The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

LLANWENOG. Y mae yn llawenydd genym gael ar ddeall fod y boneddwr teilwng, Cl)1. H. Davies-Evans, Highmead, Arglwydd-Raglaw Oereiiigion, wedi bod yn llwyddianus i enill sedd ar y Cynghor Sirol dros raubarth Llanwenog. Well done, -ii-etlidalw yt- Lianw(,-n-,g bydd yn blytiit yn eich c-tpiau. Honour to whom honour is due.—GOL.

CAERFYRDDIN. Y mae Eglwyswyr ffyddlawn Caerfyrddin wedi dangos eu bod yn meddu ar fetel a phluch o'r fath oreu yn yr ymgyrch etholiadol yn ZIY ddiweddar. Y mae ganddynt arwyddair can- moladwy, sef, "Deibl i bawb o blant y byd." Nid Beibl ar ddydd Sul yn unig, yn ol credo yr aelodau Ymneiliduol. Oni wyr Ymneill- duwyr Caerfyrddin m«i y Beibl sydd wedi dyrehaf a yr Ymherodraeth Brydeinig i'r sefyllfa anihydeddus y mae, ynddi yn mysg cenedloedd y byd gwareiddiedig 1 Ac os ydym am gadw'r gugoniant yn ein gwlad, a chadw "Icbabod" draw, rhaid cadw i tyny'r Beibl fel prif lyfr a sifon-lyfr yr oes. Gofynwyd un waith i Victoria gan Dywysog trainor, Yn mha betli yr oedd mawredd ei thiriogaethau yn gynwysedig 1 Mewn atebiad, estynodd z,Y Z5 iddo Feibl tlws, gan ddyvyeyd, "In this sacred volume." Y mae yn llawenydd genym ddeall fod y Prif-athraw Brown, yr hwn sydd yn gaffaeliad i'r Bwrdd, yn benderfynol o wueyd ei oreu i osod Beibl anwyl Iesu A rhodd dehoulaw Duw ar orsedd y Bwrdd Addysg yn nghartref crefydd a Christionogaeth, yr hyn a seliwyd a gwapd yr anfarwol Esgob Farrar. Nid oes yr un cysondeb o gwbl mewn pregethu gwirion- 9 0 eddau y Beibi ar y Sabbathau a'u gwadu a'r ddydd Llun a dyddtau ereill o'r wythnos. Gan tod anffyddiaeth yn codi ei ben yn uchel, ac yn bwgwth diuystrio argraffiadau crefyddol yr oes hon, ymgeisiwii un ac oil, yn Eglwyswyr ac YmneilLiuwyr, i gadw' gelyn draw, trwy gefnogi darlleniad o'r Beibl yn ein hysgolion dyddiol, a roddi pob chwareu teg i'w egwydd- orion i wreiddio yn ddwfn yn meddyliau y genedl ieuainc.

LLANSAWEL. Yr oedd dydd Gwener (Ionawr lleg) yn ddydd a hir gofir an ieuainc ac hen, gwivng a boneddig yr ardaloedd hyn, am mai ar y dydd hwn y datldid dyfodiad y boneddwr siriol- Cyril F. Davies, Ysw., Froodvale --i'w oedran. Penderfynodd trigolion y dreflan uchod ar cylch ddangos eu parch tuag at deulu parchus Froodvale trwy anrhegu yr etift-dd ar y dydd hWllW ag awrlais ysblenydd a ohos fawr mewn nin-nor du (black marble) o siop Mri. W. & E. Hopkin, Rhosmaen street, Llandeilo. Yr oedd yn gertiedig arno" Presented to Cyril F. Davies, Esq., Froodvale, by the inhabitants of LIansâwel and neighbourhood on his attain- ing his majority, January 11, 1889." Cy- flwynwyd ef iddo y boreu hwnw yn Froodvale gan ddirprwy wyr (deputation) o Lansawel a'r gymydogaeth, y rhai oeddynt y Parchn. John Lewis (curad), J. Morris, a D. B. Richards, ac Mri. D. B. Evans, Board School, T. A. Williams, Post Office, ac amryw ereill. Ar ol mwyuhau y luncheon ardderchog oedd wedi ei pharotoi ar eu cyfer, awd at y gorchwyl mwyaf pleserus, sef y cvflwyniad, yr hyn a wnacd yn ddymunol dros ben gan y ddau hynaf oedd yno, sef Mri. Daniel Davies, Ffosgotta, a W. Lloyd, Trewannisaf, a chyd- nabyddodd Mr Cyril F. Davies yr dnrheg mewn geiriau pwrpasol iawn, gan ddyweyd ei fod yn ystyried yr arwydd hon o'u parch a'u hewyllys dda, nid yn unig iddo ef ei huu, ond ltefyd i'w rieni. Dy wedodd ei dad, sef J. M. Davies, Ysw., ychydig eiriau cynhes, ond nis gallai gan ei dein.ladau tyner a chyffrous ar yr auigylchiad ddyweyd llawer. Traddodwyd amryw areithiau oedd yn taraw ar yr achlysur gan ereill. Darilenodd y Parch. J. Morris yno yr englynion canlynol ar gyflwyniadyr awrlais, y rhai a gyfansoddwyd gan Mr A. S. Thomas (Anellydd), Crugybar, ar gyfer yr achlysur Anrheg deg o gariad yw-i haeddiaut B.orieddwr digyfryw; Un noda-ein parch ydyw; Boed ganddo tra byddo by w.. ddo Wych vyfailj gwna hwn i'ch goflo-ain bur Dwyni batch ardal gryno. Yn loew bydd hwn yn cadw co' Uwch hanes eich mawrbarch heno! Y swydd hon drwy yr oeaau iddo—a'i dine Fydd dweyd ein parch wrtho. Cariad ardal yn curo Ydyw can ei dincian o. Ehodd a geir yn arwydd gain—ar anwyl Rining tm-ar-hugain; S vn u6 c i re 1 -in ictir r gywraia Yn gre' beunydd sydd yn ei sain. Nid ei werth na'i brydferth bryd-yw y peth Ond ein parch-ddarn hyfryd; Oes hir ar glod; hwn a sieryd- A'i siarad am gariad i gyd! I'n Davies mwyn dibafal-iawn rodd Wna oriau oea gyna),- Yn dafod amser dyfal Hwn a fydd yn Ffrwdyfal! Yr oedd parotoi prysur a llawer o weithio caled wedi bod er ys diwrnodau yn nglyn a chasglu defnyddiau pwrpasol at y bonfires, y rhai oedd wedi eu gwneyd ar fryn Brondilo uwch law pentref Crugybar, ac ar fryn flerm Cwmeinon, ger Froodvale, ac hefyd ar y Ddisgwylfa wrth bentref Abergorlech. Golygfa arddechog oedd gweled y coeleei-tlii hyn yn cynheu yr hwyr hono, y fflaniau rhuddgoch yn edrych fel yn mron cyrhaedd hyd £'"0 y cymyl. Yr oedd eu gweled yn peri i'r meddylgar fyned ar edyn Z5 dychymyg yn ol draw, draw, pan oedd y "beacon ligltts yn rhybnddio ein cyiizleiflau dewr- gwroniaid Cymru Fu—fod y gelyn ar y war- path a phan oedd Lluoedd Llewelyn ar filwrol hynt! Ond lion oedd cotio nad arwyddai y rhai hyn d'lifrod na therfysg i ddyfod, ond arwydd o barch a dathliad llawen dyfodiad etifedd un o deuluoedd anrhydeddusaf hen Walia wen i'w oedran. Dymunwn iddo o galon bob llwydd- iant ar ei yrfa ddaearol, and more honours to come. Uwch, uwcb, uwchacb yr el, Dringed i gadair angel!" SARTOR RESARTUS.

