Yr Wythnos a'r Eryr

Y CYHUDDIAD 0 LOFRUDDIAETH YN ERBYN DAVID ROBERTS, OERRIQ- Y-DRUIDION. Y CARCHAROR YN Y LLYS. TAFLU YR ACHOS ALLAN. Yn llys yr ynadon, ddydd Gwener, dygwyd cyhuddiad o lofruddiaeth yn erbyn David Roberts, gwas fferm, yr hwn yn Mrawdlys ddiweadaf Rhythyn, a ddedfrydwyd i 18 mis o garcharaid am roddi gwenwyn i Ellen Jones, Hafodwen, Llanfihangel, a'r hon ar ol hynny fu farw. Yna aethpwyd yn mlaen gyda'r achos. Yr oedd David Roberts yn bresenol yn y llys yn ngofal Warder o garchar Rhuthyn. Edrychai yn hynod dda, ac ymddangosai mewn yspryd rhagorol. Erlynwyd ar ran y Goron gan Mr A. 0. Evans, Dinbych, ac amddiffynid gan Mr. Trevor Lloyd (yn cael ei gyfarwyddo gan Mri. Lloyd a Roberts, Rhuthvn). Yr oedd bron yr oil o'r tyatiolaethau rywbeth yn debyg i'r hyn a roddwyd pan yr oedd Roberts ar ei brawf rai misoedd yn ol; felly, nid yw yn angen- rheidiol eu hail adrodd yma. Y dystiolaeth bwysicaf a roddwyd o du yr erlyniad oedd eiddo Dr. Medwyn Hughes, Rhuthyn, yr hwn fu yn gofalu am Ellec Jones yn ystod ei gwaeledd. Dywedodd ef mai achos ei marwolaeth ydoedd ann- hrefn yn y cylla, yr hyn a arweiniodd i ddiffyg nerth. Pan ofynwyd iddo beth barod yr anhrefn yn y eylla, dvwedodd mai y sylwedd (Sulphuric acid) yr addef- odd yr ymadawedig wrtho efddartod iddi ei gymeryd foreu v 9fed o Ebrill. Rhoddwyd tystiolaethau hefyd gan Mrs. Fanny Davies, Ruthin, yr Heddgeidwad Morris, y eyn- ringyll Roberts, yr Arolygydd Jarvis. Mr. W. Foulkes Lowe (y dadansoddydd cyhoeddus), Mr. Thomas, Hafodwen; David Roberts, Hafodwen, ynghyd a Mr. Edward Parry (is glerc yr ynadon), a Mr. W. P. Reed, is glerc y frawdlys. Wrth agor yr achos o blaid y carcharor dywedodd Mr. Trevor Lloyd nad oedd y dystiolaeth yn gyfryw ag a gyfiawnhaai yr ynadon anfon yr achos o flaen y frawdlys ar y cybuddiad o lofruddiaeth wirfoddol. Nid oedd yn y sir, nae yn y wlad, reithwyr fuasai yn condemnio David Roberts o'r trosedd ac felly, peth bollol afreidiol oedd ei draddodi i sefyll ei brawf, a thrwy hyny daflu c6st ar y wlad. Ond, a chymeryd yn ganiataol y byddai i'r rheitbwyr ei euogfarnu, ac i'r barnwr ei gondemnio i farwolaeth.nid oedd y teby- goJrwydd lleiaf y cerid y ddefryd hono i weithrediad, o blegid yr oedd amgylchiadau yr aehos yn gyfryw ag a barai i'r Ysgrifenydd Cartrefol ymyryd, ac atal i'r dienyddiad gymeryd lie. Ffolineb, felly, fyddai i'r yuadon ddedfydu y carcharor ar y cyhuddiad oedd yn awr gar bron y llys, pan pad oedd y tebyg- olrwydd lleiaf y byddai raid iddo weinyddu yn ngharchar ond y deunaw mis yr oedd efe eisoes wedi ei ddedfrydu iddo. Sylwodd Mr. Lloyd, hefyd, nad oedd archwilliad meddygol wedi ei wneyd ar gorph Ellen Jones, ac yr oedd yn anmhossibl, gan hyny, i neb allu dyweyd gyda sicrwydd mai'r gwenwyn a gymerodd yn mis Ebrill oedd achos ei marwolaeth yn mis Gorphensf. Yna rhoddwyd tystiolaeth gan y carcharor ei hun. Gwadodd yn y modd mwyaf pendant darfod iddo roddi gwenwyn i'r eneth. Y dystiolaeth bwysicaf yn ystod y prawf ydoedd yr un a roddwyd gan Mary Agnes Roberts, Hendreglan- alwen. Dywedodd ddarfod iddi, ar yr 8fed o Ebrill (y noson cyn i Ellen Jones gymeryd gwenwyn), fyned i'r Hafodwen ar gais yr ymadawedig. Tra ar y ffordd adref, dywedodd Ellen Jones wrthi ei bod yn feich- iog, a'i bod yn bwriadu cymeryd gwenwyn, i'r dyben o wneud i flwrdd am dani ei hnn. Dywedodd, yn mhellach, ei bod wedi chwilio y ty drwyddo draw am wenwyn. Yr oedd wedi cael ymddiddan gydati hewythr (Mr.Thomas Jones), yr hwn oedd yn hysbys o'i chyflwr, ac wedi iddi ei adael ef, ei bod yn teim- lo tuedd i gyflawni hunanladdiad. Darfu i'r dyst ei rhybuddib i beidio gwneyd dim o'r fath, a pharodd hyn i Ellen Jones ddyweyd ei bod yn teimlo rhydd- had ac esmwythad mawr wedi cael o honi ddyweyd ei helynt wrth arall. Wedi i R.O. Roberts, cbwegnwyddwr, Cerrig, roddi t tystiolaeth, ymneillduodd yr ynadon i ystyried eu dedfryd. Ar eu hail ymcldangosiad VJQ y !hs, dyw- edodd y Cadeirydd eu bod yn gwrthod traddodi y careharor i sefyll ei brawf am lofruddiaeth gwirfoddol a'u bod, trwy fwyafrif, yn taflu yr achos allan. Derbyniwyd y dyfarniad gyda chymeradwyaeth. Yna symudwyd Roberts yn ol i garchar Ruthin Yr ydym yn deall fod cyfreithwyr y carcharor yn bwriadu dwyn yr achos rhag blaen i sylw yr ysgrif- enydd cartrefol, gyda'r amcano gael Roberts yn rhydd Y mae tystiolaeth Mary Agnes Roberts wedi taflu goleuni newydd ar yr achos, a bydd i'w thystiolaeth hi gael ei anfon i'r Swyddfa Gartrefol, gyda'r amean hwnw.

