Y Werin

Gynllon Enfawr I Bwrcasn Tir 120,000,OOOp I'W GWARIO. Anerchodd Mr T. W. Russell ei ethol- wyr yn Clogher, nos Fercher diweddaf. Y mae ei araeth wedi creu y dyddordeb mwyaf drwy yr oil o'r Iwerddon, ac i lawer, yn ddiambeu, y mae yn meddu y pwysigrwydd o fod yn rhoddi amlinelliad 0 gynllun Llywodraeth Arglwydd Salisbury, yn nglyn a phryniant tir, os y dychwelir hwy i awdurdod. Y cwestiwn yma, ebai Mr Russell, a fydd y prif gwestiwn yn y Senedd nesaf, a rhaid o angenrheidrwydd ei wynebm. Byddai i'r oynllun a fwriadai ef amlinellu gyneu tan drwy yr oil o Ulster na bydd yn hawdd ei ddiffodd. Ni byddai modd ysgoi y cwestiwn oblegid tri o resymau. Yn gyntaf ni byddai i arwein- wyr plaid y tirfeddianwyr, oherwydd yr ymosodiadau parhaus a wneir arnynt yn Nhy'r Cyffredin, adael y owestiwn yn llon- ydd. Yn ail, oblegid fod ychydig o oruch- wylwyr tirol, y rhai oeddynt yn cadw i fyny arferion drwg y dosbarth oedd yn gyfrifol am v rhan fwyaf o'u trafferfchion, fel pe yn treulio eu bywydau i boeni y wlad, drwy ddwyn dynion i afael y gyfraith, y rhai oedidynt yn analluog i dalu oostau y fath foethau. Yn drydydd, oblegid fod gwein- yddiad y Deddfau a orfododd yr ymchwil- iad Seneddol yn 1894 yn myned o ddrwg i waeth, ac yr oeddynt wedi myned yn ani- oddefol. Yr oedd yn hollol afresymol ceisio parhau y dull presenol o benderfynu yr ardrethi; nid y tenantiaid end y tir- feddianwyr oedd yn gyfrifol am godi y cwestiwn, ac yr oedd y tirfeddianwyr wedi pwyso am ymchwiliad cyn i'r inc sychu ar Ddeddf 1896. Yr oedd y tirfeddianwyr wedi seinio y oyfnewidiadau yn ystod y tair neu bcrdair blynedd a aethant heibio, ar adroddiad Dirprwyaeth Fry, ac ar hawliau ffol am ad-daliad. Honai ef (Mr Russell) mai'r ewestiwn mawr gyda Dir- prwyaeth y Tir oedd, nid pa fodd i gario allan fwriadau y Senedd, ond pa fodd i'w gochelyd gyda rhyw gymaint o awdurdod cyfreithiol ymddangosiadol. Buasai ef yn hoffi penodiad ardrethi teg a phryniad tir yn cydfyned a'u gilydd, a bod y cyfnewid- iad yn cymeryd lie yn raddol, ond yr oedd yn argyhoeddedig y dylai y tir basio yn gyflym. Nid oedd ef erioed wedi cymeryd yn garedig at orfodaeth yn y mater o brynu tir, ond yn awr yr oedd yn datgan ei fod o blaid hyny (cymeradwyaeth). Yr oedd y sefyllfa bresenol yn un anmhosibl. Dywedai y tirfeddianwyr ei bod yn eu handwyo hwy. Byddai yn fuan wedi'troi y tenant yn Ulster yn wrthryfelwr. Nid oedd modd i heddwoh fodoli fel y mae pethau yn bresenol. Ei olygiad ef ydoedd y dylai pob acer o dir na ddefnyddir gan y tirfeddianwr gael ei werthu i'r tenant. Nid yw yn hawdd rhoi amcangyfrif o'r swm o arian a fuasai yn angenrheidiol ar gyfer y cynllun