Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
Y GYMMANFA EGLWYSIG YNG NGHAERDYDD.…
Y GYMMANFA EGLWYSIG YNG NGHAERDYDD. -vmi> 1;< — YR EGLWYS YNG NGHYMRU." Mae y Papyrau a ddarllenwyd yng Nghaer- dydd ar y testyn yr Eglwys yng Nghymru yn ddyddorol ynddynt en hunain, ac yn wahanol ar bob cyfrif i'r ymdrafodiaetliau eraill a gafwyd yn ystod Cymmanfa 1889. Cyfnod ei phrawf ydyw ar yr Eglwys yng Nghymru ar hyn o bryd, ac nid oes ond yohydig o le i aramheu nag y gwneir hi yn fuen yn nod i ymosodiad Plaid wleidyddol ddylanwadol, y rbai a ymdrecharit eu goreu i ddwyn Dadsefpdliad i mewn i gvfres pynciau yr Wrthblaid yn y, Senedd. Yn y raotw hwn cydymunay dyddordeb crefyddol a berthyna i'r mater a'r rhagolwg am ynidrecli gyfansodd- indol, a rhwng y ddau mae yn perthyn i'r pwnc fwy o bwysigrwydd nag i bwnc yr Eglwys Wyddelig ugain mlynedd yn ol. 0 herwydd y mae y rhan fwyaf o'rThesymau a ddefnyddid o bhtid yr Eglwys Wyddelig yn anghymmwys at achos yr Eglwys yng Nghymru, ac o gan- lyniad byddai ysgariad yr Eglwys oddiwrth y LI,wodraeth yn y Dywysogaeth yn engraifft fwyperyglus o wleidlywiaeth, ac yn un llawer fwy mwv helaeth Vn ei dvlanwad na Deddf 1869. -.1 I Mabwysiadai Mr J. T. D. Llewelyn y ddam- cariiaeth hono yng nghylch yr Esgobaethau Cyuareig, a'r camddefnydd a wnaeth Lly- wodraeth Lloegr o'i nawddogaeth oddiar adeg y Chwyldroad i waered, a'r un a gynnneradwy- wyd gan Mr Gladstone yn 1870, ond un y dangoswyd wedi hyny gan y Canon Bevan ei bod yn sefyll ar seiliau gwan iawn. Yn ol yr olwg hon yr oedd y genedl Gymreig a'r offeir- iaid Cymreig un ac oil o honynt yn ochri gyda theulu lago, a phenderfynodd William III. yn gyntaf, a Syr Robert Walpole ar ol hyny, i fogi y teimlad cenedlaethol trwy appwyntio esgobion ac offeiriaid. Seisnig i fywoliaethau Cymreig, nes trwy hyny beri i'r Cymry ym- ddieithrio yn raddol oddiwrth yr hen Eglwys. Mae y rhesymau a ddefnyddia y Canon Bevan i wrth-wynebu y ddamcaniaeth hon yn rhy fttith i'w dyfynu. Digon yw dweyd fod yr arferitd o appwyntio Esgobion Seisnig i esgob- p .9 aethau Cymreig wedi dechreu ym mhell cyn amser y Chwyldrood, mor bell yn ol ag amser Elizabeth, ac iddi gael ei hachosi gan dylodi yr Eglwys Gymreig, yr hyn a'i gwnai yn angenrheidiol i ran o gyflogau esgobicit Oymru ddyfod oddiwrth fywoliaethau yn Lloegr. Dymttnai Walpole, yn ddiammheu, i'r holl Esgobion fod yn Whigiaid, a llanwodd yr Esgobaethau Cymreig yn union fel y gwnai n'r rhai Seisnig, yn hollol oddiar ystyriaethau gwleidyddol. Ond dyna y cwbl. Mae y pwynt yn un pwysig, oherwydd os gellir dangos ei bod mewn unrhyw gyfnod yn amcan gan Ly wodraeth Lloegr i sathru ar deimladau a thraddodiadau y Cymry, a'u diffodd trwy foddion mor warthus ag y creda Mr Llewelyn iddynt gael eu defnyddio, fe gryfheid breichiau y Dadgyssylltwyr i fesur mawr gan y ffaith, ae fe roddai ryw gymmaint o esgus dros eu gwaith yn ymladd yn erbyn y sefydliad a alwant yn "Eglwys estronol." Ond mewn gwirionedd, os gellir ymddiried i'r Canon Bevan, ni fodolodd y fath amcan erioed. Wrth ystyried Anghenion presennol yr Eglwys yng Nghymru," dangosodd Mr. Lle- welynpa ryw gynnydd materol anghyffredin y mae wedi wneuthur yn ystod yr banner caarif diweddai. Mae bywyd anarferol wedi eiddangos yn adeiladu ac adgyweirio eglwys- ydd mewn blynyddau diweddar, aoy mae tir- feddiannwyr Cymreig wedi cynnorthwyo yn haelionus i ddwyn y gwaith ym mlaen. Anghenraid yw rhann esgobaethau yn llai, ac appwyntio ychwaneg o esgobion; gofyna yr offeiriaid am barotoad neillduol ar gyfer y dyledswyddau eithriadol sydd ganddynt i'w oyflawni yog Nghymru. Cenedl lawn o deimlad a chelf-garol ydym ni y Cymry. Mae areithyddiaeth, barddoniaeth, a cherddoriaeth ya meddu swyn i ni nas gwyr trigolion gwledig swyddi Warwick a Northampton ddim am 2fliho. Mae yn rhaid gwrteithio y bregethu "heb bapyr yn ofalus a diwyd. Rhaid rhoddi cefnogaeth helaeth i ganu cynnul leidfaol a gwasanaefchau corawl, ac yn fwy na'r cyfan rhaid talu y sylw mwyaf i ftstudiaeth yr iaith Gymraeg ac i anghenion y rhan hono o'r boblogaeth nad yw yn ymarfer siarad Saesneg. Dyna, mewn byr eiriau, oedd baich yr ym- drafodaeth a gafwyd ar yr Eglwys yng Nghymru yng Nghymmanfa Caerdydd, ac y ittae pynciau y siaradwyd arnynt, un ac oil, yn deilwng o sylw y cyfryw yn ein plitb sydd a thynghedl^yp. CJymreig yn eu awylaw. CVFLWR IBITHYDDOL CYMRU. Darllenodd Deon Llanelwy Bapyr ar y testyn hwn. Mae yn hapyr maith, a drwg genym nas caniata gofod i