Y Clorianydd

Aelwyd y Gan. <)rmeraawy -Ap Hwwoo, Thomas Rolands, -tt; 3ionfab. Anghymeradwy.—r'Brwydr Omduiwan "Haw4S- j^a^rch;" Boddlonrwydd"Yjsweliad Parchedig- ion a'r Valley" "Blwyddyn newydd dda" (o fewn' yteiijdig i fod yn dderbyraol); "Penrhosllugwji "i*iu ddeugain oed ac "Arch. Jfoah." <BEDDAR&BAPH GWRAIG IDDL-WIOL. "Uwch holl iiagTWch a llygreddr~hon a gwyd Yn ei gwisg o rinwedd; Eglurwycbt—Haw disgleirwedd Gkrub lor gyr ei bedd. MAOHBAi^TH MON. .e:¡- MWG. \Th-lwedd, ,(¡ú",d o salw,-gwap,)d A gwegni; /.mae'n amlwg; AE gilla'n hl\t')1Í o'r colwg, Yn y fan daSydda'n fwg! jMaBgristiolus. EVAN. JONES. Aft- yaS'll?J5iOFOr> GORONOG CAERGYI, 1898. (Ahiad.) iEistediiiod Caer^rJ^) hawddamor i ti Rof, heddyw, ar ddydd d'enedigaefc, Aed i-h.;tgddo dy gyn Id, blodeued dyl %n A r fyddo llwydd dy wasanaetb IUfewyro.iif-d d'oleuni U^iyddol yn glir, J\'elHcic-r, ar fron n anwybodaeth, ]S»9e dew .eueuctyd em broydd cyn hii. 1 Jicffli a.'aeh lwybrau'fcl r-dysgeidiaetb. Dy ddion .nLwriiir eu hail; M-m- geiivt arweinydd diguro Caditarwyr, fel creigiau, .^«vdd genyt yn s&U.; feinjiiid. fel hetUiau i'th oleuo. Dos r:isS;got fEisteddfod; (V:rgybi yn Ilon- GWlllt rwytJM-au yn risia-i d'esgyniad; A chwy4, i dy .gajiljii hen fii'r Ynys hon, I gorjH ban fwr dy ddyrJialiad. Catrgybi. 11. GWYNSPD WILLL^J J Y MAE AFON, A'I 'I- .FR YDIAU A LA WENH.Ar BmHAS DUW. Y mao Afoil, iKiedd y Salucydd, Yn adioni SDinas Duw, Ffrydiau gloewon o lawenytd, Iklisyclwclant maid byw-s 0 bellderaa"r Foreij, Treigla'i rlyfio".Id pur i ;j Anfarwola. trwy yi- oesau BrefTR-yifeydd .rftiiofa Maws. Dyma ,{U]: a'i fcharddiaft Yn ;ta! jfassrr Ei Bun, I P.hed tjr?? rJJryn gwyrdd ^oliad Yn "gs-»s" i Adgyfnert]>• "f-anedig Ddyry j. r luddiedig iron A gwnhoddiad i'r syeliedig Ydyw murmur liefol hon. Oes mae Afondlolch Iddo Own am Afon Dinas Duw, 3u'm yn canu, ac yn wylo, Pan yn profi'r dyfroedd byw { li'iawer Sabboth bendigedig A -fwynhaodd f enaid gwan Pan yn eanu'n wynfydedig S,Jmilu Seion ar ci (Tlan. 'Syc'r holl afonydd enwog Berehir heddyw gan y byd, Trj* en moliant yn "zymylog Wedi bod yn hyrj;xl c yd Jjlifo byih wna dyfroedd Seioll- Lloriant annherfynol yw— Ní bydd kai ar ffrydiau gloewon .Afon fy.i'iol Dinas Duw. Ctmte:. Mon. RHYDFAB.

Dyma. fel yr i)jr.iyg»jdd Owen Roberts. Police Sta- tion: ei dd;,Tn.riTiiacla,u 4a i Master William Henry Thomas, Medicjd Hall, A&erffraw, ar ddydd Nadolig.. V39a, cyntaf ei oes :— Nadolig w-tdi gwawrio Ar eich pen tro crnta' erioed, Gvùa. thoraeth o ddanteit-hion, A phob math o ffrwythau coed Currants, resins, at wneud pwdin, Aurafalau, lawer iawn. Peasants, liwyaid, tnvy^dau, tyrcwns, Sydd at wneud eich bvfnt.fi yn llawn. M," Rhagluniaetb yn gofalu Er pan ydych yn y byd, Am eich porthi a'ch dilladu Mewn teg wsgoedd glan a chlyd. William Henry cyinrwch gynghor, "Cdiwch fod yn fachgen da Û% yw'n oer ar ddydd Nadolig Fe ddaw eto beulwen ha.>.