LDRYCHWCH yn ngwyneb eich anflbdion; a chofier fod yn well i chwi gael eich cyhuddo o drosedd pan yn ddieuog, na chael eich rhyddhau o hono pan yn euog. LLOFRUDDIAETII ERCHYLL.-Hyfbysir am llofruddiaeth dorcalonus yn Zanzibar yr wyth- nos ddiweddaf. Mwrddwyd pedwar o genhadon Germanaidd, yn cynwys un fenyw, gan Arabs barbaraidd, ac y mae amryw ereill wedi eu cymervd yn garcharorion.

CWRTYCADNO, CWMCOTHI. Cynhaliwyd cyfarfod adroddiadol a cherdd- orol yn y lie uchod yn ddiweddar dan lywydd. iaeth y Parch. E. Williams, yr hwn a gyflawn- odd ei swydd yn foddhaol iawn. Yr oedd J programme fel y canlyn Ton gynnulleidfaof, dan arweiniad Mr W. James; adroddiadaUj D. Jones, M. A. James, W. Jones; ton, cofy plant, dan arweiniad Mr W. Richards, ysgol- feistr y lie adroddiadau, M. Jones, D. James; ton gan y cor, dan arweiniad Mr T. Jones; dadl, J. Jones a R. Jones adrodd, C. Evans; solo, D. Jones; adroddiadau, J. Jones, A. Edwards; ton gan y cor; dad], T. Davies a J. Jones adrodd, J. Lewis; solo, E. Jenkins: adroddiadau, S. James, J. Jones; glee, Mr if James a'i gyfeillion adrodd, E. James dadl, S. Williams, T. James, a T. WilliaTns ton, cor y plant; adroddiadau, W. Jones, C. Evans; rhangan, T. Jones a'i gyfeillion; adroddiadau, D. Davies, R. Tones; solo, D. Williams f adrodd, J. Thomas,; dadl, Mr T. Edwaide a Miss E. Davies; araith ddifyfyr (cystadleuol) ar y "Ceffyl," goreu Mr W. Price; dadl, D. Williams a T. Williams; cydgan, T. Jones a'i barti; adroddiadau, J. Jones, A. Davies; ton, cor y plant; adroddiadau, J. James, T. Davies; ton gan y cor; darllen ar y pryd (cystadleuol); adrodd, S. Williamt; dadl, Mr S. Williams, Miss E. Hughes, a Miss C. Williams; solo, Mr D. Jones; dadl, Mri. T. Williams a S. Evans; adrodd, Miss E. Hughes; dadl, Mri. T. Edwards a T. Davies; ton gan y cor; glee, Good-night." Cafwyd cyfarfod dyddorolJ iawn; yr oedd yr adroddiadau yn hynod-I eglur a meistrolgar, yn enwedig y dadleuon; y cauu yn swynol, melodaidd, a hynod effeithiol. j

YMLADD MEWN CAPEL BEDYDD- WYR! i Hysbysa y Central News am ymladdfa; waradwyddus a gymmerodd le yn Nghapel Bedyddwyr Cradley nos Sul diweddaf. YM- I ddengys fod ysbrydion tebyg i eiddo "CajwL' Carmel" ym mhlith y gynnulleidfa, pa rai oedd yn meddu cyrn unicorniaid." Nos Sul crybwylledig, rhoddwyd exercise i'r cyrn, a bu yn ymladdfa ddychrynllyd yno rhwng gwyr y gallery a gwyr y llawr. O'r diwedd gorcli- fygodd y daiarolion yr uwch-ddaiarolion, pryd yr hyrddiwyd y blaenaf allan trwy y drws yn ddiserimoni. Gallesid meddwl fod digon o waith gan y Bedyddwyr (gyda phob parch persotiol iddynt) i dynu allan y trawst sydd yn eu lIygaid <cu hunain yn lie chwilio am frychau yn llygaid Eglwyswyr, a cheisio dadgysyllti clt Heglwys. Y mae gwaith mawr i gyssylltiy cytansoddiad sydd yn bygwth ymddattod gan nerth dyruau. Y meddyg, iacha dy hun."

