Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
23 articles on this Page
"Y CELT .A'R EGLWYS."
"Y CELT .A'R EGLWYS." Difyrus i'r eithaf oedd gan '"jTyrddinfab" ddar- llen a ganiyn yn y "Celt" (Llundain) am yr wyth- nos ddiweddaf. Am y Cyfrifiad Crefyddol y mae yn chwerthinus i'r eithaf. Beth am y lol fod yr Ytn- neillduwyr yn "nine to one" i'r hen Eglwyswyr yng Nghymru? Stand to your guns, Jackyddiaeth, and boast a little less. < RHIFO'R BOBL. !Myn yr Arglwvddi gael Cyfrifiad Crefyddoi o bobl y cTeyrnas hon y flwyddyn nesaf. Cymer y Cyfrifiad Cyffredinol le daechreu Ebrill, ac yn y papyrau sydd i gael eu parotoi yn ystod y gauaf dvfodol. mae'r Ty Uchaf wedi penderfynu y dylid cael colofn newydd, yn yr hon y gall pob person diat- gan i ba enwad y mae yn perthyn. Ond ni wneir y mater yn beth gorfodol. Bydd pob un at ei ryddid i ateb y ewestiwn ai peidio, felly prin y credaf y bykid o un lies gwirioneiToal. Ar y goreu nis gall rhagor na bod yn fath o gadarnhad i'r ffigyrau a gyhoeddwyd eisoes gan y gwahanol sectau cref- yddoi. Yr Esgobion Cymreig yn Nhy'r Arghvyddi yw y rhai sydd wedi dadleu daeraT uros y cyfrifiad r'refyddol hwn. Gwyddarit hwy yn dda beth fydd y canlyniadau yng Nghymru os cerir y peth i weithrediad. Gwyddant, yng nghyntaf, nad oes neb a hawlia ei fod yn perthyn i unrhyw enwad Ymneillduol oni fydd vrt aeTod cyflawn or enwad hwnw. Nid oes hawl gan wrandawr mewn cApel Metliodistaidd neu Fedyddiol i osod eu hun i lawr ar bapyr swyddogol ei fod yn Fethodist neu Fed- yddiwr. O'r ochr arall, gall pob un. fel dinesydd plwyfol. hawlio ei fod yn aelod o Eglwys Loegr. Yn yr ail le, gwyr yr Esgobion Cymreig yn dda fod adran luosog o'n gweithwyr gwledig heddyw na feiddiant ddweyd ar goedd eu bod yn ddim ond Eglwyswyr, er nas mynychant un lie o$ddoliad y naill flwyddyn ar ol y llall. Ond er fod yr Ar- gwyddi yn awyddus i sicrhau'r cyfrifiad hwn. prin yr ydym yn credu y caniafeir eu cais gan aelod vu Ty'r Cyffredin. ADDAW GORPHEN. Sibrydir ar lawr y Ty ddeclaeu yr u .dinos fod yin mryd y Ddirprwyaeth ar F E y -q yng Xghymru gyflwyno adroddiad cyflawn cyn yr ¡[<('S' yr ymwahenir dros y gwyliau. Prin yr ydwyf ;n credu fod hyn yn bosibl, canys y mae lluaws o bynciau heb eu penderfynu eto gan y Dirprwywyr, ac nid rhywbeth i'w ddanfon allan ar antur ydyw camgymeryd ni welir yr adroddiad allan tan y camgvnieriad ni welir yr adroddiad allan tan y Nadolig, ac er mwvn sicrhau hyny rhaid i rai o aelodau y Ddirprwyaeth gydymffurfio ag amryw bethau nad oes a wnelont a phwnc Dadgysylltiad yng Nghymru. Y MESUR CYMREIG. Iaf"n amheus genyrn a gyflwynir y Mesur Dad- gysylltiad liyd nes cael digon o amser i astudio ffigyrau adrotldiad t- Ddirprwyaeth Eglwysig, a chan nad oes gobaith y gellir gwneyd a fath Fesur yn Ddeddf yn ystod y flwyddyn ddyfodol, hwyrach fod aelodau y Ddirprwyaeth yn teimlo nad oes eisieu brysio gyda'r gwaith o gwbi.Y Celt," Llundain.
PENBOIR
PENBOIR Boreu dydd Llun diweddaf, wedi rnisoedd o gys- tudd caled, bu farw y diweddar John Evans, Pen- pit, Cwmpengraig, yn 57 mlwydd oed. Cymerodd v gladdedigaeth le yn mynwent Petiboir dydd lau (ddoe).
---_-----------------------------------------------ER…
ER COFFADWRIAETH Am y diweddar Miss Mary Jones, Yet Villa, Felin- dre, l'dach, Henllan, yr hon a fu farw pan yn 46 mlwydd oed. O. mi glywaf ddwys alaru Gyda rhai o deulu'r llawr, Er fod yno gwinwl tywyll, Fy ddaw goleu gyda'r wawr; Wedi hirfaith gystudd Mary, Rhoddodd hunad yn y bedd, Nid mewn cystudd mae hi heddyw, Ond yn iaeh yn ngwiad yr hedd. a chyfeillion Sydd o hyd yn wylo'n ddwys, Pan yn cofio y bod Mary Wedi'i rhoi dan olaf bwys; Pan oedd Mary yn ei chysrudd Galw yduedd am y dydd, Ac yn erfyn ar yr Arglwydd Am gael cyrhaedd gwlad J: ffydd. Gorchwyl caled yw i'm calon Pan yn -gwel'd rhyw un yn frlaf Pan yn rhoddi i mi ffarwel Yma'n nyddiau canol haf; Xid oedd iechyd yma i Mary Er pan ddaeth i hyn o fyd; Dim ond 'stormydd o gystuddiau Gafodd yn yr anial fyd. Ond trwy 'stormydd a'r cystuddiau Rhoi ymddiried yn ei Duw; Sisial ydoedd hi yn fynych Mai fy Nhad sydd wrth y llyw; Nid yw Mary wedi marw, Dim ond blaenu a wnaeth hi,— Canu, moli mae hi heddyw Vn y wlad iechvdol fry. Berthnasau a chyfeillion, Peidio wylio rhaid i ni, Gan fod Iesu gyda Mary Yn y wlad rinweddol fry; Iesu anwyl 'rwy'n dymuno Wnei Di edrych tua'r llawr, A dyddana'r holl berth'nasau Sydd mewn dwfn hiraeth mawr. Er pob ymdrech, chwaer dyneraf, A meddygon goreu'r wlad, Nid oedd gwella i fod i Mary Hyd nes cyrhaedd ty ein Tad. Mary Jones, 0 cweg yn dawel, Gorphwys bellach I:> yn dy fedd Hyd nes clywir swn yr udgorn Yn ein galw, "Dewch i'r wledd." MARY A. JENKINS. Glynderi, Pentre Court, Llangeler.
