Y Tyst

CYMANFA MORGANWG, 1908. At Olygydd y Tyst. SYR,—Fel y gwelir yn yr hysbysiad mewn colofn arall, bwriedir cynal y Gymanfa uchod ar y dyddiau Mercher a lau, yr 17eg a'r isfed o Fehefin, yn Methania, Treorci. Yr wyf wedi anfon cylchlythyrau argraffedig i bob gweinidog yn y sir sydd a gofal eglwys arno, ac heb fod a gofal eglwys arno ac i ysgrifenydd pob eglwys sydd heb fod a gofal gweinidog arni. Os oes un neu ragor o'r cyfryw wedi dianc fy sylw, amryf- usedd fu hyny, a da fydd genyf gael gair i'r pcrwyl oddiwrthynt. Mae tri gofyniad yn y cylchlythyr. (t) A fwried- wch ddyfod i'r Gymanfa ? (2) Pa sawl noson y bwriedwch aros ? (3) Os anfonir cynrychiolydd neu gynrychiolwyr dros yr eglwys yna, rho'wch eu hen- wau a'u cyfeiriad, a pha sawl noson y bwriadant hwythau aros, Mae'r cylchlythyrau oil wedi en cyf- eirio i'w dychwelyd, a'u blaendalu'n barod a'r unig gymwynas a ofynir yw, fod y gofyniadau yn cael eu hateb can' belled ag y gellir, a'u hanfon yn ol i mi ar neu cyn y dydd olaf o Fai. Mae tua 70 wedi gwneyd hyny eisoes, a diolchaf iddynt am eu prydlondeb. Ond y mae y nifer luosocaf o lawer heb ddyfod eto i law. A gaf erfyn am i'r brodyr ddychwelyd y cylch- lythyrau yn ddiymdroi, a pheidio ildio i'r demtasiwn 0 arcs hyd y fynyd olaf ? Wrth wneyd hyny, gwnant garedigrwydd mawr a ni yma, a byddant yn sicr o fod ar delerau gwell a, hwy eu hunain yn ol Haw. Gwelir yn ol yr hysbysiad y cyferfyd i Pwyllgor y y y Gymanfa yn Methania, dydd Mawrth, Mehefin 2il, am 2.30 yn y prydnawn ac os oes unrhyw bender fyniad neu hysbysrwydd o fater i'w ddwyn i sylw y Gymanfa, dylai gyrhaedd un o'r Ysgrifeoyddion ar neu cyn Mai 3oain. Bydd yn bleser hefyd gan y Trysorydd, Mr George Davies, London House, Llantrisant, dderbyn tanys- grifiadau neu gasgliadau tuag at dreuliau'r Gymanfa. Gofala'r Ysgrifenyddion anfon at bob un 0 aelod- au'r Pwyllgor, i'w galw yn nghyd erbyn y cyfarfydd- iad Mehefin 2il. Bydd Cynadleddau y Gymanfa foreu a phrydnawn y dydd cyntaf, ac o dan lywydd- iaeth y Parch John Thomas, Merthyr. Hyderaf y ca ein hanwyl frawd hawddgarwch yn ngolwg yr Arglwydd i'w alluogi i fod yn bresenol, ac i roddi i ni genadwri amserol oddiwrth y Meistr Mawr. Preg- ethir yn Methania, ac eglwysi'r cylch y nos gyntaf, ac yn Methania yn unig dranoeth. Os a'r capel yn rhy fychan i gynwys y gynulleidfa, ceir digon o le i nesu hwnt. Argreffir rhaglen y Gymanfa eleni, a cheisir am docynau rhad i deithio dros y gwahanol reilffyrdd, Gwened yr Arglwydd arnom mewn natur a gras, a dysgwyliwn bethau mawr oddiwrtho. Yr eiddoch, &c., D. RHAGFYR JONES,