AMLWCH A'R OYLCH. Cymerodd tan Ie yn y lie uchod boreu Sadwrn, y 4ydd cyfisol, yn nhy Mr John Parry, Lletroed, Pen- sarn. Gwnaethpwyd cryn ddifrod ar y ty, yn nghyda'r dodrefn, meddir. Methwyd dirnad pa fodd na pha sut y dechreuodd VT oddaith. Dywedir y cafwyd gafael ar y powdwr, a nifer o "caps, neu y gallasai y dinystr fod yn fwy dinystriol. Yr oedd John Parry, yn nghydar mab, ar y pryd yn codi rwbel yn Chwarel Bozrah. Yr ydoedd peth o'r natur uchod yn beth tra dyeitbr yn y gymydogaeth, a. thrwy hyny yrfpedd y dychryn a'r braw a feddianai bersonau yn fwy. Dydd ltl yr oedd gweithwyr idct Mynydd Parys, etc., yn cael eu stopio am gyfnod neillduol er hwylus- dod i'r cwmpeini newydd fyned yn irdaen tuagat ddarparu o newydd i gario allan ddarpariaaau gogyfer a hyny. Hyderir na, fydd d'dim yn hir cyn yr ail ddechreuir ar y gorc-hwyl. Diamheu y bydd gwedd newydd ar bethau yn y cylchoedd yma. Hawddamor am bob llwyddiant ar eu hanfcuriaetb. Bwriedir gwneud tramffod o hono i lawr i Bortli Amlwch. Bydd y llongau yn fuan, fel tynt, yn derbyn budd neillduol o'r mudiad pwysig. Deallwn fod Yegol y Bwrdd, Pensarn, wedi ei hail agor ddydd LIun, y 30ain cyrfisol, ar ol y gwyliau. ;l Y rheswm, meddir, iddi fod tyliyd vdoedd i glefyd | dori allan ynyr adeg hono. Dechreuodd-yn addawdl, meddant. Bu farw Mr John Roberts, Madryn, yn (Ira. sydyn, ar ol ryw ychydig o ddyddtau o waeledd. Yr oedd pawb yn dra hrt'ff obono. Ymwelodd Cwmni y SiJvrograph a'r lie y laf a'r 2il o'r mis hwn, a dyddorwyd cynulliadasi da y ctdyy noswaith yn yr Assembly Rooms, Lewis Buildings. Diamheu y bydd ymrysonfa aredig .Parys, ger y lie, y iwyaf erioed yn y ganrif hon. Deuwch aradr- wyr o bob parth i'x ymdrechfa. Edrychir yn mlaen ar gj-farfod Rhosybol gydag awch gan lawer, a diamheu ceir llawer o hwyi yn nglyn ag ef. Crea dewisiad o aelod ar y Oynglior Sirol ddjrdd- ordeb yn y lie.—Ab Eleth Gra>r. Ystadegau.—Yn .ystod yr v, :hnes gyntaf o fis Cliwefror bedyddiwyd pump o bychain; cladd- wyd un. Angladd.—Gweinyaidodd y Parch D. Davies, B.A., curad, wrth y ty, yc yr eglwys, ac wrth y'bedd, >yn angladd Mrs Catherine Barker. Ei hoedran ydoedd 87a in mlwydd. Canwyd emynau pwrpasol i'r am- gylchiad. Da genyf ddeall fed y cwmni newydd wedi gafael o ddifrif yn ngwaith Mynydd Parys. Da genyf hefyd fod gan y baaeddwr Mr T. F. Evans, -Y.H., Mona Lodge, share yn y firmeto. Rhoddodd Mr Morgans, Sailors' Rest, flag ar ben v pawi, yn ar- wyddoc.au llwyddiaFJt, i'r gwaith. iByma, ddadl, yw gweddi pivfef Andwch. Cyfarfod Adloniu,tlk"}1.-Cym{;TOdd hwn le no.sJLun, Chwefror 7fed, ana. saith o'r gloch, yn yr Y sgol' Genedlaethol. Darlienwyd papyr ar "Hanessyddiaeth Eglwjniig" gan D- J. Griffiths. Yna cafwyd can gan Mrs Williams; ac yn dilyn, araetli ragorol y cadeirydd, sef y Parch D. Da,vies, B.A.. curad.; Drama, "Modryb Shian a'i tlieulu, ,gan Mr .H. Wil- liams, butcher Mr G. Ev;uis, Railway-view;, Mrsi Roberts, ysgolfeistres; Miss Hughes, ysgolfeistres! gynorthwvol; a Mr H. Davies, Salenvstreet. Yrl oedd y perfIormiad Jill un rhagorol. Dadleuon dify- fyr: Y gorai ydoedd Misses Bella Morgan a M.1 Hughes. Darllen difyfyiv: Goreu, R. O. Roberts a W. Roberts. Enwi Jfeoedd eydii'r llytbyren A Miss M. Hughes gafodd y wobr. Adroddiad da pan. Miss M. Hughes, Bali Bay-road. Can .ganslth, o fechgyn yr ysgol, gyda hdtiau silk. Canwyd gadwo'r Frenlunes." Chswareuwyd ar yr ofiei-j-n gan Roberts, ysgolfeietr. Gwnaed casgliad at dreul-. iau y cyfarfod.—Gohefeydd. Yr Ysgolion GwiadwriaethoL —- IRosweitliiau; t Mercher ac Iau, yr wyfchmos ddiweddaf, .cynhaliwyd; ■ y te, mabolgampau, a ehyngherddau yr yegobon Llywyddid n01> Fere lie r gan y Parch Ð. ,Da, vies, a gwnaeth araetb fer partlied y dull y ,oerir: allan addysg orfodol. Dyfynodd ranruu >0 araeth Syr 1 1 John Gorst yn Bradford, yn dangos fod, esgeulusdra yr awdurdodau Heol, dros daiiwn o >blant! (a- ddylent fod yn yr ysgal) un ai yn a&senol ,yn i ddyddiol neu heb fod ar y "registers." •N-os Iau Hywyddai y Parck Ð. J. Lewis, a dar^gosodd: y pwysigrwydd o reoleidd-dra, prydlondeb, a diwyd-j rwydd mewn pob mater yn dwyn eysyBtiad ag I addysg. A ganlyn ydoedd v rhaglen :•—Rhan I. j Araerh agoriadol, W. D. Williams; can, "Stately i Hejmes of England," Cor yr Ysgol; can, "Hie on,! Jk," Babanod; sketch ddigrifol, "Bievity, R. Thomas a'i Barti; can "Merry sings the 5ark,' Cor yr "Ysgol; drill gan y Babanod.; "When a man I Safon I. can. "The Couch. "feaban- ■od cdrill filwrol, Safon L sketch ddigrifol, "Exa-, nlinat/ion Day," Safon L, a'r Babanod «an, "The, rt £ lll< top hats," Bechgyn. Rhan II. Can, "Rule "Britannia," Cor yr Ysgol; sketch. "The Gentleman," W.~Roberts a'i Barti can "Tfce Clock," i/.afeanod-; sketch• gerddorol. y Bechgyn; '"When we, women, war/Genethod Safon I. can, '"Cheer boys, cheer, Gor yr 'Ysgol; adroddiad', "I am four year old," Ba-bandd; can, "Father Christmas," Babanod; drill, "Japanese,Fan," Genethod cant-awd, "The Washing "Day," Bechgyn a Genethod. "Duw gadwo'r Fren- hiiies' ~itrti(ld y cjTigherddau allan yn llwyddiant mawr, a nod<fwyd hjvy gan foneddigon yr ardal, heb- law rhieiii y plant, ac yr oeddynt yn glod mawr i Mrs R-obevtij, i ran yr hon v daeth eu parotoi. Mwyilbawyd y gantawd. "Washing Day/' yn fawr, a "thynwyd y ty i lawr" yn deg "rah Top Rat." Gweithredai Mrs Boberte fel "accompanist Marwolaeth.Dydd Gwener, yn hynod sydyn ac annisgwyliadvvy ar ol cystudd byr, bu farw Mr John ■ Roberts (gynt o Tyddyn Prvs, Carreglefn), yn nhy ei daQ, eef 'Mr-W. Roberts. Madyn Farm. Rhodd- ei weddilliou i orphwys to medd ei briod yn MyniwoiffBethXehen, Carreglefn, ddydd Mawrth.

BANGOR. Yr Ifsjgol-Sirol- Newydd i Fechgyr.—Mae y Maer (Mr X tE. Roberts^ wedi galw cyfarfod trefol, i'w gynal yn i'stafelly Ynadon. nos Lim (heno), er gosodØtacll y eyfaoedd liawliau yr Ysgol Sirol newydd i Sfecbgyn, ^y.r hon a adeiladid yn awr yn Lon Ffvidkloetkl yir lie Ysgol y Friars. Uywyddir gan y Maejr, ;a thraddodir anerchiadau gan y Prif- athraw ReIèL. yr Apohddiacon Pryce. Mr Henry Lewis, Dr. Grey ,Edw}«ds, Mr R. H. Pritchard ac eraill. Eglwye St. y swper b'ynvddol 1 gorau uaodig^Saesneg a Chvmraeg) yr E^h;-ys hon yn yr Ysgwldy \CenedlaetJ* • Garth-road, nos Fawrtl> ,diwecldaf. Parote-wyd ar] vyaeth ragorol <^an M" iarghe.s, "Wicklow^House. Yn ychwanegol at aclod- aur o-au gvr„ ^ahoddwyU swyddopion yr Egiwys und bu Haver or e^ntorion a'r swyddcrior. yn ajialliiog j d(b<jod. eyfanrif a eisteddasant byrddsra«efiti?S2. iLlj^ddwyd gan y Fice*- yr h" n ar ol swper a,gynvgiodd^cbyd'g lwncdestvnau y? 'cy"^ys~Y€4,i; wrth vr .ivn y cyplyswyd enw i i V\iiliar/i Jwnes, -y ,prif donor; cefnoewyd hyn 11efyd gan Mr ^lyinu Wiljiairw, warden e^Iwysi"- :A &^y°fogion, gyda iPha. un y cydiwyd enw Mr M<mn PritcAiard eafodd hwn eto ci gefnogi can v ^2fad- *n J"stod b»>T cafwyd canait gan" Mi«« Leifh 'Jor'cs' William Jones, Mi 4 oulkes Mr Mason, i&- Harding, a Mr J. Cooke '^wnfa Chwyddo CJyllogau'r Clerigwyr.—Dymuna fod« Sgr;' 7* ddioldjus a cliaionog B-ftt tn° ? ^df]jtrPh -v Parch Sherlock; Pr<!nf Gr2^il''r Cl'i'r'arwyr. a 5t> tuag at Gxonia Oerigwyr Esgob^ Ranger. bvgb^u -2 Pljn' wi'ilnK>« '-(|n i.; sbys!m farwoLjetii cydraarol sydyn aSr t e~Str< Eirae1' Priod y. Oudoen R Jones gynt m^ktr y "City of lUn- ff priuLda'dd ie S VS ^we?aaf: ,T cyfisol. Nid 0.41 Mw Jonw wedx cs-xhacdd oedw mawr-Sim ond T^11^ei hieehyd v* -r boj/jpeth ellid dd^m.nno. ond y clvdd Mawrth blawiorol yr seik mor wael lies per pn-dej ir.'tewlu, pryd y oaeibi^ hi i'w gw<dy • ond b*xm habboth fel y crybwylhvyd, cyrner^d cymfOirstiiact-gy-ayn le «a< bu iarw yn bur annis^wvl- ia<iwy, « 'braw a gslar i'r tculu oil. Cynier ci »iar.gla4d (un preifat) foreu Merclier (yfory) yn j mynwent Gbmadda. Yr oedd Mrs Jones yn I aelocl r Wesleyaidd (capcl yn Hixaeb Yr ocdd yn wraig grefyddol ei '•ysbryd, a tfluwMbefyd, a rhoddodd dystiolaefch, < la; dyddiau <;yn ei niaiyyolaeth, fod gaiuidi hyd. tsryf ac nad w^dd gs-nddi arswyd .^wynebu y dy- j todol. Gedy ar ei iiol i alaru eu colied fawr, heblaw Cadben Jonet-, bedwar o bltmttajr 0 ffci'ched ac un mb, sef Mr Griffith) Joiies, "lino- tjj e operator" yn y swrddfa hon, gyda pha rai y

