Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
18 articles on this Page
CYNGRAIR CENEDLAETHOL ER HY'i…
CYNGRAIR CENEDLAETHOL ER HY'i FFORDblANT A GWELLIANT CORPHOROL (The National League for Physical Education and Improvement), 4, Tavistock Square, London, W.C. AWGRYMiADAU MEWN PERTHYNAS I YM- BORTHi A GWEINYDDU AR FABANOD. (Babanod iach a olygir; ond i chwi fabwysiadau yr awgrymiadau canlynol geUwch gadw eich plentyn rhag pob anhwylder o'r bronj. Cyd-rhwng Lioegr a Chymru y mae dros gant a deg o filoedd (110,000) o Fabanod dan flwydd oed yn meirw bob blwyddyn. [PABHAD.] PAN DDIGWYDD I BLENTYN FOD YN CWYNO. Ymgynghorwch a Meddyg—Nid a Fferyllydd (Chemist)—yn gynar: onide, gall fyn'd yn rhy ddi- weddar. Cymerwch fwy o ofal nag erioed i gadw bob peth yn dal cysylitiad a'r llaeth (Uefrith) yn Jan. DarUenwch o'r newydd yr awgrymiadau hyn er d'od o hyd i'r un sydd wedi ei hanghofio. Yn neillduol, ccdweh y plentyn yn gynes a sych. Gochelwch rhag newid yr awyrgylch yn rhy sydyn. YMBORTHI A'R LLAW (NEU YN GELFYDD- YDOL). Pan nad oes digon o laeth ei fam gwnewch y diffyg i fyny efo llaeth buchod yn gymysgedig a dwfr neu ddwfr-oddiar-haidd (barlev-water). Peidiwch a defnyddio llaeth (llefrith) heb fod yn newydd. Mae yn ofynol cymeryd llawer mwy o drafferth i fagu plentyn yn gelfyddydol na chyda'r fron. PAROTOAD YR YMBORTH. Gydai'r lIaeth (llefrith) dd'od i'r ty, dodwch mewn sonpon (saucepan) glan lon'd dwy gwpan-de o ddwfr, neu ddwfr-oddiar-haidd (barley-water) ar gyfer Uon'd pob owpan-dt, o'r llefrith, yehwanegweh lon'd llwy- do o siwgr tywyll Demerara, a gwnewch i gynwys y sospon ddechreu berwi; tywalltwch i jwg glan (yr hwn a ddylai fod wedi ei ysgaldio hefyd), a gorchudd- iwoh efo dernyn o fwslin (muslin) glan: gosodweh i sefyll mewn He lled-oer, a hyny heb fod yn agos i "sink" neu ddraun (drain). Gwnewch hyn ddwy- waith yn y dydd (24 awr). Peidiwch byth a gadael y llaeth (llefrith) heb orchudd drosto, ac na throchwch eich bys ynddo, ac na roddwch ef mewn unrhyw jwg, botel neu Boj-pon, nal vw ei ysgaldio yn gyntaf. Dilynwch synwyr cyffredin ac nid rheolau caeth. Os yw y baban yn ymddangos fel heb izael ei ddigoni rhowch gynyg ar y llaeth yn gryfach. Os nad aU dreuho ei ymborth, rhowch gynyg ar y llaeth yn wanach. SYMIAU 0 YMBORTH. I faban cyffredin ac yn mwynbau iechvd da y symiau ar gyfarialedd ydynt •• rhai c.anlynol:- Yu ystod y pythefno% laf—Cyfartaledd rhwng llaeth a dwfr: Llaeth 1 rhan, dwfr 3 rhan; nifer o botelau mewn 24 awr, 10; swin ymhob notcl, 4 Uon'd llwy-fwrdd; swm mewn 24 awr, oddeutu 1 peint Yr ail bythefnos-Llaeth 1 rhai, dwfr 2 ran nifer o botelau mewn 24 awr, 10; swm ymhob potel, o Hon d llwy-fwrdd; swm mewn 24 awr, oddeutu 11 peint. Yr ail fis-Haner o laeth a haner o ddwfr; nifer o botelau mewn 24 awr, 9; tswm ymhob potel, 6 llon'd llwy-fwrdd; swm mewn 24 awr, oddeutu li peint. Y 3ydd niis-Tipyn ychwaneg o laeth na dwfr; ,fr telau mewn 24 awr, 8; swm ymhob note), peint1 JJwy-fwrdd: swm mown 24 awr, oddeulu li Y 4vdd mis- Ychwnncg eto o laeth na dwfr; nifer o lx>telau mewn 24 awr, 8; swm ymhob note], 8 llon'd v SWt", nl<^Wo 24 a"'r- oddeutu 1^ peint. Y 5ed mis—Llaeth 2 ran, dwfr 1 rhan; nifer o botelau mewn 24 awr, 7; swm ymhob note], 10 llon'd Jlwy-fwrdd; swm mewn 24 awr, oddeutu 1| peint. Y 6ed lllis-Llaeth 2 ran, dwfr 1 rhan; nifer o botelau mewn 24 awr, 7; swm ymhob potel, 10 llon'd llwy-fwrdd; swm mown 24 awr, oddeutu, 11 peint. Y 7fed nns Llaeth wedi i ferwi, ac heb vch- wanegu dim dwfr; nif(kr o botelau mewn 24 awr, 6; 24'awr1" Pf6el"312 .llon'(1 Hwy-fwrdd; swm mewn <24 awr, oddeutu If peint. Yr 8fed mis—Llaeth wedi ei ferwi ,ac heb vch- wanegu dim dwfr; nifer o botelau mewn 24 awr 6- 24 awrS 14, llon'd 1IwHwrdd; ewm mewn t? oddeutu 1 chwart. dr°S mi1 ^—Llaeth wedi ei ferwi, ac heb ychwanegu dim dwfr, 6; swm ymhob potel ,14 llon'd llwy-fwrdd; swm mown 24 awr, oddeutu 1 chwart Os gelhr cael hufan, dodweh lon'd llwy-do vrnhob potel nes i'r plentyn gyrhaedd 5 mis oed: os nad olhr ei gael, rhoddwch iddo lon'd llw.v-de o "cod liver od" unwaith yn y dydd. Pan yn 9 mis oed neu cyn hyny, os oes ^anddo ddigon o ddanedd, geUir rhoddi yn vchwanegol at laeth pur (heb ddim ddwfr) yohydig o botes wedi ei mw Ud ° weS' JV\\l -vchydi^ 0 friwsion wedi ou o dodd.oT^K cryf (red gravy), neu dipvn o doddion bacon ddwywaith yn yr wythnos. neu mefrirM r\ j ?fnth neu uwd neu fara-llaeth (liGrrith) neu dameidiau o fara-monyn. forwi'yn"ysgafn.'S gelHr ychwane^ forwi yn m'-s <?ed' 8«lfir unwaith yn v dydd roddi ychydig o g,g neu bysgodyn wedi ei falu (mmced), neu datws wedi ei stwnshio (mashed) gyda grayv neu botes ffres. ,4,1' VT,WCl? by\h1.a.irodd.i caw8 na- the na chwrw na chwaith gig, oddieithr ei fod wodi ei falu vn fan DWFR-ODDIAR-HAIDD (BARLEY-WATER). r, °S fjlc^dlr, .d^f,r-°ddiar-haidd, rhaid gwneud peth newydd (fresh) ddwywaith yn y dydd I'w wneud cynierw^ch ddwy llon'd llwy-do o flawd haidd parotJ edig, rhoddweh mewn peint o ddwfr oer a berweh ef ae yna hidlwch trwy fwslin (muslin) glan. Os mai for-wi am 20 munyd. POTELAU. rubbS"ChYb?S^? defnyddio potel efo pibell "india- ridjber. Y bot^ oreu yw un o ffurf ewch ac wedi JI 1 ddynodi llwyeidiau-bwrdsL Cedwch mewn Kwa8ana«tb bob AixMor. Peidiwch a f^yddioyr un un botel am ddau dro nesafat en Ivflvm- dvrwWCh f /a^el i>r W«^STjn r5 Pei^a«y°n f ii? yr hyn all fodJn TtoS tonby rifil1 f^mser ofn i<Jdo fod yn rhy boeth heb fod yn rhy ^wr*0 7 dGth >n ddigon mawr BWYDYDD BREINTIEDIG (PATENT FOODS). Fabanod" '?WydIdd a Breintiedig i Foods) vdvnt r f Bwydydd Bragedig (Malted Foods) ydYllt Y goreu, ond gwna. blawd gwenith wedi gratio Ve-rate?! rii L- P ",lu <^i»enau eras wedi eu pur fan. "eU gr5"st,au' Aawd ceirch I wneud "pap" efo blawd gwenith, craswrh -r blawd yn y pobty nes iddo gochi vn dda. I ? -jn j JJaoth (llefrith). Rhaid idcto fod \n rhoddi "Patent. Prepared Infants' ¡"o<xJs" hob yell- llaeti, (ilefritli) a(mt hyd naB y byddo y baban HI I mls oed. iufsis A" ss' wch tldarn bvchan o <ritr ffres h,?h „ „ • lt" &&& £ & £ & £
HWNT AC YMA
