Y Clorianydd

LLA2vBAJ>SIG, ANGLEGEY. IMPORTANT MLE OF TITHES. rCh}OjX MESSRS J. PRTPCHAEI) and PORTER are inteWted -WSJjLT? tf^PTTBLIC "AfT<5- j TION at the Bull Hotel, Llangefni, on THURS- DAY, Jafttfarlr 06Hij 1809,'at :'OJ>.m.p-ro:drpt, sub- ject to croiidiSons'o fb« therg an<5 then pftxtufced, ApportionM TtTHEREFrOHA::RGES, amount- ing to £ 380 Is 6d per annum; secured upon farms all in the parish of LIanbadrig^ apd which will be offered in Lots ^to suit purchasers. r"! Further delMfcd portly be is- Elled and may in the meantime be obtained of 3tessrs Carter, Vincent, and Douglas Jones, Soli- citors, or the Auctioneers, all of Bangor. 17599 THE NEWLANDS, GORS, HOLYHEAD. IMPORTANT SALE OF VALUABLE AND MODERN HOUSEHOLD FURNITURE. MR H. PARRY JONES has been favoured with instructions from H. A. Malaher, Esq., R.N. (who has left the town), TO SELL BY PUBLIC AUCTION at the above Residence, on FRIDAY, the 20th of January. 1899, the whole of the valuable HOUSEHOLD FURNITURE and Other Effects, Comprising briefly of Walnut Wood Drawing Room Suite, Dining Room Suite in Leather Mahogany Top Telescope Dining Room Table, Two Watnirt Wood Bevelled Plate Overmantles, Walnut Wood Sideboard Bevelled Plate Glass Back, Brass Rail Fenders,several Sets ofFireBrasses, Dining andDraw- ing-rooin Caxpets. Hearth Rugs, Floor Cloths, Stair Carpets, Walnut Wood Hall Stand, Wicker Chairs, Bamboo Whatnots, ditto Stools,Piano Stools,Wicker Tea Stand. Occasional Tables, Butler's Tray and Stand,Oil and Water colour Paintings and Etchings, Two Satin Walnut Bedroom Suites (comprising Wardrobes, Duchess Tables and Drawers, Marble Washstands, Pedestal Cupboards and Chairs), Cottage Bedroom Suite, Chest of Drawers (in Maho- gany and DeaJ). Painted and Polished Dressing Tables and Washstands, Toilet Glasses, Mahogany Commode, several Brass Rail and Iron Bedsteads, with Spring Mattresses, Combination Bedsteads and Mattresses, Hair and Wool Mattresses. Invalid Bedchair (with cushions). Foot Baths, Sponge Baths, Beddings, Blankets, Sheets, Counterpanes, Bed Curtains, Hangings, Window Curtains Feather Pillows and Bolsters, Cooking and Culinary Uten- sils, Scales and Weights, Toilet Ware, Dinner and Tea Services. Table Glass, Breakfast and Dinner Cruets, Sundry Crockery, Cutlery, Plate, etc., Kitchen Tables, Chairs, several Table Lamps: Lawn Mower (Ramsom's Patent), Garden Tools, Sheers; also a beautiful sweet Toned full compass trichord COTTAGE PIANOFORTE (Ebonised Case), by Cramer, of London. In splendid condition. To- gether with several other Sundry Articles too numer- ous to mention. SALE to commence at ELEVEN o'clock prompt. For further particulars apply to the Auctioneer, Old Market-place, Holyhead. 798 u DALIER SYLW. DYMUNA E. HUGHES. 4, Pen rallt-terrace, Llangefni, HYSBYSU ei fod yn rhoddi COVERS NEWYDD ar bob math o Umbrellas ar y rhybudd byraf. Prisiau, o 1'11, 2/11, Qlll. etc. Hefyd y mae E. Hughes yn Agent i P. and P. Camp- bell, Dye Works. Perth. Anfonir Goods yn Wyth- nosol i gael eu Eifo. YN COMPTON HOUSE, LLANGEFNI, Cei: rhagnroi nwyddau rhad, 'Sanau. brethyn, a frwlaneni, Goreu welwyd mewn un wlad; Am ddefnyddiau gwerth eu gwisgo, Da a chryfion, cynhes, clyd, Cofiwch alw'n fuan yno— Ceweh fargeinion gwych i gyd. BYDD i bawb, trwy brviru yn y Masnachdy ochod, en ill iddynt eu hunain CHWECH SWLLT YN MHOB PUNT. Tyfviivchj v orofynir gan Bobl Mon a lleoedd: erail' pa. fodd mae JONES, COMPTON HOUSE, yn ywerthu Nwyddau Cymreig gvmaint yn rhatach na rhawb eraill? v Y mae i'r gofyniad hwn fwy nag un atebiad. *n oyntaf, maent vn Grefftwyr o'r radd flaenaf. xn Til mae ganddvnt y "machinery" goreu a mwyaf diweddar. Yn dxydydd. maent yn alluog, trwy eu medr, i wneud bron gymaint arall o waith tnrr y "machinery" nag un "factory" trwy Gymry. Felly, maent yn gallu gwerthu gwell defnyddiau, am eu pris, nag yn un man arall. Os bydd unrhyw un yn amhau byn, mae croesaw iddynt ddyfod a ^ngraifft o'r prisiau —Brethynau, bob Lliw, o 2s i fyny; Defnyddiau Dresses Hardd, bob lliw, un Bed. o Is 2c i fyny; dau led, o Is 6ci fyny Gwlan- eni Gwynion, o 8*c. etc. eto, rhai Rhesog at Grys- au, o 9c, etc. Defnyddiau Tronsis, o Is 2c I Is 5c; Shawls, o 4s i fyny; Fflaneni Bach, o 2s i 2s 6c; Crysau Hardd, o 3s 3c Tronsis Parod, o 2s 6c, etc. Edafedd Hosanau Goreu am 4c y chwarter Hosanau Da a Lluniaidd, o 6c y par. Gwneir siwtiau i fesur ar fyr rybudd. Bydd un o'r JONES'S yn y Marchnadoedd fel y canlyn: Bangor, bob Dydd GWENER Caergybi, ar y dydd- iau canlynol: Ionawr 21ain: Chwefror 4ydd ar 18fed; Mawrth 4ydd a'r 18ted; Amlwch, Ionawr 28ain; Chwefror lleg a'r 25am; Mawrth lleg a'r 25ain. D.S.-Cymerir Gwlan yn gvfnewid am Nwyddau. a Throedir HOSANAU a'r Edafedd Goreu am o 5c i 9c. Gwahoddir pawb yn gynhes i ddyfod yno i weled a bamu drostynt eu hunain. Cofiwch y cyfeiriad—■ SHOP Y FACTORY, OOMPTON HOUSE, LLANGEFNI. OS OES ARNOCII EISIAU CYLLILL, Chaff Cuuers, Pulpers, Slicers, &C., &C., Nis gellwch wneud yn well na galw yn Shop y Foundry, LLANGEFNI. t 534 VI OfYNIR TALH. AU .L. MLAENLLAW. BENTHYCA ARIAN YN GYFRINACHOL i Amaethwyr, Masnachwyr, Lletty-gadwyr, ac oraill mewn symiau o lOp i fyny i 500p ar addaweb y Benthyciwr ei hun ar delerau is nag a godir yn arferoL Trefnir yr ad-daliad i gyfarfod gofynion y Benthycwyr. NI CHYMERER DIM BILLS OF SALE. I Mae busnes gwirioneddol a helaeth wedi ei ws-ad an y 27 mlynedd diweddaf. Mae canoedd o fenthyc- wyr wedi rhoddi tystiolaeth wirfoddol i'r modd teg a rboBymol yr ymwneir a hwy. CSetr m&nylion llawn wrth ymofyn, trwy lythyr neu jrm benonol, • GEORGE PAYNE, Aooouatant, fill Orocoeot-roAdf Rhyl 1. ALMANAC CAERGYBI, 1§99. DYMUNA Cyhoeddwyr yr uchod alw 1[ wyr ac eraill at y fifaith ddarfod iddn orfodB myned i'r wasg cyn derbyn rhcstr^cywir w eiriauB j. §ir Fon am 1899. M. I Tra yn datgan gofid fod eu dafTlenwyr^i ;di euB rhoddi i unrhyw anhwylusdodl. rlioddant r^B cywirB 'Lleoedd y cynhelir Ffeiriau Amlwch, I Ebrill 8; Hydref 2. Bodedern, Ionawr 3; C 7 Mawrth 7 Ebrill 4 ac 18; Mai 2 Mahe n Gorphenaf 4; Awst 1 a 15; Medi 5; Hydref 3 a t 17. Llanercliymedd, Ionawr 4 Chwefror 8; Mawrth 8 Ebrill 5 a 19 Mai 3 Mehefin 7 Gorph- ) I enaf 5; Awst 2 a 16; Medi 6; Hydref4al8; Tach. 1 1 a 29; Rhagfyr 6 a 13. Llanfair P.G., Ebrill 3; Mai 1; Medi 4: Tachwedd 6. Llangefni, Ionawr I I 5 Chwefror 9; Mawrth 9; Ebrill 6 a 20 Mai 4 Meheifin 8; Gorphenaf 6; Awst 3 a 17; Medi 7; Hydref 5 a 19; Tachwedd 2, 9. 16, 23, a 30; Eiwg- fyr 7 a 14. Portbaethwy, Mawrth 10; Ebrill T; Mai 16 Mehefin 9 Gorphenaf 7 Awst 4 Medi 8 Hydref 24; Tachwedd 14. LlanfecheE, Ebrill 17; Mai 13; Awst 14; Hydref 31; Rhagfyr 5. Pen- traeth, Mai 1; Awst 18. Valley, Ebrill 3; Mehefin 5; Gorphenaf 3; Medi 4. 799 TO BUILDERS. PROPOSED NEW SCHOOL FOR THE RHOS- YBOL 'SCHOOL BOARD, ANGLESEY. pERSONS desirous of Tendering for the above may examine the Plans and Speciifcations at the Master's Residence, Rhosybol, near Rliosr- godh, between the hours of Ten a.m. and Four p.m., and copies of the same at the office of Mr Richard Davies, Architect, 125, High-street, Ban- gar. Sealed Tenders (marked on the cover "Tender Rhosybol New School") are to be deliv ered to the iludersigned not later than FOUR p.m. of the 1st day of February. 1399. No pledge is given that the lowest or any Ten- der will be accepted. JAMES HUGHES, Clerk to the School Board. Trygglwyn Isaf, Amlwah, Jany. 17th, 1899. 801 AR OSOD, y BODFFORUD CAFE. Rhoddir v flaenoriaeth i Wr a Gwraig yn deall Saesneg. -Am bob ma,nylion pellach ymofyner a William Hughes. Bwlch y Fen. 794 YN EISIAU, BACHGEN i ddysgu gwaith AR- GRAPHU. Rhaid iddo fod yn medru dar- llen Cymraeg a Saesonaeg yn rhwydd.—Ymofyner, Williams, Caxton House, Amlwch, Anglesey. 795 ATLAS ASSURANCE CO. I FIBE J||[ LIFE ESTABLISHED 1808. Head Office 92, Cheapside, London. Capital Pahpcrit-ed Total As?pta 31/12/97 £ 1,200,000. £ 2,287,029 The Company has paid in claims upwards of E13,000,000 STERLING. AGENTS AT Bangor Mr W. PUGHE, National Provincia Bank of England Ltd Beaumaris mr Bethesda Mr w* LLOYD do Conway T^IOWEN ROWLAND do Holyhead' J .WILLIAMS do Llangefni Mr JT 0 4° Llanaudno Mr J. £ ™0<?0 Menai Bridge..Mr J. GRIFFITH JENKINSdo Derbigh Mr R. E. HUGHES do Derbigh Mr R. E. HUGHES do do Messrs PARRY JONES and FRANCIS, Solicitors. Llw vdiarth Esgob Mr THOS. PRICHARD. Solicitor. and Llanerchymedd f Llangefni Mr T. NICHOLLS JONES. Nanner. Cemaes.Mr O. LI HUGHES. LIVERPOOL BItANCH.-9, Titbebarn-rstrpet, J. WILBERFORCE MARBDEN, Manager.