BKAUMAEIS. Yr Ysgwl Sirol.-C:n!!Jr-:1;wyd y cvfarfod arbenig gohirjeSig o'r IlyiTodraefehwyv ddydd Merclier, Mr David Roberts. Y.H., yn y srwlair. Hysbyswyd fod y DirprwywyT Elu?enol wsdi svydurdodi y llywodr- aethwyr sirol i roddi diyonol at wneud v c-yf- iiewidiadau a'r ychwanegiadau ati^renrhieidiol yn yr adeiladau yn Beaumaris.—Ar pais y IlwodraethY. yr. anfonodd Mr Richard Owen a Mr Evan Pair* Poithaethwy, den dors newydd i mew-n. Yr oedd swmi tender v bTaenaf yn e05p, a ;• iru) olaf vn 800p. Cymhellwyd Dirprwywyr yr jElusenau i ganiatau derbyn eiddo Mr Evan Parry. Bwrdd Ysgol. — Oynhaliwyd cyfarfod arferol y BWTdd hwn nos Fawrth, Mr Fred Geary yn v gadttir,—Wedi gwrafldw adroddiadau yr atJwawon a'r swyddog gorfodol, gtsrcliymynwya rhybuddio I rhai rhieni ar gyfrif anghysondeb presenoldeb eu plant yn yr ysgol, a rhoddwyd cyfarwyddyd i wysio rhieni eraill gerbron yr ynadon.—Hysbysodd v swydd- og gorfodol fod un o'r rhieni ddirwyid yn ddiweadar wedi talu y ddirwy*. ond fod y lleill heb wneud. Gorcbymynwyd i r swyddog geisio gwys yn eu ner- byn.— Penodwyd Mr Hugh Thomas yn ymwelydd am y mis dyfodol.— Caniatawyd ceisiadau Mr J. Ro- berts (y prifathraw), a. Miss M. A. Williams {at.hraw- es ysgol y babanod) am gcdiad yn eu eyflogau.- Rhoddwyd caniatad i gor Mr William Thomas ddysgu canu yn yr ysgol.

CAERNARFON. Cor Meibion Eryri.-Dyna vr enw o dan ba un yr anturia cor meibion cymysgedig Caernarfon a laJl- beris fyned i brif ddinas y byd y mis nesaf. Eidd- unir iddynt fuddugobaetli fawr. Byddant o dan arweinyddiaeth alluog Mr John Williams, organydd Eglwys Crist. Anrlieg;-Y Salbboth blaenorol cyflwynwyd i Mr Thomas Roberts, pork butcher, Pool-street, spectol aur gan ei ddOsbarth, yn Y sgol Sul Engedi fel arwyod o barch a chydnabyddiaeth fel athraw tfyddlawn yn ystod y deugain mlynedd diweddaf. Dirwestol.-Nos Lun, yn addoldy PendTef, cyn- haJiwyd cyfarfod dirwest. W o dan na.wdd Cymdeithas Ddirwestol Gwynedd. Yr oedd y Parch J. Eiddon Jones, yr ysgrifenydd, yn bresenol, fel cenad oddi- wrth y gyiiideitlias. Caed anerchiad grymus gan y Parcb J. !Huws, Bethel. Llys Arbenig.—Dydd Mercher, o flaen Mr J. R. Pritchard, cyhuddwyd baehgen byclian, o'r enw Ro- bert Hodsoa, yr hwn fu ym "drunwer ar seindorf v Militia, o gael pedair oriawr a, chadwen, gwerth ^12p 10, gan Mr R. Lloyd, watchmaker, High-street, trwy dwy 11. Cymerwyd eif i'r ddalfa vn Mangor gan Sergeant Jones. Yr oedd d!wy o'r oriaduron yn ei fediant, a'r gweddill wedi eu pawnio. Goliiriwyd yr achos byd ddydd-LLun. Gornest Filiardyddob—Casglodd tyrfa fawr i'r "ClwbCeidwadol nos Fercher, cymaint ydoedd v dyddordeb a cleimlid, yn yr ornest rhwng yr wyth cawr o Fangor a'r un nifer o'r dref, fel y disgwylid canlyniadau brwd. lAlwyddodd gwyr v dref i sicrhau chwech o'r ymdrechiadiau gyda 1132 "points;" Ban- gor, 970 "points," yn enill dwy ymdrechfa. Y canol- wyr oeddynt y Meistri Williams, Bangor, a, Cuthbert Carter. 'Yr oedd y trefniadau o dan arolygiaeth v Meistri E. Morgan a Thom.-ar, Jones, ceidwad y clwb. Ma.rwolaeth Mr W. W. Thomas.-Lrwg genym gofnodi.marwolaeth Mr W. W. Thomas, Siop Lestri, | Stryd y Llyn, yr hyn a. gymerodd le ddydd lau di- weddaf. Brodor o'r Waenfitwr ydoedd yr .ymadaw- edig. Yr oedd yn fmwd i Mr J. W. Thomas, Bryn- melyn, cyn-gadeirydd Undeb y Chwarelwyr. Yn ei ddydd enwogOd ei hun yn fawr fel dadganwr a bardd: o gryn fri. Bu farw vn 56 mlwydd oed, a gadawodd weddw a chwech o blant i alaru ar ei 01, a mab iddo ef ydyw 'Mr Llewelyn Thomas, ,Llan- .^gefni. Tra yn ei gy«t*dd cyfansoddodd y llineUav tyner -ganlyii "Yn fy 'lung' ymeifl angau— Hen deyrn hyf am zadtrnhau, Ei orsedd, a chreii arswyd.'— Hwn greodd loes a. grudd Jwyd. 0! na, cha.wn 'lung' iach wnai les, Am unwaith, yn fy.mynwes; ,Mi wn y dadganwn gercld, Fel eos-gain felus-gerdd— Y wir iawn-goetl},, gvwrein-eerdd; Ond 0 loes lem. He mae'r Hais, Yr odlau, a'r liyflyd-lais? Llais tenor, Hys y tannau, Ynlllys cerdd, wedi llesghau."

LLANEllCHTMEDI>r Dirwest.—Cynlialiwyd cyfarfod dirwestol cyhoedd- us yn Xghapel yr Anuibynwyr, prydnawn Sul iii- weddaf, am 4.30 o'r gloch. IJywyddwyd gan Mr Richard Jane", Twrcyhelyn. v^iaradwyd j-n ystod y cyfarfod gan y rha.i canlyaiol: — Miss A. Jone, Tyddyn Goeden; Mri R. Jones, H. Oeigfryn Parry. D. Williams, H. Roberts. Tystieut oil am d'drygedd v fasnacb feddwol, a chredent fod yfwyr yn gallu celu cybo&ddasder trwy gael cyflawader o'r ddiod i'w tai. Rho.ddai v ffordd yna o feddwdod esiampl ddi-wg iawn i blant ac ieuenctyd, a byddai yn sicr, os na. cheid atalfa buan, o eft'eithio oymaint nes y byddai yr ieuenctyd fw gweled yn feddwon cyhoeddus. Yr oedd y cynulliad yn lluosog, a hyder- wn y gwcl amryw y priodoldeb o roddi eu hysgwydd- au o dan y GynMiei.tliae yn y Llan, i'w chynorthwyo yn mlaen gyd.a.'r gwaith bendithfawr hwn. Parotoada-u Cyngherddol. — Prysurdeb anarferol sydd i'w ganfad yn mbiith aelodar. y cor yn barhaus. Parotoant ar gyfer cyngherdd fwriadant. gynal yma ar y 22&jn cyfisol. Cynorthwy arianol sydd ganddynt. J{1.wn. golwg. a sicr genym v bydd llawer o deulu'r Mus yn falch o'r cyticllsdra. i ddangos eu gwerth- fawrogia.d. i gynorthwyo eatrawd mor Hwyddianus o'r .tiiwogion ieuamc mwyof teilwng. Dibyna "graddau" 0 enwogrwydd msirn cynorthwy arianol, felly, It-i",r ychydig ddyfrach i'r Hogell, ac ond i bawb wneud eu rlian, buan iawn y diflanai pob anbwylus- dodarilar-ol. Os y clorienir ni fel rhai heb gywi.ydd. gvda r aspgrym hwn, nis gallwn ond erfyn, gy.-i),r taerri istvyaf, am i'r darlleaydd arfer ei ysbryd maddeuoi. Pregetha-u.—Bwria-da'r brodyr y Bedyddwyr gynal eu cyfarfod cenhadol blvnyddol nos Tau a dydd Gwener nesaf, ac fel arferol disgwylia pawb am wledd o'r Efengyl.—R.J.

