Yr Wythnos a'r Eryr

• MESUR ADDYSG. Mr. Gol,—Yn y ddwy adran gyntaf o'r CI Nodiadau Cyffredinol," yn yr Wythnos A'R ERYR am y 7fed cyf., y mae sylwadau con- demuiol ar y Mesur Addysg, a phwy bynag sydd yn gyfrifol am y cyfryw syniadau, hyd- craf y bydd iddo roddi atebiad eglurhaol i nifer o gwestiyDau sydd yn cyfodi yn naturiol oddiar y nodioD crybwylledig. Gan fod lladrad ac anghyjiawndcr" yn weithredoedd anghyfreithlon, Yn iaf, gofynaf fod i'r cyhuddiad hwn gael ei egluro a'i brofi yn ei gymhwysiad at y Mesur Addysg. Yn 2i1, rhoddir anogaeth i'r bobl i roddi anufudd-dod i'r brenin, a thori y gyfraith. Os ydyw yn iawn i'r gyfraith gael ei thori mewn anufudd-dod i'r brenin, pa fodd y mae an- rhydeddu y brenin mewn ufudd-dod i orch- ymyn yr apostol ? Yn 3ydd, os oes miiiynau o ddynion da ydynt a'u cydwybodau yn cael eu sathru gan y Mesur anghyfiawn hwn, ac yn penderfynu ra thalant y dreth," gofynaf beth sydd yn y Mesur yn "sathru ar gydwybodau dynion da?" Pwy ydyw y dynion da y cyfeirir atynt-ai yr Hethiaid, yr Amoriaid, &c., pa rai sydd yn gwrthryfela yn erbyn dysgeidiaeth gristionogol ydynt ? Yn 4ydd, Pa fodd y gall addysg gristionogol "ddysgu plant bach yr Ymneillduwyr i daflu anfn ar grefydd eu tad a'u mam," os bydd y cyfryw yn Gristionogion ? Yn 2ed, Os nad yw y cyfryw rieni yn Grist- ionogion, beth ydyw yr arfau a roddwyd yn nwylaw Cristionogion i ddistrywio y rhai di- gred, a pha fodd y mae defnyddio yr arfau hyny o dan deyrnasiad yr efengyl ? Yn 6ed, pa un ai cydwybod y digred ynte cydwybod y credadyn sydd yn haeddu mwyaf o barch a chydymdeimiad mewn teyrnas grist- ionogol ? Bydd atebiad i'r nchod ar seiliau ysgryth- yrol yn dderbyniol. E. ROWLANDS. OJr braidd yr ydym yn teimlo fod y gofyniadau uchod yn deilwngo syiw, ond rhag i'r ffol fod yn ddoeth yn ei olwg ei hun, atebwn rai 0 hon- ynt rnor fyr ag y gallwn. 1. Mae "Deddf Addysg 1902," wedi ei gwneud yn bwrpusol i gario allan anrgaeth Iarll Salis- bury yn ei aneichiad i'r "Gymrleithas Genedl- aethol er hyrwyddo addysg y tlodion yn ol eg- "wyddor Eglwys Loegr," yu 1895 Dymaddywed- odd,—" Eich gwaitfa ddylai fod, cymeryd i fyuy y Byrddau Ysgol. Cynierwch hwy i fyny dan yr hen ddeddf, cyme; web hwy i fyny dan y ddeddf newyrid cloffwch hwy yn eu cyllidau atalivtch en dadblygia,d cedwch eich cnu eich buuain A thrivy bob raodd gadewch i ni gael yr hyn oil a allom mewn cyfraniadau hel- aethach o'r cyllid cyhoeddus." Dyma yn gymwys yr hyn yr aracantt y d(ieddf bon ei wrie'uttiar- "cymeryd i fyny," "cloffi," "ataJ," dwyn oddiar y wlad.. a dinystrio y Byrddíiu YsgoJ, a dwyn aiiari ) cyhoedd 1 qadw ysgolion sect. Nid yw o ddim pwys gan y Llywodiaeth orthrymus bres- enol fIll y w lad yn hoffi y Byrddan Y sgol, a'u 4" er amser eu sefydliad yn 1870 wedi bod o fendith anuhraethol iddi, sc wedi gwneud gwas- aimeth i addysg iizt welwyJ ei gufelyb yn holl iiaiies y deyruas. 