Yr Herald Cymraeg

Arddangosfa Geffylau Gwynedd. Mae Ardalydd Mon wedi oydaynio i fod yn llywydd y gymdelthas hon eleni. Mr W. Lloyd Griffith, Cae Cristo, Caernarfon, yw yr is-lyw- ydd. Mae Mr Ernest Pughe, o Ariandy Lloyd, wedi olynn Mr J. H. Kees (yn awr o Lan- dudno) fel archwiliwr. Cynnygir nifer fawr o wobrau arbenig eleni.] mgj^J

Bwrdd Pysgota Clwyd ac Elwy. DYDD GWENER, yn Dlanelwy, o dan lyw- yddiaeth Dr Easterby.- Darllenwyd llythyr oddiwrth y Milwriad Cornwallis West yn hysbysu y Bwrdd y bwriedid cynnal cyfarfod i ystyried sefydliad cymdeithas pysgota yn afon- ydd Olwyd ac Elwy.—Penderfynwyd anfon cyn- nrychiolwyr i'r gynnadledd. — Derbyniwyd cynnyg Mr H. G. Stock, Llanelwy, i weithredu fel ysgrifenydd mygedol gyda diolch.—Derbyn- iwyd 24 o geisiadau am swydd clerc, a phenod- wyd Mr T. W. Griffith, cyfreithiwr, Dinbych.

Bwrdd Undeb Bangor. DYDD GWEXEK.—Mr Hugh Thomas yn Eywyddu.—Ymgeisiodd 12 am y awydd o fod yn brif fammaieth yn v tlotty, a chyDieradwyai y pwyllgor fod tadir i ddyfod gerbrom. Fodd byn- ag, ni ddiaeth ond un o'r tair gerbron, a phon- derfynwyd gohirio y penodiad am bvth^fnos. ■ Cyimygiodd Mr W. Roberts eu bod i wmeyd cytundeb ag undebau eredll ar fod i'r boE dilod- ion perthynol i undiebau ereill yn eu himdiebau hwy gaed eu cynnal gan yr undeb rn mha un y trigent.—Edliwyd gan Mx Thomas Edwards, Gan nad oedd oaid Undeb Caernarfon wedi cv- tuno i hyn, eredai Mr Lester Smdtb mai ^well fyddai gohirio y mater nes cael barn yr boll un- debau arno yn y gynnadiLedd oosaof dros Ogledd Oymru. Omnygiodd welliaait i'r perwyl yma. Darllenwyd llythyr oddiwrth Fwrdd y Llyw- odraeftih Leol yn galw sylw at yr amgeiuted- rwydd o wylio erwydriaid rha;g iddynt ddwyn y frech wen i'r ardal.Cr,-dai Mr HaTry Clegg fod hyn yn beth pwysig iawn oh-erwydd yr oedd y frech wen yn dyfod yn agos iawn atvnt aWT. —Penderfynwyd fod i'r tneddyg ohwilio y erwydriaid bob dydld yn ystod y mis nesaf. 1 Dywedodd Mr J. E. Roberta ei fod yn credu y cytunai y Cynghor Dinesig i beidiio TTWTSO aim gael yr adram yn nghylch oasglwT trethi a wrth- wynebid gam. v Gwarcheidwaid i'r mesur. ddygid gerbron y Senedd gan y Oynghor Dinieaig.

Bwrdd Undeb Ffestiniog, DYDD -AIAWRTH.-Dait lywyddiaeth Mr 0. J™63- „ ADRODDIAD Y MEISTR. — Hysbysodd y Meistr fod 58 yn y ty ar gyfer 65 yr un adeg y llynedd. Bu Mr R. Pugh, Trawsfynydd, ar ymweliad a'r ty. Bu Mr Bircham hefyd yno. a datganodd ei foddlonrwydd ar sefyllfa drefnus a glan y ty. Tysfciodd y Mri Pugh a Jones, yr ymwelwyr misol, VT un fath. MALU CERIG.-Bu siarad eto ar y gwaith a wnai y erwydriaid gyda malu cerig.-Sylwodcl Mr R. Richards mai tra anfoddhaol oedd yr hyn a welodd ef o ffrwyth eu gwaith. Yn awr oedd yr adeg iddynt i ddarpar yn briodol yn y wedd yma. Yn fuan bellacb, gyda. gwelliant y tywydd, gorlifid y wlad a r dosparth yma, a dylid darpar ar eu cyfer mewn gwait,h,-cael cerig priodol a gofyn am waith neillduol.- Cefnogodd y Cadeirydcl a Mr W. Williams hyn.. Svlwodd y diweddaf ar yr hyn roddai Mr Bircham fel cyfarwyddyd. Dylid gorfodfr crwvdriaid i wneyd gwaith neillduol.-Pasiwyd hyn. a rhoed ar y meistr ofalu am ei gario allan. BUOHFRECHU Y CRWYDRIAID.-Dar- llenwyd llythyr o Fwrdd y Llywodraeth Leol, yn ngwyneb y cynnydd mawr ar y frech wen yn y wlad, vn dvwevd mai da fvddai buchfrechu y erwydriaid a ddeuai i'r ty.—Yn ateb ir Cadeir- ydd, dywedodd Dr J. R. Jones, meddyg y ty, fod yn bwysig gwneyd hyny, ond yr oedd yn rhaid ymweled a'r ty bob boreu, a hoffai ef cyn gwneyd dim yn y wedd yma i'r Bwrdd basio penderfyniad.Synai Mr C. Roberts at a ofynid. Oni fyddai yn well iddynt- oil ddod i'r ty i ga.el hyn (chwertohin). Cydsyniai fod yn bwysig gwneyd pobpeth i gadw'r faaint draw, ond a oedd y dull yma yn well na.'r un oedd gan y trethdalwyr ?—Dywedodd v Cadeirydd fod yr un cylchlythyr yn myn'd i bob Bwrdd.—Cynnyg- iodd Mrs Casaon awdurdodi'r meddyg i ddod i'r ty bob boreu i weled y erw-ydriaid.-C4efnog- odd Mr Morgan Jones, a pliasiwyd. CYDNABOD. Anfonodd Mr John Lloyd, Soties. rbeolwr Fetty a Bowydd, a Dr G. J. Ro- berts. Ffestiniog, i ddiolch am gydymdeimlad y Bwrdd a hwy. Sylwai y diweddaf ei fod yn graddol weea er yn araf.

