Y Werin

Gwrthdystio yn erbyn Hesor Tretilant y Degwm. Darfu i aelodau Bwrdd y Gwarcheidwaid, Rhotnyn, ddydd LInn, fabwyeiadu, gyda saith pleidlais yn erbyn ohwech, benderfyn- iad yu gwrthdyibtio. yn erbyn gwaith y Llywodraeth Yfl. pasio Mesur Trethiant y Degwm heb roi i awdurdodau sirol a gallu- oedd gweinyddol eraill gyfle i ystyried y mesur a datgan eu barn. Gwrthaystiodd y Parch D. Williams, rheithor Llandyrnog; y Parch J. F. Reece, ac eraill, yn erbyn y penderfyniad fel un oeddyn sawru oragf rn gwleidyddol.

Y dydd o'r blaen gofynwyd barn blaenor yn M- ar "achos Dreyfus." Yn siwr i chi," meddai, "nid wyf yn gwybod, gan nad wyf wedi bod yn y Cyfarfod Misol 'rwan ers k tro,"

7 Daw Deddf Seddau y Siopwyr i rym ar y cyntaf o Ionawr nesaf. Dydd Iau oedd dydd dathliad galanasdra St. Bartholomew, rhyw 327 mlynedd yn 01- y pryd hyny y Protestaniaid oeddynt, ond yn awr, Iuddewon yn Ffrainc ydynt. Printed and publisb^i by the Welsh Na- tional Press Company (Ltd.), at their office, Balaclava Kfadg Carnarvon.

