Y Werin

JACK Y LLONGWB CLOCH Y BEICIWR A'l GARIAD. Mewn lie heb fod gan' milltir o Nefyn y mae geneth ifanc yn arfer mynd i dy capal yn y wlad i wadshio'r gethwrs. Pan oedd hi am fynd yno yn ddiweddar, a phan yn dresio—rhaid dresio yn steilish iawn i weld gethwr l-daeth hen gaJon felus iddi hi i lawr yr aJIt yn ymyl, ar ei feic, ac wrth iddo basio dyma fo yn canu ei gloch. Tybiodd pawb ereill mai Humphrey Jones oedd yno hefo Tan yn gwerthu bara. 'Roedd y beiciwr wedi dwad o B i, er fod y gwynt a'r gwlaw yn ei erbyn o. Aeth o a'r ferch ifanc am y capal, ond yn ngwaelod yr allt, dyma nhw yn mynd i orphwys ar y set bran yn ochor y ffordd. Cafwyd oedfa yno yn lie yn y capal, ac ar 01 terfyn oedfa y capal ac oedfa 'rawyr agored, dychwelwyd at y ty. Cafwyd swper. Deydodd y cyfaill beicyddol wrth fachgaa. arall, "Paid a deyd dim am hyn wrth neb." "Rhaid i ch'i fynd rhyw ffordd arall i garu tipyn, os am osgoi rhag Jack y Lkmgwr," meddai y cyfaill.

MORFA BYCHAN A'R COAST. Rhyw noson fawr mi 'roedd yma holi I mawr beth oedd yn nglan y mor. Gwelid lanterni yn gwibio heibio eu gilydd. Mae lajiterni beiseicls wedi dwad yn handy y nosweithiau hyn i gael allan lie bydd broc y mor. Mae oefnder J- wedi gwelad yn y ddrws ag oedd wedi ei baentio yn, nek wedi cael ei got tario gan rywrai. Beth amser yn ol yr oedd y drws hwn wedi cael ei rwymo hefo rhaff fawr, fel petasai o am ffoi o'r lie. Da oedd gan y cefnder ddeall fod pob peth yn ol reit yn yr hen stryt.

NEFYN, Y MORFA, A'R CYLCH. Bydded hysbys i bawb mai nid smac burum sych yd!i'r smac hon. General cargo ydi llwyth y smac bob amser. "Stick to the COW" ydi hi ymahyny ydi, sticio yn y general cargo. Wyr y boss ddim byd am furum sych mwy nag am rhywbath arall. Y boss ary" i ddweyd be' sy' i fod yn y smac a faint sy' i fod, a neb arall. Mae'r hen gaptan o'r T- M—— wedi cael ei blesio yn ofnatsan gan y lecsiwn. Mae gyno fo feddwl mawr o Dr Thomas am i'r olaf weithio mor ardderchog o du Lloyd George. "Gweithiodd bovs Nefyn a'r Morfa yn Aendigedig, fachgan, ebai y captan wrtha'i. "Welsoch'i 'rioed y fath weithio. 'Doedd y Toris ddim mewn can' milltir iddyn'hw. Mi 'roedd Dr Thomas, D. R, Davies, Owen Williams, a W. Jones cystal a hanar cant o Doris hefo'u gilydd." Trefn y te parti oedd, y plant yn gyntaf, y bobol mewn oed wtedyn, a'r merchad yn ddweutha. Te ardderchog gafwyd. Fel y mae y merchad bob ainsar yn smartiach na'r dynion, felly y buont y tro hwn: cad- wasant bctiad o jam marrow. Trwy fod y merchad wedi penodi dau lano ifanc i dendiad arnynt, fe ddarganfyddwyd y jam. Llongwr oedd un bachgen a siopwr oedd y liali, ystalwm. Adwaenwn R. Thomas yn dda. Derbyn- iodd o fedal am achub criw Hong o Norway. Hefo'r agerlong "Pfydain" yr oedd o ar y pryd. Byddai yn Leicio edrach ar ddyn a fyddo wedi bod o wasanaeth gwirioneddol yn ei ddydd. Can lleied o honom ni sy' wedi gneyd dim i dynu sylw y byd! Mab i R. T. ydi H. T., yr hwn oedd hefo holl griw y "North Cambria" yn yr hospital yn Limerick. Dyna'r adeg y collais i fwyaf o fy ngwallt erioed. Joli ffelo ydi H. T. 'Roedd cyfaill i yn gofalu am y twb golchi yn y tie parti uchod. Hwyrach ei fod o yno er mwyn cael lwc owt am wraig. Mae rhai bechgyn yn meddwl mai ar yr hool neu yn y parlwr y mae modd barnu hogan ora; ond ereill a gredant fod ei gweled wrth y twb golchi yn rhoi gwell cyf- leusdrao lawar. Ar ol y te parti cafwyd cyfarfod da iawn. Hyderir y daw yr hen arweinydd buddug- oliaefchtis G. J. yn mlaen gyda'i gor at frwydr fawr y Calan.

ROWND RHYDYOLAFDY. Rhyw nos Sadwrn 'roedd beiciwr yn mynd1 am B-. Gwelodd beth gwyn ar ganol y ffordd, a dychrynodd gymaint fel y ceisiodd fynd dros y wal a'i feic hefo fo, ond meth- odd. Ar hyn dyma ddynas yn dechreu 'sgrechian a rhedeg. Da iawn iddi hi oedd fod pobol yn cael dillad newydd y noson homo, neu ni fuasai goleuni yn bod yn unlle. Mae yma ferched yn rhodio oddiamgylch gan gario gyda nhw linyn mesur. Chwar- af-wrs harmoniums fydd fwya' dan y llinyu. Mae'n bryd i'r llinyn gael cot o farnish bellach, trwy fod cymaint o iws arno fo. Mae rhai pobol i;w ca«l sy' mor wirion a meddwl mai lie i chwerthin am ben pobol yn ceiaio bod o wasanaeth yn yr addoliad trwy ohwarae harmonium ydi capal. Os bydd y pen yn wag bydd y geg isio dangos ei bo<3 hithau fel y pen. Dyna'r rbeswm y chwerthir gan rai pobol. Gofynodd Bila i Goff sut bhwaraewrs ar yr harmoniums ydi'r ebwaraew. ac mae hwnw wedi deyd mai rhai da iawn. Cofier fod Goff m boss ar y chwarae yma, ac y gwyr o pwy ydi pwy.