Bwrdd Undeb Pwllheli DYDD MERCHER.—Dan lywyddiaeth Mr J. rp J O"J"L £ N9 GWAELEDD Y CLERC.—Oherwydd gwael- edd methodd y clerc (Mr R. O. Jones) a bod yn v eyfarfod, ond y mae yn gwel-la ac yn gallu codi o'i ystafell-wely. Gweithredai Mr Ellis Thomag yn ei le. Y FRECH WEN.—Yn ateb i lythyr v Cad- eirvdd vn ynxholi ai ixwir oedd fod y frech wen, wedi tori allan yn Nglyn Coch, Clynnog, yr oedd Dr Fraser yn ateb mai e, a fod y claf wedi bod yn Lleyn, ac mai teiliwr ydoedd. Symud- wyd "ef i Yspvtty Gwyrfai, ac yr oedd wedi ei nodi. Cwynai y meddypf nad oedd deheu sir Gaernarfon wedi gwrando ar yr awgrymiadau, a darpar ar gvfer hyn eu hunain, neu mewn undeb a. Bvrddau ereill.-Dy-,vedodd y Cadein-dd mai ffodus iddynt. hwy oedd mai ar y terfyn yn Nehlvnnog y diarwyddodd hyn, ac nid yn y ty. Nid oedd ganddvnt unrhyw ddarpariaeth at hyny. Anmharod oedd in i wneyd dim ar y pryd y bu hyn dan sylw. a beth oedd gan Mr D. H. Davies i'w ddvweyd heddyw?—Mr D. H. Da- yies Y draul oedd genyf fi ar y pryd yn rhwysrtr, ac y mae yr hyn y mae Dr Fraser yn ei gynnyg heddyw yn dra gwahanol, sef cael ty gTva<j i symud rhai iddo pe v digwyddai angen. Yr wyf fi dros hyny.—Felly Mr S. Roberts.— Awgrvmodd Mr T. E. Griffith godi pwyllgor i ystyried beth a ddvlid ei wneyd ar unwait-h. Dywedodd Mr J. H. Parry. Llanaelhaiam, nad oedd ond lied afon, lie y digwyddodd yr haint. a bod yn y dosparth hwn—Hysbvswyd fod buchfreohu y erwydriaid wedi ei bapio yn Ffes- tiniog y dydd blaenorol os byddai angen, a gofyn wyd ai nid doeth iddynt hwythau wneyd hvnv.Bu siarad maith.—Nid ffafriol oedd y I Parch E. Myrddfti Rees wneyd hyn yn gyff- redinol.—Yr oedd Mr John Williams yn gryf tros hyn os byddai dewis hyny.—Pan ranwyd j caed naw tros fuchfrechu ac wyth yn erbyn.— Yn ateb i'r cwestiwn beth oedd i'w wneyd a rhai a fuchfrechid wedi gwneyd hyny, sylwoddMr T. E. Griffith fod hyn yn dod yn beth cyffredinol yn awr, ac y ceid erwydriaid yn symud o le i Ie a'i breichiau mewn eaclaebau.-Y Cadeirydd Rhaid gadael achOSlion o'r fath at farn a chyfar- wvddiadau y meddygon.—Ni phasiwyd dim ar y cwestiwn o gael lie i roddi rhai yn dioddef tan y frech wen, ond deallid mai gwaith y Cynghor Dosparth ydoedd, ac y deuai i sylw yno y tro nesaf. Y BYRBRYD.—Cynnygiodd Mr J. F. Ro- berts y cynnyg oedd yn enw Mr J. G. Jones, sef gostwng prte y byrbryd o 6c i 3c.—Cefnog- odd Mr D. H. T)avies.-E,,Iurod(I -Mr John Wil- l liams v "Ddeddf" ar hyn, ac nad oedd hawl i ddefnvddio y dreth at hyn ond fod hawl i'w gael mor isel ag y gellid.—Eglurodd y meistr y gofvnid am fanylion gwerthi yr hyn a ddefn- vddid. Caed y costiodd yr hyn a dqefnyddiwyd v tro o'r blaen naw swllt a dimai, ond mai naw swllt a dderbyniwyd (chwerthin), ond cafodd allan nad oedd y nifer a gyfranogodd yn ateb i'r nifer a dalodd o dri neu bedwar.-Y Cadeir- ydd Nid oedd hyn yn anrhydeddus.—Cynnyg- iodd Mr T. E. Griffith godi i .-Cefnogodd Mr J. Jones, Llanbedrog.—Rhanwyd a ebaed mwy- afrif tros godi 3c ac nid 4c. SUT I GLADDU TLODION.—Galwodd y Parch E. Mvrddin Rees sylw at y dull anfodd- haol presennol o gladdu o'r ty. Cludid y meirw mewn trol. Oni ddylid gwneyd hyn yn yr un dull ac y cleddid rhai ereill yn y dreP-Y Cad- eirvdd Paham na phryn trefwyr Pwllheli elor fel pobl Criocieth? Dýlid rhoddi rhybudd ar y mater hwn.—Mr Rees Cydsyniaf a hyny. ac yr wyf yn ei roddi. OYDYMDEIMLO.—Ar gynnygiad Mr J. H. Parry, a chefnogiad Mr J. F. Roberts, cyd- vmdeimlwyd a Mr Hugh Williams, Moirfa, Trefnr. un o'r Gwarcheidwaid. vn ei waeledd. GWELLA Y TY.—Yr oedd Mr Bircham wedi ysgrifenu a rhoddi awgrymiadau o'r newydd am y gwelliannau v dylid eu gwneyd vn y tv. y rhai a ddarllenwyd.—Yr oedd Mr R. G. Tho- mas, pensaer. v Borth, yno, ac wedi bod trwy y ty gyda Mr S. Roberts, a darllenwyd ei awgrymiadau yntau yn ddilynol gan y Cadeir- ydd. a chwestiynwyd Mr Thomas.—Nid oedd wedi amcangyfrif y draul. Byddai yn rhaid cael cynlluniau newyddion. Barnai gallai ddarpar y cynlluniau rhagarweiniol erbyn y eyfarfod yn mhen pythefnos.—Dywedodd Mr T. E. Grif- fith mai dymuniad yr holl aelodau oedd gwneyd y gwelliannau mor isel ae y g.lid. Y Cadeir- ydd Ie., oad jjwneyd gwaith da, a clmel gwir II wella ¥ lie. Y PWYL.L&0R Y'lfWHLIADOL. —C^mh^ll- odd Mr S. Roberts, ac ran y pwyHg»r j otyn i iI8 Robert Priabard dd&d i WJl6Jd gwaitk gwni* yu y If.—Syl^rid fod orwydryn a fn ys y ty wedi gwneyd llawer yn. y wedd yma cyn iddo ymadael.—Cymesadwyw. awgrym arali < wneyd doefibTZII o'r un partb CN ;Vid rhai WJfIi i baeatio yn y ty.—Pasiwyd hyn a.r gynnyg Mr J. F. Roberts, a chefnogiad Capten Roberts, Llannor.

Cy. ghor Dusparth Glaslyn. DYDp -VAWRTH.-Dam lywyddiaeth Mr R 0. Williams. CWYN 0 BENTRHFELiy —Yr oeddfe wedi GWyno fod Wylita Llyn y Fe-lin yn Mhentre- felin yn afkehus.—Ni. chydsyniai Mr Robaet R»berSs, Fronoadaar, a hyn.—■Dywedodd yr Ar- olygydd fod Mr Greaves, perolWoog y tir, yn foddloH i wella pethau yno. Codcdd gwaBan- iaeth rhwng yr aroJygydd a Mr R. Roberts am gyflwr y Wyn. Honai yr arolygydd fod' gwedd- illion goody yn rhedeg i'r llyn, ond gwadlai Mr Roberts byn".—Pas'wyd i roddi mis o amser i wnevd y gwatKaimau gofynol. DWFR BEDIXrEI.ERT.—Rh&didid cydsyniad .Oan Mr Osanond Williams, A.S., parthed y gwaith a wneid yn Meddjgelefb gyda'r. gwaitb dwfr, ond gofalu na byddai yn gwneyd rawed) i ddyfroedd Glaslyn. YR AROLYGYDD. Anionid cydsyniad Bwrdd y Llywodraeth Leol ag ail apwyntiisud Mr R. W. Jones vn arolygydd iechyd y Cynghor. DWFiR PRENTEG.—Anfonai Mr John Ro- berts. Rlmtliyn. ei ateb gyda golwg ar y cat's am y dwfr yn Mhrenteig, nad oedd weda oael ateb oddiwrth y Mil. Lloyd gyda golwcr ar y cais y gryf yn id yn ei gylch.— Ar gynnygiad Mr J. Prichard. a ohetfn^n-jad Mr Morgan Robarts, pasiwyd i ofyn i'r Mri Ashwortu ac Inner Man- chester, am eu cydsyniad i ddefnyddio y dwfr yr oedd ganddynt hawlilau arno yn MtxkWLert.

Llys Trwyddedol Amlwch. GWRTHWYNHDBIADAU LAWBR. DYDD GWENER.—Gerbron H. Roberts, Ysw., ac ynadon ereill.—Yn ei adroddiad, dy- wedodd yr Uwch-Arolygydd J. Jones, Ca.eor- gybi, fod 24 o dai yn dal trwyddedau llawnion yn y dosparth ac un drwydded siop. Cyhudd- wyd 21 o bersonau o feddwdod o Awst laf, 1901. i Ionawr 28ain, 1903, dirwywyd 20 a. thaflwyd un achos allan. Yn ystod y tair blynedd di- weddaf, dirwywycl y Stag Inn. Amlwch, ddwy waith. sef ar yr 2lain o Orphenaf, 1899, am werthui diod i ddyn meddw, dirwy o 10s a'r costau, ac ar yr 21ain o Chwefror, 1902. dirwy o 2p a'r cos.tau am gyffelyb drosedd. Yr oedd 13 o'r tai yn y dosparth yn rhwymedig i frag- wyr ac 11 yn rhydd.—Yr oedd y Prif- GNvnst. (Mr L. Protherol yn gwrthwynebu adnewyddiad trwyddedau i Mr G. E. Gough, Stag, Amlwob; Mrs Margaerfc Williams, Ma^'quis, Amlwch; Mr R. E. Roberts, Gardener's Arms, Amlwch; Mrs Grace Jones, Royal Oak, Porth Amlwcli; Mrs Elizabeth Parry, Bull, Nebo, Llanwen- llwyfo; Mrs Margaret. Williams, Miner's Arms. Pensarn; Miss A. J. Williams, King William IV., Pensarn; a Mrs Catherine Parry, King's Head, LlanfeeliAl.-Yr oedd dirprwyaebh o gyfarfod cyhoeddus gynnaliwyd yn Llaneilian a Llanwenllwyfo yn y llys, i alw sylw y Faine a.t r ffaith fod'y eyfarfod" wedi pasio penderfyniad I'r perwyl fod tri o dai yn ormod mewn cymyd- ogaeth o ddim ond 1100 o boblogaeth. Yr oedd dirprwyaeth ar ran. Eglwysi Rhyddion Amlwch hefvd vn y llys. Mewn "ateb i'r ddirprwyaeth we-odd y Cadeirydd fod y Fainc yn cydoiygu u'r hyii oedd y dirprwyaethau wedi ei ddat-gan, ac yr oeddynt yn rhwym o geisio gwneyd rhjrw- be^h i leinau nifer y tafarndai er na allent wneuthur hyny ar unwaith. Yr oeddynt yn cydsynio y byddai lleihau nifer y tafarndai yn symud temtasiwn oddiaSr ffordd pobl.—Galwyd (jftlwyr it-rwyadedau yr Eleth, Railway, Clock, a'r Liverpool Arms o flaen y Faine ac adnew- yddwyd eu trwyddedau ar yr ammod y byddent yn cau drysau y cefn. Adnewyddwyd yr oil o'r trwyddedau erslll ag eithrio yr wyth rr oedd y Prif-Gwnstabl yn gwrtJiwynebu, a'r Dinorben Arms a'r Adelphi Vaults, Porth Amlwch, oher- wydd fod1 cwyn gan yr heddgeidwaid, i'w wran- daw yn eu herbyn y diwrnod hwnw.—Gofynodd Mr Dew am adnewyddiad trwydded i'r Stag. Ar ran yr heddgeidwaid gwrthwynebwyd yn hwn, ac yn yr achosion ereill. gan Mr David Owen, Bangor.—Gofynodd Mr W. Thornton Jones am adnewyddiad trwyddedau i'r Marquis, Royal Oak. Porth Amlwch Bull, Nebo Miner's Arms Pensarn; a'r King's Head, Llanfechell. Dros y King William IV., Pensarn, ymddangosodd Mr H. Lloyd Carter. Ar ol siarad efo'r Prif- Gwnstabl tynodd Mr David Owen y gwrthwyn- ebiad yn erbyn y Bull, Nebo. yn of. Yn achos y Miner's Arms, dywedodd Mr Thornton Jones fod y rhybudd o wrthwynebiad yn afreolaidd gan ei fod wedi ei anfon i Mrs Margaret Williams, Nid vn enw Mrs Williams oedd y drwydded ond yn enw Mr W. O.Willims. ei mab. ac yn ol adran 42 o'r Ddeddf Drwyddedol (1892) yr oedd yn angenrheidiol rhoddi rhybudd i'r daliwr.— Adnewyddwyd yr oil o'r trwyddedau ag eithrio y Sta.g a'r Marquis. Adnewyddwyd trwydded y Gardener's Arms ar yr ammod. y byddai y ty yn cael ei gau am 10 o'r irloch bob nos yn lie 11, fel o'r blaen.—Yn mhellach ar y diwrnod a.d- newyddwyd trwyddedau yr Adelphi Vaults, Porth Amlw'ch, a'r Dinorben Arms, Amlwch.