WIL LEWIS YN DIOLCH I WIL IFAN. Er fod llawer o orolofnau, Draw ac yma, drwy ein gwlad, Er cofio am enwogion Oymrn Ac i'w henwau byth bar had Tra cwyd yr haulwen a machludo A t-lira gallwyf gerdded cam, Ni anghofiaf byth mo'r goeden Sy'n cysgodi drws fy mam. D'weà pa fodd y daethost yma. Goeden harddwych, wrthyf fi? A ddarfu i rhyw un dy blanu, Ai'n nat-uriol doethost ti? Ateb y gofyniad i mi, Paid a. gofyn chwaith paham, Pwy a'th blanodd villa i dyfu Er cysgoai drws fy mam? Nid yn naturiol daethym yma, Yn yr ardd yr oedd fy lie Gerliaw palasdy yn vr ardal Nad wy'n hoffi dweyd pa, Ie Lltiw bachgenyTi a'm symudodd, Paid' a gofyn i'm paham ESe oddiyno'n wir am dygodd Er cysgodi drws dv fam. Da y cofiwyf fi y baehgen Fu'n dy blanu. goeden dlos. Mae ef yn awr yn Hong Kong, China, Mewn gofalon ddvdd a nos Duw a'i Hwyddo efo'r fyddin, Ac a'i cadwo rhag nob cam Efe a blanodd goeden Sy'n cyygodi drws fy mam. Er fod tad a mam y milwr Yn mhriddellau oer bedd, Wedi cefnu ar boen a galar, Y11 w^'wedig iawn eu gwedd Er hyn cynyddu wna v goeden, Dringo i fyny wna'n ddinam; Colofn yw er cofio'r milwr Wnaet-h gysgodi drws fy mam. Mynydd. WTL LEWIS.

BURWEN (Ger Amlwch). Msrwolaeth.—Dydd Iau bu farw ben wreigen weddw o'r enw Mrs Catherine Barker. Yr oedd yr ymadawedig wedi treulio ei horiau oiaf gyda Mrs Oven yn y lie uchod. Yr oedd wedi cyrhaedd blwyddi yn fwy na'r addewid. Nid oes un fenyw yn mhlwyf Amlwch cyn hyned ag oedd Catherine Barker. Rhoddwyd ei gweddillion, yn ol ei dy- muniad, yn medd ei hanwyl briod, yr hwn sydd yno yn gorwedd ers blynyddoedd, yn mynwenft henafol a chysegredig plwyf Amlwch. Gweivddodd Offeiriad y plwyf yn y ty, yn yr eglwys, ac wrth Ian y bedd. Huned mewn hedd.

CEMAES. .Aur.—Da oedd genyf ddeau (os yw yn wir) fod gwythien o aur wedi ei gweled mewn cae yn y lie uchod. Hyderwn y cawn lith gan Rhydfab neu _Ap ,Huwco ar.y.mater.-IQan.. Y "Village HaH."—Wythnoe i nos Wener diwedd- af daeth cynulliad lluosog vn raghyd i wrandaw ar Major Thomas, Y.H., yn traddodi anerchiad ary "J)dirprwyaeth yn Llundain. Cafwyd sylwadau gwertbfawr ganddo oeddynt o ddyddordeb mawr, yn enwedig i amaethwyr. Siaradodd hefyd ar "Gemaes y dyfodol." Danghosodd ddarl-uniau o'r modd y buasai yn fanteisiol adeiladu, ac amlygodd barod- rwydd ystad PIasCoch i osod tir i gario y gwelliantau a awgrvmid allan. Cadeiriwyd g&u Mr J. Edmunds, C& Traddododd y Parch T. Prichard, B.A., ddarbth nos Wener, 3ydd cyfisol, ar "Oleuni." Yr oedd ei ymdriniad a'r mater yn wir feistrolgar ac addysgiad- 01. Mwynhawyd: y ddarlith gan bawb. Y UM, dd ydoedd Mr H. E. Jones, Ysgol y Bwrdd. Bydd y Proffeswr Young yn dangos darluniau y tograph" nos Wener nesaf, ac eraill oi gwmni Llundeinig yn cjTiorthwyo. Diau y ceir llawero liwyl.- R.JL>.

LI.úWEILIAN. Maxwolaeth Hen Gristion.-Mae genym i gofnodi marwolaetb Mr W. Williams, Llanfoi, yn y plwyf uchod. Miner oedd yr ymadawedig wrth ei alwedifr- nslh. <Ja,fodd ei alw ar fyr rybudd i r byd an- weledig, a diamlieu fod marw yn elw mawr iddo. Yr oedd yn aelod ddifrycheulyd yn Nghapel Siloh (T,C.)- Yn y fan hon bu ei lafur yn ddefnydoiol dros ben. Dywedir hrfyd ei fod yn weddiwr mawr, ac felly medd y Gwirionedd "Pob duwiol a weddia." Pan fyddai'r blaenoriaid yn ei alw i fyned trwy y cwrdd gweddi. vi fyddai byth yn nacau. Bydd cotfadwriaeth W. Williams yn fendigedig am amser mawr. Cydymdeimlir a Mra Williams (ei briod), Mrs Edwards,"Llauei]ian-road,Andwch Port (merch), a Mr W. Williana.s Imab).

LLAN F ACHIIAETH. Marwolaeth KCWS Canlyniadi i Losgi.—Dydd Mawrtb, y 24a'm cyafisol, digwyddodd damwain dost i Tommy Owen, baehgen oddeutu 12eg oed, mah i Mr Thomas Owen, Salisbury-streel, o'r lie hwn. Yinddongyr? nad oedd ei ricni adref ar y pryd. diirt ond ei chrwaer ac yntau, pan oddcutu (b o'r glocb y pry^\?.v<"n daeth bachger..trail, cydyaiaith iddo, ate i cji'wnroii, ac iddynt d- ran. Ni wyddys i s!crtr*dd pa fodd y bu'r -m- ffawá. ond y eanlynf?. fu i Toiiiay Orren 10.s.1 rliana -,k isaf ei gorph yn arswydus. Dioddefodd y trusts IxK'n.iu •dyohxynllyd, ac er pOob gofal a medrusiNvydd mcddygol o e'ddo Dr. E. P. Lil- wards. jMynyddyr,'of, rhoddodd angau derfyn fir ei artdtluMi piydnawn Gwener, y 3ydd cvfis>l. Cydymdeinsilir yii fawr a'r rhieni trallodus yn profedigaeth chwerw.—Prydnf.-wn ddydd LInn, y oed cynr:ol. eynhalivryd trengholiad ar gorph y baehgen, o flaen y Dr. Roland Wil- liarae, Caexgyb: (yr i^-dreiigholydd), a'r ar- ferol o. reit hwy r, iblaenor y rhai oedd Mr Edward Williams, Brynceiyn.—Wedi clywed y aethau ac i'r trcngholydd grynhoi y cyfn.n, dych- welodd y rheilhwyr gyda rheithfarn p "Farwol- :tot.h ddaniwe!niol." Yr oedd y trefsiadau rhag- barotoawl wedi eu: cario allan yn drefnus gan yr Hcddgeidwad H. Roberts, Yalley. Y Bwrdd Ysgol. — Cynhaliwyd cyfarfod Bwrdd hwn nos Wiener, 3ydd, cyfisol, pan yr oedd yn bresenol:—Mri T. H. Williams,Mynydd (cadirydd); Edward Williams, Brynceiyn G. J. Griffith, Bodlasan; J. Price, Penyrorsedd, yn nghyda'r clerc. Wedi cadamhau cofnoo:on y cyfarfod diweddaf, galwodd Mr Edward Williams sylw y Bwrdd at bresenoldeb y plant yn yr ysgol. Dywedai fod &efyllfa pethau yn ddifrifol vr: nglyn a'r mater hwn. Yr oedd yn warthus fod mwy na haner plant y pentref i'w gweled yn r.b- senol. Yr oedd y tywydd T-stormus wedi lludd- ias llawer ar blant o hell ffordd i ddyfod mor gyson ag y disgwylid, <xnd am rai oedd yn trigo yn yr ardal, He mae yr ysgol mor agos, y Bwrdd yn gofalu am ddigon o dan i'w cynhesu, a phob- peth yn ddigost i'r rhieni, mae yn lied debyg mai •nva^saw fvdd yr esgusodion. Crodai fod y Bwrdd wedi arddangos gormod. o drugaredd vn y "orphenol, fel yr oedd Hawer wedi cymeryd ma; tais annheg ar hyny. Dylent ystyried yn awr beth i wneud, neu bydd yn ddifrifol arnynt.— Cydolygai y Cadcirydd a'r hyn a draethodd Air Edward Williams. Hefyd gofidiai na buasai y swyddog gorfodol yn bresenol er mwyn cael ym- chwil:ad trwyadl. Yr oedd ef am iddynt daflu "ol'v\r dros y "registers," ac wedi hyny dyfod i rvw benderfyniad.—Mr G. J. Griffith, Bodlasan, a <Tvnvgiodd eu bod yn galw cyfarfod arbenig c r Bwrdd, 1 gyfarfod ar y lOfed cyfisol, i ystyriei y pefyllfa, ac i'r swydd<^ gorfodol fod yn bre- senoL—Eiliw^d- .7 cynygiad gan Mr J. Price, Penyrorsedd, a rhoddodd y Cadeirydd ef 1 fyny, a phasiwyd yn unfrydol.

