The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

YSTRADGYNLAIS RHODDODD trigolion y plwyf hw_n dysteb o £ 100 i'r meddyg, Dr. T. E. Richards, Plasyddol. Cy- merodd y gweithwyr y mater i fyny, ac aeth y sel dros y dysteb yn wenfflam drwy y plwyf; a nos Sadwrn, Gorphenaf 17eg, daeth anferth ynghyd allan i'r heol a'r adeilad yn orlawn; y chwareuwr oedJ Mr. Watkin Richard Watkin, Dyfnant. Y cadeirydd oedd y Cynghorydd D. R. Morgan, a'r siaradwyr appwyntiedig ocddcrtt y Parch. L. Jones, Tynycoed; Parch. T. R. Davies, Abercrave; Parch. E. Harris, Glyn-nedd; y Parch. D. Hughes, eto; y Parch. J. Pipe, Abercrave; Parch. W. J. Williams, Hnwaun; Parch. W. Griffiths, Bryngroes; Mrs. Hughes, Glynnedd, ac ereill. Canodd amryw yn sv. ynot dros ben. Cafwyd y cyfarfod mwyaf' brwd- frydig ag a gawsom yn y plwyf er ys blynyddau. Rnoddodd y Dr. a Mrs. Richards de i ganoedd yn y prydnawn.

BRYNAMMAN Dydd Sul, Gorphenaf 18fed, cynhaliwyd y gwasan- aethau blynyddol yn Eglwys y Plwyf, pryd y pre- gethwyd tair pregeth gan y Parch. T. R. Davies, Abercrave, Ystradgynlais. Pregethodd yn yr hwyr bregeth Seisneg i dyrfa fawr o bobl. Y mae Mr. Davies wedi bod yma o'r blaen ddwy neu dair gwaith yn ein gwyliau mawr yn amser yr hen Ficer Yr oeddent yn gyfeillgar iawn. Cymerwyd y gwasanaeth gan y Ficer a'r Parch. D. Pugh, curad. Aethpwyd nos Sul drwy y gwasanaeth oedd y-i yr wyl yn eglwys blwyfol Abertawe y dydd Mawrth canlynol. Cawsom wasanaeth ardderchog.

CAERFYRDDIN Dydd Iau, sef y ddwyfed ar hugain o'r mis hwn, cymerodd "outing" siopwyr Caertyrddxn le am y tro cyntaf. Y lie yr oedd wedi cael ei ddewis ydoedd Fendine. Dechreuwyd y daith am tua wyth o'r gioch, o dan wenau anffatriol iawn i'r olwg gan y cymylau, ond fe drodd aJIan yn dda. Cyrliaedd- wyl Uvala Stores tuag un-ar-ddeg o r gloch. Wedi hyn cawd "cricket match" a chwareuon ereill. Am hsner awr wedi dcuddeg cawd cmiaw. Ar ol hyn awd i'r "caves," pryd y gwelwyd golygfeydd ardderchog. Cawd ymborth eto am lianer awr wedi pedwar. Am tua saith o'r gloch ymgasglodd pawb ynghyd, wedi cael eu llwyr foddloni, i ddechreu y daith tuag yn ol.

CARTREF Y MEDDWYN. Llawer cartref dcdwydd welir A'i gysuron wedi ffoi, Rhai fu'n llawn o wenau cariad Ac addfwynder yno'n troi; Adar man pryd hyn mor swynol Ganent eu halawon mwyn; Bro oedd hon yn llawn o harddweh, Miwsig glywem yn mhob llwyn. Ac fel hyn y bu am dymor Yn y bwthyn prydferth hyn, Ond o'r diwedd daeth y gauaf, Darfu'r bywyd fu mor wyn: Tlodi ddaeth, a gwedd druenus Welir mewn gwynebau mwyn; Aeth y bwth fu'n llawn o gysur Yn ysglyfacth Ilef a chwyn. Caled ydvw gweled blodau Tlws yn gwywo yn yr ardd, Meddwl am y dyddiau fuont Yn dysgleirio'r fro yn hardd: Tebyg iawn i'r blodyn gwywai Cartref llawer meddwyn ffol, Pan iliraetha am y dyddiau Na ddychwela byth yn ol: Llawer calon mam a ddrylliwyd Gan y gelyn creulawn hyn, Llawer plentyn a newynvvyd— Medd-dod sy'n fy ngwnevd yn syn. N IEUAK O'R GLYN.

CAN NEURALGIA BE CURED? -I 1 ^LaWELLY^S Neuralgia Mixture.! G. P. LLEWELLYN AGRIGU JURAL & FAMILY CHEMIST, 48 KING ST., CARMARTHEN I i It will instantly relieve you! Try a bottle. I Sold in Bottles, Is. each; by post Is. 3d

:<1" y"» NODIADAU. [GAN GWYLIEDYDD."] Trethi y Tir ydyw yr hyn y mae y Llvwodraeth bresenol wedi llwyr osod ei serch arno. Dyna y mae y Gyllideb yn ei wneyd yn ddiarbed. Y mae y Llywodraeth wedi gorfod naddu ymaith luaws o'i threfniadau ohorwvdd y feirniadaeth lem ac an- nioddefol a hyrddid ac a wlawid ar y Gyllideb yn y Senedd o bob cyfeiriad. Yr oedd y Gwyddelod yn berwi gan ddigllonedd yn erbyn y trethi ar y tir, ac nid cyfeillion perchenogion tiroedd mo'r Aelodau Gwyddeiig o gwbl. Yr oedd nifer luosog iawn o Aelodau Rhyddfrydig hcfyd yn rhidyllu y trcthi ar v tir a beirniadaeth gondeniniol ac a saethau gwen- wynllvd a duaol. Gorfodwyd Mr. Lloyd George i leddfu cryn dipyn ar y trethi hyn, ond eto nid oes boddlonrwydd wedi ei roddi i'r ymosodwyr. Y mae holl dir y deyrnas i gael ei brisio gan y percljen- ogion ar eu traul eu hunain. Bernir y bydd hyn yn oostio tua deg neu bymtheg miiiwn o bunau, os nad rhagor, meddai rhai. i ddisgwylir rhagor na tua hanner miliwn o bunnau y flwyddyn nesaf o drethi. yn gvfangwbl oddiwrth y Tir. I ba beth y golled hon," felly? Gweiir yn eglur fod rhywbeth yn nghesail y Llvwodraeth tu hwnt i'r hyn .sydd yn y golwg. Trethi cyflawn werth (value) y tir ac nid y derbyniadau blviiyddol oddiwrtho, y mae y Gyllideb vn wnevd. Dyna egwyddor newvdd. Dimai neu geiniog y bunt o drcth ar werth v tir i dùcchreu- dechreu yn raddol, wrth gwrs. Hawdd codi y dreth nes iddi gyrhaedd ugain swllt; ac erbyn cyrhaedd ugain swllt y bunt, dyna y tir yn eiddo y Llywodr- aeth, a'r tir wedi ei genedlaetholi. Ai tybed fod rhywrai eisieu cenedlaetholi y tir; neu mewn geiriau ereill, eisieu cymeryd ymaith y tir oddiar ei berchenogion presenol, a throsglwyddo pob perchenogaeth o hono i Lywodraeth ein gwlad." Oes, bid sicr. Dyna ddaiiadau y Sosialwyr. Ie, meddai rhywun, ond 'does dim Rhyddfrydwyr dros hyn-yna. Oes yn wir. Y mae cymdeithas mewn bodolaeth er vs* blynyddoedd dan yr enw 'Land Nationalisation Society"—v Gymdeithas i Genedl- aetholi v Tir. Cymdeithas o Ryddfrydwyr ydvw hon ac y mae dros bedwar ugain o Aelodau Senedd- ol vn iKiTthyn i'r Gymdeithas Ryddfrydig yma sydd yn "amcanu cenedlaetholi y tir. Y mae em darlien- wvr wedi ciywed Uawer o son enoed am Doctor ciifford-y gweinidog Anghydffurliol nwydwyllt sydd yn arfer vmfflamychu a tharanu ar Iwyfanau gwleid- yddol v wiad o dro i dro. Wel, y mae Doctor Clifford yn un o aelodau mwyaf blaenllaw y "Gym- deithas i Genedlaetholi y Tir." Cyfarfod a dymun- iadau v gymdeithas hon y mae Mr. Lloyd George wrth gvchwyn trethi yn ei Gyllideb ar gvflawn werth {value) v tir, er mwvn cynllunio trefn a pheirian- waith drwy ba rai y gellir yn hawdd yn y dyfodol agos i ddwyn oddi amgylch gcnedlaetholiad tir y deyrnas. Y mae Jnewyddiadur yn cael ei gyhoeddi vn "Morganwg o r enw "Llais Llafur. Papyr Sosial- aidd pybyr ydyw. Cvhoedda cgwyddorion bosialaidd yn groew ac yn groch o wythnos i wythnos. Yr wythnos ddiweddsff wrth gyfeirio -at y trethi ar y tir yn y Gyllideb, dyma ddywed "Llais Llafur' "Mentraf brophwydo os pasia yr adran hon o r Gyllideb, y bydd holl Dirfeddianwyr y deyrnw yn barod i werthu eu tir am bris rhesymol cyn pen deugain mlynedd. "Gwyddom yn eithaf da mai brwydro dros yr egwvddor yr vdys yn awr, ac os cydnaibyddir hi uiltoaith, rhed bob canghellydd yn y dyfodol i gael arian o'r ffynonell dclihysbvdd hon. "Codir y dreth o bryd i gilydd hyd nes myned o honi yn annioddefol i berchenogion tir. Ac wedvn?" Dyna esboniad papyr Sosialaidd ar drethi tir Mr. Lloyd George. Os ydyw amaethwyr a ffermwyr Cymru yn myned i gefnogi rhywbeth fel hyn, bydded iddynt wneyd hyny a'u llvgaid yn agored. Y mae Undeb yr Annibynwyr wedi bod yn cynal eu cyfarfodydd yn Pontardulais yr wythnos ddi- weddaf. Y mae Llafur" yn trin yr Undeb yn bur lawdrwm. Efallai v carai llawer ddarllen beth ddywed "Llais Llafur." Er fod y dyfyniad yn faith, nid yw yn annyddorol: "Mae Undeb yr Annibynwyr i'w gynal yn Mhontardulais yr wythnos hon. Fy nheimlad bob blwyddyn yw, i ba beth? I be. beth y mae'r golled hon yn flynyddol? A oes daioni o'r 'demonstra- tions' hyn? Rhyfeddod i mi yw na fyddai pre- gethwyr a blaenoriaid o'u greddf grefvddol yn deall nas gall daioni dd'od i grefydd o'r 'displays' hyn. Maent yn groes hoilol i 'genius' yr Efengyl, ac i ysbryd crefydd Crist. Y gwir yw y mae y 'demonstrations' crcfyddol hyn yn lladd crefydd yn y wlad yn gyflym cyflym. Rhoddi beichiau trym- ion ar ysgwyddau dynion a dim arall. Pum' cant o weinidogion a lloygwyr parchus yn ymdyru i'r un lie—i beth? I basio pcnderfyniadau nad oes byd nac eglwys yn well na gwaeth o honynt. Aros gartref ddylent oil i wneyd eu gwaith yn ddietaw, fel yr un 'na waeddai ac na ddyrchai ac na pharai glywed ei lais yn yr heolydd.' Pro- phwvdaf mai yr Uruiebau a'r cymanfaoedd yma yn y diwedd laddant grefydd yn Nghymru. Wvled y bob!. Nid oes eisieu yr Undeb. Mae yn lladd crefydd. Ant i'r Undeb i 'advertiso' eu hunain. A threfnir i lythyrau a 'thelegra ns' 1 w dilyn yno. Er mwyn 'display.' 'Demon^'rati n! Dyma r oh ydd yn 'front' yr en wad. Nid rhyfedd fod crefydd wedi myned yn 'sport' gan ddynion svnwyrol. Mae mwv na haner y gweinidogion a'r lleygwvr Jlyn na fedrant ysgrifenu llythvr Cymraeg yn gywir. Nid pregethwyr oeddynt i fod—ond sjopwyr a phethau ereill-onid yw'r ffaith eu yn tr.-fnu 'telegrams,' etc.. i'w canlyn yn profi byny? Ewch gartref i'ch gwahanol gylchoedd i \v:)evd en h gwaith yn well nag o'r blaen. Nid ydych yn meddwl am ddim yn yr Cndeb ond p-wterd 'dis- play' ohonoch eich hunain." Dyna ddywed "Llais Llafur"!