Llys Trwyddedol Dinbych, DYDD GWENER.—Gflrbron y Maer (A. O. Evans. Ysw.), ac ynadon Preill, evnnaliwvd y Ilys gohiriedig. Dywedwyd y dyg,wyd[ cytun- debau nifer o dai a'r rhai a ystyriai y Fainc yn foddhaol. Dywedwyd yr fidnewyddid yr holl drwydded"n oddigerth eiddo y fiouthsea Inn a'r Mason's Arms yn v Fron, a'r Chirk Castle Arms, Old Butcher's Arms, a'r White Lion Inn yn rhan ucha'r dref. Parthed y drysan cefn ni orchymynai yr ynadon y cyfnewidiadau oedd yn y rhybndd, ni ddymunent ond dvweyd y buasai'n dda eu gwneyd.—Ar ol ymgyeghoriad, pofynodd y Maer a oecid cytnndeb yn nglyn a'r Old Butcher's Aran.—Dywedodd Mr E. Ro- berts, Rhathyn, » ymddangosai dros Mr Mont- pomery, y pprchenog, fod y cytundeb wedi ei golli, ond gellid dangos un tebyg. Ar ol gweled hon, adnewyddodd v 1 ainc y drwydded.— Gofynodd Mr S. Moss, A 8., am adnewyddiad trwydded y Southsea Inn.—Gwrthwvnebodd Mr A. T. Davies, Lerpwl, ar ran y Parch D. E. Jenkin.—CaniataoJd y Fainc y, drwydded.— Gwrtnwynebodd Mr Jenki-cs adnewyddiad trwydded y Mason's Arms i W. R. Ogborn. YrnddaDgosai Mr E. Roberts, Rhuthyn, dros v ceisydd, a Mr A. T. Davies dros y gwrthwyneb- wr.—Caniatawvd y drwydded, a dywedodd y Fainc y rhoddid vstyriaeth fanwl i achos pob ty cyhoeddus yn y fwrdeisdref.

Prif-ffyrdd Meirionydd CYHUDDO CYNGHOR Y SIR. Mewn eyfarfod o Gynghor Dinesig Abermaw nawn Mawrth, darllenwyd llvthyr oddiwrth Glere Cynghor Sir Feirionydd yn dyweyd y cynnelid eyfarfod o Bwyllgor y Prif-ffyrdd ddydd Linn yn y Bala, ac yn awgrymu fod y Cyngbor i benodi dirprwyaetb i fyned yno.- Desgrifiodd y Parch Gwynoro Daviea (a ly- wyddai) hyn fel toria.d ammod. Bu dirprwy- aeth oddiwrth y Cynghor Sir yr wythnos gynt parthed y prif-ffyrdd, pryd y rhoed sicrwydd nas gwnelid dim byd nes byddai yr adroddiad wedi ei ystyriad gan v Cynghor. Ni wnaeth Pwyllgor y Prif-ffrdd sylw o'r Cynahoran Dinesig wrth ddarpiru en hachosion i'r Pwvll- gar Neillanol.-D.eaoàd Mr W Owen hefyd y buasai'r Oynghor yn fradwyr pad aethent i Bwyllgor y Prif-ffyrdd.—Rhoddwyd y llythyr ar y bwrdd. Dywedwyd fod y Cynghoran ileol wedi ateb ewahoddjad Cynghor Ab°rmaw i fyned i'r gynradledd i ystyried g^einyddiad Deldf y Prif-ffyrdd a chadwraetb y prif- ff vrdd. Cynnelir y gynnadd yn Abermaw Mawrth 3ydd.

Pwyllgor Heddlu Sir Fflint CYFLWR YR HEDDLTJ. Bu trafodaeth fith yn nghvfarfod o Bwyll- gor Heddlu sir Ftlint ddydd Ian-Mr R LJ. Jones, Rhyl, yn y 'ld,.ir-/l.r v cwcstiwn a oedd gan y plismyn haw! i fvned i dai cy- hoeddus tra rr diyle^s.vydd Dywedodd Mr Lindop ddarfod idd i sylwi fod y prif gwnstabl wedi gwneyd rhai cyfnewidiadau, a bod plismyn newydd wedi en penoni yr Jle v rhni oedd wedi m"rw nen wedi j'niueilldno Dvrmmpi awgrymu y dylid talc sylw n- illdnol i gyflwr addysg plia- mon pan yn ei benodi. Yn awr telid mwy o sylw i'r taldra, mesar y frest, a rhanau corph- ] orol ereilt aag i gyflwr yr ymenydd. Yn awr, gara fod ganddynt Ddeddf Drwyddedol newydd, credai fod o'r pwye mwyaf cael plismyn oedd yn 4Ldynion wedi derbyn addysg gyffredin. Buasai ¡ gan drwyddedwyr ea hunain fwy o ymddiried ) mewn pliamon gydag ychydig addysg y buasai'n gwneyd yr hyn oedd yn iawn.-Barnai Mr Prince (Connah's Qaay) y dylid pan yn penodi' plismyn newyddion gam belled ag oedd yn bosibl benodi dynion oedd yn Ilwyrymwrthod- wyr. Credai ef yn aicr fod plismon oedd yn Uwyrymwrthodwr yn werth hanner coron yr wyth'nos yn rhagor na phliamon nad oedd yn llwyrymwrthodwr (clywch, clywch). Dymunai roddi cwestiwn i'r prif-gwnstabl—a oedd gan blismon hawl i fyned i dafarn i gael died tra ar ei ddyledswydd? Yr oedd rhyw amheuaeth yn ) ?nglyn a hyn.—Dywedodd y Prif Gwnatabl (Major Webber) nad oedd y cwestiwn yn un hawdd i'w ateb. Yr oedd gwahaniaeth rhwng pliemyn y wlad a phlismyn y trefi, fel Wydd- grug, Rhyl, Treffynnon, &c. Yr oedd plismon y wlad, mewn gwirionedd, ar ddyledswydd o'r diwrnod y penodid ef hyd ei ddiwrnod diweddaf. Yr oedd amser pan yr oedd plismon y dref oddi- ar ei ddyledswydd. Gwnaethant reol y gallasai dyn gael gla'siad o gwrw yn gyfreithlon, ond na allai wneyd defnydd o dy cyboeddns fel ag i eis- tedd yno'n hir.—Mr Prince: Gobeithiaf, gan beHed ag sydd modd, y penodwch lwyrymwrth- odwyr.-Eglurodd y Prif-Gwnstabl y deuai dyn- ion ato ef tel llwyrymwrthodwyr, ond wed'yn, mewn ai achosion, caed nad oeddynt.—Mr Prince: Dymunwn ddyweyd fy mod yn ofni fod plismyn yn cael diod yn rhy rwydd, a meddyl- iaf y dylech fynu ar i blismon, pan yn myned i dy cyhoeddus, fod mor anrhydeddus a thala am y peth y b'o yn ei gael. Dywedwyd wrthyf fi y gallai rhai plismyn fyned i dai cyhoeddus, galw am bntel o gwrw, a pheidio talu.-Dywedodd y Prif-Gwnstabl fod hyny yn gyhuddiad difrifol, a diolchai i Mr Prince am gyfeirio ato,—Dywed- odd Dr J. H. Williams (Ftlint) nas gwyddai y gallent fyned mor bell a rhoddi mwy o gyflog i blismyn oedd yn llwyrymwrthodwyr. Os oedd mewn trefn, cynnygiai fod y Pwyllgor yn cym- hell hyny.— Credai Mr Lindop os penodid dyn fel ewnstabl, gydag ychydig addysg, na fuaeai yn syrthio o fod yn Uwyrymwrthodwr. Cyfrifid fod addysg yn gvvneyd dyn yn ddeallus.- Dy- munai Mr Howard wybob beth a ddylasai cyr- haeddiadau meddwl ewnstabl fod. A ddylasai wybod Ffrancaeg, Groeg, a Lladin, neu a oedd i fod yn alluog gyda rhifyddiaeth (chwerthin).— Mr Lindop: Addysg elfenol go lew.—Awgrym odd Mr H. J. Roberts (Wyddgrug) eu bod yn gohirio ystyried y mater, ac edrych sut yr elai pethau yn mlaen yn yatod y tri mis nesaf.— Cariwyd yr awgrymiad.