LLITH YR HEBOG. At y Golygydd Cymreig. SYR,—Cyn y byddo y Ilinellau hyn ger bron lluosog ddarllenwyr Y JOURNAL, bydd etholiad cyntaf y Senedd Strol gyntaf wedi ei rhestri yn mhlith y pethau a fu. Mae y gyivahanol bregechwyr, am y misocdd diweddaf, wedi bod wrthi yn ddiwyd iawn; ni adawyd yr un maen heb ei symud, na'r un gareg hcb ei throi, er mwyn sicrhau dychweliad eu hanwyliaid bwy; ac y mac ami un o honynt hwy eu hunain yn ymwthio i'r Cynghyrau hyn a pha gyssondeb, meddwch chwi, Mr Gol., sydd rh wng prc,&ethu'r Efengyl, achub pechaduriaid, ac arolygu y prif ffyrdd, adgyweino pontydd, cytuno a'r amodwyr hyn, &c. 1 Nis gall yr Hebog weled ond yr aughysondeb, a'r angby- fartalwch mwyaf yn y pethau hyn. Oud o ran hyny, hwynt-hwy yw cynhyrfwyr y bobl; hwynt-hwy yw y trethdalwyr lleiaf yn y Dywysogaeth; ar eu mliawrhydi hwy mae'r iau yn gwasgu, a mawr fel y teimlant am yr anghyfiawnder sydd bob tu iddynt! Bydd offeiriad y plwyf yn cael gormod o anrhydedd a pharch yn eu tyb hwy ac am y degwm, pe ond cylle, ilynbent bWhW. yn un cyfaiiswiir, fej. llyncu Beecham's Pills." Ond, e: lyr holl fwstwp Wr holl gornoiio, niil yw y cyfaii ddii4 ond moesau gwartheg moelion. Yu ym-ldyg- iadau o'r fath gwi'reddii1 y yinellau hyny— R^ir dotiiin ae ysgall defuydd tanv Syaa fwjra'i stwr am fod yn rntau." Yn yr etholiad cyntaf dan y tngel, byddai un o'r dbsbarth ucliod ar ei oreu yn ceisio dylan- wadu ar un o'i aelodau i bleidleisio yn erbyn calon ei feistr tir, am fod hwnw yn Geidwadwr. Dywedai fod y ballot yn berffaith ddiogel, ac nad oedd perygl byth i neb dd'od i wybod nad oedd yr un dewin wedi gwneyd ei yin, ddangosiad erioed fuasai yn d'od i wyhod y dirgelwch. Ond nid oedd dim yn tycio i ysiglo dim ar y Cristion hwn gwelai ef Ul mwy na'r gweinidog yn y blwch ddydd yr etholiad. Wedi gweled pob siarad yn ofer, acth y gwr a'r gadach wen allan o'i hwyl, a dywedai gyda sarugrwydd, fod y gallu hwnw wedi ei roddi iddo ef, a phob un o'i dras, i droi creaduriaid ystyfnig o'r fath ar lun unrhyw greadur a fyddent yn ewyllysio; ac ychwan- egai, "os gwnewcli chwi votio gyda'ch ineistr tir heddyw, na ryfeddwch na fyddweh yn dychwelyd gartref ynltygoden Dyohrynai: yr hen frawd mewn ymddaugosiad, a gofynai yn wylaidd, "Barcliedig syr, a gaf fi un; gymwynas genych yn gyntaf ?" "0 cewch," zny etpai gwneuthurwr y wyrth »>eth ydyw NVel, os gwclwch yn dda," ebai'r etholwr, dyma fe, danfon gair at fy mhriod hoff sydd gartref am iddi sicrhau'r gath, cyn: fy nych- weliad o herwydd pur debyg yr af gartref yn llygoden cyn y beiddiaf pleidleisio yn erhyn fy ineistr tir." Hyderaf y bydd cmoedd yn sir Gaerfyrddin wedi actio yr un stamp a'r hen bererin uchod. Os na wneir, nid ydym ni yn gwybod beth i'w ddywedyd. Bydd yn sarhad oesol ar adran LIanybic os bydd yr Anrhyd- eddus Arglwydd Dinefwr allan. Bydd cywilydd tragwyddol ar dref a plwyf Llandeilo o na fydd y Mri. Thomas a Peel i fewn. Bydd gwaith anghymarol i adran Lltinegwad os na fydd y boneddwr gwych, y, cymydog caredig, y trethdalwr teimladwy, yr ysgolhaig ceinwych; y well-tried gentleman yn mhob ystyr am y blynyddoedd aethant beibio os na etholir ef, dywedwn etto, Bydd cwmwl y felldith yn grogedig uwch ben yr adran hon am flynyddoedd i dd'od. Os dywedwn wrth roddi yr ysgrifell heibio y tro hwn, naw wfft i adran Llanarthney os diystyrant foneddigion eu bro, carwyr eu lies, ewyllyswyr da iddynt bo • amser; a rhoddi y scdd i estron na wyddant ond ychydig iawn am dano. Amser a ddengys. Byddaf ar fy aden trwy ranau o'r tY sir. etc yn y dyfodol, cewch glywed oddi wrthyf. Nos dawch, Mr Gol., medd -J YR HEBOG.