HWNT AC YMA [G AN TEITHIWB."] Mae genym yr wythnos hon y gorchwyl gofidus o groniclo symudiad amryw o'n cyfeiliion anwyl a hoff, trwy wemiaogaeth angeu, oddiwrth eu gwaith at eu gwobr. Oyiixuuoi yw cotio nad yw angeu i'r Cristiou ond cenad er gyru ymaith bob anneiiwydd- wch oduiwrtuo, diweud pob llafur, drws dymuniadau, agorfa Ilawenydd, po-ih paradwys, mynedfa i wyn- fyd, porthladd y ueioeda, a dechreuad pob mwyn- derau. Yn eithaf priouol y cydmenr em bywyd i oleu canwyll, yr hwn yn tuan a chwythir allan; i'r rhoayn, yr hwn a wywa ar fyrder; i fwg-darth, i gysgod, i gwsg, 1 ddwfr rhedegog, i ddiwrnod, i awr, i foment, ac i wagedd ei bun. Mae yr wythnos sydd wedi e;n gadael yn profi yn dd-ymwad nad oes i ni yma ddinas barhaus, a hynod briodol y canodd y diweddar Barch. J. Oliver, Llanfynydd, pan y dywedodd— O'n golwg yr hen a giliant—o'u lie, I'w llwch y disgynant, 0 un i un yno ant I oer gyfwng abergofiant. Y cyntaf ganodd yn iach i'r fro-dir hon oedd MR. WILLiAM RICHARDS, CWM- IsOi iARNOG. Ymddengys iddo ioreu uun cyn y diweddaf fyaed i ddwlrnaa y cetiyiau, pan y tarawyd ef yn ei ochr gan amiail leuanc, lies eracio dwy o i eusenau. Dan- fonwyd ar unwanh am y medrus feddyg, Dr. Lloyd, Llandeiio; ond er poo ymdrech, ein cyfaill a fu farw. Cynhaüwyd tiengnoliad ar y corph gan Mr. R. Bhipiey Lew s, crwuer, ynghyd a'r nifer angen- rheidioi o reithwyr, ac we.¡i holi y nifer o'r tystion, dygwyd rheithfa.n u "Fajrwolaeth ddamwciniol." Dydd Mawrth taivvyd y gyinwynaa olaf i weddillion marwoi em cyfaill. Yu y ty cyn cychwyn cymerwyd rhan gan y Parcnn. J. vV. Williams (B.), D.D., Llandeiio, yn tfeisneg, ac Isaac Thomas, Glanyfferi; B. B. Griffiths, Cynwil; Isaac Davies, Nantgaredig; D. J. Lew.s, Gianyfferi, a James Morris, Llan- stephan. Y na cymerwyd y corph mewn elor-gerbyd, yn cael ei ddilyn gan ma 40 o gerbydau, i -g-laddle y teulu, sef mynwent L angathen, pryd y gv«fjinyddwyd gan y Parch. J. A. VViiliams, ficer. Yr oedd yr vmadawed g yn un o amaethwyr mwyaf parchu9 y gymydogaeth, yn flae-nor gydag enwad parchus y Trefnyddion Caifinaidd yn y Croats Inn, ac wedi bod yn arweinydd y gan am flwyddi lawer. Ei hyfryd- wch oedd gwaith y cysegr bob amser, a gwagle deimlir ar ei ol. Bu yn ystod ei dymhor yn warcheidwaid y tyiodion, ac un o'r ffyddloniaid oedd efe bob amser ond ein cyfa.il nid yw mwy, efe a fu farw wedi cyrhaedd yr oedran teg o 79. Cysured y net y plant sydd yn eu hiraeth, un o hoaynt wedi dvchwelyd am dro o wlad y gorllewin, heb feddwl daearu ei anwyl dad cyn dychwelyd i fyirwes ei deulu hoff. Bydded heddwch i lwch ein cyfaill hyd y boreu mawr. GRIFFITH LEWIS, NANTGWYNNE. Cymeriad difrychau eto wedi ei symud o'r "byd i'r hedd, wedi gweled 86 o flynyddau yn yr anial dir. Cafodd ef gystudd maith, ond dioddefodd ef yr oil yn dawel ac yn amyneddgar. Daearwyd ei farwol ran yntau yr un dydd a'r uchod, yn ngardd gladdn Rhosmaen, Llandeiio. Yr oedd yntau yn flaenor parchus gyda y Methodistiaid yn Heol Newydd y dref, a gweinyddwvd ddydd y cynhebrwng gan ei weinidog, y Parch. R. Robert Davies. Nodded lor fyddo ar y galarwyr, a huned yr hen bererin mewn hedd yn ei argel wely. DAVID EDWARDS, CWMRHIDYLL. Yntau, yn v dri-ugainfcd flwyd o'i cedran, wedi teithio y llwybr ar hyd yr hwn ni ddychwela, wedi bod yn anhwylus am gryn amser. Byddai efe yn addoli gyda phlant a pnobl yr Arglwydd yn Siloh, Penybanc, a bydd yn chwith heb ei bresenoldeb yn nghynulliadau y saint. Cymerwyd ei farwol ran yntau mewn elor-gerbyd i Manordeilo, a gwasan- aethwyd yn y ty cyn cychwyn gan ei weinidog-, y Parch. Stephen Thomas. Nawdd y Nef fyddo dros y weddw (sydd mown unigedd ar ei ol. THOMAS JONES, DYFI COTTAGE. Gorchwyl hynod annymunol yw croniclo marwol- aeth sydyn y gwr da uchod. Boreu Liun, Mawrth 28ain, cawsom y nleser o fod yn ei gymdeithas felua am gryn dipyn. Yr oedd yn ymddangos mor fywiog ac iachus, ag y gwelsom «f erioed. Cymerai ran bwysig yn nglyn ag .etholiad aelodau y Cynghor Dosbarth. Yr oedd yn benderfynol i eicrhau ei anwyliaid gyda mwyafrif ^ylweddol; ond cyn mach- lud haul nos Lun, tarawyd ef gan boenau dirdynol yn ei ranau tufewnol, nes cyn haner aydd tranoeth, •ehedodd ei ysbryd at Dduw, yr Hwn a'i rhoes. TaBodd yr amgylchiad sydyn a phruddaidd alar .cyftredinol trwy yr h611 wiad. feaer maen oedd Thomas Jones wrth ei alwedigaeth, a gweithiau gyda chymeradwyaeth neillduol ar yst-ad y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Cawdor, a llonder yisJpryd oedd ei weled yn dyfod o gwmpas i gyflawni ei wahanol oruchwylion. Paraleiswyd yr. holl wlad pan 4edaeniwyd y newydd am ei farwolaeth sydyn. Pan vn siarad ag ef ychydig oriau cyn ei ymddatodiad, teimlem y gallem gymeryd prydles ar ei fywyd, gan mor iach, siriol, a hemyf yr ymddangosai; ond gostyngwyd ei nerth ar y flordd, ac er pob cym- horth meddygol, diangodd o'n golwg yn niwl caddugawl y glyn. Bydd ei farwolaeth yn golled cyffredinol i fyd ac eglwys. Bydd yr hen Fam yn Llangathen yn wag hebddo; yr oedd yn gyfaill trylwyr i'r ficer, a byddai ei air a'i gynghor ef bob amser yn gymeradwy a derbyniol iawn. Cymerodd ei angladd le dydd Sadwrn diweddaf, pryd y gweinyddwyd y Parch. J. Alexander Williams, ficer; Parch. J. S. Jones, Cwrt Henri, a'r Paroh. B. P. Griffiths, Gelliaur. Gadawodd dri mah a.'u teulu- oedd mewn galar mawr ar ei ol. a'r boll wlad hefyd a alarasant am dano ef. Collodd ysgrifenydd y llinellau hyn gyfaill yn ngwir ystyr y gair; ffynai yr anhwyldeb rnwyaf cyd-rhyngddynt, ail i eiddo Dafydd a Jonathan; ac anhawdd iawn sylweddoli y ifaiui fod ysgariad wedi cymeryd lie; ond rhaid yw cydnabod hyn. Huned felly ein brawd mewn hMd hyd foreu mawr agoriad y llyfrau. Ein cyfaill a gollasom Yn angeu yn y glyn, Dioddefodd boen arteithiol, A dirdyniadau tyn. Wrth wcFd y dlWlS ystafeil, Lie gynt. y byddai ef, A gwel'd y fan Ue cysgai, Ond nid oedd yno lef. Wrth ganfod mor ddifywyd Y corff a gawsai barch, Anghydsain swn y tywod Yn disgyn ar ei arch. Archollwyd ac archollir Ei fTryftdiau nos a dydd, A'r dagrau'n ddiarwybod A dreiglant tros y rudd. Ond Ah! os llwÿddodd angeu I ddatod rhwymau tyn, Hyderwn gael cyd-gwrddyd Ryw ddydd ar Sion fryn. Er canu llawer vma A thelyn fach y llawr, Cawn delyn dlysach yno Yn y gyminanfa fawr.
