Y Werin

"Cymru" am Hi draf Y mae y rhifyn yma yn rhagori i gryn raddau ar y rhifyn blaenorol-mewn medr llenyddol ao hefyd o ran y pynciau yr ym- drinir a hwy. Y mae rhyw fath o newydd- deb o ran cynllun yn yr ysgrif "Yn Awyr yr Eidal."—Yn ddid(ladl, yr ysgrif alluomi- ac iachusaf ei hysbiyd ydyw yr un ar "Meddyliau am Addysg Gymru." Y mae yn werth ei darllen drosodd a throsodd. Da y gwnelaa 'pob Dio-Sion-Dafydd gnoi cil arni. Traethir gwirioneddau ddylent gael ystyriaeth pawb sydd a wnelynt ag addysg plant Cymru.-Diddorol yw yr erthygl ar "Y Sipsiw* Cymreig," gan y Parch Richard Roberts, Llundain. Dyma ddyfyniad o honi "Serch amheuaeth y Cymry o honynt, fe hoffa'p Gipsy bobl y wlad. Ao y mae eu serch angerddol at. y wlad ei hun yn llawer iawn o'u plaid. Y maent yn dethol y lle- oedd poydferrthaf yn Ngogledd Cymm i wer- syllu ynddynt pan y bydd y crwydr blynydd- ol drosodid. Capel Ourig a Llangollen a hx^ffant fwyal. Eithr yn ddiau y mae 11.e.. oedd eraill y gellir dod o hyd iddynt. En- wau y prif deuluoedd Cymreig yw Lorell, Johnson, a Woods. Onid "teulu Abraham Wdis" y galwid hwynt gynt P Y mae y rhan fwyaf o honynt yn oael eu bywiolaeth drwy brynu a gwerthu ceffylau; ao nid oes curo arnynt fei beirniaid oeffylau. Y mae rhal o bobl Llangollen, modd bynag, yn dweyd eu bod yn defnyddio moddion pur amheus hyrwyddo pryniad eu qeffylau. Teithiant yn gyffredin i amcanion eu mbasnach o ddwyrain IJeegr i Gymru. Y mae ambell un o honynt wedi rhoi heibio i grwydro ac wedi ymsefydlu yn y wlad. Gwn am un feily, ac y mae yT ystraeon gwylltaf yn cael eu dwoya am dano yn y pentref y mae yn byw ynddo. Oredir yh gryf fod ganddo allu dewin i swyno'r pysgod o'r afon. I' Beth byn- ag am y gallu, y mae yn fwy llwyddianus pysgotwr na neb yn yr ardal. Fy mhrofiad i o'r bobl, yr ychydig diroion y cyfarfyddais rai o honynt ar fy hynt, ydyw mai pobi garedig foesgar ydynt. Cyhuddir hwynt o fod yn anonest a diohellgar. Oredaf nad oes gwirionedd lawer yn hyn, mwy nag sydd I yn nghyhuddiadau barnwyr y ilyaoedd sirol am dystion Cymreig. Nid oes tynerwch mawr yn perthyn i'r dynion, ac ni welir lawer <) serch teuluaidd yn eu plith. Ond dywedir gan y rhai syfld yn eu hadnabod nad yw hwn ond ymddanghosiad yn unig, a bod y 'Ro- mani chi" a'r 'Romani ohal" yn earchus iawn at eu gilydd ao at eu plant." Ceir yn y rhifyn y nawfed erthygl ar "Hunan-gofiant Chwarelwr;" ysgrifau ar "Gweddiwyr y Dyfnderoedd;" "Trem ar Ganrif Hanes Cymru;" "Helyntion yr .Afon Ddt; "Emyn Ehedydd Ial; "Medd- yliau am Addysg Cymru;" "Ymdrech Dir- west." Diau y darllenir gyda blas "Morgan Llwyd o Wynedd." Ceir gan y Golygydd ffrwyth ei ysgrifbin oynyrohiol. Y mae'r apel ganlynol o'i eiddo yn deilwng o ystyr iaeth "Mae genyf apel at rai sy'n oaru llenydd- iseth Oymru. Yr wyf yn teimlo er ys blyQ- yddoedd fod ein llenydAlaeth yn oael cam oherwydd fod gwaith ein beirdd a'n llenor- ion yn cael ei gyflwyno i'n sylw mewn cryf- rolau hagr a thlodaidd yr olwg. Y mae llenyddiaeth Beasnig yn cael mwy o an.. rhydedd; cyflwynir ei beirdd a'i llenorion hi i ni mewn cyfrolau tlysion, gyda darlun- iau da. Rhoddir y oyfrolau heirdd hyn ar fyrddau parlyrau, a dewisir hwy gan yr ieu- anc o fiaen y oyfrolau llwydaidd Cymreig. Nid wyf yn dweyd gair yn erbyn prynu'r oyfrolau Seisnig; y maent yn gyfoeth an rhaethol i bob meddwl ac i bob aelwyd. Ond protestio yn unig yr wyf yn erbyn y drin- iaeth roddwn i'r iaith Gymrateg. Hi yw ein mamiaith, trwy ei chyfrwng hi y dysgasom feddwl, yndidi hiy meddyliodd ein oymhwyn- aswyr penaf, a. hi a siaradasant a ni. Yn- ddi hi y clywsom am swynion llenyddiaeth, ynddi hi y clywsom eiriau bywyd tragwydd- ol. Paham y medrwn odd iddi gael ed- i rych arni fe' iaith yr anghoeth ?" Modd y caffo y darllenydd Cymreig ryw syniad am ddull y Bardd Ffrengig o feddwl am bethau, rhoddwn yma, un o'r pedair can Ffnengig a Gymreigiwyd gan y bardd An- t.bropm:- EMYN Y CREAD. Ar nos serenog, ger y don, Fy hun, y safwn i, Digwmwt oedd y nefoedd, Heb hwylbren ar y Ui; Fy llygaid draw a dremient Tu hwnt i orweli byd, Tralr gwyntoedd oil a'r moroedd, Ac Anian fawr ynghyd, Fel pe yn oel-ymofyn Mewn murmur cymygg-lef,- Gwanegau maith, yr eigion, Ao eirias danau'r nef. A'r ser, aneirif luoedd, Y ser o euraidkl liw, Mewn ucbel lef, ac isel lef,— Cynghanedd filwedd fyw,— A ddwedent, tra yn plygu Pob coron aur i lawr; A hwythau'r glas-liw donnau, Herfeiddiol, gwyllt eu gwawr, Ddvwedent, tra'n penlinio Ar draetbau maith y mor,— "Yr Arglwydd sy'n teyrnasu, Yr Arglwydd gadarn lor!" Y inae yn y rhifyn nifer o ddarluniau, ac vn eu mysg canfyddir darluniau o Glan- ystwvth a Dr. Witton Davies. I dreulio noc-oii ddifvr ac adeiladol ar ddechrou y gauaf, y mae "Cymru" am Hyd- ref yn sicr o fod yn gydymaith dyddan.