PROPERTY SALES,
PROPERTY SALES, FREEHOLDS AND LEASEHOLDS AT LAMPETER. At the Black Lion Hotel, Lampeter, on the 22nd instant, Messrs. John Francis and Son, auctioneers and estate agents, Carmarthen, offered for eale by public auction some freehold farms, small holdings, and leasehold4 and freehold dwelling-houses and premises, situate in the parishes of Pencarreg, Llanycrwys, Ctyo, Llansawel, Llanfair-clydogau, Gorwydd, Aberayron and Lampeter. Mr. Daniel Watkins solicitor, Lampeter, rep recent-ed the ven- dor. The results were as follows:—Lot 1: Freehold fields and accommodation land and old cottage, known as FfaLd, situate near main road from Lampeter to Uanybyther, about one mile from Lampeter and near Cwmanne,. containing 4a. lr. 23p., knocked down for JBIIO to Mr. Edward Thomas, Aberceilog Crossing, Llanllwni. Lot 2: Freehold cottage and land, known as Pantybryn (Pencarreg), 2a. 3r. 28p., adjoining lot 1 and 3; withdrawn at. £ 90. Lot 3: Freehold helds of accommodation' land (adjoining lots 1 and 2), 3r. 2r. 27p., having a frontage to main .road Lampeter to Llanybyther; withdrawn at JB105. Lot 4: Free- hold field, 3a. 2r. 24p., on main road Lampeter to Llanybyther; withdrawn at £ 90. Lot 5: Accom- modation field, containing 2a. Or. 19p., on main road to Lampeter, and adjoining lot 6 and Blaen- maes. Sold by private treaty after the sale to Mr. D.' Davies, Blaenrnaes, at E120, Lot 6: Free- hold farm and dwelling-house called Brynmeddig, about one mile from Lampeter, and near the Pen- carreg Chapel-of-Ease, containing 26a. lr.; with- drawn at £ 1,225. Lot 7: Freehold small holding known as Penllain, near the village, of Pencarreg, la. 2r.. 32p. now let to Mrs. Mary Evans at the annual rent, of £ 6, tenant paying tithes and other outgoings, sold to Mr. Tlhomas Evans, Neuado, Pencarreg, at JE135. Lot 8: Fiieehold premises and land known at Pantyffin, 38a. lr. 4p., situate be- tween the Sanatorium and Blaenpidernin, now at the low annual rental of JE6; withdrawn at JEI25. Lot 9-: Freehold farm called Blaenrnaes, near the. village of Farmers, Llanycrwys, about 7 miles from Lampeter. containing 38a. 2r. 26p. Present rental £ 45, tenant paying tithes. This lot was withdrawn at £1;000. Lot 10: Small freehold farm called Fron, 20a. 3r. 3tn., close to main road Lamperer to Llan- dovery and three miles from Lampeter, now let to Daniel Jones at the annual rent of J312. Sold to tenant for E310. Lot 11: The compact freehold farm, homestead, and dwelling-house, known as Benoeth, two miles from Llansawel and seven miles from Lampeter, containing 40a. 2r. 14p.. now let to Mrs. Eleanor Davies at the annual rent of £ 13, tenant, paying tithes. Sold to Mt. Griffith Da-vief, Pyllau, for £ 320. Parish of Llanfairclydogau. Lot 12: Freehold farm, dwelling-house, etc., known as Castle Hill, 56a. 2r. 24p., about seven miles from Lampeter now in the occupation of Mrs. Sarah Jones ar the annual rent of £ 10; with- drawn- at £ 215. Lot 13: Freehold residence and land called Gorwydd Villa, containing 17a. Or. lp., situate along the main road from Lampeter to Llanddewibreli and lg miles from Llanddewi and Llania Road railway station, now let to Mr. John Davies at the annual rent of £ 35: Bought by tenant for £ 815. Town of Aberayron. Lot 14: Leasehold dwelling-house and garden, 24", North-road, now let to Mr. John Evans at the annual rent of J612, and held subject to ground rent of Ll 7s. 6d. per annum, under lease expiring 29th September, 1924, bought by the tenant fr £ 110 Lot 15: Leasehold premises known as Mount Pleasant, on road from Aberayron to New iQuay and near Aberayron Church, now let to Mr. Jones at annual rent of JB13, and held subject to a lease expiring 29th September, 1921, reserving a ground rent of £1 16s.; withdrawn at £95. Town of Lampeter. Lot 16: Leasehold property, known as 6, Station- terrace, near the Railway Station, now in the oocupation of Miss Jenny Jones at a yearly rent of L14, subject to a ground rent of JE1 5s., and expiring lease of 29th September, 1949; withdrawn at £ 210. Lot 17: Leasehold premises known as Coronation Stores, having a frontage of 30ft. 3in. to Harford-square and College-street, and a front- age of 60ft. 3in. to Market-street. Premises re- cently let at an annual rent of £ 55. Held under lease expiring 29th September, 1961: ground rent £10 per annum. Withdrawn at JETSO. Lot 18: Leasehold premises known as Teify Hall, in Bridge- street, Lampeter, now in the occupation of Rev. W. Ll. Fotman, M.A., at the annual rent of £ 19, and ground rent of JE1 15s., held on a lease ex- piring 28th February, 1941. Bought by Mr. Joseph Evans, Llanfairfawr, for £245.. BURRY PORT DWELLINGS UNDER THE HAMMER. At the Cambrian Hotel,. Burry Port, on Satur- day last, Messrs. John Francis and Son, auctioneers, etc. Carmarthen, submitted the following leasehold properties: A dwelling in Park-terrace, Burry Port, having a frontage of 80ft. to Elkington-road, and let to Mr. Benjamin Edmunds at the annual rent of JBlO 16, was sold for JE165 to Mr. E. S. Rees, Modern Cycling Works, Burry Port, who also bought a similar dwelling adjoining, let to Mr. George Williams at £ 10 16s per annum, for JB130. A somewhat similar dwelling- adjoining, let to Mr. John Williams for 910 16s. per annum, was bought for £ 145 by Mr. J. Williams, 20, New Houses, Trimsaran, who also purchased a building site ad- joining suitable for the construction of two houses, for £ 12 10s. The whole of the property is held for 99 years from March 25, 1877, subject to a ground rent of £ 5 for the whole, of which each lot bore one-fourth. LLANDILO FREEHOLD FARM. At the Cawdor Arms Hotel, Llandilo, on Satur- day last, Mr. W. N. Jones, auctioneer, etc., Am- manford, offered the freehold farm called Pont- arfon, situate in the parishof Llanfynydd, about four miles from the town of Llandilo and Dryelwyn Railway Station, containing about 53 acres. The property, which is situate on the banks of the River Sannan, is stated to be well served by roads, and well timbered. The farm is in a sporting country, and game is plentiful. The property was knocked down to Mr. John Evans, of Cwnicotli I'i Llanegwad, for the sum of £ 1,550. plus JE150 for the timber. Mr. T. H. Powell, solicitor, Llandilo, acted on behalf of the vendor.
Advertising
NATURE WILL NOT BE CHEATED OF FOOD AND SLEEP Nature demands above all two things:—Proper food, and sound sleep. They cannot be replaced by any drug whatever. The trying conditions of th hurried life of to-dav sometimes rob the worker of opportunities for taking carefully prepared meals. The result is that his digestion suffers, and as a consequence becomes the victim of sleeplessness. Loss of sleep and loss of appetite are often the forerunners of complete breakdown they cannot be too soon attended to. Dr. Tibbies' Vi-Cocoa con- tains ingredients that are invaluable in such casec- kola, malt, hops, cocoa. All these ingredients are combined in Dr. Tibbies' Vi-Cocoa-ou feel benefit after the first cup. Get a sixpenny packet from your crocer. and test it yourself. Do not ask the grocer for simply 'Cocoa," ask clearly for -ld "I C, I -it makes all the difference. Every grocer sells Vi-Cocoa in 6d. packets and 9d. and 1/6 tins.