EISTEDDFOD LLANARTH
EISTEDDFOD LLANARTH RHIF 20. TRAETHAWD, NODWEDDION Y CAHOl." Iae dau draethawd yn y gystadleuaeth uun- ''Egwan" a. "Shirgar." Cyrbaetldodd tra«cthawtl "Brodor" i Jaw yn rhy ddiweddur. ddau yn draethodau pur faith, ond eiddo "hirgal." yw'r meithaf-mae yn 18 tudalen ffwlscap, mewn llaw- ysgrif farf Mae r ddall yn draethodau da. yn gynyrch meddyliau clir, gan Jggrifenwyr wedi rhoddi cryn astudiaeth i'r cwestiwn. Mae r ddau yn ysgrifenwyr pur dda, ond o ran arddull y goreu yw "Shifgar." 1. ''E^gwan.—Cyiner ef yr oohr oleu yn nghymeriad y Cardi. Yrnhlith ei wendidau gesyd ei btirodrwydd i ymfoddioni ar bethau fel ag y niaent, ei ofnusrwydd mewn masnach, ac ymhlirh ei nod- weddion daionus noda ei ymdrech grvastadol i eefydlu ei serch ar bethau vylweddol, ei allu i ddygymod yn ainyneddgar a lluaws o aafanteision, symlrwydd a naturiolcTeb, Hettygarwch, crefyddol- a gofal am ei irarripf. G-elir mai ychydig yw nifer rhinweddau y Canli, mewn cyniiiariaeth, end rhai sjdd yn ei nochveddu yn lhai pwysig a rhagorol iawn. Gallasai "Kgwan" osod "ail ei <wleilad yn lN^ttaeli nag ydyw, a phe g\\naethai, buasai'n haws, iddo ysgrifcnu arno yn fwy 11yspyddol. 31ae yn ysgrifenwr tlithrig. ei gystrawen a'i siileb- iaetfi yn weddol ddifai. 0 ran arddull y mac gan- ddo ddillygion amlwg. Defnyddia oimod o eiriau i osod allan ei feddwl, ac ymestyua at fod yn Hcxieuog. "lap ewyllys ei galon yn loi-i yn dona gwynion ar draethau ei giocsawiad. 1<<■ gytuna pobl Lianartli a lla«or o tldysgeidiaeth y tracthawd, er eilgraipht, lie dywed, "Mae r Cardi yn incd<Iu ar nodwetld gymliwysiadol i wneyd ofieiriad ac esgob reilwng anrhydedd y swyddau uchel yna. Mae'r Eglwys Wladol wedi ilerbyn daioni anfesiiml o^ldi- wrth wasana<-th y Cardi ar hyd y blynvddau." Buasai'n well iddo na phentyvu gosodiadau y naill ar hen y llall, fel y !II¡ yn rhy fynyeh, g<'isio brufi rhai pcthau a dclyw<>(l, ac arh ro.'iviidu ychydig yn fwy uwchben y testyn. Cn « lIodwf,ddioll Hinbell i (Jardi vdvw ei fod yn hoff o biofion ac '0 athit)ninetli. Er hyn i gyd y inae au "Egwan" draelluiwd lied ,Ida. 0" denfyn ef i'r wasg, tlylui cryn lawei- o'r gyllell ysgytiiru, neu fe fydd i bensil Ia" yr Jlygydd wneyd ei 01 yn bur ddwtn arno. 2. "hirgar.;< Teimlwn with ddarllen < iddo wan" ei fod yn faitl), "lid y mae ti'aethnwd Shir- g-ar" deirgwaitli ineitliach. uc yn cynwys llawer uor- 1110d ar y testyn. Ymdn'r eystadleuydd \11 onnodol yn y <lechreu gydag lau-h a ehene<llyddi«teTh Sir Aberteifi. Ni a gawn bobpeth sydd «>isieu arnom wdxxl yniroti ar y (H'liau hytty gan aekwlna dysgedig Dirpvwyaeth y Tir yn Nghymru. yn en eyfro) ddvtldorol elsh Peopto." "V inlihtli nod- wefUlion y Cardi uresyd ef ddiwydrwydd a darlvid- neth, hoffder at hw-jnoniaeth, yspryd anriuiaethus. Sccelt i^t fro ei febyd. gwliulgamch. ofergoeliaeth, oariatl at ten a chun, ffraetliineb, at-hrylitli. moeiol- ddJ, sefydlogrvv ydd. dew rder a phenderf^ nolrwydd, caredigrwydd a haelioni, diwyliiant. gwelediad. cref- yddolder yn cynwys teyrngarwch i <'gwyddorion a gwirionedd ac yspryd cenltadol. Gw»'lir illdo osod seiliau helaeth i'w dy, a. gallasai eu gosod yn helaethach wedyn, pe mynasai, o herwydd nid yw, er hwyed ei anadl wedi dyhyspyddu ei destyn mewn un modd. Teg yw dweyd hefyd, na ddarfu iddo an- wybyddu ochr dywell cymeriad y Cardi. Gesyd ei fys yn awr ac yn y man ar lawer ysmotyn du ynddo, ac yr oedd ganddo berffaith hawd i wneyd hyny. Yn wir galwai goneetrwydd a ffyddlondeb i'w bwne arnft edrych ar ddau tu y ddalen. Y mae yntau yn ys- grifenwr llithtig. eglur a medrtis. Nid oes ball ar ddylifiad ei feddwl, ac fel rheol y mae yn dweyd synwyr o hyd. Ar yr un pryd byddai yn well iddo gadw'r ffrwyn yn dynach nag a wna ar ei anifail. Ei bechod parod ef yw ail adrodd ei hun. Gallasai dalfyru ei draethawd drwy arfer cymldeb ar ei eiriau i haner ei hyd prosenol, heb golli dim ond enill llawer. Sylwer fel yr ail edrydd ei hun, ac y nydd yr edefyn i hyd dibendraw o dan y pen cyntaf sydd ganddo-diwydrwydd a darbodaeth. Mewn oes fel yr eiddom ni, pan yw amser yn brin a gwethfawr, a chymaint o bob math o lyfrau a. thraethodau yn dyfod allan o'r wasg, dylid arfer pob cynildeb wrth ymwneyd a thestyn, neu ei adael heb ei ddarllen a gaiff y rhan fwyaf o'r hwn a ys- grifenir. Ofnaf y cynygia ein pwyllgorau destynau rhy rwydd i ymgystadlu arnynt. Dyma'r testyn, "Hanes hen gymeriadau Pentref Llanarth yn ystxxf yr ugain mlynedd diweddaf," am draethawd ar yr hwn y cynygir gini. Ni cheir cystadleuaeth o gwbl, am yr unig reswm. mae'n debvgol, y buasai'n ofynol i'r cystadIeuwyr ymdrechu ac ymchwilio ychydig er mwyn dyfod o hyd i'r wybodaeth angenrheidiol- Gobeithio y cynygir y wobr hon y tro nesaf eto. Y mae arnom eisieu help yr eisteddfod i ymdrin a thostynau fel hyn. O'r ddau, "Egwan" a "Shirgar," yr ysgrifenwr goreu yw yr olaf. Ar yr amod iddo ddwyn oi draethawd o fewn eyleh rhesymol, rhodder wobr. Gwnai y pensil bob gwaith sydd eisieu mewn hanner awr. W. EILIll EVANS.
. EISTEDDFOD DREFACH
EISTEDDFOD DREFACH BEIRNIADAETHAU Y FARDDONIAETH CAN Y PARCH. SYMLOG MORGAN. PRYDDEST Y GADAIR- "SYR, NI A EWYLLYSIEM WELED YR IESU." Derbymwyd saith o bryddestau—pryddestau go wychion, ond y mae genym un gwyn yn erbyn bron yr oil o'r cystadleuwyr—nid ewyn am nacl ydynt yn barddoni, ond am nad ydynt yn canu yn ddigon testynol. Os rhosvn tydd y testyn, dyweder, arno ef y dyhd canu, ac nid ar y drain a'r drysni o'i gylch, ao yn mhell oddiwrtho. Y inae y bai o an- tfyddlondeb i'r testyn yn gorwedd i raddau, mwy na lai, wrth ddrws pob un o'r ymgeiswyr am gadair y Drefach. "Ap Idris."— Pryddest wastad, lefn a thyner yw eiddo "Ap Idris." Cana yn ddidramgwydd a inelus. Y mae ei fesurau yn csmwyth ac ol llaw gelfydd arnynt, ond nid yw wedi myned i mewn i deml gwirionedd y testyn—rhyw ganu o gwmpas y cyntedd allanol y mae, ac weithiau clywir seiniau ei delyn yn d'od o le pellach na hyny. Yn sicr trouliodd ormod o'i amser cyn d'od at ei testyn, a gwariodd ormod o'i nerth i foli gwrthddrych ei destvn, wedi dyfod o hyd iddo. Y mae ganddo lawer syniad tlws a llinell brydferth yn nghorff ei bryddest, on(1 nid yw y rhai hyn ar ddyheuad y Groegiaid am "Weled yr lesu." "Coedvanus.Dyma bryddest yn cynwys cryn doraeth o feddyliau byw a thlysion; ond y mae Coedvanus eto. fel Ap Idris, yn euog o adael ei destyn a chrwydro yma a thraw i chwilio am flodau a mel ar hyd feusydd nad ydynt yn ffinio a'i destyn bob amser. Nid yw yn canu nemawr ddim ar ddyhead y Groegiaid am weled y Crist. Trueni fod •bardd mor wych yn boddloni gadael y Groegiaid mor ddisylw, gan mai yn eu cwmni hwy y byddai yr unig gyfle iddo gerdded i gvmydogaeth y coed, yr aur, a'r clod. "Maelor."—Fel ei gyd-ymgeiswyr, syrthia Maelor i'r camwedd o adael y testyn heb ganu ond ychydig iawn arno. Attegir yr hyn a nodwyd gan gyiillun y bardd, a dyma fe:— "Dyhead y byd am Grist." I.—Y CYFNOD 0 FLAEN CRIST. (a.) Abraham, (b) Esaiah, (c) Malaelu, (d) Y genedl Iuddewig drwy'r aberthau a'r cysgodau. II.— EI GYDOESWYR. (a) Doethion o'r dwyrain, (b) Y Bugeiliaid, (c) Gwerirr Galilea, (d) Uchelwyr Judea, (e) Y Groeg- iaid III.