Y mae iechyd yr Y mherodres Frederick beth yn well. Y mae Brenhin Belgium yn awr ar ym- weliad a Pharis. Y mis nesaf byth etholiad oyffredinol yn Ngbaasada. Y mae pedwar o danwyr wedi cael eu lladd a dau eu niweidio drwy i adeilad llosgedig ymollwng yn St. Paul, Minnesota. Hysbysir am farwolaeth Mr John Sher- man, gynt Ysgrifanydd Cartrefol y'r Unol Dalaethau, yn. yr oedran o 77. Nid oes dim ond un ddeiseb etholiadol (Bwrdeisdrefl Penfro) hyd yn hyn wedi oael ei chyflwyno i'r Uohel Lys. Y mae clwb wedi cael ei agor yn Nghaer Ludd i ferchedi a wasanaethant fel clercod yn y brif ddinas. Dywedir mai maer newydd Aber Tawe am y flwyddyn nesaf fydd y Duo o Beau- fort. I- Y mae pwyHgor tvd Oaerlleoix wedi pesndterfynu pwrcaeu y tramways am y swm o 18,300p. Y mae Corphoraeth Falmouth wedi pen- derfynu prynu y gwaith dwfr yn y dref hono ar y draul o 75,000p. Yn Exeter, ddydd Llun, bu farw Rich- ard Davies, adeiladydd, yr hwn oedd yn gan mlwydd oed fis Mawrth diweddaf. Y mae droe fil o foererinion o Loegr perthynol i EWwys Rhufain yn awr ar ym- weiiad efo'r Pab. Y nN gbaerdydd, y dydd o'r blaen, darfu i Charles Heath, cynorthwywr i fferyllydd, ladd ei huni drwy yfed gwenwyn. Oafwyd un John Joaephi Douglas wedi boddli yn yr East Dock, Oaerdydd, y dydd o'r blaen. Y mae yr Old Aga Pensions Bill wedi pasio darlleniad cyntaf yn Neddfwrfa Syd- ney, Awstraliat Danfonodd y Frenhinea ddwy bunt i Mrs Heal, Sandford, y dydd o'r blaen, yr hon a roddodd enedigaeth i dri o blant, un o ba rai a fu farw. Oymearodd enwebu am Gynghorau Bwr- deisiol Caer Ludd le ddydd Llun. Y mae yn agos i 3,250 o ymgedswyT am 1,367 o sedd- ao. • Troeglwyddwyd Nicholas Glancy i'w brofi yn Stookton-on-Tees ddydd Llun yn cael ei gyhuddo o ladd oyd-lettywr a'i enw James O'NEiL Y mae awdurdodau y Llywodraeth yn aohwyni an bod yn methu cael dil-an o ddynion ieuainc fel clercod yn y gwahanol swyddfeydd. Y mae Frederick W. Taylor, seyogenut yn yr Army Pay Corps yn Llueaty Perth, wed! cael ei gymeryd i fyny ar y cyhuddiad o gei-ladratta. Y maa aJchebion arianol gwerth 6,000p wedi cael eu colli o'r lluesty. Danfonodd y Frenhines bum' punt i Mrs Kettle, Colchester, dau) i feibion yr hon a gawsant eu lladd yn y rhyfel yn ddiweddar. Y mae ganddi bedwar mab arall yn y Fyddin. Yn 01 adroddiadau Rwsiaidd, y. mae y colera ar gynydd yn Japan, ao y mae ager- longau a gyrhaeddant i'r wlad olaf yn cael i eu harchwilio i'r amcan yna mewn porth- laddoedd Rwsiaidd. Traddodwyd Henry Wyndham Ricketts, 51 mlwydd oed, yw Llvs Heddgeidwadol Westminster, ddydd Llun, i'w brofi ar gy- huddiadau o gamyrnddygiad gwarthus mewn tren ar yr Underground Railway. Ceir banes rhyfedd ac ofnadwy o Paris, fod gwr a. gwraig yn byw yn Venice wedi cadw en mherch, bump ar hugain oed, o'r golwg mewn ystalbl am tua deunaw mlyn- edd. Y dydd o'r blaen bu cyflafan ddychryn- 11yd yn Efrog Newydd, drwy i ddynes i'r enw Mrs Smith saethu tri o'i phlant i farwolaeth. Nid oedd yr hynaf yn chwe mlwydd oed. Wed'yn gaethodd ei hunan yn farw! Yn Sir Fflint, ddydd Sadwrn yr etholiad, yr oedd hen wr cant a thair mlwydd oed, a'i enw H. Richards, yn rhoddi ei bleid- lais. Y mae wedi bod wrthi yn rhoddi ei bleidlais yn gyson yn mhob etholiad er 1832. Yn Exeter, ajnturiodd hen wr cant oed, a'i enw Davies allan er mwyn rhoi ei bleid- lais ar ddydd yr etholiad; ond bu farw dranoeffch. Yr oedd.ganddo bleidlais hefyd mewn etholaeth arall; ond Iluddiwyd ef gan anlym i'w rhoddi. Mewn cyfarfod mawr o athrawon a goruchwylwyr -t ysgolion a gynhaliwyd yn y Wyddgrug ddydd Sadwrn, cafwvd au- erchiadau ar addysg gan Mr L. J. Robert*, j M.A., Arolvgydd vr Ysgolion, a Mr Rhydd- erch, Is-arolygydd yr Ysgolion, Rhyl. I- Y mae yn cael ei ystyried yn debygol y bydd i Arglwydd Strathcona yn fuan roi i fyny ei safle o Brif Ddirprwywr v Dref- edigaeth yn Llundain. Wrth siarad yn Montreal, dywedodd, er yr elai yn ddigon boddlon i Loegr fe ddychwelai ac a bres- ifyiiai yn arosol yn Montreal.