Ynadlys Bangor. j DYDD MAWRTH.—Gerbron Harry Clegg, Ysw., ac ynadon opeill. rRWYDDEDOL,;—Ar gaifc Mrs Owen, y City Vaults, rhoddwyd caniatad idd'i ga-dw er thy yn agored am awr yn hwy nag arfer sir achlysur ciniaw v teulwriaid. I TWYLL HONEDIG.—Cyhuddwyd Thomas Jackson, neu Jennings, o gael llettv a bwyd tnry dmyil yn Manger a Chonwy. Tystiwyd iddo fyned i dy Mrs Margaret Thomias. Park- street, a dyweyd wrthi ei fod yn gwellithÛ" gydia Mr Edward Jones. Bu vno am amryw d'diwr- nodau, ac o'r diwedd, ymadawodd. Cafwyd aOlan wedi hyny na fu efe vn gwaithio gyda Mr Jones o gwbt.—Tystiodd Mrs Mary Ellen Da- vies, 16, Upper Gate-street, Conwy, iddo gael bwyd a Hetty yno hefyd. Dywedai mai papyro y banc yroodd dros gwmni o Rhvl.Wedi iddo ymada-el heb ddyweyd i ba le yr oedd yn myned. cafwyd allian na fu efe yn gweathio yn y banc 0 gwbl.—Tystiwyd hefyd ea fod wedi ei gta.r- cliaru o'r blaen am ladrad ac am dwyll.— Dywedodd y diffynydd maii allan o waiiith JiC oedd efe, a'i fod yn chwilio am waith. Onibai ei fod wedi cael bwyd a Hetty fel hyn, buasai raid iddo newynu. Gturddlwr oedd wrtih ei al'wedfigaeth.—Traddodwyd ef i sefyll ei braJWf yn y brawdlys chwairterol. MEDDWDOD. Dirwywyd Evan Jones. Kyffin-square, i 2e 6c a'r costau am fcddwctod.- Anfonwyd William Williams (Wil Llanefvdd) 1 garohair am bythefnos am feddwdod, a ohan ei fed wedi bod yn ngharchar 84 o weithiau yn flaeniorol am feddwdod, gosodwyd ef ar y rhestr ddu. TARW GWYLLT.—Cyhuddwyd trii bfichgetn, Caradog Jones, Griffith Hughes, a William Jonies, Bethesda, o ym tarw heb ei rwym.o'n briodol drwy y stryd.Diffynid gan Mr Twi-e Eillis.—Tystiwyd fod y tarw yn cael ei yru trwy v stryd a cbortyn o'i -gorn i'w goes, ond tor- odd y cortyn, ac aeth v tarw yn wyllt ar yr h-ood. —.Daliai yr hedgieadwaid y dylid soewtmu y tarw gyda modrwy yJol ei drwj-n. ond dywedodd Mr Twigge Ellis nad oedd hyny yn angenrlieiidol, ac mewn gwirionedd, nid oodd tarw wedi ei siorhau fellv mor ddyogel a thanv wedi ei sicr- hau fel yr oedd hwn. Y dydd o'r blaen. sicr- liawyd tarw yn y modd y dywedai vr heddgeid- waid. yn unol a man-ddeddfau Cynghor y Sir, a'r canlyniad fu gorfod cael 40 o ddynkm o'i flaen, a 150 ar ei ol i'w gadw mewn trefn.— Gorchymynwyd i'r diffynyddion daJu v costau. GWR A GWRAIG.—Ceisiodd Jane Hughes, Brick-stmet, Biingor. wallaniad oddjiwrfh ei gwr, Edward G. Hughes, oherwydd ei gtreulon- deb. Dywedodd ei bod wedi cael gwabanijad oddihrrtho mnwaith, ond pan addawodd efe y byddai yn well tuagati, cytunodd i fyned yn ol ato. Oddiar hyiiv, bu'n ddengwaith gW-aeth.— Gorohymynwyd i'r gwr dalu 5s yr wythnos a, chamatawyd gwahamiad. ACHOS TRWYDDEDOL.—Mewn ynadlys ar- beaiiig ddydd Iau, cyhuddwyd Joihn Gregson, v Stair Hotel, o gadw ei dy yn agored wedi oriau oau ar yr lleg cytiso'l, ac o ganiatau meddwdod. —Erlymd gan Mr S. R. Dew, a^diffynid gan Mr H. C. Vincent.—Tystiwyd i ddyn o'r enw Me- Oiiire fyned i'r ty am un ar ddeg o'r gloch. Tu»g un o'r gloch v boreu. canfuwyd McGuire yn feddw yn Glan'rafon. Aed ag ef i'r "Star," a dywedodd Mrs Gregson nad oedd hi yn ed adnabod. ond yn ddilynol dywed-odd ei bod.- Wedi i Mr Vincent egluro v gvfraitxh ar y mater, penderfynodd y Fainc daflu allan v cyhuddiad -d. o gad\w v ty yn adored.—'Dros y diffyin-dd ar cyhuddliiad arali. dywedodd Mr Vinoent ddarfod 1 McGuire ddvfod i'r Stwr tuag un ar ddeg o'r gloch. Yr oedd wedi cael "stroke" ysgafn, a phemswiaditwyd ef i ddyfod i'r tv. Aeitih yntau, a buont yn siarad' gyda'u gilydd tiyd un o'r gloah. Pendlerfynodd McGuire fyned adref y pryd hyny.—Rhoddwyd tystiolaeth. i'r nerwyl ynia gain Gregson a McGuare, ond cafwyd Greg- son yn euog, a dirwywyd ef i 3p a'r costau.— Dirwiywyd McGuire i 5s a'r costau am feddw- dod.

BALA. HAELIONI.—.Beth amser yn ol, anfonodd Dr Ap Simon, mab y diweddar Simon Jones, o'r Bala, lOOp i eglwys Annifeynol y Bala at ddiddyledu festri y capel. Mae wedi anfon rhodd ychwanegol o 50p at vr un amcan. Y PERSON A'R YM.NEILLDUWYR. — Yn rhifyn Chwefror o'r "Llanecil (Bala) Parish Magazine," wrth grybwyll am ddarlith a draddododd Ficer Brymbo ar y "Llyfr Gweddi GyfIredin," yn yr Ysgol Genedlaethol, dywed Rhe^thor y Bala, y Paech L. D. Jenkins, B.A., nad oedd ond cynnulliad bychan yno oherwydd deallai fod cyfarfod, arall yn Neuadd Buddug "er budd Ymneillduwvr y dref." Y cvfarfod arall y cyfeirir ato ydoedd darlith Mr J. Parrv, U.H., C.C., ar ei daith i wlad Canaan. Elai yr elw, mae'n wir, at gynnorthwyo tlodion "y dref, ond cynnorthwyid tlodion o bob enwad, hebson am eglwys na chapel. Bu gohebiaeth rhwng pwyllgor y ddarlith a'r person gyda, golwg ar gyhoeddi llythyr y pwyllgor yn y "Magazine." i alw sylw at gamargraiph v person, ond nid yw Mr Jenkins wedi penderfynu eto beth i'w wneyd gyda'r mafcer.

BEDDGELERT. PRIODAS.—Y mae priodas wedi ei threfnu rhwng meroh y Mil. Parry, meistr a pherchera y Bwlch Morchau, Hafod Ruffydd a Meillionen, I a Mr Francis J. Ll. Priestley. NID GWIR.—Dymunir arnom hysbysu nad gwir yr awgrymiadau a gyhoeddwyd mewn cyfoesolyn fod pwyllgor yr arddangOsfa sydd l fod yma y tro nesaf wedi rhoddi y syniad heibio o'i chynnal etc, ac y mae y llwydd yn Medd- gelere o'r blaen yn rheswm tros ei chynnal yoo ) etc.

