Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

12 articles on this Page

RHYFEL Y DEOWM YN SIR , ABEE.TEI'FI.…

News
Cite
Share

RHYFEL Y DEOWM YN SIR ABEE.TEI'FI. | —— imgaeru ac Amddilfyii Ffermtlai.' j Parhau yn gyndyn yn erbyn talu y egwm y mae ffermwyr Penbiyn, Ceredig- j m. Yn y plwyf hwn y mae rhai o'r igwyddiadau mwyaf cyffrous wedi cymeryd le, ac yno y mae y wcrindorf wedi cymeryd rhan fwyaf blaenllaw yn y frwydr. Y aae yn y plwyf hwn amryw ffermwyr rmneillduol ag sydd yn digwydd bod yn hydd-ddeiliaid, yn gallu sefyll tan, ac yn jallu cau ffordd beili y Ilys sirol a phob aath o rwystrau cyn y talant y degwm. Er od ymdrechion aflwyddianus i atafaelu o lan y ddeddf newydd wedi cael eu gwneyd rn Mhenybryn, gwnaed ymgais o'r newydd Idydd Mawrth, Hydref y ISfed cyfisol, )an y cychwynodd Mr Robert Lewis, beili Lilys Sirol Casteilnewydd yn Emlyn, ir ei neges gyda Mr Howell Evans, prif gwnstabl, a P.C. W. Jones. ieth yr Henadur Powell a'r heddgeidwaid Hughes a James gyda hwy, yn nghyda thri reill. Y lie cyntaf yr ymwelwyd ag ef )edd Melin Capel Gwndu, lie y mae Mrs inn Davies yn byw ar ei ffarm ei hun. Yr )edd trol a harnis i gu,el eu gwerthu yno. Nid oedd y swm yn y dechreu ond 2s 3c, )nd gyda'r costau yr oedd wedi rhedeg yn I Lp 14s 6c. Nid oedd ond dau gymydog yn y 11 y fan a'r lie, ac yr oedd yn anmhosibi i'r irwerthiant gymeryd He. Yr oedd y beili fIl myned i gymeryd meddiant o ddwy spring cart oedd yn y lie am y degwm banner-blynyddol newydd ddyfod yn ddy- [edus, ond trwy i ryw gyfeillion gyfryngu ar ran y weddw dylawd, boddlonodd y beili ar 15s 6c i glirio y ddau swm, a thalwyd yr arian. Yr oedd yn rhydd am nad oedd dir yn perthyn iddi. Y lie nesaf yr aed iddo oedd Coleg Mawr, fferm yn cael ei dal gan ei mheddiannydd, Mr David Davies. Y swm dyledus oedd lis lid. Wrth glwyd y buarth yno cyfarfu y beili a'i gwmni a dwy fenyw nerthol yn eu lmtal i'r buarth. Ond wedi peth ymddiddan llwyddodd y beili, ac aeth y prif gwnstabl a'i swyddog- ion gydag ef, a chymerwvd meddiant o das o wair. Dywedid yma fod y swm dyledus wedi ei gynyg ddwywaith i'r ficer ar wahan i'r costau, ond ei fod wedi ei wrthod pan ar ei ymweliad a'r fferm, ac yr oedd y tenant a'i feibion oddicrtref. Symudwyd yn mlaen ar frys tua aunfawr, fferm Evan Davies y glwyd dan glo a gawsant yno, a rhybudd i beidio myned drosti. Ond ni wnaeth y beili sylw o'r rhybudd, ac aeth drosodd a chymerodd feddiant o ddwy das iv.