyd ein capel new- ydd ardderchog. nad oes yn Nghymm ei ragorach a dweyd v llei. f. Credwyf pe oua-sai yr Hen Destament vn catl* ei ysgrifenu v gar.rif hon. y buasai arbcnig- rwy Id cydmarol yn cael ei gysyiltu a'n Moriah ni fel a lu.orlah ocdomjn. i'r ydoedd amryw bethau yn ptri i n: fawr bryder. Nid oedd pawb yn bleidiol iddo. ac efallai nas gallesicl disgwyl hyny. Hefyd, Hiawr-jdd -'y draul, sef oddeutu bbOOp. Ond er pnl; digalondid, teimhvyf yn sicr i ni gael mewn effaith yr hyn gafodd Zorobubal, Josua mab Josedec., a holl bobl'y t-ir mewn geir'au, sef, j-mgryfhewcli a gweith- iwch. yr yrlwyf fi gyda chwi, medd Arglwydd y lluoedd. Yr ydym eisot s wedi talu oddeutu 35000. a chroesi pen gwyddfa y ddyled, a gobeithiwn cyn y cyrhaeddir y gwasta.dedd yr ochr draw y bydd y ddyled oil wedi ei llwyr glirio. Er dydd yr agoriad, mae y cynulleidfaoedd yn gxyno iawn—y cyfarfodydd gweddi a'r seiaduu yn cael eu mynychu mewn ffydd- londeb, "A plt4,wb o'r brodyr yno'n un, Htb neb yn tynu'n grocs." Yn sicr. nid ^yf yn gwybod am un achos Methodist- aidd yn Men, yn nglyn a phob peth sydd ddymunol, yn rhagori arno, os yn wir yn gydradd ag ef. Ond fel gyda, Theml Solomon, er cael bron yr oil o ftoni weii ei haddurno ag aur, ie, yr ydoedd aur y Sancteiddiolaf yn unig yn werth 4,320,000p. liu 183,600 o adeiladwyr yn gweithio ami, a chymerwyd saith mlynedd i'w hadefladu. Eto, er hyn i gyd. prif ogoniant y deml ydoedd y "Secinah," set yr I arwydd o'r Presenoldeb Dwvfol. Buasai y cwbl yn ddiwerth heb Iijtiv Felly hefyd gyda ninau, os yr Arglwydd nid adeilada y ty, ofer y llafuria yr adeil- adwyr wrtho; os yr -irglwydd ni cheidw y ddinas. ofer y gwylia y ceidwaid. Mae ei addewidion mawr iawn a gwertlifawr genym, ond amod eu cyflawniad ydyw-ymofynir a myfi eto cran dy Israel i wneuthur o honof hyn iddynt. A gaf fi yn y modd taeraf ddeisyf arnoch— Yn gynt-od-Bydded i chwi neillch ti adeg bob wythnos i weddio yn v dirgel, am i Dduw amlygu ei htm yn Dduw yr Achubydd yn ein plith. Y"n ail—A wnewch chwi weddio, yn arbenig a thaer, bob boreu Sabboth am i'r Arglwydd anfon gyda ei welsion gyfla-wnder bendith Efengyl Crist? Yn dry- dydd—Byddwn ofalus na bydd neb ohonom yn esgeuluso ein cydgynulliad ein hunadn, megis y mae arfer rliai. A lan y delo y uiwedd. rhodder i ni fynediad helaeth i mewn i'r dragwyddol deyrnas. Llys y Manddyledion.—Cynlialivyd y llys hwn ddydd Mawrth, gerbron ei Anrhydcdd Syr Horatio Lloyd, barnwr.