NODIADAUI
NODIADAU I [GAN GWYLIEDYDD."] Y mae arweimvyr y ddwy blaid yn cistedd 0 dro i dro yn gyfrinachol gyda'u gilydd gyda^ a mean o 0-eisio dyfod i ddealltwriaeth a u gilydd yn ngly a r helynt vn gysylltiedig a Thy'r Arglwyddi er ys LW?» ,'Wtoh. Y n,a« .vna luaws o wterfldd- *,r r. dyniuno y M* ««- £ £ £ »: cvdweled a u gilyd ddwy blaid 1-„L«lau, M> ,u <li»5° ll./dd. ,r y perthviiant, jn 0 ]iim fvdd yn foddlongar a arweinwyr 1 d&ro <ir „ nla<i cvii&d- uerbymol i fwyafnf eu can^^ nciUduol i ledd o'r fath ioa yn .hoddi mau^ glebranwyr dl0^ achosi pryder a phen- ystraeon disail yma a t ..yffredinol, ond bletli, nid yn -^i-leidydd^yn fy y hyd yn nod i■ aelodau y gy wyr am w€ied y dosbarth neillduol o ^> ethiant, ac yn myned jn W felly. y mae yn deilchion. Y !alaidlt eithalol eu syniadau, lluaws o aelodau Radicaia a Y mae y rliai hyn yn yn perthyn 1 r un ^njm yn bresenol yn erbyn cael ff;edin a Thy yr Arghvyddi. y .^neClfvJ V Cvffwsdfn sydd arnynt hwy eisieu. Y Dim ond Tv y y .frw;tViiau cithriadol o eithafol maent. eisieu gw;dec cy dd t ai aI1hawdd pasio yn cael eu pasio, a gvi yddani fydd y y fath gyfreithiau tiwy c.efno.raeth galonog cyf reit-hiau cynygted.g yn cad cejno a-*h inwvatrif yy jTluXu hvdera bosiahaid i vtll vn nghvfreitli- credo yn cael ei S°r^nJn »t ofn dau Dy. Golyga lau y devinas. etholwyr. Os hyny fod arrant d.w vn nnfryd-unfarn er s £ %>?,,■? -s"iy"n,.r^%° Yn mae lUiaws mawr o aelodau yn Nhy 51 pawb o liouynt. "^ddelig. Cael «. hoes v mae vr Arglwvddi jjenodi am Senedd-dynihoi > m rhlnwedd eu Y'sgoraidd. Y mae vi Vs°-ob, dvna'i swydd, a chyda -anvolaeth yr■ 1 Mith! brawdohaeth yr Arghyddi. Y ma-E' Sid ,ynorth,y salluoi M. B«««.. t,efvd. Bu Mr. Lloyd George a Mr. Bal o^tr f.i,t;.dd vn vr.idrafodaetb ar fame y Trv-orly. ocnr v fel ne be mwvnhaent >n vn ocbr: ac edrychent lei pe ne „wvdd a rlia^ovol dinyn o rwbio (yspwydd Tvrth yfi.^ycin bod vn unfryd-unfarn a u gdydd. Rpll, da vw'r Frenhinaeth. meddai vbai o r Beth eta yw rafwvd ^eriau nevthol rrwrtlv.wnebwyr >osialadd. (a Balfour fSrer s mhob rhan or byl. Brvdeini" meddai'r Arlv»v*l. n<,u Benaotb r„ai te'tssuK v"Myv i wdiuiriu CVfifi vn iMio trwahanol vr unig dorcb neu line syici adranan vr Ymberodraeth a u 2'lydd. Y mae Frenbinia°th. tu Wnt i blaid. ac yn amWoidiol. mae hanesiaetli rrlodwiw tddi. I11 nch^lderau uwcbaf tran em d^rM dar F^m! ward VT1.. ao v mae vr Ymerodraetb yn a cn ohoni. Cvmaint vw .hlanwad Bvenbrn medr lesoli nid yn nnie ei wlad ei hun. °nd y b ^areiddiedig yn ogystal. Y «in odido"- vn d#>stvn <>dmyeedd bvd rrwn cyfan. mae gwledvdd ereill vr renfiwiu wrth\'y n fronvm drysor mor ambmiadwy o werthfa«r t ,^n meddiant rta<! meddianant hwy.
DIRWEST A GOBFODAETH
DIRWEST A GOBFODAETH Dirwest a Gorfodaeth.-Un o'r hen bynciau sydd wedi blino yr enwadau crefvddol yng Nghymru ys cryn amser vw'r pwysigrwydd o wn^d pob swvddog eglwysig vn llwyrvmwrthodwr. Nid oes neb yn amheu nad dyledswydd pob ]^tf^odvdd fvdd ydyw llwyrymwrthod oddmrth bob di meddwol; a'r unig faes y ceir ^ahanol farnau arno ydyw, a ddylid gwneyd rheolau vn^lyn a'r mater? Bu'r pwnc vn cael ei ystyn«d droi™ vn y Gymdeithasfa Fethodistaidd, ac er fod In yn gadarn dros y rheolau gorfodol, yr oedd ereill yn teimlo fod hyny yn cvfyngu gortnod ar ryddid nersonol v rbai a etholid 1 jSW7 ^f x^j v \ddefir yn gyffredin, gan bob dosbarth, fod y dihod -Mir drwj or-,W yu .IMAM »»?.•« vn un o beryglon penaf em bywyd cymdeithasol. Priodolir agos yr oil o drueni a dioddefaint. y deyrnas i'r fasnach ofnadwy hon; ond o'r gwaetha dreoh dros sobri v bvd. parhau vn ei nerth mae r celyn o hyd. Mae pleidwyr digest mor bybyr. a r cynnvdd mor araf. nes eu gwneyd i wanobeithio ar rai adegau. ac hwyrach fol perygl iddynt fynd i eithafoedd yn eu sel a'u pvbyrwch pan yn ceisio dileu v pechod mawr hwn. 1 ± Yr hvn y mae'r bobl gyffredin yn angbytuno arno yw'r caia i ddosranu yr aelodau eglwysig i -wahanol ddosparthau. Os yw yn ddrwg i flaenor neu weinidog i vfed d-'odydd meddwol yn sicr v mae vr un mor niweidiol yn yr aelod cyffredin. Pa an gen am g*m math o barchusrwydd ffugwl y svdd vnglyn a'r ychydig a benodir I swyddau^ Boed i'r rheol orfodol gael ei gwneyd ynglyn, a phob aelod, ac vna daw cysondeb vn y gwaith^ eitbr os na wne=r hyn nid yw ond yn creu math o offeiriadaeth fel ag a wnaed gan v Pabyddion yn y Ond°'rh^gor na gwtbio y syniadau gorfodol hyn^ ar ein swvddogion crefyddoi, y mae rbai or dirw wvr mwyaf pybvr yn ceisio gwneyd yr un rheolau gorfodol ynglyn a swyddau gwladol a phenodiadau cvlioeddus ereill. Y dydd o'r blaen yr oedd nifer o vsgolfeistri yn ymgeisio am safle ar un o ysgolion enwog v Deheudir. a phan ymddangosant o Aa^n v pwvllsror. buwyd yn eu boli pa un a oeddent yn llwvrymwrthodwvr ai peidio. Nid oedd un goair yn vr bvsbvsiad fod vn rhaid i'r hwn a benodid fod yn 11 wvr vmwrthodwr. eto ceisid diraddio neu greu rhagfain yn erbyn rhai o'r ymsreiswyr os nas gallent ateb v cwestiwn yn gadarnhaol. m" o hen gwvnion