0 Oil, "ymaith a hwy! er mwyn i ni gael y tir i ni ein hunain; a chan fod genym fwyafrif yu y Senerid all gario y peth a fynom, gadewch i ni fauteisio ar y cy fleusdra i aathrn Anghydffurfiaeth, ac i broselytio pawb yn Eglwyswyr. Amcan addefedig cynllunwyr y ddeddf ydyw lladrata ein plant, ac er IUwyn ^allu gwneud byny, rhaid lladrata ein harian iefyd. Gorfodir Ymneillduaeth i dalu am ei chrogbren ei hun. Trwy bob oodd," teg ) i eii annheg, nid oes dim gwahaniaeth. canys y mae yr amcan yn eyfiawnhau y medd, yu ol syniad larll Salisbury. Os narl yw hyn yn "lladrad ac au- ghyfiawnder," nid oes ystvr i'r geirian. 2. Os yw y gyfraith yn anghytiawn, ac y mae lion felly tu hwnt i bob dadl; ac oa yw yn ceisio Igenyna fathru dan ein traed a gwadu aiD heg- wyddoriou gwerthfawrocaf a mwyaf cysegredig, ein dyledswydd yw anufuddhau iddi, a cbymered y brenin ei siawns am ei anrhydedd. Onid felly y gwnaeth Cranmer, Latimer, Hooper, a Itidley? jkc yn wir, onid felly y gwnaeth yr Apostol ei thiu? A pha beth yw gwera hanes Dai.iel a'r tri Marie 1 S. Beth sydd yn y Mestir yn sathru ar gyd- wybodau dynion da ? yu wit. Mae y Mt-sur jn rhoddi llywodraethiad addysg mewn wyth mil o blwyfydd yn Lloegr a Chymru yn hollol yn llaw yr Eglwyswyr, tra yn gorfodi Ymneillduwyr y plwyfydd hyny i dalu at gyoal yr ysgolion; a chan fod y llywodraethiad yn eu dwylaw hwy, gallant ddysgu Pabyddiaeth lhonc yn eu hyagol- ion, fely gwneir mewn 11awer o engreifftiau allem enwi. Haerir, hwyrach, fod y Mesur yn amddi- ffyn ac yn parchu cydwybodau rhieni Ymneill- duol. Na, na, fe ddirmygir ac fe ddiystyrir plant rhieni felly yn y dyfodol fel yn y gorphenol, mewn canoedd o achosion. Galiem ddyfynu hanesion gwirioneddol am ymddygiadau felly sydd yn ddigon i beri i waed y stoic mwyaf ferwi yn ei wythsnau. I ddwylaw y bobl drahaus hyn y mae y Mesur wedi cyflwyno addysg ein plant. Nid ydym yn bwriadu ateb rhan olaf y cwestiwn hwn, dim ond yn unig ddweyd nad yw awdwr Philistaidd y cateciam hwn yn deilwng i'w gyd- maru am foment a'r anheilyugaf 0 honynt bwy. 4. Addysg Gristionogol" yn wir A wyr E. R. rywbeth am helynt Dorchea er? A wyr ef fod 9600 o glerigwyr Defodol yn eglwysi ein gwlad ? y rhai a fyddant yn aicr o ddefnyddio pob ystryw i babeiddio yr ysgolion fydd dan eu gofal. Gosodir croepau i fyny yn nrysau yr ys- golion, a gorfodir y plant, ie hyd yn nod y rhai o dan "adran cydwybod" i ymgrymu iddynt Erchir iddynt fyned i wasanaeth yr Offeren, a rhoddir iddynt gyfarwyddiadau manwl pa fodd i benlinio, ymgrymu, croesi eu hunain, &c., gan derfynu gyda chyfarwyddiadau i'r plant droi i'r Dwyrain ac ymgrymu i'r allor sanctaidd cyn gadael yr Eglwys a dysgir hwy i ddywedyd yn uehel "IIentfych Mair," ar ddiwedd yr ysgol. Mae hyn yn cael ei wneud yn awr mewn llawer He, hyd yn nod yn Nghymru, a pha faint mwy y gwneir hyn o dan gysgod y ddeddf newydd ? Addysg Gristionogol Nage, nage, eithr yn hytrach cabledd ac eilunaddoliaeth. Nid yw yn werth ceisio y ddau gwestiwn olaf Boed hysbys i E. R, fod rhieni. Ymneillduol ein gwlad yn fit gwell Cristionogion a chredinwyr nag y gall ef byth fod tra yn bwrw allan y fath ensyniadau brwnt ag a gynwysir yma.