NODION 0 ABERGWILI YMADAWIAD. Fel ardal yr ydym yn cael ein siomi yn ymadaw- iad Mr. T. Hall Rice, garddwr, Castell Pigyn, ac nis gellir llai na theimio coiled ar ei ol. Yr ocdd wedi gwneyd cyfeillion iddo yn mhob man a lie, a theimlwn yn hiraethus ar ei ol. Yr oedd yn wr cadarn yn ei syniadau, ac yn meddu ar alluoedd neillduoi, ac yn "teimlo dyddordeb mawr, nid mewn garddwriaeth yn unig, ond yn mhethau perthynol i'r plwyf, o'r hwn oedd yn aelod ffyddlon o'r Cynghor, ac yn is-gadeirydd yn ogystal. Byddai bob amser a'i lvgad yn agored i ganfod anghyfiawnderau, ac yn un o'r rhai goreu i aberthu ei amser er ad- gyweirio a chyfiawnhau er cadw y trethoedd rhag myned yn feichus. Yr oedd yn Eglwyswr selog a ffyddla wn, a phleidiau ei iawnderau gyda medrus- rwydd. Yr oedd fel garddwr yn aliuog hynod, a chipiodd y prif wobrwyon yn yr AmwyThig ar droion. Hefyd yn adnabyddus fel barnwr cyfiawn mewn arddangosfeydd drwy y sir yn gyffredinol. Y mae wedi gwasanaethu dynion o radd uchel, heblaw bod Vn ffvddlawn i Mr. Parkinson am dros ddwv-flynedd- ar-hugain. Bu yn y Cottage. Llanstcphan, gan Mr. Parneil; yn Cadoxton, Neath; yn Glvn Abbev; yn Nhy Ddewi, ac Alltvgog gan Mrs. Morgan; ac yn myned ar ei gynvod y tro yma eto i Harlech yn brif arddwr i larll Winchilsea; a dymunwn hir oes a phob Uwyddiant iddo a'i briod. yr hon oedd gymvdoses. ardderchog a chael gair da gan bawb, a'r plant, y rhai sydd yn ysgolheigion da, a rhai o honvnt wedi enill vsgoloriaethau eisioes. YSGOLION SABBOTHOL. Da genym fod Ysgoilon Sul yr Eglwys, Ebenezer, a Fefinw-en yn bwriadu myned i Lanstephan i dreulio diwrnod o fwynhad ar yr un dydd, a gobeithir v tri pethau allan yn gyfleus, er iddynt gael cydfwynhau. Carern weled fwy o gariad yn bodoli rhwng yr Eglwys a'r capel, ac hyderwn bydd v tro yma vn gychwyniad da. J Pregethodd Mr4 Evans yn yr Eglwys gydag ar- ddeliad neillduoi y Sabbath diweddaf, a chyfeiriodd at frawdgarweh yn un o'r prif nodau yn hanfodion crefydd. Da ggnym am y gwr da hwn, fod ei genadwri yn ardderchog bob tiabbath, a dymunwn bob rhwyddineb iddo, ac y mae i'r lien Eglwys hon ei hanes, a bwriadaf ei nodi pan y caf gyne yn y dyfodoL CAPEL EBENEZER. Yn Ebenezer bu Mr. Williams, tel arferol, gyda doethineb yn pregethu y Sabbath ar bechod ac yn ei erbyn, nes aeth y gwrandawyr i syndod, a gobeithir yr arosant yn eu syndod ac nid mown pechod; a bu yn yr ysgol yn y prydnawn yn dos- barthu tvstysgrifau i'r rhai oedd wedi bod yn Hwvddianus ar faes y mae llafur Ysgrythyrol yr Undeb Annibynwyr Cymreig. Arholwyr cyfundeboi oeddvnt-y Parchn. D. Europ Wa ters M.A., B.D., Mprthvr a H. T. Jacob, Peniel. Arholwyr yr Undeb-v Parchn. Abel J. Jones, B.A., Ph.D., Coleg Clare, Caergrawnt, ac Elhs Jones, Bangor. Yn nosbarth y plant yr oedd deg yn derbyn eu tvstysgrifau, a'r rhai mewn oed nid oedd ond David Davies, Crossing. Yr oedd wedi gwneyd wrth fodd v gweinidog. O r holl ganoedd bu vn vmgeisio, daeth ryw gant a nhedwar fyny 1 r marciau, ac yr oedd Mr. Davies yn y rhestr uchaf; rhagorodd y blaenaf arno o dri marc-ar-ddeg, a darfu i dair o'r tystysgrifau hyn syrthio i deulu v Crossing. Berw mawr y lie yn bresenol yw parotoi ar gyfer yr ARDDANGOSFA FLODAU a gymer Ie vn niwedd y mis nesaf. Anffafriol yw vr hin mor belled o'n plaid, ond eto mae arwydd- Ion y ceir gweledigaeth ardderchog. Ar hvn o brvd v mac Mr. a Mrs. Thomas, Llan- g-orwen: ger Aberystwyth, wedi talu ymweliad a'r fie, ac yn aros yn Portland House. Y mae y ddau, fel y mae yn hysbys i'r ardal, wedi dychwelyd am dro Ïw hen gartref, a'r olwg arnynt sydd hardd a dymunol. Dymunwn iddynt bob rhwyddineb Ar yr aelwyd a'u lie ncwydd Ac i gyd-oesi mewn cytundeb A thry'r cliwedd yn llawenydd.

