The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

NUDIADAU [GAN GWYLIEDTDD."] Yr ydym vn nghanol berw etholiadol bellaeh, a hyny yn nghanol gauaf oer, direch, a rhewllyd; ond er mor oer yr hin, y mae y rhagolygon yn arwyddo bod digon o boethder a gwres ar y meusydd ethol- iadol drwy bob rhan o'r deyrnas. Y mae y Llywodr- aeth a'i chefnogwyr yn ceasio camliwio y set)Llta. coreu byth a fedrant, a chael y.bobl i gredu mai Ty yr Arglwyddi sydd yn y glonan, a bod ei feiau ai gamwedd mor ffiaidd a chondemniol nes y dyhd ei ysgubo ymaith oddi&r wvneb y ddaear. Oud nid Tv yr Arglwyddi sydd ar ei dreial yn awr, ond y iiywodraeth ei hun, ac o'r diwedd y mae mantais yn teael ei rhoddi i'r wlad i ddadgan ei barn ar y Llywodraeth a'i cham-weitnredoedd yn ystod y pedair blynedd diweddaf. Edrycher dros banes y pedair blynedd diweddafa gwelir digon o fanteision i chwilio beiau yn y Llj w- odraeth y°n ddi-drafferth. Y mae ei ^ymen^n fylchog a phydredig o ben l w S1^ bob mantais ellid ddyohmygu l fod o' ^d^wM wlad, i'r deyrnas, ac ir Ymherodracih. Yr mwyafrif angherddol y tu cefn iddiyny Senedd. Y ZTyn wir mai trwy foddion rhyfedd ao anhygoe y dcrhaodd y mwyafrif hwnw; ond yr oeddat £ gwasanaeth, er hyny, bob adeg y byddai galwam dano. Yr oedd wedi ei ffafno y tu hwnt i freu- ddwydion mwyaf dychmygol ac eithafol y mwyaf brwdfrydig o'i chefnogwyr. Ond gwneyd do nydd nriodol o'r amgylchiadau a r awyrgylch ffafriol by y, vr oedd yn bosibl iddi i ychwanegu penodau ardder- chog at hanes Prydain, drwy ddefnyddio ei mantais a'i braint er Uesiant y oyhoedd ac er delfnyddwldtb i'r Ymherodraeth. "Disgwvl pethau S^jch i ddyfod" oeddym ar ddechreu ei gyrfa; 1 hyny mae wedi d'od" drwy'r cwbl. A dyna yn fyr yw hanee y Llywodraeth fawr Ryddfrydig bres- enoL 11 Yn lie defnyddio ei hameer i wneyd cyfiawnder a phobl ao a thrigolion y deyrnas, nder £ yn°da yn a_nterth ei nerth i ddefnyddio ei gaUu i ceis*° deddfwriaethau mewn dull dialgar,nad oe* gejy■ hanes yn nghofnodion y deyrnas am y fath ysbrya wedi ei arddangoe erioed or blaen gan yr u Weinyddiaeth o'i blaen. Dialedd oedd yn lliwio ei chwrs vn wastadol. Dyna y cyweirnod yn mha an y cvchwynai bob ton y bu yn ceisvo chanu. Md rhvfedd iddi fyned drachefn a thrach;;fJ" gofid dan v cyfryw amgylchiadau. ^eddD^ £ chyweirnotf eto ar derfyn ei gyrfa h y Dy yr Arglwyddi y mae am wneyd yn awr, am ei S yn ofni yr etholwyr, ao yn crynu wrth ganf<xl ei bod yn gorfod eu gwynebu yn groes i w dymun- iadau a'i disgwyliad. Y Bil Addysg oedd y peth cyntaf a ddygwyd gerbron gan y Llywodraeth yn agos pedair blynedd yn ol. Dywedai Mr. Birrell ,vvrth ei ddwyn ger- bron, mai • dioddef oedd tynghed y Heiafnf bob amser. "Suffering is the badge of the tribe, oedd y geiriau a ddefnyddiodd yn ei araeth wrth ei o^od cer bron y Senedd. Dyna ysbryd lawn, onide' Nid rhvfedd i'r Bil hwnw i goai y fath ystorm yn y wlad o'i phen i'w gilydd. Yr oedd yn annerbyniol gan bob doebarth o'r diwedd; a cafodd ei datiu or naill ochr. Ymdrechodd y Llywodraeth i wthio tri Bil Addyeg arall drwy Ty y Cyffredin, ond methas- ant gael hyd yn nod Ty I Cyffredin i w llyncu, a gorfod gadael y gorchwyl oherwydd hyny. Lladd- wvd tri mesur Addysg gan y Llywodraeth ei him, a mesurau ei hunan oeddynt hefyd. Pa fodd y medr- ant achwyn ar Dy yr Arglwyddi felly ar bwnc Addysg? Lladdasant dri mesur Addysg eu hunain, ond dim ond un ddaeth i wrthdarawiad a. Thy yr Arglwydd. Pa. un yw y llofrudd mwyaf,> vr un a laddodd un, neu ynte yr un a laddodd dri. Lotier hyn-yna yn y frwydr hon.