BORTHYGEST. I SALE FAWR Gwalia House, Porthmadog, o'r 5d o Chwefror hyd y 7led o Fawrth. Bar- geinion digyffelyb yn yr oil o'r Stoc fawr. Dilladau Parod ac i Fesur, Gwlaneni, &c, &c. Denwch a gwe!wch droso h ei, h hunain.—Advt.

CONWY. "JOHIN ELTAS" oêddttyn ptpyt rhagorol o eiddo Mr W. R. Davies i aelodau Cymdeithaf4 Lenyddol Carmel, nos Lun. Mr William Ed- wards oedd yn llywyddu. BUDD-GYNGETERDD.—'Nos Fercher, cyn- naliwyd cyngherdd. yn Ysgol Genedlaethol De- gamyy. er budd Mr j. W. P. Arrowsmith, sydd yn Yspytty Llandudno er's rhai misoedd. Mae yn gwella. 0 N AJ:OLIG, 1901, hyd Nadolig, 1902, erdll- wyd tair cwp¡n aritn, 14 o wobrau cyntaf, ac amryw o ail wobrwyon gin anifei'iaid wedi en porthi a Condiment enwog biratoir gan Hockes- Kennard, fferyllydd amaethyddol, I)inbycb.- Advt.

FFLINT. RHANU GWOBRAU.—-Rhanwyd gwobrau am saethu i aelodau Cwmni Gwirfoddolwyr Fflint (Cwmni E. Ail Gatrawd Gwirfoddolwyr, y Fusiliers Cymreig), yn Neuadd y Dref, nos Fercher. Llywyddai y maer (Henadur T. W. Hughes), ac yr oedd y Milwriad Sheriff Roberts. ac ereill, yno. Rhanwyd y gwobrau gan y Milwriad Roberts, ac enillwyd hwy gan Privates J. Hogan a R J. Davies, Rhingylliaid G. E. Davies, Taylor, a Carr. Rhoddwyd anrheg i Rhingvll Joy hefyd fel cydnabyddiaebh am ei wasanaeth.

GAERWEN, MON. MARWOLAETH.—Chwith gan lawer fydd clywed fod Mrs Jane Thomas, Hen Shop, erbyn heddyw yn ei bedd. Hebryngwyd hi gan dyrfa luosog, yn nghanol arwyddion o bareh a. galar dwys, i fynwent Capel v Methodistiaid, Gaer- wen. Yr oedd yn hanu o hen gyff hynod o grefyddol, a. dangosodd yn amlwg, yn ei bywyd a'i marwolaeth, fod "Duw ei thadau yn Dduw idd'i hithau hefyd." Yr oedd yn 66 mlwydd oed. Bu yn weddw am 32 o flynyddau, ac y mae ei phiant amddifaid, efbvn hyn, oil mewn safleoedd parchus. Y mae ei thair merch yn briod a'r Parch J. Williams, Slatington, America; Mri R. J. Thomas, G.T.S.C., Post Office, Groeslonj a Maurice Price, Llangefni. Ei dlau fab ydyvpr Mri W. Thomas, adeiladydd, 23, Heyes-street, Lerpwl, a John Ihomas, Hen Shop. Gaerwen. Cydymdeimlir yn ddwys a hwy yn eu profedigaeth.

GWRECSAM. CYHUDDO METHIDATJWR. Bu Ynadon Bwrdeisiol Gw rees am, ddydd Llun, yn gwran- daw tri o gyhuddiadau a adygid yn erbyn Wil- liam Astbury, a fu yn ca-rio busnes yn mlaen fel dilledydd. 0 dan vr enw William Smith, 54, Chester-street, Gwrecsam, o dan Gyfraith Dy- ledwyr.—Yr achos o du yr erlyniad ydoedd, fod v carcharor, oedd wedi mvned yn fethdalwr yn Nhachwedd diweddaf, gyda, diffyg 400p. wedi gwneyd i ffwrdd a'i nwyddau mewn ffordd oedd heb fod yn unol a chwrs cyffredin masnach cyn pe-n pedwar mis wedi ei fethdaliad. Honid iddo. yn inhellach. mewn ffordd anghyfreithlawn, an- ion symiau o ddillad i'w frawd yn Burs'eni, ac iddo, vn mron cyn v methdaliad. wortbu ei holl ystoc fasnaohol i fenthyciwr arian am 27p 10s.— Traddodwyd ef i'r Brawdlvs.

GWYNFYNYDD. CYNGHERDD. Yr wythnos ddiweddaf, cynnaliwyd cyngherdd yn T- Pafiliwn Newvdd. Llywyddodd Mr William Davies. Gwvnfynvdd, ac arweiniodd Mr Richard Davies. Trawsfyn- ydd. Traddode« Mr William Davies anerchiad. a chafwyd caneuon ac adroddiadau gan y rhai canlvnoI -yIri John Jones. Cwm Lewis F. Davies, Trawsfynvdd Herbert E. Williams, Dolgellau Johnnie Jones. Trawsfynvdd iRo- bert Richards. Trawsfynydd John Thomas, R. E. Williams. Do'-ejellau Morris (Roberts. Friog; David Jones. Tyddyn Gwladus: W. Roberts, Cwm; Hugh Evans. Robert Davies. Arthog; Richard 'Hughes. Lime House: John Pugh, IT.I,inf,-tebrpt.1, Misses 'Hughes, Time House; a Wirinie Williams, Graigddu.

LLANGOLLEN. fADAWIAf).-Yn y Gap Oe.ffa, nas Itiu, cynnaliwyd fHriolil -or Sarwsfio a,'r Paroh T. Rees ar ei ymadawaad f BtwlHiaJi, ar ol g-wasaa- aethu yn Llangollen am agos i naw iwJynedd. Cvmerai 1r lk8 ran Saienllaw gyda, dirwest. Cyflwynwyd anrheg iddo, a chydnabu Mr Rees.

MACHYNLLETH. CYFARFOD DIRWESTOL. Cynnaliwyd hwn yn Ysgoidy y Graig, o dan nawdd 'Cym- deithas Ddirwestol Merched Gogledd Cymru." Cymerwyd rhan ynddo gan v Cadeirydd (Parch W. S. Jones), Parchn D. H. Hughes a Josiah Jonoo. Mrs Henry Lewis, Miss M. Lumley. yn nghyda'r Mri Edward Humphreys, R. Jones, a Chor Plant Graig. Cafwyd eyfarfod da. a buddiol, ac arwyddodd amryw yr afdysttad dir- ivestol ir v (liwedd. AGORIAD YSGOLDY NEWYDD Y BWRDD. Prydnawn lau, agorwvd "ysgoldy newydd y Bwrdd. Yn gynnar ar y dydd, yr oedd v plant yn brysur ar hyd vr heolydd ac yr oedd Seindorf Bres Pennal Y. Ganu eu darnau clasurol ar hyd y dref. Mae'r ysgoldv newydd i wedi ei adeiladu ar ran o dir ya Mhen'rallt, y tu ol i Heol Maengwvn. Mae'r ffordd i fyned 1 yno yn hynod o angliyfleu*. ma,¡¡'n wir; ond nyderir y symudir yr aflwydd hwn yma,ith cyn hir, drwy gael heol newydd o ganol Heol Maen- g-wn at yr ysgoldy. Costiodd vr ysgoldy 550 Y cynnunydd ydoedd Mr J. Cook Rees. Neath, a'r adeiladydd Air John Humplareyit, Machyn- lleth. Wedi i'r Bwrdd a'r plant fvned am or-1 ymdaith drwy v dref yn swn seindorf, aeth-1 pwyd at yr adeilad newydd. Cyfiwynwyd yr agoriad i rParch Josiah Jones. yr aelod 'hyn'af o'r Bwrdd. Agorodd yntau'r adeilad yn y dref 11 arferol. Llanwyd y-stifell fwyaf yr ysgol- dy ar unwalth, a chaiwyd anerchiadau, 0 danj lywyddiaeth v Parch W. S. Jones, M.A", cad- eirydd y Bwrdd. Yn mysg v siaradwyr, yr oedd Colanel Pryce Jones. A.S., gan yr hwn y caed araeth ardderchog, ond yn golidio na fuasai Mr Humphreys-Owen^, A.S.. vno. Rhwystrwyd; ef gan amgylohiadau anorfod. Cafwyd anerch-j iadau, hefyd, gan v Prifatliro Roberts, M.A., a Mr Darlington, Aberystwyth, a doniau Heol; ac ar y diwedd, rhoddwyd te i'r "dyeithriaid," er fod y rhan fwyaf yn drigolion y dref. Rhodd- wyd gwahoddiadau i wahanol Fvrddau y dref uno yn y gweithrediadau, a gwnaethant yn un- fryd. Ar gynnygiad Mr R. Gillart. U.H.. a chefnogiad v Parch D. T. Jones, diolchwyd i bawb a gymerodd raa yn nglyn a'r gweithred- iadau agoriadol.—Y prydnawn dilynol, rhodd- wyd te i'r plant, pryd y gw;tsanaethwyd wrth y byrddau gan Mrs J. M. Breeze, Mrs Edward Breeze, Mrs D. Morgan, Mrs Jones (London House). Mrs J. D. Jones, Mrs John Lumley, Mrs Roberts (Leicester House), a Mrs Powell. Cynnorthwyid hwy gan nifer helaeth o ferchea ieuaine y dref Mwynhaodd v plant eu hunain yn dda iawn drwy prydnawn.