anferth yma, ond bu. ef yn ei osod fel 1-90,000,000p. Ar u i adeg yr oedd yn arfer edrych gyda braw ar y fath weithred. Ond yr oedd ei brofiad yn nglyn a Bwrdd y Llywodraeth Leol wedi dysgu llawer o bethau iddo. Yn ystod y deng mlynedd ar hugain diweddaf, yr oedd y Wladwriaeth wedi rhoi benthyg i'r gwa- hanol gorphora-ethau yn Lloegr a Chymru bum' gwaith y swm hwnw. Nid oedd et yn gweled yr un anhawsder i gymhwyso yr un egwyddor at y cwestiwn dan sylw. Y Cynghor Sirol ydoedd yr awdurdod a gyd- nabyddid yn mhob sir yn bresenol yn yr Iwerddon, a chan mai amaethyddol oedd y wlad nid oedd ef yn gweled yr un rheswm paham nas gallai y Cynghor Sirol roddi y sicrwydd gofynol i sicrhaui v benthyciad yn mhob sir. Byddai y tir yn ddigon o ddi- ogelwch am yr arian i'r Wladwriaeth. Ar 01 egluro pa fodd y buasai yn gwneyd y trefniant, aeth Mr Russell yn mlaen gyfeirio at denant a gynygioddi i'w feistr tir brynu y fferam a ardrethai, a chvnyg iddo lawn gwerth y tir, ond nas gallai y tirfeddianwr dderbyn hyny am y buasai yn golygu dinystr iddo. Yr oedd y cynllun yn gofyn swm anferth o arian, ond yr oedd pethau wedi dod mor annioddefol fel yr oedd llawer wedi cael eu gorfodi i wneyd arwerthiant. Yn y Senedd newydd fe fodolai "Iwerddon Unedig" wirioneddol ar y ewestiwn yma (cymeradwyaeth).

Lladd Naw o Fechgyn ar Fynydd o jJ ew. Cymerodd damwain ddifrifol le i amryw o fechgyn yn Montiers, Savoy. Aeth Abbe Dalzio a phedwar ar hugain o fechgyn am dro ar hyd glanau yr afon Isere. Aeth- ant yn mlaen am rai oriau nes canfydd- asant eu hunain ar fynydd o rew, 7150 o droedfeddi yn uwch na'r mor. Daeth yn dywyll cyn iddynt feddwl am gychwyn yn ol, ac yn mhen ychydig cododd yn wynt cryf, yr hyn a barodd i'r creigiau lithro, ac achosi i'r mynydd o rew symud, a chyn eu bod yn alluog i gael i fan diogel, lladd- wyd unarddeg o'r oechgyn.

Pa Bryd yr ymgyferfydd y Senedd ? Dywed y "Daily Telegraph" nad yw yn debygol y bydd i ddau Dy y Senedd gyfar- fod i wneyd busnes ar y dyddiad a nodwyd gan y cyhoeddiad Brenhinol, sef Tachwedd laf. Ni fydd iddynt gyfarfod tan daech- reu Chwefror, pan y dewisir Llefarydd, ao y tyngir aelodau. Mae y cwrs yna i gael ei gymeryd, mae'n bosibl, yn herwydd y bydd rhyfel Deheudir Affrica drosodd i bob dyben.

Cadwch groen y pen yn lan, ac arbedwch eich gwallt, trwy ei olchi gyda dwfr cynes a Sebon Cuticura, ac iro y pen yn ysgafn gyda'r enaint rhagorol Cuticura at y croen. Bydd i'r dull rhwydd hwn lanhau y pen a'r gwallt oddiwrth gen a chramenod, ac es- mwythau y cosfeydd a rhoddi nerth a maeth i wreiddiau y cwallt, a cheir toraeth o wallt sidanaidd a chroen pen glan, wedi i bobpeth arall fethu.