AT EIN GOHEBWYR. -Det,h,d,ilwr.Ofnwn fod etich lythyr yn rhy ber- sonol Diau pe tynech sylw y Cynghor Plwyfol fe wneidi y gwelEantau y gofynwch am danynt. Cfe na wnaent, gwell fyddai i chwi vsgrifenu yn union_,ymlvol at yr awdurdlodau yn Llundain.

Nodion Amaethyddol, &c. Miaie'r tywydd tyner vn cael effaith symbyladdd ar fasnaah y gyartibeg. Yn t Than fwyaf o'r marchnaaoedd yr wythnos ddiiweddaf rfdroddid fod cryn wc'l'f nfc yn y gofyn am stoc, er na ddiar- fu i'r prisiau, oidiigertihi am anifedJiaid o'r ansawdd oreu, godi yn fawr. Eto, y mae'r arwertliiadau yn fwy bywiog, ac y mae cryn gwrs o stoo yn newid dwyIaw, gan fod angenrheidiau'r llaethdai yn gwella gyda thynerwch yr hin.

Oaifi y byd ama-ethvddol yn fuan ryw eglxuihad ar fwriadau y Llywodraeth part-hed y cymysgu sydd ar gynyrchion Euniaethol. Mae cyflwr pethau yn y cyfeiriad yina yn sarhad arein cyn- rychiolwyr Seneddol. Cawn. dunelli o biff 11 mytom, Anverictnaidd yn cael eu gwerthu fel wedi ElU magu a'u pesgi yn y wlad hon. Yr un fath yn gymihwys gydad ymenyn, oherwydd gwertliir "toargarine" wrth y diunell fel ymenyn pui. Twyllir y cyboedd hefyd gyda chaws American aidd a ddesgrifir fel caws goreu sir Gaer, ac fed yna yr a y canolwr yn dewach fel yr a ein liamaethwyr yn dcneuacih. Dylid afcal peth fel hyn ar un- waith. Mae em gwahanol Lywodraefchau wedi bod yn dyn-er ryfeddol o-fuddianau y tramorwr ragofr ein cynyrchwyr m ein hunain. Gwaeddlant yn ddyohrynedag: "Oh! rhaid i cihwi beidio ym- yryd ag ymborth y bobL Gadewch iddo ddyfod i mewn gyda rhwyddineb; na roddwc.h unrhyw rwystrau ar ei ffordd, neu fe godwch ei bris."

Dywed: un gohobydd ei fo-di yn credu yn ddi- ysgog mewn masnach rydd, ond y mae ganddo eto i dideall (meddai) fod twyll yn dal unrhyw ber- thiynas « gofty^tadau Oobdem. I'r gwrthwyneb deil fod y gyfraith yn byn Uwgr-gymysg;ad wedi ei fEurfio ør budd y bwytawr, ac y dylid gorfodi lliw- io "margarine" yn wahartol i ymenyn. Nis gellir gwahaniaelhu yn y cig, canys nis gall neb ddweyd beth yVr gwahaniaebh rhwng "sirloin" oddiatr eidion AmieTicanaidd ag un Cymreig.

Nis gall ein ihaiaaethwrr beidio gwyoo gyda dydxiordeb dwfu, ac nid heb betrusdier, y cynydd gwastadol yn ein dadfariadl o gig ffres. 0 gyrph defaid ao wyn yn unig, daetih i'n portliJaddoedd yn ysfcod y flwyddyn ddiweddaf 6,422,153, nifer cyfarbal i fwy nag un ran o bump o'r Jioll ddefaid yn y Detyrnsw Gyfund, ao yn fwy na'r cyfanrif bla-extorol uchaf-im 1897—drwy yn agosi 190,000 o gyrph.

Mao y "Daily Telegraph" yn tynu eyhv at y prisia-u Setlisol a godir gan gwmnaau y rheilfFordd, a dywed: "Dangosir pa mor gaied y mae clud- daliadau y itheilffyrdd yn pwyso sr ein hamaeth- wjT gan y fflaith a gofnodir gan y Pardh J. Yailpy, Elsing, Norfolk, wf tra y derbyniodd un o'i blwyf- alion 100 o afalau o Oiliffornia, y rhai a gludwyd gyda'r ifheiMordd am freight' o 5s, costiodd iddio 2s 10c i anfon yr un 6Wm o EOising i Ledceister." Mae y dyfyniad yn siarad drosto'i bun, ond, gofyna yr ysgrifenydd a ydyw yr un cyflwr ar befehau yn e,a,el ei oddef yn Ffrainc, Genmand, neu Rwsia ? Dim parygl.

Ymddengys nad yw'r caiydan mawrion o wair gafwyd yn 1897 a 1888 ond effelth-io ychydig neu ddim ataliad ar ein dedforion, y rhai a gyrhaedd- asant yn 1898 (y in wytfkooo yn diwedd-u ar Rlhiagfyr 31ain) gyfanswm o 117,300 o dunelli. Mae'r Unol Dalaetbaiu, Ffradxfd, Holland, a Bel- r gium yiiaAMth y prif darddiadau o ba rai y daw ein gw^jflKbs y mor. Er gwaethaf y cyayrdk an- frth yfil stod y ddau gynhauaf diweddaf, y mae, 1 iflS fasnach broffldiol yn y wlad. hon ramorol, neu ni allesid dal i fynv y dad- riadajK nor iidiysgog.