CYMDEITHAS DDARBODOL GWEINID- OGION ANNIBYNOL CYMRU. At Olygydd y Tyst. SYR,—A fyddwch garediced a chaniatau i mi ofod fechan o'r TYST, i alw sylw ein gweinidogion ieuainc eto eleni, at y Gymdeithas ragorol uchod, yr hon sydd wedi bod o gymaint help i'w haelodau mewn cystuddiau a henaint, ac i berthynasau y rhai hyny ohonynt sydd wedi eu galw ymaith. Sefydlwyd hi yn y flwyddyn 1884, ac ymunodd a. hi y flwyddyn gyntaf 178 o aelodau, a thalasant eu tanysgrifiadau blynyddo! o ip yr un am bum' mlynedd heb dder- byn dim allan ohoni, er mwyn ei gosod ar dir dyogel o ran ei sawd. Erbyn Tachwedd, 1889, yr oedd ei gwerth yn I,I27P os ic. Er hyny, y mae hi wedi talu rhai canoedd yn flynyddol er cynorthwyo yr aelodaumewntrallodior),&c. Erbyn diwedd Rhagfyr diweddaf (1907), yr oedd ei gwerth yn 3,705P I Is- Gofidus genym orfod dyweyd, nad yw y Gymdeithas y blynyddau diweddaf wedi derbyn y gefnogaeth a haeddai gan ein gweinidogion ieuainc ac ofnwn fod llawer ohonynt yn anturio yn mlaen i'r dyfodol, heb wneyd unrhyw ddarpariaeth o gwbl ar gyfer cystudd a henaint. Frodyr ieuainc hoff, rhoddwch ystyriaeth ddwys a difrifol i hawliau y Gymdeithas hon arnoch, a phenderfynwch ymuno a hi yn ddioed. A chan- iatau y cewch iechyd mor dda, fel na bydd arnoch angen am gynorthwy ohoni, cewch y mwynhad o helpu ereill a allont fod mewn sefyllfa wahanol i chwi, a 'dedwydd yw rhoddi, ynhytrach na derbyn.' Bydd yn bleser genyf anfon copi o'r rheolau i unrhyw frawd fyddo yn awyddus am ymuno & hi, a rhoddi iddynt bob cyfarwyddyd a allaf. Dylai enw pob ymgeisydd fod yn Haw yr ysgrifenydd erbyn diwedd Mehefin y fan bellaf, gyda thystysgrif feddygol, atebion llawn i'r gofyniadau ar tudalen 4 o'r rheolau, yn nghydag enwau dan weinidog fydd yn cymeradwyo yr ymgeisydd. Ni bydd eisieu anfon dim arian hyd ar ol y Cyfarfod Blynyddol a gynelir yn y Rhos adeg yr Undeb, canys yn hwnw y derbynir aelodau newyddion. Y mae y Gymdeithas yn addaw 128 yr wythnos mewn afiechyd am y flwyddyn gyntaf, 95 yr wythnos am yr ail flwyddyn, a 6s yr wythnos y drydedd flwyddyn, ac i barhau. Ar yr achlysur o farwolaeth aelod, telir yn ol swllt ar gyfer pob aelod ohoni ac ar ymddeoliad un o'r weinidogaeth yn 65 mlwydd oed, derbynia yn ol 6s yr wythnos tra byddo byw. Pa gymdeithas arall a wna hyn ? Yr eiddoch yn ffyddlawn, Clynog-road, Caernarfon. L. WILLIAMS, Vsg.