ni ddyfynu ond ychydigohono. Mewn cyssylltiad a'r Wasg Gymreig a'r defnydd a ddylai yr Eglwys wneuthur o honi, defnyddia yr ymadroddion doeth ac amserol a ganlyn:- Dengys y ffaith fod y Gymraeg yn iaith gyftredin y bobl y dylid darparu llenyddiaeth ^glwysig Gymraeg, yii Cynnwys cyfnodolion, ar gyfer ein dafllenwyr Cymraeg. N&gallwn obeithio cyflawni ein gwaith o argraffu gwir- ioneddau yr Eglwys ar feddyliau pobl Cymru os. esgeuluswn wneuthur llawn ddefnydd o allu mawr y Wasg. Yr wyf yn rhoddi mwy o bwys yn y cyssylltiad hwn ar wreiddio ein pobl ein hunain yn drwyadl yn egwyddorion yr Eglwys, ac yn nesaf ar ymdrechu llawn oleuo y eyf i-yw; o'n' cenedl ag ydynt or tu allan i'r Eglwys yn ei hathrawiaethau, nag ar ddadleuon yn y wasg, er nad wyf yn tybied am eiliad y dylem esgeuluso amddiffyn yr Eglwys fel bo'r gal wad. Ond ni ddylem blygu i 7efelychu dulliau rhyw ddosbarth o'n :j gwrthwynebwyr, y rhai a wnaetbant lawer, nid yn unig igreu rhagfarn yn eu darllenwyr yn erbyn yr Eglwys, ond i'w gwneyd yn ddi- foes drwy ddangos yspryd oedd yn fynych yn fyr o chwareu teg, ymdeimlad o aiirhyliedd, gofel am gywirdeb, ac o dalu dim sylw i ddwy ochr pob cwestiwn. Rhaid i ni ymladd, mae yn ddrwg genyf ddweyd, a rhyw gymxnaint o ragfarn, ac yn wir o chwerwder, yn etbyn yr Eglwys yng Nghymru. Nid yn unig y ffordd iawn, ond y ffordd ddoethaf i ymladd a'r teimlad hwn yw trwy osod i lawr yn eglur ffeithiau heb ychwanegu dim attynt ac heb ddim chwerwder, a chaniatau i'r ffeithiau siarad drostynt eu hunain. Dylem ymdrechu gosod i lawr wirioneddau yr Eglwys drwy ein Gwasg Gymraeg, yn onest ac yn ddiofn, heb roddi dim i fyny, ond mewn ysbryd o gydym- deimlad, ac mewn iaith a ffordd o feddwl ag a ddealla y Cymro, a chydweddol a'i ddyheadau. Yr wyf yn llwyr argyboeddedig y darfyddai- naw rhan o ddeg o'r rhagfarn sydd yng Nghymru at yr Eglwys pe caem unwaith wrandawiad teg i eglurliau egwyddorion Eglwysig. Yn yr amser a aeth heibio cael y gwraridawiad teg hwn oedd yr anhawsder a brofasoro. Gellir gorchfygu rhagfarn bob yn ychydig drwy amynedd a dyfal-barhad, o herwydd nis gall fod yn wirioneddol ffafriol yn y pen draw i les pobl Cymru i beidio deall yr Eglwys. Yn y cyfamser mae genym lawn digon o waith i'n galluoedd i adeiladu ein pobl ein hunain, yn enwedig y do ieuainc." Y GYMMAN^A AC YsTAPEGAt(^, { V, Dygodd y gwahanol siaradwyr amryw o ystadegau dyddorol a phwysig i'r golwg, y rhai y byddai yn dda i Ymneillduwyr, ac Eglwys- wyr hefyd, eu cofio. Er engraifrt wrth gyfeirio at neitb pertliyn- asol yr Eglwys ae Ymtieillduaeth. dyw-edodd yr Archesgob fod brwydr etholiadol 1885 wedi ei hymladd ar gwestiwn Dadsefydliad yr Eglwys, a'r canlyniad a fu fel yma. Dros Ddadsefyd- liad cafwyd 98,593 o bleidleiswyr, yn erbyn. 67,260, yr hyn a ddengys fod. dau Eglwyswr i'w cael am am bob tri Anghydffurfiwr. Mewn. pedair cynnrychiclaetli Gytut-eig ni chafwyd etboliadau. Mr Llewelyn, Penllergaer, eto a ddywedodd fod claddedigaethau, efallai, yn dangos yn well na dim arall, wir deimlad yCymryat Eglwys eu cyndadau. Ni ebafwyd cofnodion eyflawn o bob parth o'r Dywysogaeth ond fe sicrhawyd yn 1886 i 1,441 o angladdau o dan y drefn newydd gymmeryd lie mewn 272 o blwyfydd yng Ngogledd Cymru er 1880 pan basiwyd Mesur y Claddfeydd, a 20,598 o dan yr hen drefn gyda gwasanaeth yr Eglwys. Y casgliad cyffredinol oddiwrth y ffigyrau hyn yw fod pleidleiswyr Cymru wedi fotio dros yr Eglwys fel 2 i 3, tra y mynodd 20 am bob 1 wasanaetli yr Eglwys ar en gwely angau. 0 barthed i briodasau dynia fel y safai y ffigyrau yn 1881. Yn yr Eglwys priodwyd 4,150; yn y Capel 2,198; yn swyddfa y cofrestrydd 3,870
ADOLYGIAD AR Y GYMMANFA EGLWYSIG…
ADOLYGIAD AR Y GYMMANFA EGLWYSIG YNG NGHAERDYPD. Un o'r wythnosau mwyaf pwysig yn hanes yr Eglwysyny wlad hon mewn ystod blwyddyn yw wythnos y Gymmanfa Eglwysig. Eleni eto y mae\vedi dyfod a niyned, ac yn awry mae yn petthyn i dit-iogaetli -y'r hanesydd a'r beirniad. Ni cheir yn ddiammheu, yn y byd crefyddol, gydgasgliad o'r fatti-eydamaint o ddysg a dawn, o urddas a threfn, o fawredd ac enwogrwydd—ag a welir yn adeg cynnaliad y Gymmanfa Eglwysig lie bynnag y byddo ei choelbren yn disgyn y flwyddyn y cynnelir hi. Caniateir gan y rhai a feddant gyfleusterau i farnu na chafwyd nemawr i gymmanfa, a'i chymmeryd Oil yn oil, yn fwy llwyddiannus na'r i«i" a gynnaliwyd eleni ar lanau y Taf. Yr oedd y papyrau a ddarllenwyd a'r anerch- iadau a draddodwyd uwchlaw yn hytrach nag islaw