JACK 1 LLOiN G YY ii Mae amryw yn gofyn i mi be' na' nhw i'r bobol sy' yn ceisio en drygu yn eu cefna', trwy ddeyd anwiredda a sgfnu llythyra di- enw atyn nhw ac at bobol trill yn eu cylch nhw. Fy nghvughor i ydi, peidiwch a gneyd dim byd. Nis gall neb eich drygu felly. Cofiwch fod Rhagluniaeth ddoeth yn amddiffyn y dimwed a'r di-fwriad-drwg. Daw anwiredda a llythyra dienw adra i gyd rhyw ddiwrnod, a gwae y bobol inewn cys- ylltiad a nhw. 'Does dim byd gwell yn y byd hwn na gwneyd yr hyn sy'n iawn, beb ofni y canlyniadau. Y mae yn anmhosibl i ddrwg moesol gael ei gyflawni heb i'r gosb ddilvn. Cofiwch hyn, gyfeillion. Mae tri- golion twll tan y grisia a sgfnwyr llythyra dienw yn foda' rhy ffiaidd gen i neyd dim byd hefo nhw. Brid y seirff vdyn nhw. 0 LANAELHAIARN I BWLLHELI. Job go anodd, wirionaddi, ydi cerddad yma y dyddia hyn. Bydda'i bron a gofyn i bosses trol ddwr Pwllheli am 'i benthyg hi, i gario supplei o ddwr i mi ar fy nhramp. Tarewais ar hen flakin mast dyddorol ar y ftordd rhwng Llanaelhaiarn a Phwllheli, just pan oedd amrantau y dydd yn cau. Welson ni neb a allsai fod yn ein nabod ond efallai yr Heix--Raer. Cawsom sgwrs y blaen mast a fina-yn nghylch lot o betha, ond yn fwya neillduol helyntion carwriaeth- ol oedd gan fy nghyfaill. 'Ron i yn rhyw syHu ato fo am hyny, a cheisiais droi v stori droion, ond 'doedd dim iws, cariada a phetha felly ifynai o si.arad am danynt. Rhwbath fel hyn oedd y sgwrsus:- Blaen Mast: Er fy mod i 'yn gaptan arna'i fy hun, fydda'i ddim yn pleseru fel bydd un o hen lancia'r ardal yma yn neyd. Y Fi; Wel, sut y bydd o yn pleseru ei hun B. M.: 0, galw yn nghyd y bydd o fechgvn a genod ifanc i'w dy gyda'r nos. Y Fi: Ffordd reit dda iddyn nhw gael cariada. Rhyw beth fel yna fyddan nhw yn neyd yn mysg yr'upper ten. B. M.: Fedri di reidio beic rwan, Jack? Y Fi: Na fedra'i fachgan, ond 'chydig iawn. B. M. Peth rhyfadd hefyd. Mi roeddat ti gan sioncad a neb stalwm. Wyddost ti rhwbath am feic ? Y Fi: Na wn i wir ond 'chydig iawn. B. M. Meddwl o'n i y basat. ti yn gallu trwsio beic y boy hwnw o Dalysarn. Y Fi: Wei, be' oedd y matar? B. M.: Rhyw fachgan o'r ardal yma. dcieydodd y gallai o drwsio beic bachgan n Dalysarn. 'Rcedd y beiciwr, trwy dori y Sabboth, wedi tori ei feic, a bu y cyfaill arall yn ceisio ei thrwsio o ddeg yn y bora hyd chwech y nos. Fe ddylai y trwsiwr gofio na wtoa arfau at 'waith gwlad mo'r o at drwsio beics. Y Fi: Serfio nhw am dori'r Sabboth. Mae arna'i ofn yn wir, co, fod y beics yma fel Ashteroth, Baal, Moloch, a duwiau ereillyn mysg y cenedloedd, vn tynu pobol lawer i bechu. B. M. Wir, fachgan, mi fydda ina. Y Fi: Lie bynag y digwydda'i aros byddaf yn gwelad Ilawar iawn o'r beics a'r beicwyr. B. M.: 'Dwn i dim beth ddaw o'r byd yma. Co' gen i glywad Lewis Ellis, Rhuddlan, yn piegethu lawar o flynyddoedd yn ol, ac yn deyd fod bywyd dyn yn y byd yma yn debyg iawn i blentyn wedi gwneyd castall o dwod iddo ei hun ar lan y mor. Mae'r llanw yn dwad yn raddol ac yn amgylchynu y castall a'r bachgan y'nddo fo. Mae'r dwr yn tori twll mewn un He. Rhydd y bachgan fwy o thwod yno, a chaua y twll i fyny. Tra yn gJleyd hyn, wele'r dwr yn tynu rhan arall o'r wal i lawr, ac yn rhuthro i mewn. bachgan yn y fan a drydd rownd a lluchia dywod yno gymint fvth a all. Fel hyn y parha eft): tyllir y castell yn barhaus a llemvir y tylla I fyny yn barhaus. Fellyim galon dyn. Gall dyn gastellu Q gwmpas ei galon. Olid, gwel le gwan yn ngwynab tem- tasiw n, a chei-sia gryfhau y fan hono. Tra a l wynab at v man gwan, daw drwg arall I mewn i'r galon, a rhaid tendio y bwlch hwnw yn v fan. Dyna hanas dyn yn y byd o hyd. Wet, Jack anwyl, fel yna yn hollol y bydda i vn 'i gwelad hi mewn ystyr eangach. VV ecu i'u hen dada' ni godi muria' rhag i ddvfroedd llygredigaeth ddwad i miawn o rhjw un ovfeiriad, dyma foroedd llygredigaeth yn dwad o rhwla arall. Mae temtasiyna yr oes hon ynwahanol o ran eu ffurf ,a gwaith anodd iawn ydi codi muria yn erbyn eu rhyfetthwj. Y Fi • Rhagorol iawn, wir; rhagorol iawn. Onid wyt ti yn gwelad y diafol yn « gallineb a'i gyfrwysdra pan yn gallu huclo bechgyn a genod pobol fawr ein capeli i ganol plesera'r byd? Mae hyny yn taflu gorchudd crefydd dros yr hyn a wneir. B. M.: Siwr iawn. Hen dro go siabi oedd lledaenu y stori hono fod dau lane o ardal Llanarmon yn myn'd i edrach am wraig weddw a merch ifanc, tra mewn gwir- ionadd myn'd i edrach am ben lane parchn, y byddan nhw.. Y Fi: Fel yna y mae v bobol. Khraia iddyn nhw gael siarad. Hei, spiweh mor chwareus a hapus y mae y merlyn yn y eae i yna. I B. Mi.: O, wrth 'i fodd f mae o yn nghan^l mwyniant cyflawnder 'porthianfr. Peth garw ydi vspryd nwyfus am effeithio ar greaduriaid. Mae'n hawdd deyd sut y bydd I hi ar lav-ar o bobol mewn cysylltiad a llawar pet,b ondl syl-i arnyn nhw. Fe wyr pobol yr ardal yma a fydd llanc neillduol ar deler &u da a'i galon felus ai peidio. Os bydd pob peth yn sgwar, bydd y boys vn fywiog j ac yn mynd i'r moddion yn rheolaidd. Ond os y bydd hi yn ffol owt rhyngddo ef a» j gariad, bydd yn myn'd i'r dymps ac heb isio j eras na phregeth na chapal' I Y Fi: Ehyw scols fel yna ydi byd y Search, Gwell can i gadw yn glir a'r cwbl a chadw 11 1 fy hun yn trade wind benlancyaaol. B. M- Tvdw'i ddim fel wyt ti, cofta. 1 Bvdda'i yn leicio helyntion serch, ond iddyn nhw beidio bod yn betha gwirion iawn. Go I ataVi oddd i ddau lane o bentra'r croesa' yna ac un arall o Langvbi fyn'd i wocio o gwmpas Tn vstod regatta Pwllheli hefo tair o genod ifanc hefo'u gwallt i lawr. O Borthmadog -yr oeddan nhw wedi dwad. Bychan ydi'r I irwydd fod mwy o ferched nag o feibionyn ▼ bvd wrth welad tri llanc wedi tyfu i j i oedrangwyr vn canlyn genod bach hefo u j trwallt i lawr..17! Y Fi • Wir, mae llawar hogan lb neta 1 oed yn gallach na rhai dynion 30, 40, neu Oes, o ran hyny. Ond tydi pob merch chwaith ddim yn gall iawn. Mae yn agos i yma^hen ferch yn ceisio cael gwr trwy wahodd geneth ifanc hardd ati, a j 9 •crvmeyd swper danteithiol or radd fla«naf, a gwahodd dau lane ifanc—dau frawd w^W^ jau vno i gydwledda. Go lew, onite. ^wy wyr na hry?da>r Sen chwaer? Ond gyhed hi rhag ofn fod yn mysg y gwahoddedigion "Shion Caru Pawb." rwT?r»T* "Shion Caru Pawb." rwT?r»T* LLANAELHAIARN A'R ARDALOEDD. Tvdi ddim iws i mi ddeyd wrth f^ion a morcbed am fod yn ofalus hefo u llythyra corwriaethol. Dyma chi lythyr a gafwyd ar lawr ddiweddaf: — j Carnarvon, Augt. 13, 1899. jkly Own Dear Will x x x x x x x.— I am sorry I wasn't able to come to Bangor to-dav. I had an awful headache and rather a bad cold. I have not been out I hope I didn't put you to any trouble 7ay not coming, for I am sure you would look out for me. If I did, I am sure you will pardon me, when you know I wasn't well enough to conte. You say you will come devn Tiesday evening. Come to-morrow (Monday) if you can, there's a dear. D- asked me it .1 would go to the Pavilion with her cue night, either Monday or Tuesday. I told her 1 would ii you don t come down, fee, of course, if you don't come Monday, 1 will go. You vall be down before 6..3u. S.) if I don't see you then, I may go, mayn't I 1, dear. But mind you, I would sooner you tiian the carnival. I hope you got home all safe as I did. Mother wasn't be ve-xed with me. I am pleased you found it in your heart to iorgrvtj lit) once more. Wasn't I foolish though. I am sure you will think me so. I now conclude with fondest love,— Fiom yours for ever, X X X A X X X Y cwbwl fedra'i ddallt ar y llythyr Saes- neg yna ydi fod pobol yn caru yn Saesneg yn debyg iawn i fel y bydd jobol yn caru yn Gymraeg. Peidied neb a meddwl mai Pab- yddion ydi y ddau in caru yn y llythyr uchod, trwy fod cymint o groesa yn y llyth- yr. Mae cariadon yn rhoi ystyr gwahanol i groo-sa i'r hyn a rycid y Pabyadion, cofier. Rhaid i mi neyd yn bwynt dwad i'r ardal- oedd hyn y mis nesa, trwy fod fy hen gyfaill hoff a cliaredig, Hugh Williams, Carnguwch, y,ri symud i lyw i'r Morfa. Mae o yn dal Carnguwch a'r Morfa yrwan. Digwyddodrl peth rhyfadd yma yn ddiweddar. Am gar- edigrwydd Hugh Williams yn rhoddi can- iatad i'r Ysgolion Sul fynad i ddifyru eu hunain ar ben clogwyn y Morfa, rhcddwyd tcrth o fara brith i Mr Williams, er 'i fod o yn gwrthod 'i chymeryd hi. Yn fuan ar ol hyny anfonwyd y gwas o'r Morfa i Carn- guwch ifawr gyd|a;'r drc. Yr oedd o i ddwad a sachad o beiiliad gydag o o Shop W Williams, Llanhaiarn. Pan agorwyd y sacn dranoeth i'r dybe'n o gael blawd i bobi, gwclwyd mai sachad o sharps oedd yno, ac nid sachad o beilhad! Peth go gas fasa gwelad H. Williams a'i deulu hoff yn gorfod byta sharps ar ol bod yn byta bara briti-ii Gorfu i'r gwas fod yn bur sharp i fyn'd a'r sharps vn ol. Buasai helynt y defaid hyny a ddywedir oedd wedi tori drosodd i dir ffarmwr arall wedi cael 'i setlo trwy nerth dvrna a bnlichia on.i bai fod y tywydd yn boeth. B'asa'n dda iawn petasai tywydd poeth vn foddion i atal pob rhyfal. Ffordd ffasiwn newydd o gymeryd pobol mewn cerbyd allan am dro ydi eu gadael nhw ar ol, rhai milltiroc'dd oddicartra, a myn'd a'r cerbyd a'r ceffyl adra. Efallai y caiff rhvw gono batant ar job fel hon. Mae pobol yn cael patant am betha gan wirionad bob tamad. Syniad rhai persona am dana'i ydi mai un diath iawn vdw'i, ond fod modd cael gwbod pwv ydwli, ond anfcn hanar coron i locar Jack v Llongwr. Gobeithio y gna nhw dreio, ac yr anfonir lot o hanar corona. Pwy ddecbreua? A wna Richard ac Ellen J°MaSe un brawd doniol wedi gneyd araeth fawr arna'i. Dyma 'i raniadau fo: —1, Jack fel boo, n ar y lan cyn myn'd i'r mor; 2, Jack ar v mor; 3, Jack ar y lan yn 1 hen ddyddia." Nid y brawd yma yw yr unig un sy' vn cael y plesar o siarad am dana'i ac arna'i. Epistol Iago oedd i fod dan sylw mewn dosbarth y Sul o'r blaen, ond JACK Y LLONGWR oedd mater yr holl ymdrafodaeth bron. Fan glywodd un o wyr doniola'r ardal hyn, deyd- odd mai gwell fyddai cyhoeddi Ilyfr y flwyddyn nesa ar "Donian, Athrylith, Ath rcniaeth a Gweithiau Jack y Llongwr, ai wnevd vn un o'r safon-lyfrau. Sicrha y ceid mwy o werthu ac o efrydu dden waith ar y fath lyfr nag a, geir yn ^enol ar safon-lyfrau ereill. Dees neb }n v r.hwarel bron nad vdi Jack y fo fedrweh. chi ddim myn'd i unrhyw tfarm Lleyll. na welwch chi y gweision ar mor- wvnion a'r mistar a'r fistras a r plant yn darllan Jack; camp i chi welad y vn vmgasglu i leoedd neillduol tua Llan- enua™ Abersoch, Sarn, a fvddan nhw i gyd wedi prynn y n,wvn Jack: a H? bynag yr ewch cni 1 gerbvd neu i gapal, ar yfforc^ ff.-ir-1-Tack v Llongwr ydi test) 11 ^gwrs n"wb. Fuo rodsiwn beth t'"oed, yn 1 Sponiad un dyn Hd« yn awr, chwi g^t^on, trh &c vdoedd fel y canljn. ALi> ai\vg r.tn ydi'r Lis yn»a am i hen gwn udo.