-EI OLOESWYR— gwahanol genedloedd y byd. Fel y gwelir oddiwrth y cynllun, ychydig bach o le ryda y bardd i ddy- muniad y Groegiaid. Pe byddai Maelor wedi canu mwy ar y testyn. deuai yn llawer nes i'r gadair. Er y diffyg hwn dengys yr awdwr ei fod yn mcddu awen firain a thlos. "Mab y Wawr."—Cawn gan y bardd hwn bryddest dyner a phrydferth. Nid yw Mab y VVawr yn esgyn yn uchel nac yn disgyn yn isel chwaith. Canu yn dra gwastad a naturiol. Dichon nad yw yr awdwr wedi bod ar ei orou, neu ynte ei fod wedi cyfansoddi mewn brys i ddal y llythyr-gludydd. Ar y tudalcn olaf ond un cana dipyn yn rhyddiaethol, ac y mao rhywbeth yn debyg i dor mesur ganddo; ond er y brychau amlwg hyn, cvfansoddiad mirain, esmwyth, a darllenadwv yw eiddo Mab y Wawr. "Zaccheus."—Dyma fardd gwych, ac yn ddiddadl un o-oreuon y gystadleuaeth: ond yn anffortunus y mae ei bryddest wedi ein siomi yn fawr, nid am fod ynddi frychau mewn mydr a chorfan-nid am nad oes ynddi feddyliau byw, wedi eu gwisgo yn y wisg oreu, ond am nad yw agos yn ffyddlon i'r testyn. Gresynus i fardd mor fyw a thlws adael y Groegiaid a'u dyhead am weled yr Iesu. Safodd Zaccheus ormod o lawer tua Bethlehem gyda Mair a'r Baban Iesu, a chrwydrodd gryn lawer heblaw hyny. Gwir ei fod yn crwydro yn dlws (fel y mae y gwir fardd yn gwneyd), eto nid dyma y ffordd i'r gadair. "Socran^s."—Dyry yr awdwr hwn bryddest 11.1 goeth a. chref i ni—cana mcwn mesur cywrain, ond nid ydym yn sicr nad yw y mesur yn fwy o lyfethair nag o gymhorth i'w awen i ddyweyd ei neges yn y modd mwyaf hapus a barddonol. Sylwasom £od rhai' pennillion a llinellau rhyddiaethol yn y bryddest-, ac efaUai cawn gormod o antSoddsiriau; ond ar y cyfan. y mae hwn yn gyfansoddiad gwir dda mewn ncrth meddyliol, a cheir ynddo ambell ergyd beiddgar a phennill byw. "Simon o Cyrene."—Dyma, bryddest hynod lan a thlws. Cana yr awdwr yu aafuriol ac eglur, heb ol gorymdrech ar ei linellau. Gyda'i fod yn loew a ffyddlon i'r testyn. Nid yw hwn yn fwy gyd- ymgeiswyr yn hollol ddifrychau, ond efe, serch hyiiy, yw y glanaf oddiwrth wallau. Darllenasom jr oil o'r pryddestau drosodd a rhrosodd, a chawsom lawer o fwynhad, gyda'r drafferth, o chwilio am y teilyngaf i eistedd yn y gadair. Byddai ein mwyn- had yn fwy a'n traffertii yn llai pe byddai'r beirdd wedi aros mwy gyda'r Groegiaid vn Jerusalem. Wedi mesur a phwyso, pwyso a mesur y goreuon I yn y gystadleuaeth, daethom i'r penderfyniad mai y goreu o ychydig ydyw "Simon o Cyrene," ac efe bia'r anrhydedd o eistedd vn Nghadair y Drofach, Pasc, 1510. PENNILLION Y GOLEUNI." Daw i law bump o gyfansoddiadau. "Ymgeisydd." — Cyffredin o ran meddwl a barddoniaeth ydyw penillion "Ymgcisydd." Nid llinellau ar y goleuni sjydd ganddo mewn gwirionedd, ond canu y mae ar yr hyn a ddigwyddai yn absenol- deb y goleuni. Y mae ei gorfanau a'i odlau yn gywir, ond sylwasom nad yw ei sillebiaetli yn glir oddiwrth wallau. "Min-y-Mor."—Nid yw hwn nemawr gwell nag ingeisydd." Y mae ei syniadau yn hen a chy- ffrodin, a cheir ei fod yn esgeulus mown sillebiaetli. Os ieuanc yw Min-y-Mor, aed rhagddo. "Ymarfer hadfer hi"; "I fyny bo'r nod." "Lleufer."—Dyma bennillion 11(><1 dda ar y cyfan. Gwyr "LI.eufer" sut i farddoni, ond o ddiffyg amser, neu o ddiffyg gofal, nid yw wedi rhoddi mynegiad clir o'i feddyliau yn y pennillion hyn. Dylai bardil mor dda fod yn ofalus i osod y wisg oreu am ei syniadau. Nid hapus yw dweyd am y goJeuIIi- "Pelydru dy ddrychiolaeth I'r ceryg dan fy nliraed." Anurdda llinellau fel hyn gan dda. "Ifor."—Dyma bennillion wedi eu gwau yn ofalus. Y mae y wisg ar y cyfan yn lied loew a glan, ond nid yw y syniadau yn farddono! iawn. Pe byddai barddoniaeth y pennillion hyn cystal a'u eel- fyddyd, ni fvddai ynom y petrusder lleiaf o'u gwobrwvo, ond nid y wiser vw v cyfan mewn barddoniaeth. Nid dillad yw')- dyn, ac nid celfyd<lyd yw barddoniaeth. "Ivor."—Dyma bennillion tvner a thlysion. a'r ymgais oreu yn y gystadleuaeth i )-odd! i ni farddon- taeth ar y goleuni. Ceir yn y gan anivai syniadau byw ac ergydion barddonol. Nid yw yr ymgei.-wyr hyn oil yn d'od i fyny disgwyliad. ond y ddau oreu o gryn dipyn yw "LIeu fer" ac "Ifor," a'r goreu o'r ddau ydyw Ifor. KNGLYN- "ELI SEN." Daeth i Jaw bedwar-ar-bymtheg o englynioji ar y testyn barddonol hwn; ac eithrio eiddo "Myfyr IIcdyn" (No. 1), John Bowen, a Disgybl, y rhai sydd angliywir mewn cynghanedd. ymrana v gwedtlill i ddau ddosbarth. YII yr nil ddosburih, saif Myfyr Ileilyn (No. 2). Celt, Trugarog. Pantydwi-, Llinos, Carnegie, Philanthro, Klusetiwr (No. 2), ac Elusenwr (No. 1). Ar y cyfan y mae englynion yr awdwyr hyn yn rhai go dda. Y mae nob un ohonynt yn dango," meistroiaeth ar y mesur caetli. Bai perthynol i bob awdwr ydyw diffyg nerth a newydd- deb. Mewn enir'iyn disgwylir cynghanedd gref ac ergydion hyw. Xicl ydynt yn cael digon o'r ddau- betli a nodwyd gan feirdd yr ail ddosbaitli. Yn y dosbarth cyntaf, saif Diok-liv-'ii, l^iusenui- (No. 3). Gwr bach o y Borth. Samai iad. LJaw.aoron.1 Rhagfyr, a Glan-y-mor. Dyma englynion rha-jorol. Y mae v gwaelaf yn mhlith y rhai hyn yn haeddu y wobr; olld ein gorchwyl IIi" ydyw d'od 0 hyd i'r fforeu yn v gystadleuaeth campus lion. Tleh y pe.trusder lleiaf, tlywedwlI mai J- goreu o gry" dipyil yw englvn (ilan-y-Mor. Dyma un o bethau goreu v cyfafisoddiadau l>arddono! Eisteddfod > Drefach eleni. —Ar air a cliydwybod, SVMI.OO.
Advertising
As a Safe, Permanent, and Warranted Cure fo; Pimplep, Scrofula, Scurvy, Bad Legs, Skin and Blood Disease and Sores of all kinds, we can, with confidence. recommend CLARKE'S WORLD. FAMED BLOOD MIXTURE. Of Chemists every- > where.
Y DIWEDDAR MR. WILLIAMS, RHYDFACH,…
Y DIWEDDAR MR. WILLIAMS, RHYD- FACH, LLANGELER. Borel! d,yJd (lwcncr diwetldaf daeth v nowydd H-nn m aiT fanvolaeth y diweddar Mr. John 'Wil- wed, >; 1 f ;U' <>r /od -v S-ynydogaeth me"* wedi d pharot'n yn ystod yr wythnosan diweddaf'°ar gyfer y newydd, eto siomedig zawn ydyw Ztod v vn f V(l jr y" ng,yn a'i cnw- Cafodd ei daro yn glaf ychydig amser yr, ol yn sydyn, ac <r hvnv amddifadwyd et o i leferydd. Er mai dvfod i'r enill n WHaeth' orv° vn yr amser hir y bu v :1„en"V,iirchuV'n. ,-Tr h(Al ardal, ac vr oedd y .sjfarwydd iawn braidd truv vr r>ll TYI a Teili a chvlchoedd inwy ean- V hvL r ^7° di-ragfarn ydoedd heb fedd ° D-Vn,f^ a hunanoldeb. Nid oedd dim a f^ir vn'fwl '^L,^ ganddo na gwenuiith a thafod teg. Nid ymcreitiai Jv",l C a chyhoeddusrwydd un amser. Metldoi ar gad a r syntad goreu am geffylau, etc. IT fe p.vnwr a gwerthwr ceffylau bu Mr. WilUanH Rhv 1 fach yr, un o wyr hla.-naf y cyxnydoga au S* r < e, d e, etiu yn adnabyddus trwy ranau "an- » Jr oe,l<l ( ere<ligloII a M.vrddin. Rhoddai gefno-actJi" Liw. 1 fudiadau aniacthy<klol. Yr oedd vn "vniwvn aswr eang, a hyny niewn dull gwir dawel a'di-vm" ffroM yn wastad. Yr <x-dd ei ddynoiiaeth vn Jliwn or nodwedd -yn,wynai-gar. Yr nedri ir. ewyHysgar 1 estyri cydymdeimlad svlweddol, ac'nid o.dd angen am un mwy rhyddfrydig ei egwvddor i !,<iniatai unrhyw gais rhesymol. Alae .rau |>vs"-otuvr trlanau ,• leili hrawlion sylweddol o" hvn obleo-'id byddai yn boddlom iddynt fyned tlr^ ,f Uel'Tf' "ysf.,ta' 'r n;ul oedd vnddo v ^ronvn Ueiaf o duedd at g.vhooddusrwydd. ,.t(> vr" 00,Id ™ Lghv\>wr cywir n CJieidwadwr flvd-l!on. Gwelir ei csieu mewn llawer cyfeiriad. a thoin.lir hir.eth itili goneM am dano gan gylch o gyfeillion galarus.