D. JONES, GWERNLLWYN, A CHYFARFOD HENLLAN Yn y "Tyst" am Gorphenaf 7fcd, ceir ysgrif gan un a eilw ei hunan yn "D. Jones, Gwernllwyn," yn dwyn y penawd, "Cyfarfod y Gwrthdystwyr yn iienllan, Ceredigion." Nis gwyddom yn sicr pwy yw "D. Jones, Gwernllwyn," obiegid gall y ilythyr- enau, fel y maent, olygu Mr. Dafydci Jones, Mrs. Deborah Jones, Miss Diana Jones, neu lawer ereill o enwau. Xi waeth am hyn, oherwydd nid ar cnw mai a fynom, ond am yr hyn ddywed yn nghylch y cyfarfod. Mac y "D. Jones" yma wedi ei gam- arwain cyn croesi deg llineil o'i ysgrif pan ddywed fod twrnai o Landeilo yn siarad yno. Byddai yn nes i'w Ie pe dyvvedai mai "bar-gyfreithiwr o Lan- inndod oedd y Mr. Williams fu yn eiarad yno, ac ni thynid dim oddiwrth ei foneddigeiddrwydd pe cydnabyddai M.A. y boneddwr dysgedig o Wann- ifor. Yn ei ysgrif dywed y "D. Jones" yma. lod Canon Camber-Williams wedi siarad o ddechreu i ddiwedd ei anerchiad fel pe bai y Mesur yn cynyg at fyned a'r holl waddol oddiar yr Eglwys. Yr ydym oil yn gvvybod beth ddywedodd Canon Wil- liams, sef egluro y modd yr oedd yr Eglwys yn cael dioddef hyd 1662. Os yw y "D. Jones" yma bob amser mor dueddol i gamliwio hanes ag a wna a'r cyfarfod yma, nid rhyfedd nas gellir dal neb arall yn gyfrifol am ei syniadau. "Nid ydys yn gofyn dim nac yn cynyg dim i'r Eglwys ond yr hyn ydym wedi gymeryd a byw arno er ys amser maith," meddai. Paham yntau y maent yn chwennych y degwm, yr hwn. fel y dengys^nob awdurdod o werth sydd yn eiddo i'r Eglwys? A ydych chwi fel Ym- einilduwyr wedi gwrthod dim erioed, neu a ydym ni fel Eglwyswyr am godi croes; gad i ddwyn dim oddiarnoch? Mae y dyddiad 1662 yn dangos gonest- rwydd amcan y Mesur. Beth ydyw y dognau mao Ymneillduaeth wedi eu cymeryd ar hyd y blynyddau o ddyddiau eythryblus Jackyddiaeth hyd ddogn y Dduwinyddiaeth Newydd? Am yr hyn ddywedodd y siaradwyr, dywed y "D. Jones" yma, "li heriaf unrhyw un ar y maes neu ar y llwyfan i nodi allan un pwynt a dim grym ynddo ddywedwyd y dydd dan syiw.' Nis gwn yn iawn beth a olyga ef wrth rym, ond hyn a wn, os caiff y Llywodraeth hawl i wrando ar haid o bregethwyr a throi eu hymdrech- ion i yspeilio fel y mynent, anhawdd fydd gweled grym mewn dim. Os bydd un wedi ei fagu a'i feithrin yn nghulni sect a Socialaeth benboeth, an- hawdd i hwnw weled grym mewn dim. Pa fodd y medr yr hwn sydd wedi ei ddailu a rhagfarn eithafol weled? Angladdau dynion o'r nodwded yna ydynt gymwynasau goreu'r byd. Hawdd iawn ydyw herio yn feiddgar, ond chwithig a diamcan ydyw pan nad yn dangos un cam-osodiad ei hunan o un gwerth. Sonia am dystiolaeth Ymneillduwyr, dyma un arall iddo eto. Eben Fardd, Ymneillduwr, a ganodd- "Twr y gloch treigla uchod-ei wys hen I wasanaeth Duwdod, Cana ei hen dine hynod, 'Llan,' 'Llan,' 'Llan' vw'r fan i fod." Dyma damaid arall i "D. Jones" o waith Eben Fardd- Agos, o ddechreu Crist'nogaeth—yma Rhwymwyd y Dystioiaeth; Aros yn y nos a wnaeth—ynghadw Ni bu hi marw, yn wyneb ymyraeth. 0 fy mlacn fel yr wyf yn ysgrifenu mae tri "Hanes Piwyf," y tri wedi eu hysgritenu gan YmnciIIduwyr, ac yn mhob un o honynt gweiir mai yr Eglwys sydd gyda dechreuad crefydd. Mae yr Eglwys wedi cedw'r lamp yn oleu cyn i'r byd freuddwydio am gape! a sect. Mae beiddgarwch ambell i blaid o fobl mor eithafol fel na hidient fotwm am geisio di- orseddu Arglwydd y bydoedd o'i lywodraeth. Sonia fod Canon Williams wedi darllen yr englyn ddwy- waith, a gwyr y "D. Jones" yma yn dda, os oedd yn bresenoi, mai ar gais y dvrfa y gwnawd hyny, ac ni fyddai yn golled pe bai cynganheddion yr englyn yn swnio yn nglustiau y "D. Jones" yma yn nghwsg ac effro ncs ei ddwyn i deimlo mor warad- wyddus o bechadurus yw i ddynion ryfygu cymaint a chymeradwyo Herodaniaid yr ugeinfed ganrif i estyn eu ilaw i geisio ysbeilio Eglwys Dduw o eiddo Duw ei hunan. Dywedodd Canon Williams yn eglur beth oedd y rheswm cydwybodol ein bod yn ymladd dros pin Hcglwys. Yr ydym yn ymladd am yr hyn sydd yn eiddo teg i ni yn mhob ystyr. Yn sir Aberteifi mae capel gan yr Annibynwyr o'r enw "Gwernllwyn," a phan yr adeiladwyd ef rhoddodd Eglwyswyr, yn gystal a dynion ereill, heb rwgnach i'w cynorthwyo. Pe digwyddai i'r "D. Jones" yma fod yn wcinidog ar y capel, a bod plaid wahanol iddynt hwy yn Uywodraethu y wlad ac ar gais offeiriaid Cymru, v.ele'r Llywodraeth yn troi i basio Bil i bcri fod pob capel a adeiladwyd tu ol i 1907 i gael ci feddianu a'i osod o dan lywodraeth pwyllgor o fobl ereill; a wnai y "D. Jones" yma ymladd am ei hawliau? Pwy sydd heddyw tucefn i ryddid Protestanaidd y wlad? Mae gwleidyddiaeth heddyw wedi myned o flaen Duw yn nghymmanfa- oedd enwadau Cymru. Darlienwch eu hanes. Penderfyniadau yn galw am Ddadgyssylltiad a Dad- waddoliad Eglwys Dduw weiir yn mlaenaf ar y rhagien. 0 ragrith, o rith Phariseaidd! Galw am i'r wlad ysbeilio Duw, ac yna gweddio am i Dduw hvyddo'r Efengyl a'r deyrnas yn eu piith. Bydded hysbys i'r "D. Jones" mai gosod urddas ac an- rhvdedd a wna crefydd ar y wladwriaeth. Dim ond un eglwys fawr gyft'redinoi fedr roddi sicrwydd o gadw r nyad yn Mynipwy a pnen-ryudid rhyw dtiosoaitn arbemg aflonydd o bobl yw syltaen y man ymramaaau. i^ie y maent hwy yn myned 1 ituruo un greuo a flydd gywir g'red? iill oes na lieiul nu. rues win yn rnouUi sex o gyinciaawyaetii ur gteiyau isem syaa l g'aaw r agvveuu ui'ioiiuiiugoi ar aiiigylcli>a<Jau c\noeuuus y \wauvvr- hiL iU os _y >v poui y v. iau yn enw cieivud yn Deittdio yaiw <1111 ujiiu r ssyiitiUU creiyauoi ymaitn ouai- wrtn y nyvsoaraecli: .1e, ayna btdl yayw agor y iixi- uaoiuu i AniiycicA,aetli (.u ua 1 tewn. Vlae nyn mor wrinuii 1 wiaagarvvr ag yuoeud ciywed riiai o bool tvnira yii g-v\euuio am lwyuUiani. geiyiiiOii yn eruvri em gwiad ni. raiiit o gapeu Cyiuiu syci(1wcel1 ea rnoaal tiroiun 1 gauw eisieumouau a cnyruclau 1JOHULdlllcl xc ueua hawr uyina ralnan yn riyssegreaig wtrui 1 uafyuu goui r allor yno. Ü ijuuai "L>. dunes, "x J-yst, nac un pregethwr Blur riyrmg x r j^glwys pe na. tyudai mor 1 > w ac euro ici y lexiiiiir ei uyiauuduau yn y ayx.uiau yma. i. r hyn a lima r geiyii ydyw eu oou yn iiietnu twyno r bool iel Yil y ctvciaiau gynt..uae'r lliul: boiiticaidd weui myned yn aUaiar ei tnon yn mxivvipuaau Cymru, ac mae x mnexliauaeth yn graad- 01 circuiio ei nunan aiiau wrtn ergyQio cymmnt yn oier ar y "Wir JLgiwvs Gytireumoi," yr hon syud a 1 sail md ar rhyw bump neu cnwech o argiv.yudi y set iawr, ona ar egwydaorioii iljgiwys gyiuetig c'r^st. Mae cwmwi tysuon holl ganxxtoedd cred ar lechres ei han'es, a ciieir corawd o uymry goiiest a ciireiyddol yn adlais heddyw am bob Llan "taati di, oni well Wyl Y Mileniwm, le anwyl!" Os yw y "ij. Jones yma. yn teimlo ei hunan yn inetnu peidio crcuu mewn uwyn eitido a uyjanwad oddiar Eglwys ar y tir ei lod yn Ymnexlluuwr, 1 cyngnorwn y feddyginiaeth ganlynoi iddo:—Jlwyr a bore.-a dariieneci i^phesiaid iv., oiywecled "Eiado JJúw i Duuw" bectair gwaith, adrouded ei badex- yn onest a deiosiwnoi, a gweddied "Deled Dy Deyrnas dros wyneb yr lioii fyd." Siaradeci a'l gyawybod am gytiawnder yr egwyddor o grelydd Cenedlaethol. una, os yw yn ddigon beiddgar 1 basio pendertyinad ponticaicid yn ngnyxnmanfa ei enwad yn gaiw ar i'r x.lywouraern estyn ei liaw i gymeryd eiddo Eglwys Uuuw at amcanion secuiaxaidd, anhawdd genyf ddeail o ba stwti y dichon cytansoddiad y "D Jones" yma fod wedi ei wneuthur. Mae rheswm, cydwybod, cyhawnder, Cytraith Duw a Chyfraith Gwlad o du setydliad a bodoÎaeth yr Eglwys Genedlaethoi i gadw creiydd yn ifrynt y wlad o hyd, a phwy ddichon "D. Jones' na. neo meidriol arall fod i sefyil o flaen dylanwadau Amdditfynol Brenin y brenhinoedci ac Arglwydd yr arglwyddi? DEOS Y GWIE.

