The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

EISTEDDFOD HOREB, LLANDYSSUL K06 Wener diweddaf, yn Nghapel Horeb, o dan lywyddiaeth Mr. David Davies, C.S., Dolaucwerchvr, cafwyd eisteddfod hwylus a. llwydd- aanus mewn'llawer ystyr. Arweiniwyd yn hwylus a gwir ddyddorol gan y Parch. T. Davies, gweinidog, yr hwn a lwyddodd i gadw'r cynulliad mewn cywair hwvlus. Y beirniaid oeddynt-Cerddoriaeth, Mr. W Dunn Williams, G. a L., Caerfyrddin; barddon- laeth, etc., Parch. Dyfnallt Owen, Caerfyrddin; "'drawing/' • Mr. T. Evans, C.M., Llandycul Coun- cil School; gwniadwaith, Mrs. Jonee, P rrhFoncn; Mrs. J. Watts Jones, Craigyderi; Miss Evans, Llwyneos; llwyau, etc., Mri. Henry Davies, Cnwc Tyseul, a Daniel Thomas, Blaenmerwydd. Cyfeil- iwyd yn dda gan Mrs. E. Howell Davies, Llandyssul. Cadeirydd y mvyllgor oedd Mr. Ben Davie., Y.H., Perthyronen, a gofalwyd am y god gan Mr. George Bowen Jones, Prian. Gwnaeth Mr. Jenkm Evans, Neuadd, ei ran yn dda fel ysgrifenydd Uaturus. Cafwyd araeth dda iawn ar yr eisteddfod gan y Cadeirvdd, a rhoddwyd anerchiadau barddol gan Mr. Daniel Thomas a Miss Thomas, Blaenmerwydd. Adroddodd "DyfnaMt" yr englyn hwn i'r llywydd: Cadeirydd, i'ywydd llawen—un distaw, Mae'n dyst. i worth sofren; Un hwylog i daro hoelen, Gwyr pawb wedi agcr pen." i Enillwyd y prif wobrwyun fel y canlynCor Cymysg, Tr ifynnon fach ger fy mwth" Cor Horeb, o dan arweaiiad Mr. Jenkm Evans, .Nouaacl. Cor Plant, "Melus Wyhau r Hat: Cor Dyffryn Oillwyn, Penrhiwllan, o dan arweiniad Mr. Evan Jones, Llwyngwyn. Pedwaiuud: Mr. L. T. Thomas, Gvfeile, a'i gyfeiilion. Deuawd (agored): Mn. L. T." Thomas ac Evan Richards, Hair Moon Hotel, Llandyssul. Cnawd soprano: MiSo Lena Phillips, Belmont. Llandyssul. Unawd contralto: Miss Jones, Canton Villa. Deuawd i blant dan 16 oed: Willie Davies, School House, Aberbank, a Lizzie Williams, Bryngoleu, Aberbank. Unawd i blant dan 8 oed: C .Davies, Panteg Cross. Eto, i I ferched dan 16 oed: 1, S. J. Lewis, Tynewydd, Cross Lan; 2, Lizzie Williams, Bryngoieu. Eto. i fechgvn dan 16 oed: 1. Willie Davies, School House, Aberbank; 2, Dan Lay.es, Brongest, Eto, i blant dan 12 oed: 1, Lizzie Williams, Bryngoleu; 2, Willie Davies, School House, Aberbank; 3, H. Isaac Uain. Unawd i rai dros 40 oed: 1, Mr. T. Williams, gof. Cross Lan; 2, Mr. Daniel Thomas, Blaenmerwydd. Horeb. Unawd baritone. "Yr II Ornest": Cyd-fuddugol, Mr:. David Jones, Waun- dderwen, Henllan, a Llewi Griffiths, Blaencerdin- fach Pennillion coffadwriaethol i'r diweddar John Lewis, Penllwyn, Horeb: Parch. T. Davies, gwein- idog, Horeb. Can y cynhauaf: Parch. T. Gwcr- nogle Evans, Sciwen. Unawd tenor: Mr. David I Thomas, Nantgarran. Henllan. Englyn, "Y Cen- hadwr" Parch. T. Gwernogle Evans. Adroddiad (adored): Cvdfuddugol, Miss Jane Davies, Pantcg. Cross, a Mr. Daniel Thomas, Blaenmerwydd. Llwvau: Mr. Jones, Blaenpante, Llandyssul. Dicta- tion" Cvmraeg: Mr. George Evans, Llandyssul. Ad- roddiad i rai dan 16 oed: 1, S. J. Lewis, Closslan- Adroddiad i rai dan 12 oed: 1, Master Davies, Pan- teg Cross: 2. S. J. Lewis; 3, H. Issac, Llamgarreg- Iwyd, a David John Lewis, Llwynderi, Penrhiw- llan.' Traethawd, "Hanes eglwys Horeb' Mr. Dd. Davies, Panteg Cross. Ygrif ar Daniel Owen, etc.: (cGw vlaiddy n." Gwobrgydau J. Jenkins Davies, Ffostrasol. Drawing, "Ceffyl" (hackney): Mr. LJ. H. Watkins, Crymnantfach. Darllen dan 12 (wd: S. J. Lewis, Tvnewydd. Par o socks (lliwiedig): Mrs. Harris, Bwlchyronen. Darllen dan 16 oed: S. J. Lewis, Tynewydd. D'oyley: Miss E. Jones, I Canton Villa. Crotchet tie (lliw gwyrdd): Miss Jones, Pontbren Mill, Cross Inn. Diolchodd Mr. Davies, yr arweinydd, yn gynhes i bawb am ym- ddwyn mor rhagorol am gymmaint o oriau mewn eisteddfod mor ddymunol. Y BEIRNIADAETHAU. (Gan y Parch. Dyfnallt Owen, Caerfyrddin). Englyn—Y Cenhadwr. Derbyniwyd dwsin o englynion, un neu ddau yn ddiffygiol eu cynghanedd, ereill yn gyffredin eu harddull, a dau neu dri yn dderbyniol a chymeradwy. Y ddau droseddwr ar reolau cynghanedd yw "Henaf- gwr" ac "Alwyn." Llinell gyntaf eiddo Henafgwr sydd yn wallus. Nid yw reoiau englyn yn eaniatau rhagor neu deg sill yn y linell gyntaf. Mae gan Henafgwr unarddeg. "Cynghanedda yn ddidrafierth. Yn y drydedd linell o'i englyn yr aeth Alwyn i drybini. Nid yn unig y mae'r lhnell yn wallus ei gwead, ond y mae yn llurgunio y gair "oedi" i odli a llinellau yn terfynu mewn "u." Mae ei wall felly yn ddeublyg. Gallwn feddwl mai dam wain* yw'r gwallau hyn yn fwy na diffyg gwybodaeth. Eiddo "Livingstone" a "Goleu Genad" sydd yn dwyn cl ymdrech galed i gael dau pen llinyn cynghanedd ynghyd. Teimlir y gwendid yma yn arbenig lie dylai englyn fod