6WLEIDYDDIAETH A LLAFUR. (Gan MABON, A.S.) Gan fod cynhwrf yr Etholiad Cyflredinol wedi myned heibio, a thawelwch eto yn teyrnasu, gallwn gymeryd ein hanadl, ac edrych ar sefyllfa pethau. Fat un o'r rhai buddugoliaethus, y mae gan un resymau i deimlo yn falch nad ydyw yn mysg y rhai diflanedig, wrth weled cynifer o'r "bechgyn ieuanc" a honant lywodraethu y deyrnas, mewn gwleidiadaeth uniongred, fel y tyb- art hwy y dylasai gael ei llywodraethu. Ni bu y dynion o addewidion lawer yn llwydd- ianus y tro yma. Y mae gwrthwynobiad7 gonest yn llawer gwell nag auuewiuion cyfcillion, y rhai a dynant yn ol pan ddelo yr alwad. Eled cyfeillion o'r fath ymaith. Un o'r pethau mwyaf gofidus, o safbwynt Llafur, ydyw y golled a gaed drwy fod cyn- rychiolwyr Llafur yn erbyn y rhyfel. Ag eithrio John Burns ni bu yr un o'r cyn- rychiolwyr Llafur mwyaf blaenllaw yn alluog i gadw ei sedd. Y mae hyd yn nod Mr Sam Woods, ysgrifenydd hynaws a gallucg Cyngres Undebau Gweithfaol, wedi ei wrthod, a chynifer a 2465 o fwyafrif yn ei erbyn. Y mae yn amlwg fod y pen- diwlum Toriaidd yn Walthamstow wedi mynea yn ol i'w hen gynefin. Dylai Un- debau y Gweithwyr chwilio. am sedd ddiogelach i'w cyfaill profedig, Sam Woods. Cawn fod rhai nad elwir mohonynt mor flaenllaw, megis Thomas Burt, John Wilson (Durham), a 0. Fenwick (Northumberland), a'u mwyafrif wedi eu lleihau; tra y gwelir n-iai aflwyddiant a gyfarfu Mr Maddison (Brightside), Mr Steadman (Stepney), a Mr Wilson (Middlesbrough); a'r hyn sydd yn rhyfedd ydyw fod J. H. Wilson yn Ymher- odraetholwr aiddgar. O'r ochr arall, cawn hanes dychweliad Mr Richard Bell, dros Derby a Mr Keir Hardie dros Ferthyr Tydfil. Enwyd y ddau foneddwr olaf hyn gan y Cynghorau Gweithiol, ac nid oedd a wnelont ag unrhyw b'aid wleidyddol. Ond tti roddodd hyn, yn fy marn i, unrhyw gyp- orthwy i Mr Keir Hardie i enill y sedd. Gallesid cadw y sedd yma pe buasai efe yn dyfod allan fel Rhyddfrydwr; ac fe gen- fydd, os esgeulTisa roddi ystyriaeth i hawl- iau y Rhyddfrydwyr a'i dychwelasant, mai of ere did fydd iddo ofyn ajn eu pleidleisiau mwyach. Ar yr un pryd, tybiaf na raid ofni na bydd i Mr Keir Hardie ddyrchafu ei lais boo amser yn erbyn gormes y oyfoethog ar y tlawd. Er fod rhai ymgeiswyr Llafur wedi colli; buont yn fwy llwyddianus yn yr etholiad yma nag y buont mewn etholiadau eraiJl. Yn Sunderland bu ein hen gyfaill Alex. Wilkie yn agos i enill y dydd; a. da iawn oedd nifer y pleidleisiau a gafodd Mr Ward yn Gorton. Ond y mae yn ofidus genym na lwyddodd hen ai phrofedig gyfaiU y mwnwyr, Mr Enoch Edwards, Maer Burslem, i enill' bwrdeisdrefi Hanley. Fe ddaw oyflp arall iddo.