—Dvgai Mabel Dodd. Brynhyfryd, Llonsadwrn, "infant" yn ngolwg y gyfraith, gyrig- haws yn erbyn Alice Emma Williams, ac O. Trevor .Williams, Mona View, IJan- gefni, am feddiant o'r ty hwnw. Gan fod yr ymofynydd dan oed, cynrychiolid gan John Cowli- shaw, Llansadwrn. YmddaDgosai Mr W. H. Churton, Oaer, dros yr ymofynydd, a Mr Richard Roberts, Caernarfon, dros y diffvnyddion. Dywed- odd Mr Churton fod Mary Jones, gynt o'r Mona View, wedi gwneud ei hewyllys ddiweddaf dybiedig ar y 14eg o Fedi, 1892, a phenododd y ddiffynes, Alice Emma Williams (y pryd hwnw Alice Emma Dodd) yr imig gymunweinyddes o'r cyfryw.ac, "inter- alia." rhoddodd y gymunwraig y ty ptydlesol a'r oil yn berthynol iddo, y pryd hwnw vn cael ei ddal ganddi hi, i Mabel Dodd am y gweddill o gyfnod y biydles os byddai iddi fyw cyhyd a hyny. Bu Mary Jones farw ar y 23ain o Ragfyr, 1892, a phrofwyd ei liewyllys yn Mangor, gyda "codicil"' jjan y ddiffynes ar y 24ain o Chwefror. 1893. Cymerodd y ddiffynes feddiant o'r ty prydlesol ewyllysiwyd i'r hawlydd yn ddioed ar ol marwolaeth y Mary Jones ddywededig, a thrigodd ynddo ei hun am ychvdig fisoedd, pryd yr ymbriododd a'r diffynydd 0. Trevor Williams, ac oddiar y briodas yr oedd y ddau ddiffynydd wedi dal y ty. ac yr oeddynt yn parhau i'w ddal. Md oedd yr un o'r ddau ddiffynydd wedi tzilu dim i'r hawlydd, neu roddi di mer budd am ddefnyd&zia a daliad y ty dj-wededig, yr hwn o ran ei werth yd- oedd o leiaf yn 14p y flwyddyn. Ac nid oedd wedi budd-soddi dim o'r elw o'r ty i'r hawlydd. Felly, hawliai Miss Dodd fod i'r ddiffynes. Alice Emma Williams, gael ei gorfodi i roddi ei chydsyniad i •roddi'r ty i'r hawlydd fod John Cowlishaw yn cael ei benodi yn ymdcliriedolwr. ac fod i'r diffynydaion gael eu gorfodi i roddi cyfrif gyda Hog dwbl or elw t),-r.23ain o Ragfyr. 1892: ac i drosglwyddo i'r ym- ddiriedolwr feddiant y ty a'r oil a berthyn iddo (ap- purtenances). Ychwanegodd Mr Churt.on fod Mr Cowlishaw wedi c-adw Miss Dodd a'i brawd bach er 1888. Rhoddwyd tystiolaeth i at-egu hyn gan Mr Co-wlishaw. Dywedodd ei fod yn ewythr i Mabel I>odd, yr hon oedd yn awr yn 18 mlwydd oed. Bu ei mham fai*w yn Ionawr, 1895. Mona House ydoedd y ty yn nrha un y trigai Mary Jones i fyny i adeg ei marwolaeth. Ymbriododd Mrs Williams yn mhen rhyw chwech neu saith mis ar ol marwolaeth Mary Jones,, ac yr oedd wedi meddianu Mona View byth er hyny. Ni thalasant erioed "rent" iddo ei nac i ■a bel Dodd. Talai v "tenant" blaenorol 14p o "rent" am dano. Cioes-holwyd Daeth y plant i'w ofal yn 1888, pryd yr oedd yn byw yn Llangefni. Dygodd hwynt i Langefni. a ehadwodd hwynt. Cymera«iii y ddiweddar Mrs Jones ofal o honynt am rai misoedd. Miss Dodd oedd Mrs Williams y pryd hwnw, ac yr oedd yn byw gyda'i modryb. Arosodd y plant yno am ychydig fisoedd, no yna dychwelasant i Lundain