yn gryf, seC ei ddiweddglo. Anhawdd deall cystrawen na phwynt llinell olaf Livingstone "ar dan ei fryd yn ei fron." Felly hefyd llinell olaf Goleu Genad. Methwn wel'd yn glir beth yw "ei eilw sydd, yn rhoi dyn ar ei adennydd. Temtir ni mewn dyddiau fel hyn i dybio fod yna gyfeiriad at yr awyrlong. Diffyg penaf y ddau englyn yw arddull las. Cynghanedda "ar ei Daith" yn rhwydd iawn; er hyny y mae'r aillineli yn taro yn lledchwith hollo! mewn englyn mor llithrig. Sylwed yr awdwr nad yw ei lleoliad na'i ffurf yn hapus. Gwrthoda yn ben- dant gymeryd ei lie fel y mae. Anffawd i englyn cystal yw hyn. Mae dwy linell olaf englyn Arwardd dipyn yn llac a diafael. Math o ymadrodd llanw yw "At lan y dwr" ac "eilun Duw," Teimlwn fod rhediad yr englyn yn y ddwy linell yma yn rhy ddi- bwrpas, nes y mae'r awdwr yn analluog i grynhoi ei feddwl i bwynt a chloi gydag ergyd da. Mae gan Peredur englyn syml, eithr nid oes yma un ergyd i nodi allan y testyn. Mae'n gyffredin ei gynnwys, ac yn gorphen yn ddiafael. Metha Gwerinfab yntau eto i dynu darlun o'i wrthddrych sydd yn aros yn fyw yn ein meddwl. Gallasai ddefnyddio ei drydedd llinell i well pwrpas nag a wnaeth. Mae englyn Paul yn llawn o ymadrodd.on digon pwrpasol am y testyn, ond nid oes yr un o honynt yn darawiadol a desgrifiadol oiiono. Mae rhvwheth yn ammhen- dant yn y linell gyntaf; gormod o wawi, a dim digon o afael ar y peth sydd yn ddigamsyn.ol yn y testyn. 1ae dwy linell gyntaf englyn Dyngarwr yn taro'r nodyn sydd ar goll yn yr englynion blaenorol. Y syndod yw fod englyn ddechreuwyd mor dda mor eithriadol o wan yn ei gload. Mae'r llinell olaf yn swnio fel llinell lanw yn unig, ac nid fel rhan o'r englyn. Collodd yr ymgefsvdd yma gyfle i wneyd llawer gwell. Llinell wan yw'r gyntaf yn eiddo "Edmygydd." Nid oes ystyr i'r gair "goreu," ond yn unig fel y mae yn ateb i ofyn cynghanedd ac odl. Teimlir mai lie cyffelyb lenwir gan y gair "hardd" yn y lhnell olaf. Er hyny y mae llawn cymaint o awyrgylch y testyn yn yr englyn hwn ac yn yr un yn y gystadleuaeth, ond fel cyfanwaith syrthia yn fyr. Nid yw'r ymadrodd ''Arwr gwiredd" a geir yn llinell gyntaf englyn "Alwyn Hengwm" yn un ffodus. Ond bai penaf yr englyn yw ei orpheniad cyffredin. Hawdd gwel'd fod defnydd englynwr da yn yr ymgeisydd hwn, pe yn fwy ffodus o'i arddull a'i eiriadaeth. "Pererin."—Dyma englyn yn darllen yn naturiol a. llithrig, ac y mae cynghaneddu iddo fel siarad, eithr nid mor ofalus fod ei feddwl mor glir. Prin y mae'r ddwy linell gyntaf yn ddeffiniad o'r testyn. Gwir fod ing a phoen y cenadwr wedi bod yn foddion 1 lawer cenedl foli Duw. eithr nid yw yn ddesgrifiad o'r cenhadwr. Disgwyliem ddarlun o'r testyn. ac nid o effeithiau ei ddioddefaint a'i lafur. Ceir hyny i fewn yn y ddwy linell olaf. Iae eto yn aros ddau englyn, sef eiddo Carey a Hen Bererin. Prin yr ydym yn teimlo fod un o'r ddau wedi llwyddo i roi portread digamsyniol o'r Jfwrthddrvch. Mae englyn Carey yn dangos craff- der i weled nod angen y testyn. Teimlwn ein bod yn nghymydogaeth y testyn o hyd, ac er mor an- foddlawn ydym ar y llinell olaf sydd yn dwyn ar- wyddion hen oedran bellaeh, eto y mae hwn yn enlgyn casmoladwy, Mae eiddo "Hen Bererin" yn fwy llithrig yn ei ddarlleniad. er hwyrach mai ail-ddweyd y mae vs y cyrch a'r ail linell. Nid yw yn nodi allan yn ddigon pendant gymeriad amlwg y cenhadwr. Yn wir nid oes yr un wedi dal yr elfen o ramant ac anturiaeth a gwroniaeth sydd mewn testyn fel hwn, ond y mae Carey a Hen Bererin wedi Hwyddo yn well na neb arall yn y gystadleuaeth ac ar gyfrif hyny rhanner y wobr cydrhyngddynt. Pennillion Coffadwriaethol—Y Diweddar John Lewis, Penllwyn Horeb. Tywalltodd pedwar o feirdd ddagrau ar fedd y diweddar John Lewis. Llwyddodd y pedwar i ym- gadw rhag rhedeg i ormod rhysedd wrth alarnadu. Mae gan "Is yr Iwen" bennillion syml a diaddurn, heb ddim yn darawiadol mewn nieddwl nac arddull. Nid yw'r vmgeisydd yma wedi llwyddo i bortreadu cymeriad yr ymadawedig mewn Hiwiau digon pen- dant ac arbenig. Mae yn rhy gyffredinol ei don. Dywed lawer o wir yn ddiau, ond gwir cymhwys at lawer. Rhaid wrth lygad oraff a medr a dawn i osod cymeriad gwr ifanc yn ddigamsvniol ger ein bron. Ar yr un pryd y mae llawer o deimlad tyner a hiraeth dwys yn y pennillion. <1)Iyfyr Hiraeth."