-tir. Y swm dyledus oedd 2p 6s. Wedi hyny aeth- pwyd i'r Llain, lie y cyfarfu y beili a gwrth- wynebiad penderfynol gan y pexchenog (Mr Jones) a'i ddau fab. Y swm dyledus yma oedd lp 3s 9c, yr hwn a, dalwyd. Y Cefnbach (Mrs Elizabeth Davies), y swm dyledus oedd 18s 4c: ac wedi peth ymddad- leu, talwyd ef. Aethpwyd yn mlaen oddi- yno i Blaenhigen, fferm yn cael ei dal gan y perchenog, David Rees. Y swm dyledus oedd 25s 6c. Yma yr oedd nifer o fechgyn ny icuaine grymus yn amddiffyn y fynedfa i'r ty a'r buarth, y rhai oeddynt gloedig a gwarchauedig. Yr oedd yno bawb a phob- peth yn barod i gyfarfod y beili a'i ganlyn- wyr, y glwyd wedi ei haddurnoag eithin, ac yr oedd byddin fechan ddewr wedi ym- gynull o'r tu allan—dynion mewn oed a becbgyn ieuainc—a golwg beudeifynol ar- nynt. Safent ar y tir glas wrth ochr y ffordd. Gwnaeth y beili ymgais i rwygo y rhengau, ond bu yn aflwyddianus. Sefai y tenant a'r dynion ieuainc yn rheng ar y glaswellt wrth ochr y fynedfa, a cherddent yn ol ac yn mlaen wrth ochr y beili rhyngddo ef a'r gwrych a phob myned- fa arall nes oedd wedi hen flino, a bu raid dychwelyd heb gyraedd ei amcan. Gofyn- odd i'r heddgeidwaid gymeryd nifer o en wau i lawr, ac yna ymadawyd. Y lie nesaf yr ymwelwyd ag ef oedd Fferm Penyfoel, yr hon a ddelir gan ei pherchenog, Rachel Rees, gwraig weddw. Yma drachefn cyfarfu y beili a chroesaw lied debyg, y glwyd yn glo- edig ac wedi ei rhwymo, a'r un trefniadau yn cael eu gweithio allan ag yn Blaenhigen. Ond yr oedd y crowd erbyn hyn wedi cynyddu i ddeugain neu haner cant o nifer, a chan ei bod yn edrych mor ddu tua'r fynedfa ymadawodd y beili yn waglaw, er mawr ddifyrwch i'r gwydd- fodolion. Oddiyno aeth y beili yn mlaen i Blaenceri. Yma hefyd cyfarfu a'r un rhwystrau, ac y lluddiwyd ef yn ei amcan. Ar y ffordd i Penlan yr oedd y dyrfa wedi cynyddu yn fawr. Ac wedi trafaelio dros ffyrdd geirwon hyd gyffiniau y fferm, der- byniwyd ef gyda banllefau o Nid eweh i mewn i'r ty hwn." Yr oedd yr un trefn- iadau wedi eu parotoi yma eto, ac er nad oedd gwrych rhwng y ffordd a'r tir methodd y beili a thori drwy y dorf, a gorfu arno ddychwclyd. Oddiyno aethpwyd gyda brys inawr tua Gwndwn (Joshua Griffiths). Gwnaeth y beili bob ymdrech i ddringo dros y gwrych, ac atafaelodd ddwy das o wair, a gosodwyd y rhybudd arferol arnynt. Yna, wedi teithio cylch o ugain milldir, cyfeiriodd y beili ei gamrau tua cbartref. Yr oedd Nantgoch ar ei ffordd, lie yr oedd 26s 10il o ddegwm yn ddyledus. Yr oedd y dorf wedi croesi y cae i'w gyfarfod yno, a gwrth- odai Mr David Morgan y tenant dalu. Yr oedd y trefniadau yma eto yn debyg i'r rhai blaenorol, a gorfu i'r beili ddychwelyd, wedi cymeryd ychydig enwau i lawr. Oddi- yno aerl i Bribwll (John Lewis): gwarchaeedi- oedd y lie hwn eto, ac ofer oedd cynyg am fynedfa yno. Ar y ffoirld adref ymwelwyd a Gwarllwyn (John Parry), yr un aflwydd- iant a gyfarfu y beili yma eto.

K:" GLYWSOCII CHWI ;

BECHG Ylt. MALEISBDRWG.

HUNAN -LEIDDIAID.

'93. ;

:GEIHISLU OLAF DYNION 3tAWR.

! GWENDID.

[No title]

. CYNGHOR RIIAD. I

GERDDI CY-IIRU.

[No title]

Advertising