at eu mam, yr hon oedd eisiau eu gweled. Cafwyd cartref i Mabel yn y Felinheli, ac yr oedd yn 14eg mlwydd oed pan ddygwyd lii adref i Langefni. Ni ddarfu iddo ystyried mai ei ddyledswvdd ydoedd rhoddi rhagor o ysgol iddi, gan ei bod yn bednirwir- ddeg oed. Er ei bod yn byw gydag ef ni ddarfu iddo erioed wnend morwyn o honi. Yr oedd wedi ei chadw er pan oedd yn bedair-ar-ddeg. Gallai weled ei chwaer bryi-I byna.g y dymunai. Gwyddai yn mha le yr oedd ei brawd, gan ei fod ef (y tyst) wedi dweyd wrthi yr wythnos ddiweddaf. Aethai y rhent- i'w cadw mewn dillad. Aeth y bacligen i ffwt dd nid rhedeg ymaith a ddarfu. Rhoddodd Mabel Dood dys4iola, th ategol. Wedi gwrandawiad pellach, cytunwyd i dderbyn Mr W. Thomas, post- feistr, yn "trustee" ycliwanegol, a dywedodd y Barnwr y cymerid y mater o gyfrifon ganddo ef yn ei "chl3.mbern.Ha.wliai William Williams, Ty'n- rhos, Llangwyllog, 5p oddiar Hugh Roberts, mar- siandwr, Pen'rallt-terraee, Llangefni, fel gweddill dyledus am. wair a werthasai iddo. Ymddangosai Air R. A. Griffith dros y gofynydd a -Air W. Huw Rowhuid dros y diliynydd. Dywedodd y Gofynydd ei fod wedi gwerthu tas o wair i r diffynydd yn Awst, 1895. Y pris ydoedd 72p, gyda lp o "Iwc dda" pan yn setlo. Dechreuodd y diffynydd ei symud yn hai y flwyddyn hono. ond gadawyd rhan o honi am ddwy 'flynedd. Talodd y diffynydd yn gyntaf 40p ar y 0 Chwefror, 1896, 2p ar y I2fed o Dachwedd, 1896. a 15p ar y 25ain o Fai, 1897—67p i gyd. Cymerwyd y gyfran ddiweddaf o'r gwair yn Mai, 1897. Ed- rycliai ar ol y das goreu y gallai Amddiffynid hi gan bolion. Cr oes-hoi wyd Cafodd 67p, ond y pris ydoedd 72p. gyda lp o rodd. Yr oil a ofynai awr ydoedd 4p. Bu gorfod iddo werthu naw o fwn- deli o wair yn pwyso oddeuou haner-canpwys yr un. Y r oedd ei warthcg yn y cae, ond yr oedd gaud dyn t ddigonedd o wair. Nid oedd ;im wadu nad alilai fyd ei wartheg wedi bwyta peth o'r gwair. Nid oedd wedi •yt-uno i i ddi lp am y bwndeli i'r diffynydd. Hefyd nid oedd wedi cytnno i ganiatau lp am "wast" a 2p am niwed y dywedid oedd wedi ei wneud gan ei wartheg. Ar Wyl Mihangel gofynodd i'r diffynydd gymeryd y gwair ymaith a thalu am dano, gan fod arrci eisiau arian, ac os cymerai ef ymait-h yr adeg hono yr oedd yn barod i roddi 3p yn ol yn hytrach na lp. Gwrthododd y diffynydd. Cymerodd hyn le rhyv dro yn yr haf. cyn i'r gwair gael ei gludo ymaith. Byddai gwair yn dioddef yn ystod y gauaf. Wedi i Mr Rowland anerch y llys, dywedodd y Diffynydd ei fod wedi prynu v gwair, a ohytuno i'w gymeryd ymaith fel y gallai. Y pris ydoedd 71p. Djogelid y das gyda drain osodid o'i chwmpas. Yr oedd hyny yn angenrheidiol