—Dyma fardd a chryn lawer mwy o'r awenvdd ynddo nac "Is yr Ywen." Gresyn na fuasai wedi cadw cymhariaeth y rhosyn yn ei blaen yn hwy; buasai hyny yn rhoi mwy o newydd- deb yn ei bennillion nac a geir. Bradvcha hwnt ac vma nad yw ei feistrolaeth ar iaith a chystrawen Gymraeg yn hollol. Ceir enghraifft nodedig o hyny yn arddull a mynogiant y pedair llinell cyntaf yn y jpedwerydd pennill thrachefn yn y ddwy linell gyntaf o'r pennill olaf ond un. Dylasai'r glust ddysgu iddo mai y ffurf gywir ar y ferf fuasai "cawsent" ac nid "caem." Mae gwallau o'r fath yma yn tynu oddiwrth werth y pennillion hyn. Mae'r cyffelybiaethau a ddefnyddir ganddo yn rhy undonog, a rhai o honynt bellach braidd yn ystryd- ebol. Mae ganddo i feithrin y dawn o ganu mwy wrth farddoni. Wedi dweyd hyn carasem ddifynu llawer llinell hapus a meddwl prydferth, ond nid oes gyfle. DYFNALLT OWES. "Hiraeth Adgof."—Arweinir ni ar unwaith gan yr ymgeisydd yma i awyrgylch o fywyd sydd yn gweddu i'r ymadawedig, gallem feddwl. Mae rhyw- beth yn y farddoniaeth sydd yn cyfatteb i'r testyn. Cvmerodd lwybr tarawiadol a phriodol iawn i arwain i fewn. Nid yw yn peidio a bod yn awenyddol ar TTvd y pennillion; yn wir y mae rhai o'r pennillion, megis y pummed a'r seithfed, yn darllen yn nodedig o ffres a gafaelgar. -Ond nid yw yntau heb ei feiau. Fallodd ei ddawn llenyddol ragor nag unwaith, megis mown ymadreddion—"Gwelais e'n crynu," I fuchedd cMihafal," ac ereill. Mae yn y pennillion elfen gref iawn o swyn a naturioldeb. Amicu" Dyma gyfansoddiad glan llenyddol e: don. Xi iherrmr yr ymgeisydd hwn o feiau'r arighyfarwydd. Nid yw o awen mor gref a "Hiraethus Adgof" nid oes yma linellau sydd yn bachn yn y cof fel rhai o linellau hwnw. Prin y gellid dweyd fod troad ei feddwl yn farddonol. ond y mae wedi llwyddo mewn dull naturiol a d'ymdrech i roi portread syml o'r pur ieuanc a wywodd yn srynar. Llwyddodd i gynghaneddu'r ilwyd a'r goleu I i biethu eystudd a gorfoleM yn fedrus iawn yn ei hortread. Cadwodd yn agos at awvrgvlch y bywyd ifanc a qrollwyd, hyd y diwedd heb goll i dim o'i naturioldeb. ac y mae'n rhagori vn ei ddiwvg llen- yc'dol a bnrddonol ar bob un yn y gystadleuaeth, ac iddo y dyfernir y wobr. ————————

EISTEDDFOD GADEIRTOL TALGARREG Y FEIRNIADAETH. TESTYN Y GADAIR-PRYDDEST I'R DI- I WEDDAR MR. DAVID THOMAS, Y.H., PANTCOCH VILLA. Daeth chwe' cyfansoddiad i law, a llawen genym ddweycl nad oes yr un "ardderchog o sal" yn eu plith. Chwilio am y portread cyflawnaf a'r mwyaf naturiol o'r diweddar Mr. David Thomas a wnaethom, ceisio y bryddeet hono alwai yr hwn a goffeid yn 1yw ger bron y meddwl. "Murmur y Fro."—Canwr rhwydd a didramwvdd, II ac er nad yw ei. waith yn farddonol iawn ,caweom gryn fwynhad wrth ei ddarllen. Rhyw ymdroi yn yr un fan a wna y bardd o hyd, ac ymfoddloni ar gyffredinedd dibwynt. Nid oes ganddo gynilun clir a threfnus i'w bryddest, ac y mae yn canu gormod ar ei gyfer. Eto i gyd, y mae ganddo amryw o I gyffyrddiadau prydferth. "Gwlybion Dannau. "-Cyfansodidiad a thine delvnegol ganddo sydd gan yr ymgeisydd hwn, a rhanau ohono braidd yn amrwd. Mae y myneg- laiit yn dioddef weithiau, a'r bardd mewn ymdrech boenus yn am]. Mae fel pe tai arno ormod o awydd bod yn farddonol, a thrwy hyny syrth i amryfusedd ambell dro. Nid yw llawer o'i ffigyrau ychwaith yn ddigon syml a naturiol. Cyll hefyd mewn gramadeg a sillebiaeth. "Lief."—Dyma awenydd rhwydd. Credwn y gwna'r un fcirniadaeth y tro, i fesur, i "Lief" ag a roddwyd i "Gwlybion Dannau." Mae awcn y naill a'r Hail yn beryglus o debyg. Ceir gan y bardd hwn gyffyrddiadaul Tednais a thyner, ond y mae yn rhy hoff o ansoddeiriau mewn ambell bennill. "'Telvnor v Cwm."—Dyma awenydd llithrig eto. Nid oes ganddo bortread byw iawn o'r cofiantedig, ac ni ch-sir ganddo ond ychydig o'r pcthau oedd fwvaf arbenig yn nodweddion gwrthddrych ei des- tyn. Teimlwn, rywfodd, nad yw y bardd yn ddigon agos atom, ac y gwnae y rhan fwyaf o'i bryddest y tro i unrhyw ddyn da. Y mae gan y "Telynor" hwn, er hyny, doraeth o farddoniaeth loew. "Myfyr Hiraeth."—Can gref, alluog, er fod ynddi amryw o linellau gweiniaid. Marwaidd iawn yw y bardd yn rhai o'i benillion, ac ni cheir ganddo yn aml na'r tynerwoh n6'1' dwyster teimJad hwnw sydd yn gweddu i bryddest goffa. Dilynir symud- iadau gyrfa Mr. David Thomas gyda manylder byw- graffydd ym mron, ao wrth wneyd hyny y mae'r avvdvvr yn anghofio mai canu y mae, ac, o ganlyn- iad, ceir ganddo ormod o ol ymdrech ar ambell benill, ond, ar y cyfan, pryddest gampus sydd gan y 'Mvfyr." ..Hebcr.Er wedi ei hargraffu, llithrodd llawer gwall i'r bryddest hon, ac y mae olion brys gwyllt arni, yn enwedig yn y benod flaenaf. -Gwthir atal- nodau yn ami i fanau lie nad oes ganddynt rithyn o hawl, a defnyddir ambell ffigyr nad oes a fynom ag ef, ond er gwaethaf yr oil, can wir dda ydyw hon. Y mae gan yr awcjwr gynllun hapus, a cheir ganddo ergydion byw a barddonol yn draphlith drwy y gerdd. Ei benod flaenaf yw y wanaf, ond y mae yn magu nerth wrth fyned yn ei flaen, a rhydd i ni ddarlun cyflawn a ffyddlon o wrth- ddrych ei gan. Yn awr, pwy bia'r gadair? Ni fuasem yn petruso cadeirio un o'r tri olaf, sef "Telynor y Cwm," "Myfyr Hiraeth," neu "Heber," ond wedi darllen eu pryddestau drosodd a throsodd, credwn mai gan "Heber" y cafwyd y portread mwyaf byw a natur-ot o Mr. David Thomas, Pantcoch Villa, ac iddo ef, felly, y perthyn y wobr a'r gadair. Ar air a chydwybod, Pencader. ElBWYN. v