LLANFAELOG. Marwolaeth Mr John Hughes, Cae Crin.—Mae angau wedi bod yn bur brysur yn yr ardal hon yn ddiweddar, a'r wythnos bon v mae nym y gorch- wyl gofidus o gofnodi marwolaeth y cymydog tawel a diymhongar uchod, yr hyn a gymerodd Ie yn el breswylfod ar yr 25ain cynfisol, ar 01 byr gystudd. Ni fu yn gorwedd ond am ddeuddeg diwrnod, er ei fod yn cwyno ers peth amser yn flaenorol. Oddeutu deunaw mlynedd yn ol ymbriododd Mr Hughes ag unig ferch y diweddar Mr Hugh Williams, Cae Crm, ac yno yr ymsefvdlodd er yr adeg bono. Yn flaen- orol, trigai yn Cnwc-y-Ffynon, ger Rhosneigr, yr hwn Ie, yn nghydag amryw dai, a feddianai yn v lie hwnw. Dydd Llun hebryngwyd ei weddilbon mqrwol gan dorf fawr i fynwent eglwys y plwyf. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parch T. Gruffudd (A.), ac yn yr eglwys gan y Parcbn. J. C. Jones ac R R. Jenkins, curadiaid. Yr oedd ei arch o'r "polished oak" goreu, gyda, "solid brass trimmings," ond heb dyrch-flodau, trwy ddymuniad, ac yr oedd ei angladd yn un o'r rhai mwyaf parchus. Heddwch fw lweh.

LLANGEFNI. Cardota.—Mewn llys arbenig, ddydd Ian, gerbron Mr Richard Williams, cyliuddwyd! Charles Price, crwydryn, o Lerpwl, gyda chardota. Cafodd ei anfon i garchar am saith niwrnod, gyda llafur caled. Profwyd yr achos gan yr Heddgeidwad Owen Jones (16). "Beth yw Canu?" ydoedd testyn papyr sylweddol a chynwysfawr ddarllenwyd gerbron Cymdeithas Lenyddol Ebenezer, nos Fawrth, gan Mr T. H. Hughes, arlunydd. Wedi cael sylwadau arno gan y llywydd (Mr E. H. Thomas), y Parch D. Gwyn- fryn Jones, Mr R. H. Roberts, ac eraill, talwyd diolch cynes i Mr Hughes am ei lafur. Nos Fawrth nesaf disgwylir dadl frwd ar ein perthynas a.'n henaf- iaid.—Tegfryn. Yr Ysgol Ganolraddol.—Fel y svlwasom eisoes bydd y gwaith o adeiladu yr ysgol hon yn dechreu ar fvrder. Deallwn fod y gwaith naddu wedi ei roddi i Mr T. Gray Owen, dref hon. Efe hefyd sydd yn gwneud y gwaith naddu ar gapel newydd yr Annibynwyr yn Benllech i Mr Pritchard, adeilad- vdd. BodfiFordd. Mae hyn yn adlewyrchu cryn glod ar ein cyd-drefwr. Oyngrhair yr Eglwysi Bhyddion.—Qynhaliwy^d cyfarfod yn nglyn a'r cynrkair hwn, yn Ngliapel Moriah, o dan lywyddiaeth y Parch John Williams. Caiwyd anerchiadau gan y Parchn. W. 0. Evans, Bethesda; a D. Oliver, Treffynon; James Donne ac 0. 'M. Jenkins, Llangefni; a Mr W. Jones, A.S. Penodwyd Mr William Thomas, Llythyrdy. yn IIywydd y cyngrhair lleol; y Parch O. M. Jenkins, B. D., is-lywydd E. M. Roberts, Metropolitan Bank, trysorydd a D. Gwynfryn Jones, yn ysgrifenydd. Cartrefi Dr. Barnardo.—Nos Lun cynhaliwyd cyfar- fod yn y Neuadd Drefol, dan lywyddiaeth Mr W. Thomas, postfeistr, er budd y cartrefi uchod. Decli- reuwyd y cyfarfod trwy weddi gan y Parch James Donne. Yna cafwyd anerchiad «!yddorol gan Miss E. M. Rice, cynrychiolydd dros y tsefydliad dyngarol a chlodwiw uchod, ar y testyn "0 Farwolaeth i Fywyd," yn mha un y desgrifiai yn darawiadol y gwaith mawr er achub plant t dosbarth isaf yn y deymas. Cynorthwyid hi gan Mr L. Scott, o'r Ysgol Ganolraddol, "magic lantern," yr hyn a yohwanegai yn fawr at ddyddordeb yr araetlu Yn ystod y gweithrediadau dadganwyd yn eu dull meistrolgar arferol gan Mrs Price aMrTom Pritchard, a chyfeilid yn fedrus gan Miss Nana Stirrup. Wedi talu y diolchiadau arferol terfynwyd trwy wcddi gan y Parch D. Gwynfryn Jones. Deallwn fod swm sylweddol wedi ei dderbyn tuagat yr achos teilwng hwn. ac mae clod uchel yn ddyledus i Mrs Stirrup am drefnu cyfarfod mor lwyddianus. Hysbyswyd fod canghen o gynorthwyesau wedi ei sefydlu yn y dref, gyrla. Mrs Jones, N. and P. Bank, yn llywydd- es; S. J. Evans, yn is-lywyddes; Mrs Roberts, Metropolitan Bank. yn drysoryddes; a'r Misses Baylisiv a Stirrup, yn ysgrifenyddion.

PENRHOSLLUGWY. Cyngherdd.—Nos Wener, y 27ain cynfisol, cyn- haliwyd cynghcrdd yn Nghapel Bryn'refail, yr hwn yn gaitxlig a roddwyd at wasanaeth eglwys y Bedydd- wyr yn Bodafon. Llywyddwyd gan Mr Owen Grif- fiths (Eos Eilian), a. chymerwvd rhan yn y ejmgherdd gan Mri R. Owen, W. Lewis. W. Owen, O. Thomas. Miss Roberts (Euronwy Mon), a Miss Owen. yr oil o Salem, Amlwch; hefyd, Mr Owen Hughes (Tencr- ydd Llngwy). Cyflwynwyd diolchgarwch dros yr eglwys yn Bodafon i eglwys i'r cantorion galluog, i'r arweinvdd rnedrus, ac i'r rhai oedd wedi g-werthu a phrynu v tocynau, gan y Parch J. Tywi Jones, Llanfair M.E., ac Owen Roberts, Vedw, a diweddwyd trwy canu "Dan Dy fenditb wrth ymadacL" cyngherdd rhagorol, a'r capel yn llawn o bobl.—0. R

PISGAH (Llanddeusant). Gwledd o De, Etc.-Dydd Gwener diweddaf mwynhaodd Ysgol Sabbothol, -11 nghyd a "Band of Hope" y lie UCIKKI, eu hunain gyda the a. bara. brith. Yr oedd oddeutu cant a haner yn bresenol. a gwas- anaethwyd WTth y byrddau y y rhai canlynol :— ill's Jones, Brwynog; Mrs Pi*itchaj'd, Ty'nyllain Mrs Jones, Yr Efail; Misses Jones, Plas Newydd Miss Owen, Clwchdemog; Miss Jones, Mynydd Mri Henry Thomas, Cae Crin H. O. Row- lands, Albert House; H. R. Jones. Brwynog. Refyd, cynhaliwyd cyfarfod -amrywiaethol yn yr hwyr. o dan lywyddiaeth Mr J. C. Jones, C.S., dwehdernog, ac arweiniad Mr J. R. Parry, Tyddyn Blawd: a chyfeiliwyd gan Miss Annie Hughes. Enillwyd y gwahanol wobrwyon' gan Johnny Jones. Howel-"terrace; C. Pritchard, Ty'nymaen Sarab Ellen Owen, Victoria House; H. J: Roberts. Mynydd Adela; H. W. Jones, 'Refail; Mrs Cwens. Cue Glas Miss Williams, Glan^Alaw J. Williams, Valog M. Jones. Cae Crin. Gwasanaethwyd fel beiraiaid gan y Mri Thomas Evans, Poutypandy J. E. Jones, Clwch Yf. Haghes, Meiriogen: J. R. Parry, Tyddyn Blawd L. Jones, Howel-terrace a G. J. Williams, Gorphwysfa. Ar v diwedd. cyf- lwynwyd Hyfrau i'r oil o aelodau y "Band of Hope, rhoddedig gan Mr W. Hnghes-Jores, J..er;.)W (Mynydd: Adda). Yna terfynwyd un o'r cyfarfodvdo goreu (ag ystvried cad. oedd fawr o barotoi wedi b00 ar ei gyfer) fu yn yr ardal erioed.—"Un Oedd Yno."