oherwydd fod gwartheg yn yr un cae, a'r rhai allasenb fwyta y gwair. Felly, gsvnaed cryn ddifrod ax y gwair. Nid oedd yn hidio pe buasai gymaint ddwywaith yn hytrach na myned i gyfraith. Talodd am y gwair allan ac allan. Dylasent. fod wedi cario y gwair ymaith yn gynt, gan fod y gwartheg yn ei fwyta. Yr oedd yn beth eithaf rhesymol i adael y gwair ar y lie am ddwy flynedd. Yr oedd wedi gadael peth am fwy o amser na hyn- yna. Wedi cael tystiolaeth bellach gan John Jones, yr hwn fu yn tori peth o'r gwair, rhoddodd ei An- rhydedd ddyfarniad o blaid y gofynydd am 3p.— Ceisiai Mary Roberts, Letitia Jones, Ysgubor Lwyd, Ty'nygongl, Ellen Jones ac Owen Jones. Park View, Llanfair M.E., iawn o 3p 3s oddiar Mathew Row- lands, Tyddyn Dipliwys, Ty'nygongl, am dresmas. a gofvnent am "injunction" yn erbyn y diffynydd iw atal rhag tori eithin mewn ffos derfyn. Ymddangos- ai Mr S. R. Dew dros y gofynwyr, a Mr J. Hamer. Caernarfon a Llangefni, dros y diffynydd. Dywed- odd Mr Dew fod y gofvnwyr yn berchenogion eiddo mewn rhan anghysbell o'r sir. Yr oedd y diffYllydd, am ryw reswm na'i gilydd, yn aflonyddu ar wraig weddw a, merch sengl, a thybiai y gallai wneud un- rhyw beth a leiciai gyda hwy. Ar v 14eg o Fedi. 1897, ymgynghorwyd ag cf gan y gofynwyr parthed y tresmas. Yr oedd yn gymwys yr un peth ag a wnaed gan y diffynydd ar yr eiddo yn flaenorol. Tystiolaethocld Mrs Jane Williams, yr Hen Gapel, Biynteg. ei bod '11 gwybod am y fferm a etwid Park View, a'r hon a borthynai i Mrs Roberts a'i chwaer. Gwyddai hefyd am dir y diffynydd. pa un a gysyllt- ai i' eiddo Tyddyn Diphwys. Gwyddai hefyd am yr eithin oedd yn tyfu rhwng y ddau dir. Oddeutu tri mis yn ol dywedodd am dano wrth Mrs Roberts. Gwelodd y diffynydd yn ei dori. Yr oedd yn cofio eyfraith flaenorol parthed yr un clawdd. Croes- holwyd Nid oedd yn perthyn dim i Mrs Roberts. Hysbysodd am y peth oblegid y credai nad oedd gan y diffynydd hawl i'w dori. Yr oedd hi a'r diffynydd yn hollol gvfeillgar. Dywedodd Mrs Roberts ei bod hi yn un o'r gofynwyr. Rhoddodd y dyst ddiweddaf hysbysrwydd iddi ar y 2,un o Fedi. Ar y 27ain aeth hi i weled Mr Dew, a rhoddodd gyfarwvddyd iddo i ysgrifenu at y diffynydd. Ni roddai eit.hr pris "nominal"' ar yi~ eithin. Bu achos cyffelyb, ac yn nglyn a'r un Be, yn Mhorthacthwy rai blynyddoedd yn ol. Wedi peth dadleu, dywedodd y Barnwr e; fod y^n cofio acliosr cyffelyb, a gwelai fod y ditfynydd yn dirmygu (neu hcrio) ei ddyfarniad yn yr achos hwnw. Nid oedd gan y diffynydd unrhyw hawl j doii dim ymaith nid oedd ganddo hawl i fod ar y lle o gwbl. Rhoddai ei ddyfarniad o blaid dau gini o iawn ac "injunction" i atal y diffynydd, a'r costar. yn ol "Scale B. CyngWrai y gofynwyr i ofyn am hn' o iawn os tresmasai y diffynydd draciiefn.