ARHOLIADAU GORSEDD Y BEIRDD Y mae Cymdeithas yr Oraedd wedi trefnu y bydd Arholiadau yr Orsedd am Urddau, o hyn allan, yn cael eu cynal mewn GWAHANOL FANAU CANOLOG yn siroedd Cymru a rhai o brif drefi Lloegr, tua thri mis cyn yr adeg y cynhelir yr Eisteddfod Genedlaethol—ac nid, fel o'r blaen, ar adeg yr Eisteddfod, yn y dref lie y cynhelid yr Eisteddfod. Dyma bynciau'r Arholi am y FLWYDDYN 1911:-URDD BARDD: Awdl "Y Fynwent," gan Dafolog (gwel y "Geninen" am Orphenaf, 1903); Arwrgerdd "Essiah," gan Cadfan (gwel "Caneuon Cadfan"); "Yr Ysgol Farddol," gan Ddafydd Morganwg; a chydnabyddiaeth a rhan o Waith Barddonol Cynddelw.URDD OFYDD: 'Drych y Prif Oesoedd," gan Theophilus Evans; "Gramadeg Cymraeg" (Dewi Mon); a "Hanes Cymru" (O. M. Edwards), Rhan I.—(fel y gwelir, yr ydys wedi dewis llyfrau i Arholi ynddynt sydd yn mhell o fod yn ddrudfawr ac anhawdd eu cael). URDD DERWYDD: Rhaid i'r vmgeiswyr fyned drwy Arholiad Bardd neu Ofydd.-URDD CER- DDOROL :-Penoordd: 1, Cynghaneddu Alaw (Har- monizing a Melody); 2, Cynghaneddu Sawd (Har- monizing a Bass); 3, Gwrthbwynt Syml (Simple Counterpoint); 4, Gwrthbwynt Dwbl (Double Counterpoint); 5, Ateb Testyn Ehedgan (Answering Fugue Subject); 6, Ysgrifenu Ehedgan i ddau lais (Writing a Fugue for two voices); 7, Hanesiaeth Gerddorol (Musical History); 8, Offeryniaeth- Cwcstiynau ar gylch, ansawdd, a dosbarthiad yr offerynau (Orchestration—Questions on the compass, quality, and the classification of the instruments).— Carddor: 1, Ychwanegu tri llais at alaw syml (Add- ing three parts to a simple Melody); 2, Ychwanegu tri llais at Sawd wedi ei rifnodi (Adding three parts to a figured Bass); 3, Gwrthbwynt syml i ddau a thri llais, nod wrth nod (Simple counterpoint in two and three parts, note against note); Hanes Cerddorion Prydeinig, 1800-1850. Fe nodir tri cherddor (History-British composers. Three musicians will be named).—Cerdd Ofvdd: 1. Mvdr a chyweirnodau alaw roddedig (Rhythm and keys of a given melody); 2, Cyfryngau (Intervals); 3, Cord Cyffredin: ei wrthddulliau, a'u teithi (Common Cord: its inversions, and their progressions); 4, Cynghaneddu Sawd (Harmonizing a Bass); 5, Prif ddigwyddiadau yn Hanes Cerddorion Cymreig, 1825 -1875, Fe nodir tri cherddor (Principal events in the History of Welsh Musicians, 1825-1875. Three musicians will be named).—Gellir gweithio y papyr yn y Sol-ffa neu'r Hen Nodiant"Gall yr ymgeiswyr fanteisio drwy fyfyrio rhai o'r llyfrau canlynol:— Llawlyfr Elfenau Cerddoriaeth, gan Pencerdd Gwvnedd, pris haner coron, i'w gael oddiwrth yr awdwr; Y Wyddor Gerddorol, gan John Curwen, yn Gymraeg, pris 3s. 6cli- Text Book of Harmony, gan Geo. Oakley, Mus. Bac., Cantab, pris 3s.; Text Book of Counterpoint, 2s.; Student's Musical History. Is. Manual of Orchestration, 2s. y pump olaf i'w cael gan J. Curwen & Sons, 8 and 9, War- wick Lane. London, E.C.; Bywgraffiaeth Cerddor- ion Cvmreig. gan M. O. Jones, A.C., Treherbert; Instrumentation, 2s. (E .Prout), i'w gael gan Novello, Ewer & Co., London.—Gellir ateb v gofvn- iadau yn Gymraeg neu yn Saesneg, ac yn yr Hen Nodiant neu v Tonic Sol-ffa. ARHOLWYR:—Urdd Bardd: Dvfed. Pedrog, a Gwili.—Urdd Ofydd: Rhys Blaen Rheidiol. Berw. a Thrvfan. Urddau Cerddorol: Pencerdd Gwvn- edd. Muv, 3ac.; J. T. Rees. Mus. Bac. a Mr. L. J. Roberts, M.A.Bydd yr Arholi yn mis Ma wrth. Gellir cael rhestr o'r Gofyniadau am un o'r blyn- vddoedd aeth heibio am y prisiau canIYllol:- r rdd Bardd. Is. 6ch. Urdd Ofvdd. Is. 6ch.: Urdd Pen- cardd. 2s.; Urdd Cerddor, Is. 6ch. Urdd Cerdd- Ofvdd. Is. (Blaendal). DALTER SYLW.—Bydd maes llafur vr Arholiad- au vn cael ei newid yn -gyfangwbl ar ol v flwvddyn 1911. can v bydd yn ofynol i bob ymgeisydd basio tair Gradd vn mhob Urdd (yr hyn a gymer. o leiaf dair blvnedd o amser) cyn y caiff ei urddo ynsr Ngorsedd. Am fanvlion ncllach anfoner at Gofiadur yr Orsedd. Eifionydd, Caernarfon.

ADVICE TO MOTHERS."—Are you broken in your rest by a sick child suffering with the pain of cutting teeth. Go at once to a chemist, and L-of a bettle of MRS. WINSLOW'S SOOTHING SYRUP It produces natural, quiet sleep by relieving the child from pain, and the little cherub awakens "as bright as a button." Contains no Poisonous In" gredient. Of all Chemists, 1/14 per bottle.