LLYTHYR RHE1DIOL. I YR UNDEBWYR. Rhoddodd y wlad ei dyfarniad o blaid yi Uudeb yn yr Etholiad Cyffredinol 1886, a rhoddodd fwyafrif arddei-chog o 100 h Undebwyr. Hyrddiwyd Mr Gladstone yn bend ram wn wgl o'r pinacl uchel oedd ef wedi i godi iddo ei hun, ac nid oes argoelion y caiff ei adferu ruwy. Dywedwyd yr am&er hwnw vn gryf ac yn groch nad oedd yn bosibl ffltrfio Llywodraeth Undebol i lywodraethu yr Iwerddon, ac nas gallai y Ceidwadwyr a r Undebwyr Rhyddfrydol yrauno a chydweithio; ^on^l trodd y broj>hwj{doUaeth hono allan fel pi^opbwydotweth y .ganrlMr^hwydi o flaen lA-haibr^ Cyhuddwyd a. ehyhuddir y Llywod- t o roddi g»rfod?wfch -ttemi gryca jv lwirdd<Hi g»n yr an personaU ag oedd wedi govfodaeth mewn grym pau oedd Mr yn Bfif<veinidog. Ni fu penach ^gorfodwr ntu? pan oedd ef yn Argl wydd Rhaglaw, dan hyfforddiad Mr CHadstone. Methodd y aaill iiar llall lywod- raethu y Gwyddelod heb gael mesurau gor- JodoI; ac ar ol y cyfan yr y'm yn cael yr un personau yn myned ar draws ac ar hyd y wlad f-goiideninio y Llywodraeth am geisio dwyn y wlad. i drefn, a gwaredu y Gwyddelod o'r caethiwed blin oeddynt ynddo. A oedd Iarll Speucer yn gwybod, pan oedd ef yn Neheu- barth Cymru yn pleidio achos y Parneliaid a'r Cyngrhair Tirol, fod yr olaf wedi cyflogi hur- lofruddicm a'u harfogi hyd eu danedd i saethu Mr Forster, Iarll Cowper, ac Iatll Spencer ei hun 1 Codtr yr iwb fawr yn erbyn Mr Balfour, a (ihyhuddir ef Q ormesu y Parneliaid yn greulawn tnvy eu carcharu a'u poenydio. iNid oes ua aelod seneddol yn haeddu cael ei ganmol yn fwy nag ef, a dylai pob Rhydd- I frydwr sydd yn caru ei wlad, yn cam trefn, 'ac yn elyn i ormes, ei bWdio yn galonog am ei waith yn adferu heddweh, trefn, &c., yn yr Iwerddon dal i fyny uwchafiaeth y gyfraith liros gyfraith felltigedig y cyngrhair a'r hur- lofruddion, dynameitwyr, boycottwyr, cyfraith- dorwyr, teyinfradwyr, a gwrthryfelwyr. Ysgraj: lywiaeth Wyddelig a ddadymchwelodd yr hen autocrat o Gastell Penarlaig, ac er dallu y bobl a llwch Gladstonaidd, dywedwyd fod ysgraglywiaeth Wyddelig Mr Gladstone wedi inarw, ac nad yw ef yn bwriadu myned yn mlaen efo ei Home Rule os caiff ef awenau y llywodraeth yn ei law unwaith eto. Os yw yr hen gorph wedi trengu, mac yr yspryd yn fy,w ac yn symud o amgylch. Mae tair Iflypedd wedi myned heibio er pan ddechreuodd yr. yniladdfa yn erbyn Home Rule, ac fe vnaiff bathau am lawer o flynyddoedd eto. Mae Mr Gladstone yn hoff iawn o adael i'w gyIInniau gwallgof i syrthio i'r llawr. Yr oedd ef unwaith yn dywedyd fod anrhydedd L-loegr yn ei rhwymo i brynu tiroedd y tir- feddianwyr yn yr Iwerddon i gael gwared o bonvnt; ond anghofiodd ei gynllun ac anrhyd- edd Lloegr. Yr oedd ef yn dal unwaith nas gallai dim un synwyr dynol ddyfeisio cynllun yidyPaqMaii Gwyddelig i bleidleisio yn 3C.se nedd ar tateiioa Seisnig ac ymhwmdeoU, ond cyfnewidiodd ei farn ar y pwnc hwnw, fel gob petb arall. Daliodd