ADOLYGIAD Y WASG "CEINION 10ES." 0 swvddfa Mr. J. D. Lewis, Gomerian Press, Llandyssul, yr ydym newydd dderbyn cyfrol swllt o faictdoniaeth a elwir "Ceinion -Nioes," o awduraeih M>- D. Luther Johnson, Ysgol Capel Dewi, Llandy- ssul. Mae Mr. Johnson yu ddxgon adnabyddus i ddarllenwyr y JOURNAL fel un fu a'i awen hoyw yn gefnogol iawn i'r golofn farddol yn ein newyad- lauur, a darllenid hwy bob amser gyda bias. Mae y penawdau oil yn ddymunol, a'r cerddi o dueddiadau dvrchafedig ac yn wir destynol. Mae pob darn o honynt yn rhoddi hawl i desryn y gyfrol, ac yn drysor buddiol i'w osod yn llaw ein pobl ieuainc. Mae o'r pwys i ni vstyried beth a ddarllena ein pobl ieuainc, ac yn sicr cvfoethogir hwy a meddyliau gwerthfawr o "Geinion Moes." Hanus iawn ydyw, "'R ol hirnos o drallod a brwyao'r don, Daw penill i'r galon fel angel lion." Tlws odiaeth ydyw r pennill canlynol "Mae'r awel vn nyddu carolau Rhwng deilos pren llwyddian dilen, Trit. gobaith yn gwau galarnadau Ar fedd siomedigaeth a sen." Mae "Deigryn Mam" yn gafael yn y teimlad, a gellir yn naturiol ail ddarllen "Fy Mebyd" gyda bias. Oedwn gyda'r "Hen Bercrin," a cheir gwledd o lawer telyneg ogleisiol yn y gyfrol. Mae swvn a naturioldeb yn nodweddiadol o bob penill, a chan- fyddir newydd-deb dymunol yn yr oil o'r gwaith. Mae y meddylddrychau yn ddyrchafedig. y iaith yn goeth, y farddoniaeth yn rhwydd a swynhudol, a'r detholiad q'r testynau yn llawn o'r hyn a ellir ei gvn'eradwyo yn galonogol i sylw carwyr lien a chan. JOHX Y GWAS.

CAIO BYDD priodas ddyddorol iawn yn Eglwys Caio dydi Iau, Awst y 5ed. rhwng Mr. T. Davies- Williams, B.A., athraw yn Ysgol Ganolraddol y BarryJ a Miss Williams, Glynborthyn, Crugybar. Disgwylir y bydd v gwasanaeth priodasol yn cael ei gyflawni gan y Parch. H. Lloyd, ficer Caio, a'r Parch. T. R. Davies, Abercrave (brawd-yn-nghyfraith v briodasferch). Y mae y par ieuainc wedi eu magu i -yny yn y plwyf, ac y mae llu yma yn dyri'uno yn dda iddyufc, 9