HWNT AC YMA GAN TEITHIWB."] Dyma ni yr wythnos hon yn cael cin hunain yn y pentref ewynol, anwyl a. hoff genym, sef ytelingwm. Yma y treuliasom ran oreu o'm dyddiau heb fod dim yn v naill ffordd nar Hall yn a don yd lu arnom; ond yma" y cawn gyfnewidiadau din torf o n cyfo l- ion mynweeol wdi eu symud oddiwrth eu gwanh at eu gwobr, ond da. oedd genym wcled ychydig nifer yn aros, yn mysg pa rai y mae Mr. ilarnes, Penybont, a'i gymhares hoff. Llawer gwaith y buom 0 dan awdurdod Mr. Harries yn cael gwersi pwysig yn myd y gan, oherwydd un o r cerddorion blaenat vw efe. Plcser calon oedd ei weled yn arwam ei «or yn y cymanfaoedd canu hyd a lied y wlad. >.id oedd dim o'r un anthem yn cael dianc ganddo heb fod perffaith gydgordiad yn y Ueisiau, a phob nodyn vn llygad ei le. Caffaeliad gwerthfawr l Eglwys bt. loan oedd cael arweinydd yn mherson Mr. Henry Harries. Mae wedi ymneillduo ox alwedigaeth fel, crwesttywr parchus a chymeradwy. Eiddunwn idd- ynt eill dau nawnddydd tawel, nes y gelwir hwynt tryda. y ffyddloniaid ac yn cael eu gwahodd i fewn i lawenydd eu Harglwvdd. Gwelsom yma hefyd ein cyfaiil Mr Thomas Timmins Thomas; da oedd genym ei weled yn disgwvl cystal, ar ol cael ei ymddifeudu o'i gymhares hoff. Bydded heddwch i w llwch yn mynwent St. loan; na eafhred troed yr anystyriol fan fechan ei bedd, a givened ffawd ar Thomas yn y Jointir Fach tra yn aros yn y fro-dir hon. Hynod lewyrchus yw yr ysgol ddyddiol yn y pentref hwn dan arolygiaeth y Cynghorwr Richards. Ffvddlawn iawn yw efe yd3:r plant bach yn y Felingwm, a ffyddlawn iawn yn cynrychioli y plant mawr ar Gynghor Dosbarth Llandeilo-fawr Pan ddel pen y tymhor, ni wna y trethdalwyr ddim yn well na'i ddychwelyd gyda mwyafrif mawr. FELINGWM ISAF. Hynod brysur v oawsom y preswylwyr hyn. D. Jones, R.S.S., yn llawn lludded a chwys, yn hryimr "Gyflawni y ddiareb ddoeth, } Trwy guro yr haiarn pan ydoedd yn boeth. Un o'r crefftwyr goreu yw David, am erydr y mac yn ddiguro, a phedoli y meirch porthianus, cywraui vw. Gelwir am ei wasanaeth yn mhell ac agos i feirniadu mewn ymdrcchfeydd pwyeig, a bydd ei glorion bob amser yn gvwir, yn foddhaol dros ben gan arolygwr y pwysau, tel na raid i neb pwy bynag freuddwydio am anghyfiawnder. Ffwrdd a in weithian gan alw yn ddios yn swyddfa "BRYTHON"; ond nid oedd y boneddwr caredig gartref. Pur debyg y cawn wybod yr wythnos nesaf b le bu v daith hirfaith hon. Dyma ni ar unwaith yn PONTARGOTHI. Adeiladau newyddion gawo yma; yr hen wedi eu taflu o'r neilldu, yr Angel Inn a'r Smith Arms yn mhlith y pethau a fu; hen efail Twmi'r Gof wcdi ei chreu o'r newydd, a Thomas a John, ei wTrion yn dyfal dincian o'r boreu tan yr hwyr. Buasem yn hoffi aros am vchydig yn y llanerch ddymunol hon, ond mae yr haul yn y gorwel, brenin y dydd yn ffarwelio am unwaith eto, a'r tywyilwch yn bygwth gorddiwes y "Teithiwr," feUy heb droi ar ddeheu nac aswy wele ni yn y BROAD OAK. Da oedd genym weled y tyddynwr caredig allan ar y ffordd fawr a'i lusern yn ei law ar ymweliad a'i amrvwiol anifeiiiaid. Yn garetlig iawn golouodd lwybr y "Teithiwr" am gryn dipyn o'r ffordd ac am weithredu v Samaritan trugarog, dymunwn •gyflwyno i Mr. Morgan ein diolchgarwch mwyaf trwresog, a. phan gawn gyfle, atdalwn y pwyth gyda Hog. YR EFENGYLES. J3u vr efengvles enwog, Mies Rosina Davies, o Dreherbert, Morganwg, yn talu ymweliadau a dos- barth LLANDEILO-FAWR yr wythnos ddiweddaf. Pregcthwyd ganddi yn Tabernacl, Ffairfach; Capel Newydd, Llandoilo; Salem, Heolgaled; Siloh, Penybanc; Capel Isaac, a Phenyrheol. Yr oedd y tyrfaoedd yn dyiifo i'w gwrandaw o bob cyfeiriad, nes yr oedd y capelf ar adegau yn unghrsurus o lawn. Beth sydd i'w tnfrif am boblogrwydd y cyfarfodydd hyn. yr ydym yn methu deail. Yr oedd eiarad y forieddiges yn syml, eglur, a dealladwy; ac wedi ei gwrando unwaith, ofer gallem feddwl am deithio th adeg milldir i'w chanlyn i'r gwahanol fanau. Pur debyg fod v cvfarfod gweddi a'r cyfeillaehau erefyddol, ynghyd a rnoddion gras gartref yn cael ou iiysgouluso gartref gan ddisgyblion y foneddiges hon. Hyderwn v can- cyfarfodydd gor-boblogaidd hyn. A choncd y <?yfarfoydd gor-boblogaidd hyn. A ehoiied mwyafrif mawr, cyn y cawn ganfod gwawr diwygiad, rhaid yw dechreu yn Jerusalem. CYFARFOD DIRWESTOL. NOB Wener diweddaf, yn Nghapel Riloh, Penybanc, dan nawdd Cymdeithas Ddirwestol Llangathen, cyn- hahwyc1 cvfarfod dirwestol. (.-ynierwvd V "udair gan Mr. W. T. Morgan. Dderwc-n-fawr, a llanwyd hi ganddo yn anrhydeddus. Y mat; efe er y.s eryn amser bellach yn Rechabiad yn ngwir ystyr y gair, a phoh amser pan yo larad aT pwne, v rna VII' hollol deg a gonest. Nid ydyw byth yn colifarnu v cyfryw nad ydynt o'r un golygiadau ag ef ei hun, ûn bydd y boneddwr ganddo ef yn y gohvg boh I amser. Trwy garedkrrwydd ac eslamplau da y bydd efe bob amser yu gW(,lfhredu, ac J'n herwvdd hvn byd ararvw yn dvwedyd, "Ninau hefyd a awn g-vla chwi." Cafwyd dvnwarediad dyddorol i?an Mr. -James T-honid?, Cefnrhiwlae, a'i gyfeilliou; ton' swynol gan Miss Davies, Bird's Hill; parti ten lywyddiaeth Mr. J. Knoyle, Llangathen; adrodd- iadau gan Miss Morgan, Llvthyrdy, Llandeilo, a. M. Thomas, Market Stores, a chanodd amryw o blant Siloh yn swynol iawn a chafwyd dariith ardderchog gan y Parch. R. Davies (T.C.), Llandeilo, ao wedi ei gwrando yr oedd pawb yn dywedyd, "Melus, moes eto." Wedi y diolchiadau arferol, vmadawodd pawb, wedi treulio dwy awr wrth eu bodd. YR ARWERTHFA FARCHNADOL yn Ffairfach, yr wythnos ddiweddaf, a werthai yn rhwydd, y prit-oedd yn hollol foddhaol. Yr oedd y rhyw a'r maint yn dderbyniol, a'r farchnad mewn canlyniad yn un o'r goreuon a. gaed yma. hyd yn hyn. Y Mri. J. Howell Thomas a'i Fab, Caer- fyrddin, a Mr. W. N. Jones, Tirydail,. oedd yr arwerthwyr, ac nid oes curo arnynt hwy.

