Y Tyst

.DARLLB-; A SIABAD,' CAN CYNONFARDD.—Y neb a feistrolo y g\yersi ar sefvJl, agor y genau, anadiu, &c., &c, a fydd yn fuan yn Demosthunes o areittiiwr.—¥ Celt (Dr. Fan Jones), Pris 3s. I'w gael gan Joseph Williams, Merthyr,

EISTEDDFOD CHICAGO. LLWYDDIANT ARIANOL A CHERDDOROL. Chicago, lIIedi 9fed. WEL, y mae Eisteddfod Ffair y Byd drosodd bell- ach; ac fel y mae yn llawenydd genym ddeall, wedi troi yn llwyddiant mawr. Clywsom fod y derbyniadau oddiwrth y tocynau agos yn ddigon i dalu yr holl dreuliau. Cyflwynwyd mewn gwobrwyon dros 10,200 o ddoleri, ac ataliwyd tua 1,375 o wobrwyon oherwydd anheilyngdod-yn benaf, ar destynau rhyddieithol (800 o ddoleri). Aeth y rhan fwyaf o'r gwobrau am farddoniaeth a rhydddiaeth i Gymru ond enillwyd tair gwobr anihydeddus gan Gymry o'r wlad hon-y Parch Ebenezer Lowis (B), Miners Mills, Pa., 300 o ddoleri, a cherbyd gwerth yr un swm y Parch Erasmus W. Jones, Utica, 100 o ddoleri; a D. R. Williams (Index), 100 o ddoleri. Deallwn fod y tri beirniaid-Hwfa Mon, Dafydd Morganwg, a G. H. Humphrey, yn cytnno am deilyngdod cy- mharol y pum' awdl. Yr oedd dwy yn tra rbagori a.r y tair arall ond ni ystyrient fod hyd yn nod y bardd a gipiodd y 500 doleri a chadair hardd wedi gwneyd dim gorchestol iawn. Hefyd, haner y wobr o 200 o ddoleri a roddwyd i awdwr I Arwr- gerdd y Goron'-yr hyn sydd yn brawf nad yw mawredd gwobr yn sicrhau rhagoriaeth. Yr oedd y canu ya fendigedig, yn enwedig canu y meibion gwrywaidd o Gymru, a chor y merched o Gaer- dydd. Eu siomi, braidd, gafodd y beirniaid yn y canu corawl am y brif wobr o 5,000 o ddoleri-eu riysgwyliadau wedi eu codi yn rhy uchel, hwyracb, gan gystadleuaeth ardderchog y corau meibion. Ond tystiolaeth gyffredinol y miloedd gwranda- wyr oedd, na chlywyd erioed y fath gerddoriaetb yn Chicago, o leiaf, os yn unman arall. Rhodd- odd Mrs Mary Davies, Ben Davies, a'r unawdwyr cyflogedig ereill, foddlonrwydd mawr. Llon- gyfarchwn Gymrodorion Chicago ar eu llwyddiant yn darparu y fath wledd lenyddol a cherddorol i'w cydwladwyr ae ereill. DYDD MAWRTH, MEDI 5ED. Agorwyd yr Orsedd am 12 o'r gloch ar faeB ger Adeilad y Llywodraeth yn maes Ffair y Byd, Yn wyneb haul, llygad goleuni, gan yr Archfardd Hwfa Mon, yr hwn a esgynodd ar ben y maen chwyf, a gofelid am y deuddeg maen gan hedd- geidwaid y Ffair Yr oedd Samuel Job yno yn llawn nwyf ac yni fel hen Eisteddfodwr pybyr. Yn amgylchynu Hwfa Mon yr ydoedd Thalamus y Parch D. E. Richards (Ieuan Fardd), Pittsburg; Gwilym Eryri; Dewi Glan Dulas; Tegfelyn; Moriog; Cynonfardd Ednyfed Cynidr Parry, o Dakota Trogwy; Rhisiart Ddu o Fon Sciwen- ydd Gwilym Ddu o Went; Bedwelltydd Parcbn Dr Rowlands; D. T. Phillips; J. F. Humphreys, o Peru, N.Y. Canwyd y corn gwlad gan Mr Thomas Davies, South Chicago. Yna gweddiodd Cynonfardd Weddi yr Orsedd, ac wedi hyny dadweiniwyd y