— Yll. Hawliai William Thomas. Dwyran Farm., Llarerc.y- medd, y swm o 8p 2s 6c oddiar John Edwards, ien., cigydd. Lkmerehyniedd, am doriad cytundeb non- edig. YTmddangosai Mr R. A. Griffith dros y gofyn- ydd. a Mr S. R. Dew dros y diffynydd. Dywedodd Mr Griffith fod y partion wedi tleirio ceffyl ac ebole*. Yr oedd y gofynydd yr, ffair Llangefni ar y 3ydd o Dachwcdd gydag eboles ddwy flwydd a haner oed, a0 yr oedd y diffynyTdd yno gyda. cheffyl. Ditetli rlift- ynydd at y gotynyd. ac awgrymodd y "ffeirio." Edrychodd y diffynydd ar y ceffvl, a fwelodd lwmr. ar egwycl un o'r traed. Dywedodd fod ganddo waith 1 geffyl felly, ac na hidiai "ffeirio." Dranoeth daeth y diffynydd ato gyda'r ceifyl, yn gysylltiol a throl wag. Yr oedd ei frawd i'w ganlyn. Gofynodd W. Thomas a oedd y ceffyl yn weithiwr da" a dywedodd y diffynydd ei fod yn weithiwr "first ldk." v Dywed- odd hyny yn mhresenoMeb "luousekeoper" y gofyn- ydd. Tarawyd v fa-gen, a cbymerodd y gofynydd y ceffyl yn gyfnewid am yr eboles gyda 2p ar r' ffair. Dranoeth daeth dyn o'r enw Hugh Williams yno, a chafodd fenthyg y ceffyl i fyned i L^nerchymedd. Yr oedd ganddo drol wag. Rhoddwyd y ceffyl yn y llorpiau, a plnn wedi myned yehydig ffordd dechreu- odd ci frest "chwibianu," ac yn dailynol syrthiodd yn grynswth ar y llawr. Galwyd iimiyw drst;on -i ategu hyn, a chododd y llys cyn i'r "case" cIfos y gofynydd gael ei gwblba-ii.
! LLANGRISTIOLUS.
LLANGRISTIOLUS. CVfarfod Cj'stadleuol Llwyddianus.—Gyuhr-iliwyd cyfar/od cystadleuol yn v lie uchod nos W ener, Chwefror 24ain, pryd y llywyddwyd gan y Parch Joseph Hillier, Beaumaris, yr> a Wr.oldeb V Porch D. Rees, Y.H.. Ty Caleb, ac arweiniwyd gan Mr Owen Griffith (Eos Eilian) mewn dull ilwdrug a Joniol fel arfer, a chafwyd amiyw o ganeuon ga.n Mi's Ivor Hillier, Beaumaris, a Miss Lily Parry, Llangrist- f ic-lus. er dyddori y cyfarfod. Gwohrwywyd y rhai uiil-ilcl :-Ti,,ietliodait: Mr J. M. Williams. Shop Capel Owen Jones, Ty'n Llan. Cerrig ( Vin-ren "A'r llai na'r lleia-f," yr hwn, yn ol pob arwydd oedd yn rhy fychVn i ddyfod yn Eilaen am y wobr. Barddoniae.th— Duchangerdd, "Hunan." a. dau beiiiH i'r "Ganwvll Mr John Griffiths, Gwalcliniai. Englyn i "Dr. Wil- liams, Pare Glass:" Treflyn, Caergybi. Cafwyd cystadleuueth adrodd arddt-rclfog, Vinson y Liofrudd. Daeth wyth yn mlaen ar y cy;:taf, ond fe'u profwyd mewn ystaiell gerllaw, ond ni a lwyd ond ar dri i'r cyfarfod. pryd y dyfarnwyd y wobr i John Jones, Niwbwrch. I rai dan 15 oell ar y testyn "Mae nhw