NEFYN. ST. JOHN AMBULANC-E.—Ailgyfarfu y dosparth nos Fawrth, pryd yr awd drwy amryw o hyfforddiadau. YR ARDDANGOSFA.—Nos Fercher, cyfarfu pwyllgor yr arddangosfa flodeu, &c., a phen- derfynasant gynnal un eto. ADRODDIAD.—Yn adroddiad eglwys y M.C. am 1902, dywed y Parch 0. Priehard yn ei anerchiad cryno y bu cynnydd o 21 yn ibifl yr aelodau yn ystod y flwyddyn, y nif-r aT derfyn y flwyddyn 271. Casgliadau 455p. FFISIGORA,. le, y ffisig creu o ddigon; hefyd. Dyna farn ngeiniau yn yr ardal hon-, na-i res dim meddyginiaeth a daeii gymhariaethi a Ffisigora at Dditfyg Treuliid yn ei boll ag- wedd-u poenus. Goshelwch efelychiadau. Potelau Is lc a 2s 9c gan bob f eryllydd, neu o Ffisigora Works, Abergele, am is 3c neu 3s.— Advt.

RHYDYCLAFDY. CODI GLO.—Hysbyswyd ni fod swyddogion profiadol gyda'r giofoydd wedi bod yn ohwilio yr ardal yn ddiweddar; ac y mae pob tebyg fod digon o lo, meddir, yn y lie. Y mae Mr G. Yale, Madryn, wedi prynu tir Mr E. Owen, i ddeehreu rhoi prairf arno. ac y mae "take- note" wedi ei gym err d, meddir, gan gwmni, ar ffermydd rhan o ystad Madryn a Nanhoron, a ffermydd EM pen rhy n. Gallt y Beren, Tyddyn- adda, a'r holl dir o gwmpas y pentre.

AM GYMRY AR WAS GAP. TROS Y WERYDD. (O'r "Drych.") j Winfred, S.D., Ionawr 29ain.—Hysbyslr am farwolaetli David Thomas Evans. Ganwyd Da- vid yn sir Drefaldwyn, Mehefin 25ain, 1875. Mab ydoedd i Mr a Mrs John Evans. Symud- aSant oil fel teu'lu i'r wlad hon yti Mawrth. 1883, ga^n ymse'fydlu ar fferm yn Winifred. Tachwedd 6ed, 1902, aeth i fyny i Whiite Earth. N. Dak., i gaeil Homjc-stead. a plran yno, cafodd' waith yn y gwaith glo, ond dydd Sad;wm, Ionawr 17eg, cyfarfu a damwain trwy i ddara mawr o lo syrtb/io aroo, yr hyn- a dfrodd yn angeuol iddo. Datitihpwyd1 a'i gorph adref i'w g.ladd'fu yma Ionawr 28ain. Bellevue, Scranton, Pa., Ionawr 28ain.XosI Lun, dbeth tyrfa luoscg yn ngihyd i gapel y T. C. er datgiwi eu teiimladau da at r Parch W. Davies a'i deuilu ar eu hymadawiad yn ol i GymlrU wedi, bod yn v wlad than yn agos dwy flynedd a naw mis. Brownlow. ger McAllester, I. T.. IonaAvr 21diii. — Digwyddodd daamvain angeuol mewn gilofa yn Indian Territory i W. Davies, brodor o Ystrad Rhotndda, lie y bu yn ffyddlon ,Ir.da'r 'OiHll>U yn Nghapel Annibynol y Pent.re am flyn- ydda.u. DaeVh i America. tua. 25 mlynedd yn oT, ac arosadd am ycihyditg amser yn Bevier," Mis- souri. Daeth i'r He hwn tun. 22 mlynedd yn ol. ac yma y trigia.-wdd y rhan fwyåf o'i amser. Yma: hefyd y priododd ag un Miss Jenkins. Ganwyd iddynt fab a merch. Ionawr 31ain, bu farw Mary Ev- ans, gweddw Isaac Thomas, yn ei chartref, 33, Varick-street, ar ol salwch o dri diwrnod dan enyniad yr ysgyfaknt. Ganwyd Mrs Tlhomjas TR agos i Aberystwyth, tua 80 mlyneki d yn oil, ac yr oedd yn byw er's 54 o flynyddtemi yn y ty lie y bu farw. Oherwydd hir waeledd gorfodir y Parch John T. Lloyd i ymadael a Deiheudir Affriea am Lum- dlain. Er gaior i Gymry y Big Bend, Wash., bu farw Oweai Humphrey, ar y 27ann o Ionawr. a ohiadd- wyd ef o'r capel Cymraeg. Brodor ydoedd o Cambria, Wis. Kid yw Mrs Jane Dlavies (LImos Taf) yn iaJdh kvwn er's tro. Ond mae yn gradldol wella. Nos Sadwrn, rhwng 9 a 10 o'r gloch. lladd- wyd Cymro o Vandling o'r enw Thomas Evans, yn Simpson, Pa., gan gar ar ei ffordd i Scran- ton. Torwyd un fraieh a, chlun iddo. ac er pob ymdrech feddygol, methwyd ag achiub ei fywyd. Geidy weddw a plhedlwar o bltnt. Ganediig oedd Evwns o Gymru. ac yn gwedthio fel glowr yn Vandling er's 12 mlynedd. Ionawr 19etg, bu farw Mary A. Evans. priod William W. Evans, Web-street, Youngstawn, 0. Cafodd gystudd Mr a chaled. Merch yd- oedd i Daniel ac Ann Davies, Aberdiaire. Gan- wyd hi Medi 13eg, 1850. Ionawr 7fed, Mrs Annie Evans, priod Thomas E. Evans, yn ei chartref ger Carroll, Neb., ar ol byr gystudd. Merch hynaf ydo-edid i Mr a Mirs Edward E. Jones, sydd vn byw yn bresen- nol yn Wales. Iowa. Ganwyd hi yn Trenton, Onffidia Co., N. Y., Tachwedd 28ain, 1858. Ionawr 19eg, mewn oedran teg o 73 mlwvdd, bu flanw Robert Evans vn nighartref ei unig ferch, Mk-s rf-v whio-n 'Morglaui, 1013. Bigtham-sltreie't, South Side, Pittsburg, Pa. Dowla.i,g oedd ei le genedigol, ac Oddiiiyno hefyd y daeth i'r wlad hon. Ionawr 23ain, yn Minersvrlle. Schuylkill Co.. Pa., Mrs Mary Lloyd, yn 62 mlwydd oed. sef igwraig Thomas L. Lloyd, a merch Jacob Davis, gynt o Llansaimlet. sir Forganwg. Ionawr 19eg, Mrs Lloyd, priiod David S. Iloyd. Warrior Run, o'r darfodedigaeth yn 34 mlwydd oed. Genedigol ydoedd o Goginan. sir Aberteifi. Priododd a D S. Lloyd yn 1896. Garnwiyd iddynt bump o blant bu yr oil farw yn eu mabandod. a lonarwr 21o,in. Mrs Walter Ocoek, yn Sueuri Notch. Pia.. o'r darfodedicaeth. wedi diioddef cystudd m'aith a biin. Genedtgol oedd Mrs Ocock o sir Gaerfyrddin.

Helgwn Ynysfor. IJ.WYN0G Y TYXU DANNEDD CI. Yn Xghwmstradllyn, bu ymlid brwd am fill- tiroedd ddydd Mercher. ar ol hen lwynog. Yr oedd Mr E. B. Jones, y Misses Jones, Mr Haigh, ac ereill, ar ol y ewn. Aeth y llwynog i'r ddaear, a.c moB yttyfntg yr ymladdai a'r cwn fel y tynodd dri o ddannedd un, a gwnaeth gryn niwed fr 1 lei 11. Ni bu ddyben ar ei hoedl nes cloddio ar ei ol. Mr Hugh Jones oedd y cyntaf i gydio ynddo, a bu y diwedd arno'n fuan wed'yn.

ABERDYFI. 0ANU.—Mewn eyfarfod. yr wythnos ddi- weddaf, penderfynwyd cael cvmanfa ganu ar wahan i un Towyn, am nad oedd v pwyllgor yn foddlawn i'w clivnna-I yma eleni. Y mae eg- lwysi Pennal wedi anfon gair y byddant yn cyn- northwyo v symudiad. Y cynnrvchiolwyr yn Xhowyn oedd v Mri G. Williams a D. Hughes.