y safon arferol, ac nis gallant lai na phrofi yn fendithiol. Rhoddant help i gadarn- hau Eglwyawyr yog ngaii «c athravv iaetli yr Eglwys ac i oleuo Ymneillduwyr mewn llawer o bethau y caed hwy yn dywyll o barthed iddynt o'r blaen. Hauwyd toraeth o wirion- eddau ag y mae yn rhaid iddynt ddwyn ffrwyth yn hwyr neu hwyrach. Y mae gwybodaeth hanesyddol y Cymro, ac yn neillduol ei hanes- iaeth eglwysig, yn cynnwys llawer iawn o us yn gymmysg a pheth grawn. Gwnaeth y Gymmanfa lawer iawn i ddidoli- naijl oddi- wrth y Hall. Cafodd llawer iawn o'r pethan a gredir gan Y rnneillduwyr el chwalu i'rpedwar gwynt. Gwnaed pobpeth ag a fedrai dysgeid- iaeth a hyawdledd wneuthur i gyflwyno yr Eglwys i sylw y wlad yn y ffordd fwyaf deniadol yn bossibl. Dangoswyd a phrofwyd pa ryw hawliau sydd ganddi i'w galw yn Eglwys Genedlaethol, Fe gyfiawnhawyd ei. gorphenol cyn belled ag y medr hanesiaeth wiieyd. Fe, .ddangoswyd mewn ffordd dra etreithiol pa ryw ddyled sydd ar y genedl iddi, ac mai hi yw."yr Eglwys "—yr Eglwys gyntefig yn y wlad hon, ac nad ydyw "yr estrones," a geiriau angharedig o'r fath, mewn un modd yn gymmhwys i'w defnyddio ati hi. Yn ddiau fe ymadawodd pawb a Chaerdydd wedi eu boddhau gan waith y pedwar diwr- nod, a chan y caredigrwydd Vr llettygarwch a ddangoswyd iddynt gan bobl dda y dref horto. Anfynych v traddodwyd gwell pregeth nag un Esgob Derry yn Eglwys Sant Mair. ar y diwrnod cyntaf. Aeth tyrfa fawr i wrandaw yr Archesgob yn Eglwys Sant loan, a thyn- odd Esgob Lichfield gynnulleidfa, luosog i'w wrandaw yn Sant Andreas. Yr oedd anerch- iad y Llywydd (Esgob Llandaf) yn dda ac i'r pwynt, a phrofodd eibun yn gadeirydd rhagorol. Ym mysg yr ymdrafodaethau mwyaf dyddorol ef allai fe ellir cyfrif yr un ar "Yr Eglwys yng Nghymru," Difyrwch poblogaidd mewn perthynas a'r bywyd Crist- ogol," Yr Eglwys a'r Wladwriaeth," a Chad- wraetb y Sul." Cafodd Mr J. T. D. Llewelyn, Esgob Caerlleon, a Mr Edward Terry y der- byniad mwyaf calonog. Cyfododd awel fecQtln pan ymdiinid a pbwnc y Weinidogaeth Gristr ionogol. Cyfeiriodd Dr. Wajters# Llansajoiet, sylw y gwyddfodolion mewn modd difrifol at yr angenrbeidrwydd o ddysgu offeiriaid y dyfodol pa fodd i siarad yn gyhoeddus a pha fodd i ddysgu eraill, ac yr oedd yn amlwg bod ei eiriau yn cael effaith ac argraph ddbfn ar feddyliau ei wrandawyr. Fe ddywedodd y Tad Ignittius; gryn ffolineb, ac yroeddy bobl yn chwerthin eyromaint am eiben ac at y pethau a ddywedai. Darllenwyd papyr rhagorol gan y Deon Owen yr hwn sydd yn dechreu ar- ddangos y gallu oedd hyd yn awr yn guddiedig ond i ychydig. Nis gellir pa fodd hynag ei alw yn gynllyn osiaradwr. Yroeddyr Esgob Edwards yn edrych yn rhagorol ac yr oedd ganddo rywbeth gwerth ei ddywedyd. Yr oedd y Cyfarfod Defosiynol a gafwyd y diwrnod olaf yn un gwerthfdwr iawn. Gormod o anerchiadau oedd yno. Cafwyd i gyd wytho honynt mewn un cyfarfod. Nis gall cydgyfarfyddiad cynnifer o ddoniau o bob parth o'r bod lai ria byd fel gwlith aryr Eglwys yng Nghymru—-nid yn unig ei hael- odau lleyg, ond hefyd ei hoffeiriaid, hyd yn nod yn y parthau mwyaf gwledig, y rbai a ddych- welasant gan deimlo eu bod yn perthyn i eglwys hynafol, ddysgedig, alluog, a chyn-: nyddol, ac am yr hon ni raid iddynt gywilyddio.;
[No title]
HYSBYSIR fod peirianwr enwog yn Ffrainc yn gwneyd ymgais i fiurfio cwmni er gwneyd pont i groesi y sianel o Loegr i Ffrainc, tua 24 milltir o hyd, yr hon sydd i gostio « £ 34,OOO,OO0J| J
GWLEIDYDDIAETH YR WYTHNOS…
GWLEIDYDDIAETH YR WYTHNOS ,i;; ¡J-" — .1, ,r H-Y ETIIOLIAD PETERBOROUGH. Dangoswyd gan etholiad Peterborough vjp- waith yn rhagor pa mor ansefydlog ydyw etholiadau lleol, a pha cyn Ueied y gellir dibynu arnynt fel prawf o deimlad y wladc' Dengys mwyafrif o 250 dros yr ymgeisydd Gladstonaidd, yn dilyn mwyafrif o 1,300 dros Mr Chaplin, gweinidog Ceidwadol, yr wythnos ddiweddaf, fod siawns y foment yn erbyn yr. Undebwyr. Nid yw colled y se yn PerterTf borough, er nad yn hollol annisgwyledig, ym golled fawr. Mae y ddinas wedi cynnwys ynddi erioed elfenau Radicalaidd iawn, ac* wedi bod'yn afreolaidd iawn yn ei dewisiad,' ac aeth y ffaith nad oedd yr ymgeisydd Ceid- wadol presennol o deulu dylanwadol Eitz- william, yr bwn sydd wedi dal y sedd am flyn-j yddau, yn gryf yn et-byn y Ceidwadwyr y tro hwn. Gydag amser ac addysg wleidyddol drwy wahanol gyfryngan lleol fe ddftw'y tie, d yn ol i'r Ceidwadwyr eto. MR. HUBBARD A MR. GLADSTONE. n Mae yr ohebiaeth a gymmerodd le rhwng Mr