PORTH AMLWCH. Capel braidd y mae angen i "Aelod o'r Eglwys" grybwyll enw yr hen gybydd. Mae lien gveaduviaid crintacli felly islaw sylw pobi fyj/ioj yr oes hon. Dywedai un hen forwr, am rai felly. eu bod wedi marw, ond hcb ga.u eu llygaid. Nid ydyw dynion sydd ar ffordd diwygiad a ehynydd yr werth pum' munud o sylw. Gadawer iddynt glowciar eu bamser ymaitli: yn unig. cadwn vn glir a'u swn drwg. nnau yn mawr lawenhau yn eÜ: cape: newydd rhagorol. Henffych i'r dydd y cawn fyned iddo, fel ty-fa yn cadw gwyl. A gaf fi rybu2(1io vi* adeiladwyr o un y maent ynddo? Rh-id iddynt pdw 1 lygaid ar Mr 0. Owens, Cemaes. Fel plastrwr a. syiater, y mae v brawd Owens y goreu ar y ddaear. Y mae yn grefftwr mawr,ac yn gwneud j^vaitb godidog ar y to a'r muriau. Bydd 01 ei gefydclyd yn glod i'r adeilad am flynyddoedd lawer. er cystal gweitliiwr a ehrefftwr ydyw y cyfaill ffydcron hwn, mae yn fwy o Fedyddiwr na hynv. Y r.ve yn "Drochwr" dros ei ben a'i glnstiau. Mae drochi pawb, a dyna'r perygl. Byddaf yn ofn' weithiau iddo, ar y s!ei. clroi "snouts" y "landers" i ivAvn i'r capel, n thori ffynoc odditan y set fawr i dderbyn y dwr, a'i dro: yn y diwedd yn gapel Bap- tist. Tro aflawen fyddai bvny. Byddai yn an ml;o«ibl i'n gweinidog daenellu yn effeithiol tra yr sefyll :1., ffynon drochi. Mae y bedyddwyr yn hvnod eftro y dyddiau hyn, n Mr 0. vwen yn ben arnynt yn Mon. Cadwn "look out" arno, "bovs.' rhag ofn iddo ein henill drosodd drwy ddichell. "Look out for the spouts." Llawer o lwydd i'r gwaith goreu.—Hen Longwr.

PISGAH (Llangefni). Cyfarfod Ysgol.—Cynhaliwyd cyfarfod ysgol yn y lie uchod ddydd Sid. Cliwefror 5ed. Dechreuwvd cyfarfod y prydnawn gan ein parchus weinidog, F. Frimston, ac hefyd ef oedd yr arweinydd. Ni raid dweyd am fedrusder y gwr uchod, achos gwyddom 011 ei fod yn feistr ar bob gwaith yr ymafael ei law ynddo i'w wneutkur. Aed trwy waith cyfarfod y prydnawn fel y canlyn Ton gynulleidfaol. Ad- rodd Luc xxi.,gan Miss Owen, Caegarw. Ton gan y cor. Adroddiad gan Mr R. Roberts. Arholi y plant gan Mr John Parry, Belan, allan o'r "Hauwr Yr arholi yn dda, a'r adrodd yn gyfartal i hynv. Deuawd gan Miss J. Owen a Miss M. Roberts. Ar- holi rhai mewn oed, gan Mr R. R. Parry. Brynala. maes Hafur rhan gyntaf o'r xxi, o Efengyl Luc. Ton gan y cor. Adroddiad gan Mr 0. Williams.—Am dri o'r gloch cafwyd cynhadledd a. phasiwyd y pen- derfyniadau eanlynol :—1. Fod v cyfarfod ysgol nesaf i gael ci gynal yn Penuel, Llangefni, Mai J.4e" 1899. 2. Fod Ysgol Penuel i ddewis eu maes liafur i rai mewn oed, ac hefyd i'r plant, a'u bod i anfon hyny i'r ysgrifenydd. 3. Mr J. Owen. Caegarw, i arholi rhai mewn oed. 4. Fod Mr R. R. Parry, Brynala, i arholi y plant. 5. Dewis gwyliedydd- ion ar gyfer noson yr arholiad, sef Mawrth 14eg, 1899-Gwyliedydd Pisgah, Mr J. Roberts,LIangefni; gwyliedydd LlangEini, Mr John Jones, Pisgah; gwyliedydd Belan. Mr Thomas Rowlands, Gwalch- mai; gwyliedydd Gwalchmai. Mr Henry Williams, Bodewran. 6. Fod Mr T. H. Hughes, Llangefni, i ddewis tair o donau erbyn y cyfarfod ysgol nesaf. ao i hysbysu yr ysgrifenydd o hyny.—Yn nghyfarfod yr hwyr arweiniwyd gan Mr R R. Parry, BrynaJa. Arweinydd medrus, liwyliog, a dengar, yw y brawd hwn etc dweyd llawer a hyny mewn ychydig eiriau, ac i bwrpas. I ddechreu v cyfarfod canwvd ton gynuHeiddfaol Adrodd' Psalm cviii. gan ——. Anerch Gorsedd Gras, Mr John Roberts. Adroddiad, Miss M. Williams. Deuawd, Miss J. Owen a. Miss M. Roberts. Ton gan y cor. Adroddiad, Miss Ellen Owen, Caegarw. Deuawd, Miss Elizabeth ac Ellen Owen, Caegarw. Adroddiad, Miss A. Davies, Ar- holi rhan olaf o'r xxi. o Efengyl Luc gan MrR. R. Pariy, Brynala- Adroddiad, Miss M. Roberts a Miss Elizabeth Owen. Ton gan y cor. Diweddwyd trwy weddi gan Mr J. Owen, Caegarw. Cafwyd cyfaifod da a hwyliog. ac olion llafur mawr i'w gweled ar y plant. Parhewch, felly, i addysgu y plant, a bendith fo ar eich Hafur. Ymwelwyd a Pisgah gan amryw o frodyr dyeithr o wahanol ysgol- ion y dosbarth, a chafwyd derbyniad croesawdgar a charedigrwydd tuhwnt i ddisgwybad—Owen R. Owen, ysgrifenydd.