Ymneillduwyr yne N-bvmru vdvw'r cri o Waid rbyddid barn a rhvddid ewvllvs Maent am genhedlaethau wedi gwrth- vn erbvn yr arfer o orfodi pc^onau i droi yn Kglwvswvr er mwyn sicrhau swyddi. Gwyddom am ami "i c1(1yn a dynes ieuanc fu raid iddynt er mwvn eu bvwoliaeth, ymwrthod au dabadau Ym- neillduol a throi i fod yn aelodau o'r Fglwy^ Se[ydl- edie Yn eu calonau n'd oeddent ond rhacri hwyr noeth. a tbeimlent hwy eu hunain hyny. Ond1 eto nid oedd nn fFordd arall iddynt i s crhau r swydd. y oeicient «m danynt. Ar ol cael ^yarod a anheg- woh tost hwn, trwy frwvdrau ca'ed ein Udau. wele yr Ymnoillduwvr eu hunain yn awr yn gweithredu vn hollol yr un fath ynglyn a dirwest Cevsiant wthio eu svniadau hwy ar ereilT. a phroffesant yr un rhinweddau yn eu gwaith ag a wnai v rhai a bleidient E?lwvsvdd;ae^b yn yr oes or blaen. Gwyddom i'r Esrlwyswyr drwv eu hymddygiadau gor-selog wnevd eu sefydliad hwy yn atgas i lawer; ac onid nes pervgl i Iwyrymwrtbodwyr wneyd vr un toeth a'r pwnc dirwestol -"Y Cymro a r Celt, Llun. dain," a dywed "Myrddinfab." "Da iawn, yn wir. _u-
LLANGELER
LLANGELER Blin iawn fvdd gan lawer glywed am farwolaeth y diweddar Mr. Willie Jones, mab Mr. a Mrs. Ben Jones. Alltvoafan Malls, Pentreoourt, yr hyn a gyitierodd le dydd Gwpner diweddaf, ar 01 cystudd byr ond cadarn. Sid oedd yr ymadawedig ond 16 mlwvdd oed, a chwith iawn ydyw meddwl am dano wedi ei don i lawr mor hynod o gynar. Ond vn ei oes fer darfu iddo wneyd cyloh mawr o gy- foedion cyfeillgar. Yr oedd pawb o'i hadwaenai yn dweyd yn dda am dano, ac yr oedd mewn ffafr uchel gyd-ysgolheigion ac ereill. Un tyner llawn o gydymdeimlad vdoedd. Hardd iawn oedd ei gymeriad. Yn ei gystudd byr cafodd y gofal tvneraf. ac er pob medr meddygol, vmadael oedd raid. Cvmerodd y gladdediga^th le vn mynwent Saron dydd Llun diweddaf pan ddaeth torf o gy- feillion &c ereill yn nghyd i dalu'r gymwynas olaf iddo. Dangoar y cydvmdeimlad llwyraf a n tad a'r fam, a'r oil o'r teulu, yn eu galar ar 01 un oedd yiior anwyl yn eu eerchiadau.
. 'OWEN DAFYDD, BARDD CWMAMMAN…
OWEN DAFYDD, BARDD CWMAMMAN Wrth ddarlien nodion dyddorol y gohebydd "Tywi" yn rhifyn diweddaf y JonRNAL. gwelais gvfeiriad yn cael ei wneyd at yr hen fardd a enwir uchod, a ineddyliais, efallai, v byddai ychydig sylwadau pellach yn dderbyniol gan y lluaws ddar- llenwyr. Er fod mwy nag un lie yn dwyn yr enw "Cwmamman," nid oes braidd eisieu dweyd mai bardd C'wmamman. Sir Gaer, oedd Owen Dafydd. Owen Watkin oedd ei enw, ond Owen Dafydd y gelwid ef gan bawb. Nid oes gwybod- aeth na le v ganwyd, ac nid yw dvddiad ei enedig- aeth ar gael. Mae blwyddyn ei enedigaeth a'i farwolaeth yn hysbys. Ganwyd ef yn 1751, a bu farw yn 1816, yn 65 mlwvdd oed. Y farn gyffredin yw mai un o ardal Gwynfe oedd. Claddwyd ei ran farwol yn mynwent. Eglwys Ystradgyid^is. Melin- ydd a "hooper" ydoedd with ei alwedigaeth, a bu yn dilyn ei grefft o dro i dro yn Gwynfe. Rhos- amman, Cwmgrenig. ac Yetradgynlais. Pan yn ysgrifenu, mae o'm blaen hen cylchgrawn a elwir "Y Beirniad" (tua blwyddyn 1862), ac erthvgl (ddi- enw) ynddo ar "Hen Brydyddion Cwmamman a Llangiwg," a dyma y desgrifiad a rod(lir o Owen Dafydd fel dyn Dyn rhyfedd oedd Owen Dafydd o ran corff a meddwl; yr oedd ei ddwylaw ar yr un llinyn, fel y dywedir; hyny ydyw, pan fyddai un law yn gwneuthur unrhyw beth yr oedd yn rhaid i'r ilaw arall i wneuthur yr un ystumiau yn hollol. Difyrus ydoedd edrych arno yn eillio ei farf (ar ben y pentan yn wastadol); ac ar ol cauad ei lygaid yn ddiogel, defnyddiai yr ellyn un llaw, a'r llaw arall fan draw fd yn ei gwatwar, trwy ysgogi yn hollol yr un fath; nid oedd yn gallu troi ei ben i edrych drach ei gefn, ond yr oedd yn rhaid iddo droi ei holl gorff fel pe buasai yn myned i sefyll brwydr a rhywrai o'i ol. Fel pryd- ydd yr ydoedd yn cael ei ystyried yn rhagori ar holl brydyddion ei oes yn ardaloedd Cwmamman a Llangiwg; o herwydd hyny yr oedd yn gorfod cystadlu yn ami a'r naill a'r llall o honynt mewn dadleuon prydyddol." Dywedir fod yr hen brydydd yn ganlynydd ffydd- lawn i John Calvin yn ei gredo, ond bu yn aelod gyda'r Annibynwyr yn Hen Bethel, Cwmamman, am flynyddau maith. Cawn fod y Parch. D. Saunders, gweinidog enwog gyda'r Bedyddwyr yn Merthyr, yn hoff iawn o alw yn y felin gyda'r hen fardd, a byddent yn dadleu llawer ar fedydd, ac mewn atebiad i ryw air a ddywedodd Mr. Saunders un tro, atebwyd ef gan Owen fel y canlyn:— "Pe bawn i ddim ond gwybod, Fod dwr yn golchi pechod, Mi awn i Amman pan boi'n IIi, Mi 'molchwn dri diwrnod." Ychydig flynyddau yn ol cafodd cynyrchion barddonol yr hen fardd ei casglu ynghyd gan v bardd "Ceidrim" o Glanamman. a Mr. Morgan Morgan, Garnant, a chyhoeddwyd hwynt mewn llyfryn, gyda rhagymadrodd gan y Parch. W. Glasnant Jones, ao anerchiadau barddonol gan y diweddar Watcyn Wyn, Gwydderig, ao ereill o feirdd y Cwm.Dyma fel y canodd y diweddar Wat- cyn Wyn iddo- "Clywed am fardd Cwmamman,—hen Owen Fydd newydd a dyddan O'i gofio, gwnai gwlad gyfan Allu dysgu