LLANSADWRN A'R CYLCH MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH MISS ANNE EDWARDS, CEFNEITHIN. Mae yr hen benill bondigedig, "Mae 'nghyfeillion adre'n myned, etc. yn cael ei sylwedoli bob dydd mewn -rhyw gymmydogaeth neu gilydd; felly y mae genym y gorchwyl gal- arus o gofnodi marwolaeth a chladdedig- aeth Miss. Anne Edwards, Cefneithin, yr hyn a gymerodd le nos Fawrth wythnos i'r diweddaf, yn 78 mlwydd oed. Nid oedd ei hiechyd yn dda er ys rhai misoedd, ond daeth dydd yr ymddatodiad braidd yn annisgwyliadwy, pan yr ehedodd y bywyd ymaith at yr Hwn a'i rhos. Y dydd Sadwrn canlynol daeth tyrfa luosog ynghyd o bellder mawr ,a,c o'r gymydogaeth yn gyffredinol i dalu iddi y gymwynas olaf, trwy hebrwng yr hyn oedd yn farwol ohoni i priddellau oer y glyn i fynwent Libanus, Waunclynda, sef Macoelah y teulu. Yn y ty cyn cychwyn yr orymdaith, darllenodd a gweddi- odd y Parch. W Thomas (B.), Waunclynda, ac yny capel ac ar lan y bedd. Yr oedd yr ymadaw- edig wedi cael ei geni a'i magu yn y plvvyf, ac yn feddianol ar y cymeriad goreu. Yr oedd o natur neillduol o hynaws, mwynaidd, a charedig, a chadw- edd ei chvmeriad yn ddilychwyn hyd y diwedd, Cydymdeimlir yn ddwys a'i dau frawd, yn nghyd a thair chwaer, yn eu galar a hiracth ar ei hol: ond bydded iddynt ymddiried yn yr Hwn sydd yn goruwch-lywodraethu yr oil, a'r cyfan er daioni; a nerth nefolaidd a gaffont i ddweyd fel ei ffyddlawn was Job gynt pan yn ei flinderau a'i wasgfeuon, "Bendigedig fyddo yr Arglwydd." Heddwch iddi i orphwyso Yn y graian oer a du, Fp fu'r ymdrech yma'n gafed, Ond daw fyny gyda'r llu; Fe geir esgyn o hen goffrau Bedd ac angeu y pryd hyn, I drigianu aur ororau Wedi ei phuro yn y glyn. CYNGHOR PLWYF. Nos lau cyn y diweddaf, yn Ysgoidy y Cynghor, cynhaliwyd cyfarfod o'r Cynghor Plwyf. Yn ab- senoldeb y cadeirydd, trwy afiechyd, cymerwyd y gadair gan yr is-gadeirydd, Alx. R. Jones, Fron- daunant, pryd y daeth yr holl aelodau ynghyd. Darllenwyd y cyfrinion am y cyfarfod diweddaf, ao y cawsant eu cadarnhau gan y Cadeirydd. Yr unig beth o bwys ddaeth gerbron y tro hwn oedd i ben- derfynu yn mha le yr oeddent yn bwriadu codi ty i elorgerbyd y plwyf. Ar ol ychydig o ddadleu, penderfynwvd ei bod yn adeiladu y ty yn ddioed ger Neuaddfach, gan fod y perchenog y tir yn rhoddi y tir yn rhad ac am byth iddynt. REHEARSAL." Nos Lun diweddaf cynaliwyd rehearsal yn Nghapel Ebenezer, gyda'r dyben o ymbarotoi erbyn y gymmanfa ddirwestol, yr hon sydd yn cael ei chynal ynghapcl Seion ar y 14eg o'r mis nesaf. Yr oedd yn bresenol gantorion o Carmel, Capel Seion, Tabor, Ebenezer, ac eglwysi Liansadwrn, Llan-. wrda, a Waunclynda. Yr arweinydd ydoedd Mr. James Rees, Gwalia House. Daeth tyrfa luosog ynghyd, a cliafwyd canu rhagorol. Nos Fawrth cynaliwyd "rehearsal" eto yn Glvngollen, pryd yr oedd cantorion yn bresenol o Gwmdu, Cwmifor, Hermon, Esgernant, ac eglwysi Talyllechau a Tal- iaris. Yr arweinydd oedd Mr. Rees, Gwalia House. Cafwyd dlnu. rhagorol eto. Y mae pob argoelion yn awr, beth bynag, y cawn gymmanfa bendigedig; hon ydyw y gymmanfa gyntaf sydd wedi cael ei chynal. PRIODAS. Boreu dydd Sadwrn diweddaf, gyda'r wawr, nid oedd dim i glywod yn yr ardal hon ond swn magnel- au. Pan aethym i chwilio allan beth oedd yn bod, cofais ar ddeall ar unwaith fod priodas i gymeryd He—fod Mr. W. R. Ingram, Troedyrhiw, yn mynid i ymgeledd cymwys, sef Miss Mary Jones, Dolgoy Villa, Cilycwm, o flaen allor Hymen i gapel y Tabernacl, Llanymddyfri, i gael eu gwneuthur yn wr a gwraig. Rhoddwyd y briodasferch i ffwrdd gan ei brawd, Mr. Daniel Jones, Gwaun-cae-gurwen. Vra gwasanaethai fel morwyn iddi Miss Rachel Ingram, chwaer y priodfab, ac fel gwas i'r priodfab yr oedd Mr. David Thomas, Aberdaunant. Yr oedd hefyd yn bresenol yn y briodas perthynasau i'r par ieuanc. Gwasanaethwyd ar yr achlvsur gan y Parch. T. Phillips, Siloh, yn cael ei gvnorthwyo gan y Parch. T. E. Thomas, D.D., Llanymddyfri, ac vn mhresenoldeb y oofrestrydd, Mr. W. James, Brecon Villa. Daetr llu o edmygwyr y qar ieuanc ynghyd i weled y ddefod briodasol yn cael ei ch yflawni. Wedi gorphen y seremoni, gorfu y par ieuanc i wynebu cawodydd o "rice" a "confetti," a dychwelsant i'r Greyhound Hotel, lie yr oedd gwledd briodasol wedi cael ei pharotoi erbyn y dydd. Wedyn dychwelsant i gartref y priodfab, lie y treuliwyd noson lawen. Yr oedd yr anrhegion yn lluosog a drudfawr. Dy- munwn o galon iddynt briodas dda, hir oes a llwyddiant, a boed eu gyrfa briodasot yn fel i gyd. Testyn lion sydd genyf heddyw, Sef cylymiad dau yn un; Bydded bellaeh i chwi dreulio Bywyd hapus yn gyttun; Boed i'ch serch ymglymu'n dynach Am eich gilydd bob ryw awr, A thangnefedd fo'n teyrnasu Ar eich aelwyd ar y llawr. Duw y nefoedd fyddo'n gwenu r eich llwybrau drwy eich oes, Ac a gadwo oddiwrthych Bob rhyw wyntoedd chwerw croes. Rhodded hefyd i chwi iechyd, A chysuron dan bob clwy'; Rhodded hefyd blant i'w magu 1 Er eich dedwyddoli'n fwy. Rhodiwch mwy yn ngrym dylanwad Cariad cyntaf boreu oes, Gan ddileu pob chwerw deimlad, Rhag na byddo i chwi loes; Hyn ddymunwn gyda phleser, 0 waelodion calon dda, Pob llawenvdd a phob llwyddiant Yn sefyllfa y byd da. RHANU GWOBRWYON YR YSGOL SUL. Prydnawn dydd Sul diweddaf ydoedd y dydd ap- pwyntiedig gan athrawon Ysgol Sul Bryn Van, 1 gael amcan-gyfrif am y flwvddyn hon am ffyddlon- deb y plant, fel y gallent rhanu gwobrwyon rhyng- ddynt. Hefyd i gael dewis athrawon newydd am y flwvddyn dyfodol. Perthynai y gangen yr Ysgol Sul hon i gapel Methodistiaid Calfinaidd Llansadwrn. Da genyf allu dweyd fod yr ysgol hon