-J n i, 4aetha> ydi o. Bydd jr « aov yn bSu y wal ac yn nuo bob ily.-d, yn wedig at gydla'r nos." 'R^edd Ann Evans, 'Refail Bach, s.w «vrtan '1 bod hi wedi cael allan pwy oeddwn i -ic mi 'roeddan ina' yn credu lod poo petk vn iawn yn enwedig ar ol 1 mi gael o ddwr gyn'i hi. Oad fel y mae y mercned vL, my hefyd Ann Evans,mae hi wea, newid ei meddwl erbyn hyn. Roedd 1& eifion yn siarad hefo hi ^1^0^ daeth car heibio, ac mi M i S wedi car, fel y 1 1 f1 ne>d; wr • llwvr droi yn ei chred am Jacii y Llongwr. Son ydi o reit siwr, ebrai hi. 'Does dim i neyd ond i Iseihon iynd ar 'i lw mewn cng n neu ben ill i ddeyd mai Gwilym TIT feyen ydi o, ac nid Jack Dwr Hallt. Chwarea teg i Huw Ruws, butshiar, Rhosfawr, am ddeyd y stori hono. Mi aeth yn Saesneg mawr yn LLITHFAEN vt liziiiar prydnawn y Sul o'r blaen,er mwyn yr hanar dwsin pobol sy'n byw mewn ty pren dros vr haf. Bu prif gerdidor Lleyn (yn ol cystad- leuaeth Peiunount, Pwllheli) yn ceisio polishio tipyn go lew ar ganu Saesncg ar iryfer yr oedfa. I'r grug yr aeth y oais at gael excursion u Lithfaen i'r 'Bermo. Ni wnai boys y relwo gymeryd llai na 200 yn ol Is 6c yr un, a phan glywyd hyny, gwelwyd nad oedd ond 16 yn barod i fynd. MYNYDD LLANLLYFN-I. Job go anodd oedd rhoi 'bowt jib i ddwau. i'r lie hwn, yn siwr i chi, oherwydd y ovnr- a diffyg gwvnt. Y fomant y gallais i ddwad yma, dyma fi yn y byd carwriaethol. ar un- waith. Tarewais ar fachgen ag oedd mewn tipyn o stiw. 'Roedd ganddo gariad, wrth. gwrs. 'Doedd hyny ddim yn llawar o stiw. Ond mi syrthiodd hogan arall mewn cariad a? o, a hyny sy' wedi g'neyd y stiw. Mae'r,- hogan ola' yma wedi sgfnu at y llail i ofyn pa bryd v bydd y bachgen yn dwad a fferm.s ei wefusau iddi hi, ac hefyd i ofyn ai gwir eu bod nhw yn newid fferins? Os oeddan) hw, 'dop-dd hi ddim am ymyryd yn inheIla«U yn v matar, er 'i bod hi bron a deifio gan wres ei serch at y Ibne. Go ddigri' oedd i'r dyn hwnw gamgymeryd gym'int b.efo'l' fuwch hono ddydd Sal, a mynad a hi at ddynas nad oedd pia hi mohoni hi. Roedd buwch y ddynas gartra yn ddiagal., Hawdd 'nabod hen longwr, lie bynag y bo, fel y deydais i or blaen.' Nabais hen longwr yn tori gwair echdoe. 'Doedd dim allan o le yn y tori gwair, ond y drwg oedd mai AR Y SUL Y GWNAWD HYNY. Tasa gen i amsar baswn wedi mynad i gael sgwrs hefo Wm. R. Williams, Llanllyfni. Mae o fel Geiriadur Charles a'r Gwyddon- iadur,—yn llawn o betha' da gwerth 'u gw'bod. Mae Mrs Williams yn chwaer i Dewi Glan Dulas, ac yn wraig ddiwyd, dda, ac un iawn am gwpanaid o ffrwyth deilen China. Cefais bysl mawr i mi fy hun wrth basio heibio. Meddwl o'n i i ba beth y telir rhenti am gegina', parlyra', llofftydd, a rwmsus erill pan nad ydi rhai merched yn hoffi byw ond yn mhena' y drysa'. Wir, wchi, 'roedd hwn yn bysl mawr i mi, ac mi poenodd fi nid ychydig. Awgrymodd Bila y basa gryn dipyn yn well petasai y merchad yma yn g'neyd i'r cadach llawr fyn'd yn lib- lab yn lie 'u tafoda' nhw. Gwnai hyny fwy o ddaioni o'r hanar. Mae ysbryd pro- phw disgyn ar y merchad yma fydd yn brysur ofnatsan yn g'neyd dim. Testyn 'u prophwydoliaeth nhw oedd Jack y Llongwr. 'Roeddan' hw wedi cael gweled- igaeth eglur ac wedi cael allan mai trafael- iwr o Borthmadog oedid yr hen Jack. Dyna oedd yn rhoi cyfri' am dano fo fel dyn oedd yn gw'bod cym'int am bob man. Prophwyd- oliaeth arall gynyn hw ydi fod hen lane a hen ferch am geisio mynad yn un cnawd. Fedra'i ddim sicrhau y daw y brophwydol- iaeth hen i ben. Gallwn ddefnyddio fy sp'in'glas yn effeithiol cWsrdd Sul. Gwelais, er fy mawr syndod, fechgvn yn chwara' cardia' ar y Sul, ar ben brvii neillduol. EDEYRN. Mae llawar o bobol yma yn meddwl, os daw dyn diath i'r pentra, mai fi ydio. Wrth basio drosodd dangoswyd Jack y Llongwr i mi bymtheg o weithia'. Trwy i mi gael lifft mewn cerbyd y tro dweutha, a thrwy i'r cerbydwr glywad son am hyny, mae o wedi methu coflo yn lan pryd yr oedd hi, a fedar o ddim cofio codi neb or.d codi dyn y burum sych. BytJdad iddo gefio yn well y tro ne^a'. RHOSHIRWAEN. Byr fu nhramp i yma, ond cefais dd:gon o amsar i glywad fod y forwyn hono wedi rhegi mor ofnadwy nes y credai rhai eu bod nhw yn gallu gwelad mwg llwyd yn dwad yn golcfn o'i gena' hi, a'u bod nhw yn gallu smelio brwmstan yn yr awyr. Y rheswm i'r forwyn 'neyd peth fel hyn oedd gwelad stori berwi tatws mewn tecell yn y "W erin." Baswn i yn leicio gweled pys gleision mewn bara brith yn lie currants. Oes bara brltli felly gael tua'r ardal ? A wyr rhywun beth ddaeth o'r fasgad hono oedd gan y lodes ddoniol hono yn hel pys yn yr ardd ? Cofied y lladron mai presaut oedd y fasgad. Bydda'i yn mawr gymeradwyo morWyn fydd yn cynilo ac yn bancio ei chyflog. Ar- wydd yw hyn fod y lodes yn meddwl am fyw a myned yn hen, neu am briodi a chadw ty. Pob parch i forwyn am ddwad a phre- sant o'r dre yw mistar, os bydd o yn wertb ei alw yn fistar, petasai y pre ant yn ddim ond par o sgidia' melyn. HEBRON. Yr oedd yma gyfarfod pregethu, &c., y diwrnod o'r blaen. Bvdded bendith ar y cwbwl. Gobeithio fod y ferch ifanc hono o Morfa Nefyn wedi dod o hyd i'w phwrs hi a 'goriad ei beisicl. B'asa' un o longwrs yr ardal wedi mynad i Nebo i glywad y pre- gethwrs, ond cafodd strict ordors gen Missus nad oedd o ddim i fynd. Felly rhaid oedd stopio adra. Da iawn oedd gen' i ddeall fod pawb wedi cael eu bodunaa yn fawr gan y gethwrs,—Williams, Caergybi; Evans, Amlwch; Griffiths, Maelog; a Hwfa ,.NfotL. CARMEL. Yn wir, peided neb o'm darllenwrs hoff a meddwl mai cariad ata fy hun sy' gen' i wrth son am dana'i fy hun mor amal. N..l.e yn siwr. Dymach'i y lie hwn,—tydio ddim ond fel lleoedd ereill gan bellad ag yr ydw'i yn y cwestiwn. Clywch be' ddywed cyfaiU wrtha'i: "Prif destyn siarad yr ardal yma y dyddia' hyn ydi Jack y Llcngwr. Y map mynd rhyfadd ar betha' Jack yn mhoh man." Rhyw gwyno mae rhyw ferch ifa .c ad- waen i yn y lie hwn na f'asa' i hanas hitha' yn y "AVerin" hefo hanas ei chyfeillion hi. Wei, tydi hi ddim yn tw let eto. Nid se bwts oedd y rhai a gudd'iwyd tua'r Dyffryn. Cwsg melus gafodd carmcn rhai o'r mercnad ieuainc o dan y pistyll dwr. Gellir rhoddi hanas y ferch ifanc yn ogys- tal a hanas y Biwtis o ardal y Cilgwyn. Faint o rent mae y boy hwnw yn dalu am le I' i'w feisicl o yn y Groeslc-n pan y bydd o yn mynad i ddal ymgom a'r Ur.vti-; ? l-fcrdd handi ydi gofyn am lymad a ddwr, er mwyn cael tynu sgwrs hefo'r Biwtis. Waeth i bobol heb fy nghwestiyno i yn nghylch y broffit a 'nawd o'r trip i Bwllheii. Sut mae bosib i mi w'bod? Ond gwn am y bilchgan hwnw fu mor fler a cholli 'i galou felus- tua Glynyweddw, iadilg y consnrt, ag a ddarfu befyd gael hen gwymp re t gas tua'r Afon Wen. Gan fod pobol yn Ieicio bod yn wahanol i bobol -erin, waeth g^n' i befo nhw. Gallan' fynd i cchor Mynydd y CJgwYl1 am bic-nic, os leicia' nhw 'n well na mynd hefo sgursion, gan gymeryd tynia' samons a sar- dines a bara wedi llwydo hefo nhw. Mawr sel a ddygir gan ferchad Pisgah ter- race dros 'achos penau y drysau. Os haedtla rhyw bobol gael eu gwobrwyo am ffyddlondeb. dyma giang sy'n siwr o fod yn haeddu eu gwobrwyo, 'Roedd lot fawr iawn o bobol i'w gwelad yn sefyll fel yn dis- gwyl am fynd i syrcus wrth siop John Evans. Wrth gwrs, aethum yno, a phwy wel'is ond John Evans yn cynal sel fawr. 'Roedd yr, hen ffrynd yn ei ogoniant gwerthuyddol. Teflais gipolwg rownd i mi gael gwelad pwy oedd yno, a chanfyddais lias Jones, Ephraim y liarbwr, Mrs Roberts, nihrn Huw. Mae Huw yn first met 'rwan. Hefyd yno yr oedd Mary Hughes, John Trefor, VYii- liam 'Refail, a Daniel Jones. G'nawd bus- nas da. Wedi mynd dipyn yn ml a en a chael sgwrs, deallais fod ar rai o'r Biwtis ofn fy mrwsh 001 tar i. CILGWYN. Chewch ch'i mo'r doctoriaid i gytuno bob amsar. Mae yna ianghydwelediad wedi di- gwydd yn nghylch lie y cynhaliwyd yr Ysgol Sul gyntaf yma. Dywed doctor arall fy mod i yn rong parthedf ty Sian. Yn y drws nesa' 'roedd hi yn byw. 'Roedd yn 'i thy hi hen simdda fawr, ac yr oedd y simdda fel teli- phan,—su glywech bob peth oedd yn mynad yn mlaen yn yr ysgol. Weithiau byddai y plant yn gofyn a gaent hwy fynad ailan, a phan y caniateid iddynt, byuuai y conos bach yn mynad i dy Sian hefo'u dimeuau i biynu afala'. Yna elent i'r ysgol nid i ym- bonthi ar y ddysgoidiaeth a roddid iddyn' hw., ond ar yr- afala'. Deallodd un o'r ath- rawon gastia' planhigion yr oes oedd i ddod, a, jiienderfynodd ar gwrs i dynu y castia' allan ohonyul hw ac i roddi terfyn ar.fydol- rwydd Sian. Ar ddiwedd yr ysgol dyma fa yn holi y plant: "A oes drwg am brynu a gwerthu ar y Sul, 'mhlant i?" "Oes." "Pwy fydd yn gwerthu ar y Sul?" "Sian Plas.' Pwy 'fydd yn prynu ganddi hi "Plant drwg," ebai rhai o'r plant. Clywadd gwr Sian hyn oil drwy y simdda, a dyma 'i frychyn o i fyny. Dywedodd na chai Sian werthu dim afal byth i neb ar y Sul eto. Ac ni chafodd hi chwaith. Trwy fod y bosun yn aros yn y gymydogaeth hon, y mae o wedi clywad un wraig yn deyd ar ei pheth mawr hi na chaiff Jack y Llongwr ddim roddi pidsh yn 'i cheg hi. Da, gen' i glywad hyny yn wir. Pan y bydda'i yn gwelad am- bell i geg, bydda'i yn meddwi am ffau y lIewod. Llerpir cymeriada' yn ofnadwy ynddi. Os na fydd ceg yr hen chwaer wedi cau, fydd dim i 'neyd ond dwad hefo can' pwys o ocwm, casgan o bidsh, a mop, cyna tan, cael benthyg crochan uwd go lew o un o'r ffermydd, cyneu tan reit dida, rhoi y crochon arno, tori y pidsh a'i r'oi yn y crochon. Wedi i bobpeth fod yn barod, calcio ceg y chwaer reit dda, yna rhoi y mop yn y pidsh toddedig, a'i rwbio yn dd!a yn erbyn yr ocwm a'i cheg hi. Mi dyffeia'i iddi siarad na gollwng un gair hyll o'i cheg am 12 mlynadd (dyna ydi amsar calcio Al at Lloyds). Drwg iawn gen' i fod y ferch hono fydd yn lib-labio, yn stowt wrtha'i, ac fod genod y cwcio hwnw yn filain wrth hen gono fel fi. Cofiwch fod pobol yn syh, i arnoch'i fel arna' ina'. MOELTRYFAN. Hwyrach pe buasa rhodiana' ar ddydd Sul yH grefydd, y buasa' rhai pobol yn siwr o fynd i'r capal. Son am ddarllan llyfra' adra'! Gwell gen rai pobol fynad i ben y Foel ar y Sul, ac i ddarllan-dim byd. 'Does ar feddylia gwag ddim isio dim byd. Onid gwell fasa' codi ty pren a gwerthu ginger beer ac india rock yno ar y Sul ? Y TYWYDD POETH A BILA. Drwg iawn gen i ddeyd fod Bila yn wind bownd oherwydd y tywydd braf poeth yma. Mae y gwres yn fistar corn ar Bila. Rhaid i mi gymeryd fy hen ship-mate i'w drochi o yn y mor hallt. Tydi dwr y tu fewn iddo yn gneyd dim iddo fo ond 'i wneyd o i chwysu fwy o lawar. Felly, a chan hyny a chan nad ba beth (fel fydd rhai o siaradwrs mawr y Sasiwn yn ddeyd) rhaid treio beth 'neiff lot o ddwr y tu allan i gorph Bila. Mae gen' i lot o betha' am y Band, am Brynaera', Nantlle, a phobol a phetha' o bob math erbyn y tro nesa'.