CWYNWCH WRTH Y BOSS. Os bydd rhywbeth heb fod yn iawn yn nglyn a'r smao yma, yn ardaloedd Nan tile, enfoner at y Boss i G'narfon, ac nid ata i. Os wethir cael digon o'r "Werin," waeth heb gwyno wrtha'i: cwyner wrth y Boss. Fo ydi'r dyn i wella petha.

NANTLLE A'R CYLCH. Da iawn gen i welad fod O. H. H. yn gw-ella yn dda. ar ol y cwymp a gafodd wrth do wad 0 gapel. H-. Mae damweiniau ar dir ac ar for, yn y chwaral ac ar y stryt. Mae llawar o gyfoillion anwyl oedd gen i yma wedi oael eu colli o'r gymydogaeth. Ond does mor help. Dyna hanas y byd. Mae'r byd fel llong. Buom hefo llong ag oedd yn 45ain mlwydd oed. Cariai 15eg o griw. Bernid fod 675 o griw wedi bod hefo'r hen long hone yn ystod ei hoes. Cafodd rhai o honyn nhw eu lladd ar ei bwrdd, bu eraill foddi, bu eraill farw o haint neu o rhyw saiweh arall. O'r diwedd! aeth y llong ar dan, a bu diwedd ami hi. Felly am y byd yma. 'Dwn i ddim faint o griw sy wedi bod ar ei fwrdd o. Ond gwn hyn fod rhai wedi cael eu lladd yno, eraill wedi boddi, craill wedi marw o bob math o salwch. Mi aiff y llong yn hen rhyw ddiwrnod, a cha'i lloegi. Th1. gen i welad fod H. Rees, R. W. Jones, R. M. G., W. G. Jones, ac 0. J. Hughes yn parhau i fod yn rhai o griw hen long fawr y byd yma. Pan y byddai yn taro ar y boys caredig yma, mi fyddan yn fy nghateceisio i yn ofnatsan, rhywbeth yn debyg i hyn: 0 b'le rwyt ti yn dwad, dwad? I b'le rwyt ti yn myn'd? Lie 'roeddat ti neithiwr? Wyt ti'n iach? Sut mae Bila ? Ydi Jim yn ol reit ? Sut ffreit- iau sy' 'rwa.n ? Faint wyt ti am aros ? Rba:d i ti ddwad acw yn wir, cofia. Mae'r Pabyddion yn credu mewn cyffes- gell, hyny ydi, y gellir myn'd i'r nefoedd trwv dalu i'r offeiriad yn y cyffesgell am faddeu PEtChod. Po fwya o bres a roddir i'r offeiriad, mwyaf o freintiau a geir yn Eg- lwys Rufain. Pres sy'n dwyn breintiau yno. Ond, be' ydw'i yn son. 'Does dim isio myn'd i Rufain i gael gwelad peth fel hvn. Ewch i amball i gapal Ymneillduol, a chewch welcd y seti yno yn cae! eu gosod i'r ucbaf en pris. Snt yr oedd cvfarfodydd yn y beudai, yr ysguboriau, hen genau, yc felly yn mlaen, yn gymaint yn well na dim a geir heddyw ? 'Doedd yno ddim gosod seti na neb yn meddwl ei hun yn well na phODOl eraill. Mae dyTcdiad capeli crand wedi bod l yn foddion i falchder gynyddu, ac i ddy- muniad hunanol flodeuo: fod i'r cyfoethog gael gwell lie yn nhy Dduw na'r tlawd ac na'r gweithiwr gonest a glan. Ceg;r ddigon yn erbyn Eglwys Loegr, a llenr am gydraddoldeb crefjddol trwy ddadgysylltlj yr Eglwys Imno. Gadawer i egwyddor cyd- raddoldeb cmfyddol gael ei rhoi mewn gweithrediad yn mysg rhai Ymneillduwyr i ddechreu. Pan yr oedd isio boss ar rhyw gapat awd i ofyn barn y gymydogaeth, and pan awd i osod seti ni ofynwyd barn neb ond barn pwyllgor twll tan y grisiau. Fydda i fy hun byth yn hidio dim am set. Galla'i addoli yn rhywla, nid yn unig yn y capal, ond hefyd allan o hono'fo, yn y mives, ar boncan y chwaral, yn y chwaral, yn y ffor- castl, ar y dec, neu ar ben y ffor-topsail- yard,. Un o'r ratha cynta ddysgodd fy. mam i mi oeddfnad oes na Samaria na Jerusalem yn nghrefydd Iesu Grist. Peid- ied neb a meddwl, os byddi gan bobol seti neis, amlwg, mewn capal fod hyny yn brawf fod gynyn nhw seti neis yn y Ne.' Trigfana sy' yn y Ne,' nid seti. Mewn amball i gapal mae yn ddigon hawdd i chi welad y gr&ddau yn sefyllfa fydol yr .codau. Mae yno seel wedi ei gosod i lawr o ymyl y set fawr at y drws. GeUwch benderfynu mai T" bobol sydd yn meddu seti o'r graddau 50 i 60, pobol daclus ydyn hw; o 61 i 70, pobol daclusach; o 71 i 90, pobol gyfoethog; ae o 91 i 100, prif bobol gyfoethog y He. 0 49 i 20, pobol just yn medru nofio o ran am- gylchiadniu; o 19 i 10, pobol a'u dillad yn dechreu myn'd yn hen ffasiwn; o 9 i 1, pobol dlodion heb arian i dalu ond ychydig am seti ac am yr Efengyl, am yr hon y elywir gymint ei bod i'w chael heb arian ac heb werth. Fy nghynghor i wrth y tlodion yw hyn: Na ddigalonwch. Mae'r Beibl yn' dweyd mai pwy bynag a ddirmygo y tlawd a ddirmyga hefyd ei Greawdw-r et! Na chy- merwch sylw o'r gwag ogoniant a roddir i'r llo aur yn Nhy Dduw. Nid oeis na rheswm na chysur na nerth ynddo. Nid y bobol ag sy'n meddu cyfoeth sy'n oael parch, ond eu cyfoeth. Pe collent eu cyfoeth, caent lvwy- thau gymeryd back seatl Peidied neb a synu os gwelir gen i maes o law Numbars y seti diudion, enwau y bobol sy' ynddyn hw, a'r prisiau a delir am y seti. Mae peth cyn- ddeiriog o syniad a dim ond syniad yn bod mewn crefydd. Mawrygir y wraig weddw a'i dwy hatlin. Petasai y wraig weddw dlawd hono yn byw heddyw, basach yn meddwl yn siwr y basa hi yn cael ei rhoi yn y lie gora yn j" capal. Ond, choelia'i fawr. Soniodd rhywun rhyw dro, pq codasai un oddiwrth y meirw a myn'd i gethu wrth 'i frodyr o, y basa y brodyr yn credu. "Na, na," ebai yr Athraw Mawr, "dim o'r fath beth. Mae gynyn hw Moses a'r prophwydi. Gwran- dawer arnyn hw I" Felly yn union am y TvTaig weddw. Petasai hi yn dwad yma heddyw, cawsai ista wrth y drws yn mysg ei chyd-dlodion, pa rai a welir yno heddyw! 0, ragritht Mae tlodi ei hun yn ddigon o boen i'r tlodion, heb gael eu marcio allan" fel tlodion yn y ty a elwir yn Dy Dduw! Mae'r Nefoedd yn tywallt y gwlaw ar y da ac ar y drwg ynsddiwahaniaetb, ond ceisia rhai pobol mewn capeli roddi mwy 6 ogon- isnt y cysegr i'r cyfoethogion nag i'r tlod- ion. Trwy drugaredd nis gall na chyfoeth na ffafrau ddylanwadu aT yr Hwn a rydd fendithion ysprydol. Gall y bendithion hyny ddisgyn ar bawb yn ddiwahaniaeth.