Tro Trwy'r Felialieli. Mr Gol. Y mae yn agos i bedair blyn- edd o amser wedi myned heibio er pan dor- odd un o lancdau'r Turnpike bach y dy- warchen gyntaf o Gei newydd y Felinheli. Diau genym fod y contract hwn yn un o'r rhai mwyaf drudfawr o'i natur a gymerwyd i fyny yn y rhanbarth yma o Wynedd erioed; ac adlewyrcha glod nid bychan ar y gwr anturiaethus yr Anrhydeddus W. W. Vivian, yn nghyd a'i beirianydd medrus, Mr Oswel, am weithiad allan ar dir y Yaenol un o'r darnau godidocaf o'i faint mewn maen a haiarn, a welsom mewn un- rhyw fan o'n gwlad. -Mae'n ychwanegiad godidog a chadlarn, gan law gywrain Celf, at yr ysblander bendigaid a weithiwyd allan gan ddistaw law Natur mor nodedig yn nghymdogaeth dawel y Felinheli. Pedair blynedd o lawnder fu'r pedair blynedd hyn yn yr ardal, ac ni bu, hyd y gwyddom ni, y fath arddangosiad o fywyd (?) a threigl arian yn y pentref o'r blaen. Ac fel pobpeth mawr arall, bu'n achlysur "cwymp" a "ohyfodiad" i laweroedd, er y dydd y rhwystrwyd oainc o'r Fenai nofio dan yr hen bont i fyny i groesawu i'w chol yr "Aber" dlos o ymarllwysai iddi. Yn ddilys ddigon, o fewn pedair blynedd o amser daeth i'r pentref gynrychiolaeth deg o lafurwyr (fel haid o eryrod, a phob aderyn ysglyfaethus arall) o bob cymeriad o dan yr haul, ac yn wir "mi rodd ma Ie," chwedl yr hen "Mahoney." Cof da genym weled y fintai gyntaf wedi ymdreiglo yma rhywsut, megis bodau o fyd arall, gan dcri ar dawelwch y fan, gyda brawddegau ar- swydol ddieithr i'r mwyafrif ohonom, uea4 dychmygem weithiau weled y Fenai yn gw-yleiddio ae yn oilio rhagddynt. Ond erbyn hyn, Mr Gol., mae y cyfryw feadyl- iau a brawddegau yn bethau cyffredin yn mysg plant a glaslanciau'r ardal. A sier yw y cymerir llawer o flynyddau o breg- ethu ac hyfforddi (gan gymeriadaui gwell y lie) cyn y diddyfnir, os byth, lawer o'r cyfryw oddiwrth ddylanwad rhai o'r giwa-id hyn, cyn y gwelir y Felinheli yn anadlu yr awyr foesol oedd iddo yn flaenorol. Ol'r wynebau dieithr, an-Nghymroaidd, ansant- aidd, ac anghrefyddol, ydym. yn eu cofio o fewn y pedair blynedd hyn. Pr craffus yr oedd pob drwg bron yn ysgrifenedig yn amlinellau eu gwynebpryd a ffurf eu cyrff. A phob gweithred o eiddo rhai ohonynt yn ddarostyngedig i'r duwiau alcohol, anni- weirdeb, a lladrad. A phwy hefyd a fedd- yliodd y gwelid neb ar ddiwedd y bedwar- edd ganrif ar bymtheg yn ymryson lluchio maen, a choitio, ar fane Pantdvrus ar y Sabboth? A phwy a welsom yn pysgota ac yn morio ar yr un dydd sanctaidd? A phwy hefyd a greodd y wane afiach sydd yn aros hyd heddyw, ac yn debyg o fyw yn hir eto yn rhai o'n pobl ieuainc am round gyda'r boxing gloves, canu caneuon mas- wedd bob yn ail ag emynau sanctaidd y cysegr, a llu o weithredoedd dall-foesol ereill, rhy luosog i'w henwi, pa rai a welir ac a glywir o ddydd i ddydd, ac o nos i nos, mewn rhanau neillduol o'r gymydogaeth ? Da chwi, bobl ieuainc, ceisiwch feddwl fod i'ch bodola-eth amcan uwch na cherdded y stryd fin nos, a gwylio ar gonglau yr heol- ydd pwy sy'n myn'd y ffordd yna a'r ffordd acw, gan wneuthur sylwadau ar bersonau a phethau a ddigwydd fyned heibio i chwi. Cofiwch hefyd fod yna ystyr mwy dyrchaf- edig i ganu na chrochlefain "Cock Robin," ac "Ala ba lam," ac y geliwch ymgystadlu a phethau mwy gogoneddus a hyfiryd na'r boxing gloves a'r bel droed.;—Yr eiddoch, YR HEN GRYDD. ———.———————