Tan Dychrynllyd mewn Lleiamiy. C».f >dd U»iM»dy-en.'ti-jf iVnutyu ¡.;lINt k- tnii, Ef-(,g Newyrld, — ei yn u]w nus SuI. Dyi'H y sefydH»<> yn mIttP" vall y Ch, io-ytl-d Domiuiefidd; ac yr oedd ynddo 353 o blant. Collodd tri o blant a mamaeth t u I ywydau, a chafodd ugain eraill eu ni- v.eidio YD enbyd, i raddau mwy neu lai.

Damweiniau Alaethus yn y 'Bermo. Dydd Llun, fel ac yr oedd-boneddwr sydd yn aros mewn lie o'r enw Trawsdir ya. cerdded ar y brif-ffordd, ger ardal Talybont, rhoddodd ei droed ar gareg fach oedd yn digwydd bod ar y ffordd, ac anafodd ei fwn- wgl iyn dost,chwyddodd ei droed a'i goes yn fawr yn y fan, a gorfuwyd cyrchu cerbyd iw gymeryd i'w letty. Y mae y brif-ffordd hono yn dda iawn oddiwrth geryg oherwydd eu bod yn cael eu gwastadau gan rowler yn cael ei weithio gan ager. Dydd Llun, tra yr oedd bechgyn yn chwareu yn nglan y mor wrth Abermaw, di- o-wvddodd damwain ofidus iawn, drwy l fachgen tua naw mlwydd oed foddi. Plen- tyn anwyl i wraig weddw o'r enw Mrs Banks oedd y bychan anffodus. Nid oes ond vchvdig amser er pan fu farw ei dad, yr hyn cedd wedi effeithio yn ddwys iawn ar y weddw, ac yr oedd boddiad ei bachgen wedi ei gwneyd druan bron yn wallgof. Cydym- deimlir yn fawr a hi gan bawb. Gwnaeth y meddygon eu gcreu i adferu bywyd y bach- gen, ond mothasant.

