Yr Wythnos a'r Eryr

CERRlG-Y-DEUrDION. feiyu^&ad Difrifol. y° ein 'hifyn diwedd- it,0' Ut> DaviJdLgyI1 Roberts> Cerrigydru- Utl blapn ,berts, Berthlwyd, i'r ddalfa f j"a.u 1 Ellpn°T° ar y cyhuddiad o roddi cyff- ^ibeQ anrri vnps> Haf°dwen, Llanfihangel, ^for gerhr^ y ithlon. Wedi dwyn y car- •^ddyjjrt pQ yr Ynadon gohiriwyd ei achos i?ar y Fain^ l?er diweddaf, pryd yr eistedd- J^-Jones ^r°" Pugh (cadeil7dd). w- ■fc^ythpH/q a- J0'10 Roberts. Erlynwyd t>. Di„K™!eidwaid gan Mr Aneurin O. ard Rob'0 aC amddiffynwyd gan Mr Rhuthyn. ei bod v g/nta^ ar Ellen Jones. Dywed- eo, Llnicu' orwyn gyda'i hewythr yn Haf- ^tycarch Yr oedd David Rob- e' Daeth ar°r' yn gwasanaethu yn yr un *e<^af. onrf^n° yn m*s y Avvyddyn ddi- i hyn y!^oedd wedi bod yno yn flaen- § ef °eddwn yn bur gyfeillgar pS^rach y tyst* Aethum i'r gwely gan na§ arfer fis i nos Fercher diw- s6t^ RnKa e'tn'wn yn dda iawn. Ar- °Qd v 6rtS ^'ned a^an gyda'r gweision a '• Da n?s.0n hono dychwelodd o flaen j?edd\vn Vr> ''ra hystafell wely a gofynodd rk ^avvn. pWae^- Atebais nad oeddwn yn »»es^ni, ofynodd drachefn beth oedd y J^Oq o f ywedais fy mod yn dangos ar- J^°dd nn^° yn y ffordd deuluaidd. Dy- Hae?dwnitiau°e<J? hyny yn wir' <<Ydyw'" to asWn w j- Gofynodd i mi wedyn paham p,e<iais iQa dyweyd wrtho cyn hyn. Dy- i Vntai na^ 0eddwn yn s,*cr ° hyny. At- Rael "uasai wedi rhoddi rhywbeth "edi d gael gwared a'r plentyn pe buaswn j)edodd y l Wrtho yn nghynt. Wedyn dy- ^dreio 0,UaSai yn rhoddi rhywbeth i mi » e^* Gofynodd i mi a fi C^a's ytin lgaet^ 1 blentyn cyn Calanmai. a5s?' yn m acaoj- Dywedodd drachefn na eo/ne^ ^wrdd cyn Calanmai, ond v °^d hvr,0 Ra We^WD ef ar oi hyny. Dy- k ^Ser vm ^r^yf lawer gwaith. Yn ystod flj Arlri a fi i gymeryd rhyw- h 0t> iawSWa^S ^nau' ond n^d oeddwn yn ,e0derfyn ,n. ar y cyntaf. Yr oedd ef yn G-,flawn' ac nid oedd genyf unman i 0(i(iais ef jr\odd 'l am fenthyg swllt, a 'la,0e(^d ean!^ ddywedodd i ba am can rAj^yweri^0 e' e^sie"> ac ni ofynais iddo. S'j?* Tchwaith beth oedd am ei v! ^eni-i-, 0eddwn ya flaenorol i hyn rin feU odH °a arian iddo- Aeth allan o'r ^hvveiVfjeutu II' cyn ^'r gweision eraiii tlercbieUa .Ar yr 8fed o Ebrill galwodd hon0 0,1 m §we^ed) ac aethum inau y 'Roberts /W ^le'3rwng aaref. Arhosodd i allai?n y noson bono tra yr aeth ^Qed' n 0edd wedl dyfod ^'r ty cyn ai S'a's botpif30, ^an aethum i'r ystafell fv m £ c5an ddang°swyd)ar y gad' hn ^1 Di k Wed^ dyf°d 1 benderlyniad ^tl0- Y boi- mera^S chynwys y noson o, Arfr,teu di]ynoi codais am 6 i gyneu n^° eu hI'aCl y gweision ydyw ly. Y ~s§ldiau yn y ty, weithiau yn y ty P°b. un ohonynt, oddigerth Vq v rr y^ r^oddi eu hesgidiau ar eu lKty bob Kegln* yn myned i'r ty- ri;°berts Vn 0reu 1 gvrchu dwfr, ac y mae D, yno i ?wybod hyny. Y boreu hwn vsrv^n ddistaWlS8° am draed- Gofynodd i y bnt-d W a oeddwn wedi cymeryd cyn- N,f'e- "Naddo," meddWD. "Cyra- drtr°^Qd iUIymeryd e'°h dewis, yr wyf yn In yvvedyd rh dd-" Ni chafodd atnser i A^clatp,, a^°.r' §an fod y dynion eraill yn aj! 01 hyn rhoH?th' Aeth yntau gyda hwynt- j y botej o' s y teeell ar y tan a chyrch- Vfg-'paQ de JStafelL Tywalltais ei chynwys Aa'S e^* W1 ,°dda'3 ychydig ddwfr arno, ac yn^ .) ei yfed cymerwyd fi yn wael. ^yoais rrge§'n> ond n's gailwn weithio. fiaf,1 0honvnt1,JnJ y- grisiau> 0Rd wedi esgyn if a'sarfv 'ethais fyned yn mhellach, a GofyWy^'lr'. Cynorthwyodd fi i ivned y^odd i mi deirgwaith a oeddwn wedi cymeryd rhywbeth, a'r trydydd tro dy- wedais fy mod wedi cymeryd rhywbeth a roddwyd i mi gan David. Wedi hyn yr wyf yn cofio i