CADBLRY'S COCOA, nn the, iestiraony of the "Lancet," "represents the standard of hijhest purity." It is entirely free from all foreign substances, such 09 kola, malt, hop, Ac., nor is aikali used to darken the colour (and so deceive the eye). Dr An- drew Wilson, in a recent article in t h, "I]. lustrated London News," writes: "Cocoa is in itself a perfect food, and requires no additiona1 drugs whatever," CADBURY'S COCOA is absolutely pure, and should be taken by old and young, at all timej and in all seasons: for Children it is an ideal promoting healthy growth and Itevdopment in a remarkable degree. In- sist on baving CADUBRY'S, as othei Cocfcas are often substituted for the sake of extra profit. Sold only in Packets and Tins.

Y^beiliwyd deuddeng mil o bunau o ystafell y Pab o Rufain yr wythnos o'r blaen.

| I Ysyyfaint Gwan ar Tueddrwydd 1 gael Aowyd Mao y tueddrwydd i afiechyd yr ysgJf- aint yn etifeddiaethol. Dyna ydyw muddwi gwirioneddol "Ysgyfaint Gwan- aidd." Nid ydyw yr afiechyd ei hun yn etifeddiaethol, ond y tueddrwydd i'w gael. Dylai personau yn y gwendid cyfansodd^ iadol yma fod yn hynod o ofalus i osgoi pob math o anwyd, gan os bydd i auwyd i.pu bohweli unwaith gymeryd gafael r gall lynu wrthych trwy y gauaf ac hyd yn nod fyn'd yn beryglus trwy tyn d ar yr ysQ faint. Na fydded i chwi, felly, aros hyd nes y bydd yr ysgyfaint wedi elfeithio arnynt cyn cymeryd gofal, mae yn llawer haws cadw yr ysgyfaint yn iach na'u hiachau pan un- waith wedi myned yn afiach. At ysgyf- aint gwanaidd nid oes dim yn well nag Angier's Petroleum Emulsion. Trwy ei fod yn codi yr archwaeth a rhoddi help i'r treuliad, mae y maeth a geir oddiwrth y bwyd yn fwy a gwell, a chadarnheir y oorph fel ag i wrthsefyll yn weil unrhyw ymosodiad sydyn o'r hinsawdd neu wlyb- aniaeth. Nid oes amheuaeth am ei werth mawr i rwystro anwyd a phesweh ac afiechydon yr ysgyfaint. Yn mhellach, os effeitliir unwaith ar y lungs nid oes dim a rwystra y peswch ac esmwythau y rhanau doiurus. Gan fferyllwyr a Irug stores. Cofiwch ofyn am Angier's Emulsion, ao na chymejrweh efelychiadau. Nid ydyw yr efelychiadau a wneir gydag oiew cyffredin yn cael yr un effaith, a gallant effeithio yn niweidiol. Os enwch y papyr hwn, anfonir potelaid fel siampl i chwi yn rhad ar dder- byniad tair ceiniog i dalu y cludiad. The Angier Chemical Co., Ltd., 32, Snow Hill, London, B.C.

1 IN BYD T GWFITHWYR. 35,000 0 WERTHYDOEDD YN SEGUR. Cyfrifid dydd Sadwrn ddarfod i gynifer a phymtheng mil ar hugain o wthydoedd gael eu hatal i weithio yn Lancashire, ond y mae arwyddion y bydd ychwaneg o beirian- au yn gweithio o fewn ychydig ddyddiau. Y mae prisiau uwch yn anócheladwy r Dywed- ir fod dros wyth mil o worthycloedd yn sefyll yn segur yn Preston; ac yn rhanbarth Burnley y mae miloedd o bersonau yn gweithio amser byr.

CLOAD ALLAN MAWR YN CORK. Dywedir yr effeithir ar ddwy fil o ferched a phlant oherwydd j cload allan a gymerodd le yn ngweithfeydd nyddu Cork ddydd Sad- wrn. Ofnir y dadblygir yr anhawsderau yma.