mewn ystad lewyrchus iawn, pan yetyriwn nad oes ond chwcch blynedd oddiar ei chychwyniad, ond cynyddu yn rhaddol mai o fis i fis, ac nid ami yn Nghyjmr'j y dyddiau hyn gallwn ddweyd hyny yn awr, oherwydd fel rheol, fel arall y mae. Mewn ffyddlondeb y mae nerth bob amser, ac, fel gwel y darllenydd y nod- ion hyn, y mae ffyddlondeb y plant yma bron cyr- haedd y 2per cent. Cynaliwyd yr ysgol am 49 weithiau yn ystod y flwyddyn. Dyma safon y blant fel v canlyn:-T, Daniel Davies, Dderwengc-s .4:11; 2, Morgan Davies, Dderwengroes (48); 3. i ranu rhwng Sarah Anne Davies. Llwynjack-bach, a G. Howell Walters, Panty fer (47); 4, i ranu eto rhwng Jack a W. James Thomas, Plasnewyqdd (4t); 5. Lizzie Jane Thomas, Plasnewvdd (45); 6, i ranu eto rhwng Llewelyn Williams, Bankylan, a Rachel Anne Walters. Pantyfer (44); 7, i ranu eto l'hwng SaTly Williams, Bankylan, ac Annie Thomis, Peny- rhiw (43): 8, rhwng Mary Kate Davies, Dderwen- groes, a Mary Lizzie Thomas, Pantygawmil (42); 9, i ranu rhwng John Thomas, Penyrhiw, ac Annie 'Jngram, Troedyrhiw (41); 10. Jennie Walters, Pantyfer (41); 11, Maggie Davies, Dder-v< rigroos (40); 12, May Ingram, Troedyrhiw (39); ]3, Tom Williams, Banylan (39); 14, Annie Davies, Penyfan (37). EMBYS. [Byr, blasus, ac i'r bwynt *o hyn allan. Ni chy- hoeddwn yn y dyfodol newyddion bythefnch, oed.]

YR EISTEDDFOD GENEDLAETHOL Cydnabyddir yn gyffredin fod cryn ddoethineb wedi ei ddang6s gan Bwyllgor Eisteddfod Caer- fyrddin yn newisiad eu testynau yn yr adran len- yddol. Mae'r prif draethawd yn sicr o ddcnu rhai o'r haneswyr goreu i'r maes, canys y mae swyn yn I hanes a chyfnod Lewis Glyn Cothi i bawb sydd yn gwybod rhywbeth am hanes Cymru. Dichon mai'r testyn mwyaf penagored, a'r un mwyaf difudd yn y pen draw, yw'r Traethawd ar "Gyfrifoldeb Moes- ol Dinasyddiaeth yr Oes." Ond feallai mai awydd rhoddi pwnc i ryw breg'ethwyr ieuainc i arfer eu doniau arno cedd ar y Pwvllgor. Y mae gweddill y testvnau yn ymarfcrol, ac yn rhai y dylid cael cystadleuaeth lied fvwiog arnynt.-(Allan o'r "Celt," Llundain).

WmoMJOMU E y —moosMos or T £ ST,MO#mS iTOC'HrACHf At J STOAtS. ^^ritUKALO A 1 ofAUCwmsn MANufMcmrr, I POWDERS <m Promptly arreste quinsy AND colds. For Value in HOUSKHOIxD FURNITURE of every description, go to WILLlIAM THOMAS, y Ironmonger & Mouse Furnisher CARMARTHEN. :? { sy INSPEOXION CORDIALLY INVITED.

NODION 0 ABERGWILl Yr ydym wedi cael ein hunajn eto yfi swn awelon gwleidyddiaeth, ond gobcithiwn na fydd i'r un awel gario neb i ffwrdd o'i wir sefyllfa i dir o anghofrwydd. Barna llawer nad ydynt yn gyfrifol y yn amser etholiad am eu haerllugrwydd a'u gwat- waredd, a chofiwn mai arf peryglus yw gwatwaredd, ac arf sydd yn clwyfo ei berchen yw; felly credwn mai cymmedroldeb ddylasai gael yr awenau yma, fel yn mhob peth arall, ac ni chyfrifwn etholiadau o'r fath yn golled i'r wlad chwaith, oblegid mae y werin yn elwa gwybodaeth lawer, ac yn cael clywtd areithwyr goreu yr oes o bob tu, a chredwn y dylasent gael pob chwareu teg hefyd i lefaru, ac yna barned pob un drosto ei hun cyn tori ei groes. CYFARFOD DIWYLLIADOL. Darllenwyd papyr y tro yma gan Mr. Johnny Thomas, Glangwili Farm, ar "Frawdgarwch," i nifer luoeog iawn o ddynion ieuainc y lie, a gresyn na fyddai yr holl eglwys yn cael y fraint o'i glywed. Yr oedd y cyfan yn sylfaenedig ar yr Ysgrythyr, ac yn cyfateb yn hollol i'r amser presenol. Nodai y gwahaniaeth rhwng cariad yn tarddu oddiar wir egwyddor a chydymdeimlad yn gyferByniol i'r un allanol ag oedd yn sylfaenedig ar ragrith, ac yn atncanu yn unig at hunanles. Ar ei hynt cyffyrdd- odd a Sosialaeth ,yr hyn a barodd i ereill lefaru yn hyawdl, 4 therfynwyd" mewn modd gwresog, gyda diolchgarwch am bapyr mor rhagorol. GWENYN, \r Y mae y rhai yma yn bresenol mewn cyflwr di- gyffro, ac nid qysglyd chwaith; o ganlyniad y maent yn bwyta, a dylid gofalu am danynt yn y modd goreu drwy eu porthi yn y dull, canlytiol:- Gosoder dau bwys o siwgr lwmpau mewn Ilawban (saucepan), a goeod chwarter peint o ddwfr berw- edig arno, a'i osod ar y tan, nes ei fod yn toddi; ac yna ei ferwi am ychydig funudau.Gofaler ei droi gyda llwy yn barhaus, rhag iddo i iosgi, o herwydd byddai hyny yn niweidiol iawn iddynt: ac yna' arllwyser ef allan i blat dwfn, wedi ei leinio a phapyr, rhag iddo lynu wrth y llestr, ac yna yn fuan bydd yn galed ac fel cacen. Gosodir hon a'i gwyneb noeth ar y frames uwch ben y gwenyn, a chuddier y cyfan yn wresog a charpedau, neu os mai llestri gwellt fydd i'w cael, tyner y corcyn sydd yn nhop y llestr allan, a gosoder y gacen ar y twll, ac yna gosoder sach neu rywbeth gwresog drosti, ac yna y capan gwellt drosto i'w gadw yn ddiddos, a gofaler gosod rhai newyddion pan fo angen am danynt. FELINWEN. Yn myd yr adar dof yr ydym yma eto, ac yn croniclo maes yr arddangosfeydd yn Caerau, ger Maesteg. Cafodd Mr. Harris, Y Fclin, y ddwy wobr flaenaf am ei Wyandattes, a Mr. Greenfield j yr ail am ei Rock; eto yn arddangosfa fawr Caer- dydd, cafodd yr olaf eto y wobr flaenaf. Llwydd- iant a'u dilynont. LLANEGWAD. Dydd Liun diweddaf, y 21ain, claddwyd gweddill- ion marwol Mr. Moses, yr Eisteddfa, yn Pontynys- well. Yr oedd yn un or dynion mwyaf defnyddiol a pharchus yn y cymydogaethau. Heblaw ei fod yn amaethwr da, yr oedd hefyd mewn ymarieriad o drin anifeiliaid ag oedd yn dioddef dan wahanol glefvdau. Yr oedd hefyd yr un modd yn rnhhth lyr hil ddtynoL Yr oedd yn gwella ciwyfau a ^ii^nhoiic^ydd gyda medrusrwydd neillduol, a gwelir ei eisieu yn fawr yn mhell ac yn agos. Nodded y Gornchaf fyddo dros y galarwyr oil. I DYFFBYNOG.