NODION 0 ABERGWILI Ymdroi yr ydym yn y dyddiau presenol yn swn y gWYllt ocr, yr od a'r cenUysg, y taranau ar gwlaw, a'r huan sydd isel ei ben, ao wedi rhoddi y cam olaf, ac ni chyfyd yn foreu, ao yn gynnar yn y prydnawn yr a o dan y cwrhd. ao anian welir yn tynu y llenu mawrion dros ein daear ac yn achosi tywyllwch i deyrnasu am ysbaid o amser, a theuluocdd y bwth- vnod a'r amaethdai sydd yn ymdyru i'r aehvyd o gylch y tan, ac yn ceisio adrodd hen hanesion y dyddiau gynt gydag ystraeon ereill, yn swn melod- aidd y fam eydd a'r baban rhwng ei breichiau yn adgoffa i'r rhai bychain fydd wrth ei thraed am y Baban Bach a anwvd yn Bethlehem yn nyddiau Herod Frenhin, ac am nodded y nef fu drosto, ac o ganlyniad yn treulio'r nosweithiu hirfaeth Gwyl y Nadolig mewn pleser a mwynhad, ac o bosibl fod llawer o honynt heb yr un wledd fwrdd arall yn werth i ymffrostio dim yn ci chylch, tra gwelir llu ercill eu bwrdd wedi hilio yn llawn o bob dan- withion a llawer ohonvnt welir yn garedig iawn yn hilio bvrddau v gweiniaid i'w hadgofio am enedig- aeth Un a roddodd fywyd i fyd cyfan; llu ereill sydd yn croesawu yr wyl mewn cyfeddach a meddw- dod, a chyda'r diystyrwch mwyaf, ac nid yn unig tynu amynt eu hunain warth, ond hcfyd ar wareidd- iad ein cenedl. CYNGHERDD ARDDERCHOG a gynhelir yn vr Y sgol Genedlaethol nos Lun, y 27ain (Boxing Day), pryd y disgwylir y bydd prif gantorion y lie ao enwogion ereill yn cymeryd rhan, a diamheu y bydd yn werth lbawb fod yno. SlCr- heir y cant gyflawn dal. Bydd yr dw yn myned i drysorfa yr Eglwys, FELINWEN. Prydnawn y Nadolig, fel arfer, y bydd "Musical and Dramatic Entertainment." Maddeued darllen- wyr y JOURNAL i mi am fy mod yn mcthu cael gair Cymracg arno, ond dywed Mr. Davies, Tycanol, a Mr. Davies, grocer, a Mr. Hinds, Tyllwyd, ei fod yn un o'r goreuon, a bydd yr olygfa yn llawn dal. NANTGAREDfG. Eto, cynhelir cyfarfod llenyddol a chystadleuol yn hwyr Nadolig, a da genym weled enw Mr. L. Jones, Plaspant, yn cymeryd y gadair feirniadol yn yr am- rywiaeth, o herwydd mae ei alluoedd yn y cyfeiriad yma yn hvsbys i ni; ao hyderwn hefyd y bydd ''Brython" "yn dawel y tro yma er mewyn i'r beirdd bach gael chwareu teg. < yIae yn ddrwg genym i gofnocli marwolacth yn y lie prydferth yma, sef Mrs. Jones, yn adnabyddus i bawb fel mam Mr. J. Jones, arwyddwr gorsaf y rhoilffordd, a byw yn gysurus gyda Mr. a Mrs. Jones yr oedd, ao yn meddu ar gvmeriad da, ac yn dawel a mwynaidd yn wastad. Buont yn byw am ysbaid o amser yma yn Abergwili, a chreuasant gyfeillion lawer, ac y mae Mr. Jones yn un o'r dynion caredicaf a fcdd y cwmni L. and N.W. Rail- way heddyw. Y mae iddo air da gan bawb, a ehydvmdeimlir a'r teulu yn yr adeg bresenol. MARWOLAETH. Gyda phwysigrwydd eto dymunwn hysbysu am farwoiueth Mr. J. Rees, Penybont, Abergwili, yr hyn a. gymerodd Ie prydnawn dydd lau diwcddaf, yr 16fed, yn 65 mlwydd oed. Amhosibl ydyw rhoddi allan mewn geiriau gymeriad rhagorol y dyn da a duwiol hwn; meddai ar hynawsedd ao amynedd yn werth i'jv chroniclo; parchai y gwirionedd drwy ei oes, ac nid yn unig fel aelod ffyddlon yn eglwys Ebenezer yr oedd, ond hefyd yn ddiacon ffyddlon, gonest, a didwyll am tua ryw 30 mlyncdd. Yr oedd i fyny a galwadau yreglwys ac ni flinai neb a meithder a gerwinder; yr oedd yn hynod synwyrol a galluog; meddyliau hBith waith cyn llefaru un gair, a hyny yn, bwrpasol ac adeiladol; yr oedd yn un o wroniaid yr Ysgol Sabbathol, a chadarn wr yn yr Ysgrythyrau, ac anfoddlonai ar i ddim i dori ar draws yr amser pcnodedig y gwasanaeth; dymunai i'r oil fod i ddarllen ac i egluro yr Ysgrythyr Lan. Heddyw mae ci gadair yn wag, ac yntau wedi dianc, fel Etiaa mewn cerbyd angylaidd wlad sydd well, a gobeithio y gwna yr Arglwydd gymhwyso ryw Eliseus i godi i fyny ei fantell. Gwasanaethodd ei fyr gystudd yn dawel i'r fynud olaf, gan adael ar ol briod, tri mab, a dwy ferch, a pherthynasau lawer yn eu galar; ond gadawodd iddynt. esiampl o fywyd ardderchog, a rhydd hyn gymhorth iddynt i beidio wylo feI rhai heb obaith. Cydymdeimlir vn ddofn a'r teulu yn eu galar, gan ddymuno iddynt nodded y nef. Ccnhad didwyll yn ei fodd-YD huno Yno'n welw ei wedd, Had fu'n hau a fed mewn hedd, Ar fron hen fryn gorfoledd. Yn ddiamheu fod amryw wedi bwriadu cad treulio'r gwyliau yn llawen a chael mwynhau blwyddyn newydd, ond mae y dydd blin wedi eu dal ac yn anghof nid a. a thra. gwahanol yw amgylch- iadau a eefyllfa y byd ar ddydd Y NADOUG. Mae milocdd mewn llawndcr Yn dathiu yr wyl, Tra lluoedd mewn angen Heb feddu 'run hwyl; Nid cyfoeth yn unig Rydd foliant yn llawn, Na thlodi 'n ddiamheu Heb feddiant o'r dawn. Y meibion a.'r merched Ddont adref am dro, 0 ferw'r dmasoedd, Ar ymdaith i'w bro; A'u harwain i'r preseb Wna Seren y wawr, Gael gweled y rhiaint A'u gwyliodd bob awr. Hen greiriau y teulu A gofir yn llwyr, Yr emyn ar weddi Bob boreu a hwyr; Maent 'nawr yn telusach Nag oeddent hwy gynt, Ar adwyd y bwthyn Wrthsafodd y gwynt. Cyd-fwyta, cyd-yfed Mewn gloddest y bydd Nadolig Broffesant y ffydd; id felly bu'r teulu Yn Nazareth draw, Ein Iesu a guddiwyd Mown gotid a braw. Mae rhai yn galaru A'u gruddiau yn llaith, Am Joseph y teulu, I'w feddrod yr aeth; Os chwerw yw'r cwpan I foli fel hyn, Ein Iefiu a'i yfoad Ar Galfari fryn. Ddarllenwyr y JOURNAL, Gwncwch uno fy nghan, Yn feirdd a. llenorion, Yn fawrion a man, I gario y croesau Fel Simon o'r wlad, A Xadolig Ar wedd o foddhad. Gwnaf do ddymuno Flwyddyn newydd dda, i'r "Budget" gwnaf hefyd, 0" hi a foddha; A llwyddiant i'r JOUEXAL A'u tvwyddwyr i gyd, I roddïr newyddion Sy'n hanes y byd. DVFFHYNOG.

LLANGADOG CAPEL R PROVIDENCE.—1Talodd Miss Rosina Davies, yr Efengyles," ymweliad a'r lie UcllOd nos lau, y yfed cyfisol. Er nad oedd yr hin yn ffafrioi iawn", daeth tyrfa luosog ynghyd i'w gxvrando, a ciiawsant hi yn ei hwvliau goreu. Fel ail beth, yr oedd yn dyfod ar ran v gronfa cr helnu eglwysi gweiniaid Cymru, ond ei phrif neges, fel arfer, oedd, cynyg Iesu yn Waredwr i'r penaf pechadur, ttiag at hyn cymerodd yn destyn y geiriau hyny yn Efengyl loan, "Ond ni fynwch chwi ddvfod "ataf Fi fol "y caffocli fywyd," ac yr ocdd ci dull yn ymdrin a'r gwirionedd a'i thaerineb dros ei Meistr yn llawn o'r cariad a'r cydymdeimlad a nodweddai cin Harg- Iwydd pan ar y ddaear, a phawb yn teimlo fod ccnad luw yn llefaru gydag awcrurdod trwy nerth yr Ysbrvd Glun, yr oedd yn hawddach gweddio na j)heidio—yr lesii yn cael ei ddangos oil yn liawddgar nes gynnulleidfa i arllwys "Amenau" yn ddiarwybod iddjnt, eu hu-n;un. Y mae Miss Davies JIl p,tra yn ei bias, yr hen hanes" o'i geneu, u. rhyw newydd-deb j>brydol yntfdo bob tro. Cofu genyf ei chlywed a'i chyieilles, Miss Phillips (Mrs. Lloyd wedi hyny) ryw naitli mlynedd ar hugain yn oi mewn rhan arall o'r sir wrth yr un gwaitii y pryd hwnw, ac yn yr un hwyl n. cynyg y Ceidwad i'r pechadur, a phara y inae Miss Davies, trwy nerth Duw. wrth yr un gwaith. Er fod Mrs. Lloyd er Y8 blynyddoedd bellaeh wedi myned oddiwrth ei gwaith at ei gwobr, ac yn ei weled Effel ag y mae. a bod yn dragwyddol debyg i'r Hwn y bu yn dweyd ac yn cauu mor dda am dano yr ochr hyn. Alav hefyd y cartref oedd mor gysurus lie y cyfarfum a'r dJwy chwaer, erbyn liyn wedi ei chwalu, a rhai o'r aelodau wedi galw odtli wrth eu gwaith at eu gwabr ac ni gredwn ynghwmni Mrs. Lloyd yn moli'r Oen mewn ddedwyddweli pur ger brou fr orsedd wen.