YR ANGHYDFOD YMYSG LIGHTERMEN Y mae copi swyddogol o'r penderfyniad a fabwysiadwyd ddydd Sadwrn yn nghyfarfod Cfymdesithas Meistradoedd y Lightermen yn nodi y telerau y gall y dynion ail ddechreu gweithio. Nid anfonwyd atebiad hyd nes y oeir barn cyfarfod o'r gweithwyr ar y mater. Penderfynodd y Gymdeithas i ddwyn y clo- ad allan ar eu traul eu hunain, hob ofyn am help alLanoL

MWNWYR LOTHIAN. Mewn Oynhadledd o fwnwyr a gynhaliwyd yn Lothian, ddydd Sadwrn, penderfynwyd pwyso ar y Llywodraeth i gyhoeddi gor- chymyn yn rhwystro hurio gweithwyr an- fedrua mewn glofeydd, yn neillduol gweith- vryr a wfedydd tramor na fedrant siarad Qymraeg.

SEFYLL ALLAN Y PLYMWYR. Y mas dadbIygiad pellaoli wedi cymeryd He gyda golwg ar y sefyll allan yn mysg plymwyr Stockton-on-Tees a Thornby-on- Tees. Y mae'r dynion sisie(TA codiad yn eu oyflogau a 6-la i gic yr awr. Er cefnogi eu cais dydd Sadwrn darfu i weithwyr llongau a rhai yn ngweithfeydd haiarn y ddwy dref sefyll allan.

YR HELYNT YN NYFFRYN TAF. Piydnawn dydd Sul, cynhaliwyd cyfarfod 0 weithwyr Rheilffyrdd Dyffryn Taf, Barry, Rhymni, a Chaerdydd yn Nghaerdydd. Hys- bysodd y Cadeirydd fod Syr William Lewis wedi dweyd wrtho fod y oynygiad i ffurfio bwrdd oymod o dan ystyriaeth y pedw. cwmni lleol, ac y byddai iddo wuqyd ei oreu t sefydlu bwrdd o'r fath.

TROI ALLAN WEITHWYR HAIARN FURNESS. Oherwydd marweidd-dra y fasnach mewn haiarn gyru ar yr arfordir Gorllewinol, arhoddwyd rhyBudd y bydd gostyngiad o ddeg y cant yn oael ei wneyd yn ngweithfeydd haiarn Millon ao Ajskam-in- Furness, y rhai a berthynant i'r un cwmni. Rhoddwyd amser i'r dynion i benderfynu a dderbynient y gostyngiad ai peidio; ond gan mai ychydig o wyr Askam a arwyddasant eu parcdrwydd, diffoddwydi y ffwrnetsiau, a cblowyd allan y gweithwyr.

GWEHYDDION AR CLOI ALLAN. Prydnawn dydd Sadwrn, mewn cyfarfod a gynhaliwyd yn Blackburn o Gymdeithas Gwehyddion Swyddi Gogleddol, daethpwyd i tepderfyniad nad oedd yr un ranbarth yn meddu hawl i gefnogaeth arianol y Gym- deithas, os na byddai y cload allan o dan reolacth uniongyrchol y Gymdeithas.

TWNEL 0 EWROP I AFFRICA. Y mae y poiriarydd Ffrengig M. Berlier yn brysur wrth y gwaith o gael allanta c¥1ir cael twneL o Ewrop i Affrioa. Bwriada y Ffrancwr ar i'r twnel redeg o Ddeheudir Spaen hyd at arfordir Affrioa. Barnia y bydd yn gyfrwng masnacnol pwysig. Hyd yn hyn, ni lwyddodd i argyhoeddi awdur- dodau Swyddfa Dramor Ffraino parthed ei gynllun. Ond nid gwr i'w orohfygu ar fyr- der yw y Ffrancwr. Y mae yn avrr ar y ffordd i Fez, er gosod ei gynllun o flaen Swltan Morocco. Bydd hyd y twnel oddeu- tu pum' milldir ar hugaina haner; ond ni byddai yr ,hyd o dan y mor ond ugain milldir. Barnay Ffranowr dyfeisgar fod y cynllun yn un ymarferol, ao na byddai y draul and naw miliwn o hunan.

Syr H. Campbell-Bannerman a'r Arweinvdd Rbvddfrrdol. Ysgrifena gohebydd i gyfoesolyn:-Mae llawer o sibrydion gyda golwg ar sefyllfa a bwriadau Syr H. Oampbell-Bannerman, y rhai nid ydynt ond dyfaliadau. Y mae yn amlwg fod gwahahiaeth ymddangosiadol mewn barn yn yr Wrthblaid ar wahanol faterion o bwyeigrwydd yn rhoddi yr Ar- weinydd mewn safle anifyr. Yr wyf mewn sefyllfa i hysbysu na fydd i'r aelod anrhyd- eddus barhau i weithredu fel Arweinydd yr Wrthblaid, ond ar yr amod y derbynia gynorthwy oalonog y blaid. Mae'n ddiau y oynhelir cyfarfod o Ryddfrydwyr cyn i'r Senedd gyfarfod; ond p'run bynag, mae ataliad Syr H. Campbell-Bannerman i'w swydd bresenol yn dibynu yn hollol ar iddo dderbyn cynorthwy fel y oyfeirir uchod.