TORIAD DYDD. ALAw-I'Toriad y Dydd." (Trofniant Emlyn Evans). I. Mae Cymru wedi deffro 0 aua'i thrwmgwsg hir, Ac ysbryd rhyddid fel yr haf Yn cerdded drwy y tir; Mae'i hawliau yn y golwg, Fel gwenau haul ar fryn- A'i Harwyr-fel am ado'u bedd- Sy'n defFro yn y glyn Nid ofer fu y brwydro— Nid meirw doniau'i phlant- Mae Cynlas anwyl eto'n fyw, A'i araith ar ei fant Hawddamor! Blentyn Meirion Anwylyd Cymru Rydd Symudir gorchudd tir dy wlad- Ni welwn DORIAD DYDD. II. Mae I)ysg yn.cyniweirio Drwy Gymru, yma thraw A chrefydd—i'w sancteiddio hi- Yn cerdded law yn Ilaw Dwed llais y Golofn heddyw Yn g.roew wrthum ni:- "Diwallia'thfda;:wl, 0 fy ngwlad, "Ond cofia Galfari Sancteiddrwydd ddyrcha wledyddr "A'u bri yw Rhin a Moes "O cod dy olwg, Wlad y Gan, At Iesu Grist a'i Groes." Hawddamor, Blentyn Meirion! Anwylyd Cymru Rydd Symudir gorchudd Tir dy wlad- Ni welwn DORIAD DYDD JOHN T. JOB.

",J EDRYCHWN I IYNY. ALAW-" Llwyn Onn." (Trefn. D. Emlyn Evans.) I.. Edrychwn i fyny mae llewyrch gobeithion Yn cerddedyn dirion dros fryniau ein gwlad; Os bedd i'n Harwcinydd a dorwyd ym Meirion, Ei yabryd syla galw y genedl i'r gad; Ar waethaf y cwmwl, daw'r wawr i oleuo, Ar waethaf y Uwydrew, daw'r hafddydd i'r ddol; Cydsafwn! cyd-ddringwn! heb feddwl am flino! Awn rhagom, awn rhagoni, heb edrych yn ol! II. Edrychwn i fyny! er mwyn ein Harweinydd Cydweithiwn dros Gymru, ein Cenedl, a'n Hiaith Nalaeswn exn dwylawwrth ganu ei glodydd, 1a Wrth gofio ei enw, O! Qohwn ei waith! Adseinied ei eiriau o galon i ealon, Goleued y bryniau wrth gofio ei wedd; Cydsaiwn! cyd-ddringwn! mae'r -4 bachgen o Feirion," Yn arwain ymlaen, er ei ddodi mewn bedd. ELFED. Hydenr y bydd. 1 b3>wb ddyscru y 2ciria.11 hvn fel at* l Sv VW hwnwfXh fL<ft? ^,5 g0l0fn' c^ys yn sicr nis gellir cael 1 arllwys allan ein teimladau cenedlaethol, fel gwlad ° bobl. ar yr amgylchiad dyddorol liwn.

Y DRAW ar ROLL-TOP DESK yn Corwen. Dymunir hysbysu fod y Draw uchod wedi ei gohirio byd Nos Lun nesaf, y c; o Hvdref. °LE Skins (dry) wanted. Best price given. EAWLINS,?, Fort Street, Spitalfields, London, E.