EISTEDDFOD GADElRlOi. LLANARTH BEIRNIADAETH TRAETHAWD GAN FERCH AR GADW TY;" (Gan y Parch. Gwilym S. Rees,. B.A., Llandyssul.) Daeth naw traethawd i law,, ac y mao hyd yn oed y gwaelaf o honynt yn dda, a'r goreuon yn ardderchog. Rhenir hwynt i ddau ddosbarth. (1) "Lucy," "Gwendoline," a "Gwawr." (2) "Mavis," "Morfudd," "Madlen," "Nellie- Fach Amddifad," "Lucy Gray," "Merch Weddw." DOSBARTH II. "Mavis."—An English essay; well written, and very sensible; but the treatment of the subject is inadequate. The remarks are somewhat too general,, although applicable to all. classes. "Morfudd."—Traethawd yn cynwys nifer o bothau da. Cymharol rydd oddiwrth wallau o ran iaith,, iach ei don, ond yn ddiffygiol mewn cynllun a threfn. Dim ond bwthyn sydd yn llygaid "Mor- fudd,' ac y mae hyny o angenrheidrwydd yn oyf* yngu ar yr ymdriniaeth o'r pwnc dan sylw. "Madlen."—An English essay, comparatively short, considering the wide scope of the subject; much splendid counsel, contained in this essay. De- fective in sequence of thought and order. It is good as far as it goes, but it is not exhaustive enough. "Nellie Fach Amddifad."—Traethawd da, yn cynwys llawer o egwyddorion cyffredinol gwerthfawr, ond heb dalu digon o sylw i'r ochr dreulfawr o'r cwestiwn. Nid ydyw mor feistrolgar ag erein yn y gystadleuaeth. "Lucy Gray."—Traethawd gweddol. Gwallus oi sillebiaeth. Diffyg trefn wrth ymdrin a'r pwnc. Mae pethau cannaoladwy yn y traethawd,. ond rhaid i "Lucy Gray" berffeithio ei hiaith cyn gobeithio enill safle uchel mewn cystadleuaeth o fath hon. "Merch Weddw."—Amlinelliad dymunol o'r pwno, ond yr ymdriniaeth yn rhy arwynebol mewn manau. Rhai gwallau mewn iaith. "Nellie Faeh Amddifad" ydyw y goreu yn yr ail ddosbarth. DOSBARTH I. "Lucy."—A splendid essay in many respects. The diction is defective in several places. But subject matter is fairly full, and very good. Phases of house-keeping are not touched upon, some of which are essential to good house-keeping. Greatest defect is that it is not sufficiently exhaustive. "Gwendoline."—A most thorough treatment of the eubject. Very thoughtful and full of sound common sense, gives reasons to support views. Technical, scholarly, and instructive. The style and treatment are alike excellent. A masterly essay, indeed. "Gwawr."—Traethawd maith a gaUuog iawn. Wedi cyffwrdd a phob egwyddor gyffredinol. Buasai cartref yn nefoedd i bob dyn pe dilynid cyfarwydd- iadau "Gwawr." Mae gan y gwr yn gystal a'r wraig rywbeth i'w wneyd hyd yn oed mewn cadw ty. Mae gan hon doraeth o gyfarwyddiadau gwerth- fawr na cheir mo honynt gan y lleill. The competition rests between "Gwendoline" and "Gwawr." As far as "house-keeping" pure and simple goes, "Gwendoline" is more exact, technical, informing, and masterly; but in scope of fullness in general "Gwawr" excels. "Gwawr" touches upon things unmentioned by "Gwendoline," and these are of prime importance; while "Gwendoline," on the other hand, shews great proficiency in the technicalities of the subject. Her method and masterliness of treatment are alike admirable. These are two brilliant essays, but each has it3 points of excellence, and as one excels in some things, and the other in others, I feel that I can only get relief by dividing the prize equally between GWENDOLINE and GWAWR. GWILYM S. REEB.

LLANSADWRN A'R CYLCH CYFARFOD CEIDWADOL. Nos Wener wythnos i'r diweddaf, yn Ysgoldy y Cynghor, bu yr ymgeisydd Undebol dros Dwyrein- barth Myrddin, sef Mr. Mervyn Peel, Y.H., C.C., Danyrallt, yn anerch tyrfa fawr o'r etholwyr, a chafodd y boneddwr caredig wrandawiad astud a chroesawiad cynhes, ao yr oedd sirioldeb yn gan- fyddadwy ar bob gwynebpryd yn y dorf fawr oedd yn bresenol. Cymerwyd y gadair, a llanwyd hi yn ddeheuig, gan Mr. Rees Lewis, Brown Hill. Siarad- odd Mr. Peel am fwy nag awr o amser ar brif bvneiau y dydd. Siaradwyd hefyd yn y cyfarfod gan Mr. Griffiths, Ferndaie, yn Gymracg, ar y Gylideb, aa Is-Cadben Lewis, Llwyncelyn, ILlan- wrda. Rhoddwyd cynygiad i unrhyw etholwr i osod unrhyw ofyniad i'r ymgeisydd, yr hwn oedd yn barod i'w hateb gyda'r sirioldeb mwyaf; ond nid oedd lief, na neb yn awyddu gofyn, ond toyrnaeai gwen foddhaol ar yr oil o'r dyrfa. Cynygiwyd diolchgarwch i'r Cadeirydd gan Mr. Clarke, Llan- deilo, ac eiliwvd ef gan Mr. Peel, a phasiwyd ef gyda benllefau o gymeradwyaeth. RHANU GWOBRWYON. Prydnawn clyd Sul diweddaf oedd diwodd y flwyddyn apwyntiedig i gael amcan-gyfrif preeenoi- deb aelodau yn vstod y flwyddyn o Ysgol Sul Bancy- lan a'r cylch, ao i ranu gwobrwyon rhwng y plant am eu ffyddlondeb. Gan fod yr ysgol wedi cael ei chynal am haner cant o wcithiau, a'r plant wedi rhoddi eu presenoldeb mor dda, barnwyd mai doeth oedd rhoddi gwobr iddynt oil. Doebarth icuebgaf, y gwobr flaenaf i'w rhanu rhwng William James Thomas a David John Thomas, Plasnewydd; 2, Lizzie Jane Thomas, Plasnewydd; 3, Gwyn Howell Walters, Pantyfer; 4, Sally Williams, Bankylan; 5, Tom Morgan Williams, Bankylan; 6, Annie Thomas, Penyrhiw; 7, Daniel Davies, Derwengroes; 8, Bessie Davies, Derwengroes; 8, Llewellyn Williams. Banky- lan, a Jennie Walters, Pantyfer. Ail dosbarth—1, Tom Davies, Llwynbwch; 2, Rachel Anne Walters, Pantyfer; 3, Sarah Anne Davies. Llwynbwch; 4, John Thomas, Penyrhiw, a Mary Lizzie Thomas, Pantygawmi], yn gyfartal; 5, Annie Ingram, Troedy- rhiw; 6, Annie Davies, Penyfan; 7, Emily Thomas, Penyrhiw; 8, Sally Davies. Penyfan; 9, Mary Kate Davies, Derwengroes, a Morgan Davies ,Dcrwen- groes, yn gyfartal. LLANWRDA.-MARWOLAETH A CHLADDED. IGAETH MRS. SARAH EVANS, WATER STREET. Clwyf Ïm calon ac aeth i'm bron ydyw gosod y frawddeg brudd, "bu farw,' ynglyn kg enw y chwaer anwyl uchod; ond dyna sydd wirionedd yn ei hanes hi heddyw. Y mae ein calon mewn hiraeth dwys ar ol chwaer hoff a chyfaill anwyl a charedig. Cymer- odd yr amgylchiad uchod le prydnawn dydd Gwencr cyn y diweddaf, yn ei chartref yn Water-street, cyn bod yn llawn 54 mlwydd oed. Hir bu ei chystudd a chaled, ond dioddefodd y cwbl yn dawel a. dirwg- nach, gan lwyr ymorphwys ar y grediniaeth fod ei ehystudd maith yn foddion perffcithiad ar gyfer byd arall. Ei bod yn barod i'r byd arall nid oodd am- houaeth yn meddwl neb. Yr oedd ei nhrofiad meius a'i chanu peraidd yn ymyl yr afon yn tystio at bod wedi croesi eisoes o ran ei hysbryd i'r w!ad 110 nad oes clefyd o'i mewn, a "Lie mae'r awel fyth yn ncr, Lie mae'r wybren fyth yn glir." Bu yn aclod ffyddlawn a gweithgar am flynydtlau vn eglwys Annibynol Llansadwrn, ac y mao" y frawdol- iaeth yno yn gweled y bwlch yn fawr o'i oholli. Yr oeddent wedi ei cholli er ys tro mewn rhyw ystyr, am nad oedd yn gallu mynychu y cyfarfodydd oher- wydd afiechyd. Prydnawn dydd Mawrth ymgasgl- odd torf enfawr ynghyd i dalu iddi y gymhwynas olaf, gan ci chludo i orphwys yn mynwent y plwvf. Gwomyddwyd ar yr achlysur, yn y ty, gan y Parch. D. Bowen, Hermon, ac vn vr Eglwys ao ar lan y bedd gan y Parch. E. M. Davies, curad. Bellaeh nid oes genym ond cefnu ar ei bedd. Gadawodd ar ei hoi briod hoff a ehwech o blant mewn galar a hiraeth dwys. Bydded iddynt gysgod clyd dan y Ddwyfol aden. Nerth a gaffont i ddwvn y hrofcdig- aetli, gan ymostwng i alluog law Duw: °