Mse meddyginaaeth newydd wedi ei darganfod "Í atal ymosodiadau creulon y "typhoid fever." Gwyddis am y galanastra wnaed mewn dinas gyf- agos gan yr anhwyldea* ofnadiwy ihwn, a'r modd yr edxychid &r y dref yr adeg bono—ystyrid hi gan waethed a phe buasai yn llawn o wahangleifion. Pasiai Jllawer drwy yr orsaf a,'u cadachau ar eu gc,nau l'hag ofn rhoddi Be i'r arahwylder, a thor- odd anil i bregethwr ei &hoed-diad yn hytrach na dhyflawni ei ddyiedswydd ac ymddiried yn ei Dduw. Yn ol a glywsom yr oedd tri gweinidog yn gwneud gwaith nyrses, ac yn myned yn mhlith y cleifion yn ddyddiol-scl y Paorch Jolrn. IMorgan, M.A., ficar Llandudno, yn awr; y Parch John Williams, yn awr o Gaergybi; a'r offeiriad Pab- aidd. Yn awr inae Sefydfiiad Pasteur wedi canfotl fod afal-ddiod (cider) yn lladd y pryfetach sydd yn acbosi y dwymyn. Sylwodd swyddogion y &ef- ydliad a archwilient cider Noraianaidd fod pryf- etach typhus wedi trengu yn y glybwr mewn o ddwy i ddeunaw awr, mewn canlyniad i'w sirrni. Dyma gyfle i'n hamaetihwyr dyfu digon o afalau a'u troi yn ddiod, drwy hyny gacS y moddion wrth eu dwylaw pe y torai yr anhwylder erchyll hwn -1 allan yn ein mysg.

Yn marclmad Llundain ddydd Llun yr oedd y cyflenwad o anifeiliaid yn llai o 160 na'r dydd Llun blaeiiorol, er fod y cyrhaeddiiadau o'r an- sa.wdd goreu braidd yn grrfach. Yrnddargosai y fasnach yn gadaroach, y dbedd parthed gwerth yn ffair y gwerthwyr, ac mewn Uawer o engreifftiau caiwyd prisiau yohydig yn uwoh. Gan fod y cyf- lenwad o deirw tewion a gwartheg garw yn fychan, yr oedd y prisiau yn gadarnacli tra yr oedd gwartheg tewion parod i'r cogydd ychydiig yii is. Yr uohafbxis ydoedd!: Yagotaidd, o 4s 6c i 4s 7c yr wytihpwys Norfolks, o 4s 2c i 4s 5c. Cy.rha.edd- iadaoi Prydeinig: 120 Ysgotaidd, 70 Gwyddelig, 1 I 650 NorfoJjk, Suffolk ac Essex, 520 Midland a'r siroadd deheuol a gorllewinoL Yr oedd cyflenwad y defaid, yn llai, ond yr oedd y fasnach. yn gadarn- acli drwyddi, gyda thueddi ysgafn at godi. Pris- iau Birff, o 2s 6c i 4s 7c mytan, o 3s 2c i 5s 80 yr wythpwys. Oyfanswm y cyflenwad: Gwartheg 1380, defaid 8300, a lloi 5.

Cynghor i Bregethwyr Ituainc. I Anwyl Frod.)T,-Gobeithiaf fod yn mryd pawb oltonoch i fod yn bregethwyr mawr, am dymuniad pellach ydyw ar i chwi lwyddo. Tuagat hyny, cyflwynaf i chwi ychydig o arwyddion ffordd, neu anlsebgorion pregethwr mawr — 1. Gofalwch am het a cholar curad. Ystyrir hyn yn briodol iawn yn holl olynwyr John Prydderch a William Roberts. Ymgeisiwch ymddangos yn glerigol. Mae hyny yn hynod gymerad-svy gan gyn- ulleidfa o Ymneillduwyr, ac wedi achub llawer. II. Gofalwch yn mhellach am spectol aur, arian, neu bres, wedi ei rhwymo yn ddestlus am eich gwddf, a'i hangio yn bur amlwg ar y frest. Dyma arfer y rhai fydd yn protestio llawer yn erbyn rhodres. Ill. Rhag digwydd nas gwelir mohoni gan y gwrandawyr, bydded i cliwi V11 fynycli, fynych -wrth bregethu sportio y spectol am eich bysedd, ei chau a'i hagor, ei rhoddi yn eich poced a'i thynu allan, a'i gwisgo a'i thynu bob pum' munud. Yn enwedig, er dim, na fydded i chwi geisio diM-llen hebddi oteu haul gwyn, ond byddwch ddyfal i wneuthur pob "show" o'ch spectol mewn amser ac allan o amser, canys hyn sydd rasol ac yn rhyngu bodd i'r Nef- oedd yn dda. Mae hefyd yn arwydd sicr o bwysig- rwydd a phregethwr IDdwr, ac ni(t "fop." Mae pre- gethwr fel hyn yn rhwym o fod yn un mawr, a theil- wng i bechadur a'r pwlpud IV. Cryn lawer hefyd o ffunen boced sidan os gellir. Gweddus lleoli lion eto mor amlwg ag sydd modd. Dangoser hi, er mwjm hyny, yn enwedig, wrth weddio a ledio peniil. Bydd. yn arwydd i'r chwiorydd ieuainc fod "fashionable cut" o'u blaen heddyw, ao yn arwyddlun hefvd i'r set fawr o syml- rwydd a difrifwch gweinidogaeth y Gair. Rhowch eich menyg ar ochr y pwlpud. V. Ourwch, mowldiwch, a malwch dipyn ar v Bibl a'r Lyfr Emynau, fel arwydd o ddoethineb d)-n- ion sydd yn gwybod pa fodd i handlio arfau y cysegr, ac hefyd o'oh profiad llawn pa sut i drin llyfrau y pwlpud fel y dylid gwneud. Arwydda. hyn "good brooding," ac nid tatws llaeth. VI. Paan weddioch na ofalwch am neges. Mae arcithio tipyn yn fwy arferol bellach i Dduw a dyn. Mae yn gysurus clywed cynifer o n gwyr ieua.inc heb unrhyw neges. Athronyddwch chwi ddigon mewn gweddi o'r pwlpud, ac fe lenwir ein cipelau a gwran- dawyr eto fel yn y dyddiau gvnt. VII. Hyd y mae ynoch chnvi, bydded genych gariad yn mhob gwlad. Neu yn fwy priodol (nid priodasol) dwy neu &ir yn yr un wlad. Mae yn llawer o beth i bregethwr gael ei ystyried yn dipyn o "wag," ac yn enwedig "flirt." Mae hyn hefyd yn enill pechaduriaid, yn sancteiddio y pwlpud, ac yn gam yn yr iawn gyfeiriad at fod yn bregethwr mawr. Byddwch wych hyd y nesaf.—Yr eiddoch, HEN GRISTION.

Cylchwyl Lenyddol a Cheiddorol Elim, Llauddensant, Ion. 3, 1899. BEIRNIADAETHAU YR ENGLYNION A'R PENILLION. ENGLYNION I'R "DDEUGYLCH." Daeth pump o olwynwyr i'r rhedfa lion. Y cyntaf i wneuthur ei ymddangosiad yw Edeym, ond gan fod y brawd doniol ar gymaint o frys anghofiodd fod un path mewn englyn nad oes dim arall a wna y tro yn ei le, sef cyng-hanedd-y mae mor anhebgorol ag "asgwrn cefn" i'r "bicycle"ond "englyn" heb un sill o gynghanedd yw yr eiddo ef. a'r canlyniad yw fod Edeyrn yr olaf yn y redegfa hon. Ond na ddigaloned: nid ydyw Idwal ond rhyw lathen neu ddwy o'i flaeu. Y mae ei englyn ef fel llwdn dafad, neu rhyw greadur arall pedwar-goes, a dwy o'i aelod- au wedi eu lianafu yn anobaithioL Y mae dwy linell o bediair llineB ei englyn yn anghywir. A thra y mae ef yn tuchan gyda'r ddwy linell gloff dyma Olwynwr heibio iddo ar ffrwst gwyllt, a. bu agos iddo lwyddo i wneuthur englyn cywir; ond cafodd gcwtam creulon yn y gair cyroh, ac y mae yn rhaid i ni ei adael ar lawr yn y llaid, canys dyma y Lady Cyclist yn dod heibio yn smart i'w xyfeddu, ac wedi syllu mewn edmygedd arni, gwelwn ei bod yn rhagori ar y tri arall yn y ddwy linell gyntaf, ond fel y gwelsoch lawer gwaith farchog ogwan yn dringo yr allt yn lied drwsgl,felly hefyd y gwna y foneddiges hon gyda.'r ddwy linell olaf, a. bron allan o wynt cyn cyrliaedd y diwedd. Ac wele wr ag enw rhyfedd arno, "Ei Greithiau drig wrthwy' dro," heibio iddi dan chwibanu, ac y mae yn enill y fuddugoliaeth yn hawdd, ac er nad ydyw y llinell olaf yn bollol lan yr ydym yn sicr mai ef yw y goreu, a barnwn ef yn deilwng o'r wobr. PENILLION AR "GREADIGAETH DYN." Dau fardd a ganasint ar y testyn hwn, sef Cryn- edig ac Ifor Wyn. Y mae ysgrifenu penillion yn wraith hawdd i'r d'dau yma. Y mae y ddau yn feistr- iaid lied dda ar aoen ac odl, ond Crynedig yn gryfach ac yn fwy dyogel nag Ifor. Colla Ifor hefyd yn ngliynllun ei g;in—os oes ganddo gynllun. Nid ydyw yn symud yn ei flaen nao yn oadw ei olwg yn ddigon sefydlog ax ei destyn. Cana ef i'r adar, y blodeu, a'r coed; a chan nad oes ganddo ond ohwe' phenill y mae "Creadigaeth dyn" yn myned i gongl lfed fechan. Ond dechreua Crynedig yn urddasol, fel pe buasai yn myned i wneud pryddest ar- ddwcbog. a deil ei dir, a cheidw at ei destyn i'r di- wedd. Y mae yn eglur i unrhyw un cvfarwydd mai nid dyma. y tro cyntaf na.'r ail i Crynedig ymgystadlu a'i fod hefyd yn gynefin a gweitbiau beirdd Seisnig, ao i raddau yn ddyledus i un neu ddau ohonynt ;un rai syniadau. Ysgrifena ohweeh o benillion campus, barddonol, a hedegog, mewn iaith gref a obywir dichon y gellid owyno yn eu herbyn, eu bod yn fwy ar "Ddyn" nac yu -arbenig ar ei greadigaeth; ond ei benillion of yw y goreu, ao y mae yn haeddu v wobr. E. HEVIN JONES. Deallwn mai y buddugol ar yr englynion oedd Pelican Mon ac Ap Hirwco, Canaes, ar y penil-1 ion.