canu can." Bu y Parch. W. Glasnant Jones hefyd yn darlithio llawer ar hanes Owen Dafydd y bardd o Gwmgrenig a'i amserau. Bydd yr ennillion oddiwrth y Ilyfrau (ynghyd ag ennillion y darlithiau) yn myned at osod cofadail newydd ar yr hen brydydd. Cawn yn y llyfr ei gan i "Dduwdod Crist," a'i gan goffadwr- iaethol am bump o ddynion a fu farw trwy danchwa yn glofa Craig, Brynmorgan, ynghyd a lluaws o amrywiaeth ereill. Dywedir iddo wneuthur can ar "Feithder Tragwyddoldeb," ond ei bod wedi myned ar goll, oddigerth ambell bennill fel y canlyn:- "Tai'r niwl sydd yn y moroedd, A'r gwreichion sy'n y tan, Yn nghyd a IIweh y ddaear, A'r holl ronynau man A'u dyblu ar ol ei dyfod 'N filiynau maith a mwy,— u 'Nol hyn fydd tragwyddoldeb a byrach nac yn hwy." Dyma fel yr anerchai' gyfaill i dd'od i mewn i'r felin ato— Dere i dy'r odyn i eistedd lawr, A gad i awr fyn'd heibio I son am dragwyddoldeb maith, A pheth vw'r gwaith wneir yno. Deallwn fod gwraig yr hen fardd ychydig yn fydot, ond nid yn llwyddo fel y dymnnai, ac ineddai Owen- "Cefais wraig yn ddiffael. Do, dda ddigon; Ceisio dala'r byd trwy rym Rhagluniaeth dim yn ffyddlon." Gwnaeth Gwilym Cyrwen ddau englyn i'w gosod ar ei garreg fedd, a dyma hwy- "Gloew ddeigryn hallt dywalltaf-ar y bedd Nen oer y bardd wlychaf; Ar un gwyl yr awen gaf, 9 Yn wylo hon a welaf. Awen ddwyfol Owain Ddafydd-redai Yn oreu-dawn gelfydd; Hon o'i ol anfarwol fydd Er huno o'r awenydd." Maddeued y Golygydd i mi os yw fy ysgrif yn faith, a maddeued casglyddion gweithiau harddonol Owen Dafvdd i mi am dalfyru cymaint o'u llyfrvn. E. T.
AT EIN GOHEBWYR.
AT EIN GOHEBWYR. I law-Talyllycbau, Diwygiant Tollawl i'r Gweith- wyr, Barddoniaeth digon i lanw'r JOURNAL.
Advertising
IF yon do not want a new Cycle tfcla season, why sot get your local Repairer to fit a Villiera Speed 0 Hub to the old one ? He will do it for one guinea. Experts say this i Hub is the best Cycle Inven tion of recent years. Write the Villiers Co., Blakrtihall, Wolver- hampton, for illustration and-full par- ticulars, and state name of local Repairer. 1
I LANDEILO
I LANDEILO Diwrnod mawr oedd dydd Mawrth wythnos i'r diweddaf, y 19fed cyfisol, gan fynychwyr Y sgol Sul Zion, Pembre, pryd yr aethant ar eu gorymdaith flynyddol i Landeilo. Parodd yr hin yn llafriol iawn. a chychwynwyd yn lied foreu, set gyda'r tren chwarter i wyth o Bembre. Ofnid y buasai hyny yn rhy foreu i'r thai a elwir wrth yr enw "plant," ond nid y rhain goliodd y tren. Cyrhaeddwyd Llanelli, ac yna awd drwy ByneaT Llangennech, Pontardulais, Pantyffynon, Tirdail, Llanybri, Ffair- fach, i Landeilo. Dyma, ni yn Llandeilo, a. phawb ar eu heithaf yn chwilio am ei rhyfeddodau. Yng nghyntaf cyfeiriasom ein camrau tua'r Pare, lie y cawsom olygfa., ardderchog o dref Dyffryn Tywi, Palas Tregeyb, y Mynydd Du, a. lluaws o leoedd ereill. Erbyn hyn clywyd y sibrwyd "eisieu bwyd" yn bur ami, ac er lleddfu y dolur, aethom at Mr. Edwards, l einbroke House, lie yr oedd swyddogion yr Ysgol Sul wedi paratoi digonedd o fwyd yn rhatl. Buan digonwyd pawb, a chychwynwyd eilwaith i chwilio am bleser. Dychwelodd rhai i'r Pare eto, ond yr oedd rhai erbyn hyn wedi cael gafael ar fodur-gerbyd Mr. Griffiths, Bridge-street, ac ynddo treuliwyd amser pur ddifyr. Gwen gadael yr helyntion hyn hyd y tro nesaf, a dychwelyd at y plant yn y Pare. Yr oeddynt yno yn Red brysor yn chwareu eu heithaf ac yn mwynhau'r danteithion a roddwyd iddynt. Yr oedd y dydd bellach yn tynu tua'r terfyn, ac wedi cael bwyd eilwaith yn nhy Mr. Edwards, trowyd ein gwynebau tuarr orsaf, i ddvchwelyd tua gartref—pawb wedi llwyr nrnyn- hau yr orymdaith. — "Bryflion."
LLANDYSSILIOGOGO
LLANDYSSILIOGOGO ORGA NEWVDD.—Dyud Sul diweddaf, agorwyd or- gan newydd Sant Marc, Gwenlli. Yr oedd yr hen wedi myned allan o drefn er ys peth amser, a phenderfynodd y gynulleidfa i gael un newydd ar unwaith. Ymroddasant i gasglu,. a thrwy eu hyni a'u cydweithrediad, yn fugail, curad, a phraidd, llwyddasant i gasglu swm anrhydeddus, fel erbyn heddyw mae ganddynt organ nad yw yn ail i un mewn Eglwys Genhadol yn y sir.,Chwareuyyd hH y tro cyntaf gan Miss Davies, Ficerdy. V." tedd hefyd yn bresenol Miss M. J. Davies, Pkntgwyu, a Miss H. Davies, Moelach, pa rai sydd .i ",)f..ln am y canu o Sul i Sul. Pregeth yyd yn dAVii^naf ol iawn i'r amgylchiad gan y D J CM vie?, B. A., ficer. YR HIN.—Gydag hin anffafriol, fel y presenol, mae y bobl yn~aechreu myned i rwgnach, gan fod llawer o'r gweiriau allan—llawer yn gorwedd ar y meusydd yn barod i'w gael i fewn, a llawer heb ei dori: Gobeithio y oeir cyfnewidiad er gwell yn fuan. YMWKLIAD.—Yn ystod yr wythnos ddiweddaf, bu Mr. J. Bancroft, H.M.I.. ar ymweliad a'r ysgolion y cvlch. Hefvd, yn ystod yr un wythnos, ymwelodd Sir' J. James, M.A., o'r S.wyddfa Addyg y Sir, a rhai o honynt, a deallwn fod y ddau wedi eu bodd- loni yn fawr. GWYLIAIT.—Mae yr oil o'r ysgolion i dori fyny am wyliau yr haf ar y 29!\in o'r mis hwn, ac i ail ddechreu ar y 6fed o fis Medr.