Ceneth Fach Ddewr. Mae pryder rhieni ynghylch eu plant pan y byddant allan o'u golwg yn fawr, ond mae y peryglon y gall y rhai bychan syrthio iddo hyd yn oed pan o dan ein llygaid i'w gwylio yr un mor ddifrifol. Yn ami bydd y rhvbudd mor ddibwys fel na chymerir sylw ohono, a bydd y drwg wedi digwydd cyn i ni ei sylweddoli. Daeth digwyddiad felly i sylw y newydd- iadur "Southend Observer," ac anfonwyd gohebydd i chwilio i mewn i'r manylion. Geneth fach ddeuddeg oed ydyw Edith Wood, rhieni yr hon sydd yn byw yn Wal- den's Farm, Great Stambridge, ger South- end-on-Sea. "Yr oedd Mrs Wood gartref pan y gelwais," ysgrifenai gwr y wasg, "a dangosodd fod yn dda ganddi siarad am yr eneth fach. Gofynais i'r fam ddweyd y ffeithiau wrthyf yn ei geiriau ei hun." "Wei," meddai, "y flwyu<Jyn ddiweddaf daeth yr eneth yn bur rhyfedd yn ei sy- mudiadau, a chyn hir gwelaia ei fod yn rhywbeth heblaw digrifwch plant. An- fonais at feddyg, a dywedodd ar unwaith mai St. Vitus' dance oedd arni. Daeth i'w gweled yn rheolaidd, a rhoddodd gy- ffyriau iddi, ond nid oedd yn cael effaith ami. Dioddeai yr en(e|th lawer. Yr oedd wedi bod yn eneth fywiog, yn Hawn o chwareu, a phob amser yn barod i ehwareu gyda'r plant, ond pan gafodd ei tharaw gan yr afiechyd hwn deuai gartref ac eis- teddai yn ddiysbryd wrthi ei hun. Yr oedd wedi effeithio ar ei hochr chwith i gyd, ac yr oedd ei llaw bob amser yn gryn- edig. Weithiau, ganol y nos byddein yn cael ein deffro gan ei gwaeddiadau. Aeth hyn ymlaen am dri neu bedwar mis, nes un diwrnod y darfu i gymydog, merch yr hwn oedd wedi ei tharo yn gyffelyb, fy nghynghori i dreio meduyginiaeth oedd wedi adferyd ei ferch of-gof Dr Wlliams' pink pills for pale people. Siaredais am y peth gyda fy mhriod, a chytunwyd i geisio blychaid ohonynt. Rhaid r mi ddweyd na wnaeth y blwch cyntaf fawr o wahaniaeth, ond cawsom un arall, ac yna daeth Edith i wella yn gyflym. 0 gwbl cawsom dri blwch, ac erbyn fod yr eneth wedi gorphen y diweddaf, yr oedd wedi cael ymadael a'r afiechyd yn gyfangwbl. Yr wyf yn fflcr mai Dr Williarns, pink pills a adferodd fy mhlentyn, gan fod misoedd wedi pasio er pan y cymerodd hwynt, ac nid ydyw wedi cael ei thrwblo byth er hyny. Mae yn awr mor fywiog allan ag unrhyw blen- tyn." Ar y foment daeth Edith i fewn ar frys, wedi rhedeg o flaen ei brodyr, gyda'r rhai yr oedd wedi bod yn chwareu yn y oae. Edrychai y11 bictiwr o iechyd. Camgy- meriad ydyw meddwl nad oes gan blant nerfau. Y Inddengys effeithiau unrhyw afiechyd neu anhwyldeb yr ymenydd neu asgwrn y cefn arty nerfau, gan achosi anhwylderau fel ffitiau, parlys, gwasgfeuon, niwralgia, darodedigaeth y cyneddfau, a St. Vitus' dance, mewn ieuanc a hen. Mae Dr Will i allls' pink pills wedi iachau yr anhwylderau hyn hefyd, effeithiau diffyg maeth, gwendid gwaed, megis rickets mewn plant, crydcymalau a scia- tica mewn pobl mewn oed. I gael y pelenau gwinoneddol rhaid edrych fod y enw yn Hawn ar y pacedi-Dr Williams' pink pills for pale people, a gwerthir hwynt gan Dr Williams' Medicine Company, Hol- born Viaduct, London, am ddau swllt a naw ceiniog y blwch, neu chwe blwch am dri ar ddeg a naw. Cynygir pelenau efel- ychiadol er mwyn elw ychwanegol. Gwyl- iweh rhag cymeryd eich twyllo nid ydyw pelenau twyModlrus wedi iachau neb erioed.