Yr unig ffactri i wneud gweiU o goed yn y byd, fe dybir, sydd yn Toledo, Ohio, lie y mae miliynau yn cael eu trosglwyddo mewn llongau i Loegr. Gwneir hwy gan beirianau o flocian o onewydd gwynion (hickory) a throir allan rhwng pedwar again a naw « pbodwar ugaio o filoedd » honynt bob d^dd

Cymdeithas Amaethyddol Sir Gaernarfon. Yn nghyfarfod bJynyddül y gymdeithas uchod, a gynhafiwj^d yn Nghaernarfon yn ddiweddar, cafodd y Gwir Anxhydeddus Arglwydd Mostyn ei etluol yn llywydd am y flwyddyn 1898-9; a Mr John Jones, Central Buildings, Llandudno, yn is-lywydd. Mae y ddau foneddwr wedi deorbyn swydd ac wedi dtatgan eu Myriad o anetd yr oil yn vi gaBu i wneuthur ardvlangosfa y flwyddyn (sydd i'w chynal yn Llandudno) yn llwvddiant trwyadl yn mhob modeL Mse yr is-lvwydd, yr hwn fydd yn arddango* llawer o anifeiliaid ac yn • gyffredin yn cymeryd nifer ddia o wobrwyon yn mhrif id y cySch, wedi gwnc-ud yn I hysbys nad yw yn bwriadu dim anifeil- iaid yn "shiow" Llaadindno y flwyddyn hon, a hyny gyd':r amcan o fvnod i mewn yn fwy Ihyyr i waith y pwyllgora.'i. PosibI! y bydd i hyn ddenu mwy o arddangosi.on, yi^ arbenig yn adriin y ccffyteu yn iriha un y bydd Mr Jones yn wrth- wynebydd clyf bob amser. Eisoeg y mae camrau vedi eu cymeryd ganddti tuagat ffurfio pwyllgor annibynol yn er sicrhau gwobrwyon arbenig i gystadlu am danynt yn yr arddangosfa niftsaf, ac, mewn undeb a phwyilgor !:Ic-ol y gyrr- deithas yn.Nghonwy (i'r hwn anae ,efa yn 'L- ydd), i ^icrhau tanysgrifiadau i'r gronfa. Ciedir yn hyderua yn aWT-gyd ehynorthsvy gwerthfawr y nywyd yr is-lywydd, a r pwyllgoTau—y bydd i'r aJtldangosfa nessif nid yn undg glirio y ddvie(I bresetnol eit,hr hefyd1 osod y gymdeithas menvn gwel) sefylifa gyllidol nag a fu yn y gorphenol.

Cyjideithas Amaetbyddol Sir Feiricnydd. Oynhaliwyd cyfarfod o Bwyllgor Gwoithiel y gymdeithas uchod yn NoTgeliaiu, dydd Mawrth. Yr oedd y rhai canlynol yn bresenol: -Y Mihvr- iad Scott (yn y gadair), y Mri C. E. H. Owen, 0. Slaney Wynn«c-, Dr. John Jones (Dolgellau), R. Williams (Llanfair), R. Williams (Maesygad- fa), R. Jones-Morris (Talsarnau), R. Roberts, J. Roberts, ac R. Jones (Towyn), R. Jones-Griliith (Dolgellau), T. Le-wds (Axthog), Edward Joiies (Bala), 0. Dunliam (Dolgellau). R. Jones (DytT- ryn), R. Williams (Dyffryn), H. Kirby, D. Griiiitli (iiariech), R. S. Wayne, J. W. Roberts (Bala), W. Jones (Towyn), a Mr E. M. Robei-ts (ysgrif- enydd). Dywedodd yr Ysgrifenydd fod yr arddangosta ddiweddlaf a gynholiwyd yn Nhowyn wedi troi allan yn llwvddiant yn inhob ystyr. Y gweddill mewn Haw ar ol arddangosfa y Hala ydoedd 28p 1 4c, tra air ol arddangosfa Towyn yr oedd v gweddill wedi cynyddu i 99p 4g. Cyfranwyd yn i:osbarfch Towyn 70p tusgat gronfa y gymdelrhas Harlech, 61p 7s; Bala, 49p 105 6c; Dolgellau. 45p; yn gjwneud cyfanswm o 226p 10s 6c. Der- byniwyd yn wobrwyeai chwanegol 66p 15s. Der- byniwyd am fynediad i'r mensydd 245p 15s lie; a thadwyd mewn gwobrwyon 256p 17s. Dywedai Dr. John Jonesi fod llawer iawn o'r Uwyddiant) liwn yn; ddyledus i weithgarwch yr ysgrifenydld. Yr oedd! y ovmdteithas, er pan y mae Mr Roberts yn ysgrifenydd iddi, o hyd ar gynydd. Pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i Ifx W. R. M. Wynne am ei wasanaeth fel llywydd y gym- dteithas v flwyddyn ddiweddaf, ac i Mr H. R. Heap fel Is-lywydd. Hefyd, diolchwyd i'r E. Griffith a Morris nm eu gwasanaeth fel ar- chwilwyr v cyfrifon. C Pend-erfynwvd cynhal cyfarfod nesiaf y pwyllgor I yn NolgeHau, Mawrth 18tfed, am haner awr wedi deuddeg. Hefyd, penderfynwyd cynhal yr ar- ddangosfa y flwyddyn Thon yn Dolgellau,' Medi 14eg. Yn llywydd eleni, dewiswyd—am y gwrth- odiai Mr O. R. Williams, Dodnielynllyn-ei fab, Mr Romer Williams. Yn is-lvwydd, dewiswyd Mr Henry Evans, Escuan. Ail-ddewiswyd, gyda brwdfrydedd, Mr E. M. Roberts yn ysgrifenydd. Dywedodd yr Ysgrifenyddl ei fod wedi derbyn, yn 01 y rheolau, wrthdystiad oddiwrth Mr Thos. Lloyd, Penyborrt Hotel, Talyllyn, yn orbyn rhoddi gwobr i Mr Waiter Glynn, Criccieth, am ferlyn ag oedd uwchlaw 14 dyrnfedd. Gofynwyd i Mr I Richard' Jones (meddyg anifeiliaid) fesur y merlyn cyn ei gymeryd i ffwrdd. Gwnaeth Mr Jones, a rhoddodd dystyagrif fod y merlyn uwchlaw 14eg dyrnfedd. Yst^rifenai Mr Glynn fod y merlyn wi-A paeio arddangosfeydd eraill fel un o dan 14eg dyrnfedd. Ovnygiodd Dr. John Jones eu bod yn cadw at ddyfarniad y meddyg. Eiliodd Mr H. Kirby, a phasiwyd.