D.D. AR UNWAITH I MI! I Dyma' ch'i hanes cyfarfod ar ben toman Chwarel Penyrorsedd ar yr awr* ginio: Die J-: Hei hogia', welsoch 'i "Y Werin" neithiwr P Mae Jack J Llongwr yn dda gynddeiriog ynddi hi yr wsnos hon. Chlyw'is i 'riotaiwn beth. Mae o am ddwad i edrach am danom ni eto, medda fo. Bob J. Yn wir, os daw o mi gaiff groeso iawn gen, 'i.. Mi golla'i wsnos ar 'i gorn 0, os y daw o. Af hefo fo i bob man, os ca'i w'bod sut un ydi o. W. W. J.: Mae o yn uR reit hawdd i nabod. Mae cut hen longwr arno fo, heb son am ogla tar arno fo. Wat. G.: Wir, fechgyn, os y smelia y Biwtis gol tar Jack. mi redan' i'w tai bob un o honyn 'hw, ao ni fydd cymaint a thrwyn yr un o honyn' hw i'w welad ar ben y drws. Mae Jack yn ddylanwad mawr iawn yn myd y Biwtis. Peidiad neb a deyd fod Jack am ddwad y ffordd yma. Peth iawn fyddr iddo fo ddwad heb i'r Biwtis feddwl dim am dano fo. Cai felly tshians i dynu eu lluniau. J. J. Hei, boys, gwrandewch ar air neu ddau gan hen fachgan fel fi. Yr ydw'i wedi darllan llawar ar y papura' newydd- ion yma, ond welais i ddim gwell erthyg'an erioed nag ay' gan Jack y Llongwr. Maent yn werth eu cofio a'u cario allan. Mae Jack, pwy bynag ydi o yn arwr fel ysgrif- enwr. Mae o yn fendigedig. Petasan ni yn g'nèyd petha' Jack y Llongwr, boys, b'asa' gwell trefn arnom ni ac ar bawb ereill. T. H. J. Dyna efengyl bob gair'i ni, hogia'. 'Does yma neb yn deyd y gwir yn blaen ac yn ngwynab y byd i gyd ond Syr John y Llongwri Wet, bobol, yn ngwynab y fath gan- moliaeth a hyn yna, tybad na chi i D.D. yn stret o'r America?

ARDAL DINORWIG. Bron bob tro y byddai ar ymweliad a'r ardal hon byddaf yn cael fy ngwlychu gan' gawod o ddwr ffres, a byddaf yn oael an- wyd. Pan y oaf fy ngwlychu gan ddwr hallt ar fwrdd y smac yma, ni fydda'i byth yn cael anwyd. Bydd yr halan fydd yn. y dwr hallt yn oau y tyllau chwys, ac felly yn rhwya^ro 'r gwres ddwad allan. 0 ieiaf dyna fy mam i. I vmochel rhag y gwlaw cefais fynd i gegin ty yn ymyl lie yr oedd cyfaill i mi wedi dwad. Tra yno, a thra yr oedd y wraig mewn rhan arall o'r ty yn sgwrsio hefo rhyw ddyn, clywem ni yn y gegin natur y sgwrs. "A ydach'i wedi meddwl am yr hyn a ddywedais i wrtha ch'i y noson o'r blaen ?" medda, fo (wedi cynyg ei hun iddi hi yr oejdd y oono). "Na, ddarum i, yn enw'r bobol," ebai hithau. Pwysodd yntau arni hi i gymeryd gwr. Rhoddodd reSymau lawar dros hyny. Un ydoedd fod yn ofynol i'r ddynas gael gwr er mwyn iddo ddwad a phethau i'r ty i'w chynorthwyo hi i fyw. Ond gwrthod a wnai y ddynas. Ofnai mai wedi gwelad hoelion hetiau yn ei thy yr oedd y cannon, ac yr aethai o a mwy o'r ty nag ddeuai i mewn, pe cawsai o ddod yn wr y ty. Rhaid i'r cono fynd i wlad y Gadareniaid bellach i chwilio am un mwy at ei bwrpas..