FELINDHE A'R CYLCH
FELINDHE A'R CYLCH PU10DASOL.-Fel y gwelwyd yn ein cylch Seisneg y tro diweddaf, yn Eglwys Llangeler, unwyd mewn glan briodas Mr. Daniel Davies, Graigwen, a Miss Hannah Rees, Clai, Henllan. Mae Mr. a Mrs. Davies yn rhai gwir barchus yn yr ardaloedd yma, a Boed bendithion goreu'r nefoedd Yn eich canlyn drwy eich oes, Llanwed cariad eich amgylchoedd, Heb un cwmwl du na chroes. Boed eich dyddiau'n hir a diddan o dan amod la.w iiaf serch, Bocd y cylch o hyd yn gyfan, Glwm a hedd am fab a merch. YR YSGOLDY.—Nos Sadwrn diweddaf. yn Ysgol- dy Felindre, cadwyd cyfarfod gohiriedig o dieth- dalwyr Penboir a Llangeler e rystyried y cwestiwn 0 eangu Ysgoldy Felindre. Llywyddwyd gan Canon Jones, rheithor y, plwyf, a (Taeth nifer dda iawn o bobl yn nghyd. Wrth osod y mater ger bron y cyfarfod, mvnegodd Canon Jones fod dan yr hen reol le yn yr Ysgoldy i 267 o blant, ond fod gofynion presenol y Bwrdd yn hawlio rhagor o le i bob plentyn, ac felly nid yw'r ysgoldy yn awr ond yn ddarparedig ar gyfer 219 o blant, neu 48 yn llai nag oedd o'r blaen. Darllenodd y llythyr canlynol, oedd wedi ei gael oddiwrth Mr. Nicholas, clerk Pwyllgor Addysg Sir Gaerfyrddin, cyfeiriedig i'r Llywodraethwyr Lleol, "July 9th. The Board's requirements can best be met by extending the existing school buildings at Penboyr, but if the managers refuse this, the only alternative will be for the Council to take the matter up, and build another school in the neighbourhood." Yr oedd yn mynychu yr ysgol yma oddeutu 90 o blant. o blwyf Llangeler. Dywedai y llywydd os na cheir oydymdeimlad y ddau blwyf, nas gellid symud yn mlaen a'r gwaith. Yr oedd ganddynt dir wrth law, ac ni fyddai un angen am ychwaneg o fur oddiamgylch y chwareule. Byddai yn ofynol iddynt yn y man lleiaf i ddarparu lie ychwanegol ar gyfer 800 blant. Dywedodd y Parch. W. Williams, ficer Llangeler, eu bod hwy wedi cael cyfarfod yn Llan- geler, ac yr oedd wedi Bod yn siarad ag amryw fethasant dd'od i'r cwrdd", ac yr oeddynt hwy wedi penderfynu i wneyd eu goreu i helpu, ac yn eu cynghori i fyned yn mlaen a'r gwaith. Mynegodd Mr. Davies, Sychnant, mai teimlad y bobl yn ei gymydogaeth ef oedd cael ysgoldy wneyd yn gyfleus i blant yr ardal hono.—Mr. John Jones, Gwalia House, a ddywedodd mai ei deimlad ef oedd gwneyd y goreu gyda'r ysgol bresenol. Trueni mawr fyddai ei rhanu.—Mynegodd Mr. E. Evans, Penhiraeth, mai teimlad yr ardal ydoedd cadw yr hen ysgol yn mlaen. PasTwyd i wneyd y goreu gyda'r ysgol bresenol, drwy gasglu rhoddion gwir- foddol at y eangiad angenrheidiol. Bydd i blwyfolion Llangeler i wneyd trefniadau eu hunain ar gyfer cael rhoddion. Ceisiwyd gan y personau canlynol i gasglu yn mhlwyf Penboir: Mri. John Jones, Gwalia House; Samuel Jones, LYâínffald; John Ed- wards, Blaenhalen: Henry Davies, Pantyrhebog; Thomas Jones, Glandwr; John Davies, Tryalan; David Jones. TyTTen a John Jones, Bachygwyddil. Mae bechgyn da wedi eu trefnu at y gwaith, a boed chwi roddi yn serchog a di-rwgnach iddynt.
PENNILLION HIRAETH
PENNILLION HIRAETH Ar ol ein chwaer ieuanc, Mrs. Elizabeth Lewis, priod John Lewis, a merch y diweddar Mr. Emrys Davies, Clynderwen, yr Iron a fu farw Ebrill 28ain, 1910. Gadawodd briod, a thri o blant, ynghyd a mam a chwiorydd, a. lluaws o berthynasau i alaru. Claddwyd. ei gweddill- ion yn mynwent Blaenconin. Mor hyfryd ydyw boreu haf— Y blodau braf yn gwenu, Ac anian dlos mor brydferth yw Dan heulwen Duw yn tyfu. Daw'r gog mor lion i frig y llwyn I ganu'i mwyn garolau, A chlywir ilais'r ehedydd bach Mewn unawd iach bob borcH. Y wenoi folwen ar oi thro Ddaw drwy ein bro mo'r siriol; Y cread oil a dystia'n hyf Fed Duw'n anghyfnewidiol. Wel, a yw pawb ar ddydd o ha' Heb boen na phla'n cu blino? Na, gwelaf rywrai'r funyd hon 0 dan y don yn suddo.. Yll f'yrnyl gwelaf deulu mad, A gruddiau'r tad yn welw, A thair o ferched bach dinam Yn gwylio'u mam yn marw; Er teimlo weithiau'n llawn o hwyl Ar bwys ein hanwyl ffryndiau, Yn fuan iawn ein hysgar gawn, Lai creulawn iawn yw angeu. Mae'n chwith i wel'd y ddeilcn Gan oerni'r hin yn syrthio; Ond chwithach gweled gwyrddion ddail Dan wres yr haul yn gwywo. Hhyw deimlad felly ddaeth i'm bron Wrth weled hon yn croesi, Am na chadd fyw i oed ran tej— Rhy brin tri-dcg o flwyddi. Gwnaeth benderfyniad borcu oes I godi'r Groes a'i dilyn Dechreuodd ddringo'r "Hwybr cuI" Dras Ysgol Sul Blacnconin. A chyda'i achos glynu wnacth, Hyn oedd ei chwaeth a'i chysur, Cael bod yn ffyddlon iddo Ef Fu farw'n lle'r pechadur. Xi welwyd neb mwy hardd na. hon Wrth groesi "afon bywyd," 'Rocdd delw'r nefocdd ar ei gwcdd Wrth fyn'd drwy'r bedd i'r gwynfyd. Xid ofnai saeth y gelyn llym Yn awr ei hymddattodiad; Gwynebodd ar y 'storom gerth I Yn gryf yn nerth ei Cheidwad. o Iesu da 'does neb drwy'r byd Fel Ti i gydymdeinilo, A wnei Di gono'r teulu liyn Sydd yn y glyn yn wylo Wrth feddwl mwy na welir hon, Mae hiraeth bron a'n llethu; ond y profiad dd'wed mor erch Gwel'd cadwyn serch yn tori. Ond os yw'r oorff yn fud mewn arch o dan dywarchen werddla3$ Yr enaid eto sydd yn fyw Ar fryniau Duw mewn urddas. Chwi, l)erthynasau, Haith eieh grudd, Xa fyddwch brudd a chlwyfus, Bydd Lizzie'n llawer iawn mwy hardd "Rol my n'd i ardd parad-vys. Wei, bellach, cwsg fy anwyl chwaer, Hyd forcu elaer v codi, Pryd cawn gyd-gwrdd yn ddiwahan 'Gylch "gorscdd Ian" yr Iesu. Xa foed a aflonyddo'th lwch Sydd dan y trwch yn A byth boed engyl gwlad yr hedd 0 gylch dy fedd yn gw^lio. Clynderwen. R. OwEXB.