Hubbard a Mr Gladstone ar y cwestiwa pa un ai gwell cadw yr aelodau Gwyddelig yr^ Westminster ai peidio, yn deilwng o sylw. I Dywedodd Mr Hubbard na ddarfu i Mr Gladi stone erioed fynegu yn bendant fod y rhan bon o Pit Ymreoiaeth 1886 wedi ei thynu yn ol. Gwnaeth y Star ddefnydd o'r sylw a galwodd Mr Hubbard yn gelwyddwr. Darfu i, Str Gladstone ei hun ysgrifenu llythyr at offeirita yn swydd Buckingham, yn haeru iddo (Mr Gladstone) ddweyd ei feddwl yn eitbaf eglap ar y pwnc mewn araith o'i eiddo yn Singleton, a'i fod dros gadw, yr aelodau Gwyddelig yn Westminster. Atebodd Mr Hubbard drwy ddweyd nas gallai ar ol darllen araith Singleton yn fanwl weled dim ym mhellach nag i Mr Gladstone y waith hono fynegu ei barodrwydd i ystyried y cwestiwn, yr hyn beth sydd yn hollol wahanol, fel y cydnebydd pawb sydd yn gyfarwydd a rhesymeg yr Hen Law Seneddol. Fel y bti goreu'r modd i Mr Hubbard dygwydd- odd y Sadwrn diweddaf i'r Proff. Freeman, mewn araith o'i eiddo yn Wells, fynegu y cyd- olygai yn hollol a Mr Hubbard o barthed i'r cwestiwn, a dywedodd fod Mr Gladstone yn awr dros gau allan yr aelodau Gwyddeligo senedd Ptydain os daw y cwestiwn o Ymreol- fteth unwaith eto o flaen y wlad. YMWELIAD ARGLWYDD RANDOLPH CHURCHILL AG YSGOTLAND. Digwyddiad arall a gymmeroddle yr wyth- nos sydd wedi myned heibio oedd ymweliad, Arglwydd Randolph ag STsgotland. Mae yr olwg a gymmerwyd gan y sgotland ar bwne. Y mreolaeth i'r Werddon wedi bod yn un tra hynod. Yn ddiammheu dylai. gwlad fel Ysgotland, sydd wedi derbyn cymmaint o les (xldiwrth ei Hurii^eb a Lloegr, a'r cyfreithiau a basiwyd yn rhinwedd yr Un deb h w n w, ystyried yn ddifrifol ac yn bwyllog pa ryw ganlyniadati a fyddent yn debyg o ddilyn ymraniad o'r fath ag a gynnygia Mr Parnell i'r Werddori. Yn linol a hytl gwnaeth Arglwydd Randolph 'Waith da--wrfcb utw i'w Cof pa nior bell y mae y ddeddfwriaeth a wnaed yn unol ag ammodau vr Undeb a gymmerodd le rhwng Lloegr ac Ysgotland wedi effeithio ar yr olaf. Ac yn y Jle cyntaf fe ddangosodd beth oedd gobeitbion ac amcan ion yr Undeb hwnw, fel y mynegwyd pwy gan y Frenines Anne. Dywedodd hi, yii ei haraibh, y byddai i'r Undeb sicrhau breintiap h chrefydd, a meddiannau i bobl Ysgotland j y pyddai iddo symmud teimladau drwg o'u mysg, r: eiddigedd a'r aineb. oedd fhyngddynt a oegr; y byddai iddo ychwanegu eu nerth, bu cyfoeth, a'u masnach ac y byddai i'r holl Ynys mewn canlyniad, wedi ei rhyddhau oddi- rth eiddigedd rhwng y naill ran a'r llall, fod n abl i wynebn ei gelynion, a chynnal i fyny reinniau Ewrop., Yna fe ddangosodd Ar- glwydd Randolph mewn modd tra effeithiol peth oedd cyflwr Ysgotland cyn a beth ydyw edi yr Undeb. Cyn hyny oeid yno dylodi wy r wng pkrhaus, cy.nhenau ofnadwy rhwng' y naill |wyth a'r' llall,' dfii masnach ag Ewrop, ei jchynnyrchion yn. cael eu cau allan o lK>b planigfa Brydeinig, dim trafnidiaeth eithr yr elyniaeth waethaf rhyngddi a Lloegr. Ar hyn.- o bryd y maa- pethan yn hoUol groes i hyn ym mhob cyssylltiad. Mae Ysgotland yn awr yn gyfoethog. Mae Ysgotland yn aw yn un a bhyiun tt gWr i gwr. Nid oes dim cynhen n^ ichweryl rhwng y iiaill ardal a'r 'llall a rhwng, y clan hwn a'r clan arall. Mae trafnidiaeth Ysgotiapd heddyw o faintioli a gwerth anfesut^ ladwy, ac y mae y parch a'r teimladau goreu, jyii bodoli rhwng y naill genedl a'r llall. Dyma ganlyniad yr Undeb rhwng Lloegr ac Ysgot- 9. o and., Nid oes un rheswm o gwbl dros gredu nag y bydd i amser a deddfwriaeth wneyd yr un peth i'r Werddon. Bodolai yr un teimlad yn gywir yn Ysgotland yn necbreu y ganrif ddiweddaf yn erbyn y Mesur a gynnygid i'w huno a Lloegr. Nododd Syr Walter Scot.t yn. ei ysgrifeniadau ar y pwnc, fod yr Ysgotiaid yn ystyried yr Undeb fel rhoddiad. i fyny eu. liannibyniaeth drwy ddwylaw twyllodrus drwg i ddwylaw eu gwrthwynebwyr balch o, gallftog. Llwythwyd bwrdd Senedd Ysgotland a deisebau yn erbyn y Mesur, ac felyr-ai^y- cynnyg yn ei flaeri eyfododd digófaibt y, wertn i'bwynt o ffyrnigrwydd a dialedd. Dywedif hyd yn nod y ceriid ymadroddion ar gleddyfau yn tynghedu y rhai a'u gwisgent iymladd hyd,, at farw yp, erbyn pob cais i ddiddywo senedd-; Ysgotland. Acetoeigario.a-gafoddmesuryi! Undeb, ac heddyw ni cheir rhithyn o olion y gwrthwynebiad oedd mor gryf unwaith. Y mae gwers hynod o dda i. bawb sydd yii, gwaeddi "Ymreolaeth," Ymreolaeth," yn yr, hanes a gawn am Ysgotland cyn a chwedi.eit huniad a., choron Lloegr, ac yr ydym yn gobeithio y caiff ei dyledus argraff arnynt.