Cadw Ieir a Hwyald yn v Ty CYFLWR DIITlii oh AR DY YN MYNYTHO. DarUenwyd 3;droddiad Mr Harry Ro- berts, swyddog iechydol, yn nghyfarfod Cynghor Gwledig Lleyn, dydd Meroher, yn 0 yr hwn y dywedid fod Mr Roberts wedi ym- weled a'r ty a elwid Hen Siop, Mynytho, ac iddo archwilio y lie. Yr oedd cyflwr y ty yn ddrwg iawn. To gwellt oedd ar y ty, a darnau o sheets zinc yma ao acw ar y to, ac ar rheiny drachefn ddarnau o good i'w cadw rhag cael eu chwythu gan y gwynt. Y ddaear oedd llawr y ty, ac yr oedd yn glapiog. Ar y chwith yr oedd gwely, ac yn mlaen ychydig wedyn yr oedd gwely arall. Aeth Mr Roberta rhwng y ddau wely ac i ystafel I wely arall, lIe yr oedd buddai yn ei chanol. Yr oedd v ffenestri wedi malu, a darnau o hen garpiau yn v tyllau. Cwynai Robert Jones, gwr y ty, fod ei wraig yn cadw yr ieir yn y ty. Rhy- buddiodd Mr Roberts hwynt i beidio cadw yr ieir a'r hwyaid yn y ty, oherwydd eu bod yn beryglus i iechyd.—Penderfynwyd anfon copi o'r adroddiad i oruchwyliwr Mr Assheton Smith, perchenog yr eiddo.

Mewn canlyniad i etholiadau yr Iwerdd- on, mae Mr William O'Brien, yr hwn fu yn absenol o'r Senedd mewn canlyniad i ryw gyfreithio rhyngldo ag Arglwydd Salis- bury, yn awr yn ymddangos fel brenhin annghoronedig CenedSaetholwyr yr Yhiys Werdd.

^—1^—MW* IACHAODD SCOTT'S EMULSION Y BACHGEN BACH YMA, Ond dylasai fod wedi cymeryd y fedd- yginiaeth yma yn llawer cynt nag y darfu. ARTHUR WM-LIAM LACEY. (From a PhotographJ » 7a, Franche Court Road, Earlsfield, London, S.W., Ebrill 27ain, 1900 Anwyl Sirs,-Mae yn llawen iawn genyf allu dweyd wrthych am ganlyniadau dy. munol a gafodd Scott's Emulsion ar fy machgen bach, yr hwn a gafodd ymosodiad peryglus o'r pneumonia tua dwy flynedd yn 01. Canlynwyd hyny gan y frech goch a'r pas, a dywedid wrthym na buasem yncael ei fagu. Ar ol ychydig amser deth. reuodd wella, ond nid byth yr un plentyn a. chyn ei waeledd. Bob rhyw dair nett bedair wythnos aethai mor booth fel y gallesid tybio ei fod yn cael y scarlet fever, Yr oedd ei dymheredd yn newid yn fawr: bit mor uchel a 104-L o raddau, ac yn mheo 2 llai na haner awr aethai i lawr i 90 o raddau. Byddai wed'yn yn lluddedig a gwelw a chollai ei archwaeth am wythnosau, yna deuai i fyny dipyn, ond ni wellai fel ag y dymunid. Treiasom bobpeth iddo, ond ni wnai dim les iddo ond am ychydig amsw. O'r diwedd, fel y peth diweddaf, rhodd-ais Scott's Emulsion iddo, aa i'ch meddygpje- iaeth ardderohog chwi yr wyf yn ystyried yr wyf yn adyledus am fywyd fy machgen. O'r dechreu wedi iddo gymeryd eich meddyginiaeth dechreuodd wella, ac heddyw y mae yn fachgen oryf ac iaoh, as archwaeth dda ganddo, ac yn bwyta pob peth a roddai iddo. Mae lliw iechyd yn ei wynebpryd, ac aifF i'r ysgol gyda'r bechgyn eraill. Nie gallaf ddweyd wrthych pamor ddiolchgar wyf am yr hyn a wnaeth Scott's Emulsion iddo, ac yr wyf yn anfon y llythyr hwn i chwi i ddangos ychydig o fy nghydnabydd- iaeth. Mewn diolohgarwch, oredweh fi, Tf Biddoch yn Ddidwyll, (Arwyddwyd) (Mrs) LACEY. Camgymeriad mawr ydyw i anrhyw un feddwl mai am fod Scott's Emulsion yn cynwys cod liver oil y dylio ei gymeryd fel y cwrs diweddaf. Ond 0& y oymerid cod liver oil yn ei ffurf gyffredin, byddai ei flas a'i anhawsder i'w dreulio yn ei wneyd yn anhawdd i'w gymeryd. Yn Scott's Emul- sion mae bias y cod liver oil yn cael ei guddio yn hollol, ao nid ydyw yn pwysO dim ar yr ystumog. Mae Scott's Emulsion felly wedi rhoddi y gwerth mwyaf ar cod liver oil trwy ei roddi yn nghyrhaedd pawb —hen ac ieuanc. Yn ychwanegol at cod liver oil mae Scott's Emulsion yn cynwys hypophosphites of lime and soda, a gly- cerine, yr hyn sydd yn ychwanegu llawer at ei werth fel meddyginiaeth adferiltdol. Mae plant yn caru ei flas, a ohymer rhai mewn oed ef gyda pharocirwydd. Mewn afiechydon peryglus fel darfodedigaeth a scrofula gellir cymeryd Scott's femnlsion yn barhaol am hir amser, heb amharu y treuliad. Mae y feddyginiaeth hon yn fwy cyfaddas i gyfansoddiadau sydd yn nychu nag unrhyw barotoad arall a gynygir i'r cyhoedd. Caiff plant archwaeth, cnawd, a chryfder trwyddo, a thrawsffurfir hwynt i berffaith iechyd gan Scott's Emulsion, pan I na wnaiff unrhyw feddyg- I iniaeth arall ddim lies iddynt. Mae Scott's Em- ulsion yn wahanol i bob ffurf arall o cod liver oil, gan ei fod yn cael ei baro- toi yn ol ffurf neillduol a thrwy gynllun neillduol. Nis gellwch ffurfio drych- feddwl digon eang o bos- ibilrwydd cod liver oil, nes y treiwch yr unig ffurf effeithiol a geir yn Scott's Emul- sion, yr hwn a ellir ei adnabod yn hawdd trwy sylwi ar y trade mark sydd ar amlen bob potel. t Gellwch gael siampl o Scott's EmulsiflO 1 trwy ddanfon tair ceiniog mewn stamps ftg enwi y papyr hwn i Scott and Bowne, Limited, 95, Great Saffron Rill, London, E.C. I