Advertising
For Cakes, Pastry, Pu<Wlngs and Plea. [BORffleKSJ BAktqG POWPER
EISTEDDFOD Y GROGLITH, LLANARTH
EISTEDDFOD Y GROGLITH, LLANARTH Yn mysg y pethau a fu y mao Eisteddfod y Grog- lith, Llanarth, am 1910; er hyny, y mae ei dylanwad yn parhau, ac y bydd iddo i barhau hefyd am amser hirfaith. Dyua. ydyw caalyniad naturiol pob eefydliad daionus—pobl yn ymborthi ar y ffrwyth a acddfedodd ar yr achlynur, ac oherwydd hyny, yn nerth ym ymborth, a fwytasant yn alluog i gerdded rhagddynt amgylch-ogylch yn meusydd prydferth ac enaid-gynhyrfioi Ilenyddiaeth a chan. Hir y parhao hockll y sofydlad hynaf a godidocaf y Cymro! I ddychweiyd at ddigwyddiadau y dydd a grybwyll- wyd uchod. Yr oedd yr hin, er yn oer, eto yn hollol ffafriol i'r fath achlysur, ac mewn canlyniad daeth torf luosog o garedigion cerdd ac awen ynghyd i fwynhau y rha-glen ardderchog ag oedd y pwyll- gor wedi barotoi. Llywyddwyd gan Mr. David Rhy, bar-gyfreithiwr, Llundain (boneddwr wodi ei eni ar Lan Llethi, yr hwn Bydd mewn parch a bri yn mysg y rhai sydd ao wedi trigo ar ei glanau). Arweiniwyd gan y Parch. O. T. Vaughan Davies, gweinidog y Methodistiaid Calfinaidd, Llanarth. Y beirniaid oeddynt—Cerddoriaeth, Mr. M. De Lloyd, G. a L.T.S.C., Aberystwyth; barddoniaeth a Rhydd- iaeth, y Parch. W. Eilir Evans, 7, Clare-gardens, Caerdydd; adroddiadau, Mr. Dan Jenkins, C.M., Llanfair (yr hwn hefyd a ddarllenodd v feirniad- aethau ar y farddoniaeth a'r rhyddiaeth vn absenol- deb anooheladwy y Parch. Eilir Evans); y gelfyddyd- waith, Mrs. Capt. Lewis, Aldborough House, Aber- aeron, a Mr. D. D. Jones, Lon, Neuaddlwyd, Ciliau Aeron; trysorydd, Mr. J. C. Jones, Llanarth. Bu y pwyllgor yn ffortunus iawn yn newisiad yr ysgrifenyddion, sef Mr. T., E. Thomats, Ffynon- gloch, a Mr. H. Gordon Rees, Tycoch, y rhai sydd wedi eu magu ar fronau yr eisteddfod, ac hawdd ydyw credu fod y ddau wedi gweithio vn egniol iawn er hyrwyddo llwyddiant y cyfarfod diweddaf, a phriodolir ei ffyniant i'w hymdrechion canmoladwy. Teg ydvw dvwedyd fod dyfarniadau y gwahanol feirniaid wedi rhoddi boddlonrwvdd cyffredinol, a teimlai yr amrywlol gystadIeuwyr eu bod yn cael eu pwyso a'u mesur gan foneddigion modrus a galluog yn eu cylchoedd priodol. Wele rcstr o'r cvstadleu- wyr buddugol:— Unawd i blant dan 10 oed, "Cuddia dy ofid" ("Swn y Juwbili," Rhan 1)—1, Sarah Davies, Penlan- noeth, Mydrojlyn; 2, Ceri Jones, Tycoch, Llanarth; 3, Sarah Roberts, Llwyncelyn. Deg yn eystadlu. Adroddiad 1 blant dan 10 oed, "Meddyliau Plen- tyn 1, Sarah Davies, Penlannoeth, MydroTlyn, 2, Nellie Lloyd-Jones, Cefncarnau, Cross Inn; 3, M. A. Edwards, Cilwendeg, Ceinewydd. Gwobr arbenig, Jack Poole, Derlwyn, Llanarth. Naw yn cystadtu. Anerchiad barddonol gan Iynarthog." Gwyntcll; Mr. John Thomats, Penrhiw, Mydroilyn. Unawd i blant dan 15 oed, 'Rwy'n gweddio drosoch chwi" ("Swn y Juwbili," Rhan 5)-1, Maggie May Owen, C-elyn Villa,. Llwyncelyn; 2, Edith Morgan, Penybont Imti Llanarth; 3, Rachel A. Davies, Pare Villa, Oakford, Deuddog" yn eystadlu. Adroddiad 1 blant, dan 16, oed, "Ond vw e'n beth 1, Sarah Davies, Penlannoeth, Mydroilyn; 2 Kato Thomas, Penrhiw, Mydroilyn; 3, Sarah Ann Tyhen, Mydroilyn. Deg yn eystadlu. ■i* m ar Hosan—Miss M. J. Tbomas, Penlone, Maenygroea. C'rys Gwlanen i Wryw—Miss Davies, Tirsrwvn Cross Inn. ° J Deuawd i blant dan 15 oed, "Y Deryn Pur" (People's Welsh Songts)—Edith Morgan, Penybont Inn, Llanarth, a Oissio Jones, Pontrefelin, Oakford. Ffon Gelynon Mr. John Thomas, Penrhiw, Myd- roilyn. Cyfieithiad o'r Sawneg i'r Gymraog, "Be True" (Horatio Bonnar)—Mr. Isaac Evans (Granellian). Blodva, Mydroilyn. Cyfieithiad o'r Gymraeg i'r Saesneg-Mr. D. Jones, C.M., Mjdroilyn. Unawci i rai na fuont yn fuddugol o'r blaen Fechgyn Cymru." (Ap Glaslyn)-Miss Hilda Jon, i entrefelin, Oakford. Pump yn eystadlu. Deuawd, "Excelsior" (Balfe)-Mr. J. Davies, Fron- las. a Mr. Sam Davies, Bronwion, Beulah Ffon Ddraenen Ddu (heb varnish), wedi ei thori yn 1910—Mr. Tom Joneis, Tycoch, Llanarth. Her-unawd "Load, kindly Light1' (D. Pughe ii.vans)—Mr. John Davies, Fronlas, BeuJah. Ateb chwech cwostiwn, mewn ysgrifen, allan o Alun Malx>n (Ceinog)-1? Mise Anne Bowen, ^rc?n l>ark, Mydroilyn; 2, Mr. D. Jones, CM., Mydroilyn. Pedwar Penill byrfyfyr, "Tariff Reform"—Mr T. Thomas (Glynarthog), Blaendyffrvn. Llanarth. Chwech vn eystadlu. p.Can' swlad nag Arglwydd"—Mr. D. R, Davies (Gledlyn), Cwrtnewydd. Can, pedwar penill, "Pentref Llanarth"—Mr D. P- Davies (Cledlyn), Cwrtnewydd. Lnawd soprano, "Y Bwthyn ar y Traeth" (D. JenkmsJ-Miss May Angel, Brown Hill, Cross Inn. Pedwarawd, "Pe bawn yn loyn bvw" (Owain Alaw) I arti Maonyrjroes, dan arwciniad "Ap Niool." 1 Adroddiad, "Y Gof" (Gwilym Hiraethog)—1, Miss Anne Bowen, Green Park, Mydroilyn. Pump vn I cyKtadlu. J Ciaawd tenor, "Nant y Mynydd" (W. Davies)-I, Mr. Sam Lewis, Brynbedw, Rhydlewis. Cor Merched, heb fod dan 9 mewn rhif, "Bethle- sfrem" (W. Lewis, Llangyfelach)—Cor y Wern, dan arweiniad Miw A. M. Thomas, Brynawel. Wythawd, "Y Gadlef Ddirwestol" (R. T. Hughes, Coedpoeth)—Rhanwyd y wobr l'hwng Barti Llwvn- celvn (arweinydd, Captain B. P. Thomas, Dryslwyn), a Pharti Capel y Methodistiaid Llanarth (o dan arweiniad Mr. Gordon Tvcoch, Llanarth. Can Ddifyfyr (action song) ar gyfer cynghefddau ysgolion dvddiol, geiriau yn unig-Mr. D. R. Davies (Cledlyn), Cwrtnewydd. Englyn, "C ymydog"—Rhanwyd y wobr rhwng Mr. Thomas Morgan. Nantcoed, Pencarreg, a Mr. T. Thomas (CJfynarthog), Blaendyffryn. Traethawtl, "Nodweddion y Cardi"—Mr. Thomas Hefin Thomas, Nantyfeinen, Nantgaredig, Caer- fyrddin. Unawd baritone, "Y Baehgen Dewr" (Dr. Parry) —Mr. Sam Davies, Bronwion. Beulah. Pedwar yn oyistadlu. Ffraetheh-Rhanu rhwng Master Hywel Jones, Post Office, Llanarth, a Master E. Arthur Thomas, Penrhiwfach, Llanarth. Traethawd (eyfjrngedig i ferched), "II anfod ion Cartref Dedwydd"-l, Miss Caro Davies, Corner Shop, Tregaron: 2, rhanu rhwng Miss Evans, DarfaJ, Oakford, ac "Ofnus." Cor Meibion, heb fod dan 12 mewn rhif, "Troi yn Davies)—Parti o dan arweiniad Mr. T. Lloyd Evans, Castellygeifr, Llanarth. Talwyd y diolchiadau arferol i'r oil o'r swyddog- ion ar gynygiad Mr. T. Lloyd Evans, Castellygeifr. ac eiliwvd gan Mr. John Rees, Beechwood, a Mr. David Rhys. bar-gyfreithiwr. Terfynwyd trwy ganu "Hen Wlad fy Nhadau." Trwy ganiarad caredig y Golygydd cyhoeddir yr oil o feirniadacthau y Bardd Eilir o dro i dro.—B.T\
---_--NEWYDDION CYFFREDINOL