PORTHAETHWY. Y Cynghor Dinesig.—Cynhaliwyd cyfarfod misol y Cynghor hwn nos Lain, o dan lywyddiaeth Mr R. G. Thomas, Y.H. Yr oedd hefyd yn bresenol Dr. R. M. Williams, Mri William Jones, Thomas rio- berts, Evan WiJfiiams, Thomas Roberts, George Hand, Henry Thomas, John Williams, John Davies, Thomas Hughes (clerc), ac R. 0. Thomas (surveyor). —Adroddodd: y Pwyligor Arianol fod y surveyor wedi gwario 33p 138 5c yn ystod y mis, yn nghyda 18p 8s 7c ar gyfrif y prif-ffyrdd. Y swm a gasgl- wyd ydoedd 64p 3s lie, a gorchymynwyd talu biliau a gyrhaeddant 131p8s3c; gweddill yn ddyledus i'r trysorydd, 245p.—Sylwodd Mr John WiHiams y byddai iddo ofyn am gy frill en y Port Sanitary Autliority mor gynted ag y deuai un o gynrychiolwyr yr awdurdod hwnw i'r ystafell Ni ddaeth yr un i fyny i'r adeg pan y bu raid i n cynrychiolydd adael y cyfarfod. Mabwysiadwyd y cofnodion.—Oynwysai adroddiad y Pwyllgor Iechydol fynegiad gan y sur- veyor i'r perwyl nad oedd y Milwriad Bulkeley Price wedi cario allan orchymynion y Cynghor i wneud y tai yn Druid-road yn gymwys i bobl fyw ynddynt. Cynygiodd Mr George Hand eu bod yn caniatau mis i'r Milwriad Price wneud y gwaith. Sylwodd Mr William Jones y dywedid fod y Cynghor a'r surveyor yn gwneud saeth-nod c'r Milwriad Price, ond yr oedd y tai yn bur adfeiliedig, ac n; ofynid i'r perchenog wario ond rhyw 2p nell. 3p. Yr oedd ef o'r farn eu bod wedi gweithredu yn hynod dyner, ac nad oeddynt wedi gwneud saeth-nod o'r Milwriad • Price. Eiliodd y cynygiad, vr hwn a. basiwyi— Adroddodd y pTllgor Gwyliadol eu bod o'r farn nad oedd gan Ardalydd Mon ronyn o hawl I dir neillduol yn Chapel-street. Argymhellent fod sylw y Surveyor Sirol yn cael ei alw at gvflwr y wal ger yr iard goed ar ffordd Beaumaris, yr hon oedd mewn perygl o syrthio i mewn. Ar gynygiad Mr George Hand, yn cael ei eilio gan Mr Thomas Roberts, peo- derfynwyd gohirio y mater, ar y tir na ehaniatai eu cvllid i wneud grisiau yno* Svlwodd Mr Evan Wil- liams fod llongau yn dyfod i'r fan hon i ymdrwsiadu, ac ni chodid gymaint a cheiniog am y cyfleusdra, Trosglwyddwyd y mater o hawl Ardalydd Mon i 1 pwyUgor.—Derbyniwyd llythyr oddiwrth y Trysor- ydd Sirol yn amgau cyfIogauy swyddog meddygol a'r surveyor. —Ysgrifenodd Mr Lewis Owen i gwyno fod y troed-lwybr yn ffrynt ei fasnachdy yn High- street yn cael ei ystyried yn nuisance, ac yn gas- beth i'w gwsmeriaid* Ni chymerwyd sylw pellach o'r llythyr.— Darllenwyd llythyr oddiwrth Swyddfa y Gweithiau yn dweyd gan fod y Bont Grogedig yn awr mewn cyflwr da iawn y dvmunai yr ysgrifenydd wybod pa un a oedd yr awdurdodau lleol, un ai vr awdurdod sirol neu leol, yn dueddol i drefnu i'w phwrcasu. Dywedodd y- Cadeirydd ei fod wedi gweled y boneddwr a ysgrifenodd v Hythyr, ond ofnai na chaniatai eu galluoedd benthyciol iddynt fenthyca y 15,000p omgenrheidiol. Dangosai ei amcangyfrif elw o rywbeth fel 400p y flwyddyn ar ol talu yr holl dreuliau, ac yr oedd y "gross rent" yn 1700p, gyda chost o 400p, Ni roddent y bont i gwmni preifat, ac yn ol pob tebyg rhoddent y gwrth- odiad cyntaf i'r Cynghor hwn. Ar gynygiad Mr George Hand, yn cael ei eilio gan Dr. R. M. Wil- liams, penderfvnwyd argj-mhell Cvnghorau SSirol Mon ac Arfon i ystyried v mater.—Derbyniwyd Hythyr oddiwrth y Mri Llovd George a Roberts. cyfreithwyr, Criccieth, yn gwrthod crostwng eu bil yn nglyn a'r lanfa gynygiedig. ac yn pwyso am daiiad dioed ohono. Yr oedd y mater hwn, hefyd, heb ei benderfynu pan orfu i'n gohebydd 'vmadael.—Ad- roddodd y Swyddog Meddygol (Dr. Fraser) fod rhif y genedigaethau am y mis yn ddau, a'r marwolaeth- au yn dri. Rhoddai hyn "death-rate" o 20.9 y fil y flwyddyn.

TALWRN. Y Gymdeithas Lenyddol.—Nos Sadwrn diweddaf. dan arweiniad Marian Mon. cawsom ddadl frwd- frydig iawn ar y testyn canlvnol "Pa un a ddichon dyn weithredu yn groes i dueddiad ei ewyllys ai na ddiclion?" Agorwyd y ddadl ar yr ochr gadarn- haol gan Mr R. Williams, Hendre Howel, a'r ochr nacaol gan Mr John R. Owen, Bryngwyn. Dadleu- odd y ddau mewn modd pendant, a chawsant wra.ndawiad astud ar y llafur dirfawr yr oeddynt wedi mvned iddo. Cefnogwyd hwy ar y naill ochr a'r llall gan v Mri C. Williams, Pen Ceint. a Hugh C. Jones, Dafarn Dirion. Yna pasiwyd diolchgar- wch gwresocaf y gj'mdeithas i'r dadleuwyr penigamp. Yn yr ymraniad cafwyd mwyafrif o ddeg dros yr ochr na/iaol. Ar ddiwedd y. cyfarfod rhanodd Mr R. Hughes.Marian, nifer dda o lyfrau gwertbfawr i'r plant am ateb cwestiynau a ofynid ar y pryd. Diolcliwn iddo am ei garedigrwydd haelionus.—H.L.

.do::b.. Fe ddylid gwerthfawrogi cvfeillgarwch yr hwn sydd yn sefyll yn ein hymyl mewn ystorm—gwna heidia.u wybed ein hamgylchu ar adeg haulwen.