CYLCHOEDD BRYNAERAU. Bernir mai practeisio y genod bach hyny yn y gorchwyl o garu y bydd y llanc ifanc hwnw pan y bydd o yn mynd am dro hefo dwy neu dair o enethod o 13eg i 16eg oed. Er mwyn rhoi prawf ar ei allu ceir mab ffarm heflb fod yn mhell yn ceisio dwyn un o'r genod oddiarno. Swpera ydi'r prif beth y nosweithiau hyn. Ceir mwy o seibiant gyda'r nos at amcaiv ion y swpera yma nag a geir ar adegau er'ill. Awgrymir y priodoldeb o bwrcasu lanterni er mwyn rhwystro y gendd ac ereill rhag tumblo yn erbyn tocynau eithin wrth ddy- chwelyd o'r swpera yma. Dichon i ambell i dymbl ddifetha y swpar i gyd. Deydwch fod un o'r merched yn syrthio ar ei stumog yn erbyn hen dwmpath eithin calad. 0 bosibl y b'asa'i swpar yn codi row am gael ei ddisturbio ac yn dwad allan yn llanast! Mae ffasiwn yn bod yn mysg rhai merch- ad hen ferched o bosibl- i newid eu capal pan na byddo y"gethw-r yn eu plesio nhw. Petha' anhawdd eu plesio ydi hen ferchad. Dyna pa'm y mae nhw yn hen ferch ad. Ond wrth iddyn 'hw symud o un capal i gapal arall tydyn 'hw ddim yn cael gwell stwff, er yn cael stwff gwahanol. Os oedd un o'r merchad hyn yn methu cael dim i dynu ei sylw hi yn ei chapal ei hun, mi gafodd ddigon o hyny yn y capal arall. Aeth llygodan i fyny rhwng ei dillad hi, ac aeth y ferch i waeddi yn arw iawn. 'Rwyn deall na ddar'u hyny mo'i phleeio hi, a'i bod hi am beidio mynd i'r capal hwnw hefyd yn y dyfodol.

'BERW DWR. Gwelwyd tri o fechgyn yn mynd i hei berw dwr tua phedair milldir o Bwllheli. Wedi iddyn 'hw orphen dychrynasant yn ofnatsan: dail cegid oeddan 'hw wedi hei.

PRIODAS, CYFARFOD GWEDDI, A STEM ROWLAR. Pan awd i gadw cyfarfod gweddi mewn capal 'roedd yno briodas ar y pryd. Braidd yn gyndyn i ymadael 'roedd y briodas. Cododd y llywydd ar ei draed a gofynodd i ddod yn mlaen. Ysgydwodd un arall ei beIn. Yn y diwedd trowyd y cyfarfod gweddi yn gyfarfod darllan. Darllenwyd penod ar fod yn gytun gan J- D-. Roedld y bobol yn bur anwastad y noson h°no. 'Roedd y stem rowiar yn ymyl. Biti na Pasa' hi wedi cael ei defnyddio i wastadhau pethau ereill heblaw y ffyrdd.

0 BEN Y TWR. YN MYD LLAFUR. Awgrymir fod Glofeydd Midlothian, perthynol i'r Due o Buccleuoh, y rhai a I gauwyd yn y flwyddyn 1880, i gael eu hail agor gan gwmni sydd wedi eu oymeryd ar ardreth, a chwmni sydd eiaoea mewn büd- olaeth yn yr Alban. Bydd i'w hail agoriad roddi gwaith i nifer fawr o weithwyr. Mewn cyfarfod o gynryohiolwyr Cymdeith- as Nyddwyr Ashton-under-Lyne, yr hon sydd yn feddianol ar saith mil o aelodau, yr hwn a gynhaliwyd yn Ashton, adroddwyd fod y fasnach nyddol yn gwella yn mhob rhan o swydd Lancaster. Mae prinder merched mewn rhai o'r gweithfeydd, drwy i lawer o rai ieuainc adael y ffactris pan oedd masnach yn isel a myned i wasan- aethu.—Cyfarfyddodd Cymdeithasau Cyng- reiriol Gwneuthurwyr Esgidiau Prydain Fawr a'r Iwerddon yn Kettering ddydd Mercher. Yr oedd yr adroddiad blynyddol 'yn datgan nad oedd anghydfcd yn nglyn a llafur o bwys wedi cymeryd lie yn ystod y flwyddyn yn y cymdeithasau canolog, ond fod owyn wedi ei dderbyn oddiwrth y pwyllgor gweinyddoa yn nghylch rhai mater- ion yn nglyn a'r undeb y byddai yn ddoeth i'r Cynghrair weled all bod yn oael eu gwella. Mabwysiadwyd yr adroddiad.