FELINDRE A'R CYLCH 1 NADOLIG.—Bydd gwasanaeth pljgeiniol yn Eg- lwys y plwyf am chweoh o'r gloch boreu Nadolio- ac yn yr hwyr bydd eisteddfod yn Soar. Ceir hanes manwl yn y JOUBXAL nesaf, yn nghyd a hanes yr Arddangosfa Bluog gedwir yu Felindre dydd LIuu nesaf. MAEWOLAETHAU.—Yr wythnos yma y mae genym v gorchwyl pruddaidd o groniclo marwolaeth y di- weddar Mr. Henry James, Glyncoed, Felindre yr hyn a gymerodd 10 yr wythnos ddiweddaf, ar ol cryn amser o gystudd. Yr oedd yr ymadawedig wedi treulio ei oes. yn yr ardal yma, ac yn un a bcrcnid ac a anwylid gan gylch eang o'r gymydog- aetli. Dyn gwastad, tawel, a di-rodres iawn fu yn ffordd ei fywyd, ac anhawdd gweled ynddo ond yr hyn a tedrai fod yn esiampl ragorol i ereill. Meddai ar brohad a gwybodaeth eang, yn nglyn a pheir- lanau ffactriau y gymydogaeth, ac am flvnyddau lawer edrychid arno fel y nrif awdurdod ar y pethau yma drwy yr holl ardal Yr oedd galw ami a mynyeh am ei wasanaeth, a byddai oT ei law vn Mcr o fod yn ddymunol ar y gwaith bob 1 r wdd yn grcfyddwr gIoyw a dlymhongar, a thra yn iach nid oedd un yn fwy ffyddlon a cliysson gyda r achos yn Closvgraig na'r ymadawcdig. Nerth, y nef fyddo dros y galarwyr oil yn awr eu profedig- aeth. Cymerodd y gladdedigaeth le vn mynwent Saron dydd Linn, pan y daeth tyrfa yn nghvd i daJu parch i'w goffadwriaeth. Y prif alarwyr oeddvnt- Mrs. James (gweddw), Mrs. Thomas (mereh), Mri John James, Daniel James, Tom JanIes a James James (meibion). Miss Lizzie Thomas (wyres), h. Samuel James a Miss Elin James, Drefelin (brawd a chwaer), ac en>il1" gyda pha rai y dangosir y cvd- ymdeiinlad llwyraf.—Un arall a syinudwyd plith gan angeu yr wythnos ddiweddaf oedd* Mrs. Marv Jones, Wernnewydd, ar 01 cystudd pur galed. Cy- merodd y gladdedigaeth lo yn Saron dydd Mercher diweddaf. Ilanai 0 deulu parehus, ac yr oedd vn aelod o'r eglwys yn Saron. Ar ol yn myd y galar" y mae pnod a" tn mab, a pherthynasau"ereill, gydi pha riti y dangosir mawr gydymdeimlad.

HENLLAN MAE MI-. DavJef, prif athraw YsoJ Aberbane, newydd dderbyn adroddiad y Parch. n. W. Thomas, M.A.. arholwr esgobaethol, ar yr addysg grefyddol, ac y mae yn un gwir ffafriol, a lywed fod gwiifh da ar y cyfan yn eael ei wneyd yma. Enillodd amryw o'r plant dysfysgrifau yn yr arholiad.

_r NODION 0 DDYFFRYN COTHI [GAN "BBYTHON."] LLANEGWAD. Arwyddion o brudd-der a galar oedd i'w ganfod ar drigolion y pentref. tlws uchod dydd Llun, y 13eg, trwy fod yr henaf o'r preswylwyr yn cael ei hebrwng i dy ei hir gartrefg, sef Mrs. Ann Jenkins, pa un oedd wedi cael y fraint i weled yr oedran teg o 86 o flynyddoedd, ac wedi eu treulio y rhan fwjaf yn y lie. Hen Gymraes drwyadl a chraffus o'r hen ffasiwn oodd, a llawer o rinweddau da yn perthvn iddi, ac wedi bod yn dyst o luaws o gyf- newidiadau yn hanes y pentref bychan. Yr oedd yn Eglwyswraig selog a theimlai ddyddordeb nid bychan yn ngwyliau a gwasanaethau yr Eglwys yn y lie, ao yn esiampl i lawer am ei phrydlondeb, ond daeth yr adeg iddj hithau i orphwys oddiwrth ei llafur, a gobeithiwn ei bod wedi cyrhaedd i'r trigfanau ded- wydd, lie nad oes cystudd na galar yn blino'r pres- vrvlwyr. Rhoddwyd ei gweddillion i dawel orphwys yn mynwent gyssegrcdig Eglwvs v plwyf, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch. T. Thomas, fioer, a'r Parch. J. Jones, curad. Dyledus o ganmoliaeth yw Miss Lewis, Llwchgwyn, am ei charedigrwydd a'i haelioni niewn cysylltiad a threuliau yr angladd. RHANU ELUSEN. Gellir dweyd am blwyf Llanegwad, "Ti a ragoraist arnynt oil," mewn perthynas a'r penawd uchod. Cawn fod hen bobl dduwiol yr ocsoedd o'r blaen wedi rhoddi yn dda ar gyfer anghenicn tylodion y plwyf, a dydd Mawrth, y 14cg, oedd y dydd penod- edig gan yr ymddiriedolwyr i edrych i fewn i deilyngdod y gofynwyr, a'r dydd lau canlynol oedd. adeg y cyfranu, pryd y daeth lluaws o ogledd, dwy- rain, gorllewin, a de y plwyf i dderbyn eu cyfran, ac nid annhebyg oedd y pentref bychan i Jerusalem yn y dyddiau gynt, a chan fod yr eira yn disgyn ya dameidiau breision gwireddwyd yr hen ddiareb "fod hi'n fyd gwyn ar bob dyn gwan." Yr ymddiriedolr wyr eleni ydynt y Parch. T. Thomas, ficer, a'r Mri. W. Ey,'rns, Mynachdy; C. Davies, Glan-y-capel;, D. FrancL^yi Penlan; D. J. Richards, Brynarfon; D. Jones, rynamlwg; B. Evans, Tynewydd, Nant- garedig;. Dylasai mwy y tu hwnt, a llai y tu yma i'r afon, fod gogyfer a chynrychioli plwyf mor helacth. Efallai y bydd yr ysgrifenydd garediced ag anfon y manylion i golofnau y JOURNAL, sef faint oedd mewn Haw, faint gyfranwyd, ac i bwy; byddai hyny yn eglurhad i rai sydd yn barod i gredu eu bod yn cael llai o ehwareuteg na'r lleill. SANT IOAN. Dydd Mercher, y 15eg, gwelsom gynhebrwng un arall o ffyddloniaid Israel yn cyfeirio tua.?r llanerch gyssegredig uchod, yr hon oedd yn dra adnabyddus yn y cylch, sef Mrs. Mary Jones, Ffynondeilo-issaf. Bu hithau tra y gallodd yn dwyn mawr sel fel Eg- lwyswraig, ond yn ddiweddar yr oedd cystudd a henaint^ wedi ei hanalluogl i barhau yn ei ffyddlon- deb. Er ys ychydig wythnosau yr "oedd yn aros gyda'i mab yn Ferndale, He y derbyniodd bob caredigrwydd, ond yr oedd yr amser terfynedig wedi dirwyn i ben. Gobeithiwn ei bod erbyn heddyw yn y cartref clyd na fydd rhaid ymadael mwy. Yr oedd ei dymuniad yn gryf am gael ei chladdu yn Sant loan, a dygwyd ei gweddillion, yn ol a'i chais, gyda'r tren i Gaerfyrddin erbyn