BARN SYR JOHN, JONES JENKINS…
BARN SYR JOHN, JONES JENKINS AR WLEIDYDDIAETH WYDDELIG. I Mewn cyfarfod a gynnaliwyd gan Gym- deithas Rhyddfrydwyr Undebol Llundain yng Nghapel Annibynol Cwmbwrla yr wythnos ddiweddaf dywedodd Syr John Jones Jenkins na buasai i'r cwestiwn o Ymreolaeth. erioed gael cymmaint o sylw pe na buasai i Mr Gladstone droi mor gyflym. Nid ei waith ef (Syr John) oedd ail-adi-ddd y rheswm dros fod y cyn-Brifweinidog wedi rhoddi tro oddi- amgylch, oherwydd fe wyddent yn dda mai er mwyn ennill pleidleisiau yr 86 Ymreolwyr yn y Senedd y gwnaeth hyny, ac yr oedd ef (Syr John) yn credu pe cawsai Mr Gladstone ddigon o fwyafrif yn ol ei olygiadau a'i argyhoeddiad i ddwyn yn y blaen waith y Wladwriaeth, na cWywsem erioed am y pwnc o Ymrealaetb. Yna aeth yn ei flaen i ofyn beth oedd gwleid- lywiaeth y Gladstoniaid, a dywedodd tra y cyfeiriai Mr Gladstone y wlad at ei araith yn Smgleton, fe anturiai efe (Syr John) ddweyd na. chaent ddim ynddi i'w goleuo yng nghylch" pa beth i'w wneyd yn y. dyfodol yng nghyfeir- iad Ymreolaeth, nen unrhyw beth a gyfnewid- iai yny radd leiaf Fesur 1886. Nid oedd efe (Syr John) yn credu i Mr Balfour gynnyg gwaddoli Prifysgol Babyddol. mewn modd difrifol. Ond a barnu, beth bynag, oddiwrth areithiau Mr Michael Davitt a Mr Justin McCarthy, ps oaniateid Ymreolaeth, iud yn unig caent ya faan Brifyagdl Babyddol yn y Werddon ond hefyd Eglwys Wladol. Yr oedd rbai diwygiadau yn angenrheidiol yn y Werddon, ac un o ^onjnt oedd efallai, rhoddi gofal yr^ddgeicWaid i'r Gwyddelod ei hunain. Efl nadgOeddynt wedi dangos y dylent gael Y-In o's<galiu hwn ymddiried iddynt, ond yr oedd efe eribed wpdi 7Aboct "or farn y, dylid ei ym- dwHbd am dym'Wibor iddynt, ac os cam- ddbfayddtent ef, y byddai yn gyfleustra ph^yipol iV ddwyn oddiarnynt wedi hyny. Yr oedd efe yn sefyll dros roddi llawer mwy o allu i j.ly wodraeth u eu bamgylchiadau iddynt Il yidyfodql; arag a gawsent yn y gorphenol.
1 YMDDIDDAN RHWNG OFFEIRIAD…
1 YMDDIDDAN RHWNG OFFEIRIAD JL BLWYFOGION; "pi '3ft1J:fJ C. "(Pa,MIId). if :?iíFOd.Pw,ý a pha beth ydyw y Pab ? OFFEIRIAD.—Esgob Rhufain ydyw. ,PL.-A fyddai yn cael ei alw bob amser yn Bab OFF.—Na fyddai, hyd am oddeutti deg can ijnlynedd pan y trawsfeddiannodd yr enw fel yh eiddo iddo ei hun yn unig. PL.—Beth yw ystyr yr enw OFF. Yr un ydyw a'r gair Papa, yr hwn a ddefnyddir gon y Saeson am Dad. PL.—O ba iaith y daw 1 J OFF.-O iaith Itali, neu y Lladin ddiweddar. .PL.—Yna hyd yr amser a nodwyd acbod a fyddai pob esgob y.n yr !Aglwys yn cael ei alw yn Bab: OFF.-Byddai yn dra sicr. PL.A arterid y gair mewn rhyw Eglwys heblaw Eglwys Rhufain 1 OFF.-Gwueid; arferwyd ef gan yr holl Eglwys Gatholig hyd amser y rhwyg a gym- merth le rhwng Eglwys Groeg ac Eglwys Rhufain-neu yr Eglwys Ddwyreiniol a'r un Orllpwinol. PL.—A ydyw Eglwys Groeg yn ei arfer hyd etc? OFF.—Ydyw, ac y mae pob offeiriad yn yr Eglwys hono yn cael ei gyfarch wrth yr enw Tad. PL.—Pa bryd y dechreuodd plaid yr Anni- bynwyr 1 OFF.—Y Browniaid a feddyliwcli. Galwyd tywy ar yr enw hwnw ar ol un Brown. Ni dhpdflsant hyd y flwyddyn 1571. <PL.—-Paham y galwpak!?u jhpnain ya Anpi- J OFF.—Y gwir reswm yw eu bod yn gwneyd pob cynnulleidfa yn annibynol ar eraill, ac yn annibynol hefyd ar eu hatlnawon neu weini- dogion, a'r cyfryw athrawon yn ddibynol arnynt hwy. PL.—A ydynt yn annibynol ar y gyfraith 1 OFF.—Nac ydynt. Mae y gyfraith yn gryfach na hwy, a pban y siaradant nad ydynt tn rhwym wrth y Wladwriaeth, rhaid yw Mdynt appelio at y Llywodraeth yn dra mynych i ddwyn ym mlaen eu cyngbawsau, a'u dwyn. allan o honynt, a'r cwerylon ami sydd yn eu plith eu, hunain. Maent wedi darganfod hyn, yn sicr i'w cost, drosodd a throsodd drachefn, a bydd raid iddynt ddeall hyny cyhyd ag y torant weithredoedd ymddir- ijedol (Trust Deeds) eu tai cyrddau. PL. -P.-i-betli a ddaeth o Brown. i OFX. Bu farw yng ngharchar am ymospd t ,r gwnstabl, neu heddgeidwad fel y gellir ei PL.-—Onid oddeutu yr amser hyny pasiwyd < yfraith y tlodion ? OFF.—le—yn y flwyddyn 1601. Pt.—Beth oedd yn galw am dani ? OFF!—Y ffaith i Harri VIII. yspeilio yr ]Sglwys o'i heiddo. PL.—O ba swm yr ysbeiliwyd hi 1 OFF.—0 filiynau a miliynau, ac nid oedd j irian yn agos cymmaint o werth y pryd hwnw ng ydynt yn awr. PL.—Pa bryd y "cododd plaid y Bedyddwyr 1 OFF.—Nid oeddent i'w cael cyn 1633. I PL.