Y Te, 7 Papyr, a'r Plwm. Da fod cyfraith y wlad yn edrych ar ol iawnderau y cyhoedd, ac yn gofalu na fydd- ont yn svrthio yn ysglyfaeth i dwyll. Gwel yr arolygwyr na fydd margarine yn cael ei .9 werthu yn He ymenyn edryehant i mewn hefyd i bwysau a mesurau, gan ofallu na fydd yr un llathen yn rhy fer, nac unrhyw bwysau yn rhy ysgafn. Cafwyd prawf ych- wanegol o ofal y gyfraith am y werin, ac y mae yr achos y cyfemwn ato yn meddu cryn bwysigrwydd. Cafodd Cwmm Lip on ei wvsio gerbron yr ustnsiaid am gyfrif J papyr a'r ?lwm a amgylchu y te, } y pwysau i'r prynwr. ? hul pwrcasid pwys o de, ni fyddai y yn bwys; pwys fyddai y ^e> y P Py » plwm yn nghyd. A medd y plwm, fel y gwyr pawb, gryn bwysau. Ystyriai yi tusiaid fod hyn yn drosedd ar ddeddf J wlad, a dirwyasant y cwmm i ddegpun^ Gwyddis fod y cwmm yn apelio yn erbyn y ddedxryd, ond ymddengys mor deg ac mor synwyrol' fel y credwn y bydd iddi sef>lL Nid yd'ym yn awgrymu fod Cwmni L pton yn gwneyd camwri gwirfcrfdol; credwn yn amcen llithro a wnaethant l arferiad sydd yn ffynu vn ^yffredinol. Ond da i'r mas- nachwyr ar hyd » lied y wlad, ac Jr prynwyr "n ogystal oran hyny, ddeall beth yw y gyf- raith ar y pwne, a deall hefyd fod yna lygaid main a threiddgar yn gwyho pob tra- fodaeth.

Effeitliio ar 4009 o Weitliwyr. Mae gwneuthurwyr buscuits Reading yn rhifo pedair mil, ac mae yr adroddiad* a wuaed gan un o weithwyr Mektri Huntley a Palmer yn y "Reading Standard" yii dad- lenu manylion yn effeithio ar bob gweith- iwr. Rhoddir y mater ar gyhoedd yn deg a manwl, a rhoddir enw a chyfeiriad y siar- adwr Mr George Hollick, 7, Weldale street, Reading. Mae yn ddyn deallns ac o ymddangosiad da, fel y dengys ei ddarlun, 1-Y mae wedi bod yn y fyddin, ac' mae pwys i'w roddi ar ei farn. Dywedodd; "Yn 1897, am y tro cyntatf erioed, dechreuais deimlo nad oeddwn fel fi fy hunan. Nid oedd genyf awydd am fwyd; crynwn a siglwn, a byddai i'r symudiad lleiaf fod yn achos i mi chwysu yn ofnadwy. Yr oedd cen dros fy nhlafod; ac yn y diwedd cefais fy nharo a'r influenza a'r diffyg anadl. Bum am bum mis ar y rhestr afiach. Ond pan oedd pob gobaith bron wedi darfod, darllenais am achos tebyg wedi ei iachau gan Dr Wil- liams' pink pills for pale people. "Er i mi dreio pelenau ereill pan yr oedd- wn yn dechreu teimlo oddiwrth y cam- dreuliad a'r diffyg anadl ni chefais ddim lies oddiwrthynt. Cymerais belenau pink Dr Williams. Ar ol yr wytbnos gyntaf, dechreuais fwynhau fy mwyd-yr hyn oedd yn beth dieithr i mi. Parheais i'w gym- eryd ac aethym yn fuan yn ol at fy ngwaith. Pe byddwn allan o drefn eto, cymerwn belenau pink Dr Williams ar unwaith." Ychwanegodd Mrs Hollick: "Mae rhai yn meddwl nas gellir cael Dr Williams' pink pills ond yn unig o Lundain, ond gellir eu cael yn siopau y fferyllwyr, os bydd i'r pryn- wr fynu eu cael gydag enw llawn wedi ei argraffu ar yr amlen-Dr Williams' pink pills for pale people." Mae awyr poeth ffactris yn ami yn achosi camdreuliad a diffyg anadl hefyd; ac, yn neillduol yr adeg yma o'r flwyddyn. nis'gell- ir argraffu yn rhy ddwfn ar weithwyr y budd ellir gael oddiwrth y pelenau hyn, trwy roddi nerth a maeth i'r gwaed a'r iierfau (gan nad ydynt fel cyffyriau rhyddhaol yn gwanhau). Maent wedi iachau lluaws o fathau ereill o afiechydon, yn cynwys clar- fodedigaeth, bronchitis, parlys, ec«ema, a tiharddiantau croenawl, .p afiechydon y merched. Ar werth gan fferyllwyr, am ddau swllt a naw ceiniog y blwch.