Hananladd ad Twrc. Cyflawnodld Twrc ieuanc o'r enw Athana-sie Hadjiaruiacoglon hunanladdiad ger yr orsaf yn Fontainbleau ddydd Sul, drwy saethu ei hun yn oi ben gyda llaw- ddryll. I>ej3grifir y trancedig fel ysgrif- enydd yr Ottoman Embassy yn Llundairi, a nai i'r LIysgenhadwr Twrcaidd yn y lie. Yr oedd y dyn leuanc, yr hwn oedd! yn 22 mlwydd oed, wedi "dyrysu" gyda dynes yn Mharis. Yn mhen ychydig gwrthod- odd y ddynes wneyd dim ag ef, a dilynodd hi ddydd Sul i Fontainbleau gyda'r bwriad o'i chael i newid ei mheddwl. Methodd a gwneyd hyny, felly cyflawnodd hunan- la.ddiad, fel y crybwyllwyd eisoes.

LLWYDDIANT jfÁRHAOL. Mae Meistri J. & J. Colman, Ltd., wedi bod yn llwyddianya eto yn Arddangosfa Paris, maent wedi enill y brif wobr, yr an- rhydedd uwohaf sydd bosibl am eu Mws- tard, ac hefyd am eu Starch. Maent hefyd wedi cael y Fedal Arian, y wobr uchaf a roddwyd. unrhyw fasnachdy Seisnig am eu. lliw glas. Mae hyn yD engraifft o nwydd- au adnabyddus, gan fod y Meistri Colman o'r blaen wedi enifl ddim llai na 43 o brif wobrau mewn arddangqsfeydd rhyngwlad- wriaet'iol drwy'r boll fyd.

Etbollad Seirlonydd. DEWlS YMGEISYDD. CYFARFOD YN NOLGELLAU.. Yr oedd dydd Llun yn ddydd pwysig yn hanes Rhyddfrydwyr ^ieirionycld, ac yr oedd hyny yn amlwg oddiwrth y gynrych- iolaeth a ddaeth i Ddolgeliau o'r holl ranau o'r sir, pa rai oedd yn rhifo dros 200. Am un o'r gloch, yn yr Assembly Room, cy- merwyd y gadair gan Dr Roger Hughes, Bala, yr nwn a. aiwodd ato yr ls-gadeirwyr, a gweithredai Mr R. Guthrie Jones, Doi- geiiau, fel ysgrifenydd. Y Cadeirydd a ddywedoud mai amcan y oyfartod oedd dewi6 ymgeisydd i'w cyn- rychioli yn y Senedd. Darilauoad yr ysgrifenydd enwau pawb oedd yn bresenol, a lianwyd lleoedd yr mae yn pertnyn i'r sir SO o ranbarthau, ac yn meudu hawl i 184 o gynrychiolwyr, a YA trwy yr ls-lywyddion ar swyuùogwn-y cyianrif yn lJÖ, pa rai oeudynD yn bresenol. nH vvnuam Lrweu, Plasweunydd, xie8- tiniog, a gynygiodcl loa y ddau a gailf fwyaf o bleiuieisiau i'w nanioui yn ol i wahaiiol ranbartiiau y sir, a hyny am nad oedd pawb wedi oydweithredu yn yr un modd, ao mai niantaus rr sir yn y pen draw fyddai hyn. 1" Parch J. Gwynoro Davies a gefnog- odd. l mae yr anriiefu sydd wedi bod mewn manau y n gaiw am nyn (ileisiau: "Pa le? Knwun y lleoedd. Tynwch yu 01'). 1H.r Da vies: Pe buasai y cyfarfod di- wodoaf wedi penueriynu ar y aull i bleid- leisio, a pliwy, ui tuaaai yr anrhefn; o gan na wnaeth, yr oedd pawb yn oael gwneyd ffcl y mynont, ac end anton y ddaa uchai, ni gawn lais gwirioneddol y sir. Mr Morris Thomas, (Jorris Os ceir mwy- afrir olir a gwirioneddol heddyw nid oes eisieu myhed ria dai-ifou iieb yn ol. Onid oes rhai o'r chwe' ymgeiswyr yn tynu yn ol? Y Cadeirydd: Fa wna yr ysgrifenydd ddarllen y llythyrau yn awr. Yr Ysgrifenydd: De-rbyniais oddiwrth Mr Howell J. Williams lythyr yn hysbysu ei fod yn tynu yn ol, ac yn diolch am y gefnogaeth a gafodd yn y sir." Mr Howell ldris eto, ao yn diolch; ac oddiwrth Mr Llewelyn Williams—y naill a'r llall yn barod i gynorthwyo ymgaisydd dewisedig y blaid. Mr John Hughes, Ffestiniog: Yr wyf yn oynyg i ni fyned yn mlaeu i ddewis heddyw yn aerfynol, yn ol trefniad y pwyllgor gweithiol heddyw.MT Robert Thomas a gefnogodd; ao ategwyd gan Mr Kiohard Roberts, Trawsfynydd. Y Cadeirydd: Yr wyf yn myned i roddi y ddau i fyny.