NEWYDDION CYFFREDINOL EC GWENWYNO GAN NWY. Cafwyd tri o ddynion yn ngwait.h Alfred Hack- man, ger \Volv<'rhainpton, wedi marw nos Sul mewn canlyniad i ollyngiad nwy. Yr oedd dau, Henry Griffiths, 40 oed, Caselly, ac Ernest Ball. 31, Upper Ettinghall-road, Wolverhampton, yn glanhaM pibdl R arweftiiai o'r ty nwy i'r ystafeil beiriannol, pan y daeth SWill mawr 0 nwy drwodd mewn modd an- esbonadwy. Bu farw un dyn o'r emv Hughes wrth gcilsio gwaredu ei ddau gyfaili, ac erys un aralj yn yr ysbytty yn ddifrifol wacl. 21,000 0 LOWYR YN SEFYLL ALLAN. Mewn rhai o Iofeydd y De y mae y glowyr wedi sefyli allan er dvdd Gwcner. Nifer y rhai aeth ar stroic oedd 21,590, ao y maent eisieu sefyli alJan nes y set.lir yr helynt. presenol yn derfyrlol. Y mae y rhall fwyaf o'r fetreicwyr yn ardaJoodd Aber- 'iar.Dyffryn Rhondda, AWrtawe. a Sir Fy ins y. Dydd Mercher cymerir pleidlais y glowyr ar y cytuiMieb newyild a chyhoeddir y canlyniad ddydtl la"- j mae Pwyllgor Gweithiol yr I udeb yn cym- hell y djnion i dderbyn y toleran jiresenol. ETHOLIAD CANOL MORGANWG. Dydd Iau oedd y dydd pleidleisio vn Nghanol- barth Morganwg, gan fod etholiad wodi ei hachosi tr^y benodiad Syr S. T. Evans, yr aelod Radioai- aidd blaenoroi, i fod yn IJywjdd y Llys Ysgariad. ( yhoeddwyd y canivmad dydd Gwener fel h"n;- T. W. Gibbins (R.) 9,920 ilartshorn (Llafur) 6,210 Mwyafrif Radicalaidd 2,710 Nid oedd gan.y Ccidwadwyr Jmgeisydd, ac enwvd yr y'ligi,i.-v(id Radicalaidd er gwaethaf tlynmniadau y I rif Chwip llhyddfrydol. LLADDFA MEWN DAWNS. Lladdwyd cannoodd o berisonau mewn dawns vn inhentref Oekoerito, Hungary, dydd Sul. Cynhal- iwyd y ddawns mewlI ysgubor, yr hon oedd wedi ei haddurno ar raddfa eang iawn. Adeilad pren ydoNld ao un drws bychall iddo, digon i un person fyned drwjddo. Pan yr oedd pawl) mown hwy) aeth rlian o'r addurruadau ar dan, at- mewn moment, vr oedd yr holl ystafeil yn we-ifflani. Rhuthr-xld y canoedd 1 "i*11 ')roscn°l ain i drws, ac ymJaddasiint gyda'u gilydd am gael m^'ued allan. Syrt.hiod<l d\inau Ar lawr, wedi eu gojclifygu gan y tswros a r mwg. Sathrwyd y rhai hyn drechefn gan ) rhai <,edd yri c<iisio .mlad.1 eu ffordd allan. Yna. i wneyd ;iethau yn waelh svrthiodd y to ar Iww a'r marw Lladd- wjdd rhwng tri a ohedwar cant (I ber-onau. TANCHWA OFXADWY MEWN CLOFA. Yn Nglofa y VI ilkes-Barrc Coal Co., S(iiitli WjJkp. Barre. Pa., bu tanclnva ofnadwy. pan y c-olKxld saifh eu bywydau. Nid oes Jieb a lv.r pa fottd v (iaptli v nwy drwy fi'nvydrad yr hwn y cymerodd v tralanas le. Lladdwyd s-iith drwy y dancliwa a'r ol-nwy. ohonynt vn CTvnn v: Owen Griffith. 29 «-ied vn gweddw ac un plentyn; William M. Jenkins, 40. yn gadaei gweddw a dau o blant: John Owen Jones, 24, Ilafurwr (nynt o Groeislon, T.laiidwrog): WilJiinil .],)IIes, llifiir%v, N.ii blant; Evan Williams, 40. yn gadaej gweddw a phuinp o blant. DiangodtF un Nlitft Williams yn wyrthiol. Gadawsai ei gymdoilhion er myned allan i'r brif-ffordd am g-ocd, pan y clywodd v ffrwydrad, r a phan yn dychwelyd atynt rhwystrwy d ef gan y nwv. Henry Vaughan hefyd sydd un arall n'r iijitai a ddiangodd mewn ffordd hvnod. Yr oedd yntau
Advertising
The Best Horse Powder in the World.' Nid oes prawf fel prawi profiad. Sylwch beth ddyw d nh cyd-idysrlon "To improve the condition of my houses, I have Lad c4u. to DAMES' HORSE CONDITION POWDER. It is the best Horse Powder in ne \lId.' "Rhyfeddech weled y flith bryfed a. ddaeth oddiwrth .,a. at, o an- P<»wdwr. Nid syndod bod ei chyflwr wedi gwella cymaint, fel mae r < iinhosild < ietiu mai yr un creadur yw." Mewn Sypynau Is. yr 'DAVIES' POULTRY & GAME POWDER Y mae pawb sydd wedi rhoi oynnyg i hwn yn dat, it i th. ee Fe wnaeth un I boxed' attal y clefyd ar y ffowls yu Ilw., r. Yr wvf It recornmendio ef i bawb." J Every year I used to lose young turkeys and chic, i um t, t,- Gape, Ac. Last year I tried your Powder, and it is a remarkable fact, I ii,(i lose a s njle fowl. Other results noticed—eggs more plentiful and fowls healtiiier. Boxes mawrion. 2s. yr un. DAVIES' COWS CLEAMSHG DRENCH. (TRWYTH GLANHAOL I WAKT EG ) Nid rhywbeth i'w gwresogi fel "sweet-drench yw nv ,-d v drwy h arbenig i roddi 1, i wartheg ar ol d'od a lloi, i gludo allan pob peth gweu Uyd ac atttll, ac i ddwyn nerth ac iechyd ar ei ol. Mewn Sypynau 9e. y u Danfonir unrhyw o'r uchod trwy'r post an-i dair y) yciiwaneg. Nac oediwch mwyach a pheidiwch boddloni ar rywu t. dlIIY. Unig Ddarparwr- THOMAS DAVIES, M.P.S., PPER;^DSa qU,i.re, G d,F Y RODIN -<to..
.-NODION 0 DDYFFRYN COTHI
NODION 0 DDYFFRYN COTHI (GAN "BRYTIION.") LLANEGWAD. V\ ythnos o lafur oaled aeth dros ben y pump ym- geisydd am y tair sedd yr wythnos ddiweddat, a chyda gryn anliawsder y gallai neb brophwydo betli fyddlli ffrwyth eu llafur ar faes yr etholiad, a phur wahanol i farn llawer gwr doeth y trodd pethau allan dydd Llun. Fel y canlyn mae sefyllfa yr ymgeiswyr:—Mr. R. Thomas, Twyn, 01.07; Mr. i). Richards, Felingwm, 189; Mr. Dan Davies, Nant- garedig, 182; Mrs. Gwyn Hughes, Glanootiiy, 128; Mr. J. Davies, Derimoelion, 126. Fellv mao y tri hon aclod wedi eudychwelyd gyda. mwyafrif, a'r otholwyr ■ ,wedi dangos eq ihym<|diirec!/fteth jn y dychwoledigion, a c-hawn ninau y pIewr o ddisgwj 1 llawer oddiwrthynt yn ystod eu gyrfa. NANTGAREDIG. (hda Ilawenydd a chroesaw y derbyniwyd Mr. Dan Davies i mewn i'r pentref uchod nos Lun, a'r brif- ffordd 0 Nantgaredig i Bontargothl mor oleu a phe byddern yn un o ystrydoedd y Brif-ddinae, gan gyinaint oedd goleuni y "torc.bies" a'r dor! yn canu "For ho's a good jolly fellow." Erbyn ein bod yn cael pothau i drefn, dyma y newyddion o BLWYF ABERGWILI yn diaspedain yn yr awyrgylch, a doallwyd ar un- waith fod y newydd yn dra dymunol, am fod f r. D. lI. Davies, nerndrefi, fel un gerllaw,, wodi ei ddychweiyd yn fuddugoliaethus i'w swydd warcheid- wailol, a chlywsom rai yn canu ar dop eu liais- Yinladdwyd y frwydr Yu mhlwyf Abergwili; A'r "top of the poll" Mae Davies, Werndrefi; Trwy ddyffryn, dros fryniau, Hi glod sy'n adseinio, Mae'r dyn iawn yn ei le— Pob llwyddiant byth iddo. Bu yn ynidrech galed yma hefyd, sef plwyf ABERGWILI pryd yr oedd pedwar ymgeisydd yn cynyg am v ddwy sedd, ond fel y mae Banc-y-llan yn uwch o'i ysgwydtlau na'i frodyr cylchynol, felly mae arwr yr etholiad hwn, sef Mr. David Harris Davies, Wern- drefi, y nesaf a to yw Mr. W'iliiams, Uwynpiod, a'r 3ydd, Mr. Williams, Hengilucha, a'r pedwarydd, Mr. David Davies, Brynhawddgar. Mae y pedwar ym- geisydd wedi rhedeg yn rhagorol, ac yn agos iawn i'w gilydd, ac mae hyny yn dysriolaeth dda iddynt. fod yr ctholwyr yn gwerthfawrogi eu galluoedd. l'ob llwydd i'r ddau aelod i wn»-yd eu gwaith yri ga nmoladwy.