BRWYDR Y GLOWYR SEFYLLFA DDIFRIFOL A GWARTHCS. Y MILWYR YN CAEL EU GALW ALLAN. Alyned o ddrwg I waeth mae'r anghydfod rhwng X gweithwyr a'r meistri yn Nghwm Rhondda, ac mae argoelion iod pennod ddu yn hanes pwnc Llafur ar fin. cael ei hvsgrifenu. Mae'r frwldr yn un o'r rhai mwyaf chwerw a gwartlius a iu er ys (aim. Eisoes- mae'r torfcydd wedi myned yn dra aflywodraethus, ac wedi ysbeilio llu mawr o faenach- dai, heb son am ddinystrio eiddo a gyst swm C11- fawr i'r sir. Mae'r milwyr wedi eu galw i gadw heddweh, ac niae. Ir catrodau o heddgeidwaid o LUll- dain a ileoedd ereill yno yn gwyiio y rhai wedi ymadael a'r pyilau glo. Ac o dan y fath sefyllfa, nid rhyfedd fod y tennladau chwerwaf yn bodoli cydrhwng y gweithwyr a'r rhai sydd yn ceisio gofalu am y pyilau glo. Yn anffodus y mae'r gwetlmyr heb arweinwyr priodoL ar hyn o brvd, neu o leiaf yn gwrthcd gwrando llais y rhai a geisiant fed yn arweinwyr. Tra pery y sefyllfa hon ar bethau, ofer disgwyl am Iwyddiaut. en 0 amcanion yr Undebau Llafur ydyw cael cynrych- iohvyr i lefaru ar ran y cyfangorff o'r aelodau, ac os nad yw'r aelodau yn barod i ddilvn cynghor a chyfarwyddyd y mwyafrif, y mae yn annihosibl dwyn yr un mudiad i lwvddiant. ThIae dau neu dri o benboethiaid wedi ymddangos, a thra y gadewir i bersonau digymeriad i lywio torfeydd anwybodus, nis gellir gobeithio am unrhyw leshad. Nos Lun diweddaf, yr oedd y sefyllfa yn ddifrif- 01 dros ben. Corfod i'r heddgeidwaid "ehargo"' y Rtreicwyr. Derbyniodd yr heddge-<|wad genyg a bries am geisio cadw heddweh, a gorfedwyd yahv am y Lancashire Fusiliers. Yn ngorsaf Trealaw y I dechrcuodd y cynhwrf, ac wedi hyn yn Mhenygraig. Parhaoùd y cynhwrf hyd deg o'r gloch nos Lun. Gorfu yr heddgeidwaid dynu allan eu 14asti yiiau, neu eu "batons." Drvlliwyd ffenestri yn Ngorsaf Reilffvrdd Dinas, a bygythiwvd y oraf.ff'istr., Daeth cyflwr bethau mor ddifrifol, fel v gorfodwycf gahv am vchwaneg o heddgeidwaid o Bontypridd. Daerh y Lancashire Fusiliers, pa rai yr oedd yn aros yn Tonypandy, yn union i'r drychlcn. ac yn union ar ot hyn daeth cwmni o'r West Ridings. Daeth yr Hussars Jiefyd o Bontypridd, yn cyrhaedd Peny- graig tua chanol nos. Parhaodd y rertysg am bedair awr, a chafodd lluaws o'r slreiewyr eu e'wyfo. Yr oedd y sefyllfa yn awr yn warthus. Cafodd amryw o'r heddgeidwaid eu niweidio yn ddirfawr gan v mob afreclus. sef Heddgeidwaid i Knipe, Pontypridd: Wilcox, Pont-ar-Ogwy; Wad- (lieton. Caerdydd; Wiggins, Llundain; Eversfield. Llundain; Manning, Llundain. Yr Heddgeidwaid Knipe a Wiggins sydd wedi eu niweidio fwyaf. Mae'r awdurdodau wedi bod yn rhy dyner tuag at y iiiob afreolus yma. Nid oes synwyr fod y fath mob yn cael y fath dynerwch. Rhwng ysbeilio eiddo eu cymvdogion, newynu eeffylau dmiwed, i dryllio tai, a clilwyfo heddgeidwaid, am gadw heddweh. mae yn warthus ac yn gywilydus i'r eithaf yn ngwlad y menyg gwynion. gwlad y gan. Cofier ein darllenwyr nad ydym wedi rhoddi ein barn o gwbl o herwydd v streic dan syhv. diaon tebyg fod y ddwy ochr i raddau yn atebadwv. Ond bdh am gvfreithiau ein gwlad. A'u cadw a'u tori? Meddylier am Gymry yn taflu dwfr berwedig o'u ffenestri at yr heddgeidwaid! Gwarthus! Mae vn well bod yn baganiaid nag yn byw yn Nghwm Rhondda, yn Nghvmru lan

Ladies—Avoid Risk Madame Constanfine, the registered lady special-, ist, will send full particulars how all ladies can cure themselves at home without the use of pills, mix- turee. or any medicine whatever. It, is the most' positive, safe, sure and speedy cure ever discovered. It is impossible for any case to fail. Medical certificate and testimonials guaranteed under a penaltv of £ 2.000. If vou cannot call send a letter or post ca-d to MADAME -T. CONST ANTTNE. 119, EI STON ROAD, LONDON, N.W. (Opposite St. Paocras Station).