—^Betli oedd eu dechreu hwy 1 OFF.—Cangen o'r Browniaicl oeddent I PL.—Pa sect oedd y nesaf 1 OFF.—Y Cwaeeriaid neu y Crynwyr. I PL.—-Oddiwrth bwy y tarddasant hwy. I OFF.—Oddiwrth un John Fox. PL.—Beth a ddaeth oddiwrth yr holl laidlau hyn. OFF.-Y Gwrthryfel Mawr yn 1649, trwy ba un y dymehwelwyd yr Eglwys a'r brenin j tlofruddiwyd y brenin, a sathrwyd ar yr Eglwys.. PL.—~P.h fodd y terfynodd hyn oil. OFF.-—dfqrwyd y brenin a'r Eglwys yn kuan yn 1660, wedi i'r wlad ddioddef yn dost bddiwi-th ormes y gwahanol bleidiau, y rhai iiefyd-a erlidient eu gilydd. PL.—Pa faint o amser ar ol hyny y cododd Methodistiaeth ? OFF.—Oddeutu y flwyddyn 17g5. J; f) Pt, Pw oedd John Wesley ? OFF.—Offeiriad yn Eglwys Loeg, mab Ficer Epworth yn swydd Lincoln. Buasai yn jefrydydd yng ngholeg Eglwys Crist yn Rhydychen, ac yn gymmrawd o goleg Lincoln jyn yr un Brif Ysgol. Dyn da iawn ydoedd, ;ac yn Eglwyswr cydwybodol gyda Haw. PL.—A ymadawodd efe o'r Eglwys erioed 1 OFF.-Naddo erioed. I'r gwrthwyneb tychydig fisoedd cyn ei farwolaeth datganodd mai felly y buasai fyw ac mai felly y byddai farw j gwrthwynebai i'w ganlynwyr ymranu 'oddiwrth yr Eglwys, neu hyd yn nod gynnal eu cyfarfodydd ar amser gwasanaeth yr Eglwys. Dywedodd wrthynt "Os byth yr ymadawent [0'1' Eglwys yr ymadawai Duw oddiwrthynt hwythau." PL.—Pa faint o bleidiau sydd yn ein plith ar hyn o bryd. I i OFF.—Oddeutu 200. PL.—Pa fodd y daeth hyn oddiamgylch OFF.—Am y tybiai pob un o Honynt ei fod cystal a'i gymmydog, neu lawer iawn yn well, ac nad oedd yr Eglwys er yn ddigon da i'w cyndadau, yn ddigon da iddynt hwy. PL.—A ydynt yn cynnyddu mewn rhifedi 1 OFF.—Nac ydynt, ond i'r gwrthwyneb, tra mae y boblogaeth yn cynnyddu yn fawr. PL.—A ydyw holl athrawiaethau Eglwys Loegr yn hen a chatholigI o. GFP .-Ydynt, yr oil o honynt. Pi"-—Yna mae yn rhaid i rai o athraw. iaethau Eglwys Rhufain fod yn newydd, i raddau mwy neu lai. OFF.—Ydynt, y maent felly. PL.—A fyddwoh cystal a dweyd pa pryd y dechreuwyd en coleddu hwy. OFF.—Nid oes dim yn hawddach. MaeJ genyin hanes am gychwyniad pob un o honynt. PL.-Pa un o honynt sydd hynaf? OFF.—Gweddiau mewn iaith farw-872- 882. PL.—Pa un oedd y nesaf? OFFI—-Gweddwdod gorfodol yr offeiriaid- 1123. Ii, PL.-Y nesaf? OFF.—Clust-^yffesu—1215. PL.—Ynesaf? OFF.—Uwchafiaeth y Pab—1302,i PL,Y nesaf I OFF.—Y Cymmun mewn un rhyWl yn unig 1415. PL.—Y nesaf? OFF.—Gweddio ar y Seintiau—1564. PL.—Y nesaf ? OFF.—Arfer delwau a gweddillion wrth addoli-1564. PL.-Y nesaf? ,¡; OFF.—Trawssylweddiad—1564. g., PL.-Y niasaf I OFP.-Y Purdan a Maddeuannau—1564. PL.—Y nesaf? .OFF.-Nifer yr Eglwys Babaidd o Sacra- mentau—1564. PL.-Y nesaf. OFF. -Athrawiaeth yr Ameanu,PL'r Edifarhau rhag ofn cosp, yr un flwyddyn-1564. PL.—Y nesaf ? OFF.-Athrawiaeth y Beichiogiad Dilwgr— 1854. PL.—Y nesaf? OFF. -Anffaeledigrwydd y Pab—1870. PL.—Yna y mae yr holl athrawiaethau hyn yn newyddion ac nid yn hen? OFF.—Ydynt, y maent felly. PL.—A ydyw Eglwys Loegr yn dal yr un o honynt? OFF.-Dim un! Nid yw yn dal yr un athrawiaeth yn bwnc o Ffydd nad yw yn hynafol a Chatholig. (l'w barluiu).
PLENTYN PERYGLUS.
PLENTYN PERYGLUS. Achoswyd cryn gyffro yn ninas Paris drwy ddyfodiad gwr a gwraig gyffredin yn arwain bachgenyn deuddeg oed wedi ei am wisgo mewn blanced tew—a'i freichiau wedi eu cylymu yn dyn a chadwyni a'r rhai hyny wedi eu cloi a chloion egwyd, a'i wyneb mewn math o fwgwd, yr hwn hefyd oedd wedi ei wneyd yn sicr. Cafodd y plentyn anffodus, yr hwn sydd yn enedigol o bentref yn Rhanbarth Maine, ei gnoi gan gi ychydig. wytbnosau yn ol, a phan yn fuan ar ol hyny yn chwareit-A rbyw gryt- iaid o'r ilej fe ddywedodd wrthynt 11In: redeg i1 ffwrdd, neu y byddai iddo eu cnoi. Yr oedd hyn yn ddigon i'r pentrefwyr, y rhai, yn eu dychryn, wrth feddwl fod y gynddaredd ar y crotyn, a ddaethant atto yn llechwraidd, a thaflasant flanced drosto, ac yna fe'i rhwym- asant yn y dull a ddysgrifiwyd uchod. Yr oedd golwg dra hynod ar y plentyn anffodus, a phan gyrhaeddodd Paris, yr oedd ar fin newynu, ac yn fuan caed ef yn yfed cwpaneid- iau o laeth y naill ar ol y llall, ac yn llyncu bwyd sych gyda'r goreu a welwyd. Cedwir ef yn yr yspytty, ond te dybir yn gyffredin fod y cyfan wedi cyfodi oddi wrth ofn disail. Os amcanai yr un bychan a dychrynu ei gyfoed- ion mewn cellwair, y mae yn sicr wedi talu braidd yn ddrud am ei waith.