yr U ndeb ei dir yn ddisigl; ac nid yw yn gwariyclm dim. Mae gan y wlad ymddiried yn yr Undebwyr. Nid oes un ammheuaeth pe gwnelsicj appeliad arall at y wlad, na fuasai iddi roddi ei dyfarniad yn erbyn Home Rule. Dylai pob Rhyddfrydwr sydd yn caru ei wlad bleidio y Llywodraeth am ei bod yn llawer mwy rhyddfrydol na'r weinyddiaeth Gladstonaidd. PETH WNAETH Y LLYWOBRA liTII DROS Y WLAD. Yn ystod yr etholiadau sydd newydd fyned Ijeibio, taflwyd Ilawer o laid at y Ceidwadwyr, a chyhoeddwyd yn gryf ac yn groch na wnaeth y llywodrneth bresenol ddaioni i'r wlad. Pasiodd Arglwydd Salisbury Act y lilywod- tagh 8ir61 yn 1888, ar ol i Mr Gladstone |Wr fetbu y chwech mlynedd y bu ef niewn swydd. Rhoddodd am y waith gyntat reolaeth busnes leol i'r trethdalwyr yn union- gyrchol,, trwy eu cynryeliiolwyr yn ngwein- yddiod deddfwriaeth sirbi., igalltt 1 drafod y irèthu lleolj cadw y prif ffyrdd "tÙ. pontydd Biewn trefu arolygu gwallgbfdai a sefydliadau diwygiadol. Rhoddodd y gallu ir Cynghorau Sirol i roddi trwyddedau i fiwsig a dawnsio, C5 yr hyn sydd o bwys mawr mewn lleoedd pob- Ipgaidd; gofalu am gadw y rheolau o barth i ntiau yr anifeiliaid pwysau a mesnrau gotalu am iechyd y cyhoedd; aflanhad yr oftwiydd, a llawer o bethau buddiol ereill i'r bdbl. Bydd i'r Llywodraeth drosglwyddo yr arian a dderbynir am dtwyddedau i werthu, cwrw a gwirod, a llawer o drethi ereill, i'r Cynghorau hefyd y dreth a delir ar ewyllysaii (prob(tte), y rhai gesglir yn awr gan y Lly- wodraeth. Bydd i'r rhoddion hyn wneyd y trethi yn ysgafnach o L2,000,000 y flwyddyn. Lhvyddodd y Llywodraeth Undebol i ddiwygio gweinyddiad y cyfreithian lleol, ac ysgafnhau v trethi. Os na fydd i'r trethdalwyr gael yr holl fanteision hyn, ni fydd ganddynt achos i feio neb ond hwy eu hunain am ethol dynion atittddits-i fod ar y Cyughorau. LLYWODRAETH LEOL I'R IWERDDON. j Hwn fydd asgwrn y gynnen yn ysenedd nesaf, a dywedir fod gan Parnell gynllun newydd yn barod, a chaiff ei bleidio gan y Gladstoniaid,adysgwylir i Arglwydd Randolph Churchill i wneyd yr un peth. Bernir nad yw yn beth tebyg y gwnaiff ef hyny, ar ol achos Suakim. Gwallgofrwydd fyddai rhoddi llywodreeth leol i'r Iwerddon yn y sefyllfa mae hi ynddi yn awr. Byddai yn sicr o ymgstyn gallu y Cyngrhair Cenedlaethol er drwg. Mae pob Bwrdd Cenedlaethol yno yn cymberfeddu gormes a llygredigaethau. Bydd yn rhaid i gyfraith y tir gael yr uwchafiaeth yno, cyn y gall yr Iwerddon gael llywodraeth Z3 leol. YR HET YN MYNED 0 AMGYLCH. Mae y Pameliaid mewn angen am arian, nid oes dim yd yn dyfod i'r felin; ac mae yr het yn myned o amgylch yn America ac Awstralia. Y gwladgarwr sydd wedi ei benodi i gario yr het yw John Dillon. Y mae ymadawiad Dillon yn dangos fod y Gwyddelod wedi blino cyfranu i'r het. YR ETHOLIADAU LLEOL. Bydd yr etholiadau sydd newydd fyned heibio yn hynod am y celwyddau a daenwyd, ac am haerllugrwydd ymgeiswyr dinod a didalent.