'I' AR FY NGWYLIAU [GAN D. B. T."] Mac y tymor yma o'r flwyddyn yn cael ei dreulio 1 mewn mwynhad ac hyfrydwch mewn gwahanol ie- oedd ar hyd wyncb y beien ddaearol. Dewis rhai ydyw glanau y moroedd, ereili ydyw y prif ddina*- i oedd, ac ereill hoffant dreulio eu gwyl.au yn un.g- edd y wlad; a dosbarth arall yn y Ftynnonau; ac yn mysg y dosbarth olaf y syrthiodd fy nghoelbion 1 y tymor hwn; ac o'r gwahanol ffynnonau sydd yn cynyg eu hunain at ein gwasanaeth a'n mwynhad, I dewisais Llanwrtyd fel yr un mwvaf cymhwys i mi i dreulio ychydig ddyddiau; ac nid annyddorol i ddarllenwyr y JOUKXAL fydd ychydig hanes sut y treuhais hwynt. Cyrhaeddais yno prydnawn dydd Gwener. WeI, boreu dydd Sadwrn y peth cyntaf glyvvais oedd fod gwibdaith Ysgol Sul Tabernacl, Cwmgors, wedi cyrhaedd yma 1 dreulio y dydd. Gwnaethant mwynhau eu hunain yn braf, yn en- wedig y plant, pan yn y cychau ar y llyn. Lie iawn ydyw Llanwrtyd i "enjoyo," os bydd y boced yn caniatau, ac y mae pawb bron yn gofalu am hono cyn ei fod yn cychwyn o dre'. Dydd Sul, yn ol 'y arfer, aethym i'r synagog, capel yr Annibynwyr, y Parch. Mr. James, y gweinidog, oedd yno yn ar- Iwyo y bwrdd, a chawsom ganddo fwyd lach mewn ystyr ysprydol). Yn y prydnawn, aethym "r ysgol eto i'r un capel, ac yn wir teimlwn fod fy llinynau wedi syrthio mewn dosbarth nodedig, dan ddisgybl- acth Mr. John Davies, y gof. Yr oedd olion myfyrdod dwvs ar gynwys ei wybodaeth o'r wers; teimlwn ei fod yn medru ein harwain yn ddiogel ar hyd fcusydd yr Ysgrythyrau. Yn y dosbarth hwn yr oedd amryw o ddieithriaid, fel fi fy hun, dau o honynt o Ddyffryn Amman, os wyf yn cofio yn iawn. Isaac George oedd enw un o honynt; y mae yn ddiacon parchus a gwcithgar yn eglwys Carmel, G.C.G. Teimlwn ei fod yntau, fel Timotheus, yn nodedig o wybodus o'r Ysgrythyr, ac yn meddu ar allu i gyflwvno ei wybodaeth i ereill mewn iaith deilwng o freintlau yr oes oleu hon. Y llall adwaenwn oedd un Llewellyn Davies, o Frynamman; yr oedd yntau hefyd yn meddu ystor o wybodaeth, ac yr wyf bron credu ei fod yn dipyn o'r Campbell yn ei syniadau. Da iawn oedd genym fod y brodyr yn i-hoddi eu presenoldeb yn yr Ysgol Sabbothol pan oddi cartref fel yma. Wedi gorphen yr ysgol acthym i'r Ffynnon i yfed o'r "sulphur," ond cofier mai nid tori syched oedd fy amcan, ond ei gymeryd fel meddyginiaeth, a rhyfedd gymaint oedd yno ar yr un neges a minnau; a pheth ddaeth i fy meddwl oedd y fath wahaniaeth oedd mewn nifer yn yr Ysgol Sabbothol yn ymofyn am y "dwfr bywiol" ag oedd yn ymyl y "counter" yn disgwyl am y "sulphur. Ie, daeth y gwirionedd i fy meddwl "mai ychydig ydyw y rhai cadwedig." Wedi cael fy niwallu, aethym yn fy ol i'm lletty. Dyna lie yr oedd y bwrdd wedi ei hulio yn drefnus gan y lletty-wraig (Mrs. Price, No. 4, Irfon-terrace), a mwyriheais pryd o de yn arderchog ynghwmni fy nghyd-letty- wyr. Yna ftwrdd a mi am "walk" tua'r Ffynnon, ac yn ol drachefn i ddrachtio o'r dyfroedd bywiol yn nghapel yr "hen Gorph," pryd y gwasanaethwyd gan y Parch. Meidrym Jones, Llanelli. Yr oedd ei genadwri yn fires a darbyniol iawn gan y gynull- eidfa. Yr oedd v Parch Prydderch yno, ond siomwyd llawer, fel fy hun. na fuasai yn gwasan- aethu rhyw ran o'r oedfa. Wedi gorphen yr oedfa hon, aethom drachefn i'r Ffynnon ac yn ol i fy lletty; ac wedi ychydig ymgom ar ol swper, nos- wyliais a deffroais boreu Llun, ac yr oedd brenin y dydd yn fy ngroesawu yn y ffenestr. Teimlwn fod rhwyinau arnaf i ddiolch "iddo Ef" am ei ofal tyner droswyf yn ystod y nos, a pheri i'w haul dywynu i fy ystafell gyda thoriad y wawr. Weii boreufwyd, aethym i'r cyfarfod gweddi. Gelwir y cyfarfod yma yn gyfarfod "gweddi y dieithriaid," neu yr ymwel- wyr. Cynhelir ef am haner awr wedi naw yn y boreu. Cafwyd cyfarfod a hwyl nefolaidd ynddo y boreu hwn. Y tPdh dynodd fy sylw fwyaf yn y cyfarfod yma oedd fod gwreichion o'r tan diwygiadol yn parhau hyd heddyw, a'n dymuniad ydyw am iddo gyneu yn fflam eto. Doluriwyd fy nheimladau yn fawr nad oedd y pregethwvr ymwcliadol yn pres- enoli eu hunain yn y cyfarfodydd yma. Beth sydd i gyfrif am hyn, tybed? Credaf y dylai hwy, o bawb, fod ynddo. Sut y gallant fod yn "loyal" i'w Meistr ac i'r Efengyl bregethant? Cofied y cyfryw fod llvgad y byd arnynt, a dvlai v gweision o bawb gael eu hadnabod gan y byd fel rhai yn canlyn yr Iesu. Beth bynag. fel y cyfciriwyd eisoes, yr oedd yn amlwg fod y Meistr yn yr oedfa yn absenoldeb y gweision. Yn y prydnawn treuliais awr ddifyr iawn yn y cweh ar lyn Abernant. Mae y llynau yma yn ychwanegu llawer iawn at fwynhad yr ymwelwyr yn ystod eu harosiad yma. Y golled yw na fuasai y llyn-iu a'r ffynonau yn nes at eu gilydd; ond dyna, rhaid eu cymeryd fel ag y maent. Yn mng yr hwyr cynhelir cyngherdd yn "Victoria Wells," a hyny bob hwyr. Nos Lun cafwyd cyngherdd nodedig iawn. Cawsom glywed hufen talentau yr Ameng, a'r Seison a Chymry, ac nid yr olaf ydyw, y lleiaf. Yn mhlith y rhai fu yn cymeryd rhan y nos yma ydoedu Tom Richards (Glyndwr), arweinydd y Parti Meibion fu ar daith gerddorol yn ngwlad y Gorllewin bei|h ,amser yn ol. Cawsom ganddo ddesgrifiad byr o'r daith ar y mor, a'r croesaw dderbymasant gan yr Americaniaid wedi iddynt lanio Yn ol yr hanes cawsant dderbyniad croesawus iawn; cawsant wahoddiad i 97 banquets yn ystod eu harosiad yno. Cawsant bump mewn tri dlwr- nod. Dydd Mawrth etto dilyn yr un rheol. Y pcth cyntaf ar ol codi myned tua'r Ffynon i gael 10 drachtio o'r "saline." Y boreu ydyw yr unig amser i yfed hwn. Yna yn ol i gael boreufwyd, ac wedyn i'r cyfarfod gweddi y somais am dano yn flaenorol. Cawsom gyfarfod cynhcs dros ben—gwa- hanol ddoniau ond yr un yspryd, a hwnw yn yspryd gras a gweddi. Boreu dydd Mercher tua'r ffynon. Boreufwyd drachefn, ac yna i'r cyfarfod gweddi etto Mae cyfarfodydd cynhes iawn yma, a rhai o'r hen awelon y dyddiau gynt ynddynt. Gwneir casgliadau yn y cyfarfodydd yma at lanhau y capel, ac i'r "caretaker" am agor a chauad y drvsau, a myned a'r llyfrau emynau o'r naill gapel i'r llall. Llyfrau ydyw y rhai yma sydd wedi eu darparu i gyfarfodydd y dyeithriaid. Prydnawn y dydd yma bum mewn brake drwy Beulah, ac yn ol drwy Aber- gwesyn. Yr oedd yr "outing" yma yn ychwanegu at werthfawredd ein harosiad yn Llanwrtyd. Yr oed 1 yn wledd o'r fath oreu i'r llygad i gael golwg ar brydferthwch y wlad a sugno awelon iachus mynyddoedd Brycheiniog. Yr oedd golygfeydd prydferth a rhamantus iawn ar y daith yma—myn- yddoedd cribog yn gymysgedig a chocdydd mawrion, pa rai sydd wedi herio ystormydd yr oesau a fu o bob tu i'r heol. Wedi cyrhaedd Abcrgwesyn mae yn arferiad aros yno i gael llun- iaeth, ond nid felly bu yn ein hanes ni y tro yma. Daethom yn ein hoi, at ychydig cyn cyrhaedd Llanwrtyd, gwelsom mewn mynwent fedd yr an- farwol Kilsby, un o enwogion ei oes. Yna cyr- haeddasom Uanwrtyd eto. Yr oeddym yn awr yn awchus am bryd o fwyd wedi'r daith hyfryd. Gwastraff ar eiriau ac amser fyddai cymhell un o lionom i "dynu ato," fel y dywedir, pan wrth y ford. Dydd lau draehefn, fy ymweliadau i'r ffynon, yr un fath ag arfer, a bum yn ystod y dydd yn yr "out- skirts" yn gweled golygfeydd rhamantus sydd yn ganfyddadwy oddiamgylch y lie, a sugno awelon iarh y bryniau. Yn yr hwyr cawsom 0 gyngherdd cystadleuol yn Victoria Wells, pryd oedd yn bre- senol:—Eos Cynwyd, Treharris; Gwilym Wyn, Cwinllyniell, ac enwogion ereill o wlad y Liorllewm. Adroddodd Gwilym ystori ddoniol iawn yn ystod y cyfarfod. "Mae yna (meddai) draddodiad yn dweyd fod mab a merch wedi myned i ben y bryn acw, ac na ddaeth un o honynt yn ol." Synwyd y gynulleidfa yn fawr lawn ac yn methu esbonio beth fu eu tyhged; ond, meddai Gwiiym, y farn gyffredin ydyw iddynt fyned lawr yr ochr arall (chwerthin). Bu amryw yn cystadlu ar adrodd a chanu ar y gwahanol destynau. Yr oedd cystadleu- aetil ragorol ar y cyfryw ddarnau, a rhai o'r darnau yn cynwys gwersi pwysig iawn. Yr oedd yn wledd i galon a chorph gael eu elywed; nid oedd darn crefyddol yn cael y lie blaenaf gan y beirniad yn y gysiadleuaeth hon (am mai darn crefyddol oedd). Synwyd y gynulleidfa am y rheswm yma. Gresyn ydyw fod ehwaeth ein beirniaid yn dirywio tuag at y pur a'r adeiladol. Gobeithio na ddigwydd hyn eto yn hanes cyngherddau y dieithriaid yn Llan- r wrtyd. Dydd Gwener, cafwyd cyfarfod rhagorol yn y boreu, fel arfer, a threuliwyd rhan fwyaf o'r dyd-' ar lan y ffynon yn ymgomio a hen gyfelllion oedd wedi d'od yma, i gael seibiant fel minnau. Y 1 yr hwvr cychwynais eto tua'r cyngherdd am y tro olaf i Victoria Wells. Cafwyd cyngherdd nod- edig, ynghyd a pheth cystadleuaeth, sef darllen darn heb attalnodau (Seisneg), a chyfiethu o'r Seisnag i'r Cymreig. Amlwg oedd canfod yn yr olaf eu bod yn amddifad o wybodaeLu drwyadl yn yr iaith Gym- • raeg ag eithrio un o honynt, sef Mr .Thomas, o Borxtycymer, hen gymeriad gwybodus iawn. a rhoddwyd iddo y wobr. Boreu Sadwrn cychwynais taa. thref. wedi treulio wythnos ddedwydd iawn, a mcius. moes eto, yw fy nymuniad.