un o'r gloch, pryd yr oedd elorgerbvd, cerbyd cauedig, a lluaws o gerbydau ereill, wedi d'od i'w chyfarfod, ac erbyn cyrhaedd yr Eglwys uchod, yr oedd llawer o'r cylch wedi d'od at eu gilydd i dalu y gymwynas olaf i'w rhan farwok Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. T. Thomas, ficer y plwyf, a J. Jones, curad. "Mor ddcdwydd yw y rhai trwy ffydd Sy'n myn'd o blith y byw; Eu henwau'n perarogli sydd A'u hun mor dawel yw." NANTGAREDIG. Drwg genym eto gofnodi am farwolaeth sydyn un o'r pentref uchod, sef Mrs. Jones, Cross Hands, yr hyn" gymerodd le boreu Sadwrn diweddaf yn ei phreawylfod. Cydymdeimlwn vn fawr a'r teulu yn ell tx^llod. Cvmer ei hangladd lo dydd Mercher yn Siloaui. GydA gradd o lawenydd mae v preswylwvr yn ed- rych ymlaen ar Eisteddfod y Nadolig yn y lie, ac wrth arwyddion vr amserau ,bydd y gyetadleuaeth yn gyfyng. Gofaled gwyr y glorion wneyd cyfiawn- der. Ar hyd y ffordd o Nantgaredig i Brechfa, cawn fod Mr. D. Thorna", y lJythyr-gludydd, ynghyd a thrw.«t olwynion ei gerbyd llwythog, yn cael tipvn o drafferth i ddeffro rhai o breswylwyr ochr y ffordd, ac wrth oleu ei luesrn k>ew y cyfrana ei newydd- ion dyddiol. Na ddigaloned, mac dydd Calenig wrth y drws. Gwas gwlaO, negea gludydd a i'r drysau A gair drosom beunydd. BRECIIFA. Dydd Llun ymwelwyd a'r lie gan foneddigion o dref Llandeilo, a manau ereill, i'r dyben o ddal ysgyfarnogod ar ystad y boneddwr adnabyddus W. Gwynne-Hughes, Tregyb; a chan fod yr hin yn ffafriel, y milgwn a.'r helwvr rnewn hwyl, a'r cein- achod yn ami, cafwyd llawenvdd nid bychan, a chlywsom un o'r lie yn canu "0 mae'n iechyd a dedwyddyd Hela ysgyfarnog yn y wlad"; ond J'hoddodd y crcaduriaid buandrocd brawf go lew eu bod yn rhy gyfarwydd a llethrau gwylltion Brech- fa, cr cyflvmed oedd eu liymlidwyr, a dywedodd Dafydd Thamas, ceidwad helwriaeth, eu bod yn pert.hyn o bell i'r ysgyfarnog faeh hono welodd John Pencruginelyn, pan y dywedodd- Mae 'scwarnog faeh ar dro y rhos, Yn nghanol noe mae'n pori, Ei chefn yn ddu a'i thor yn wyn, JSlao hon rhy dyn i filgu. FELINWEN. Gwehvn mai gwr'tbodedig yw hanes y '"bontj wifr" eto, er ei lianfon i lys uwch. Mao vn llawn bryd i rywrai gymeryd mewn llaw i'w hadgyweirio cyn y digwydd peth a fo gwaeth. Mae hon erbyn heddyw yn ateb mwy o ddybonion na medrodd llygad trciddgar yr "Anellyn fardd" ganfod trwy yspieinddrych yr awen, pan y dvwedocld- "fao pont weiers yn groes ar Dvwi, Rhwng bryn a dyffryn mao wedi ei dodi; Bydd hon yn gyfleus iawn i wyr 'rochor draw i groesi, I ofyn i Mr. Thomas y Felin prvd ca iillw falu." Prysur iawn i.'w cantorion a chantoresau y llo d-byn nos Nadolig, pryd y eymerir rhan gan oreuon y cylch yn mherfformiad y "cantata," ac ychydig wyr perdoneg Miss Harnes, Y l^elin; beth yw ystyr y gair seibiant? ABERGWILI. Da oedd genym weled fod un o Warehcidwaid y plwyf, ynghyd a'i briod hawddgar, eef Mr. a Mrs. D. H. Davies, Werndrefi, wtsdi bod vn talu ymweliad a Tlotty Caerfyrddin, a'r tlodion wedi deall wrth eu hymweliatl nad yw pawb wcdi eu hanghofio inewn rhoddion canedig. GWYL NADOLIG. Edrychir ymlaen gyda llawenydd at ddyfodiad yr wyl uchod, pa un sydd weithian wrth ein drysau. Byddai ein teidiau yn gosod pwys neillduol ar gadw hon, ac edrychent arni gyda pliarch a chyssegredig- r-wydd; ond yn ein dyddiau ni, caiff y Nadolig ei dreulio i amcanion heblaw addoli a chanu carolau. Hvfryd oedd genym wrando rhai yn canu wrtli droi eu gwyncbau tua "Bethlehem"— "Yn nghwmpeini'r wawrddydd Awn i Fethlehem, Heddyw mao llawenydd, DaAth y nefol Em; Trysor penaf ncfoedd Yn v preseb sydd, Gobaith y eenhedloedd, Dwyfol 5ereu ddydd, Daeth dysgedig ddoethion O'r Dwyreinfyd claer, Gyda'u tlws anrhegion I Fab bychan Mair, Wrth ei draed ?yrthiasanf, Ynddo gwelant Dduw, Yno eyd-addolant Geidwad dynolryw. (:I:;w('h blygeiniol gerddi Gan yr engyl glan Dros y byd yn tori Mewn nefolaidd gan Oobaith ",y'n pelvdru Ar dywyllwch mawr, I.t,su aiiwvd ini- Brenin nef a llawr. DIm weh ac addoIwn Holl genhedloedd bvd; Enw hwn folianwn, I)viyta'r tr %or CII'LI(I; IVUWTI a'n trysorau— j,h(,rtidcl gan, Rhoildwn ein calonau J (I(lo'it (ktrilau -Ian. NODION ABERGWILI. "Neu fe ddefnyddiaf yr "Og," Medd y gwr effro, "Dyffrynog." (. (<a|i bwyll, frawd, cofia mai gwr arfog yw '0'1 "Brython," ac un o feibion y cr:dyrri inewn rhvfel a phe gwybyddai dy fod ar yrndaith heibio glanau v tx>thi yr wythnos ddiweddaf, bvddai vn debyg o wylio dy gamrau wwh basio licibio ei breswylfa dawe! Dyw. dodd y tro olaf y oefais yniddiddan at;' et iddo freuddwydio yn rhyfedd un noson ar ol darllnll un o dy lithian yn v Jotm.VAL, ap yn y breu- ddvvyd hwnw iddo dy weled yn eael dv gymeryd yn garcharor am droseddu yn erbyn rheolau barddas Datydd ab Edmwnt; a'th fod wedi dy sicrhau yn nghyflion plethedig y petlwar mesur ar hugain, ac i ryw fodau bychain tebyg i'r "tylwyth teg," dù'od heibio ar fedr dy gipio i gyfeiriad rhyw lynclyn tvwvJl, ocdd (moddo nhw) wedi oi barotoi yn or- phwysfan i gucosyddion rhigymllyd yr oesau oddi- wrth eu llafur. Ond canfyddodd y bodau haerllug fod llanc ger llaw o'r enw "Brython" yn he relic n "Hwa," a'i gawell saethau yn weddol lawn, a gorfu iddynt yn ddiseremoni oil wn a; oi hysglyfaethr neu oddef y canlyniadau, a ffwrdd y ffoisaiit dros "glawdd olra" i rywJe 0'" g-ohvg'; Cdl lIa ,lùt>fnyddia yr Ogo mwyacl). "Nadolig llawen" i bawb o ddarllenwyr y JOURNAL.