AIL-AGORIAD Y SENEDD.Bwriedir ail-agor y Senetid ar yr 2 lain o'r mis nesaf, pryd y rhaid i'r M.P.'s dorchi eu llewys at eu gwaith pwysig unwaith etQ.

I DADL FFERMWYR HEN DYGWYN- AR-DAF (WHITLAND). [Nid ydym yn gyfrifol am syniadau ein gohebwyr"- Ifor—Cefais fy siomi i raddau yn yr ethol- iadau yr wythnos yma, am na chafodd y Toriaid a'r ynadon en hysgubo ymaith yn yr etholiadau, ac y mae yn flin genyf weled cynifer o enwau Toriaidd ac ynadon ar y rhestr a etholwyd, yn enwedig yn Morganwf. Ennilliodd y Toriaid dair sedd yn Aberdar, lie enwog am ci Radicaliaeth. Ennillodd y Tot-iaid lielyd yn Nowlais a Gelligaer; yr oedd hyny yn rhy ddrwg. Dewi-Yr oeddwn yn dysgwyl y cawsai mwy o bregethwyr eu hethol; hyd yn hyn nid wyf wedi gweled ond enw un pregethwr yn y sef y parch. Aaron Davies. Grufydd-Mae gormod o ysgraglach an- wybodus ar y Cyngburau heb gael pregethwyr. Nid. lie gweinidog yr Efengyl yw gwasanaethu Byrddau ac ymyraeth a phethau bydol nad ydynt yn perthyn i'w alwedigaeth. Y mae actios i lawenhau gan filoedd fod y boneddwr. o Benllergar a Syr W. T. Lewis i mewn. Gadiogan-—Mae yn ymddangos i mi fod pregethwyr Cymru wedi ymfeddwi ar wleid- yddtaeth wyllt a gorphwyllog yr oes. Gwleid- yddiaeth yw y cwbl—Sul, gwyl, a gwaith. Mae yn amheuthyn cael un pregethwr yn feddianol ar ddigon o wroldeb i ddyrchafu ei lais yn erbyn y ffieidd-dra o gysylltu crefydd ddihalog a llywod-ddysg, fel y gwnawd yn yr ethoiiadau diwpd^av leuan—ue 1 i nwnw, wys? Nid oes genyf JHW o M! w ,u- un pregethwr, os na all ef 'ynu ryd rhan aitiw 11 etholiadau yn gystal a phregethn yr Ht'engyl. I Hywet Yil Aberteifi nos Sul diweddaf condemniodd gweinidog y Methodistiaid yr ymgeiswyr pregethwrol am seddau yn y Cynghorau Sirol, am y buasai hyny yn anghydnaws a'u alwedigaeth, ac yn sicr o wneyd niwed iddynt. Dafydd-Nid wyf yn gweled dim allan o Ie i bregethwr lecsiwnydda na myned i'r senedd rieu i'r Cynghor Sirol, os gall, yn gystal a bod Z5 yn aelod o Fwrdd Ysgol. Gwilym-Beth! dim allan o le i bregethwr esgeuluso ei swydd ? Dim allan o le mewn celwyddocca ? Dim allan o le mewn cablu urddas ? Dim allan o lei berswadio dynion i beidio talu eu dyledion yn onest ? ac mewn hau hadau ymrys-m, lie mae gormod yn barod ? Cculwgan—Mae cyssylltiad y pregethwyr politicaidd ag ysgolion y Byrddau wedi eu gwneyd yn nythleoedd i fagu anftyddwyr. Ifw—Anwiredd noeth yw dywedyd fod y pregethwyr yn gwneyd yr ysgolion dyddiol yn nythleoedd i anffyddiaeth. Pa fodd iiiaciit hwy yn gwneyd y plant yn anffyddwyr ? G)-,t,. (ld-Drwy gau y Beibl allan o'r ysgolion, ac o ganlyniad mac y plant yn tyfu i fyny mewn anwybodaeth o Dduw. Y mae eich ymddygiad yn anghysson 'ar hyn ydych t5 a yn broffesu. Yn nghyfarfodydd y Beibl Gymdeithas y maent yn gwaeddi" Y Beibl i bawb o bobl y byd, ac ar yr un pryd yn ei oddi Cymru, Er cywilydd i bregethwyr politicaktd Cymni yr wyf yn dywedyd hyn. Dywedodd y Due o Wellington unwaith, Dygwch y plant i fyny heb addysg grefyddol, chwi a'u gwnewch yn clever devils" ac mae ei eiriau yn cael eu gwirio yn Nghymru heddyw. Yr achwyniad cyffredinol yw fed imvy o dyngu a rhegu yn mhlith plant nag a glywyd erioed a mwy o anfoesoldeb yn flynti ddeg gwaith nag yn amser yr hen ysgolion. Edrychwch ar yr anweddeidd-dra a'r anfoesoldeb sydd yn ffynu yn mhlith y plant wrth fyned a dyfod o'r ysgolion. Maent yn waeth na own hela Mr Powell pan yn gadael eu kennel. Pa ryfedd fod anudoniaeth yn cynyddu yn Nghymru, a chyssegredigrwydd 11 won wedi cael ei ddirmygu. Amser yn 61 bu y mater hwn dan sylw yn un o gyfarfodydd misol y Gogledd, a'r wythnos ddiweddaf galwyd sylw at yr un peth yn sir Feirionydd. Nid oes un pennod, adhod, na Salm yn cael eu darllen, nag un gredo na phadefr yn e^el eu dywedyd mewn ysgolion yn awr. ■ r ..— Gwilym-—Yv oedclwn yn wastad ynmeddwl fod Caerfyrddin yn dref grefyddol, a phe dygNvyddai i ryw un ammheu hyny, cawsem haner dwsin o wrthdystiadau yn ei et.byn. Gwelais yn un o bapyrau y dref yr wythnos ddiweddaf fod y Beibl yn cael eu gau allan yn ysgolion y Byrddau ac nid yw plant Caer- fyrddin yn gvvella dim, os y'm ni i farnu oddi wrth eu hymddygiadau ar ddyddiau marchnadoedd. Gruffydd—Yr wyf yn eofio yr amser pan oedd holl blant y piwyfydd yn myned yn orymdaith drefnus i'r gwasanaeth ar foreu Sul. Gwilym—Creadur newydd mewn cymhar- iaeth yw yr anhawsdra crefyddol yma, a grewyd gan eiddigedd at lwyddiant yr hen Eglwys. Yr wyf yn adnabod un a fu yn ysgolfeistr am ei oes; ac yn ystod yr amser hwnw ni dderbyniodd ddimond un achwyniad. Yr oedd rhieni y plant yn eithaf boddlawn i'w plant ddysgu Catecism yr Eglwys ac yr oedd tD 9 y plant yn tyfu i fyny yn well dynion. Cadwgaa—Tarddodd y cwbl oddi ar lid a malais. Clywais am un pregethwr yn sir Benfro yn dywedyd y buasai yn well ganddo weled y plant yn myned i golledigaeth na'u gweled yn myned i'r Eglwys! Onid yw yn beth ofnadwy i feddwl fod addysg grefyddol tD yn cael ei hesgeuluso a'i haberthu artllor culni plaid neu sect ?

TANCHWA OFNADWY MEWN GLOFA Daeth newydd trist o Hyde, yn Cheshire. Nos Wener diweddaf cymerodd tanchwa alaethus le yn mhwll glo Meistr Joseph Watson, Sidebotham, & Bros., trwy yr hyn y llosgwyd ac y mygwyd 30 o bersonau. Yr oedd gwaedd dorcalonus y gweddwon a'r am- ddifaid yn rhwygo yr awyr. Can fod lIawer .9 o'r ddaear wedi cwympo gyda y rhuthr ffrwydrol tanddaearol, cafwyd gwaith mawr i gael gafael yn y cyrph marwol. Y mae yn deilwng o sylw i un o'r gweithwyr achubedig ddangos dewrder anarferol trwy ddyfod a llanc icuanc 16 oed allan gydag ef, er iddo gwympo, y a ddwy waith gan dawch y nwy marwol.