Y Syllideb Rwsiaidd. TRAUL GYNYDDOL AR Y FYDDIN A'R LLYNGES. Mewn brysneges o St. Petersburg a dderbyniwyd y 12fed oyfisol: dywedir Yn y Gyllideb Rwsiaidd am 1899 gosodir y derbyniadau rheolaidd i lawr yn 1,469,128,203 o roubles (mae un rouble yn gyfwerth a 3s 4c o'n harian ni), oddiwrth "gyllid anghyffred- in" 4,000,000 o roubles, yn nghyda 98,604,443 o roubles oddiwrth yr "arian rhydd gweddill" yn Y Trysorlys Ymherodrol. Gosodir y draul reolaidd i lawr yn 1,462,659,233 o roubles, a'r "draul anghy- ffredin" yn 109,073,413 o roubles. Felly dengys y cyllid rheolaidd weddill dros ben y treuliadau rheol- aidd o 6,468,970 o roubles. O'i cydmaru a'r Bwydd- yn ddiweddaf, dengys y cyllid rlteolaidd gynydd o 104,669,986 o roubles, a'r treuliadau rheolaidd gyn- ydd o 112,574,020 o roubles. Trefna y Gvlldieb i wario 34,000,000 o roubles yn ychwanegol ar y fyddin, ac ar y llynges 16,000,000 o roubles. Ar y mater hwn sylwa un newyddiadur fel y can- lyn -Yn ngwyneb y symiau aruthrol hyn roddir allan yn ngwyneb y fltaith ddarfod i Rwsia y flwydd- yn ddiweddaf, yn ei phrogram arbenig, osod i lawr naw o wiblongau rhyfel, i'r hyn ni wnaed atebiad gan Prydain Fawr, anobeithiol ydyw meddwl am leiha.u y draul ar y Llynges nac ar amddiffynfeydd yr Ymherodraeth. Drwg genym orfod! dweyd felly, ond fe ddysgodd y wlad y pwysigrwydd mawr o feddu llynges-digon nerthol 3-n ystod oriau enbydus y dra- fodaeth droa Fasboda. Pe na buasai ein llvnges gymaint yn drech nag eiddo Ffrainc. hawdd y gall- asem fod wedi ein taflu i ganol dychrynfeydd ar- swydus rhyfeL Rhaid i'n Llywodraeth barhau gyda'r gwaith o adgyfnerthu ei galluoedd, y rhai fw nadir i amddiffyn, nid ymiosod. Nis gallwn beryglu ein bodolaeth trwy laesu dwylaw yn y rhedegfa-.

Camgymeriad Dychrynllyd. Cynhaliwyd trengholiad dydd LIun, gan grwner Swydd Lancaster, ar gorph dynes ieuanc briod o'r -W Patience Broderick, yr hon fu farw dan am- gylchiadau cyffrous. Yr oedd meddyg lleol wedi bod yn tendio arni, an archodd roddi iddi owns a haner o "grains of morpliia," ond darfu i'w "dispenser" (Mr Cheadle) roddi haner cant o "grains of morphia" mewn cam- gymeriad. .Dr. Westmacott, yr hwn wnaeth yr archwiliad mewnol ar y corph, a dywedodd mai gwenwyniad "morphia." ydoedd achos mamolaeth. Y Dispenser a roddodd dystiolaeth. Dywedodd fod y "prescription" mewn rhan yn vsgrifenedig ac mewn rhan yn eiriol, a darfod i'r "doctor" wneuthur cyfnewidiad bychan arno ar ol ei roddi y tro cyntaf. Aeth y tyat yn ddyrysedig: rhoddodd haner can' "grains of morphia," a gwnaeth y ddogn yn ddwy lon'd llwy fwrdd. Addefodd v tyst na ddarfu iddo ddeall y "prescription" yn drwyadl. Y Crwner: Os nad oeddych yn ei ddeall, pa.ham na fuasech yn aros byd nes i'r "doctor" ddyfod a gofyn ei gynghor? Mr Clieadle a atebodd nad oedd yn teimlo yn dda., ac yr oedd yn meddwl y buasid yn anfon am y physigwriaeth. Yr oedd efe mewn cyflwr isel ei feddwl pan wnaeth y "prescription' 'i fyny oherwydd poenau yn ed ben a bender teuluaidd. Pan y ffeind- iodd allan ei gamgymeriad, meddai, yr oedd bron tori ei galon. Y Crwner, wrth symio i fyny, a feirniadodd ar v dull llac y gwnaed allan y "Drescription." Yr oedd efe (Crwner) wedi ei osod o flaen fferyllydd profladol o Fanceinion ond dywedodd v srwr hwnw n-t futisai efe yn ymgymcryd a pharotoi v physig oddiwrtlio. Eto nid oedd hyny yn esgusodi Mr Cheadle. Os nad oedd efe yn ei ddeall, dyiasai ymgynghori a'r "doctor." Y Rhoithwyr, wedi ymgynsrhoriad byr, a dihch- welasant ddedfryd o farwolaeth trwy amryfusedd. Y Crwnc-r, wrth anerch Mr Cheadle, a ddywedodd fod y rheithwyr wedi cymervd golwg drugarog ar yr achos. Hwy ddymnnent arno ddweyd ei fod ef (Clieadle) ar fai mawr; felly v "doctor" liefyd, am wneud "prescription" allan mewn ffurf mor an- orpbenol

Priodi o'r Carchar. 1 Y mae amgylcliiad lied anghyffredin newydd gy- meryd lie yn Rhuthyn. Yr oedd carcliaror benyw- aidd ar fin cael ei goilwng o garchar y dref, lie bu [ yn ei phenytl am rhyw drosedd neu gilydd. Cafodd ei thraed yn rhydd foreu Mercher, ac aeth ai- ei liunion i Eghvys Pedr Sant, Rhuthyn, i gael I oi huno mewn glan briodas t.'yd;< dyn "ieuanc" o Johnstown, rlrwng Gwrecsam a Rhiwabon. Yr oedd y "gostegion" wedi eu dyledus gylioeddi y tri Sabboth blaenorol, yn ystod na rai yr oedd y briod- ferch yn "qualifio" trwy breswyliad yn y carciiar. Disgwylid i'r "gwr ieiia,-iie" gyrh.vjdd gyda'r tren un-ar-ddeg o'r gloch, ond ni ddiietli efe a phryd nr. chyrhaeddtKH gyda:r tren haner dydd, naturiol oedd i'r ddyweddiedig deimlo yn anesmwyth. Yr oedd yr TCglwys hefyd. Parch J. Fisher, B.A., a'r cloohydd, yn mnwr gydymdeimlo a hi yn ei phro- fedigaetl). Pa fodd bpiagv fe gj-rliacddodd y dyn fr ctref ,gy(h'r tren haner wedi dau o Gaer. Y na, cymerodd y seremoni le, yn mhresenoldefo rhai cyfeiilion wedi byny pniidawodd y "par dedwydd" gyda'r tren o Rut hyn.

-z-. Masnach Yd yr Wythnes, Mewn ystyr amaethyddol, v mae y flwyddyn 1899 yn addaw yn dda, am fod yr hyn a hauwyd yn yr hydref yn gryf ac yn dda. Unig beii-gl y sefyllfa ydyw rlly fycli-in o leithdra yn y tir. Rhoddir ad- roddiadau addnwol am ragolvgon y cnydau ar y r, -9 Cyfandir. hefyd. Yn America, y mae yr awyr oer, lem, wedi bod o gymhorth mawr i'r indrawn, a'r hyn a hauwyd yn yr hydref yn y Gogledd yn cael ei amddiffyn gan eira. Yn yr India, disgwylir cnwct I rhagorol o wenith ond, nid yw y rhagolwg mor addawol am y cnydau sydd yn gofyn am lawer o wla.w. Bu cynarwlaw y gainst o gryn fendith i'r gwenith, ond prin y cafwyd gymaint o hono ag arfer. Ccrir y cyn hair if yn miaen yn y Weriniaeth Arianin gyda chysondeb; ond rhy brin y gellir disgwyl y cnwd uewydd i'r farchnad cyn pen pythefnos; na. gobaith am lawer o hono cyn mis Mawrth. Di fywyd oedd marchnadoedd yr wythnos ddi- weddaf-ychydig brynwyr oedd wedi dyfod i'r prif rai. Nid oes dim newydd wedi digwydd yn nglyn a'r fasnach mewn yd gwanwyn er dechreu y flwydd- YD.

Cael Corph Dyaes Ieuanc mewn Ty Qt wag. Tua dau o'r gloch prydnawn Mercher diweddaf ,aeth un Mrs Evans, sy'n trigo yn Christian-street, Lerpwl, i edrych ty gwag yn Spring-place, allan o'r ,aeth un Mrs Evans, sy'n trigo yn Christian-street, Lerpwl, i edrych ty gwag- yn Spring-place, allan o'r un heol. Wedi cyrliaedd un or gwely-ystafelloedd uchaf, dychrynwyd hi wrth ganfod corph marw geneth ieuanc yn gorwedd ar lawr ac yn hollol noeth. Aeth a.r unwaith i roddi hvsbysrwydd i'r heddgeidwaid. Mae y ddynes oddeutu 28ain ndwydd oed, tua pliuiii: troedfedd o daidra, ac o gorpholaeth canolig. Mae ganddi wyneb prydferth, croendeg, a llygaid duon. Y mae pob argoei ei bod yn perthyn i ddosbarth parchus o gj-mdeithas. Nid oedd ar y corph ddim arwyddion camdriniaeih o gwbl. nac ol dyoddef eisieu bwyd. Yn yr ystafell nesaf, ar yr un llawr, daeth yr heddgeidwaid ar draws siaced werdd, skirt dywyll, a rhan o "ITS merch, oeddynt wedi eu taflu ar y llawr. Yn yr ystafell odditanodd cafwyd hyd i sailor hat wellt ddu. Gorweddai corph y ddynes ieuanc ar swm o hen garpiau, a chafwyd par o fotasau yn yr un ystafell. Mae y ty yn wag ers peth amser, heb ddim dodrefn ynddo. Symud- wyd y corph i'r Prince's Mortuary. Mae yr holl ffenestri yn*nghefn y ty wedi eu tori fwy neu lai, a dywedir ei bod yn bosibl cael i mewn gydag unrhyw agoria.d cyffredin. Yr oedd do ar y drws pan aeth Mrs Evans yno, ond hawdd v "anasai unrhyw un ei gloi ar ei ol. Hyd yma mae yn berffaith ddirgel- weh sut. yr aeth y ferch ieuanc i'r fath le, a hyny mewn rhanbarth isel o'r dref. neu pa fodd y cyfarfu a'i marwolaeth, ac y gadawyd hi heb gerpyn am dani. Wrth gwrs mae y cuddswyddogion yn gwneud pob ymholiad posibl, ond cobaith grvan sy'n ym- ddangos yn bresenol y eeir fawr ddim eglurhad ar y mater.