Mae y NWYDDAU canlynol yn haeddu sylw a-rbenig Amaethwyr ac ereill 0mm DAVIES' Poultry Powder I amddiffyn Ffowls rhag y CLEFYD. I gynnyddu rhif y WYAU, I wella r BIG, A chynnyrchu gwres mewn tywydd gwlyb ac oerllyd. t3 Mewn Tins Mawrion 2s. yr Un. DAVIES' Horse Powder I I ddwyn cyflwr (condition) codd- 'I haol; i greu awydd a.t fwyd; i dynu lawr chwyddi yn y coes- au; i ddwyn y got yn Uyfn a disglaer, ac i gynnyddu gwerth. Gellir ei roddi i bob math o geffylau, pa un ai mewn gwaith ai peidio. Is y pacyn. DAVIES' Calves' Emulsion. Y FEDDYGINIAETH OREU i LOI pan yn pesweh, neu yn cael eu blino gan bryfed, 'n ac i gadw'r corif yn iach rhag y "chwaren." Is. 6c. y botel Nid oes eu cyffelyb. Peidiwch a boddloni ar rywbeth yn debyg. Yn cael eu parotoi yn unig gan THOMAS DAVIES, M.P.S., MAhi AGENTS YN EISIAU YN MHOB MAN.

CYNWiL 1 MARWOLAETH.—Yn blygeiniol iawn dydd Liun, Rhagfyr y ofed, bu farw y chwaer anwyl hon, sef Miss Elizabeth Evans, Green Hall, yn 47 mlwydd oed. Yr oedd yr ymadawedig yn chwaer i'r di- weddar enwog gerddor, Mr. D. l'ugh Evans, Aber- tawe, ao yn chwaer i'r adnabyddus ganwr ac areith- iwr, Mr. T. Conwil Evans, CaerfyrcMin. Cymerodd ei hymadawiad le dipyn yn ddisymwth ac annisgwyl- iadwy. Er ys rhyw flwyddyn yn ol, bu yn lied wael ei hiechyd ac o dan law y meddyg, ond cafadd adferiad lied dda, ond ni ddaeth yn jhollol yr hyn arferai fod, ond yr oedd yn alluog i wasanaethu yn y tculu ac i fyned oddi amgylch i wahanol ddy- benion; a boreu y Sul blaenorOl i'w marwolaeth yr oedd hi a'i mam oedranus yn y cwrdd Cymundeb yn Ffynnon Henri, ac wedi cerdded yno pellder o ryw dair milldir ar foreu llawn rhew ar y ddaear, a'r ffordd yn dra llithrig, ac yr oedd yn bresen-ol yn Nghapel Cynwil yn yr hwyr, ao aeth i'r gwely i orphwys fel arfer, ond tua'r boreu ehedodd ei hys- bryd ar unwaith at yr Hwn a'i rhoes, a derbyniwyd y newydd gyda syndod a galar yn yr holl bentref a'r ardal. Yr oedd yr ymadawedig yn un o blant anwyl yr hen aglwys yn Ffynnon Henri, a dygai fawr sel dros yr achos yn y lie. Daeth at grefydd yn dra ieuanc, a chadwodd ei chymeriad yn lan a'i gwisg yn hardd hyd y diwedd. Yr oedd fel ereill o'r teulu yn cantores ragorol, ao yr oedd ei llais soniarus yn chwyddo ao yn melusu y gan lie bynag y byddai; a chwythig meddwl na chlywir ei llais ewynol o hyn allan yn ein cymmanfaoedd y^olion a'n cymmanfaoedd canu; ond credwn ei bod wcdi myned i gymmanfa ganu fawr y nefoedd i ganu y gan "am farwol glwv', na chlywir diwedd ami Illwy." Boreu dydd Gwener dilynol i'w marwol- aeth, er fod yr hin yn dra anffafriol, a'r gwlaw yn disgyn yn drwm, daeth tyrfa fawr o wyr traed a cherbydau yn nghyd i hebrwng ei gweddillion mar- wol i gladdfa henafol Ffynnon Henri. Yn y ty cyn cychwyn darileno(id y Parch. E. B. Lloyd (A.), Bwlchnewydd, a gweddiodd y Parch. T. Griffiths (M.C.), Cynwil. Yn nghapel Ffynnon Henri gwas- anaethodd y Parch. D. Richards, Cwmduad. drwy wneyd sylwadau pwrpasol ar Marc xiii., 32-37, a dangosodd fod galwad Iesu Grist yn sicr; ond fod amser yr alwad yn ansicr, a gwasgodd y ddyled- swydd o fod yn barod i gyfarfod yr alwad, drwy vmogelyd, gwvlio, a gweddio. Ar lan y bedd, yn nghanol y gwlaw trwm, siaradwyd ychydig eiriau gan y Parch. W. LewiB, Llanpumpsaint, ac yma- dawyd gan edrych ymlaen ar foreu braf yr adLryfod- iad, pan y caiff nawb a'r sydd yn y beddau glywed ei leferydd Ef, a phan y bydd "Dorau beddau'r byd Ar un gair yn agoryd." Yr Arglwydd a. fenditjiio ei mam oedranus a'i chwaer alarus yn eu llesgedd a'u gwendid. yn nshyd a'i brodyr, a'i holl berthynasau. Na fydded iddynt alaru fel rhai heb obaith, canys os ydym yn credu farw Iesu a'i adgyfodi, felly y rhai a hunasant yn yr Iesu a ddug Duw hefyd gydag Ef.

KEEPHANDY M in the home, workshop or factory a box B II of Zam-Buk, the ideal first-aid dressing I H for cuts, bruises, sprains, bums, scalds, H I and skin injuries. Prepared by unique H I processes from rare herbal extracts, H 7 -13uk I —H ■ is entirely free from nasty animal fats H ■ and mineral irritants. Zam-Buk not only I ■ soothes pain, but it prevents festering ■ ■ and blood-poison, and neals perfectly by fl ■ growing new skin. Zam-Buk is, there- I fore, just the thing to keep handy. ■ FORXMAS MISHAPS-

LLANWRDA MARWOLAKTH.—Gorchwyl pruddaidd ydyw ceisio cronicio marwolaeth pin hanwyl chwaer, sef ln;, Sarah Evans, Smithfield House. Dyna ydyw proiiad yr ysgrifenydd y tro yma. Eto i gyd crodaf ei bod yu ddyledswydd arnom i gofnodi hanes v rliai oeddym yn crcdu eu bod wedi Hanw eu cylch tra yr oeddynt yn y byd, a gellir dweyd hyn am yr ymadawedig, "Yr hyn a allodd hon, hi a'i gwnaeth." Cafodd g-ystudd maith; dygodd bwv6 ci dioddefaint yn dawel ae ainyneddgar; ambell waith gwelui gobaith am weilhad; brydiau ereill diffoddaT, a'r byd yn cau o'i chwmpas, a'r arall-fyd yn yinagor o'i blaen. Bu farw brydnawn dydd Gwener, yr lSfe^l cylisol, a chredwn ei bod wedi dechreu byw yr un prydnawn mewn gwlad "Lie nad oes tywyll nos ond dydd, A phleser heb ddim blinder sydd." Llanwodd yr ymadawedig y cyrneriad o wraig a main dda hyd yr ymylon. Gadawodd esiampi dda. ar ol iddynt na fydd yn sarhad nac yn edifar ganddynt i'w dilyn. Mac colli mam fel yr ymadawedig- yn golled anfesuradwy; mae ffynnon cysur y teulu wedi svcliu yu y cyfeiriad yniar, ond mae un ffynnon yn nhir yr addewid na svcha hi ddim byth "Mae Tad yr anddifad a Barnwr y gweddwon yn fyw." Dydd Mawrth canlynol daeth tyrfa luosog ynghyd i heb- rwng ei gweddillion i dy ei hir gartref. Aethym i'r angladd; gwelsom yr arch wedi ei addurno yn y modd a barai i ni deimlo fod yna alar mawr, eto di- rodres am dani. Y cwbl orweddai yn yr arch oedd y babell lie y preswylia yr ymadawedig all, ychy<!ii^ gvdag haner cant o flwyddi. Yr oedd hi wedi fy- meryd ei badenydd, ac wedi ehedeg ymaith o wlad yr eira a'r iew i froydd heulog anfarwoldeb. Gwasana. ,.ycr « ly gan "y iParch. D, Bowpti, Ebenez^ yr ymadawedig. I dcfochren y gwasan^ii riuuklodd allan yr emyn canlynol i ganu "Ymaclo wnaf a'r babell." YIIa darllepodcF ran pwrpasol iawn o'r Gwirionedd, ac offrymodd weddi effeithiol iawn ar ran y teulu. Yr oedd y braddeg- au tlysion oedd yn diferu droe ei weftuau fel pe byddent yn arllwys o olew cydymdeimlad, a ncrth i galonau briw y galarwyr. Canwvd eto cvn cyn cychwyn fUR'r gladdfa yr cmyn adnabvddus hwnw, "ffarwel, gyfeillion anwyl iawn." Yna evehwyn- wyd i Eglwys y plwyf, lie y gwasanaethwyd -an y Parch. Mr. Davies, y curad. Wedi gorphen y gwasaiijieth yma, cychwynwyd tua Ian y bedd, lie y gwasanaethwyd eto gan yr un parchedig, a chyri gwahanu, canwyd yr emyn, "Bydd myrdd o r.vfedd- odan." Priodol iawn y gellid cvmwvso v geiriau Canlynol i'r ymadawedig wrth erfrvch i lan ei j bedd:— ''AVel<> fedd un anwyl fu—yn rhosvn I'r Iesu a'i theulu; Ni roddwyd yn v beddrod du ei gallu." Y prif alarwyr opddynt-Mr. James Evans (priod); lfr. a Mrs. John Hughes, Treorci (chwacr a brawd- vng-nghyfraith); Mr. a Mrs. Jamep. Llangadog (merch a mab-yng-nghyfraith); Misses Maggie, Char- lotte, Lizzie, a Nellie (merched); David, Johnny James (meibion). Yr oedd amryw o blethdorchau wedi eu hanfon fel eydnabyddiaeth o barcii i'r Yla- adawedig. Hefyd yr oedd cynrvchiolaeth o'r Cyng- hor Sir yn bresenol yn yr angladd, ynahyd a llu mawr o gydnabod a cheraint yr ymadawedig. Hyder- wn y Irnld yr amgylchiadau vnia yn creu ychwaneg a attyniad i r,vjad well." Clvwir swn y fam »n ■,ii>r«d. "Dring i fyny yma."—Heddwch "i'w llweh wed; llafur caled o haner can' nilynedd.-D. Bi vnfab i Thomas.

ABERGWILI Yx ein rhifyn diweddaf, a dan y penawd "od- i J'y J' Abergwili, dywed ein gohebydd "Dvffrynog" fod v Cwmni Gwaith y Priddfeini, ger "Doigwili, ger Caerfyrddin, yn bwriadu codi gwaith o'r fath yn Cross Hands, ac y bwriadant adael v lie vnia mewn ychydig amser." Dealiwn nad oes dim gwir- ionedd yn y M. ac fotl ein gohebydd wedi cael ei •'iiinarwain. -K-lir -irall, inae y peiri,,inau q,rl plant yn Nolgwili wedi cael eu glanhau a'u trwsio, a pheirianau newydd wedi eu gosod i lawr ar draul mawr iawn. Bydd y Cwmni o ganlyniad vn abl i <lroi allan yr ireliebion vn well nag erioed. a pheirianau newydd wedi eu gosod i lawr ar draul mawr iawn. Bydd y Cwmni o ganlyniad vn abl i <lroi allan yr archebion yn well nag erioed. Mae Cwmni Priddfeini Caerfyrddin yn mvried i a cor gwaith o'r natur uchod yn ogystal yn Cross Hands, ond y maent, yn myned i gario vn "rnlaen eu gwaith" Priddfeini yn Nolgwili yr un fath. Digon [ tebyg mai y si yma a gamarweiniodd cin goliebrdd.