yn dweyd:" E-llen Jones. Cefn Coch, deilyngodd y wobr. Eto, "Morgrngyn a Sioncyn y Gwajr" (i rai dan 10 oed) Hugh O. Jones, Cefn Coch, ddaeth i mewn am y ey.vtaf; William Jones,B;-yn Engan. yn ail. Arlioliad ar y mae* Bafur sirel, dosbarth laf Miss Williams, Morra, a Miss Jones. Shop, yn gyfartal. Dosbarth 2il: Miss Tho- I mas, MorÜ, Miss M. Thomas, (-to, a J. M. Row- lands, Shop Tai, yn gyfartal eto. Dosbarth 3ydd Miss Lily Party, Tyddyn Bach, yn gyntaf: a Jane M Thomas, Morfa, yn ail. Am y llythyr HAt rieni," dyfarnwyd Lewis Thomas yn orell. a dymun- wyd ar "Mary Jane" beidio bod .7 mor hwyrfrydig i anfon ei chynyrehion i law y beiinia.d y tro nesaf. Graf at gwlan Goreu oedd eiddo Miss S. Griffiths, Oaergybi, gynt o TVddyn Lleiti ig, Llangristiolus. Yr hosanau a'r bara. ceirch: Dyfarnwyd Jane Jones, Refail Bach. yn oreu. Am y gribin doi W. Wil- liams, Refail Bach, deilyngcnld y wobr. Y goreu am aredia: cae Tv'ndir ydoedd Orven Jones.Ty Caleh Robert Jones, Taldrwvs, a Chambers Hughes. Bod- elis, yn gydradd am yr ail wobr. Cerddoriaeth Ar y prif gystadleuaeth. Brynsiencym ddyfirnv-ycl yu UfU, a hefyd ar y don "Whitford" gyda'r parti. Am y dadganiad goreu o hen don gynuileidfaoi a renid oddeutu 30 mlynedd yn ol: Mr O. J. WiHiajns, Llan- gefni. a, Mr 0: T. Tnoma. Bryiisienevn, yn gydradd am y wobr. Beirniaid cerddorol. Mr Griffith (Eos Eilian), a Mr E. G. Thomiis. Lbr.gadwaladr. yr hwn hefyd oedd gyfeilydd y cyfarfod: ar y farddon- iaeth, Mr R. Hughes (Gerafon) beirnieid yr holl bethau eraill oeddynt Parch J. Jones, Cana Parch E. Jones, Llangristiolus; Mr O. H. Foulkes. i .H., Bodrwyn Mr Williams. Bryn Llwyd Mr T. I-Im mas, Cefn Mr T. Hughes Gltemyrafon Mr H. doaes, Y7nysheli Mr H. Jones, Bryrl y Gors Mrs Foidkes, Bodiwyn Mrs Roberts, Oerrig Geinwen Mrs Ro- berts, Paradwys Mrs Jones. Bryn Hy-fryd, Cah-yd cyfarfod gwir dda. o'i ddechreu i'w ddiwedd. Er iod y capel yn orlawn, eto yr oedd ymddygiad y g^rnnll- eidfa yn hynod o weddaidd.—X. Y. Z.
PENTRAET7T.
PENTRAET7T. Cyfarfod Cystadleuol.—Cynhuisyd cyfarfod hrr.o-Jl Iwyddianus yn yr Ysgol Genedlaethol nos Vtner., dan lj-wyddiaet-n Mr William. Thomas, Llandegfan.- Yr oedd yr ysgoldy yn orlawn, ac arweinid y gweitli- rediadau yn ei ddull hapus arferol gan Mr L. D. Jones (Llew Tegid). Bangor. Wedi i Mre Price, Llangefni, roddi dadganiad ardderchog o "Gwlad v Delyn, dyfarnwyd y gwobra-u fel y canlyn :-Ffyn 1, Robert oones, Llanddyffnan 2, Hugh Jonesr W'- Piefail, Bodffordd. Qystadleuaeth canu unawd- (i blant) 1, Ruth Jones 2. Martlia Jones a "Sarah" yn gydradd. Fframiau pictia-s: 1. Hugh Parry., Llanbedrgoch. Crochet tie: 