CREDO YN BOBPETH. At Olygydd y JOURXAL. SYR.—Y gwir yw, fod y grefydd newydd yng Nghymru yn araf ladd yr hen syniadau. Yr hen syniad oedd mai credo oedd pobpeth, gyda golwg ar gadwedigaeth dvn. lewn erthygl ailuog ar "Y Grefydd Kcwydd yng Nghymru," a welir yn "Y Gcninen" ddiweddaf, rhoddir amlygrwydd neillduoi i'r syniad hwn. Wrth gwrs, nid oedd yr hen grefyddwyr heb roi pwys ar fuchedd; ond nid oedd rinweddau yn y byd mewn ymddygiad, yn ol eu syniad hwy; yr oedd yn rhaid i'r gred fod yn union. Pc buasai y fuchedd yn union a'r gred yn gam, nid oedd dim ond colledigaeth o flaen dvn. Yn araf, tyfodd y syniad hwn yn ddim ond ffurfioldeb. Y prif beth, bellach, ydyw cadw at ddcfodau cvffredin y grefydd. Da fyddai i bob darllenydd meddylgar fynu gweled yr ysgrif gref yna; o herwydd y mae yn cynwys gweledigaeth eglur ar gyflwr presenol crefydd yn ein gwlad. LLADMERYDD.

NODION 0 LANAU TYWI GWYNFE. Llongyfarchwn Mr. J. E. Morgan, Dyfadfaisaf, Gwynfe, yn y modd mwyaf cynhes am ei [wyddiant yn ennill medal aur, rhoddedig gan Ysgol Sul Annibynwyr Cymru, am y goreu i gyfansoddi ar Epistol at y Galatiaid, ac yr oedd yn agored trwy oil o Cymru. Nid dyma y tro cyntaf iddo fod yn llwyddianus yn yr arholiad, gan y mae wedi endl tair gwaith o'r blaen yn arholiad agored i Ysgol'on Sul Annibynwyr Lanau Tywi. LLANDDEUSANT. Cynhaliwyd "quoit match" yn y lie hwn pryd- nawn dydd Sadwrn, dan lywyddiacth Twynllanan Quoit Club, ar gae perthynol i Mr. Stpehen Evans, Wernddu. Yr oedd un ar bymtheg o ymgeiswy). am y cwpan arian. Y goreu oedd Mr. D. George Richards, Blaensawdde; 2, Mr. D. Rees, Pant- howell, ac i hwn oedd par o "quoits." PUMPSAINT. Da genyf gael ar ddeall fod y gwaith aur Ogofau ctto wedi ail cychwyn. LLANSADWTRN. Llongyfarchwn y Parch. E. Lloyd, rheithor Llan- sadwrn a Llanwrda, ar ei benodiad i fywoliaeth bwysig Ceinewydd. Bydd yn golled dirfawr ar ei 01 yn yr ardaloedd hyn, ac yn ennill i Ceinewydd.

DATGYSSYLLTIAD Y mae pregethwyr Cymru wedi ffyrnigo bellach am ddatgyssylltiad! Maent o bob enwad wedi cyfarfod yn yr undebau, ac wedi pasio penderfyn- iadau ffyrnig oedd yn dangos casineb at esgobion ac offeiriaid ein gwlad. Maent wedi trefnu i gynhyrfu pob congl o Gymru. Dywedent fod ganddynt naw mis o waith caled o'u blaen; fod llyfrau i gael eu cyhoeddi i ddmoethi yr esgobion a'u hapwyntiadau, fod Cymru i fod yn wenfflam y naw mis nesaf, a'r pethau mwyaf seraphaidd i gael eu llefaru! Un maes mawr y cyfarfodydd hyn fydd profi fod yr Eglwys yn anwybyddu pregethu a phre- gethwnr da; na fedr yr esgobioli bregethu eu hunain; fod Esgob Tyddewi wedi amddifadu Daniel Rc^, lands o'i fywoliaethau am fyned, fel St. Paul, i bregethu yr Efengyl yn mhlith eneidiau sychedig. Golygir hefyd taflu i wyneb yr Eglwys y naw mis nesaf v camdriniaethau a dderbyniodd yr enwogion cenhedlaethol canlynol oddiar law esgobion: ieuan Brydydd Hir, Goronwy Owen, Ieuan Glan Geirion- vdd, Tudno, W'iiliams Llangeler: Henry Jones, a Mtrlais Jones. Ceisir profi y misoedd nesaf na rydd yr esgobion yr un pris ar bregethu y "born preacher." Dywedant pan fu Evans, Llwynffortun, yn gurad i foneddigesau eglwysig i gredu fod cclled arno, am fod ei allu pregethwrol yn disturbio eu cydwybodau drwg". Ceisiant brofi, yn ol y cyn- llun svdd o'u blaen, fod y gweiniaid na fyddo y "fever" i bregethu wedi cydio ynddynt, yn sicr o ga,1 cyflogau o JB850, JB500, etc., ond fod y pregeth- wyr da i gael eu gadael yn ddisylw. Golvgant gui-o llawer y naw mis nesaf ar y gwahaniaeth gwarthus rhwng cyflogau yr esgobion a'r curadiaid tlodion! Golygir gwnevd defnydd o ysgrif y Parch. Myfenydd Morgan ar "Crefydd y Ganrif," a barnau offeiriaid lawer o Gymru a llyfrau o waith offeiriaid. Ceisir profi taw y dynion sychaf i ysgrifenu a phregethu sydd yn derbyn y brasder mwyaf yn yr Eglwys, ac fad rhaid newynu "born genius" fel Brutus. Hefyd dywed y gelyn taw y rhai sydd yn derbyn y cyflogau mawrion yn yr Eglwys sydd yn ei hamddi- iiyn. a ydynt yn coelio mai am y brasder y maent yn brawddegu? Hefyd na ddylai "briefless barris- ters" fvned o gwmpas gwlad er mwyn tal 1 amddiffyn yr Eglwys. Daw y Parch. D. Jones, gweinidog Gwernllwyn, sir Aberteifi, i lawr yn enbyd ar gyfarfod Llvsnewydd, ac ar y Parch. Camber-Williams a'i araeth yno. Creda y gelynion y byddai yn gryfach o lawer fod curadiaid tlodion a lleygwyr didal yn d'od allan yn llu i amddiffyn yr Eghvys. Byddai hyn yn llawer cryfach, medde nhw, -nag esgobion a chanoniaid y cyflogau mawr, a'r bvwiolaethau bras yn siarad. A ydyw y gelynion yn credu na siaradai y rhai hyn ar wahan i'w cyflogau mawrion? Gwneir cynhwrf yn bre- senol am gyflogau bras yr Eglwys yn nglyn a dat- gyssylltiad. Y mae y bobl yn ddemocrataidd iawn Y1 awr, ond nis gellir cael cyflogau yr un faint. Chwareu teg i bawb. Dyma rai o'r cwestiynau a fwriedir wyntyllu gan y datgyssylltwyr y misoedd nesaf. Y mae angen i'r Eglwys fod yn effro, yn deg yn ei gweinyddiadau. Y mae yr Eglwys ei h-ln yn iawn; nid bai yr Eglwys yw y partiaeth a'r ffafraeth y cyhuddir hi o honynt yn yr ymgyrch hon. Nid ym yn credu fod yr Eglwys mar euog wedi'r cyfan o glicyddiaeth ag yw y sectau, ond ffwrdd a hen glicyddiaeth yn hoilol: nid yw ond fel caner yn difa lie bynag y bo. Cydnabydder dawn a thalent bregethwrol, fei na ddanoder mwyach i'r Eglwys. LTJCAS-