YR ETHOLIAD OYFFREDINOL A PHLAID HEDDWCH. Dywed Mr Allan H. Bright, mewn erthygl a ysgrifenodd i'r "Times" yn ddlweddar:- Y mae un ffaith gyda golwg ar yr etholiad diweddar sydd yn deilwng o sylw. Am y tro cyntaf yn ystod y ganrif y mae plaid heddwch wedS. dal eu tir mewn 'etholiad cyffredinol gynhelid yn ystod neu ar ol rhyfel bwysig. Yn 1812 daxfu i'r ULyil^- ftydwyr, y rhai a wrthdystienfc yn erbyn rhyfel y Peninsula,, golli eu seddau bron i gyd: enillodd Llywodraeth Arglwydd Liver- pool rhwng 30 a 40 o sedflau. Yn 1857, ar ol rhyfel y Crimea, ac ar bolisi Arglwydd Palmerston, hwtiwyd plaid heddwoh yn Nhy'r Cyffredin gan yr holl wlad yn ddiar- bed. Oollodd Cobden, Bright, Milner, Gib- son, W. J. Fox, a Mill eu seddau, a daeth Palmerston yn ol gyda mwyafrif enilledig. Yn 1900, gap belled ag a gwelir ar liytt bryd, y mae y blaid wedi dal ei thir, tra y mae rhai o'r aelodau wedi eu hail-ethol gyda mwyafrif cynyddadwy. Dyma y tro cyntaf i Lywodraeth pa un sydd yn ^rfrifol am y rhyfel fethu cynyddu ei mwyafrif. Nid wyjF yn ceisio tynu gwers allan. Y cwbl a wnaf ydyw datgan ffaith. Rhoddodd yr Undebwyr a'r Toriaid Cyn- yddol eu bryd ar garthu allan yr "hen giang" o swyddfeydd y Llynges a Rhyfel. Eisoea y mao Penaeth yr olaf wedi ymneill- duo; disgwylir y gwna'r llall hefyd. Ond pwy a geir yn eu lie? Hawlir diwygwyr. Gelwir am gwtogi dylanwad y swyddogion parhaol. Daw yn eglur fod Arglwydd Salisbury yn anmharod i adael ei gyfeill- ion: a efe yn fwy-fwy Cle-idvradol ei ysbryd. Dywedwyd fod Arglwydd George Hamilton yn debyg o gael ei symud i Swyddfa'r Llynges. Yn y fan dyrcbafodd y wasg Ym- herodTol waedd o wrthdystiad. Cyhoedd- wyd yn mhellach fod Arglwydd Roberts wedi gwrthod y gwydd o Benaeth y Fyddin Brydeinig, oblegid na fyn y Llywodraeth ganiatau rhyddid "diwygiwr" iddo. Am hyny nodir Syr R. Buller fel gwr tebyg o gael y swydd. Aohwynir yn dost a siom- edig oblegid hyn eto. F. amlha achosion cwyn a chondemniad o ddydd i ddydd bellaoh. Er yr holl broffwydo, oedi dychwelyd y mae heddwoh i'r Transraal. Gohiriodd Arglwydd Roberts ei ddychweliad gartref. Y mae y man gad-luoedd Boeraidd fel llwynogod Samson yn ymrbddi gydag egni adnewyddol i ffaglur wlad. Ceir hwy yn hanos y Boeriaid teyrngarol, ccdi ffyrdd haiam, tori gwifrau'r pellebyr, dinystrio pontydd a thanio ar y trens. Erlynir ar ea holau yn ddyddiol, ond methir a'u dal. Bostiai De Wet fod ei ddal yn. orinod camp i'r Saeson. Botha, yntau a gyhoeddedd ei fod ar fedr gwarohae Lydenburg. Ar yr un pryd, y mae y Cadfridogion Prydeinig yn gwasgu yn dynn ar eu hanadl. Ni bydd ganddynt nag anifeiliftid yn ddefnydd ym- borth, na pbylor i danio ergyd oyn bo hir, gan mor y syrth yr edddynt i ddwy- law eu herlidwyr. Ymddengys nas gellir yrnddiried1 i lwon y rhai a ymoatyngasant. Darperir ar raddfa tf&ng er rhoddi der- bvniad gorwych i Mr Kruger. Trefnir iddo lanio yn un o borthladdoedd Ffraino. Eir ag ef i Paris, a gwneiT "Hew" ohono fel y gallo'r Parisiaid gael ymwared a'u bustl gwyn tog. Ond tra y darperir er gwneyd felly ag ef y mae y Ddirprwyaeth sydd yn gwrando ar gwynion, yn olrhain rhempau gwrthryfelwyr ac yn prisio gwerth arianol pob camwri brofedig yn cloddio allan weithredoedd rhyfedd yn Pretoria. Caf- wyd allan fod cwr&ni ffordd haiarn yr Isel- diroedd yn y Transvaal. Yn ddamweiniol cafwyd gafael ar ddyddlyfr a gohebiaethau Mr Van Kretschman, goruchwyliwr y cwmni. Wedi cael y dyn a'r Uyfr wyneb yn wyneb addefodd fod y Relwe wedi gwneyd pobpeth yn ei gallu i atal y fyddin Seisnig drwy chwythu'r pontydd a dinystrio'r ffordd. Oflogwyd haid o ddynion at y gwaith. Talwyd lOOOp i ddyn o'r enw HaTgrore am fyned drwy Dalaeth y Penrhyn i gyffroi'r Boeriaid. Cafodd newyddiadurwr 6000p gan y Cwmni yn Holland am wneyd yr un peth yn Bwrop drwy y wasg. Y mae yn amlwg bellach mai "giang" o Hollanders oedd yn gweithio Llywodraeth Pretoria er eu budd eu hun- ain.

Y mae Almanac yr hen Foore wedi pro- phwydo y bydd un o'r Teulu Brenhinol yn marw vn mis Mai nesaf. Bu chwareuwr pel droed o Crook a'i enw Cole, farw yn Middlesbrough ddydd LIun oddiwrth niwaid a wnaed i'w ymen- ydd, yn cael ei aebori drwy gael ei daftll o gerbyd pan yn dycTiwelvd o rn^orpn. Ki- ) weidiwyd amryw c'r cl-.T,"jmnvv;