—(Mr Richard Williams, Biaenau Ffestiniog, ar ei draed, a'r dorf yn i guro i lawr, ao yntau yn Uefain). Mr Hugh Roberte, Abergynolwyn, a ddy- munai gael dyweyd un gair (Ileisiau: "Trefn, trefn"). Mr H. Roberts: Gwrandewch air. Yr oedd eu dau ddyn hwy yn Abergynolwyn wedi eu taflu allan, felly pa iodd a thros bwy yr oeddynt i bLeidleisid: Nid oedd ganddynt onw neb arall. Chwareu teg i ni; gadewch i ni gael y ddau uwohaf eto i fyned i gael llais yr etholwyr. Yna pleidieisiwyd, a ohaed y mwyafrif o blaid anfon enwau y-ddau uwchat i gael barn y sir. Cafwyd dadl faith a brwd iawn pwy oedd yn meddu hawl i bleidleiaioyn y rhaiv- barthau; ao yr oedd yn amlwg oddiwrth y gwahanol fanau nad oedd unfryded yn hyn o lawer; ao wedi llawer o siarad gwresog caed barn y Cadeirydd ar hyn fei peth terfynol, pa un ydoedd, fod gan bob un sydd yn talu at y Gymdeithas Rydd- frydig hawl i bleidleisio.—Gan nad oedd hyn yn foddhaol gan ddosbarth, aeth yn helynt, llefain, curo i lawr, a phawb yn oymeryd ei ffordd ei hun. Galwodd yr ysgrifenydd enwau y cyn- rychiolaethau, a'r pleidleisiau oedd pob un i'w rhoddi; yna caed fod dros Mr Lief Jones, 106; Mr A. Osmond Williams, 83; mwyairif Mr Lief Jones, 23. i. r oedd un neu ddau o fanau yn gwrthod pleidleisio, am nad oedd eu dynion dewis.edig yn sefyll, am na wyddent hefyd dros bwy i roddi eu pteidlais. Y Cadeirycbd: Y mae yn rhaid i ni wneyd y gwaith heb oedi, oherwydd bydd raid enwi yr ymgeisydd o fewn corph wyth- nos. Pasiwyd i gyfarfod yn yr un He ddydd Sadwrn neeaf, pryd y disgwylir i bob rhan- barth fod wedi dewis yn derfynol un o'r ddau ymgeisydd. Mr D. G. Jones, Rhiw, Ffestiniog: Pwy sydd i drefnu y manau y mae y ddau hyn » ymweled a hwy yn ystod yr wythnoe ? Y Cadeirydd: Y dosbarthiadau a'r ym- geiswyr sydd i drefnu eu hunain, fel Qr blaen. Gan fod y ddau ymgeisydd yn y dref, pen- dierfynwyd eu galw i'r cyfarfod i hysbysu iddynt y penderfynird. Dywedodd y Cad- eirydd benderfyniad y cyfarfod, pryd y dywedodd Mr Osmond Williams ei fod yn foddla-wn i fyned am wytbnos eto, ac yn llaw yr etholwyr.—Mr Lief Jones, mewn yohydig eiriau, a ddatgaaodd yr un peth. y mae Ffestiniog yn unfarn ar eu dyn, Mr Lief Jones, ac ni newidir eu barn, yn ol pob arwyddion; ond y mae glanau y mor o blaid Mr A. Osmond Williams, ond nid ydynt wedi gweled na chlywed Mr Lief Jones, fel nas gallant farnu na phleidleisio arno, a diamheu y bydd iddo ymweled a'r Qianau hyn yn ystod yr wythnos hon. Y TORIAID YN DISGWYL. j Yr oedd llu o wyr Toriaidd y sir, yn ber- sbniaid ao ereill, wedi dod i'r dref, er cael gwybod pwy. fyddlai dewisddyn y Rhydd- frydwyr, ac i gael baarnu ai priodol dod ag ymgeisydd A>n yn ei erbyn. Deallwn mai dydd Mawrth y oyfarfyddant i benderfynu pa beth a wnant.