BWLCHYRHIW, GER RHANDIRMWYN MAKWOLAETH.—Mae egiwys Bwlchyrliiw a'r ardal yn gyrireumoi wedi cael uyrnocl drorn yn marwolaetli John i.noxiias, 'iroedrlnwgeiynen, yr hyn a gymerodd ie Uorpennat yr <2U yn Isbytiy Abertawe. iiixnxd ein brawu er ys rhai biynyudoedd gan ddolur yn ei ymysgaroedu. Bu dan arniiaeth amryw ieddygon, onu HelJ tawr ryddhad oddiwrth ei ddioudefaint. Yn y mis diweduat, yn ei ymurech am gadw gafaei mewn bywyd, ynghanol gwendid mawr, calodd, drwy olierynouaeth y boneddwr teilwng, Mr. T. F. Jones, Troedybryn, duerbyniad i Ysbytty Abertawe, er cael myneu dan "operation." Vaeth drwy hyny yn iiwyddiarnus, ond bu ei wendid y diwrnoaau canlynol yn ormod i edau frau bywyd i ddal. Yn yr ym- drech am fywyd collodd y frwydr. Diangodd o'n piith y cymyaog gonest ac heddychlawn, y dyn pwyllog a chaii, a'r Cristion goleuectig a ffyddion. Ýnghanol y cymylau duon, a'r adeg gythrybius a ddaeth ar warthaf ein brawd a'i cteulu galarus, nis gallwri fel ardalwyr lai nag edmygu ymddygiad Mr. F. Jones, Troedybryn, tuag atynt, a hwy mewn gwirionedd namyn dieithriaid iddo. Rhy fychan fyddai tudalenau o frawddegau canmoliaethus i roddi darluniad liawn o'i gydymdeimiad a'i garedigrwydd a'r aberth a wnaeth er eu cysuro hwy ac ereill. yn y cyiyngder biin. Dyma foneddwr yn ngwir ystyr y gair. Gwvn fyd 11a welem foneddigion ein gwiad yn gyffredm yn cerdded yr un llwybrau ag ef, sef ysgatnhau beichiau y dioddefus a llesoli a chodi caion y tiawd. Dyngarwr yw Mr. T. F. Jones. Hir oes iddo. Bydd ei enw yn gwisgo gwrid ieuenctyd am oesau lawer. Dygwyd corff ein brawd, John Thomas, gyda y gerbydred i Lanymddyfri dranoeth i'w farwolaeth, pryd yr aieth llawer o'i gymvdogion mewn cerbydau i'w gyfarfod i'r orsaf, a dygwyd gweddiilion un anwyl genym i'w gartref gynt ynghanol ilif o ddagrau. Y dvdd Mawrth calliynol ymgasglodd tyrfa anarferol fawr i daiu y g^yinwynas olaf, o du y ddaear iddo, ynghanol dagrau gweddw alarus a nifer luosog o blant dryll- iedig eu calonau. Cychwynodd y dorf fawr ar dracd. ar feirch, ae mewn cerbydau o Droedrhiw- gelynen i gladdfa henafol Bwlchyrhiw—Macpelah y I teuiu—lie y gosodwyd corff yr anwyl "John Tomos, Trocdrhiwgelynen," i orwedd dan enciniad dagrau teulu 1 luosog a thyrfa o edmygwyr, hyd gallliad "yr udsrorn diweddaf." Gwasanaethwvd vn vr ancrladd I yn gyflawn ac yn ddoeth, yn -of ei arfer, gan y Parch. H. I. James, Llanymddyfri. Arosed y Duw a nerthodd ein brawd yn ei gystudd, eto i am- ddiffyn ei deulu yn eu dagrau, yn gysgod i'r weddw ac yn arweinydd plant hyd lwybrau dyrus bywyd; ac a blano rinweddau eu tad eto yn eu calonau hwy. Wedi. ei eni o rieni duwiol, hvan a Mariah Thomas yn Troedrhiwgelynen. Treuliodd yntau ei oes o 64 o flynyddoedd yn yr un Ile. Magodd y no deulu iluosog lawn, a dysgodd hwynt i "arfer y byd, heb ei gamarfer." Dyn oedd efe yn teimlo dyddor- deb neiiiduol mewn bywyd. Gwyliai gynvdd ardal, a gwlad a llawenychai o'i blegid. Nid hawdd i un a dcimlai gymaint swyn mewn bywyd oedd gorwedd am gyfnod mor hir ar welv cystudd mewn poenau arteithiol. Ond dangosodd amynedd canmoladwy, a bu ei ymostyngiad i ewyllys Duw yn ddangoseg brydferth o'r hyn fedr gras y nefoedd wneyd ar gaion dyn. Fel penteulu, yr oedd yn fanwl, yn drefnus, ac yn ddoeth. Ei gartref oedd ei baralwys, a'i deulu oedd canolbwynt ei serch daearol. Yr oedd ei serch at ei blant yn rhy bur a goleuedig i'w cadw yn segur a diamcan; ond ymarferai hwy yn ofalus ar gyfer dyledswyddau bywyd. Fel dyn a chymydog, yr oedd yn onest, yn eirwir ac yn uniawn. Ymddiriedai pawb yn ei air. Yr oedd ei gynghor bob amser yn gall ac yn dangos ol meddwi. Ed- rychid i fyny arno gan dlawd a chyfocthog fel gwr rychid i fyny arno gan dlawd a chvfoethog fel gwr doeth a Christionogol, ac erys ei ddylanwad daionus ar y gymydogaeth am oesau i dd'od. Fel aelod crefyddol a swyddog eglwysig, un o'r ffyddloniaid oedd John Ihomas. Bydd eglwys Bwlchyrhiw ar ei cholled yn ddirfawr yn svmudiad John Thomas. Cydgyfarfyddai y rhinweddau gwerthfawr hyny a gyfansoddant yr aelod defnyddiol. Fel trysorydd yr eglwys am flynyddoedd lawer, bu ei wasanaeth yn ddirwystr a chanmoladwy iawn. Fel diacont yr oedd yn drefnus ac yn ddoeth, a dylanwad ei eiriau. yn ccrdded yn mhell. Yr I oedd yn arweinydd da gyda goruchwylion yr eglwys. Yr oedd ganddo lygad craff i weled drwy anhawsdcrau. Tra yr erys capel newydd Bwlchyrhiw ar ei seiliau. bydd yn gof-golofn o yni arweiniad a doethineb John Thomas mown cael y bobl i wgithio gyda y mudiad. Ein gwcddi yw am i'r Duw a fendithodd yr eglwys am gynifer o flynyddoedd a dyn o'r fath i lanw yr adwyau wnaed yn muriau Sion vn y lie a dynion tcbyg i John Thomas.—"Galarus."

FELINDRE A'R CYLCH Y DW'R.—Caiff cwestiwn y dw'r le amlwg yn meddyhau trigolion y cylcii yn awr. Mae yr awdurdodau wedi son cryn lawer am gael cyfienwad o ddwfr ar gyfer pentrefi Drefelin, Drefach, a Fclindre, a thebyg iawn mai hwyr neu hwyrach gwrando arnynt tydd raid. Mae rhai cyfarfodydd eisioes wedi eu cadw, a dyma'r unig ffordd i'r pen- trefwyr dd'od i ddealldwriaeth am y cynllun goreu. Mae cyfarfod cyhoeddus wedi ei alw y nos Iau olaf o'r mis yma, ac hyderwn y ceir gweled erbyn y tro nesaf pa beth fydd hanes hwnw. MARWOLAETH.—Blin fydd gan lawer glywed am farwolaeth y diweddar Mi. Rees Evans, mab Mr. a Mrs. Evans, Danrhyn, Drefelin, yr hyn a gymerodd h ar ol cryn gystudd o'r ddarfodedigaeth dydd Mawrfh diweddaf. Cymerodd y gladdedigaeth le dydd Gwener, pan y daeth torf o gyfeillion yn nghyd i hebrwng ei weddillion 1 fynwent Llangeler. Gweinyddwyd yn y ty gan y Parch W. Talfan Davies, Closygraig, a rhoddwyd emyn allan gan y Parch. T. Idwal Jones, Drefach. Yn Llangeler, gweinyddwyd gan y Parch. D. James, B.A. (curad). Ar ol yn myd y galar y mae gweddw a dau o blant, tad a mam, brodyr a chwiorydd, a pherthynasau ereiil, gyda pha rai oil y dangosir y eydvindeimlad llwyraf. Yr oedd y brawd ymadawedig yn St mlwydd oed, ac yn byw yn Pontypridd, ond ychydig amser yn ol daeth adref at ei dad a'i fam, lie y bu farw. PERSOXOL.-Dydd Sul diweddaf, yn eglwvsi y plwyf, gweinyddwyd gan y Parch. T. Glyn James. Bydd yn dda gan lawer o gyfeillion Mr. James ddeall ei fod wedi ymgymeryd a churadiaeth yn Gorseinon, lie y by'dd yn eydweithio ag un arall o fechgyn Penboir, sef y Parch. R. D. Rees. Eiddunir iddo bob llwvddiant a dychafiad ar faes newydd ei weinidogaeth. PRIODAS.—Mae tipyn o "fyn'd" yn yr hen fyd yma, wedi'r cyfan, ac mae hwyl dda bob amser ar y myn'd i fywyd priodasol dedwydd. Dydd Sadwrn diweddaf, yn Swyddfa y Cofrestrydd, Einlyn, un- wyd mewn glan briodas Mr. James Jones, Gelli- gvnar, a Miss Hannah Parry, merch Mr. a Mrs. Parry, Penlangerrig. Yr oedd y parti priodasol yn gyrwysedig o Miss Annie Parry a Mr. James Parrv, Penlangerrig; Mr. Hy. Jones, Gelligvnar a Mr. J. Phillips, Penllwyn. Wedi gwneyd Mr. a Mrs. Jones yn wr a gwraig, dychwelyd i Gelligynar, lie y gwnawd cyfiawnder a'r d^rpariadau oedd ar gyfer y parti priodasol. Daeth nifer o'r cymydogion a chyfeillion yn nghyd i ddathlu y diwrnod dedwydd ac i groesawu Mr. a Mrs. Jones. Deallwn fod cwynteni heirdd wedi eu gosod mewn amryw fanau a bod y dymuniadau goreu yn llifo o galonau pawb i'r ddau. Dysged James a Hannah ganu Deuawd yn y cywair llon, Heb fyth fethu peidio caru, Mor o serch foed yn y fron. Boed y fendith yn v Gelli, Boed eich byd yn wyn i gyd, Ar eich llwybrau, fel briallu, Tyfed serch yn hardd o hyd. SOAR.—Dydd Mawrth a Mercher yr wythnos yma, bu cyfarfodydd chwarterol eglwysi Annibynwyr Cyfundeb Gorllewinol Caerfyrddin, yn Nghapel Soar. Ceir hanes y gweithrediadau eto.