0 DR. WILLIAMS-VPINK PILLS çnR PALF Prnoi r .Wedi Iachau Anaemia, Cry dcy malau, .j < Sciatica. < St. Vitus Dance, Parlys, Darlodedigaetb, Camdreuliad, < < Biliousnss, Ricketts, Diffyg Cwsg, Gwendid. 06 Wir:EIAMS INK IL S SYLWCH AB T PACEDYN. Mae y pelenau iawn mewn amlen bine, ar- graph coch, ac yn dwyn yr enw yn llawn J (saith gair) "Dr. Williams Pink Fills for Pale People." Oddimewn i'r amlen mae cyfarwydd- iadau Dr. Williams i gymeryd y pelenau, wedi w eu hymgylcha am y bhrch, yr hwn sydd tua dwy fodfedd o hyd, a chymaint. yn ei amgylch- edd a dimai. Drma yr unig tfurf y ceir y pelenau hyn. Os bydd amheuaeth, gwell anfon yn byth at Dr Williams, Medicine Company, I Holbom Viaduct, London, E.C., gan amgau y pris 2% 9c am un blwch 13s Ue alj6 chwe blwch. • -=-=- off AW-M ► ► lachasant pan nad oedd GOBAITH gan feddygon ac ysbyttai. v ► Adeiliasant gyfansoddiadau drylliedig gan afiechydon. I ► Gwnaethant ferched gwelw, gwan, a diwaed, yn wridgoch a chryf. Arbedasant fywyd plant gwael a gwanllyd. | Trawsffurflasant ddynion blinedig a digalon i fod yn gryf a lion. | UN ACHOS I BROFI I *> Yn Worsbro' Dale/ger Barnsley, Yorks, mae'n byw un Mrs Self, 1 .James' Street, gwr yr hon sydd yn fwnwr yn un o'r pyllau. Ar gais gohebydd yn Barnsley, gwnaeth Mrs » oelf yr adroddiad canlynol:— CRYDCYMALAU YN CAMLYN YR ANWYDWST. ► Tua phedair blynedd yn ol cefais ymosodiad o'r Anwydwst, a chanlynodd y Cryd- ► cymalau, yr hyn a'm gadawodd mor wan, fel mai gydag anhawsder y gallwn gerdded. I Yr oeddwn mor ddrwg weithiau fel yr ymddangoswn fel un bron marw. Nid oedd gan y t meddygon fu gyda mi ond gobaith gwan am fy adferiad. I "BYDDWCH BAROn AM Y GWAETHAF." Hysby^wyd fy ngwr fod genyf galon wan, ac ar totfldd £ barotoi ar gyfer y gwaethaf. ► Argymhellent fy symud hefyd i gymydogaeth arall. ► Felly daethom i Westbro' Dale, lie yr ymgyngWwvd a mpaclvo- .11 Q fin", > o dan ei aawylaw am beth amser. Ond nid oeddwn yn gwella dim, ond myned yn waeth. > Llawer gwaith y cafodd fy ngwr fi wedi dod > gartref yn gorwedd ar y llawr heb fod yn J ddigon cryf i godi. Ar ol dioddef mor hir, a > threio pobpeth er cael gwellhad. Rhoddais i fyny bob gobaith am adferiad A; > IACHiWYD PAN IIEWK AKOBAITH DWFU. Yna digwyddais ddarllen am yr adferiadau J rhyfedd oedd Dr Williams Pini- Pills for > Pale People wedi effeithio, a sylwi ar un > achos tebyg iawn i mi, penderfynaw ar > unwaith eu treio. Prynais flwch, ac nid > oeddwn wedi cymeryd ei haner cyn teimi0 fv -Jb -1..&& Peb nerth i aodi fy hiiTum'* hun yn well. Parheais i'w cymeryd, gan roddi heibio pob path arall, ac ar ol gorphen y ► blwch cyntaf cefais fy hun yn ddigon cryf i gerdded allan, er nad oeddwn wedi gallu | gwneyd hyny heb g^mhorth ers hir amser. at ol cymeryd pedwar blwch yr oedd pawb wedi eu synu at fy t Iferiad. Dycbwelodd lliw i fy ngwyneb, daeth fy archwaeth ya rhagorol, cefais nerth, ac yn fuan yr oeddwn yn j wneyd holl waith y ty unwaith eto, I fel yr oeddwn cyn fy ngwaeledd." ► Sylwodd Mr Self ar ddiwedd yr ymddiddan :—«< Priodolaf adferiad fy ngwraig yn hollol i Dr. Williams' Pink Pills for Pale People. Sylwais ei bod yn graddol wella er pan y y cymerodd y dogn cyntaf. Pawb sy'n ei hadnabod yn 8ynil at ei hadferiad rhyfeddoL | AM YCHWANEG 0 FANYLION Ymholwch yn eich. Gymydogaeth. Gofynwch i'r bobi A adwaenoch. Nid ► oes bron Bentref na Thref na Dinas yn y Wlad yma nad oes ynddynt I Ddynion a Merohed Cryfion, buont unwaith yn Gleifion Anobeithioi, y rhai sy'n ddyledus am eu Hiechyd a phob peth sy'n gwneyd Bywyd ► yn werth i Fyw i Dr. Williams' Pink Pills for Pale People. -=-

OvledSHTYdd y Rbyildfryawvr yn I Senedd. Mewn llythyr a ddanfonodd Syr. William Harccurt at ei etholwyr i ddioleh am ei ddychweliad fel eu liaelod Seneddol, cyfeir- iai Syr William at ddyledswydd y Rhydd- trydwyr yn y Senedd. Nis gall lleiafrif unol a phenderfynol, meddai, beidio meddu dvlanwad mawr ar y farn gyhoeddus ac ar weithrediadau y Senedd mewn gwlad rydd, };r nas gall reoii pethau, gall rwystro llawer o bethau sydd yn ddrwg, » hyrwyddo llawer ar yr hyn sydd yn clda. rr amoan hwnw bellaoh y rhaid -.dclynv gyfeirio eu had- neddau. Yr hyn sydd yn angenrheidiol yu awr yw gwyliadwriaetli fanwl a gwaith di- flmo. Ao uwchlaw pobpeth y mae y sefyllfa bresefaol yn gofyn dysgyblaeth fanwl, eg- wyddorion pur, a cbefnogael-li wustadol a di- flmo i Syr Henry Gainpbcll-Bannerman ac Arglwydd, Kimberley, yr arweinwyr dewis- edig yn y ddaij Dy o'r Senedd.