ABERERCH. ,k,D,PJODDT.A,D.-Yn adroddiad eglwvs y M.C. am. 1902. hvsbysir y casglwyd yma 195p yn ys- tod y flwyddyn, yn cynnwys 84p at weinidog- aeth. 'Nifer yr aefodau, 135. Y Parch D. Ro- berts yw'r gwe-inidog. Mae yn vr eglwys chwech o swyddogion. Ysgrifenydd cyffredin- ol, Mr Christmas

ABERGYNOLWYN. OYFAjRFOD CYSTADLEUOL. —Nas Sed- wrn, cynnaliwyd y eyfarfod blynyddol o dan lywyddiaeth Mk Richard Eflis. ac arw-einia-d v Parch R. R. Jones. Wele restr o'r rhai tlwyddiannu.s :-Arath ar y "Bil Addysg," J. Andrew. Canu r harmonium. E. J. Rowlands. Pedwarawd, parti Mr Rees W atkin. Adrodd- iad, "Sabbath yn Nghymru," Missnnett. Llanegryn. Unawd, "Golomen Wen," cyfarttil oreu. Miss Jane Jones, Tanybryn, a Miss Ed- wards. Llanegryn. Ebysgrifiaeth, 1. E. J. Rowlands; 2, Richie Pugh. Wythawd, parti Mr R. Watkin. Traethawd, "Cymro." Her- unawd, daeth tri yn mlaen, sef E. M. Evans, Abermaw Isaac Jones, a J. 'E. Roberts goreu, Isaac Jones. Unawd bass. Samuel Davies, Dyffryn. Englyn. Evan J. Jones. Cwestiynau ar v "Rhufeiniaid," Rhan 1., Humphrey Jones; Rhan II.. O. W. Jones a. Richie Pugh. Corau meibion, parti Isaac Jones.

ABERYSTWYTH. YR YSPYTIY.—Cynnaliwvd eyfarfod blyn- yddol o gefnogwvr Yspytty Aberystwyth, foreu Sadwrn, dan lywyddiaeth Capten Cosens.—Yn ystod y flwyddyn ^gweinyddwyd ar 1629 o ber- s-onau yn vr yspvtty.—<Wrth gvflwyno yr ad- roddiad blvnvddol, dywedodd v Cadeirydd fod diffvg ar v flwyddyn o 60p. a gwnai hyn gyfan- swm v diffve yn 206p. d oedd ond 7p o gyri- nvdd yn v cyfraniadau. Allan o dreulion o 1124p. nid oedd ond 152p o roddion.—Mabwys- iadwvd yr adroddiad.

B A GI LLT. Dill GWAITH.—Oherwydd na fu Glofa Bettisfield-lle yr oedd tua 400 o ddynion yn gwckith"to-yn gweithio yn ystod yr wythnosau 'I diweddaf, aid oes ddim gwaith yn Magillt. Mae Ifawer o'r gweithwyr vn gadaei y dosparth am ranau ereill o Ogledd Cymru i edrych am waJa.

COLWYN BAY. BASAR.—iDdyddiau Mawrth a Mercher, cyn- naliwyd basar yn v Neuadd Gyhoeddus er budd Eglwys Genadoi St. Paul. LLENYDDOL. — Mae dosparfb llenvddol wedi ei sefydlu yn nglyn a Chvmdeithas Grist- ionogol y Dynion Ieuaino. Yr amcan ydyw cefnogi astudio gartref. PE-VODLXID. Miss Kate Hughes. M.A., Blaenau Ffestiniog, sydd wedi ei "phenodi vn athrawes gynnorthwyl i Ysgol Uwchraddol ¡ Co-wyn Bay. Y çyflog- yw 85p i ddechreu.

CORRIS. DIRWESTOL. Xos Lun, yn Siloh, o dan lywyddiaeth y Parch J. Roberts, cynnaliwyd eyfarfod ad 10niadoI dirwe«tol. Cymenvvrl rhan gan amryw o blant yr ardal. yn ngliyda chor plant undebol, dan arweiniad Mr John Lewis, Pantycelyn.

DOLGELLAU. Y GYMDEITHAS DDADLEUOL. —Cafwyd dadlar "Pa un yw y pwysicaf, celf ai gwyddor T Agorwyd gah Mri Olwyd Jones, B.Sc., a Robert Jones, B.A. "FFORDD I'R NEFOEDD" ydoedd testyn dkrlith a roddwyd nos Fercher gan Mr D. J. Lewis i'r Gobeithlu. Dangosad darluniau gyda'r hud-lusern gan Mr H. P. Jones. CYNGHOR DINESIG.—Nos Fawrth, o dam lywyddiaeth Dr John Jones.—Pasiwyd fod y palmant o flaen ty Mr Hughes, argraphydd. i'w ail wneyd, a bod y trethwr i wneyd ei orea i gael y dreth i fewn.—-Yna cafwyd adroddiad Dr Hugh Jones, y swyddog meddygol. Yr oedd yn un tra difrifol. Gwelir ef mewn calofn ara,.Il. SILOH.—ICynnaliwyd eyfarfod Siloh nos Fer- cher, dan lywyddiaeth Mr R. Puigh, Be-.lygol, ac arwteinid gan Mr L. Davies, Lla,nuwehJly. Enillwyd y prifwobrau gan y rhai isod: —Un- awd, "Y mynydd i mi" Mr O. Roberts. Dol- gellau. Ptadwarawd Parti Mr D. Thomas, Wenalit. Unawd, "Y lili wen" Miss A. Ed- Wards, Brithdir. Parti o blant o Siloh, dan arweiimiad Mir JoIhn GfqiffitJl. Barddoniaeth Glan Wnion, Dolgellau. Unawd base Mr J. Corris- Jones. Parti o Llanfachreth. dan ar- weiniad Mr Rees Pugh, a.eth a'r wobr am yr 8illthem CYFARFOD ISLAW'RDREF.—Cynnaili wyd ntos Fercher. Llywydd. yr Henadur William Hughes, Dif/gellau. Airweinydd, Mr R. C. Evans. Yr oedd r Ysgoldy yn orlawn. Enill- wyr Adrodd einvn: David Ellis Jones. Dol- geillau. Gwneyd ffedoig Miss C. Jones, Arthog. Unawd bass: J. Corris Jonies. Adrodd: Mr Joihn Roberts, Dolgellau. unawd soprano Miss Annie Edwards, Brithdir. Deuawd, "Y ddeilen ar yr afon" Misses Jones. Meyrick- street, Dolgellau. Cyfieibhiad Miss Mair Grif- fith, Oallesttfa, Deuawd i blant: Dilvs Wynne a Florence Williams, Arthog. Penillion coffa i Mr a Mrs David Evans, Cae Einion: Mr D. Lewis (Ta.welog), a'r Parch Evan Davies. Tre- f.ni.w, yn Pedwarawd: Parti o'r Britih- dlir. Deuawd, "Lie Caferi," Mri H. Ro- berts. Tabor, ac 0. Roberts, Dolgellau. Cor Brithdir, dan arweiniad Mr William Lew;is. Yr vsgrifenyddes oedd Miss M. Jones, Hafod, a z!1 chyfeilid gan Mr John Roberts, Dolgellau.

RRUTHYN. BONEDDWR OEDD EF.—Black Diamond" y galwai dyn o Newcastle-on-Tyne, a. ddygwyd gerbron yr ynadon. ddydd Mercher, ei hUll. Cy- huddid ef o ddwyn llif o Nantclwyd Hall Lodge. Daliwyd ef Vl1 Nghorwen. a'r llif yn ei feddiant. —Gofynodd y citrcharor i ba ddyben y cedwid dyn diniwed mewn cell oer i dreulio nosweith- jilt blinion.—Mewn ateb i'r Cadeirydd, dywed- odd y Rhingyll Woollam fod y carcharor heb gartref, ac mai crwydryn ydoedd.—Y Carchar- or (yn ddigofus) Crwydryn Wei, o bob d—■—• o ddirmyg a gefais yn fy mywvd Bontddwr wyf fi. Yr wyf yn Sequah, yn dynwr dannedd, yn ddeintydd. Dylid eich chwipio Ni chyf- arfu'm erioed o'r blaen a, chynifer o bobl an- wybodus.Y Cadeirydd Gohirir yr achos hyd ddydd Liun.-Y Carcharor: Gobeithiaf v caf fwy o ddillad arnaf yn y gwely. a mwy o'fwvd. poeth.