Ffrwyth Bychrynllyd i Tsmaldod. Mae Mr Jdmes Montgomery S'nclair, Uchel Sirydd Donegal, wedi cyfarfod a'i farwoltteth dan amgylcbiadau hynod o boenus. Derbynio.!d bellebyr (yr hwn wedyn a droes ailau i fud yn ddim ond js- maldod") yn myuegu fod ei ferch ieuengaf wedi boddi; ac yn y fan aeth Mr Sinclair i fewn i'w dy a saethodd ei fenydd allan.

Lljtfcyrdy Prestatyn ar Ban. COLLED FAWR. Brydnawn Sul toiodd tan mawr allan yn LJythyrdy Prestatyn, gan ddiuystrio rhes o adeiladau yn yr Heol Fawr a Ffordd y Nant, yn cyuwys maelfa haiarn-weithwr, maelfa grocer, a swyddfa y llythyrdy a'r pellebyr Ni ddarganiyddwyd mo'r tan ms oedd wedi cymeryd cryn feddiant o'r adei adau; a chyn i'r tanliigadwyr gyrhaedd o'r Rhuddlan a'r Rhyl yr oedd yr adeiladau bron yn faturion. Beruir y bydd yr hoil gutted tua 40COp. Yn y ilythyrdy dmystr. lwyd taclau y pellebyr, nifer o lythyrau dydd Sadwrn, ^)oatnl orders, a gwerth 40p o lythyrnodau, yn nghyda dodrefn y post- feiøtr a'i eiddo personol. Collodd Mr Griffiths, oedd yn cadw'r faelta grocer a rhabau eraill o'r adeiladau, gan' punt mewn nodau ariandy, &c.

— Byddin yr Iachawdwriaeth. Er y dirmygir Byddin lachawdwriaeth gan ddosbarthiadau o Gristionogion hunan- barchus, eto cyflawna waith mawr yn y byd bach hwn. Ymesyd ar yr un drwy mown chweciTa deugain o wahanol wledydd, a chy- hoedda lenyddiaet mewn un a deugain o ieithoedd. Mae ynddi yn agos i 50,000 o swyddogion, a 14,000 o gerddorion. Mae wedi adeiladu pymtheg o nawdd-dai i am- ddifaid, tri ar ddeg o sefydliadau amaeth- yddol, a 450 o dai i ymgeleddu benywod syrthiedig. Gweithiant yn mhlith pechad- uriaid na ymwelir a hwy gan eglwysi parch- us, a gwnant waith gwrthodedig gan Grist- ionogion eraill-

Halgn a Dwfr Sanctaidd yr Esjob. Daeth aelod a chynyg o flaen Bwrdd Claddu Pontypridd, yr wythnos ddiwedd- af, i symud yr enw "anghysegredig" o lyfrau y Gfaefdfa Gyhoeddus, ac i alw y tir ddynodir wrth yr enw hwnw yn dir yr Eglwys Rydd, mewn gwrthgyferbyniad i dir "cyseeredic" yr Eglwys Wladol. Teimlad un arall oedd, mai enw priodol ar dir yr Ymneillduwyr fuasai Tir Claddu Cvhoeddus. Ni phasiwyd yr un penderfyniad, ond gadawyd y mater i orphwys nes rhoddi cyfloutra i offeiriad Glyntaf i amlygu ei farn. Yn sicr, mae'n hen bryd i symud yr enw "anghysegredig" oddiar lyfrau pob claddfa cyhoeddus. Onid yw pob darn o dir yn eiddo'r Arglwydd ? Nid oes angen dweyd heddyw nad oes yr un rhinwedd mewn na halen na dwfr sanctaidd unrhyw esgob i gysegru un darn o dir yn hytrach na darn arall.

CADBTTRY'S Cocoa, on tne testimony of highest purity." It is c-o.'irely free from all foreign substances, sue as kola, malt, hops, &c. nor is alkali used to darken the colour (and so deceive th-et eve). Dr Andrew Wil- son, in a recent article in the "Illustrated London News," writes: "Cocoa is in itself a perfect food, and requires no addition of drugs whatever." CADBURY'S Cocoa is absolutley pure, and should be taken by old and young, at all tiroes and in all seasons; for children it is an meal beverage, promot- ing healthy growth and developments in a remarkable degree. Insist on having CAD- UTRY'S as other Cocoas are often substi- tuted for the sake of extra profit. Sold only An Packeta and TiTls.

Er y flwyddyn 1845 hyd y rlwvdn 1896 y mae ffrwydriadau mewn glofeydd yn Neheu- dir Cymru wedi cymeryd ymaith nifer mor fawr a 2783 o fywydau.