Llofraiiiastli Ercii/ll. Cymerodd llofruddiaeth erohyU le ddydd Gwener yn Stockport, pan y llofruddiodd Fred. Burton, 48 mlwydd oed, ei wraig, ac ar ol hyny torodd ei wddf ei hun. Symud- wyd ef i'r ysbytty mewn sefyllfa beryglus, He y bu farw ymhen ychydig amser. Bu y trancedigion briodi yn Mai idiweddaf, ac "yr oedd y gwr yn dioddef oddiwrth an- mhariad meddyliol. Yr oedd corph Mrs Burton wedi ei ddarnio yn ddifrifol, ac yr oedd yna doriad yn ei gwddf. Yr oedd ar un o'i dwylaw dri ar ddeg o glwyfau. Yr offerynau a arferwyd yn y llofuddiaeth ydoedd cyllell gig a chyllell boced.

Meddrg Gwrol. Nos Iau, bu farw Dr Stewart Brown, Hollybank, Brookley road, Llundain. Darfu iddo anafu ascrwrn ei eefn, a derbyn niweidiau i'w ben C> yn ddiweddar mewn damwain gyda charbyd. Ychydig ddydd- iau ar ol hyny bu yn teithio yn Ewrop er cael adferiaid i'^r ieohyd, a thra yr oedd yn cerdded hyd lanfa Boulogne un diwrnod gwelai ddyn yn syrthio i'r mor; ac heb ystyried y canlyniadau, anafus fel yr oedd, neidiodd Dr Brown, aT ei ol, a dygodd ef i'r lan yn ddiogel. Yna, yn ei udillad gwlyb- ion, dechreuodd weinyddu amo, gwaith a gymerodd Odwy r iddo i'w gyflaWni. 4w Aeth y daith yn ofer, a dycbwelodd Dr Brown gartref i farw.

ffaith gwerth'EI GWYBOD. Ychydig ddyddlau yn ol, yn un o ardal- oedd gweithfaol Cymru, clywyd yr ym- I ddiddan canlynol rhwng dwy wraig ar eu ffordd adref o'r farohnad. Ebe'r ieuengaf o'r ddwy —"Gwyn fyd na fuaswn wedi gallu perswadio John i fyned am bythefnos lan y mor eleni. Mae ei waith mor galed fel yr wyf yn ofni y bydd iddo dori i lawr cyn y gauaf; mae wedi colli archwaeth at fwyd, ac mae ei nerth yn pallu; ond dy- wedai ef nas gallai fyned eleni am fod yr amser wedi bod mor ddrwg, a'r cyflogau mor isel." "Wel, Mary," ebai ei chyfeilles mwy profiadol, "ni raid i chwi ofidio a phoeni eich hun, gellwch osgoi pob perygl i'w iechyd dori i lawr os gellwch gael ganddo gymeryd ewr-s o Quinine Bitters Gwilym Evans. Nid wyf yn gwybod am ddim tebyg iddo i godi archwaeth-nt fwyd, bywiogi yr ysbryd, ao adfer yr ipchyd. Bydd Dafydd ni yn arfer cymeryd cwrs ohono ychydig wythnosau cyn y gauaf, a gwyddoch nad yw byth yn gorfod colli ei waith oblegid gwaeledd iechyd, er ei fod yn agored i'r tywydd, ac er ei fod yn wlyb hyd y croen yn ami, nid yw nemawr byth yn cael anwyd." Mae y ffaith a nodir yn y sylwadau uohod yn brawf ychwanegol o effeithiol- rwydd Bitters Gwilym Evans i gryfhau y cyfansoddiad a'i alluogi i wrthsefyll ym: osodiadau afiechyd. Gwerthir mewn poteli 2 9c a 4s 6c gan bob fferyllydd. Neu gellir ei gael am v prisiau hyn, trwy y post, yn itnion(-,vrclhot oddiwrth y perchenogionI r>ninp Bitters Mnmifncturincr Company, .ctht.JJ :=" "A I '■

-+_ Gwaith eln Haelodau Seneddol. Dengys y tabl canlynol y gwahanol al- wedigaethau a ddilynir gan yr Aelodau Seneddol a ddewiswyd yn ystod y dyddiau diweddaf Bankers and Financiers. 22 Barristers 116 Brewers, Distillers. 23 Civil and Mining Engineers 4 Colliery Proprietors. 17 Diplomatists and Government Offi- oials 17 Estate Agents, Architects. 2 Farmers and Agriculturists. 15 Gentry and Landowners. 66 Ironmasters and Metal Merchants 18 Labour Representatives. 13 Manufacturers and Spinners. 52 Medical Profession. 9 Merchants 44 Ministers and ex-Ministers. 40 Newspaper Proprietors. 33 Peers' Sons and Brothers. 31 Pinters and Booksellers 4 Railway Contractors and Engineers 6 Steamship and Shipowners and Builders. 18 Solicitors, in or out of practice. 24 Stock and Share Brokers. 7 Shopkeepers and Traders. 13 University Professors and School- masters 13 606 ARMY AND NAVY LIST. Lientenant-General 1 Colonels 19 Lieutenant-Colonels .I 7 Majors 7 t Captains 20 i,ie,utenants 5 NAVAL OFFICERS. Captains 2 Lieutenants 2 63 669 •

Mordalth Nwveol. Dywed Gohebydd y "Daily Express" o Paris ei i bod ar fin gweled yr ymgais fwyaf anturu- mewn mordaith nwyfeol. Y waith yma gl,nelr y cais mewn "llong" wirion- eddol. Y, dyfeisydd yw M. Rozl. Oyn- wysa yr awyren ddau o flociau enfawr ar lun torpedo. Y mae bob un yn bum ilath a deugain o hyd, ac yn haner can Hath ° uchder. Yn y canol rhwng y blociau hyn y mae y llong ei hunan, yr hon sydd yn ddeg Hath o hyd ac yn bedair o led. Bydd ynddi le i wyth o bersonau. Pan orpherur y llong, gosodir rheilffordd i gludo y llestr i'w ohychwynfa. Gwariwyd cryn la^r o arian ar y ddyfais, a bu M. R°z^ w y gwaith am bymtheng mlynedd.