Cl YN UDO YN ARWYDD 0 FARWOLAETH. A ydych chwi yn ofergoelus, John Jones ?" Na, dim yn neillduol; pa ham ydych yn gofyn?, Ydych chwi yn meddwl y byddai yn arwydd o farwolaeth fod ci yn udo o dan eich ffenestr ganol nos?" Yr wyf yn sicr y byddai yn arwydd o farwolaeth os arosai yno yn ddigon hir i mi gael cyrbaedd fy nryll." a zr I

j MARWOLAETH ESGOB LLANELWY. Y mae yn wir ddrwg genym groniolo mar- wolaeth y Gwir Barehedig Joshua Hughes, Esgob Llanelwy, yr hyn a gymmerodd le yn Crieff, Ysgotland, prydnawn dydd Linn di- weddaf, ar ol cystudd caled. Pan ddaeth aw r sobr yr ymddattodiad, yr oedd Mrs. ] lughes a'r holl deulu yu amgylehynu y gwelv mewn boddfa o ddagrau. Poenus a gotidux oedd gweled y cwlwm priodasol, agos ac iiiwyl, yn cael ei ddattod gan ai.geu mewn gwlad es- tronol ond credwn yn ddiysgog mai cym- tn hwynaswr oedd angeu ei hun yn yr achlysur hyn. Ganwyd yr Esgob Cymreig, a meistr y pulpit Cymreig, yn sir Benfro yn 1807. ac feHy yr oedd ei ArglWyddiaeth yn 8'2 oed. Codwyd ef i fy.ny yn ysgol enwog Ystrad Meirig, o ba le y symudodd i Goleg Llanbedr, lie y graddiodd yn B.D. Ar ol ei ordeinio, aeth yn gurad i Aberystwyth at y diweddar Archddiacon Hughes: oddi yno dyrchafvvyd ef i fywioliaetb Ty Ddewi, Caerfyrddin. Yn 1837, ar ol gwaith caled, ac wedi cyrhaedd poblogrwydd uehel, eafodd fywioliaeth Aber- gwili. Trwy ei ymdrechion, ail-adeiladwyd Eglwys y plwyf, ac adnewyddwyd Capel Uwch Gwili (Llanfihangel). Cydnabyddwyd ei gymhwysderau a'i dalentau gweinidogaethol dysglaer ym mhellach gan yr Esgob Thirl- wall, trwy ei ddyrchafiad i Landingat, ger ZD Z3 Llanymddyfri, a'i appwyntiad i fod yn Ddeon Gwladol. Ar ol llafurio yn egniol a llwydd- iannus am flynyddau yn ei fues newydd, eang Z5 a phwysia, yohydig feddyliodd fod coron. uwch a rhagorach ynei aros. Trwy ymddiswvddiad Dr. Short, daeth Esgobaeth Llanelwy yn wag, a disgynodd y goelbivn esgobaethol ar y Parch. Joshua Hughes. Llanwodd y swydd yn anihyd- eddus hyd ei farwolaeth. Haddweh iw Iwch, a nawdd y nefoedd fyddo ar ei deulu galarus.