BUhRY PORT PP.IOCAS.—Dydd Mawrth, y 14eg cyfisol, unvvyj mown glan bnodas Mr. Ebenezer Griffiths, dilleù ydd, Station-road, Burry Port, a Miss Mary Janu Obrey, xnoroh Mr. David Obrey, Cefngoleu, Llan- non, gor Llanelli, yn Nghaersalem, Capel y Metho- distiaid, Llanelli. Y forwyn briodasol ydoodd Miss Wool Ion, Llanelli, a.'r gyas ydoedd Mr. William Obre-y (brawd y bnodasferch). Dymunwn iddynt bob Llwyddiant a hir oes gysurus. *Nis gallwn lai. na chanu pennill neu ddau iddynt:— Wedi bod am flwyddi lawer Yn ymboeni wrtho'i hun, Heb un cydmar i'w ymgeleddu, 0 mor unig oedd y dyn! Er fod merched glandeg yma, Rhaid oedd myned i Lannon; Cipiodd ferch y Cefngoleu Hob yn wybod i ni bron. Os bu'n hir cyn tori'r ddadl, Cafodd gydmar gwerth i chael, A tbystiolaoth pawb a'i hadwain Yw, fod hon yn ferch ddifael Cysur, llwyddiant a'ch dilyno Tra yn teithio'r anial fyd; Heulwen haf f'o'n gwenu arnoch, Gyfeillion hoff, 0 gwyn eich byd! "Celt."

LLAN D Y SSlLIO-GUGO PHIODAS.—Dydd Sadwrn, Rhagfyr 18fed, yn Nghapel Pisgah, unwyd mewn glan briodaa Miss Mary Jones, ail ferch Mr. Thomas a Mrs. Ellen Jones, Trewyddel Forge, o'r plwyf uchod, a Mr. Owen Owens, casglydd yswirol, mab Mr. David a Mrs. Anno Owens, Claibach, plwyf Penbryn. Gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch. E. Jones, gweinidog y lie, yn cael ei gynorthwyo gan Gofres- trydd y rhanbarth. Eiddunir i'r dclaa oea tjir, lw\ddianus, a dedwydd. (TWYLIAU NADOLIG.-Iae vsgolion dyddiol y cylch i dori fyny am wyliau y Nadolig ar y 23iij o'r niis hwn, ao i ail-ddechreu ar y lleg o Ionawr. ST. MARC, GWEXLLI.—Llanwyd pulpud yr Eglwys hon y Sul diweddaf gan Mr. James James, Ddvl- ieroth. Mae y brawd vraa wedi enill enw da iddo ei hun fel pregethwr, ao yn dderbyniol iawn yn mhob man yr a. Mae y bobl yn y lie yn brysur iawn yit parotoi ar gyfer v "gyngherdd" sydd i'w chynal ganddynt ar y 3bain o'r mis hwn. Deallwn y cymerir rhan ynddi gan brif gantorion y cylch. PENODIAD.—Allan o chwech o vmgeiswyr, deallwn mai Misa^ Martha Thomas, Ddolieroth, sydd wedi ei phenodi yn athrawes gynorthwyol i YsgoI Gw;a- lli, yn lie Mrs. K. E. Davies, pa un sydd yn gadael yr ardal am Dowlais.

I EGLWYS LLANWENOG A'R COR, A'i Ilorganydd ffyddlon am dros ddeugain mlynedd, set Col. Herbert Davies-Evans, Highmead. Yn Eglwys Llanwenog Mae canu ardderchog, Mewn ardal wasgarog ynghanol y wlad; Rhwng organ a lleisiau Ceir pob peth sy'n eisiau Er taro ar seiniau cydgordiad. Hen Eglwys Llanwenog Sydd bellaeh yn enwog Am godi rhai selog i uno'n y gan; I filoedd fel finau Mae'n syn fath her seiniau Gynyrchir gan bibau ei horgan. Mao'r oil dan arweiniad Ein parehus Filwriad, Yr hwn sydd a'i fwriad ar wella y Cor; Mae'n rhanu copiau, A thalu job treuliau, Ni all undyn, po mynai, wneyd rhagor. Yn gyson mae'n teithio, A diwvd mae'n gweithio Er niwyn cael perffeithio pob nodyn o'r don; A'r Cor gyda'u gilydd Mor falch o'u harweinydd, Er goddef peth cerydd ar droion. Goheithiwn wel'd iddo Ei lafur yn llwyddo, A r Cor a gynyddo yn raddol bob dydd; Dymunwn o'n calon, Y bobl a'r cantorion. Hir fywyd i'n ffyddlon Organydd. Llanwenog. D. H.

Y LLWYBtt DRWY YR EIRA. C ychwynais i o'r bwthyn gwyn Un boreu pan yn aua', A 11 wj-bra is dros y ddol i'r bryn, Fel gallwn drwy yr eira; Ac wedi cyrhaedd pen y daith, Yn ol, yn ol mi dremiais, A gwelais yno, dyma'r ffaith- Mai gwamal yr ymlwybrais. Ac o'r un bwthyn flwyddi'n ol Cyciiwynais ymdaith bywyd, A llwybrais lawer, lawer dol, Gan ddewia llwybrau hawddfyd A thremiais 'nol o'r dol-dir pell, A gwelais drwy'r olygfa Nad oedd fy llwybrau ddim yn well Na'r llwvbr hwn drwy'r eira. Taiga reg. Ap Dri AS.

GWEN. Gwefreiddiol ysbrvdoliaNh-vdvw Gwen Nod v gwir dystiolaeth; Mae n arwvdd derch, serch yn saeth, Yr hon yn Hawn cyfriniaeth, Talgareg, > Ap DuLAS.

Y GAREG FILLDIR. >, Arvtydd-nod hynod i ni—yw'r gar eg, Rhad i bawb mae'n gweini; Arwain y ffordd wir wnaiff hi, Cu allwedd yw rhag colli. Ta I gareg. Ap DUIAS.

AT El-N GOHEBWYR. 1 law Llansawe!, Abercrave, etc.; yn ein Ileaf.

♦ TORTURfij) By HACKING COUGlf CHEST TIGHTNESS, &c>( ENDED BY PEPS. I Mrs. Selina Crocker,, of 18, Mair Terrace Dor- chester,. Dorset, writes.—" I .suffered from bronchitis IZ J'°ar'N r:Uid ,for lmIf that time the ailment chrome. I had a most violent hacking cou-h and could not clear my throat of the nliWm that constantly collected My cough always g^ wort' at night, and I really dreaded going to bed, for a. ,,<Jon as I lay dowa my throat became irritable, ami 1 was obliged to sit up m bed to get relief from the, choking cough, lor years I scarcelv knew what it, <vas to have a nights sleep and rest. I also had a feeling «-,f tightness across rnv chest winch was not only painful and uncomfortable bwr. look away my appetite. 1 might at well have ^averJ rny money for all the benefit I got from mero cough lozenge^ arid cough mixtures. As an out- patient I atu-nded tne hospital for four months, but the doctor. failed to make ahy improvement in illy health. I was tormented daily by the racking cou-h being unable to irr-t relief or check the attacks. ],» damp of cold windy weather I was compelled to stay indoors or if I did venture out I suffered for it bv having a violent atack of roughing and gaspiri" i r if ,a s'x.. y<'ars I had almost grotfn to behevo that bronchitis would ever be my companion. But r am thanktid to gtate that Peps proved mv salvation Thes., wonderful little tablets brought me- more relief than all the remedies I had tried for years; Peps drove away the cough altogether and rehe\ed the painful tightness from my cliest. Not. only the cough, but the throat, soreness and the constant gathering of phlegm in my mouth dis- .ipptared under tlio influence of Peps. Now l' sWn Rplendidly. Peps have indeed been of the greatest benefit. t. nifnof'fUl ?°Pe r. l,HC.0,h,*r/offerers from throat chest troubles w.U do as I now always do-keen a bov of Peps handv in their I)omr, Of all chemists, at" l)J 'and 2.'9'per box.