0 BEN Y TWR. YR ESGOBION A'R DEFODWYR. Y mae E-gobion Llandaf a Llundain wedi anfon allan wahoddiad at glerigwyr y ddwy esgobaeth yn galw sylw at ddyfarniad y ddau archesgob ar fater y goleuadau sere- moniol a'r arogldarthu. Adgofir y clerig- wyr o'u hymrwymiad ar achlysur eu hor- deiniad i fod yn deyrngarol i'w huwehafiaii ysbrydol, a chymhellir hwy i gredu nad yw seremeninu defedol yn chwanegu at wir urddas yr addoliad. Er syndod nid bychan, y mae clerigwyr esgobaeth Llandaf eisoes wedi gwraodu ar geryddol waharddiad y Dr Richard Lewis. Dichon y dilynir hwy at- hyd llwybrau ufudd-dod gan gl Prig wyr Llundain. Kid aeth y gwyliau drosodd eto y mae oorflt y clerigwyr ar wasgar gwedi'r dychweliad yn yr Hydref ceir gweled p% ffordd a gymerir. Deallir fod holl rym dy- lanwad y bendefigaeth ae amryw o aelodau y Weiuyddiaeth wedi ei ddwyn i blygu yr anufuddiop. Dichon y ceir enyd o dawel- web, eitLr nid heddwch parhaol. Aeth yr heresi Babaidd yn rhy ddwfD. YN Y FARCHNAD. Nid oreiriau teuluaidd, end cenedlaetho?. Pwy o'n daTllenwyr sydd heb glywed son am Gastell Caer Went (Chepstow), Abbatty Tintern, Castell Raglan, Ynys Banksea, Caergewri (Stonehenge), y Windciiffe, a llynau Killarney ? Wei, y mae yr oil o'r adeiladau hanesiol hyn ar wertb. Gellir meddiannu yr oil am rhyw filiwn neuliii. Hyfryd fyddai deall fed yr hen gestyll Cymreig wedi myned yn eiddo'r wlad. DRAMA SWDAN FFRAINC. Ie, Swdan Ffrainc—nil yr un Brydeinig A yw yn ddichonadwy i swyddogicn milwrol y fyddin sydd yn dduw cenedl cherwydd ei hanrydedd tybiedig weithredu rban brad- wyr? "Nag yw," ebe miliynau Bfrainc. 0 r oiwedd rhaid credu yn wahanol. Ar- ferai L ywodraeth Ffrainc anfon allan gen- liadaeth ar ol cenhadaeth o filwyr i Affnoa i archwilio'r cyfandir a phlanu y faner Ffrengig. Daeth y n«wydd brawjehus fod cenhadaeth Youlett-Chansine wedi troi yn fradwyr a llofruddio dlill uchel-swyddog o'r eow K obb a Mejnier. Y Cadben Voulet4 otdd arweinydd y genhadatth archwiliadol, ac archodd danio ar ei gydswyddog Klobb. Allwedd y weithred frad-ddu yw fod Vou- lett a'i gydweithredwyr wedi pelderfynu ffurfio ymhercdraeth fawr o'r eiddynt eu hunain iyn y Swdan. Yn llythyr y brad- wyr, a gyhoeddwyd yn y Matin," gofynir A yw ffrwyth ein llafur caled i gael ei gymeryd oddi arnom a'i roddi i eraill ? Ai y ni yw y cyntaf i weithredu fel hyn ? Gadawer i ni fyned i'n ffordd. Gwae yr hwo a gais ein hatal, canys, a ni yn berchen 600 o ddrylliau, hawliwn baich." Gwrth- ododd y Cyrnol Klobb wrandaw ar rybudd aeth a cheisiodd atal y t. y beadod, a gwnaed bedd iddo yu nhywod yi anialwch. le, ergyd boenus i fulchder Ffrainc yw hyn. HELBULON CHINA. Y mae penaethiaid byddin China yn bygwth terty&gu'r Yinherodraeth, os n-d creu chwyluroad, oherwydd trachwant y naill am fod yu ben ar y llall. Y mae y Tywysog Ching yn wyr i'r Ywherodres, a chauddo 60,000 o filwyr dano; ei wrth- ymgeisydd, Yung Lu, sydd ewytbr i'r im- herawdwr, a chauddo hO,OUQ yn plygu i'w orchymyn. Cais y ddau enill ffafr yr Ym- herodres a'r Ywherawdwr. Ewyllysitt y Tywysog Ching weled y fyddin yn cael ei haddysgu gau Jjtpaniidd, ond ni fyn Yuug mo hyny. Aetn. yn ferw grychias. A gwaetii eto dywedir fod yr iiuheiawdwr yu daigos atwyddit n o wuiidid synwyr. Ond er y trybesdod brodorol y mae Galia- oedd Rwrob yn ddyfal biysur yngwasgu eu hawliau masnachul ar y L ywoaraeth. Boddlona'r Chineaid i gaiio a.lan hawliau Firainc yn ol cytundeb Tients n, 1858, end nid cyn i Ffrainc gytuno a Phi yclain gyda go.wg ar hawliau yr olaf yn Nyitsyu Yang- tee. O'r ochr arall, y uiae Gailuoedd Pryd- uiu, Japan, America, a Germaui yn estyn cydymdbiudad ywarferol a hawliau ffyrdd haiarn yr Italiaid. DIWEDD Y BYD: HYGOELEDD MAWR. Drwy rhyw feddion anadnabyddus, enyn- wyd yu mysg gwerin Rwsia y goel fod di- wedd y byd yu gytiym agosbau. Achosodd gyffro anarlerol, ac y mae rheffynau mas- nach a che,f)dliyd wedi ymddatod. Mettiir a darbwyllu gweithwyr tslarth Kharkotf, gadawant eu gwaith ac ymfudant o'r ditas- oedd yu Uu mawr i'r pwrpas o dreulio peth amser gyda'u perthyuasau yn eu hen gar- trefi. ApeJiwyd at yr awdurdodau gwladol i atal y dyfuuo mawr, oud ni fyu y weriu wranao ar neb. Mae cnul dydd barn yn eu ciust. Datw edgraifft o hygoeledd arall o gyffiniau Myuyddoedd y Balkan. Digwydd- odd i heidiau enfawr o eryrod a ciconiaid gyfarfod yn yr awyr aeth yn frwydr gethin rhyngddynt. Ni wyddys achos y frwydr, oud achosodd ysgrechfeydd ac oernadau ar- uthr yr adar, yn neillduol felly cyrff rhwyg- edig a marw odaeutu cant ohonynt, a throl- eidiau o blu, i'r werin ddychryn anaele. Dehonglwyd y frwydr awyrol fel rhagfyneg- lad pendant o ryfel—math ar Armagedon yn Asia—a threulia'r bobl eu hatnser ar eu glm- iau yo gweddio am wareoigaeth rhag yr alanas dybiedig. Y SAblWN OLAF. A i nid yw ainlhau Sassiynau, neu eu cynal yn ymyl eu gilydd, yn tyuu oddiwrth nerth eu dyianwad cyhoeddus ? Yn nechreu Awst cynhaliwyd Sasiwn yn Llangefni; wele un arcill yn N gbaernarfon enyd cyn di- wedd yr un mis. Mater i'r hyiwy«.dwyr ydyw; ar yr un pryd, ag edryeh ar y pwnc c, safte aLenwadol, tueddir ni yn gryt i gredu y buasai un nea ddwy yn fwy nerthol eu heffeithiau na phedair yn ystod blwyddyn. Yr ydym yn dadleu fel hyn am fod y Sas- iwn yn nesaf peth at fod yn allu cenedl- aethol. Mae iddi le mawr iawn yn hanes bywyd crefyddol Cyioru. Dengys erthygl bereiddiawn Anthropos yn y Genedl" mai gwyl y bobl oedd hi. Ouid oedd hiraeth santaidd am dani cyn ei dyfod, a disgwyliad grymus am bethau y ef drwyddi ? Gresyn fyddai iddi ddadblygu fwy-fwy yn gynhad- ledd darllen papyrau, neu areithiaucywrain ar bynciau aifudd i'r lluaws. Onid oedd Sassiwn 1851 yn Iwy ymarfirol na bassiynau y blynyddau diweddaf hyn ? Elfen boblog- aidd fyddai cor dirwestol cryf mewn oedta i bwrpäs dirwest a motsoldeb cymdeithasol ynglyo a phob Cymdeithasfa.

t ASTUDIWCH EICH IECHYD NI WNA EICH ASTUDI0 CHWI: Os ydych am idiogelu IECHYD RHAID chwi srael GWAED PUR. Y mae hyn yn HANFODOL. OS nad yw 5 P YN BUR mae eich holll: I gyfansoddiad allan o drefn, ac yn a go red i glefydau i ddyfod i fewn a arweiniant tl-A- ganlymadau difrifol. Y mae o ganlvniad yn dibynu yn hoUol arnoch chwi os ewyllysiwch gadw m- IECHYD CRYF EGNIOL, I fynupreled fod GWAED yn cael ei eadw yn Berffaith Rydd o hob amhuredd. Cof- «y ai /ich iech3? Kael eich ystyr- la^th flaenaf, cany» iebddo amddifedir u ° ,ha"ef ei 'wynderau, ac nifl geUwch ymladd brwydrau dyddiol bywyd gydag iechyd amhanis. Meddyginiaeth Anmhrisiadwy i'r Bobl. /fSiP mmMGi W Glanha y J Corffo bob. Amh uredd GWELLHANT SCEN PEN, DIFFYG TRAUL, BILIOUS- NESS, GWYNT, AFU DRWG, CORFF- RWYMEDD, SCURVY, PENDDYNOD, CLEFYD Y BRENIN, ECZEMA, Y BLAST (ERYSIPELAS), NERVES EGWAN, FITS, GWYNEGON (RHEUMATISM), PILES, POEN CEFN (LUMBAGO), TARDDIANT AR, A CHLEFYDAU Y CROEN, ISELDER YSPRYD, gan sicrhau gweithrediad iachusol holl ranau mewnol y cyfansodd- iad, Brasau a Chyfoethogi y Gwaed a'r Elfenau a roddant FYWYD NEWYDD, IECHYD, A NERTH. PEIDIWCH A DIODDJSF LY HWr. TREIWCH YN DDIOED. Hughes's Biood Pills. Mae y Trade Mark hwn (sef llun y galon) ar bob blwch. Heb hwn twyll ydyw. Ymae y Pills hyn yn gyfaddas ac arnnhrixiadicy i Wyr a Gwragedd, Meibion a Merched. Y MAENT YN IACHAU AR OL I BOB PETH ARALL FETHU. Heb oedi anfonweh am ilwch o HUGHES'S BLOOD PILLS. Gwerthir hwy gan yr holl Fferyllwyr a Gwerthwyr I'atent Medicines am Is. He., 2s. 9c., 4s. 6c., neu anfoner eu gwerth mewn Stomps neu P.O., i'r Gwneuthuiur — JACOB 1HUGHES, Manufacturing H Chemist, l'enarth, Cardiff. Ar werth yn America JB gan R. D. WXLLIAMS, Chemist, Plymouth, Penn. M GOMER'S IBALM! i ELI AT BOB CIAVTF. | GOMES'S BALM a iacha Glwyfau ar y Traed, 8 Cluniau, Pen, Gwddf, Erysipelas, Manau llidiog a fl Digroenedd, Comwydon Crawnllyd, Coesau Drwg. H COMER'S BALM II iacha Fronau a Phen Bronaua Dolurus, Piles, Traed Chwysedig, Toriadau allan, S Crach yn Mhenau a Gwynebau Plant, Llygriadau a I jLlosgiadau yn mhob rhan o'r Corif. I » I OOMEli'S BALM a iacha Ddwylaw Toriadol Llygaid ■ IC Amrantau iJolurus, Craxu, Scurvy, Gwynegon, fl i Cmalau Poenus, Ch\'J'dcliad. Tarwden, lla'aethau,ifcc. H I Y mae GOMEIi'8 BALM yn hynod eifeithiol at bob n I math o glefydau allanol y Coi-if. lthodder prawf arno. H Ar,werth gan bot Chemist a gweithwyr Patent 3 Medicine am is. lSc blwch, neu danfoner eu gwerth I mewn stamps at y Darygaafyddwr- B I-JA.GOB HUGHES, | j Manuf i jEj.-iu Ji; n: -ii, Peairth, Cardiff. g M))!!X!)!)!!Mm!!)!!) ) ) M