I -O- GOLDENRETURHS I REGISTEREPjaer— ;IIII'I,III "K'ofIOI\ ;!I"¡ Fac-similt oj One-Ounce Packet, .Archer's Golden Returns I The Perfection of Plfi Tohacco. COOL, SWEET, AND FHK*RAHT. I HENLLAN CAPEL DRlXDOD.- Yn Nghapel Drindod nos Sul diweddaf cafwyd unawd gyssegredig gan Mr. Harry I Lewis, y cerddor enwog o Nelson. PRIODAS.—Da fydd gan lawer glywed fod Mr. Timothy Jones, o swyddfa Mri. Picton Evans a Jones, Abertawe, wedi ei uno mewn glan briodas a Miss Grace Jones, Richmond House, Llandyssul. Cymerodd y seremoni ddyddorol le yn Nghapel I Annibynol Llandrindod, a gweinyddwyd gan y Parch. W. James, Abertawe. Mae Mr. Jones yn fab i'r I Parch. D. Jones. cvn-weinidog Gwernllwyn, ac yn yr ardal yma yn barchus gan gylch eang o gvfeiliion. ( Eiddunir i Mr. a Mrs. Jones fywyd priodasol yn J llawn o'r hapursrwydd puraf a chyfoethoger eu I bywyd gan fendithion goreu'r nef. The particular and important feature of Benger's Food is that it can be prepared to suit any degree of digestive power. It contains in itself the natural digestive prin- ciples which act during the cooling process just before it is finally heated for serv- ing. As the weak stomach of babe or invalid begins to strengthen by the assimilation of the Food, a gradually increasing amount of digestive work can be left to It. thus giving the advantage of a regulated exercise of the digestive functions. "Tr" IT Retained when all other foods are rejected."

DUCHANGERDD I'R "SUFFRAGETTES" YM EISTEDDFOD CWMWYSG, TRECASTELL, RHAGFYR 17EG, 1908. (Buddugol.) Yn nghanol dwndwr mawr y byd, A natur pob achosion, Fe a'r Testy nau yma i gyd Yn ymyl hwn yn waelion; Rhyw "suffragettes" sy'n codi 'nawr, A 0iiiaent gael pleidlais, Yn fyddin gref y rhodiant hwy, Heb llÍdio fawr am undyn pwy A ddaw yn mlacn i'w rhwystro mwy, I gyrhaedd eu prif ymgais. Mae'r "Suffragettes" yn haeddu can, Neu Duehangerdd ddigrifol; Hwynt-hwy yn awr yw arwyr byd, Maent yn rhai gwir egniol; Am "Votes for Women" mae'r rhai hyn Yn dal i gyndyn waeddi; Hwy huriant ddynion at eu gwaith, I chwa"eu offer cerdd ar daith, Yn fyddin gref trwv'r strydoedd maith, Hwy ant yn lluoedd 'Icni. Mae'r dorf fenywa;dd heddyw'n gref, Yn lluoedd dirifedu; Rhyw ysfa lalch sydd yn eu bryd, Am fyn'd yn uwch yn Nghymru; Y maent yn addas i bob swydd, Ccid hyn ar flaen eu tafod; Am bvneiau r dydd mae ganddynt fam, lin anffaeledig hyd y earn, A'r rhai ga' drais dan draed yn sarn; Maent hwy eu hun yn gwybod. "Os rhaid cael gwyr dysgedig iawn Ar fyrddau pwysig Cymru," Ac os rhaid wrth ddoethineb gref I'w trin a'-u llvwodraethu, Paham petrusir am fath beth Tra rhain yn hollwybodol? Ceir hwy yn awr mewn gwlad a thref A holl ddoethineb byd a nef, Yn cydgyfarfod ag un lief, Yn heidiau anghydmarol. A dweyd y gwir yn wir ar ben, Try rhain yn wir "fistressi;" A chredaf ii mai tewi a son, Neu gwnant yn wir fy mhoeni; Poenydiant lawer ar Lloyd George A'u lleisiau cas ysgrechlvd; Pa wragedd wnaiff y merched tlawd -Nad ynt yn gweled dim ond ffawd, Yn gwenu arnynt yn mhob rhawd, O'r "Suffregettes" dychrynilyd. Bryn, Cilycwm. D. S. DAVIES.

PENNILLION Er parchus gof am Edith, merch fechan John ao Elizabeth Evans, Bryniorwg. Tanerdy, Caerfyr- ddin, yr hon a fu farw Mehefin lleg, yn saith oed. Gelyn creulawn im' yw angeu, Ciwyfo rhywrai mae o hyd; Ni ofyna pwy sydd oreu, Cyflym ddryllia drwy y byd. Yn Bryniorwg yr vmwelodd, Dryllio'r aelwyd hono wnaeth; Geneth feehan a gymerodd— Prydferth, tlws, a'i oed yn saith. Edith feehan, ai cyn amser Gariwyd drwy'r ffordd newydd svdd I ddinas feirw Ebenezer? Trigfa'r saint mewn gwelyau prudd: Meddwl wnes rvw ddeg o weithiau Ai yr lien neu'r canol oed Gludir gyntaf ar ysgwyddau Drwy y ffordd mewn arch o goed. Caled wloedd y diwrnod I roi'r feehan yn ei bedd, ('roes i natur anian hynod 1'1' prydfethaf newid gwedd; Woddfau natur a chelfyddyd AI.' ei bedd rydd ddim yn llai ag esboniad ddigon eglur, ur, "Mai eiddo Ef vw'r cyfryw rai." Gorphwys bellach, huna'n dawel, With dy ymyl mae im' saith; Caled iawn yw rhoddi ffarwel 1 rai bychain, mao yn saeth: Ton ar don yw hyn yn curo Ar hen lesrr sydd ond clai; Ar y fordaith gwnawn brysuro I dderbyn Crist, yr Oen difai. Chwithau, deulu, gwnewch gysuro Dan yr amgylchiadau hyn. Ar bahnantydd yn ymlwybro Mae eich merch ar Sion frvn; Gwisgo'r goron, chwarcu'r delyn, Ger y mor o wydr gwyn, Nghanol .'eintiau heb un gelyn N seinio CICKI Calfaria fryn. Crossing, Abergwili. D. DAVIES.

PEXNILLION Er parchus gof am Henry Jones. Cruchiau Cottage. Abergwili. yr hwn a hunodd Gornhenaf 3ydd. 1909, yn 59 mlwydd oed. Y LInn cyntaf yn Gorphenaf, Pell o garrref ar y pryd, 'N swn y mor a'r tonau penaf Yn Xghei Newydd, "lloches glyd," Llythyr-giudydd a ddaeth ataf Tuag un-ar-ddeg a'i god, Ag hvsbysiad, minau'n araf A ed-rychais ar y nod. .A ï gynwysiad barodd i mi Edrych dros y 'stormllyd for, Ac i ofyn a oedd Henri Yn ddihangol gyda'r lor? Yn y bwthyn ger y Cruchiau, Tirion bu cf megis tad, Yn yr ardal mewn cynghorau Ar ei orcu'n gwneyd lleshad. Yn yr hwyrr.os ganol gauaf NN dt 'r haul orehuddio'i ben, A'r tvwyilwch yn ymddangos Heb un seren yn y nen; Ond o'i efaii yn cvfodi Mewn disgleirdeb goleu clir, Yr oedd gwreichion dirifedi, Rhai a gofir eto'n hir. Yn y gwanwyn. do, meddyliais Mai fu'n unig oedd ar waith. r wawrddydd eto clywais Cor y wig a'r gog, mae'n ffaith; Yn bleserus yn clustfeinio Clywswn ddadwrdd oddi draw, Swn yr einuion a'r morthwvlion Yn efail Henri oedd ger llaw. llvn sydd brawf ei fod yn ddiwyd, Gyda'i anwyl briod lion, Byw'n gvsurus oedd ei awydd. Ni ddibrisiau'r drefn hon, Mewn mawr ofal o'i rai bychain, Fel y carai'r dryw rai bach. Xid oedd ynddo'r un genfigen, Carai bawb a chalon iach. Ilynod barod i'r pentrefwyr 1'1' amaethwyr yr un modd, Cynorthwya'i bawb fel brodyr. Ac fe w nacTha'i hyn o'i fodd; Un Hed barod ar y cyfan Tra yn meddu ar gorph iach. Ond er's misoedd nid oedd unfan Iddo fel yr aelwyd fach. Wedi curo'r ergyd oiaf, Swn ei done ni chlywir mwy, Ac TlIS gweiir haf na gauaf Yn fam Euiwys vr hen blwv': Gwag yw'r bwtiiyn lie bu ynddo, Gwag yw nob lie ond ei fedd; Ond er dvfned vdvw vno, id anghofir byth ei wedd. mwrolwch, chwithau deulu, Mewn byr amser v cewch gwrdd Gyda'r rhai svdd wedi blaenu, Drwy ymdrechfa acthant ffwrdd; Fe ddàw"r Iesu drwy yr awyr Rhyngom sydd a'r nefol wlad, Ar hen glorian bwysa n gywir Rhai wrthododd feddyg rhad. Crossing, Abergwili. D. DAVIES.

EIFFEL TOWER LEMONADES A 4td. bottle makes 2 gallons of delicious Home-made Lemonade, produced solely from Frui: and Sugar. Ask your Grom. I