Lladd el Hon yn Kgbaergybl Dydd Llun fe gyrhaeddodd teithydd i Gaergybi gyda'r gerbydres. Aeth i mewn i dafarndy a elwir Blossoms Inn, ac yn y fan hono saethodd ei ymenydd allan. Dyn o Crewe ydoedd, a'i enw yn Elsby.

For tno oonMonrnt or LAVIES, SOUTHALtS' SANITARY TOWELS mm m* sold In Ihkoketi containing tuUf-doa. SAM l st Gwerthir SO UTHALL'S SANITARY TOWELS yn awr mewn pacedi o haner dwsin o'r maintioli lleiaf am chwe cheiniog. Ar werth gan Evans Brothers, Paris House, Porthmadog; D. O. Price, Post Office, Criecieih; J. G. Simpson Jones, Shop Caerhydderch, Pwllheli. Gwerthir hwynt hefyd mewn pacedi o ddwsin fel y canlyn:- Maintioli 1, Is; 2, Is 6o; a 3 a 4, yn wahanol mewn ffurf, 2s. Gan werthwyr dilladau merched, fferyllwyr, &o., drwy yr boll fyd- r-=- Rhestr o Lyfrau CYHOEDDEDIG AC AR WEItTli GAM GWMNIIR WASG GENEDLAETHOL GYMREIG (CYF.), SWYDDFA'R "genedl," CAERNARFON. Sy Gellir cael yr oil Uyfrau Isod dirwj y post ond aafon te. ke gyfer pob Swl.1t at y cludiad. IMLOCIjTloy 1ND OKllOHY, Designed for Classes and Private Sta- deu. By the Rev. T. C. EDWARDS, D.D., Prefessui t.T-Iocatiou. IGMuat* of the National School of Elocution and Oratory, Philadelphia, U8.A. Prlee 2a. fd Contents: How to Say —aad Answers—Breaking Bxerefses—Articulation— Vocal Exercises Vocal Forms G"ttCni Reading Poetry—Reading the Bible kiyan Reading — Dramatic Selections WWoticaj Selections—Miscellaneous SelectiOus- TPHE YISIONS OF THE SLISIRIPING BARD, being Ellis Wynne's Gwelwif- Mthea y Bardd tSwic." Translated by Robert Gwyneddon Davies. Price 2s. 6d. Illustrations Glasynys, tk* birthfUm•/ "W* Wynne; F of Ellis Wynnt's Handwriting CONTE, Genealogical Tables-IntrodttCe don—The Author's Life-The Text-The Sum- mary-I. Vision of the World 11. Vision of Death-III. Vision of Hell-Notes. ILEWEINYDD LLYSIEUOlTl IECYD-DR. COFFIN, sef Meddygddysg Naturiol yn wyneb Afiechyd; wedi ei gyieithu i'r Gymraeg o'r Seithfed Argraphiad Saesoneg. Argraphiad new dd diwygiedig ftle 8s. 00. CyMWYFIAD: .thagarwemiad-I. Am Fywyd ag Ysgogiad II. Parhad III. Am ranaa Cyfansoddiadol y Corph Dynol-IV. Am Natur Afiechyd V, Am Gyfryngau Physygwrol yr Ysgolion Meddygol- VI. Parhad- VII. Cyf- ryngau Iachaol N atur-.Vlll. Llysiau Boirwymol —IX. Meddyginiaethau Cryfhaol neu Chwerwon -X. Dwfr-Beryddion—XI. Meddyginiaethau Gwrth-Glafriol—XII