Cau'r Tafarnan ar y Sul. Mae eysylltiad agos iawn rhwng y pwnc hwn a Chadw'r Sabboth. Mae'r ddeddf hon yn gystal a bod yn ddirym mewn llawer ar- dal. 0 bosibl na fu erioed gymaint o deith- io mewn cerbydau, yn y tren, ar ddwyrodau, &c., ag sydd yn awr. Ca y Sul-deithwyr hyn bob rhwyddineb i gael digonedd o'r gwlybyroedd meddwol. Mae sefyllfa rhai o'n prif-ffyrdd ar y Sabbothau yn ystod mis- oedd yr haf yn resynns i'r eithaf. Gadewir argrafF gwrth-Sabbothol ar y lleoedd hyny sydd ar ymylon y ffyrdd hefyd. Mae'r dynion ieuainc yn cael eu cynhyrfu gan yr awydd am ddydd o ymblesera ar draws y wlad. Teneuir y cynulleidfaoedd yn y capeli a'r eglwysi, a dioddefa crefydd yn en- bvd iawn. Ac i wneyd y drwg yn waeth, ni roddir fawr atalfa. ar ffordd yfed a meddwi 1 Mae llawer yn teithio mor Ileied a dwy fill- I dir gyda'r tren er cael rhyddid i gael diod- 1 ydd o dai lltiniaeth (refreshment rooms) y ■ gorsafoedd. Mae yn arferiad wythnosol K gan ugeiniau i wneyd hyn. Mae genym s ddigon o brofion o wirionedd hyn. Mae K galwad uchel am ddiwygiad yn Neddf Cau y H Tafarnau ar y Sul. A bydd rhaid cynwys B y clybiau gweithwyr, y clybiau golf sydd al wedi eu sefydlu mewn amryw fanau, aelodau I y rhai ydynt yn chwareu yn gyson ar y Sab- || both, yn nghydag amrywiol glybiau ereill'. I'

0 Bwys i Undeliau GweitMacI Y mae y Barnwr Stirling wedi cyhoeddi dyfarniad sydd o'r pwys mwyaf i weithwyr vn enwedig gweithwyr a'u gwyneban i»r streic. Gwyddis fod pobl ar streic yn ^rfer penodi pickets. Amcan y rbai hyn yw am- gylchu gorsafoedd rheilffyrdd, a lleoedd o'r fath, er hysbysu gweithwyr ereill fod streic yn myned yn mlaen, a'u darbwyllo l i i ^weithio dan y cwmniau hyny hyd nes y bvddai yr helynt drosodd. Yn awr, yn ol dedfryd y Barnwr Stirling, y mae hwn yn groes i'r gyfraith. Gwyddem yn flaenorol fod pob math o d'rais yn anghyfreithlon, a bod bygwth yn groes i'r ddeddf; profwyd hyn yn glir yn Abernant, ond yr cedd yn newydd i ni, 5e yn newydd, ni a greuwn, i r rhnn fwyaf, fod darbwyllo pobi trwy deg yn tori unrhyw ddeddf. Ai tybed fod y Barnwr Stirling yn iawn? Nid yw gwyr mawr yn ddoeth bob amser, ac nid yw barn- wyr yn esbonio y gvfraith yn gywir bob pryd. Felly, dvlai v dyfarniad hwn enel «n brofi i'r eithaf. Medd bwysigrwydd dirfawr i bob math o weithwyr, yn arbenig i bob undeb eithwyr. Y mae yn gwneyd tro- sedd 0 r hyn na ystvrid ganddynt yn flaen- orol yn drosedd. Ac amcan pob dyn da vw ceisio cadw oyfraith y wl'ad, a gwneyd ym- drecft i'w newid pan na fydd yn iawn.

PA FODD Y TRETJLIWN EIN OWYLIAU. I lan y mor yr awn ar hynt, I gwmni'r gwynt a'r tonau; Ac yno yn ei diiyfroe'M glan, Y dyddan nofiwn ninau. Edryhcir yn m.aen,. ac hiraethir am dym- hor y gwyliau am wythnosau yn mlaen llaw gan Iaweroedtf yn ein gwlad,—nid yn unig gan blant ein hysgolion, ond hefyd gan luaws mawr o rai mewn oed, a rhieni: canys dyma'r adeg y mae miloedd yn cael seibiant oddiwrth eu llafur a'u gofalon ar- ferol. Mae y mwyafrif o'r rhai sydd yn gallu fforddio amser ac oriau yn myned oddicartref i rywlèi gael newid awyr. A llawer i lan y mor, eraill i'r ffynonau, rai Fr mynydd-dir, eraill i'r dyffrynoedd. Tybia llawer mai tymhor i geisio mwynhad a phleser yn unig yw eu gwyliau, ond y mae lluaws mawr yn myned oddicartref i dreul- io eu gwyliau haf i geisio adfywiad ysbryd ac adferiad iechyd a nerth, y rhai a an- mharwyd gan eu llafur a'u gofalon beun- yddiol. I'r dosbarth hwn mae v cwestiwn "Pa fadd y treuliwn ein gwjliau P" yn gwestiwn pwysig, canys dylai pawb geisio cael y lies mwyaf ellir ei sicrhau yn ystod eu gwyliau. Cydnefcydd pawb fod newid awyr a golyg- feydd yn llesol iawn er rhoddi adferiad iechyd ac adfywiad ysbryd, ond dyblir y lie?: a dderbynir os gofelir am wneyd defn- ydd o ryw gyffyr adgryfhad fel Bitters Gwilym Evans pan yn newid awyr. Y meddyglyn enwog hwn yw y mwyaf effeith- iol sydd yn adnabyddus er cydweithio a newid awyr, i gynorthwyo natur i gryfhau y cyfansoddiad. Mae Bitters Gwilym Evans yn cynorthwyo i buro y gwaed, yn bwrw allan anmhuredd o'r cyfansoddiad, ac yn adgyfnerthu yr erwigau bywydol. Gwerthir gan fferyllwyr mewn poteli 2s 9c a 4s 6c yr un, neu gellir eu cael trwy y post oddiwrth y percenogion: Quinine Bit- tprs' Manufacturing Co., Ltd., LlaneUy, S. I Wales. <