1. Mrs Williams-,• Ffordd Deg, Pentraeth 2. Miss Mary Jones, Cdn- poeth. Rhaffau gwellt 1. Robert Jones 2. Thes. E. Owen, Pentraeth. Wedi i Mrs Price ganu Crocs- ffordd y Llan" yn odidog, dyfannvyd y wobr am y nociiadau goreu o bregethau i Mr Pritchard, llcp, Pentraetli. Wool cuffs 1. Mrs Roberts. Wacn Eira; 2, Miss ilaiy Davies, Tr LJwyd. Darlun ceffyl gwedd 1, Miss- Nellie Joaes. Pen-rallt. Pen- traeth. Llythyr serch 1, Edward J. Cox; 2, "Arthur." Dtr.awd, "YT liE Dlos." Jones, gef, Bodffordd, a A. W. Thomas, eto. Unawd (i blant), "Y Deryn Pur:" 1, Maggie Parry; 2, Man- Jones, y dwy o Bentraeth. Unrhyw gej-dd 1, O. Thomas, Pentraeth, yn ddoniol iawn. Adroddiad (agoivd i Hajit) 1, Slaiy E. Jones, West End, Bangor 2, J;;ne Gray, Pentraeth. Pedwarawd Rhanwyd y wobr rhwng part-ion o Bodffordd a Phortbaet-hwy. Adroddiad, "I7 Light Brigade:" 1, Llewelyn Tho- mas, Bridge-street. Llangefni. Yna cafwyd "¥ penill adroddai fy nhad" yn effeithiol iawn gan Mix Pnee. n awr deuwyd at y brif gystadleuaeth gorawl, sef am y dadganiad goreu o "Teyrna.soedd y Ddaear. Dyfarnwyd Cor Bodffordd (dan arweiniad Mr W. Hughes, Bwlchyfen) yn oreu. Am v dadgan- iad goreu o emyn, rhanwyd y wobr rhwng "Bodffordd a PLorthaethwy. Am unrhyw unawd, dyfarnwyd Mr Pierce, Niwbwrch, yn oreu. -o-r-
EHOSYBOL.
EHOSYBOL. Ymrysonfa Axedig Parys Farm.—Bu yr ardal uchod yn ferw gwyllt o lavrcnydd ddvdd Mawrth diweddaf pan dderbyniwyd v iiew-vdd am Iwydd- iant Mr Wni. Lewis, Gorshvyd Fawr, yn l'üill y wobr flaenaf yn nosbarth y "champions" yn ym- rysonfa aredig Parys Farm. Pan ystyrir pwysig- rwydd yr ynidrecbta., a'r ffaith fod arddwyr mor broiiadol ac mor ragorol yn ymgystadlu. yr oedd llawer yn ofni na fnasai ir Lewis yn enill y gamp, ond daeth allan o r frwvdr yn fwy na choncwerwr. Pan gyrhaeddodd Rhosybol cafodd dderbyniad tywysogaidd a llongyfarchiadau mwyaf calonog ci luaws edmygwyr ac ewyllyswyr da. Mae teulu 5 Gorslwyd yn hynod boblogaidd gan bob dosbarth drwy y fro, ac yn liaeddianol felly ar gyfrif eu cymwynasgarweh a'u parodrwydd i gefnogi pob- peth fydd yn tueddu i lesoli yr ardal a'i thrigolion. Dymunir yn galonog weled y c-yfaiil lucii yn myned rhagddo eto yn y dyfcdul i enill gwobrau lawer clrachefn macs o law, er clod ac amir, urud i'r gymydogaeth yn ogyst-ai ag iddo ei hunan. Llwyddiant a'i dilyna.