Gwallfiofdy Gogledd Cymru. Cynhaliwyd cyfarfad- chwarterol Pwyll- gor yr Ymwelwyr, yn Ngwal gofdy Din- bych, ddydd Llun, o dan lywyddiaeth Mr P. P. Pennant. Hysbyswyd fod rhifedi y rhai oedd yn y sefydbad fel y canlyn: — Dinbvch 199, Fflint 154, sir Fon 85, Caer- narfon 173, Meirionydd 81, ac un o'r tu allan, yn gwneyd eyfanrif 0 697. Dar- llenwyd llythyrau oddiwrth Gynghor Trefol Dinbych a Chwmni Dwfr Dinbych mewn perthynas i'r dwfr a gyflenwir i ranbarth y Castell. Ar ol ymdrafodaeth faith pender- fynwyd gohirio y mater hyd nes y bydd i Gynghor Trefol Dinbych ddanfon llythyr yn ei gylch. Yr oedd Pwyllgor y Ty yn cym^radwyo fod y tal wythnosol dros dlod- ion i fod yn naw ceiniog yr un yn wyth- nosol, a phasiwyd hyny yn unfrydol.

Y mae dynes wedi marw yn Ramsey, Ynys Manaw, o achos yfed methylated spirits. Yn y trengholiad dywedodd meddyg fod yr arferiad o yfed y spirit yn bur gyffredin vn yr Iwerddon a Glassrow, ac yr oedd yn cfni fod llawer o bobl yn Rr.rr.scy yn etiog c'r arferiad.

Prcfi Gwaeilgwn. Yn Radnage, swydd Buckingham, dydd- iau Gwener a Sauwrn gwnaea prawf ar waed'gwn i edrych pa mor llwyudiarius y gallent olrhain iiwybrau llofrudd. Cymer- wyd y wobr ddydd Gwener gan "Chatley Rocket," gw-migi perthynol i Mrs Olt- phant. Gwnaeth y ci y gwaith yn. ddistaw mewn deunaw munyd a phymtheng eiliad ar hugaiii o amser, a hyny dros dir caled. Gwnaed arbrawfion kwyddianus ddydd Sadwrn hefyd.

1 HanaDiatidiad Aoghvffredln yn Mharis. i Dydd Sul, yn Paris, rhoddodd masnachwr o'r enw Loiseau, yr hwn oedd yn cario yn mlaen fusnes yn Rue de Constantinople, ei dy ar dan, ac ar ol hyny cyfiawnodd hunaa- laddiad. Yr oedd wedi bod mewn helynt yn ddiweddar, a'i wraig wedi ei adael a myned a bron yr oil o i arian gyda hi. Yr oedd y trethi heb eu talu, ac yr oedd gwarant wedi ei chyhoeddi, a chymerodd arwerthiant le ar ei eiddo. Gwelwyd Loiseau ei hun mewn ystafell fechan y tu ol i'r siop. Yr oedd wedi trywanu ei hun saith gwaith, a bu farw ymhen ychydig ar 01 hyny.

I Tr Ymherodres Frederick. I Yn ol brysneges a anfonwyd o Berlin gan Ohebydd y Central News, rhydd ad- roddiad meddygol ar ddeall i'r Yinherodres Frederick ddioddef oddiwrth lewygfa yn tarddu o wendid ei chalon, yn cael ei ddilyn gan enyniad yr ys^vfaiut, yr hyn a achosa boenau mawrion. Os caiff lewygfa gyffelyb eto, bydd bywyd ei Mawrhydi mewn perygl. Parodd cyhoeddiad yr ad- roddiad i ofnau gael eu coleddu. Ym- ddengys i'w Mawrhydi ddioddef oddiwrth bcenau yn ei pben aID amser maith.

Gallasai fod yn Gyfoethog. Yn ddiweddar, mewn ysbytty yn Queens- land, bu farw hen wr o'r enw Donald Cutts Gordon, yr hwn a fu agos a bod yn un o ddynion cyfoethocaf y ddaear. Gordon I oedd perchenog yr etifeddiaeth lie y dar- ganfyddwyd mwnglawdd aur Mynydd Mor- I gan, a gwerthodd y lie am 640p i'r Mri Frederick a Thomas Morgan. Ar ol gweithio y mwnglawdd eu hunain am beth amser, g^erthasant ef i gwmni am yn agos i j filiwn o bunnau. Rhyfedd yw tynged. Dyma, ddyn a allasai fod yn werth cyfoeth mawr yn marw mewn ysbytty i dlodion.

l Marw yn yr Eglsrys. I Cymerodd digwyddiad poenus le yn Eg- lwys Paul Sant, Gloucester, nos Sul, drwy farwolaeth sydyn Frederick Pattison, yr hwn a wasanaethai fel cludydd y groes, yn absenoldeb y swyddog rheolaidd. Yr oedd yr eglwys ar y pryd yn llawn, gan y cyn- helid gwasanaeth cyflwyniad. Yr oedd yr orymdaith newydd fyned o amgylch yr adeilad, a'r ficer ar fin cyhoeddi y fendith, pan y llewygodd Pattison. Cludwyd ef i'r festri, ond bu farw cyn i'r meddyg gyr- haedd. derc yn maelfa llyfrau Smith yn ngorsaf y Great tv estern, Gloucester, I ydoedd.

) TO THE DEAF.—A rich lady cured of her Deafness and Noises in the Head by Dr I Nicholson's Artificial Ear Drums, gave JE5000 to his Institute, so that the deaf people unable to procure the Ear Drums may have them free. Address: The Ncholson Institute "Lcngcott," Surmers- bury, London, W- Argraphwyd i Gwmni'r Wasg Genedlaethot I Gymreig, Cyf, gan Thomas Jones, 4* I chvhoeddwyd ganddo ef yn Swyddfa'e. J uGenedl," New Fn-Uowr, Caernarfon.