/I: J LLANDEBIE. rtp
LLANDEBIE. rtp Yr wythnos ddiweddaf, daeth meistr gwaith calch Cilyrychen i'r penderfyniad o ychwan- egu cyflogau ei weithwyr. Boddhawyd pob un o honynt ar gynnygiad y meistr. Trwy iddynt foddloni at ei delerau, rhoddodd iddynt wahoddiad i ymgynnull i'w dy pryd- nawn dydd Sadwrn. Cais y boneddwr a I gariwyd allan gyda'r brwdfrydedd mwyaf. Trodd yr hin yn anhynaws, felly gorfu iddynt fyned i benty sydd ar ben yr odynau. Yn yr un lie, yr oedd Air. Southern a goruchwyliwr y gwaith yn dysgwyl am ei ddyfodiad. Dangosodd ei garedigrwydd mewn modd pwrpasol iawn, a thraddododd iddynt araith j ardderchog am eu bod wedi ymddwyn mor foneddigaidd. Yn ei araith, rhoddodd addewid am godiad eto ym mis Chwefror. Cafwyd cyfarfod llawen. Yr oedd yn bresennol o ddeutu 100 o galebwyr, a threuliwyd y rhan fwyaf o'r amser trwy ganu a phob un nad oedd yn meddu ar y dawn o ganu, a ddywedodd air ar yr achos o'r ymgynnulliad i'r fan. Traddododd Mr. Davies, goruchwyliwr, araith neillduol o dda. Terfynwyd y cyfarfod trwy ganu Hen Wlad fy Nhadau." LLANDYSSIL. MARWOLAETH MR. JOHN LLOYD, GILFACH- WEN.-Ma.e genym y gorchwyl galarus o gofnodi marwolaeth y boneddwr ucbod; er nad yn annisgwyliadwy eto chwith genym ei j golli o'n plith. Adnabyddid ef ym mhell ac agos fel "Lloyd, Gilfachwen." Mab ydoedd i'r diweddar Barch. Thomas Lloyd, o'r un lie, a Rheithor Llanfair Orliwyn. Yr oedd wedi cael cystudd maith, yr hyn am fisoedd i fesur mawr a'i hanalluogodd i ddilyn ei alwedigaeth fel cyfreithiwr. Yr oedd yn anwyl gan bawb yn ei ardal, ac yn barod i gynnorthwyo pawb bob amser. Bydd ei ddeiliaid yn sicro weled ei eisiau gan ei fod mor hoff o honynt a hwythau o hono yntau. Oladdwyd ei weddillion ym mynwent Llandyssil ddydd Iau yr wythnos ddiweddaf, a rhoddwyd ef i orwedd gyda chyrph Ilawer o'i hynafiaid. Cydynideimlir yn fawr a'i fam weddw, ei unig frawd, a'i bum chwaer yn eu hiraeth a'u galar ar ei hoi. Gwr tawel tangnefeddus oedd Llwyd ar hyd ei oes Caredig iawn ei natur, ac o foneddig foes, Diniwaid hollol ydoedd, heb ritb o wawd na sen, A thyner oedd ei galon fel calon Gilfachwen Cawd llawer gair difyrus gan Llwyd ar hyd ei oes, A llawer cyfarwyddyd mewn tywydd teg a ohroes; Mwy ni chawn ond adgoflo aut oedd o bryda gwedd, A'r bywyd diymhongar arweiniodd hyd y bedd. Llandyssil deimla hiraeth, a deigryn ar ei gwedd, Wrth weled cuddio 'i wyneb mor gynnar yn y bedd; Fel mam wrth golli 'i phlentyn, a wasga yn ei chol, Pa fodd na theimla hiraeth a gwagle ar ei ol!
[No title]
Y MAE yr Henadur Syr H. A. Isaacs wedi cael ei ddewis i fod yn Arglwydd Faer Llun- dain am y flwyddyn nesaf.
:( "IItorddoniiuth. '
:( I Itorddoniiuth. CYFIEITIIIAD O'r emyn Our blest Redeemer ere He breathed." Cyt2 i'n bendigaid Bryn#r roi Ei FfarWèl oJat-grï Addawodd gwnai'n dyddanu'n fwyn A'n harwain ni. Rhydd x'n o'i ddylanwadau glAn, Ymwelydd grasol yw -^r Gaisyn y galon glwyfns wan c 1 r Orphwyafa wiw. f: I.' r. r Mor dyner ag anadliad nos Ni glywn Ei lais mov fwyn 1 Yn ymlid bai ac ofn gan ddweyd' fJ'i Am Nef i'i svvyn. ."r f, r A phob rhyw rinwedd ynom sydd, >.v. Pob concwest ar ein hynt, V r Pob syniad sanctaidd ynom fydd, Ei eiddo ynt. "i Ddihalog Yspryd gras a hedd I • Maddeoa'n ffaeledd bdin; „• ydi A'n c'lonau ya fwy texlwng sedd, < Gwna it' 4y :Hun! Cragybar. A. S. THOMAS (Anellyddb. CYFAILL CYWIR. i Jiiiel yw'r huan o belydron, u-)i,ivo Llawn yw'r galon o ddyoh'mygion, ie Llawn yw'r ddôlo flodau tlysion, vii; • Hael yw anian o'i phrydferthion, -I > | Llawn yw'r ddaear o drigolion, ] •. 