Llongwr yn Trywarm Pedwar o Bersonau5 YnYnadlys 'V Ham, dydd Mercher, cafodd llongwr o'r enw Joseph Haley ei draddodi i sefy11 ■ei brswf am drywanu pedSvar o bersonau yn Oan- ning Town. Enwau y rhai a drywanwvd ydyw Thomas Hitchcock, labrwr William Jakins, a J. Conway, tan wyr ar long; a Jane Searle, gwraig briod. Ymddengys fod y carcharor yn llettya yn Junction-street, Canning Town, a thrigall Hitch- cock a Jakins yn yr un ty. Tua haner awr wedi cliwech nos Fawrth daeth Hitchcock i lawr o'r llofft i ddal golefu i'w fam frneki allan o'r ty, ac wedli gwneud hyny efo safodd! wrth. dclTWs y strytt Yn mhien ammiK. neu ddau daeth y car- charor heibio gan dkLal cyllell agored yn ei law ddehau. Ha-etrir iddo1 ddywcdyd wrth Hitchcock: "Mi ddangosa i chi," ac yna gafaelodd ynddo ger- fydd ei wddf gan ei drywanu bedair gwaith yn ei fraich clilwitb. Yna diaeth Jakins yn miaen i gyn- orthwyo Hitchcock, ond gafaelodd y carohaxor ynddo yntau ar unwaith. Aeth yn ymdrechfa rhwng y ddau ddyn. a syrthiaaant i'r llawr. Tra ar Inwr efe a diywanodd Jakins yn ed gefn a'i ys- gwyddau r hiefyd rhcxtdodd gylteli yn ngeneu y dyn a th<xrodd ei wefus. Erbyn hyn yr oedd Hitchcock wedi coda ao estynodd gynorthwy i Jakins. Wedi i'r diweddaf goo]) ei ryddhau, efe a diliangodld ymaitli, a chwympodd Hitchcock i'r llawr yn dcliymfonerrffil. Ar hyny aeth y carchar- or i mewn i'r ty a James Oonway, yr hwn. ddi- gwyddai basio heibio ar y pryd, a glywodd lefau o "Police" a "Mwrdwr," yn cnrrhydaliai-s dynes yn gwaeddi, "Er mwyn Duw, arbedwch fi." Rhuthr- odd Oonway i mewn, ac yn un o'r ystafelloedd gwelai y carchamr yn dal dynes ar y gwely dal- iai gyllesH tiwch ei phen.' ao yr oedd ar fedr oi thrvwami pan y cymercdd Oonway y gylloll oddi- arno. Yna dilynodd ymdrechfa aim f.eddjant o'r erfyn, yn ystod pa un y tynodd y carcharor lafn y gyllell txvn- law Cbswav, gan rwygo y fawd yn agored. Yna trywanodd y dyn yn ei ben, ac fel y rbuthrai Conway, allan rhedai'r caroharor ar ci ol gan letrgydio'r gyllell at ei gefn eithir ni Iwydd- odd ond i dori ei siaoed yn agored. Mrs Searle, yr bon oedd yn pasio heibio, ao a glywodd ys- grecMeydid y ddynes yn agoa i'r lie preswylia'r carcharor, a ddilynodd Conrway i'r ty ac vmdrcdh- odd atal y carcharor ymosod ar Conway. Hi a gafodd afael yn ei arddwrn: ond efe a drodd y gyBall yn ebrwydid ac a'i torodid hithau ihefyd. Oyn bar daeth yr heiddgeidwaid i'r e, a chanfyddwyd y carcharor yn lleclra dan rhyw saohau yn yr iard, ibeb ddim oan dlino and ci dirowsus, ei eegidiau, a'i het.- Y Cwnebabl a dystiolactbodd ed fod wedi cael byd i'r carcharor, a'i; fod wedi gofyn "Ai edrych am dianaf fi yr ydyh 1" Y tyst a atebodd: "le rbaid i chwi ddyfod mi i'r orsaf." Atebodd y carcharor: "Myfi a'i gwnaeth, a gwnaethum -job dda o boni."—Traddodwyd ef i sefyll ei brawf.

AEROHIAD PRIODASOL. Hughes, Crcigiau ShoD. ei swero ga-nnry Magu'n wych y'i gwela' [gan wraig, Gwedi hwn eu ga.do a I dranc glwb yr hen lancia'. Ei 'speilio wnaeth Miss Powell—o'i galon A'i gael i glwm diogel; r Am oes mwy boed eu mis mel Nes fcewi mewn "nos daweL" 802

Yr Eneth Hapus., Bydd genetbod iacb, bapus, yn fynych yn myned yn ddi-yni ac isel-ysbryd, ac nid oddiwrth unrhyw achos gweledig, yn nyddiau cynar eu morwyndod. Llusgant yn mlaen, bob amser yn flinedig, bybh yn newynog, allan o anadl, a chydi calon guredig ar ol! yr ymdiiech leiaf, fel mae hyd yn nod ceirdded i fyny'r grisiau yn eai gwarshau. Weithiau bydd pesweh bvohan sych yn arwain i'r ofn eu bod "yn myned i'r darfodedigaeth." Maent yn. "aiHemio," dywed y meddygon wrthynt, yri hyn a olyga fod gianddynt rhy ychydig o waed. A ydycih cbwi *fel yna? Ychydig waed sydd genychi cihwi befvd ? Mae m>vy! o bobl antemio wedi eu gwneud yn gryf, bywiog, ac egnioi, yn ddynion a merohed, drwy ddefnyddio Dr. W illi;uns l?ink P;lls for Pale People nag unrliyw fcxidion eraill. Mae. tramorwr tnwog wedi sylwi yn -"yr hyn sydd yn eich taro yn nghyntaf yn Mhrydain ydyw gwynebliw prydferth ei merohed. Mae gan y croen wi'id yr afal gwlanog (peach), yn cael ei dd'angos allan' gan wynder annesgrifiadwy, y cy:- ryw 'contrasts' ag a roddant, effaith mwy rLagprol dda-rigw allan gan wynder annesgrifiadwy, y cyf- ryw 'contrasts' ag a roddant eff aitih mwy rLagprol nag a geir niewiiurirllyw wlad arall." Miss Cissie Oowser, boneddiges ifuanc, o 15, Palmerston avenue, Clarendon road, WhaUey Range, Manceinion, a adroddodd hanesyn dydd- orbl wrtb newyddiadurwr o Fanceinion. Dywed- odd: "Yr oeddwn bob amser, yn gryf ac iach hyd i yohydig dros flwyddyn, yn oL Yna d'echreuais fyned yn hollol wael; teimlwn mor wan prin v gallwn lwyddo i getrdded; yr oeddwn bob amser yn flinedig—rhy flinedig i fyned o gwmpas yn siriol, a'r soffa ydoedd yr unig le dymunol genyf.. CoHiais yr oil o'm gwynebliw, yr oeddj fy llygaid yn bwl a dwl, ac edTyehwn yn ddychrynllyd. Byddai armif eisiau y psbhau rhyfeddaf i fwyra — yn union y pethau oeddynt wale-bhaf ar fy lies. Gwelais feddyg trwyadl dd'a, ond aethuni yn mlaen yn yr un ffordd. Cefais niwral=«ia dychrynllyd, byddlai y bo-en yn fy mhen yn annesgrifiadwy. Nis gallwn gysgu fawr ddim pan y gwnawn bydd- wn yn. cael y breuddwydion niwyaf ofna.iwy. Yr oedd hyn i .gyd yn ddigon drwg:, ond diadd ofwn mewn ffordd arall. Os cerddwn yn brysur nou os L I yr awn i fyny'r gnsiau curai fy nghalon yn g^yflym iawn, y gwaed yn pympio, fel pe tae, drwy fy holl gorphL Aethum yn deneu iawn, byddai fy nhraad yn oer bob amser, ac. yn wir yr oeddwn yn oer drostaf. Cymerwn anwyd, liefyd, ar y peth Ueiaf. f "Dywedodd! rhai ffryndiau wrthyf yn nghylch I Dr. Williams' Pink PilI for Pale People, a clieis- iais flwch. Cyn i mi ei orphen yr oedd y cyf- newidiad1 yn rhyfeddol. Teiml-n-n, yn ira.binol i gyd drostwyf. Cymerais ddau flychaid, ac yr oeddwn wedi fy ngwella yn hollol. Gadawodd fy llesgedd fl. Gallwn rOOieg o gwmpas fel arfer, a daeth Hiw fy ngruddiau i cynhenid. Nis gallaf ddweyd wrbhycli mor faJeh yr oeddmi." "Ac yr ydych, yn parhau yn iach "O! ydwyf; ac ni byddatf byth yn cael anwyd yn awr. Nid wyf wedi cael niwralgia er ystalm, ac mae'r curiad wedi diflanu i gyd. Mewn ffaith, yr wyf wedi fy ngwneud drosodd drachefn. Nid yn unig i enethod y mae Dr. Williams' Pills wedi gwneud cvmaint, ond i ferried 0 hob oeidran, ac i ddynion befyd. Nid ydyn j, yn belen purgative; nerth ydyw'r hyna roddant