PRIODASA U. Ion. 16, yn nghapel yr Annibynwyr, Bala, gan y Parehn. T. T. Phillips, B.D., ac E. G. Jones, Cwmtirrnynach, Mr. David Jones Williams, Llwyn- ybrain, Bala, a Miss Ellen Jane Jones, Brynbrith, Corwen. MAEWOLA ETHAU, Ion. 17, yn 64 mlwydi! oed, Mrs. Anne Jones, priod Mr. John Jones, Penrhiw, Bala. Ion. 18, yn 59 mlwydd oed, Mrs. Eilen Jones, 6, High Street, Bala. Er serchus gof am CBATILOTTE GLADYS, Merch fecban John a C. Williams, Coach Builder, Corwen, yr hon a :vhrf:yddot1,¡ a damwain wrth ddod o'r ysgol ddyddiol Ion. 9fed, 1902, yn 6 blwYdd oed. Eieri, peidivrcb wylo, mae'eh plentyn yn y nef, Y pellder rhvngoch heddyw ond cam yn unig yw, Er fod y cam yn ormod i ddod yn ol o'r nef, Mae'r ffordd yn ddifcon agCls i fyned ati i fyw.

-T CERRIG-Y-PRUIDION. COR MEIBION UWCHALED.—Mewn pwyllgorau a gynhaliwyd yn y Cerrig yr wythnos ddiweddaf, penderfynwyd sefydlu Cor Meibiou o bigiou can- to: ion dosbarth Uwchaled. Bydd y cor yn cael ei gario yn mlaen ar lineliau cewyddion, yr hwn fydd yn rhifo tua 70 o gantorion wedi en dethol gan bwyllgor, a kvdd y cor yn dewis ei arwein- ydd trwy bleidlais, Nos lAu NESAF, Ion. 22, am 7.30, yn yr Ysgol Genedlaethol, Cerrigydruidion. Llywydd y Cor fydd Mr. Alexander Cross, Cerrigydruidion. Cadeirydd y pwyllgor ydyw Mr. D. Jones, Brynsaint, ac y mae y Noddwyr yn cynyddu yn ddyddiol, ya mysg y rhai sydd wedi dod yn barod y mae Mil. S. Parr-Lynes, Garthmeilio Mr. J. Roberts, Y.H., Clusty- blaidd (Cadeirydd Cyngor Dosbarth Uwchaled); Mr. J. Roberts, Y.H., Pentrevoelas (Cadeirydd Cyngor Dosbarth Llamwst Mr. W. R. Parry, M.P.S., Queen's, Cerrigydruidion. Addefir gac bob beirmaid cerddorol sydd wedi ymweled &'r wlad fod yma y lleiaiau goreu allan OLd iddynt gael ymarfe.-iad. ac y mae y ffaith fod y bonedd- igion uchod yn noddi y symudiad yn profi yn eglur eu bod yn credu y gwna les i fechgyn ieu- aine y wlad.—GOHEBYDD.