---------------LLAND YSSILI…
LLAND YSSILI O-GOGO PI) D PLWYF.—Cynhaliwyd ewrdd plwyf yn Y sgoidy y Cynghor, Gwenlli, nc Lun, Ijawrth 28am, <;r ethol aelodau ar y fynghor Plwyf. Ni ddaeth ond nifer fechan o'r plwvfolion ynghyd, ac yr oedd yn eglur mai ychydig o ddyddordeb dcimlid yn yr ethtjdiad y tro hwu. Llywyddwyd gan y Parch. S. C. James, Arthach. Gwedi darflen "c-ofnodion y eyfarfod diweddaf o'r Cynghor a u cadarnhati, galwyd am y "nomination papers." Cafwyd fod diiu-ar-bymtheg wedi eu hen wi, 0 ba rai tynotid un, t sef Mr. James Morgans, Penbont, yn 01. Cyfunwyd yn unfrydol fod pump aelod i gynrychioli y rhan uwchaf o'r plwyf, tri v rhan gariol, a phump y rhan isaf. Rhoddwyd yr un-ar-bynitheg ger bron y cyfarfod, ac etholwyd y tri-ar-ddeg canlynol:—Mri. D. Davies, Bryntirion; T. Davie*, Rafodiwan; R. Davies, C.M., Gwynfe; J. Evans, P.O., Talgareg; D. H. Evans, C.M., Greenpark; J. Caerwedros; T. Jones, Trewyddel; T. Jones. Rlivdw.m; T. Phil- lips, Mount Hill; T. Rees, Ardwyn: D. Thomas, Panycastell; E. Thomas, Rhydfach. a T. Thom;ns' CTreengrove. Y tri ni etfiolwvil .t>dd Mri. D. Thomas, Lonlas; T. Jones, Ghmyrafon Arms, a T. G. Thomas, Crugyreryr Fiictory. Hyderwn y bvdd i'r Cynghor uchod, yr hwnydd ymysgedd o flermwyr, crofftwyr, ysgeifeistri, ete., i neyd gwaith. ac y cawn fel plwvfolion lawer n welliantau yn ystod y tair blynodd sydd i dd <><
* PENCADER
PENCADER DVHCKAKIAD.—Bydd yn dda gan lawer gjywed am benodiad y Parch. Ben. Jones, M.A., curad Y Fenni, i liceriaeth Ferndale a Mavdy, IMorganwg. Brodor 0 Uoncader ydyw Mr. Jones! ac y mae ei vrfa glerigol wedi bod yn dra dymunol. Wedi ri a<ldysgu yn Ysrradmeurig, triaddi<Kld yn B.A, ú Goleg Sant loan, Rhydyehaiii, yn 1897. ae ya M.A. yn 1900. Dechreuodd ei yrfa fel curad Perimorfa, Porthmadog, yn 1897. Yn 1899 aeth i Lantrisant o dan arglwydd esgob pre^enol Llwudaf, a bu yn ddiwyd iawn yn rhanbarlh yr Hafod. ae ar ol hyn II Tonyrefai], lie v gwnaetii waitli ardderchotr. Er 1904 mae wedi bod yn gurad-mewn-gofal o Etrlwys Crist, AlxMgafenni, ac yn ystod ei dymor mae" rhif y cynui!iwvr wedi mwy na dyblu. Aij-gychwvnodd y irwasanaeth Cymraeg blynvddol ar Wvl Dewi yn Eglwys Fair, ae de yw cadeirvdd Cymreiffyddion" y Felwi. 0 dan nawdd y Gynidcithas eadvvai barthiadau Cymreig yn y gauaf. Mac> vn Gvmro i'r earn, a llongvfarohwn ef yn tialonou 11" ei ddyrdlaf- iad i foil >n licer Ferrifiale,
GWERNOGLE !
GWERNOGLE i (],.Iau wall Tiev avfnrisoddiad y ddau ei;glyn bnddiiu'o! yn yr eisteddfod uchod pan ar eu raith o'm I llaw i swyddfa y JOT'BNA! Mae diwedd ejigl\ n Ap o r Llall fel .yma yn y ywreidthVil — ''Rodd y Llaii. mae'n haixlda't lie, Llinell olaf ''Laus Deo" fel yma "D lys Dofydd. Ies Dwyfol. Yr llyn a ysgrifenwyd a ysgrifenwyd.—BeriniacL
---FiiLlNORii A'K CVLCH
FiiLlNORii A'K CVLCH I FESTBI.—Yr wythnos dd.wedciaf, o dan lywvdd- iaeth Canon Jones, rheithor, cadwyd y featri flvn- yddol. Cafwyd y cyfrifon am y flwyddyn. odd Mr. John Davies, Llwynscawen, ail ddewis yn warden y Rheithor. Yn unol a'r I penderfyniad o new.d un warden bob blwyddyn, eleni yr oedd y cyfnewidiad yn disgyn i warden y l>obl. Cafodd'Mr. John Jones, Bargod Mills, ei ddewis yn lIe ifr* Thomas Jones, Glandwr. y Cynghor Eglwyeig, a chafodd Mr. Jenkins ei benoiii yn ysgnfenydd yn lie Mr. Samuel Jones, yr hwn sydd wodi ymadall. Y FESTIVAL.—Mae paratoadau yn myned vn mlaen gan y oorau eglwysig ar gyfer yr wyl gerddorol a gedwir yn Eglwys y Drindod, CasteHnewydd-Eml II. y Llungwyn nesaf. Yr wythnoe ddiweddaf talwvd yinweliad a'r cylch gan Mr. John Pr.ce, Rhymiii. yr hwn sydd i arwain. Ymfalchia y corau gymjint a. neb yn ei lwyddiant yn cipio'r brif wobr gJda:i gor yn Eisteddfod Mountain Ash yr wythnos ddi- weddaf. Yn ystod ei ymweliad yr wythnos ddi- weddaf, bu y cerddorion o dan ei arweiniad vn Henllan, Aberbanc, Llandyfrog, Castellnewydd- bmlyr., a St. Barnabas, a chafwyd ymarfevi.nl. oalonogoJ. I MA K WOL A KT K A U .—Fel y crybwyilwyd yn ein rlufyn diweddaf, Llun v Pasg, yn mynwent Penboir. rladairyd yr hyn oedd farwol o'r diweddar David Da\j«-.s, Pantvgog, Cwmhiraeth, ond yn ddiweddat; a arosai ;{yda'i ferch yn New Shop Inn, Felindre. Gweinyddwyd v ty gan y Parch. T. Idwal Jones. Drefaeh, ac yn Penboir gan Canon Jones, rheithor. Y nrif alar wyr oeddynt—Mri. David Davies. Nant- eos; Samuel Davies, Pantgog; Mrs. Davies, New Shop bn, Felindre, a Mrs. Rachel Jones, Abrrdar (plant), a'u teuluoedd, ao amryw o berthyna.-au ereiil. Bstynir cydymdeimlad i'r oil o'r galar wvr. Yr oecJd yr ymadawedig wedi gweled dvddiau lawer. ac yn 82 mlwydd oed. Yr oedd vn aelod yn Urefaeh. ac yn un a berchid yn fawr. Gwebydd fu o ran galw< digaeth ar hyd ei oes, ae yn ei ddydd yr oedd yn gamnwr gwych yn vr alwedigaeth. Difyr fyddai ei c vrn.nj yn ei hen ddyddiau, gan ei fod yn medru dwyn jLilan ystorfa o adgofion arbeni.g a dyddorol win yr hep amser, a chyfoethog oedd ei len o bennillion Iteol iien feirdd y wlad ydynt wedi 111thro mor allll o'r coi.—Un arall a eymudwvd ymaith gan angeu oedd y diweddar Mrs. Sarah Jones, priod Mr. Jen tin Jones, a merch Mr. a Mrs. John Jones. Bargod Villa, Drefach. Wedi hir nvchdod bo-farw boreu Iryod Iau diweddaf. Dynes dawel a phareiiii, oedd y ehwaer ymadawe<lig, a dygai y newydd am ei marwolaeth gysgod o brudd-der megis droh vr iiol) iAraal. Yr oedd yn ddynes o gymeriad pryd- fertn. ao yn llawn o yspryd puraf cydymdeimla<i. Siormx-ig iawn oedd ei gweled vn darfod megis vn nerth uyddiau canol opd, ond bydd v cof am gymrr- lad Cmtionogol a'r gobaith' gwyn o fywyd annirtariedig yn felus gysur i'r galarwvr tu vma i'r bedd. AT ol yn myd v galar y mae priod, dwy fercn f.ehan. tad a mam., dwy chwaer. nedwar o frodYT. a Dherthynasau ereill, ac i'r oil estynir y cyrlvir.imlad llwyraf yn awr eu profedigaeth. Oes, oes mae hedd A newydjJ wedd. Tuhwnt i'r bedd.