7f,. Hael cymdeithas o'i chyfeillion Cael cyfaill cywir yn y byd, *.» ,Yw r benal hamp erbyn 1 ¡yd: t'J;11H'} Anhawdd rhifo gwlith y borau, ,f. a'([[j o-s Ser y .nef, a gwellt y bryniau, /.i-tho-i') Gwyrddlas ddail y tew goedwigoedd, n. A dyferion dwfr y moroedd; „n,'n "Anhawdd plethu dwfr yr afon r"e\r.Virj Mewn llwyh teg o fedw gleision :-—,f' ,'»f" Cael cyfaill cywir yn y byd, ct'll Sydd gyrnmaint camp a hyn i gy Gwerthfawr ydyw geiriau cysur q Gan y claf o dan ei ddolur, lod'wt-.isi' > Gwerthfawr ydyw aur ac arian, f*.r-j* i '| Teitlau gwych, a thiroedd llydan; Gwerthfawr ydyw perlau'r India, Balm, a thus, a myrr Arabia :— 77 ',t:- Cael cyfaill cywir yn y byd, Sydd gymmaint gwerth a byn i gyd." Ond fe dderfydd aur ac arian, j Derfydd boll brydferthweh anian) Bri, a mawredd, a gogoniant,— I O mor ebrwydd y diflanant! Palla gwen pob hen gydymaith, l J Car a cbyfaill giliant ymaith; '¡:J'11; Nid oes ond Un pan lysg y byd :'r',4 Y n gyfatll saif or hyn i gyd! GLAN Msxifi. I AMAETHYDDIAETH. I !i,; Cydir yn ardaloedd coediog y wlad, i Erlidir chwyn dreiniog; ( it, Siglir seiliau mwsoglog T Hen dir gan aradr ag 6g. Collir trigolion ysgallog y lie, sul. t. ■ Try'n liawn o yd brigog: !• Digri' gweled grug balog, diffrwythau, Yn ffoi or maoau 'r el offer miniog. Lie tewfrig goedwig ydoeddyn man;, t Ymorwedd am oeeoedd; Diorai 'i dyfnderoedd awel iaehos •?•_> Neu sylw nwyfas haul y nefoedd, "Hi i' a 1;'■ Haelioni harddKw anian xlho;! jdl :r A hawddgar brydfertba'r fan [ .d1 A haircidliarbrydfortlii r ,.p.d¿ I tu Beg oror! huda gariad Ffrwythlawn Cerea fonwes lad j v i.. Yn y man ceir Pomona ifi Yn ei holl brydferthion ha'1 TtDAIK. )
Y WASG EGLWYSIG GYMRAEG.
Y WASG EGLWYSIG GYMRAEG. AtOlyflydd Y JOURNAL. SYR,—Un o'r pynciau a ddygwyd ger broa y Gymmanfa Eglwysig yng Nghaerdydd yr wythnos ddiweddaf oedd y Wasg Eglwysig Gymraeg. Siaradwyd arno gan wyr o nod a dylanwad, ac yr ydys yn gobeithio yr esgora yr ymdriniaeth ar rywbeth yn amgen na gwynt. Mae y Wasg Gymraeg wedi cael cryn Sylw yn y blynyddau diweddaf. Mae y pwnc wedi ei drin mewn cyfarfodydd Deoniaethol, ac wedi bod yn destyn ymddiddan 14wer gwaith mewn cynnadleddau EsgobaethoL Er.. yn gobeithio y daw rhyw ddaioni oddiwrth yr boll sylw hyn a dderbynia y pwnc, ofni yr ydys na ddaw. Ac y mae genyf amryw resymau dros ofni felly. Mae y Wasg Gymraeg i bob pwrpas ymar- ferol, braidd, wedi myned o afael yr Eglwys er ys blynyddau. Bu cyfnod yn ei hanes pan yr oedd yn llwyr, neu ym mron yn Ilwyr, ya. nwylaw Eglwyswyr, ond y mae hwnw wedi cilio ymaith er ys amser hir. Nid ydywt ar, t hyn o bryd am fyned i mewn i'r achosion a, arweiniasant i'r anffawd hon. Digon yw » mynegu y ffaith noeth. Ac yn fy nhyb i mae mor anhawdd dwyn y Wasg Gymraeg oddi- wrth yr Ymneillduwyr ag ydyw dwyn yr Ym-: neillduwyr i'r Eglwys. Nid ydwyf yn gaila gweled un ystyr i'r ymadrodd "gwneyd y Wasg Eglwysig Gymraeg yn allu yng Ngbymru," ond ei chipio oddiaryrymneill., duwyr, neu mewn geiriau eraill, gwneyd mewn. rhyw fodd gwyrthiol i'r Ymneillduwyr anghofio eu cyhoeddiadau eu hunain a chymmeryd at gyhoeddiadau yr Eglwys. Nid ydwyf yn gweled dim tebyg i gysgod dygwyddiad felly, ar hyn o bryd, ond nid oes dim yn ammhossibl. mae yn wir. Ymddengys i mi fod y gwyr brwdfrydig a siaredant am wneyd y Waøg; Gymraeg yn u allu yn anghofio, dau beth yn gyntaf mai ychydig o ddarilenwyr cyhoedd- iadau Cymraeg sydd yn perthyn i'r Eglwys. Ni synwn nad oes mwy o ddarllen Saesneg ym mhlith ymlynwyr yr Eglwys yng Nghymru na'r holl enwadau gyda'u gilydd. Yn ail, fe 'i hesgeulusir mewn ffordd arall. Ni chefnogir, hi gan ysgrifenwyr yr Eglwys. Fe wyr pawb. sydd wedi bod a Haw yn nygiad ym mlaen unrhyw gyhoeddiad Eglwysig pa ryw helbul a thrafferth oedd cael help na Hen na lleyg i lanw i fyny y cyhoeddiad hwnw, yn neillduol felly os mai cyhoeddiad wythnosol a fyddai. Ymdarawai y misolion yn well yn herwydd y- rhoddai y mis ddigon o amser i'r golygyda, a rhyw ychydig eraill, efallai, oedd yw: helpu i gael eu hanadl attynt a pharotoi ,ar gyfer y "rhifyn nesaf." Wel, heblaw hyn,, beth a ellir wneyd drwy Y Wasg Eglwysig Gymraeg 1 Yr ydym wedi clywed lawer gwaith mai gyda'l' do ieuanc y mae gobaith yr r Eglwys yn y dyfodol, ac yn sicr yn llaw eta hoffeiriaid a'n hysgolfeistri, a chyda'u rhieni y; mae tynged y cyfryw yn gorphwys. Dyledv swydd yr ysgolfeistr cenedlaethol yw cyfranii gwybodaeth grefyddol i'r plant fyddo dan ei ofal, a dyledswydd yr offeiriad yw cateceisio yn ol arfer da y Llyfr Gweddi, yn yr Eglwys bob Sul. Os esgeulusir y moddion hyn, yn ofer yr edrychir am ymwared oddiwrth y Wasg.—Yr eiddoch, &c., I. YSPBYD BBUTUS,