AT OLYGYDD Y TYST. SYR,—Mae yr un peth i ddynion dysgedig a chyf oethog i edrych lawr yn ddiraddiol a dirmygus ar y gweithiwr caled a thrafferthus, a phe gwnai y pen edrych i lawr yn ddiraddiol a dirmygus ar y traed a'r dwylaw-ni fyddai y pen yn ymdaro yn dda pe na fyddai ganddo ddwylaw a thraed i ofalu am dano a'i symud o fan i fan. A pheth wnai y dysgedig a r cyfoethog am gynaliaeth a bywioliaeth, a phob cyfleusderau bywyd, oni bai fod y gweithiwr yn pwr- casu bara chaws iddo, ie, yn pwrcasu bwyd a dillad, a holl angenrheidiau, a chysuron, a chyfleusderau, Addefaf y gwna y dysgawdwr gynorthwyo y byd yn ei flaen, trwy oleuo dynion-trwy flaenllymu eu deall, a dadblygu eu cyneddfau—eithr p'l gymhorth i gael bywioliaeth yw hela cadno, a dawnsio, a byw bywyd segur, moethus, a rhodresgar. Ac onibai fod rhywrai yn gweithio yn galed 1 bwrcasu y cyfryw angenrheidiau, a'r cyfryw foethau i'r cyfoethog, ni fyddai yn bosibl iddo eu cael. Gan hyny, dylai y cyfoethog a phawb sydd yn byw wrth waith pen, deimlo yn ddyledus iawn i'r gweithwyr o bob math, y rhai lafuriant, a thrwy eu lIafur cawn ni holl angen- rheidiau a chyfleusderau bywyd. Os ydyw yn ffwlbri o'r mwyaf, ac yn anniolchgar wch o'r gwaethaf, i'r pen i siarad yn ddiraddiol am y dwylaw a'r traed, am nad ydynt mor anrhydeddus ag efe, dylai gofio fod y dwylaw a'r traed yn hollol angenrheidiol i'r pen, ie. yn gysur ac yn hwylusdod iddo. Mae Duw wedi cyd-dymheru y corff, ac wedi gosod mwy anrhydedd ar y rhanau iselaf, felly, y niie Duw wedi cyd-dymheru y corff cymdeithasol, ac wedi gosod anrhydedd mwy ar y dosbarth isaf, y rhai yw sail yr holl adeilad, ac hebddynt hwy ni fyddai yn bosibl cael adeilad ac o'r tu arall, annoeth a ffol fyddai i'r dwylaw a'r traed i ddiraddio a dir- mygu y pen, oblegid y mae angen y pen ar y dwy- law a'r traed, i'w cyfarwyddo a'u tywys, i'w dysgu i rodio yn ddoeth ac uniawn. Y pen yw y rheolwr a'r symudydd, felly, ffol yw i'r gweithiwr i edrych i lawr a diraddio y dysgedig a'r cyfoethog, os byddant yn cyflawni goruchwylion eu sefyllfa, oblegid hwynt hwy sydd yn cyfarwyddo ac yn rheoli y dosbarth isaf; ganddynt hwy y mae yr awdurdod, oblegid ganddynt hwy y mae'r deall, gan hyny, y mae y dosbarth uchaf ac isaf yn angenrheidiol y naill i'r llall, fel y trefnir cymdeithas heddyw. Mae He i ddiraddio y dysgedig a'r cyfoethog, os mwynhant fanteision uchel, heb ofalu cyflawni eu dyledswyddau ac y mae He i ddiraddio y gweithiwr os esgeulusa weithio'n ddyfal. Tramps mewn gwir- ionedd ydyw yr uchel segur ac annuwiol, er yn trampio mewn gwychder, yn ogystal a'r tramps car- dotlyd, newynog, a haner noeth. Duw dueddo bawb i gyflawni dyledswyddau eu sefyllfa. Yr eiddoch, &c.. D. FF. DAFIS.

Y CANIEDYDD CYNULLEIDFAOL.' At Olygydd y Tyst. SYR,—Rwy'n deall fod yr holl Gyfundebau cymrei erbyn hyn yn neu wedi dewis cynrychiol^yr ,{ Bwyllgor y Caniedydd,' a theimlaf mai 'nawry^j adeg i mi gyflwyno i'ch sylw awgrymiadau buddio ar gyfer argraffiad diwygiedig ohono. Maint yr argraffiad presenol yn y Tonic So'11 ydyw 7f x 5 x i-J- modfedd. Ac os na bydd y s^j\ yn berchen ar logell o faintioli llogell poacher, by yn rhaid iddo ei gario yii ei law, neu dan ei ge3al' wrth fyn'd a d'od o'r gwasanaeth crefyddol, a hyJlY yn ami o dan anfantais fawr. ,1 Dymunwn ofyn yn ostyngedig i'r Pwyllgor newyd etholedig, roddi ystyriaeth briodol i'r angenrhe' rwydd o ddwyn allan argraffiad o faintioli dyweder yr un blygiad a'r Llyfr Emynau 6 x 5 modfedd. Gellid gyda rhwyddineb osod un fe'' mewn llogell gyffredin, a'i gario yn ddigon i angladdau, cyfarfodydd wythnosol, &c. Bydd3 cael argraffiad o'r fath yn gaffaeliad mawr, aC,^a hwylusdod neiJlduol i'n gweinidogjon, oblegid syrthia i'w rhan hwy yn ami mewn gwahanol gylchoedd amgylchiadau i 4 daro'r d6n' yn absenolde^' X dechreuwr arferol. Ac y mae cael golwg ar J 1 yn gryn gynorthwy at y gorchwyl hwnw. D'au digon o gyfoeth yn yr Enwad Annibynol i sicrha gwerthiad helaeth o argraffiad o'r fath. Neu os yw yr holl donau a'r emynau yn s*erj\ types, gallai'r Pwyllgor anturio dwyn allan argran^ ar ddalen deneu, wydn, dda, ni fyddai ei drwch °n ychydig gyda haner modfedd. »f 'Rwy'n cyflwyno'r awgrymiadau hyn i syJ. a Pwyllgor, gan gredu fy mod yn cyfleu meddy*1. canoedd o gantorion a phregethwyr yr Enwad An bynol, ac nid yw yn debyg fod gan neb wrthwynf u iad o gario llai o faich. Dygwch feichiau el gilydd.' Yr eiddoch, ARDYVYN.