ABERGWILI
ABERGWILI MAWETH a'n gadawodd, a chafodd amaethwvr bro a bryrj garedigrwydd yn ei fynwee, isef hin braf i aredia .•» chuddio yr had yn y ddaear, a'r gweitliiwr welwyd yn hwyrddydd ei waith vn trwsio a gosod hadaii yn ei ardd. Dengys hyn IIIui "nid ar fara yn y bydd byw dyn." ond hefvd ar lawer i lysieuyri prydforth a ddaw i fynv o ddaear Duw, a'r geiriau dardda allan o'i cneu a rydd gvnhaliaetb (lid(l' up-,(id i'r rhai a'u mabwvsiadant. Daeth Ebrill 1 fodoA&^ih gyda hin oer Jaith i ddechreu, ond di*- gWllir yn fuan am well hin er lies yr anifeiliaid. Y mae amaethwyr eisioes wedi troi gwartheu- allan yn y dyffryn yma, trwy fod vr vdlanoedd llwyr roddi eu cynwysion, a thrigoTion v plwyf fit yn aruxvs eu cvnwysion hefvd vn y "Bwth" y Lititt diwe<.i(io! or ceisio dewis dau gynghorwr allan o bwlwar o ymgeiswyr i gynrychioli'r plwvf vn Mwrud y Gwarcheidwaid, a safant. fel y canlvn Mr. Dav.es, Waundrefi (M.), 145; Mn Williams. Llwynpiod (E.), 138; Mr. Williams, Hengylucha (A.), io-j; Mr. Davies, Brynhawddgar (A.), 83. Yr oedd ,y blaenaf yn eistedd eisioes, a barnwvd iiiii annoetJtiriob oedd ei daflu allan. gan mai dwv flynedd oedd wedi gael, ac wedi bod o wasanaeili rieillduO. Dymunwn i Mr. Williams eto boh rhwyddi::eb, ae efe yw yr Eglwyswr cyntaf er v rhai b'ynyddau, ac y mae yn haeddu canmoliaeth uchel -n ei ymdrech rhagorol, ao nid Tw mewn ystyr r-td dieithr yn yr ardal. YMW^AD.—Da genym oedd gweled v Parch. 11. J. E\ar.■», gynt o St. David's House, yn dvfod am dro yn stod wythnos yr wyl i fwynhau hen awolon e, febyd ir aelwyd lie siglwyd ei gryd, a si^ialwyd fvrdd inegis mor o gan uwch ei I yn ddid> Deal wn ei fod wedi treulio rhvw dair bhnedo ff. curad vn un o Eghvysi v Rhondda, om? y mat. 'Hd¡ treulio'r ddwv olaf vn Abertawe. a<- mor vAy;} x n clusriau oedd civ wed ei fod yn dringo gnsciuu ,-ir.rhydedd, ac i fynv vr elo yw ein dymun- iadau. 2, erys fel seren foreu eglur vn ffurfnfen crefyoi'. 7 il i ddringo gr^iau ffydd Drwy dy oes, 4'nhawsderau lawer sydd Onid oes? -.v tristweh ac amheuon, "tidiau a phryderon, ■'•)d penderfyna'n ffyd<llon Gario'r Groes. RHA>;0r;7 yn wir, a gwerth ei groniclo vw hane< y Parci. D. J. Evans, curad Auergwili. Darfu iddo 1, 13 o weithiau vn vstod w vthnos v ,Grotrlirh. « mae pob pregeth o'i eiddo vn dango'« ;ra in. r--a ;wl, doethineb, llafur, ae one«trwvdd! a IIdara wirionedd gytta arddeliad mewn- modd e,,] u,-fi bawb, gan i yru yn ddidderhvn- wvneh ::nongyrcliol i galonau y gwrandawvr. n. chredwn ;•» ddibetrus ei fod yn' rhoddi ei'hiin. gor ft ;d, vng ngwasanaeth ei Waredwr, ac nad w .fnoddi lie i ddim arall i drigo yn ei fyn« »•«.. I 'cfodd Eglwys Sant loan, Caerfvrddin. v fr,tititf-ih-ati ei genadwri bob Itwvr vn ystod wythnnv a gwerthbrisiwyd ci ddoniau. Cenhad srroth, gwir brophwvd—gwel drwv n: dd, '■wiif! o'r llygredd gwyd, Gwlith ncf ir waith ei fnvvd I'r IIPW:, jng rydd 'lawn" fwyd. SKRKX -IjiTfiglaer yn ffurfafen crefydd oedd v fit- weddar Mr. D. Williams, Y.H.. Caerfvrddin, a ehamrioJw) Fwyddfa v JOI RNAI. am roddi lie j,,< amlwg Kfo-.i. yn eu papyr enwog, a'r fath bortread rhagoiv.) :000, ac nid yn ami gwelir ei gvstal II dyfod a'i; raewn newyddiadur. Cn o blant Aber- gwili ganwyd a magwyd yn Lanpownd. tu hunt *in Esgob, mewn bwthyn adeiladodd ei dad, ac :ao yn aros hyd heddyw, hfb ei fath vn yr arda): Yr (dd ei dad yn hynod enwog, ac Vn meddu ar •nioethiiieb mawr; bu rai blynyddau \"11'" ng\ asauant h Mr. Morris, y Banc, f'aerfvrddin f»■ 1 goruchwyllv. r ar ei diroedd. Ychydig ariiser vii ..I eawfom >g-)m ar ynad. ac aethjuvvd dros fae* duwinyddia. r,h a llenyd<]iaeth. a cllyn gorphclI it feirdd > :"Vg ganrif, sef Llcwelvn Ddu ac Ap Daulwyn. y_ olaenaf a fodolai tua ardal PantieJ. Abergwili, ojaf yn un o'r Penddaulwyn, tu hwnt. i Gywan<.<, Llangwnwr; ond gorfu i ni dcimlo yn tuuii mn; a..an ocddem mewn hanesvddiaeth vu ei ymyJ. Heifd i v, ;.in, liaf i'w had fu'n liati-drwn oes Ar .a. fryn y croesau, ?)<Mr'-thor mawr mewn don iau, Xef > a ,,d(i ti fwriadau. J. J.
Advertising
HORSE BREEDERS Get your HORSES FIT for the FAIRS. G them a. iittle pinch of MORGAN DAVIES' OLD WELSH" CONDITION POWDER in +,.p feed. It will fill the hollows and ehine their coats. and remove any tendency to Swelled Legs and Grease, Dry ap Worms, and Bots. Larte Box, sufficient icr a month's treatment, post -ttaid for 1«. «a.. TTCJU MOEQAN DAYIifiS, Old Welah Medi- cine Maker (Yr Hen Siop y Druggist), 1.ILANY. BYTHEPw., (152 —- I
---_--NEWYDDION CYFFREDINOL
am fyned Tr gwaith nos Sadwrn, ond darbwyllwyd ef gan ei wraig i aros gartref a myned i gyfarfod, a phriodola ei waredigaetii i hyny. DRINGO Y WYDDFA.—DAJrlAVAIX ARALL. Cyfarfu Mr. Leonard S .Salt, aelod o ffirm adna- byddus darllawdy Burton, a damwnin angeuol pan yn dringo y Lliwedd, un o gopaoedd y Wyddfa, noe Lun. Ymddengys fod y owmni, yn cynwys y trancedig, Mr. Reginald Hudson, o Stratford-on- Avon, a Miss Hudson. Pan gyrhaeddfceant ran beryglus o'r mynydd, ymunedd dau foneddwr arall, y rhai oedd yn diagwyl yno, Odd yr oeddynt yn ddieithriaid hollol i gwmnx Mr. Salt. Ymgymerodd Mr. Salt. a bod yn arweinydd, yn cael oi ddilyn gan Miss Hudson, ei thad, a'r ddau foneddwr arall. Yr oedd Mr. Salt yn fedruts fel ddikgwr, 80 yn gydna- byddus a'r rhan holio o'r wbi^fer's ugain mlynedd. iJwyddwyd i gyrhaedd y drtafedd rau o'r daith yn ddyogel, a chyrhaeddodd y cWBlni i le dyrus. Coll- wyd gohvg ar Mr. Salt o'r tu ol i graig, ond tybid ei fod mewn sefyllfa hollol ddyogel. Yr oedd yr oU o'r cwmni wedi eu rhwyino gyda'u gilydd wrth raff, ac yr oedd pob rhagocheliad wedi ei gymeryd i ochol damwain. Er gwaethaf hyn oil, ymddengys i rywbeth ddigwydd i'r rhaff, oblegid clywodd y ped- werydd yn y rhostr o'r rhai oedd yn dringo rhyw swn: ac yna, gwelodd Mr. Salt yn syrthio. Pa fodd y bu yr anffawd n '.i gellid dweyd. Y mao'n bosibl i ran o'r graig roddi ffordd, a'r tebygolrwydd ydyw i'r rhaff gymeryd gafael mewn craig arall. Y mae'n rhaio fod yr vsgytiad sydyn wedi achoei iddi dori; an i Mr. Salt felly gael" ei daflu i'r gwa-elod, dyfndpr o dros ddau cant o droedfeddi. Tarawodd Mr. Salt- amryw weithiau yn erbyn y creigiau Wrth ddisgvn, a'r pcth olaf a welodd ei gyfeillion ydoedd, y corpli yn ymrolio i'r eira i'r dyfnder islaw iddynt. Gwnaethant eu ffordd i lawr gyda phob brys, er nad oedd ganddynt un gobaitli o gael Mr. Salt yn fyw. Cawsarrt v corph wedi ei lurgynio yn ddych- rynllyd. Yr oedd agos yr oil o'r aelodau wedi tori, a'r pen wedi ei ddryllio mewn modd difrifoL Aros- odd cyfeiliion Mr. Salt gyda'r corph nes y daeth yn nets, pan v cariwyd ef i'r Royal Hotel, Capel Curig, lie yr oedd wedi bod yn aros. Cynhaliwyd cwpst ar y corph ddydd Mercher, yn y Roval Hotel. Capel Curig. a bwriodd y rheithwyr reithfarn o "Farwolaeth ddamweiniol." Ar gynyg- iad y ficer pasiwvd pleidlais o gydymdeimlad a'r rhieni, a pherthynasau ereill.