I BWISDOEDDi CAPES, > RMTLES (■ MEL E{ BWUMTD GMI cyf,o I JOHN nuBLE IDA'RPARCELPosy t AC TSCABLBU HANFONTTIIDDIOED GVDA JBHK -WFURP iBaiw o /✓wych, o Beaver du da. K Jf\g<Aer a'r ffrynt a Fur citt.Y^ V^'26 0 fodfeddi. B Pris, dim ond 8/6. 5C. Cot toriad teiliwr, gyda neu htb—-v. 313 BV TPW goler uchel. Skirt teiliwr I^ Vicuna Twill, cryf. Du a ? Un*g- f /fl Y Pris 12/9. Cludiad a'r bocs, 'f- 7 ru intloU:—34,36,38 o fodfeddiar draws yr Xsgwydd- au. Y Canol, 24, 26, 28 o fodfeddi; Skirts, 38, 40. o fodfeddi o byd vn y ffrynt- Unrhyw faiut arall yn cael ei wneyrfi f#-s«r 1/6 ya chwanegol. Anfanir Arcbebioa aladdu ymaith arddiwruodo rybudd FFROCIAU johTTNOBLE I FYNEDOGWM- PAS I ENtTHOD- eu gwneyd o Serge da. Pris 1/6 11 3 odfc^d hiric° hyd yn y ryUt' a 6C' atGWERTHraARBEN|Q 'me wu Gwisg Gauafol. ANFONIR > CATALOGUE FFASIWN NEWYDD yn rhad trwy y Hythyrdy Kvddwch mor garedig az enwi y P*Pur hw" pan yn yggrifenu— JOHN NOBLE, CYF., jjBWl Broote Street Mills, MANCHESTER. TV .446dml 0 I <t « —— "T! 'M ('AVOID ALL RISK when buying Watches, Clocks, Jewellery, &c. To discover the CHEAPEST MARKET is everybody's aim, bat it often proves a costly experiment. In purchasing of SMOLLENS & MITCHELL you are perfectly protected from all risk by being able I in STCR find EXAMINE an article AT YOUR LEISURE, before buying itl j an I I Ix I I Ix 'ir ii i ,j 0 V Fff YOU NEED NOT SEND MONEY; on receipt of Bank or Trade Reference, we will forward any article for your inspection, and you may send cash when the Goods have been tested and approved. Or, if cash be sent with order, we undertake to re- fund same in full if Goods do not give PERFECT SATISFACTION. To SEE Goods before buying them 13 SOMETHING, but not EVERYTHING. SMOLLENS & MITCHELL offer an additional advantage by supplying even a SINGLE ARTICLE AT ACTUAL WHOLESALE PRICE I 1 6= I- lpkkkt P, m G j If you do not require our Goods for personal use, you can make money by selling I r them to those who_do^ J SEE OUR CATALOGUE post free. > SMOLLENS & MITCHELL. 52 c HATTON GARDEN, LONDON, E.G. 1 ■ — ■ wm ■ » m 1 — 1 ■ — 1 m