AelwyrI y Gan. ENGLYN 'A nvddwyd ar ol gweled dyn anghyffredin o deneu yn agor bedd mewn mynwent yn Mon. Tan awyr, neb teneuacli—ni welwyd Yn hwylio bedd gilfacli; Gwyfyn rhy wan ac afiach I dori bedd i'r diyw bach. Llangefni. LLWYDFRYN HWF A. ENGLYN A wnaed wedi gwrando Mrs Price, Llangefni, yn canu "Gwraig y Morwr." Pwv fel Mrs Price am Ieisio ?-mor glws Ac mor eglur mae'n geirio 11 A geir undyn, o'i gwrando, Na welwn dan ei lou'd o? TEGFRYN. MAE BLWYDDYN ETO WEDI MYN'D. Mae blwyddyn eto wedi myÚ'd I gol y maith orpheiiul, Ac wedi cludo llawer ffrynd, I fynwes y tragwyddol: Ar ddechreu'r flwyddyn llawer un Oedd ardeb tlwa a lioew 0 iechyd a llawenydd cun, t Sydd erbyn hyn yn farw. Fel rhosyn beraroglai'r dydd, Bu llawer bywyd dengar Ar ddechreu'r flwyddyn,—ond yn gudd Mae'n awr yn llwch y ddaear; Ac ar ei dechreu gwelid mam Yn siglo cryd ei phlentyn, Ond cadd y bach cyn rhoddi cam, Le beddrod gan y flwyddyn. Yn hebrwng Uu o flwyddi i ffwrdd Bu yr henafg-wr egwan, O'r diwedd blwyddyn ddaeth i'w gwrdd I'w hebrwng ef ei hun an Bu'n dyst o wel'd blynyddau'n troi Yn drymder henaint garw Ac yn eu hiaith yn dweyd wrth ffoi, Neshau mae dydd dy farw. Ar ddechreu'r flwyddyn gobaith cu Goleddwyd yn y fynwea, Ond dan ddifrodedd siomiant du, Diflanodd yn ddihanes: Llawenydd d'wed yn nghwmni bedd, I mi bu'n flwyddyn hwyliog; A thristweh dystia'n ddrwg ei wedd, I mi bu'n flwyddyn niwliog. Mae gan y flwyddyn newydd hon .Wynfydedd diofalon, A bedd i obaith llawer bron, A chryd i ddwys bryderon Bydd llawer diwrnod twyn yn rnyiV'd I ffwrdd fel hafddydd hapus A llawer dydd i lawer ffrynd Yn nesu yn drallodus. t eniae# Mon. AP HUWC0. MYFYR ALLTUD. Oollais freintiau mwyaf dyaion Gyda'm rhyddid dros saith mlwydd; Collais fhawl i fod jm Gymro, F' hawl i siarad f' hen iaith rwydd 011d er gwaethaf tresi'r estron Mae i'm meddwl hawl o hyd, I rydd grwydro, pwy all rwystro Meddwl dyn rhag crwydro'r byd? Er fy mod yn. gorfod ymddwyn "Nol fel yr vmddyga'r Sais. Cyiiuo ydwyf, Cyrnro fyddaf, Cymro byth or gwaetlnf trais Er fy mod yn gorfod arfer Geiriau atgas Ostron a eg, Diolch, diolch i'm Creawdwr, Gallaf feddwi 'Nghymraeg. Nid yw'r caethaf oil o'r caothion 'N iliollv-lgaeth er caethad yw, Er i'w gorph fod mewn cadwynau Chwydro'n rhydd wnai feddwl byw: Gall ehedeg o'r carchnrdy, Heiblo'i derfyn pellaf dyn, Gall ymgodi trwy'r Nefoeddau Hyd at Nefoeidd Duw Ei Hun. Dyma'r mwvaf o'm cysuron, Yin y byd, em Usi-er dydd, Bydd fy meddwl beunydd redeg Tros y mor i Gymru rydd Pan ddychwela, bydd yn llwythog el 0 adgofion ar cn gefn, 'N uniongyrchol byddaf finau'n Byw 'rhen aniger gynt drachefn. Wrth i'm feddwl ac amgvffred Pan y cyfyd haul y dydd, Fod ei bre;esioldeb hyfryd Newydd foc1 yn Nghymru rydd: Daw yn gysur i fy moddwl Fod 'run ihiaul yn gweiwi'n llln, Ar yr alltud f«I ar ffodats Feibion rhvddion OymTIl Ion. Och ohomof, maa oer hiraeth Ar fy nghorph ers llawer dydd, Am ga,el -mynm gyda'm modktwl GwyB* i fynwes Oymru rydd Mae yr anime- yn dvnesu, I>of yn rhydd eu; gwaethaf ffawd, Pan y daw, dan drwyznu'rs."e,'iOn, Rhoddiaf glee. ar ban fy mawd. Ni chaniatcir i Gymry arfor y Gymraeg hyd yn nod yn y Gatrawd GymreLg o Fvddiin Prydain. WILIFAK j Kandia, Greta, Mor y Oanoldir.

BASIC SLAG. S,rr,-Tipyn o flas y "eyw" sydd ar gawl yr "'Hen, Ffarniwr." Gorinod felly, feailai, i fod yn nemawr iiarmwr o gwbl, heb son am hen ffarm- WT. Tebygol mai yn rhestr y "man agents" y gorweddai ei •enw fwyaf cartrefoi. Xid dyma'r- tro cyntaf i'r brawd bwflio y nwydd bacJi dydd- orol m'-hofl, a idKwwm da paham. Yn ol a glywaie- i, tebygol ydyw profiad ffermwyr Mon, hen at ieuainc, i eiddo prif awdurdodau Llundain a'r Cyfandir. Mae i "b:l,ie:kg' ei la a'i waith pri- odol, ond oferedd i mi wahodd syhv eich goheb- ydd at v cyfryngau traetbu i ni erbyn hyn yr ochr arall. Soma y cyfaill am ffeithiau "made in Germany." Gwir, ac a gyhoeddir ac a, gredir yn LIoegr gan y vrasg amaethyddol a'r dadansedd- wyr blaenaf. Posd). na wyr y cyfaill am y "Ger- 7iian Syndicate" enwo^ o blaidi basic slag, ac y mae arbrawfion eu colegau wedi gwneud cvmaint cyffro arm. A wyr y gohebydd rywbeth am diraf- odaeth y "Mark Lane Express" a Dr. John Hughes ar y pwnc? Ai enwogion o Germany ydyw yr uchod? Pa un ai enw ai "analysis" sydd uwchaf a sicraf i ffarmwr ? A ydyw ef am i ni gredu nad oes onid un slag ? A ddisgwyl efe i rhywun o'n gwerthwyr slag gredu hyny 1 Y mae cryn lawer orinod o ynfylnvydd wedi ei gyhoeddi ar y eweo- tiwn amserol hwn, a da cael cipolwg ar yr ochr arall i'r ddalen.—Ydwyf, etc., CRITIC.

RHOSYBOL. SYL'Dymullwn ysgrjfenu gaiT at drethdahvyr "I y plwyf uchod!, gan fod arnom angen am un i'n cynrychioli ar y Cynghor Sirol Mynwn gael cyfarfod o'r trethdalwyr i diCbwis un, ac nid gadael i rhyw rai wneud fel y gwelont hwy yn dda i a.nfon eu cylch-lythyr i'r trethdalwyr, ond gaa*- cyfarfod, ao i hwnw ddtewis y dyn. Gan fod yma ddynion cymhwys i'r sivydd, ac heb ewydd yn barodi, gadewch i ni eu cael i mewn ar bob cyfcrif, 11 gael iddyiit ddangos beth fedrant wneud rhag ofn I i rhywrai feddwl nad oes neb yn gymhwys ond iliwy i lanw pob swydd yn y plwyf. Yr ydym yn detail fod dau, os nad tri, yn d'od, allan i sefyll am y sedd, a chan fod un a sivydd ganddo yn bared, gadewch i ni ranu y gwaith, gan fod genym ddyn- ion a digon o allu a moddion a roi eu l^amser ilri gwasanaethu ar y Cynghor. Mynwn ddiangos eiin bod yn ddynion, ac nid fel mae rhai yn meddwl, yn anwvbodus.—~Ydwvf, etc., TRETHDALWYR ARALL.