PENNILLION COFFADWRIAETHOL
PENNILLION COFFADWRIAETHOL Gan v Parch. J. Doudraeth Jftnes, Clydach Vajp, am Mrs. Maggie Williams, anwyl briocl Mr. D. J. Williams, New Cottages, Francis Well, Cacr- fyrddin, yr hon a hunodd yn yr Iesu Mai 5med, 1910, yn 26 mlwydd o, ac a gladdwyd ynghladdfa y Wyddgrug Mai 9fcd, 1910. "Gostyngwyd ei nerth ar y ffoidd; byrhawyd ei dyddiau." Pan y ffurfir hoff undebau, Nid ocs neb ond Un a wyr Gant eu tori yn y boreu, Neu gat aros hyd yr hwyr; Gall yr heulwen wenu'n siriol Ar y ddauddyn ieuanc lion, Gall cyfeillion lu ddymuno Na chant ofid dan eu bron. Ond gall angeu'r fynud nesaf Osod cwmwl du uwchben, Gadael tad a'i bJentyn yma, Cipio'r fam tu fewn i'r lien; Felly bu ynglyn a'm cyfaill Yn ei ddagrau. heddyw sy'; Tori wnaetLi y llinyn arian, Collodd yntau Maggie gu. Byr fu'r undeb rhyngddynt yma, Dim ond megis mynud awr; Castell hardd eu teg obeithion A godasant—ddaeth i lawr; Ond mae'n hyfryd wedi'r cwbl I gael cofio, er yn drist, Nad oedd angeu'n gallu tori'r Undeb rhyngddi hi a Christ. Enw Iesu a broffesodd, Pwysodd arno Ef trwy ffydd, Ac mae heddyw mewn gorfoledfet Heb un deigryn ar ei grudd; Hen cmynau anwyl Seion Ganai'n swynol yn y glyn, mae'n canu'n fil mwv swvnol 'Nawr yngwlad yr engyl gwyn. Mae ei chystudd wedi darfod, Mae ei hofnau wedi ffoi, rae yn mynwes ei hanwylyd, Heb ddim bythol i'w chyffroi; Siriol wena ar ei phriod, A'i hoff faban pur dinam; Gwyr y gwylia engyl gwynfa Rhag i Gwilym bach gael cam. Corph ein chwaer sy'n dawel huno Yn nyfnderau'r briddell ddu, Xi ddaw iddi unrhyw niwed, Er yn unig yn ei thy J LJusern fawr yr adgyfodiad Sy'n goleuo r bedd yn awr, Cododd Crist, am hyny cvfvd Meirw'r greadigaeth fawr." Boed i'w phriod a'r holl deulu Gymedrol eu "alar mwy Mae eich Maggie anwyl heddyw Uwchlaw gofid, loes a chlwi; Geilw arnoch am dd'od an I'r trigfanau fry i fyw, Lie cewch byth fod gyda'ch gilydd Heb ddim blinder o un rhyw.
Advertising
^J-^C"AZINES.—The August "Windsor Maga- zine is a sumptuous Holiday Number, containing a long story, published complete in the one num- ber, by Justus Miles Forman, being the romantic history. of a great lady of Trebizond. It is a very powerful piece of work, which holds the reader spell- bound to its close, and should prove one of the most successful of its author s stories. It is finely illustrated by Maurice Greiffenhagen. The short stories of the number include characteristic work, grave and gay, by Eden Phillpotts, Barry Pain, Charles G. oJ. Roberts, H. B. Marriott Watson, Marjorie Bowen, and other distinguished authors; and the interesting new serial of Canadian life, "Hawtrey's Deputy," by HarSld Bindloss, is car- ried a stage further. Sir Home Gordon writes on Politicians who are cricketers; and John E. Raphael deals with "oome Golf xroblems." Twelve interest- ing pictures illustrate the reign of King John in the "England's Story" series, and the fine art fea- ture consists of twelve excellent reproductions of landscapes and seascapes by David Murray, R.A., together with a beautiful coloured plate of the artist's fine painting "Meadow Sweets."—In Magazine" for August some further amazing revelations concerning the terrible state of slavery and oppression among the natives race in Mexico are published in this month's "Fry's Magazine." Among the numerous other articles appearing in this issue of "Fry's" the most important are those on "How to Judge Distances," an article of ex- treme interest to all golfers, by Harry Vardon; "The Sport of Bull-fighting," a description of both 'Spanish and Portuguese methods; "National Traits in Tennis," by A. W allis Myers, and one of particu- lar interest at the present moment on "British Fly- ing Men," illustrated by photographs of all Eng- land's leading aviators, including the late Hon. C. S. Rolls. "ADVICE TO MOTHERS."—Are you broken in your rest by a sick child suffering with the pain of outting teeth? Go at once to a chemist, and sret a bottle of MBS. WINSLOWS SOOTHING SYRUP. It produces natural, quiet sleep by relieving the child from pain, and the little. cherub awakes "as bright II a button." Contains no POISODOUJB Ingredient. Of all Chemists, 1/14 per bottle. ) THOUSANDS OF CATTLE DIE EVERY YEAR. Through the Red Water (Pistro Gwaed) which could be easily saved, as proved to the hilt by heartfelt Testimonials, by using the "OLD WELSH "Cure of Morgan Dtivies, Yr Hen Siop y Druggist, Llanybyther. One Dose usually completely cures; per post 14. Three for 3/6. CALVES and YEARLINGS are now beginning to cough, owing to those death- dealing little worms in their lungs. The wise Stock-owner will dose now with MORG AN DAVTES' FAMOUS OLD WELSH REMEDY FOR HOOSE (in bottles 2/6 and cans 10/6), and prevent his young animals dying, or becoming piners and wasters. Farmers I n y zn7 n be advised. Keep these famous old remedies by you. Remember a stitch in time saves nine."
[No title]
The brisk demand for farm labourers in Queens- land is shown by the fact that a well-known farmer has jufit agreed to take a man with his wife and three children out from England, pay him JE1 15s. a week, provide him with a house rent free, and allow him aH the farm produce he requires for his family.