CYHQEDDIADAU DlWBDBARAI- usne, a'\ SJab, csavk NEWYDD T "rYXK08. Newydd ei GyhoeddL Llian, 3/6 4 o Ddarluniau, gyda Darlun Mawr offaddas i'w Fftsmis. BYWYD A GWAITH Y DIWEDDAR HENRY RICHARD, A.8. Gan ELEAZAR ROBERTS, Liverpool. This work is a labour of leve, and we hope all our WtlM renders will procure it for themselves and frienda." —Herald of PIaU. PRIS PRE5BN0L Y Geiriadur Y sgrytbyrol (Geiriadfir Charles) MEWN DAU FATH o RWYMIAD. -K- roen Llo Pertian, Llawn, Ymylau Marbl, Ssigr 2G Ochrau Lhan, Ymylau Marbl, ssr 17;6 Prisiau Presenol yr Esboniad Pobloiaidd, < DEONGLYDD BERNIADOL Ar yr HEN DESTAMENr a'r NEWYDD: Gan y Parcb. JOTIN JONES, (Idrisyn). x?n. gyflawn mewn puiu' cyfrol hwylus. Y 4 Cyfrol ar yr Hen Destament » r lUnvy,a (Crneu Llo), Ynivlnu ALaibl ta 10 0 ""n Ltlo, Liawn, Ymylau il«n>l 0 0 Y Gyfrol ar y Testament Newydd I!.hwym (Croea Liu), Alarbl £ o 10 o r tn Lill. Llawn, Ymylau Alarol jto I 0 Newydd ei gyhoeddi. 320 t.d. Yn Saasneg. Pris 3/6 THE CHRISTIAN CONSCIOUSNESS By the Rev. JOHN HUGHES, M.A., LiverpooL "DARLITH DAVIES" AM 1901. Teiyyilwj fod Dduillth btaiigAriip haa yn cyfreithlonl, a mwy na chyfreithloni yr holl drmu iiie. wa cyxylltiad a'r Daties Lecture o'r dechreu hyd yn hyn."—Vouch. J. Cyiuiaylan Jones, O.P., j/11 y Goleuad. -J Pris 316 <■ ( YR EGLWYS: Ei Sacramentau, a'i Gweiniiogaeth, GÀ T Parch. WILLIAM JAMES, M.A., D.D., Mi:uc.-ter. Pris 3/6 COFIANT Y PARCH. HERBER EVANS, D.D. GAN T Parch. H. ELFED LEWIS, Llundain. Pris 3/6 Pregeihau y diweddar Barch. Edward Morgan o'r Dyffryo. Cyf. n. Llyfr da or gyfer Lleyftir Uwleb Ysa'-Uon Sabbtthol f Metk- caIJi naidd am 11(02—XS>04. I Plyg 8vo. Mawr, 37; o dinlalenau, Mewn Llian, 316 ll'd8 Cy nil-tig, Purti* Swllt.) £ SBON3AD Elfenol ac Eglurhaol ar yr Epislol at y FuSZSJFEINiAID f Ynghyda Rhagdraeth ac Attodiad, Gan y Prifathraw LEWiS PROBERT, D.D. Y mae yr awrlwr yn v^rifer-u yn eglnr. yn-ffrrno. a hynod chwaethns. KiiH.sai yn iIh 1'" Imasai "ell V III w <itli <>rtiodw«dd hWllllr holl lyfrau v Te.t"iHe¡.t Newy.id." —1 J.i"¡¡o,,riJdd. Oyfpes 1!Wy::),;SZ.U7JlIS A narfcrol. Wedi iu HHWYMO YN ORWYCK Rhwymiad Ulan, Unfath, Llj tlvj-retan Aur, 2/6 1 GytroL CYFRES Y GOLEUNI. Llyfr I.—Gwyrthiau yr Arglwydd, lesu: Gan y Pireh. Owen Evans, D.O., j jun-uiu. Vmurinir ar 33 o Wyrth- iau, sef \'1' oil a Roinodir. Llyfr II. Damegion yr Arclwydd lesu: Oan Awdwr Gwyrthiau yr Aryln-yUii iesii. Ceir yma wybodaeth faawi am 30 o 0<i:nni•« >. Llyfr III. Oriau ^)<:a'r lesu (Cyf. !.): Gan Awdwr Y Gwyrthiau u'r I'amlugLvn. Person y Gwaredwi" ydyw pwnc y gvfrol i on. Llyfr IV.- Oriau gyda'r lesu (Cyf. II.): Gan yr UB Awdwr. liy-yd y liwaredwr ydyw cynwys y gyfrol hoa. Llyfr V.-Geiiiau Olaf lesu Orlat: Gan yr un Awdwr. 28 o Ddarlithiau ar wahanol deatynau, xylfaeaedig ar loan xiv.-xvii. Llyfr VI.—Person Crist-Duw a dyn: Gan y Parch. Jekm Owen, D. 0, jryut Is-Giuigheliyda Prif Ysgol Rhydychesa. Gyda Ilanes yr AUi rawuuih gan Dr. Pvpto, a Holtadau mm Berson Crist gan Dr. EiU a.dn y Bala. Llyfr VII.-Cysondeb y Pedalr Efengyl: Gan y Parch. E. Robinson, D.D., yaghyda Tltraethaud Arwtiniol ar Wrthrych Hanes a Hamswyr y Pedair ffingyl, gan Dr. Edwards y Bala, a Noiliadiu Eglurhaol gan R Oliver Rees. L'yfr VIn.—jVlyi?egair Peter Williams: Y Mynegair Y.f1rythyrol adn byddus. O ld coûo unrhyw air 0 aditod, gellir cael hyd idai drwy gymhorth y llyfr gwerthfawr hwn. < ——— e, CYNYQIAD ARBENIG.—Am Ardeb (gyda P.O. am O.) i anf.• S KT G V o gyfrol, rheddir rei Anrheg unrhyw 1yfr 2 Ú U'i] l'l"Gr a prynwr. CYMRU A BLWYDDYN Y CORONIAD. Addefir yn rhwydd fod y Genedl Gymreig yii mtiHtti PriHiifl mwyaf Teyrngarol a iJeddigadw^l yr Ymherodmetb. A gellir hawlio fod hyn ) w briodoli i'r adoysg grefyddol a gyfrenir o Bwlpudau CY:11N, tc i'r bylTorddiant yn y Gwir. ionedd a roddir yn ei-i Hys^oliou Sul. Ao fel Cofeb Addas a Pli irhaol o'r itmgrlchisd, detholoM y Cyhoeddwyr y (iyl'iol gysiypir ganddynt mewn Rhwjrntad Cryf ac Arbenig, am ani&er byr yn unig, Y Geiriadur Ysgrythyrol a Duwinyddol Gan y diweddar Barch. THOMAS THOMAS. Gyda thros Dan Gant o 1) e. rl un iau Eglurhaol, a Vlf Lliwiedig o Wlad Canaan. Mae y Llyfr hwn yn i»hlith y rhai mwyaf poblogaldd a ddyiwyd 11113.11 o'r Wasg Gymreig, hwn yw j 5*4 Arjraffiad o hono. Nodweddion Ntillduo! y Arpraffiad hwn ydynt y rhai a ^anlyn :— laf-Y Rhwymiad Crvf a Pharhaol. ail—Ei Brls Isel. CORON YN UNIO. Sydd-Yn y Clawr ceir Cofnodind o Genadwrl y Brenin at ei bobl. Am y pris o UN GORON i'r Cymry sydd yn byw ya neu o'r tuailun i G iii- u. I Sicilian copi dyl;d anfon archeb ar unwaith, gan tod P Arraftiad yu gyf,ng..dig. q- LLYFR DlOURO FEL ANRHEQ. Dyjai pob Bachgen a Geneth ei ddarllwi. Pris 2/" mown Llian Gorwrch. 7 o Ddarluniau Ysblenydb Tudalen Llawn. VICTORIA: Ei Bywyd fiardd fel Qwraig, Mam a Brcnhines. Gau GRIFFITH ELLIS, M.A., Bootle. One of the handsomest volumes ever issued out of ft Welsh office, and merits a wide circulation.South Walta Daily News. Ffug-Chwedl Newydd I Gyda 4 o Ddarluniau. Pris I/- GORCHEST GWILYM BEVAN Gan T. GWYNN-JONES, Awdwr GWtåi Brad a NOFEL I'R Meletr, Olowr, Amaethwr, Pregethwr, Cbwarelwr, Crefftwr, Llafurwr, Ci wrandawr> Ac i bob gradd a sefyllfa sydd am blridio cytiawnder. Llyfr ar gyfer Arholisdau yr Ysgolioa Canolraddo) am 1903. Dewlsedig gan y "Central Welsh Board." GEMAU CEIRIOG I BLANT: WIDI EU DJCTHOL GAS EDMUND D. JONES, M.A., Pri-fAtl,i-.w YsnolSir, Mema#> Mown Llian Hardd. 64 t.d. Pris 60. Detholedlg at Arhollad y "Central Welsh Board. DWY GAINC OR MABI.Vi): SifiN," Gan J. M. EDWAUDS, B.A., Ysg<.l Sir, RhyL Llyfr I., gyda 4 o Ddarluniau, Llian, 1/- Llyfr II., „ Llian, ±J- Newydd el GyhoeddL Mewn Llian, 1/Q LLAWLYPR Y LLAIS Gan D. W. LEWIS, F.T.S.C. Argrafflad Newydd Poblogaldd yn awr yn barod. Cyfarwyddladau eglur a chrynn at iawt, ddefrvddio J U" | mewn ymadrodd a chan, tri-ar-d«ie.<t c- ildxrlaniau, oboaodau, Tuaarferiadau yn y ddau i.ouuul.