Colofn y Dyddanion. Nid ydyw y Hygad yn crwydro dim o dan ar- weiniad rheswm. Deddfau ydynt iialcn y ddaear—y maent yn atal ei lygredigaeth. Fe ddywed diareb :—Nid oes ar ddyn biysiog byth eisieu tristwch. Y mae yr hwn sydd yn gwvbod llawer yn msthu yn anil. Y mae cydwybod yn wobrwywr rhinwedd, ac yn ddialydd trosedd. v Fe ddechreuwyd gwucud sebon gyntaf yn Llundasn yn y flwyddyn 1624. Y mae bywyd yn cad e; haner d.reulio cyn i ni wybod pa beth ydyw. Yr ydym yn enill mwy drwy aflwyddiant na thrwy lwyddiant rkii eraill. Y mae MAvy na miiiwn o sigarenau yn cael ClI. hysmygu yn Llundain bob dvdd. "Y mae i ti grocsaw,' fel1 y dywedodd y pwrs wrth y swIlt. Y mae niwl Llundain yn costio oddeutu 7000p am y nwy chwanegol a, losgir. Tri rhyfedd byd Hen heb drachwant, gwraig heb wagedd, a dyn da, heb iddo elj'nion. Y mae yn ffaith hynod na bu nc-b erioed yn gwisgo y teitl o DdUc neu Arglwj'dd Llundain. Fc ddywed meddyg enwog mai y bobl sydd yn cysgu a. u safnau yn ngliau sydd yn bj w hwyat. Y mae HBMer yn lleidr teithiol, svdd bob amscsr yn Iladrata eto 0 nis gall neb ei ddal. Y mae Berlin yn cael ei chysyHtu drvry y "t.ele- phone" gyda 415 o ddinasoedd eraill.. Pa. fodd y mae y byd yn debyg i'r berdoneg? 0 herwydd ei fod yn llawn o'r lion a'r Heddf. Y mae yn nghalon dynes y fath fi'ynon ddofn o gariad fel nas gall gauaf henaint ei rhewi. Y mae yn rhaid i'r nwn sydd yn ewyllysio mwyn- hau y ffrwythau beidio tynu v blodau. Nid ydyw amser yn ymladd yn deg yn ei ynv drechion a ni. Y mae yn tynu ein gwallt. Tri pheth a wnant wraig vn anniwair :—Tegweh ei gwyneb, ffoHneb ei phen, a balchder ei cltaion. Fe ddylid bob amser ystyried wylofain babanod. Hyny ydyw unig arwyddion y petliau by chain pan y byddant mewn cyfyngder. Os e'wyllysiech ba&io yn fwy gwerth, siared- wch ychydig. Y mae yn fwy bawdd edrych fel dyn call na, siarad yn gall. "Fy dywed y meistr yn yr ysgol wrthvf am for digofus—beth sydd yn gwneud y mor yn ddi- gofus?" 0, am ei fod yn cael ei groesi mor fynyeh. Nis ^a.11 gweithred ddiwg gael ei chyfiawm yn. dda, ond gall gweithred dda. gael ei chytlawni yn ddrwg. Ar y foment y .mae dyn yn cael ei foddhau ynddo ei hun, y mae pawb arall yn cael eu hanfoddhau ynddo. W Sut y mae ambeH i wr priod vn debyg i ganwyll? Am ei fod weithiau yn myned allan yn y nos pan na ddylai. Llysieuvn vdyw cariad sydd yn tyfu lieb Cl amaethu, a'r h-wn a wywa pan yr arfeiir moddicn gorfodol er ei dyfu. Y mae cyfalaf nyrdd haiarn Prydtinig wedi cyn- yddu yn vstod y deng mlynedd diweddaf i'r swm o 160,0d0,000p. Y moe plat aur a phlat arian ond y plat goreu i'r dyn liewynog ydyw hwnw ag y mae mwyaf o yni- borth arno. Y mae yn well bed yn destyn chwerthiniad o herwydd peidio priodi, na bod yn alluog i chwerthin am eich bod wedi priodi. Y mae benyw ieuanc a'i phictiwr yn ami yr un peth yn union mewn Ul peth os nad mewn dim arall —y ma.e y ddau wedi eu paentio. Fe ddywedai Cato Major fod doethion yn dyspri mwv oddiwrth ffyliaid nag y mae ffyHaid yn ei ddysgu oddiwrth ddynion. Fe gafodd gwraig dyr.u ei Eun yn ddiweddar a t.hynwyd ef mor dda fel ag y boddlonai y gwr yn llawer iawn gwell na'r gwreiddiol. Pe buasai mam eich mam yn chwaer i fodryb hyncF eicb tad. pa berthynas fuasai ewytlir eich taid i fab- yn-nghyfraith eich taid? Tri ynfydrwydd mawr <Lr ddyn :—Bw^-ta gynghor ei fol, gwreica wrth gynghor ei gmwd, ao- ymladd wrth gynghor ei lid. o Paid ofni gweithio. Byr ydyw bywyd a chest ddigon o amser i orphwys pan y bydd dros'Hd, Y mae meddwt sydd yn ymwybodol o'i gyfandet yn ffieiddio dweyd mwy nag y bwiiada ei gj-fiawni. Y mae diogi fel yr hunllef-y funud y dcchreuwch ymysgwyd eicb. huna.n. yr ydych yn ei yru ymaitL Fe gafodd yr Arglwydd Baoon — yr athronydd enwog—ei eni yn y flwydd;*n 1560, a bu yn y flwyddyn 1630. Yr oedd y bobl a wisgent esgidiau vn Italy, yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, yn talu am y fraint. Nid oes un rhwystr mwy ar ffordd llwydefiant mewn brwyd nag ymddiried* am i rj wbeth droi o'n plaid. Fe ofynodd athraw i bJeltYn chwareits "Bet h a fuaset ti pe heb dy dad a dy fam?" Atebodd y crwtyn bychan "Y debvg y buaswn yn am- ddifad." Y mae y dyn digofus vn cadw ei nwvddau danodd yn meddwl yn waeth na.g y nlle yn siarad ac os gwna dyn digofus ddwrdio, y mae* yn siarad yn waeth nag y mae yn ei feddwh Drwg dweyd fod ein dyddiau yn ychydig—yr ydyro yn dweyd gormod. Nid res <renym ond un nid ydyw y rhai sydd wedi patio vn eiddo i ili, a phwv all addaw i ni y dyfodol? Pan grybwyllwyd fod Ardalydd de Creque—vr hwn oedd yn hynod am ddiystyru pobl-wcdi gwen- wyno ei hun, sylwodd Madam de Marchais "1 maje yn debyg ei fod wedi brathu ei dafod ei 1m:] Y bobl fwyaf golvgus yn Ewrop ydyw yr Aipht- wys (gipsies) Hungary. 0 naturiaeth, y maent yn engi aifft arddeivhog o ddyuion a mL-rchcd ac ajt- ami y byddant yn afiach. Mor bur ydyw eu gwaed fel'y gwna eu harchollion welia heb foddion meddyg- ol. Fe (Mywedodd Clara :—"Yr wyf yn hoffi bod gyda chwi." "Paham, Edith?" pan v byddaf gyda chwi, yr wyf yn sicr na byddweh yn cleea yn fy nghylch "Boreu da i ti, Pat," sntddai boneddwT wrth ei weitliiwr. "Doreu da. i chwitbau. eich anrbydedd," atebai Pat. "Y mae yn llithrig ofnadwy hedoyw," sylwai y boneddwr. "Myn eii.ioes Pharaoh," m.u<!1 Pa.t. "y mae mor lithrig fei v bu i mi syrthio givaith heb godi imwaith Mr Roberts, aordd ydech chwi p-s llawer dydd? Adwaenais chwi ddoe o'r orn draw wrth eich pen." "Hawdd y gallasech," Mr Hughes:■ oblegid yr un pen sydd genyf yn awr ag blaen!" Fe ofynai boneddwr i P'" yr hwn oedd yn synrat? pridd o ochr ty, "Pa beth yr oedd yn ci wneud "Agor ffenestri y seler," oedd yr ateb. "I ha osth. yr wyt yn gwneud hyny?" "0. yn wr, anrhv- dedd,' atebai Pat dracliefn. "er mwyn goUwn-T y tywyllwch allan o honi!" Yn y parthau goglE.db1. ne y mae y gwres fesur- ydd is-law "zero," gall personaii ynidciiddnn a'u gilydd yn y pellder o dros ii!ldir. Sierhai Mr J,\mie- son ei fod wedi clywed bob gair o bregeth a draa<to«l- wyd yn y pellder o ddwv nil dir oddiwriho, ar ddivrrod tawel, a hyny yn bertfaith eglur. Pan oedd yr Esgob Leigiiton un diwrnod yn rhodio mewn myfyrdod ac ymneiUdaaeth yn Dunkvne, 1" ddaeth gweddw ato, a oywredodd bd gorohTmyo ar fod iddo ei phriodi hi. oLerwydd yr oedd wed: breuddwydio dair gwaith ei bod lu wedi ei pariodi gydag ef. Atebodd yr esgob, o'r goreu—pa. hryd bynag y byddai iddo yntau freuddwycUo dair gwaith c-i fod wedi ci phriodi hi, gadawai* iddi wybod, ac yna cymerai yr undeb le. "Nhad." meddai baehgen wvth oed. "oni ddarfu i chwi fy chwipio y dydd o'r blaen am fralnu fv mrawd Tommy?" "Do. fy mblentyn—darfu i ti ei frifo," meddai y tad. Wei, ynte. insddai y baehgen eil- waith "dyleeh chwipio y dyn yn dysgu miwic i'm chwaer, oblegid d:.rfu iddo ei bratiiu ddoe ar ei cheg; ac yr oedawn yr. rwy bod ei fod ynteu vn ei brifo luthau. canys rhoddodd ei dwylaw am ei wddf gan geisio ei d igu." Un tro fe gafodd Gw^ cdei. mswr. brwydr ffyrrig, braidd ei gyifroi wrth ganfod n ei gydyniaith ar y chwith yn cael ei gymeryd yaiaith gan fwled o fag- nel. Yn mhen yehy.dig.pa fodd bynag. cafodd bysed'd ei gydymaith ar y ddeh- a eu eliwythu ymaitb. Darfu i'r diweddaf dafiu ei ddrrll i lawT, a llefain rnrwn poen, pan y rhedodd y Owyddel ato ac y gw-dd- odd "Yr hen wraig. paid wylo Yr wyt yn gwneud mwy o swn o gwmpas y peth sydd wedi colh ei ben Fe ddywodir am Barrott, mai ei holl etifedtmeth oedd dwy gatl*.—im fawr ac un fecban. Cvf; Mi odo. pan ar j-mweliad ag f, yn canfcd dau dwll yn y mur, a ofynodd i b:t bwrpas y g"T1:d Ateb- odd Barret*: jjtai er mwyn i'r catliod gac-1 my r.ed a dyfod trwyddynt. Oofynodd v cyfaill :—"On: f.asai un twll yn gwr.eud y tro i'r ddwy g itb?" Atebodd Ba:rret,t :0 ynfyd-ddyn, 131 fodd y gaTlasai y gath fwyaf fyned trwy y frwll lleiaf?" Dywedodd v cyfaill oni ailr: y gath leiaf fyned trwy v twll mwyaf?" Atebodd Barrett:—"Hai! gpj.iasai; ond ni fed dylia is erioed am hY:1Y!" Myiivck yr arferai y diweddar Barch J. Parrv, Caerileon. adrodd y dyw<idiad c-anlyr.ol a glywsai gan yr anfarwol Robert Roberts, dyri-«og, mewr» fa "Marw fel mochyn a. wnaifF Pr.byddi; —fe gicia hwnw lawer wrth wsedii, fe rydd y«'ra»c iawn wrth. drengu, a bydd hyny yn arwydd (i fod yn marw, Felly y dyn pce-hod- gicia hwir,<- gryn lawer; ond wrth. farw, rhydd ystranc ofr^dwy. I Docthineb mawr ydyw cadw yn mhell oddiwr'.h ei draed." Gail y cynglior hwn fod yn briodol yn y dyddiau hyn.