PONTYBEREM. Caersalem.—Mae Cymdeithas Pobl ainc yr eglwys uchod wedi dwyn ^0 y tymhor eleni eto i ben. Teimlad P^i sydd wedi rawynhau ei breintiau y^; ^0d da oedd i ni fod yno, am ein bod wedi yn ffyddlon i'w lhwymedigaethau, a c ei meryd y fath ddyddordeb dwfn y^gd gweithrediadau. Mae'r gymdeithas wedi tori tir new3''dd yn ystod y a eiii dymhor diweddaf o dan arweiniad parchus weinidog, Mr Ben Morris, a dith annesgrifiadwy ydyw i'r ieuaio^^o aros wrth draed athraw da. Duw 0 gydag ef eto yn ei nerthu yn mhob c^LyU' wasanaeth fel yn y gorphenol. Cyc" odd y gymdeithas ar ei gwaith y^h({\l Hydref, a pharhaodd hyd ddiwedd ED Ffurfiwyd gwahanol gyfarfodydd i blygu galluoedd yr eglwys. Mae y bedwar cyfarfod o wahanol natur: barth Beiblaidd, cyfarfod gweddi, 0\ darllen Saesoneg, dosbarth dadle^f chyfarfod amrywiaethol ar yn ail fi?- dosbarth Beiblaidd yn treulio ei gyda rhan o Ddamegion Iesu Grist. un o'r dosbarthiadau mwyaf ohonynt i gyd; yr oedd wedi c0 uchel iawn yn mhrofiad pob un o'r -ce o» Ivlyfr Dr Campbell Morgan, The gae^ the Christian,' oedd gan y dosbarth oneg. Nid oes eisieu dyweyd am ggti- y llyfr hwn; mae ei enwi yn Cafwyd llawer iawn o lawenydd, a ^eu0*' had, a gwybodaeth yn y dosbarth d^jfody Cafwyd papyrau cyfoethog gan y

Wm. Lewis, D. Daniel, G. Price, Llew Owen, D. Hughes, Emrys David, D. C. James, D. J. Jones; Miss R. D. Rees MriT. H. Williams, Wm. Jenkins, Watkin Williams, J. H. Davies, W. J. Morgans C.D Wm. Davies, a W. J. Williams. Rhaid dy- weyd ein bod wedi cael papyrali rhagorol, amserol, awgrymiadol, pwrpasol, addysgiadol, ac adeiladol. Papyrau ag 61 llafur mawr arnynt. Yr hyn sydd yn drueni ydyw, na fuasai vr holl ddynion ituainc yn cymeryd dyddordeb mewn cyfarfodydd o'r fath, ac nid ar faes y bel droed. Cadeiriwyd trwy y tyrn- hor yn ddeheuig iawu gan Mr Thomas Francis, hynafgwr parod i wneyd yr hyn sydd yn ei allu bob amser. Cafwyd ganddo anerchiadau byrion, addfed, a dylanwadol, yn ystod y gauaf. Yn ei absenoldeb am ddwy noson, cadeiriwyd gan ein Gweinidog, gyda'rhwn hefyd y cawsom anerchiad bron bob nos. Yr oedd y cyfarfodydd yn cael eu cynal yn wyth- nosol. Dymunaf fendith Duw ar yr oil o'r cyfa.rfod- ydd. Melus moes eto. HEZECIAH.