cledd, a gofynodd Hwfa a llais uchel, 'A oes heddwch ? A oes heddwch? A oes heddwch ?' a'r beirdd a'r dorf yn bloeddio, Oes Yna rhoes anerchiad pur dda, gan ddar- lleix anerchiad agoriadol oddiwrth Archdderwydd Cymru, Clwydfardd. Yna caed anerchiadau barddonol. Yn y cyfarfod dau o'r gloch. y llywyddion pen- odedig oeddyat y Barnydd Noah Davis, o New YOlk a'r Llyw. Arthur L. Thomas, Utah-ond y ddau yn abseuol. Arweinwyr, Cynonfardd ac Ednyfed. Cvdgauau agoriadau 'America' a 'Hen Wlad fy Nhadau,' dau arweiniad Ap Mawrth, Cyhoedd- iad barddol yr Eisteddfod Gydgenedlaethol gan y Prif-fardd Hwfa Mon. Beirniadaeth H. M. Edwards ar y cyfieithiad o'r rhiangerdd I Evangeline,' gwobr 50 o ddoleri- y ddau gyfansoddiad yn anheilwng. Gystadleuaeth unawd Contralto, Life without my Eurydice,' gwobr 20 o ddoleri. Pump yn ym- geisio. Goreu, Miss Bessie Evans, Llanfair- muallt. Sylwodd Peccerdd Gwalia fod pob un ohonynt yn deilwng o'r wobr. Cystadleuaeth Corau Meibion, heb fod dan 50 na thros GO o r if—(a) 'Cambrian Sing of Free- dom' (T. J. Divies), (b) Pilgrims' (Dr Parry). Prif wobr 1,000 o ddoleii, rhoddedig gan Mr Evan Lloyd, Chicago; ail wobr 500 o ddoleri, gyda thlysau aur i'r arweinwyr buddugol. Beirniaid, Mri John Thomas, Llundain W. L. Tomlins, Chicago; a Dr John H. Gowcr, Denver, Col. C-inodd y corau canlynol:-Citmbrian Chorus, Pittsburg—arweinydd, D. E. Davies WiJkes- barre Male Chorus-J. Lloyd Evans Penrhyn Dinorwic—Edward Broome Tabernacle Choir, Salt Lake—E. Stephens Gwent Glee Society, Edwardsdal.3-T. Griffiths; Rhoadda Glee Society —Mr Tom Stephens Iowa Male Party, Hiteman —W. B. Powell. Diamheu fod hon yn un o'r cystadleuaethau caletaf a galluocaf welodd yr Eisteddfodau Cymreig erioed. Enillwyd y wobr gyntaf gan Gor y Rhondda, a'r ail gan Gor y Penrhyn. Yn ol dyfarniad y Proff. John Rhys, Rbyd- ychain, a'r Parch E. C. Evans, Remsen, nid oedd yr unig ymgeisydd ar y Llawlyfr Cymrnesr neu Saesoneg, 'The Extraction and Career of Welsh- men,' &c., yn deilwng o'r wobr gynygiedig o 300 o ddoleri. Dau hir a thoddaidd BeddargrafE y Parch Lewis Meredith (Lewis Glyn Dyfi), gwobr 10 o ddoleri. Beirniaid, Dyfed a Tudno. Goreu o 12, eiddo Dewi Glyn Ffrydlas, Bethesda, Arfon. Cynaliwyd cyngerdd am 8 o'r gloch. Pur deneu oedd y cynulliad yn y cyngerdd, ond cafwyd canu o radd uchel. Yr arweinydd oedd H. M. Edwards. Cymerwyd rhan ynddo gan Mrs Mary Davies, Ben Davies, a Pencerdd Gwalia. DYDD MERCHER, MEDI 6ED. CYFARFOD Y CYMRODORION. Am 10.30. daeth v rhai canJvnol ac ereill vn nghyd:—Cynonfardd, Ilywydd R. 0., Ysgrifen- ydd Samuel Job; Hwfa Mon Parchn H. R. Williams, Red Oak, Ohio Joshua T. Evans, Minneapolis; John Mostya JoneF., Oak Hill T. D. Phillips RhisiartDdu oFon a W. Cidwaladr Davies, Bangor, gan yr hwn y cafwyd anerchiad addysgiadol. Rhoddodd Mr Cadwaladr Davies fraslinelliad