Y GWRTHDROEDWYR.—" Beth yw ystyr gwrthdroedwyr (antipodes) ?" gofynai y meistr yn yr ysgol y dydd o'r blaen. Nid oedd neb yn gwybod. Wei, gwrandewch, ebe'r athraw, ac egluraf i chwi,-Pe buaswn i yn sefyll yn awr yn nghanol Cymru, ac yn tori twll i lawr trwy ganol y.ddaear, a myned i lawr drwyddo nes dyfod i'r ochr arall, pa le y deuwn allan ? Allan o'r twll," oedd atebiad parod y plant. LINCOLN A'R ATEBIAD ANHAWDD.—Gwran- dawai y Llywydd Lincoln unwaith yn amyn- eddgar ar ddarlleniad erthyg] faith a dienaid, Zl!- ZD yr hon a ddarllenid iddo gan yr awdwr ei hun. Teimlai ei hawdwr yn llawen iawn wrth weled Lincoln yn gwrando arno mor astud, ac wedi gorphen, gofynodd,c" Beth ydych yn feddwl o lioni ? A ydyw yn debyg o gymeryd gan y t) zn cvhoeddl" Ebe Lincoln, AVel. yr wyf li yn meddwl, i bobl sydd yn hoff o'r fath ysgrifau, ei bod y fath ysgrif ag a hoffent gael." PLATO.—Mae Plato yn un o brif enwogion y byd. Er ei fod yn byw oddeutu pedw:u' can' mlynedd cyn Crist—yn cvdoesi a'r prophwyd Malachi—mae ei enw yn air teulu- aidd heddyw trwy y byd gwareiddiedig, a'i lyfrau yn cad eu hastudio gan efryn wyr yr holl brifysgolion. Nid ei enw priodol oedd Plato. V-styr y gtir Plato yw llydan, a dy- wedir iddo ef gael ei alw felly am fod iddo ael neu ysgwydd lydan. Ei enw oedd Aristocles; mab ydoedd i Ariston a Perictione. Gancd ef yn -Egina, neu Athen, o ddentu 428 cyn Crist. Yr oedd yn perthyn i deulu uclicl, a chafodd yr addysg oreu allai ei oes Horddio. Yr oedd yn ddyn o ymddangosiad liardd, ac ymdrechai gyrhaedd syniad y (Ji-oegwr am berffeithrwydd, sef meddwl hardd mewn corff hardd. Ond er ei fod yn ddyn balch, yr oedd o dueddfryd prudd a melaneolaidd. Efe oedd un o ddysgyblion penaf Socrates, a thrwyddo ef yn benaf y trosglwyddwyd mawredd Socrates i'r byd. Yr oedd yn 28 oed pan fu Socrates farw. Bu yn efrydydd yn mhrifysgol On, yn yr Aipht (lie y cafodd Joseph ei wraig), a graddiodd yno. Pan 0. ddychwelodd i Athen, yn llawn deugain mlwydd oed, prynodd dy bychan a gardd, filldir i'r gorllewin o'r ddinas, gaJi ddyn o'r enw Academus, a galwodd ef Acadi'mia, ac y mae y lie yn dwyn yr enw hyd heddyw. Ac oddi wrth hyn y daeth y gair academy. Bu yno yn cadw math o athrofa am dymmor maith, ac, fel ei feistr, Socrates, ysgorniai dderbyn tal am yr addysg a gyfranai. Bu farw 348 cyn Crist, dros bed war ugain oed, a daliodd angeu ef yn y weithred o gyfansoddi. y Wrtli farw diolchai iDditw am (lair o drugar- eddau arbenig am iddo ei wneyd yn ddyn, ac nid yn anifail; am iddo ei wneyd yn Roegwr, ac nid yn farbariad ac am iddo gael byw yn nyddiau Socrates, y byd-oleuad mawr hwnw. BREUDDWYD Y DYN DL-Flynyddoedd yn 01 darfu i dyn du briodi dynes wen o Greenock, yr hon ni drferai yniddwyn tuag ato yn rhy dyner. Ar ol defnyddio pob dull y gallai ef feddwl am dano i adenill ei serch, a chael ganddi ei barchu, penderfynodd Peter weithio ar ei theimladau mewn byd arall. Felly, gan gymeryd arno ddeffro un boreu yn bur ddychrvnedig, yr oedd ei gydvmaith yn awyddus iawn am gael gwybod beth oedd yr achos ac ar ol codi ei chy wreinrwydd i'r pitch uchaf, fel y meddyliai, trwy awgrymu y gallai ef ddyweyd y fath chwedf, dechreuodd adrodd: « Ah mi gefais i y fath freuddwvd ofnadwy neithiwr. Mi breuddwydio mi myn'd i'r nefoedd, a gwr b'neddig yn d'wad i'r drws mewn cot ddu, a'i ben wedi ei bowdro. Pwv yna ? Peter Cooper. Pwy ydi Peter Cooped Fi ddim gw'bod pwy wyt ti--ddiir, gw'bod am Peter Cooper Edrych llvfr, syr. Fo cym'ryd llyfr, a fo edrych llyfr, ac" alia' fo ddim cael enw Peter Cooper. Yna mi d'weyd, Oh fachgen, oh! edrach eto, ti gael enw Peter Cooper yn y gornel. Fo cym'ryd llyfr, a fo edrach, a fo o'r diwedd yn cael enw Peter Cooper yn y gornel fach, facli,—" I»etcr Cooper, cogydd y 'Royal Charlotte,' o Greenock; cerddwch mewn, r. Finau cerdded mewn, ac yr oedd pob peth yno—pob math o fwyd, coliftiower hefvd a mi bwyta, a mi yfed, a mi dawnsio, a mi canu, a dim diwedd baco hefyd. Yna mi d'weyd, Oh fachgen, oh! edrach am enw gwraig Peter Cooper. Fo cym'ryd llyfr, a fo edrach llyfr, llawei, llawer, llawer gwaith, y gornel a cwbwl; a fo methu cael enw gwraig Peter Cooper. Yna mi d'weyd, Oh fachgen, oh edrach y llyfr du, ac fo cael gwraig Peter Cooper yn y t'dalen cynta',— '• Hwraig Peter Cooper, dynes wen, yn gAs wrth ei gwr."

0 hyn allan cyfeirier pob ysgrif, gohebiaeth, 1-1 a barddoniaeth, fel y canlyn :—" The Welsh Editor, Llanybri, Llansteplian." Dylai yr oil fod mewn Haw erbyn boreu dydd Mawrth yn ddiffael. Ysgrifener un ochr i'r ddalen,

Y CYNGHORAU 81 ROL. YR YMGEISWYR, ARGRAFFWYR, AC. Fel y gwyr y cyhoedd erbyn hyn, y mae ftmryw o r aelodau (y pryd hyny ymgeiswyr) or Cynghorau Sirol wedi troseddu y gyfraith newydd (Local Government Act) trwy anwy- bodaeth o'i gwahanol adranau, ac y mae Barwn Huddeston wedi datgan ei farn yn groew ar y mater pwysig, ac cgluro natiir y troseddnu vn ddiweddar, yr hyn syd(I yji deilwng o sylw pob 0 t5 ymgeisydd ac argraffydd trwy ein gu-Jad yn yr etlioliadau dyfodol. (1.) Mana jU nugliyf- reitlilawn i hiiio neu dalu ayent etltoliadol. (2.) Mae yn anghyfreithlawn i gadw ydd etlioliadol, neu mewn unrhyw fodd yn gyssylltiedig ag etholiad, mewn tafarnau lie y gwerthir diodydd meddwol. (3.) Mae yn angliy -p-itlilawn i beidio rhoddi enwau yr argraffwyr a'r cyhoeddwyr, a chyferiad y ^v\y« dfa, ar y biliau a'r posters etholiadol. VJ r banner cant a droseddwyd y rheolau hyn, vri%ia.nt I'liydd heb dalu cUrwy, ond un vnor' » jllwn amryw o argraffwyr gwyso a wedi cael eu yr vmweilw ° S?SOd eu ,henwau ar posters iadol oedd WUVP S "'AI PECHOD ANFWR" pob tebvgoli wyUd v ° argraffwyr, yn ol heb eu llosg, ladwy. Ootier am hyn yn vr f0(]0) J yr ethuliadau dy-