—Edmygwr. Cyfarfod Aiair, ,;) aetl)ol. cyfarfod amrywiaethol yn Ysguli y Bwrdd y He uchod nos Wener, y 24ain o Chwefror, dan nawdd pobl ieuaino y lie. Llywyddwyd gan y doniol a'r moires Mr W. Owen. Pen'rorsodd. Y bairn.i;dd cerddorol oeddyst y Parch. J. Smith. Fieerdy, a Mr J. Williams, A.C., Mynydd Parys, Rhosybol. Beirniadwyd y "lirthyr- au serch" gan Mr T. Pritchard. B.A., Rhosybol, a'r eelfyddydwaith gan Mrs Jones. Bryngoleu; Mrs Francis. Penybonc; Miss Roberts. Glasgraig Farm, a Miss Smith. Ficerdy. Dtchremvyd y c3 trwy ganu "Hen wlad fy g-,tii Mr E. Owen (Ap Goronwy). Anerchiad gan y Liywydd. Y iia cafwyd can gan Mr H. Jones, (Jeufron. wedi ei chy uvasoddi ar gyfer y cyfarfod. Cystadltouaeth canu "Bugch-c 1; G'.venith Gwyn" i itc.hgyn lan 15 oed) QorMi, Tom.. Morris. Can, "Bedd y dyu tlawd," gar, L' 8. J. Williams, Pcrrhyn. C^j'stadleuacth (i eneth id da.r bymtheg oed) canu'r don "Toriad y Dydd;" Yn oreu. Miss Lizzie Par:y. Rhwng; ail, Miss Hanna's Jones, Bodgonyn. Can, "Y penill adroddai 1y nh.-id," gan Miss Kate Parry, Dinam. Gystadleu- aeth canu y pedw;.rawd "Bwchyn ar y Biyn: Un. parti (ldactii yu mlaen, sef Mr J, Parry, Hitfodol, a'i Barti, a dyfarnwyd hwy yn deilw ng o'r wobr. Can, "P ie byddaf mhen can' mlynedd?" gan Mr H. Parry, Dlnani. Cystadleuactb (i ferch-ed) ganu y gan "Deio Ba-ch Yn oreu, Miijs K. Jones. Gallt y Goi'slwyd ail, Miss M. H. Edwards, N nntglyn. Ciin, "Ein Hanwyl Wlad, gan GJan Mc drad. a. bu raid iddo ail ganu. a cbanodd y ta,' yn effeit'niol iawn. Deuawd, "Mari a Morgan, gan Miss Oweu. Four- crosses, a Mr H. Jem-"?, Gcivfror.. Gystadleuaeth rx y den "Moab:" Daeth tri parti yn mlaen. sef Mr Owen Jones, Rhosybol, a'i Ban, Mr J. Party, r.'i Barti; yn nghyd a, Mr H. Parry, Dinam, a'i P:L:" a dyfarnwyd yr ail yn oreu. UUl. 'Cast-iou (.'wraig, gan Mr H. Jones, Qcufron. jUjKCcdlrnt'e: ii d-. raw "Mae'r lan gerllaw:" (iorcn, Mri E. Ow": a 1-1. Jones. Kliosybol. Gystadleuaeth Ui (T t-ibioti), "C-odi'r hen wlad yn ci hoi:" G'-reu. Mr denes, Pe-nsjarr. Can, "A welisoch chwi ef, gan Glarv Medrad. Araeth fyriyfyr—y ievsy-i ycioe." bg Goreu, Arthur Smith. Ficerdy. D..fil-i darn heb ei atidnodi Goreu, Arthur .Smith. An v llythyr serch: Goreu. Hugh ;e-«. Get fro a ail. Miss E. Jones. Tanyoa-pal. Ai:> y pir '? :>aa 1 f-d; Goreu, Mr- Tiioma.s, Ty nwn, Rho-sybo-. Am y crafat Goreu. Mi-s Thoma#. T■ Goreu, Mhs M. E. Jones, Newydd. }ih«sybcd. Muffatees Rhanwyd v wobr rhmtg Mrs Tlioin;; Tv nlon, 11"$' Tricmais. 11 a Crofliet Goreu, Miss Tho.,i:us. i>ryo Ky.'t }/ weddwyd y eyfsrfod trwy gar.u '*(■»:• 1 ce m c Qtietr.. Y gyfeiles ydo.xld .Mir-s i-irdi1., V\ erdy, R-hosyb" a cbitfwyJ cyfarfod •«• vr m: b -yr. Unti'r Rho-
[No title]
Ceisia wneud dv gornel fecLa-i ocy-h Pd: vn (i gadael, yn llawer gwell a hapv-sr-.c-b, n:>. >)l;r. y hi; ac yna, ni chei ond amser 1 ioddT.1 em y r-r"es.cl a'r dyfe.hd. e dim amser i ;¡ Lru am yr arr.scr sydd wedi myned heibio.