CLERGY ORPHAN CORPORATION
CLERGY ORPHAN CORPORATION CENTENARY MEETING AT GWESTFA SCHOOL, MANORDEILO. Ail preparations had been. made for the hoidiuy !it of the centenary festival last year, but it had to be postponed owing to tho comparatively sudden death of Gwestfa's chief iriend, Captain Richard- son, of Glanbrydan Park. This year over 200 invitations had been seat out to the clergy and gentry of the diocese, but owing to another important meeting held the same day It Llandilo, and owing to holiday-making. rhe. Hon. Chaplain (the Rev. E. Thompson-Jenkins, vicar of Manordila). had to. read a great many tele- grams and letters of regr.ec at inability to attend. Amongst those who had written were Lord Cawdor, Lieut.-General Sir James Hills-Johnes. Y.C., G.C.B., and Lady Hills-Johnes, Dolaucotlii; Sir James Will lanis- D ruziimond,, Bart., C.B., Edwins- ford; Lady Stepney; the Missess Manset; Mis» Rice: the Archdeacon of Carmarthen; the Principal of Lampeter College,. the Warden of Llandovery, etc. The Lord Bishop of the Diocese presided, and those present inciuded Mrs. Owen, The Palace, Abergwili; Mr. and Mrs. Herbert Peel; Dr. Baker, Prebendary of St. Paul's (treasurer of the Corpora- tion), and Mrs. Baker; Mrs. Ding, principal of Gwestfa School; Chief Constable Philipps; Col. Gwynne-Ha-rrisonj R.A., C.M.G.; Prebendary Gri- ffiths, Pontardawe; the Rev. H .E. Morgan, rector of Stoke Lacy, Hereford; Mrs. Pughe Ev<ins, Car- marthen; Dr. Evans, Llandilo; Dr. Taylor, Lian- dovery; etc. We greatly missed two of the Lady Visitors of the School, viz., Mrs. Mervyn Peel, Danyrailt, and Mis, Ridiardson, Glanbrydan Park, who were un- able to be present. The clergy and their wives turned up well. The Chairman spoke In strong terms of t llt interest the clergy and laity of the Principality ought to take in the Corporation, seeing the won- derful advantages that accrued from its existence. Prebendary Baker, D.D., in a powerful speech, spoke of the general work of the Corporation, and of the high state of efficiency in which the three sohols ane being kept. The ^ommitti'e believed that the best way of gaining the support of Church- people generally was to be able to point to schools properly equipped in all essential particulars, eto. The Prebendary was followed by the Rev. W. C.' Cluff, M.A. (organizing secretary), who dwelt, in a most lucid manner on the work done in the Principality. The Corporation has educated nearly 500 orphan sons and daughters of clergymen of W ales, and there are at its schools at the present moment 50 such children. In 1903 the voting sys- tem in connection with the election of candidates was abandoned, and the policy of electing all the duly qualified candidates every half-year was adop- ted. Tho announcement that Welsh pupils obtained a good percentage of scholarships at Universi- ties, and that three "old boys" were now bishops was received with loud cheers. In conclusion, Mr. Cluff made an earnest appeal for increased support, not only for the maintenance of the schools with their present number of pupils, hut also in the hope of extending the benefits of the Corporation to a larger number of clergy orphan children. The best testimonial to the value and power of the speeches made was perhaps the wish expressed by some Garnant and Brynamman ladies to do something at once for the good cause. Some sweet things (wholly deserved) were said by the several speakers of Mrs. Ding, the headmistress, whose sympathetic management of Gwestfa. School, is beyond all praise. After the proceedings in the open-air were over we had a real treat, given by the pupils, in the Dining Hall. Unfortunately, the whole of the pro- gramme was not gone through owing to lack of time, but the pianoforte solo by Mary Himlett, the recitation by Joyce Hall, the French dialogue by Gwendolen Evans and Brenda Satheld, and "Keramos .given by the whole school, were very much appreciated. After participating of tea on the lawn and the Usual votes of thanks, the party dispersed.
Advertising
BIIMI^hder MAKES DELICIOUS CAKES & PASTRY. W —PHI 11 W ■ r -IWM ii NIL I—TM———i
IMAESTEG CHA IR EISTEDDFOD
I MAESTEG CHA IR EISTEDDFOD The chair eisteddfod at Maesteg on Tuesday next promises to be a complete success and a great attrac- tion during August Bank Holidays, in view of the splendid and record entries received. In the chief choral, "Hark. the deep tremendous voice," there are six entries, and include the following well- known choirs, hence a keen and interesting com. petition is anticipated:—Rhymney United Choir (Mr. John Price); Rhymney Gwent Choral Society (Mr. Dan Owen); Cwmavon United Choif (Mr. Evan Thomas); Maesteg Music Lovers (Gwilym Taf); Maesteg Harmonic Society (Mr. David Wat- kins), and Noddfa Choral Society, Pontycymmer (Mr. J. Phillips). The contest in the second choral and male voice competitions will arouse much interest. The latter insclude such well-known champions as Kenfig Hill and Garw, and it is ex- pected that the well-known composer of "Spartan Heroes," Dr. Dan Protheroe, of America, will be present. In the children's choral, "Over the Fields of Clover," there is a record entry of eleven choirs, hailing from Ogmore Vale, Troedyrhiw, Cwmparc, Kenfig Hill, Treorchy, Taibach, Pontycymmer, in addition to four local choirs. In the various solos and recitations, there are also heavy entries. The literary side is strong in evidence, and the result. of the pryddest, the winner of which wiH be chaired, will be awaited with interest; so alteo the essay in which there are 30 entries. Not the least interest- ing will be the brass band contest,, in view of the high position recently won by some of the entrants, which include Mountain Ash, Plymouth Workmen's, Ogmore Valley Temperanie Silver, Blaengarw' Silver, and "League of the Cross," Maesteg. ^Eis- teddfodwyr can therefore look forward to a rich and interesting treat on Bank Holiday Tuesday. Special train facilities andf ifrv>oki»gs have been ar- ranged to Maesteg on the Eisteddfod day from all parts of South Wales.
MANORDEILO
MANORDEILO L).EATU.-The month of July saw the death and burial of Mr. Daniel Jones, who, for 31 years, lived at Talyfan, Llandilo, and' who 13 years ago removed to Draycote, near Rugby. Mr. Jones was one of the most highly-respected and beloved of men in the Vale of Towy, and much sorrow pre- vailed when be left the neighbourhood. One old lady who knew him well, and who had received many kindnesses at his hands, remarked thus: "If ever a perfect man lived in Wales, Mr. Jones was one." His mortal remains were laid (accord- ing to his expressed desire) in the quiet little churchyard of Bourton Parish Church. The ser- vice at the house was conducted by the Rev. R. Lees Baptist minister at Rugby, and at the church by the Vicar (the Rev. H. F. Shuckburgh). Numer- ous Welsh neighbours and Rugby friends attended the funeral, and all the bearers were Welshmen. Jones, during the time he spent at Talyfan was a most faithful member and deacon at Cwm- :fcr Baptist Chapel, Manordeilo, and acted in the same capacity for the last 13 years at the Baptist ^iiapel at Draycote. He leaves a widow and six 'children, viz. Mrs. Davies. Cwmifor Farm; Mrs. Rees, Brynhyfryd; Mrs. Williams, Berach- Mr Jones, Talyfan; Miss and Mr. Jones, Draycote. Many most beautiful wreaths were 6ent by friends outside the family, viz. :-Mr. and Mrs. Mason; Mr. and Mrs. Parriss; Mr. and Mrs. Braynton; Mr and Mrs. Whitehead; Mr. and Mrs. Elliott; and one from "The villagers of Draycote." This last wreath tpeaks volumes.—R.I.P.
[No title]
The King will hold a Counoil after his return from his yachting cruise for the signature of the Proclamation proroguing Parliament. The date has not beon fixed, but the Oouncil wiU probablj be held on Saturday, July 30.