EGLWYSI CYMRU A PHLAID LLAFUR." At Olygydd y JOURNAL. Syr, Yr erthygl gref ac ysgubol, ar y testyn uchod, sydd yn "Y Geninen," am Hydref, a'm cynhyrfodd i ysgrifenu hyn o lythyr. Yn wir, ni ddarilenais ddim er's llawer dydd eydd vn cvn'wys cenadwri fwy amserol a nhwysig i ni fel cenedl na r ysgrif hon. Sylwa, gyda gofid, fod y werin, mewn llawer lie, yn graddol gilio o'r addoldai am fod hawliau goreu dyn wedi eu gadael i'w dadleu gan rai y tuallan i'r eglwys, a siarad yn gyffredinol, yn rhoi nemawr sylw i iawnderau'r werin. Mae ein 'harweinwvT crefyddfol yn brysur ddigon: ydynt, ond n:d gyda'r gwaith o geisio dyrchafu'r werin) fel y dywed yr ysgrif. Mewn Cyfarfod Chwarter, a Chyfarfod Misol, a Chyfarfod Dosbarth, mewn Cymanfa, neu Sassiwn, mewn Undeb neu Gyfarfod Talaethol, gwelir gweinidogion a blaenoriaid cyfotho? ein heglwvsi yn cyfarfod a'u gilydd i basio penderfyniadau. dinJwed a diles, ac yn rhuthro allan cyn bron fod y "fendith" wedi ei gorphen, i fwvn- hau ciniaw a "smoke!" ac yna yn cymmeryd arnynt. 2 red a a gweddio fel pe bae iachawdwriaeth Cvm- (fpithas yn gorwedd ar eu hysgwvddau! Yn nghyfarfod y gweithwyr sydd vn dadJeu am eu Inawnderau, mor anaml y gwelir v gweinidog a'r <11 aeon = N'd rhvfedd fod y werin yn graddol gilio o'r oapeh Nid diffyg parch i Lyfr Duw sydd wrth wraidd hyn, ond yn hytrach duedd at wrthdystio yn erbyn y dull anghristionogol y dysgir crefvdd yn ein mysir, ac vn enwedig yn erbyn vmddvgiad anghysson dysgawdwyr crefyddol ein gwlad. Byddai yn iechvd i ben a chalon ein harweinwyr ddarllen yr ysgrif hon yn vstyriol a nhwyllosr; diau v byddai yn agoriad llvgaid iddvnt.—Yr" eiddoch, etc., CHWARELWR IEUANC. ——

ARHOLIADAU GORSEDD Y BEIRDD. At Olygydd y JOURNAL. Svr, Diolchaf am ychydig o'ch gofod i alw sylw y frawdoliaeth farddol a cherddorol at y manylion nchod narthed yr Arholiad cvsvlltiedig a'r Eistedd- fod Genedlaethol. Os bydd yna rhywrai o'r dref neu'r cylch yn dewis eistedd am yr Arholiad (ac yr wyf yn, mawr obeithio y oydd), gellir cael arholiad yn Nghaerfyrddin.—Yr eiddoch yn bur, HEXRY HOWELL, Tachwedd 22ain, 1910. Ysg. Mygedol yr Orsedd. —

LLANDDOWROR A GRIFFITH JONES. At Olygydd y JOURNAL. Syr,-Me-ew-ddiadur lleol, yr wythnos cyn y diweddaf, bu rhvw hogyn difarf yn ceisio par- dduo yr en Fam am ei "hvmddygiad" (?) tuag at y Parch. Griffith Jones, o Landdowror. Mae y gwalch yn ysgrifenu dan yr enw 'Bov o'r Llan." Yn yr un ncwyddiadur, yr wythnos ddiweddaf, mae yr enwog Griffith Thomas. Caerfyrddin, wedi chwalu ei "lol botes," fel y gwnaeth a llyfr y Parch. David Davies, o Benarth, o dan y penawd "The Arudient Celtic Church of Walies." Yn mhlith pethau ercill, dywed Mr. Thomas fod yr ysgrifenydd sydd yn galw ei hun yn "Boy o'r Llan" vn profi nad oes ganddo ond ychydig o wreiddioldeb. ond ei fod yn ddysgybl addas i'r Parch, David Davies, o Benarth. Er mwyn i'n darllenwyr gael hanes gwirioneddol a achosodd "Boy o'r Llan" ysgrifenu i'r newydd- iadur lleol yn Nghaerfyrddin, dvwedaf mewn byr eiriau. Ychydig wythnosau vn ol, bu cyfarfodydd eiriau. Ychydig wvthnosau vn ol, bu cyfarfodydd diolchgarwch am y cynhauaf vn LJanddowror. sef Eglwvs Griffith Jones, pryd y cafwyd cyfarfodydd lluosog a mawrion iawn o dan gvfarwyddyd yr enwog Ganon William Williams, o Letterston; ac am fod hanes rhagorol ac ardderchog wedi ym- ddangos mewn ncwyddiadur lleol yng Nghaer- fyrddin, wele "Boy o'r Llan" vn rhuthro i'r waeg, ac yn ymgeisio pardduo yr Hen Fam am ei "hym- ddvgiad' (?) tuag at v Parch. Griffith Jones, o Landdowror. Mpwn atebiad i hyn, gwrandewch peth ddywed y Parch .Griffith Thomas:—"Goddefer ] mi adgofio 'Boy o'r Llan' nad oedd a fyno un o'r ddau, y Rheithor nresennol o Landdowror, neu unrhyw Eglwyswr o'r plwvf, ag hanes o'r cyfarfod- ydd diolchgarwch, a achosodd iddo y fath flinder. Yr oedd yr adroddiad wedi ei ysgrifenu gan oheb- ydd lleol o St. Clears, pa un sydd yn Fethodist, <ind un teg a chyfiawn." l/yma a-vfle eto i'r P%rch. David Davies, o Ben- arth, i dd'od allan i amddiffyn Jackvddiaeth. Nid "Mvrddinfab" sydd yn ei herio v tro hwn. ond syl- wadau o eiddo v Parch. Griffith Thomas. Caer- fyrddin, yn galw "Boy o'r Llan" yn ddyegybl addas i'r Parch. David Davies, o Benarth.—Yr eiddoch, etc., MYRDDINFAB.

"HUR-GWEITIIWYR Y FFYRDD." At Olygydd v JOURNAL. Syr,- Yn V JOURNAL am Dachwedd lleg, o dan y penawd uchod, vssjrifena rhywlln yn dwyn y ffug- enw "Amaethwr," lythyr yn condemnio gweithwyr y Cjmghor Dosbarth am ofyn codiad o bedair ceiniog y dvdd yn eu cyflogau. Y mae yn syn cenym di fod yn grwgnach. ac yntau vn sicr o fod yn gwybod fod gweithwyr y Cynghor Sir yn cael eu punt yr wythnos, ac hefyd rhoddi i fyny yn gynar ddydd Sadwrn, ac yn cael eu "oilskin cloth- ing" yn rhad, tra y mae yn rhaid i weithwyr y Cynghor Dosbarth dalu am danynt, neu fod beb- ddynt. Pa un a ydyw "Amaethwr" mor gynil yn