o hanes achos addysg, ac esboniodd y Siarter sydd newydd gael ei ganiatau gan Lywodraeth Prydaip, ar ol blynyddoedd o lafur caled ar ran pwyllgor dylanwadol dan lywyddiaeth Arglwydd Aberdar. AIL GYFARFOD YR EISTEDDFOD. Am 1 o'r gloch, cymerwyd y Uywyddiaeth gan yr Anrh. David Richards, Kuoxville, Tenn. Arweinwyr, Dr Fred Evans a'r Anrh. H. M. Edwards. Chwareuwyd ar yr organ gan Organydd y Tabernacl, Salt Like City ft chanwyd y cyd- ganau 'Moriah' a 'Gloria,' dan arwtiaiad Mr Evan Stephens, Salt Lake. Caed anerchiad rhagorol gan y Llywydd, yn llawn gwreichion Cymreig; a chan yr Eisteddfod, 'Mentra Gwen,' gan Mr William Courtney, New Yoik. Yna aed yn mlaen gyda'r cystadleuaethan. I Llawlyfr Hanesyddol o'r Prif Eisteddfodau' (C/mraegneu Saesoneg), gwobr 100 o ddoleri. Beirniaid, Proff. O. M. Edwards a'r Parch H. Elvet Lewis. Tri chyfsnsoddiad wedi eu derbyn, ond y feirniadaeth heb dd'od i law. Beirniadaeth Hwfa Mon ar chwe' hir a thoddaid i I Ffair y Byd,' gwobr 25 o ddoleri. Neb yn deilwng o'r wobr, er fod chwech yn ymgeisio. Beirniadaeth y farddoniaeth oreu yn Gymraeg neu Saesoneg ar 'Cclucabus,' gwobr 150 o ddoleri ac eryr arian gan Gymrodesau Denver, Col. Buddugol o dri, G. H. Leader, Old Litchfield- place, Llundain. Can, 0 na byddai'n Haf o hyd,' gan Mr Ben Davies, yr hwn gafodd encor byddarol, ac a ail- ganodd. Pan ddaeth yr enwog Griffith R. Jones (Caradog) a'i briod, o Bontypridd, i fewn i'r neuadd, cododd yr holl dorf mewn brwdfrydedd ac yntau, wedi esgyn yr areithfa, a ddywedodd ei fod yn teimlo yo fwy I!awen o'r Eisteddfod na dim, ac na anghof- iai byth y derbyniad brwdfrydig a roddwyd iddo. Yr oedd can iached ag erioed, ac heb gael clefyd y mor, 'diolch i Dduw am hyny.' Yn ol beirniadaeth Mr Beriah Gwynfe Evans, Caernarfon, a'r Parch Jenkin Lloyd Jones, Chicago, nid oedd teilyngdod uchel yn y tair Ffugchwedl Siesoneg dderbyniasid. O'r wobr gynygiedig (300 o ddoleri), dyfarnwyd 100 o ddoleri bob un i'r Parch T. Griffiths, gweinidog yr Annibynwyr Saesoneg, Ystalyfera, a Mr John Rowlands, Ysgol Waunarlwydd, Abertawe. Beirniadaeth Hwfa Mon, Dafydd Morganwg, a G. H. Humphrey, ar osteg o englynion, 'Cyd- wybod, gwobr 25 o ddoleri. Derbyniwyd 12- eiddo Dewi Glan Ffrydlas, Bethesda, Arfon, yn oreu, ac yn deilwng. Terfynwyd trwy i'r dorf ganu Bryniau Kassia a Congress St., dan arweiniad Haydn Evans, Scrantm. Lied deneu oedd y cynulliad, ond caf- wyd cyfarfod tra dyddorol. Daeth cynulleidfa fawr yn nghyd i'r cyngerdd am 8 o'r gloch. Arweinydd, Cynonfardd. Cyfar- wyddwyr eerddorol, Pencerdd Gwalia ac Apmadoc. Yr oedd rhan gyntaf y cyngerdd yn amrywiaethol. Yn yr ail rau, cafwyd datganiad ardderchog o 'Llewelyn' Cantawd Dramayddol Pencerdd Gwalia. Cyoryehiolwyd Eleanor De Montfort gan Mrs Mary Davies; Enid, Mrs Jennie Alltwen Be'l Llewelyn, Mr Ben Davies; y Prif-fardd, Mr