FFYNHON TYWYN, ABERFFRAW. Syr,—Mae y ll}*thyrau sydd wedi ymddangos ar y testyn uchod yn profi na wyr yr un o'r yegrifcn- wyr ddim yn nghyloh y ffynhon. Galwai "Trt wan" hi yn "Ffynhon Tywyn Trcwan." Quu- gymeriad hollol yw hyny. Enw y ffynhon ydyw "Ffynhon Bryn Fendigaid." Mae haneis am dani mown lien gof-lyfrau Cymrelg. Ct-ir ai safle odd- eutu chwarter milldir o bentref yr Aberffraw, ac yn yr amseroedd gynt ystyrid fod r hin wedd neill- duol yn ei dyfroedd. ,j Yn avvrr at y ewestiwn oll-bwysig yn yr ymdiraf- odaeth. Pwy ddar^anfyddodd y ffynlion ? Mae "TreWan" yn hollol gywir yn ei atebiad'. Mr Thomas Hughes, ac efe un. unig sydd yn haeddu, y clod o fed y darganfyddwr, a hyny oddeutu 15eg mlynedd yn 0\ a gwobiwywyd ef am ei lafur yn anrhydeddus y pryd hwnw. Y mae hyn yn ddig- on o brawf, canys sut y buasai iddo dderbyn y wobr onibai ei fod wedi cyflawni yr orcbest o ddy- fod o hyd i'r ffynhon ? Y tro diweddaf, meibion Mr Thomas Hughes oedd y darganfy ddwyr. Gwir fod Mr Owen Wil- liams, y gof, yn sefyll gerllaw pan ddeuwyd o hyd iddi, ond nid oedd ganddo ef ran na ohyfran yn y swaith Amlwg yw fod y bardd gillnog ei awen a beidd.gar ei grebwyll, Mr Owen Roberts, wedi cael ei gamarwain. "A wado hyn aoo a lis, a gwaded i'r haul godi."—Ydwyf, etc., ARTHUR.

Chwilio am Bros. RHIF II. Sid wvf yn gwybod pa un a ddarllenwyd fy ysgiif ddiweddaf ai peidio gan rai och darllenwyr, Mr GoL, ond tueddir 11 i yagriienu eto. Y mae yu debyg eich bod chwi yn cael eich pres heb chwilio õtm danynt, ac mae hi yn braf amoch, dim ond eistedd yn y swyddfa yna, a darllen gwaith rhyw greador- iaid peenus feL fi ac eraill, ac hwyrach ddeibyn rhyw bum' cant o bunau yn v flwyddyn am hyny! Mi eis i, y diwrnod o'r blaen, i rhyw dy heb fod yn bell o C-. Yr oeddwn wedi gwel'd y gwr, ao wedi gefyn iddo am dipyn o bres oedd yn ddyledus i mi, a dywedodd yntau "Wir, adeg anhawdd iawn ydyw cael pres 'rwa.n yr o'n i wedi medrlwl am gael gwerthu'r moch acw,ond mi glywais eu bod wedi gostwng ffyrling y pwys. Welsoch ch'i bapyr newydd heddyw" "Naddo." "Mi 'rydwyf i am fyn'd i Laugefni. ddydd Iau; siawns na cha'i wybod gan rai o'r porthmyn j-nü be mae'r farchnad vn debyg o wneud. Mi fyddai yn meddwl fod yna. lawer yn myn'd i Langefni heb neges bwysicach na hyny. Mi ddaru mi daro ar ffarmwr y tro o'r blaen yr oeddwn yno, a mi ofynais 'Ydacb clÙ am ad'od adref?' 'Ydwyf," meddai yntau, ac wedi mi gyeh- wyn at y stesion dyma fod yn stopio yn sydyn. 'Diawch ch'i, rhosweh am funud, mae arna' i eisiau troi i'r fan 'ma am funud. Mi fu agos i mi anghotio fy neges. "Beth sydd arncch eisiau," meodwn inau. "Wel, 'toedd gin i ddim neges yma heddyw, ond yr oedd y wraig acw wedi gofyn i mi ddwad a pwy" o siwgr gwyn adra, ac mi f asa' yn helynt arna i taswn i yn anghofio. 'Doedd gin i ddim eisiau dim yma heddyw ond hyny. Y mae yna lawer iawn 'run fath a hwna. Y mae wedi myned yn ar- feriad ganddynt i fyned i Langefni bob dydd lau, ac. nlaent yn meddwl mwy, ac yn parot&i mwy hetyd, r at hyny na myn'd i'r eapal ddydd Sill. Ond fyddai fu hunan byth yn myn'd yno os na fydd gen i neges ,'bwy.sig, a f'aswn i ddim yn meddwl am fyn'd (iiydd tI:tti nesaf ond fod arnaf eisiau gwybod pris y moch. 'Mi fyddai yn well i ch'i fyn'd at. y ty hwyrach fod gan y wraig acw rhywbeth i r'oi i chwi. Ac yn .nilaen yr aethum, a'r peth cyntaf ddeydodd y wraig ydoedd: "Welsoch dlÏ y gwr I)a-n oeddyeli yn dyfod?" "Do," meddwn inau. "Dewch i'r tv;, 'steddweh. Doa i lawr, gath; thai unlle gan y gath yma ond v ga.dair yna. Mae yma ddwy o itonyn nliw. Jane, He mae'¡- rrath ara.li? Mae yn anhawdd iawn i chwi weled dwy mor debyg i'w gilydd. Dyma. hi yr hen gath. Mi fasai yn ddigon anodd i ddyn diarth ddweyd pa 'run ydi'r fam a p'run ydi'r ferch. Hona sydd ar y gader yd:Ï'r ferch. Y fi gafodd hon yn union deg ar ol i mi briodi. ac mae hi yma byth er hyny. 0 Mi fyddai'n licio cath ddu bob amser. Tydi ddim ond fifansi, mae'n debyg. Mae'n well gan ra.i irath wen, ond cath ddu i mi bob amser, ac mi fydda.' mam 'run fath. Y mae y ddwy yma yn rhaisioct ora. am lygod. Wn i ddim ydyw rhai duon yn well am lvgod na rhai a rhyw liw arall ai peidio. Fyddwck ch'i yn ffond 0 gathod Mr Byddaf. Beth am dipyn o bres y tro yma. Mr H—-—?" "Wir, I fedrwn ni dalu dim, mae arn;Ù nfn, Mi ddeydodd miskir wrthoch ch'i. mae'n debyg, ein bod ni wedi meddwl am gaol gwarthu'r moch 'u.a, ond 'roedthjj ni'n meddwl am eu cadw am dipyn eto i weid godi'tb en prisiau. Pan o'n i yn siarad am y catbod 'i*a 'ro'n i wedi meddwl dweyd wrthoch am yr helynt fu rhyngom ni a phobl y ffarm nesaf 'ma. Mi aeth y gath bach 'mlt at y ty. ac mi 'roedd fui yr hogyn wningen ddof. Beth bynag. mi -teth y gath bach 'ma yno, ac mi lladdodd hi. Oath baoh fyddwn ri yn ei galw, end mi welwch nad ydi lu ddim llai na'r IIHIf. Welsoch ch'i y 'row' fu o achos lladd wningen? Mi ddaeth y wraig yma, ac mi ddech- reuodd ffraeo, a ffrieo y bu nes n'r diwedd y dsro 'mi wylltio, a. dwcyd: wrthi am fyn'd adra. a gofyn pa help oedd gan i am y fath gyflafan. Beth bvnag i ell ï. mi fu hyny o beth vn achos iddynt beidio d'od yn agos i'r ty 'ma. ac os byddai y wraig yn ngwel'd i yn Llangefni mi droai ei phen mor spe-it- Inl a, ffrom. Welis i mi felly. Mi fyddwn in an vn gwneud yr un fath. Mi gawson rhyw ychydig o arian ar ol rhyw hen lane oedd yn nerthyn idtlvnt, ac mae iillw wedi myn'd yn bobl fawr iawn er Eynv. Ond mi fvrMai'n gweled ixibl fel cbwithau yn myr'd yno yn ami iawn i chwilio am bres. ond co6wch me fvddant yn treio cadw y peth -n sly iawn. Mae rhyw son fod un o'r merclaed yn myn'd i briodi, ond gan nad wyf yn siarad a nhw cha'i ddim gwyood, pe buasai y gath 'ma. heb ladd gwningen yr hogyn mi fuaswn yn cael gwybod y cwbl, ond fyddafn bitio dim mewn holi i liine,4 cj-m'dogion. Mae spin bswb o honom ni ddigon 0 ein hunain, onid toes? "Oes wir, ac gin inau fusne.4 Ivefyd. a rhaid im i fyn'd yn ei gvlcb. -,Vecrt gwfytllll y moch ein1 imi ddod yma eto cofiwch gidw aipyn o'r presi imi." "Mi wnaf reit iwr," Wyddoch eh'i beth, nuc sfwrando yr lioll bethan hyn yn ddigon a. gyni dyn yn Kowfdiwr, ac os gallaf welh» rr.ai o'r drwgclalwyr e?^usv)dol yma. mi a wo y bendithir fy enW gan y masnachwyr! TEITHBRFB.