Dr Davies ddod ataf. Wedi yfed y botel taflais hi ymaith, ond nid wyf yn gwybod pa le y disgynodd. Wedi i Mr Edward Roberts groesholi y tyst galwyd ar Thomas Jones. Dywedodd- Yr wyf yn byw yn Hafodwen, ac Ellen Jones sydd yn cadw ty i mi. Y carcharor oedd y prif gertiwr. Ychydig ddyddiau cyn y gfed 10 Ebrill yr oeddwn wedi amheu fod rhywbeth yn poeni Ellen, ond gofynais iddi y Llun blaenorol. Ar y gfed gwaeddodd Ellen, Ewythr anwyl, codwch, yr wyf yn sal iawn." Codais ar unwaith a rhedais i'r passage. Yno gwelais Ellen ar y grisiau mewn cyflwr rhyf- edd iawn. Ymddangosai fel pe yn analluog i fyned i fyny nag i lawr y grisiau. Cynorth- wyais hi i fyny. Gofynais iddi beth oedd yn bod. Dim byd," meddai. Gofynais iddi yr ail waith, Yr oedd yn boeth iawn. Pan aethum i lawr y grisiau i gyrchu dwfr iddi, gwelais gwpan ar y bwrdd. Sylwais ar y cwp- an a gwelais rhyw liw melyn ami. Aroglais hi, ac yr oedd arogl anhyfryd ami. Ofnwn fod Ellen wedi cymeryd rhywbeth. Wedi hyn aethum a'r dwfr i fyny iddi, a gofynais iddi a oedd wedi cymeryd rhywbeth Dim ateb. Aethum i lawr wedyn ac i ystafell fy mam. Nid oeddwn yn hoffi dyweyd y cwbl wrth fy mam, gan ei bod yn 88 mlwydd oed. Gofynais iddi godi, gan nad oedd Ellen yn teimlo yn dda iawn. Aethum i fyny at Ellen wedi i bawb gael boreu-bryd. Dywedodd ei bod yn wael iawn. Dywedais inau wrthi fy mod yn sicr ei bod wedi cymeryd rhywbeth. Wedi gofyn y trydydd tro dywedodd fod David wedi rhoddi rhywbeth iddi. Yr oedd ei llygaid a'i gwefusau wedi chwyddo. Gof- ynais iddi a hoffai weled meddyg. Cyrchais Dr Davies, a daeth yntau ar unwaith i Haf- odwen. Yna anfonais am y Rhingyll Rob- erts, Cerrig. Daeth yntau yno a gofynodd a oeddwn wedi dyfod o hyd i'r botel. Pa botel ? meddwn. Ni wyddwn am dani hyd yn hyn. Chwiliais am dani gydi'r Rhingyll, ond gan fod eira yn gorchuddio y ddaear ar y pryd rhoddwyd i fyny chwilio. Wedi hyny cefais hyd iddi. Dr Davies a dystiodd iddo fyned i Hafod- wen ar y 9fed o Ebrill. Gwelodd Ellen Jones a chafodd ei bod yn dioddef oddiwrth effaith gwenwyn. Rhoddodd iddi y feddyginiaeth arferol a roddir i rai yn dioddef yn gyffelyb. Y Rhingyll Roberts a dystiodd iddo hys- bysu yr Arolygydd Jarvis, Llanrwst, wedi iddo dderbyn yr hysbysrwydd am y digwyddiad. Ymchwiliodd i'r achos. Gwelodd y dillad a wisgwyd y noson hono gan Ellen Jones, ac hefyd yr hyn a daflwyd i fyny ganddi. Cym- erwyd gofal o hyn ac anfonwyd ef gyda'r heddwas Morris, Pentrefoelas, i'r Arolygydd Jarvis, Llanrwst. Holwyd Ellen Jones gan y Rhirigyll, a chyfaddefodd hithau ei bod wedi cymeryd rhywbeth. Y dydd canlynol derbyniodd y Rhingyll y botel a ddangoswyd yn y llys. Anfonodd hono i'r Arolygydd. Yn ddilynol derbyniodd wys i gymeryd y car- charor i'r ddalfa, yr hyn a wnaed ar y i3eg. Wedi ei gyhuddo a'i rybuddio yn y dull arfer- ol atebodd, Yr wyf yn lan oddiwrtho." Tystiodd yr heddwas Morris, Pentrefoelas, iddo gymeryd y chwydfa a rhan o'r dillad i Lanrwst, Yr Arolygydd Jarvis a dystiodd yn mhellach iddo eu cymeryd i'r dadansoddwr ar y i4eg. Mr Lowe, dadansoddwr (analyst) dros sir Ddinbych, a dystiodd iddo dderbyn y dillad a'r hyn daflwyd i fyny, yn nghyda'r botel. Wedi ei harchwilio cafodd mai cynwys y botel a'r staen ar y dillad ydoedd sulphuric acid. Rhoddwyd tystiolaeth pellach gan David Roberts, gwas arall yn Hafodwen. Wedi gwrando'r tystiolaethau, ac wedi i Mr E. Rob erts bleidio Di-euog," taflwyd y carcharor i sefyll ei brawf yn y Frawdlys a gynhelir yn Rhuthyn yn Mehefin. Gollyngwyd ef yn rhydd ar feichiau o £ 200.