Meddyginiaethau GieuoJ XIII. Cartholion, neu Feddygmiaethau Rhyde. baol-XIV. Sylweddau Llysnafeddawg-Xv Enaint ac Elion—XVI. Am Ymborthi—XVII. Anhwylderau Plant—Dolur y Genau Muu Danedd-Y Llyngyr-Y Frech Wen-Brechy Fuwch-Brech yr leir- YFrech Goch- Y Clefyd Coch Y Pås XVIII. Diffyg Treuliad-Y Clefyd Met yo-XIX. Y Parlys—Y Gewynws* —Y Gymalwst-Dawns St. Vitus—XX. Lle feydd Dirdyniadol—Haint Dygwydd—LlewJ* feydd y Fam —XXI. Y Par'^s Mud —XXII. ^vlvmjia Gwythi—Isder Ysbryd—Bolrwymedd —XXI' I. Y Colic — Y Geri Marwol — XXIV. .ari At la—XXV. Rhyddni y Corph Clefyd y Gwaed-Clwyf y Mg.rchogion-XXVI. Gwaedo drwy y Ffroenau Crychneidiad y Galon Tafliad Crach-Boer—Dolur o'r Pen—XXVII. Chwydd Coch — Tan Eiddwf — Llosgiad yr Ymenydd — Clwyf y Llygad — Dolur Gwddi CbwYGdedig- XXVIII. Y Dolur Gwddf Pwdr -L)o)iir Gwddf (Croup)—Yr Eisglwyf-Chwydd Coch yr Ysgyfaint XXIX. Chwydd Coch y Cylla- Chwydd Coch yr Afu Chwydd yr Ymysgaroedd Cbwydd Coch yr Elwlod.- Y Gynddarwd XXX. Y Dropsi Asthma, neu Glefyd yr Ysgyfaint XXXI. Darfodedigaeth yr Ysgyfaint-r-XXXII. Parhad Darfodedigaeth -XXXIII. Y Man-Wynion a'r Scyrtf -Dolur- ia", y Glust-Byddardod-Ymgrafu, r r yr Itch -ilosg Tiln ag Ysgaldiad—Llosg Eira -eu Raw yn y Cuawd-XXXIV. Clefyd-XXXV. Byd wreigaeth, ac Afiechyd Benywod XXXVI, Gosod Esgyrn XXXVII. Y Dolur Drwg Addysgiadaa yn mherthynas i Gasglu a Chadw U-Aau, Rhisgl, RANKS GYMRUT Gan Ovin 1. Uvtrdi, M.A. Y mae y ddwy ran yw awr ya bared. Pipla ta. Ie. yr an. Ikut I.—'id CarwolMtfc aft Id- welya yn 1C38. Cynwysiao: Cymru-Y Cenbedloedd Crwydr —Y Rhufeiniaid—Y Saeson-Arthur-Maelgwo Gwynedd-Brwydr Caer-Colli'r Gogledd-Y Cenhedloedd Duon-Dau Frenin Gallaog-Yr Hea Grefydd—Y Grefydd Newydd—Trem ya ol. Rhaa II.—Hyd fiurvolaeth Oraflydd ab Cyaaa ya 1117. Cyaaa ya 1117. Cymwysiad Ymosodwr Newydd—Tri Chryl Arfog-Dau Dywysog-Brycheiniog a Morgan- nwg-Caetbiwed Gruffydd ab Cynan-Rhyfel- oedd y Branin Coch Llothu'r Norman a'r Cynuv,Gani Gwladgarwch -Owen ab Cad. wgan Grugydd ab Rhys — Eglwys Cymru- Diwedd y ddau Ruffydd pI. FODD I DDARLLEN Y BEIBL. Gan y Proff. W. F. Adeney. M.A. Wedi ei gyfieithu gan y Parch. D. E. Jenkins. Porth- madog, gyda Rhagymadrodd gan y Parch. Rd Hughes, B.A., Aberystwyth. Pris Is. Lllant le. ft. 0 bob lie, fe ddylid dysgu'r gwir yn yr Ysgol Sul, ac i bob Cristioa, y cwestiwn cyntaf yn, BET. syds wir ? Cyn belled ag y mae yr oosibl, ar. hyn o bryd, gall yr efrydydd ga, gwybod hyny yn y Uyfryn bychan hwn. Dyl. fod yn meddiant pob Cymro." r- Vi MWYN IES0. Gan Owen M. *2* Edwards, M.A. F*to Bwllt. Cloriau Med, ls.Ce. „ Cymhwysiad: Allor newydd — Fft«ne W F less-Diwygwyr Paris—Y Gwenith Addfed- Dechreu'r Erlid BreDin mewn penh y Llais Udgorn — Tan hen Aelwyd-Dinasoeda Noddle — Meirndol — Yr Hen &'r Newydd — Deddf Greulon-P-glvrrs Galfinaidd Ffrainc- Gobaith am Noddfa-Ar-inwyr-Cydfrad- iaeth Ambo,ise-Cynhadledd Poissy-Diweinio'. Cledd-Cynllwy. a Brwydrau Cyflafan D. ijwyl Bartholomew —Diwedd yr Hen Ggnhedl ,aeth—Hiraeth yr Anialwch. E. GLADSTONE. Gan y di- • veddai AP FFARMVR. Pris 1 IL 64. u. o'r llyfrau sewyaf cryno a chynwysfav yn eynwys amryw ddarluniau. Cynwysiad I I. Bore Oes-11. Cychwyn f. Gwleidyddwr-III. Cymeryd Swydd-IV. Yr y Cyngor Cyfria-V. Masnach Rydd-VI. Dyn- VII. Ei Gyllideb cyntaf—VIII Ynysoedd Ionia-IX. Treth y Papyr-X. NewiJ EtIaolaetb-XI. Ei Weil-ddiaeth gyntaf-XII Yn nhil neilWoaeth—XUI. Ei Ail Weinydd- iaeth-XIV. Ei Drydedd Weinyddiaeth—XV. Ei Bedwarecld Weinyddiaeth-XVI. Machl"^ Raul-XVII., Mr. Gladstone a Chymru, £ c. riHVAKELI A CHWARELWYB Gan W.J. Parry, Bethesda, Cyn-Lywyd' yr Undeb. Cynwysa wybodaeth tra Iwert" fawr, aa cheir yn un man arall. Pris 11., a Its. so. Cymwysiad; Map cyflawn o Chwarel y PeA- thyn-Rhostr o brisiaa Llechi o 1812 hyd 189 -Hanes Strikes 1825 1846, 1865, a J884- Cynllua o Fwrdd Cyfiafaraddol-Ciybd-L '.ttadegau y U,wodraeth-&c.. fto TFAN MEKbDYDD: Rhamunt Gyrn- reig—Digwyddiadau Cyffrous-A n ttiriaetb au Peryglus. Pris la. CYNWYSIAD: 1. Ansawdd Cymdeitnas, &c.- II. Syr Hugh Madog, Aberglaslyn-III. Cad- ben Ifan Meredyua-IV. Alice Madog- V Meredydd yn Dolfriog-VI. Ymladdfa farwol- VII. Cadben Rhys Wyn a'r Llwynogod VIII. Castell yr Hafod—IX. tflam cariad a serch-X. Arglwydd Harold a Meredydd—XI. Comin Llanfrothen—XII- Cyflwyno r Allwedd —XIII. Helynt y Saethu—XI V. Harold wedi ei lofruddio XV. Y Cwnstabliaid a'r Ustus- XVI. Meredydd yn galed arno-XVII. Rhwym- edig trwy lw XVIII. Dirgelwch XIX. Y Cwpbwrdd yn y niur-XX. Wil Wirion a'i negesau—XXI. Owain Llwyd y Cyfreithiwr- XXII. Cynllunio Bradwriaeth XXIII. Y claddu dan y goeden-XXIV. Ysgarmes flleinig xxv. Ystafell yr Ysprydion — XXVI Rhy- buddion Difrifol-XXVII. Y Castell ar dân- XXVIII. Oatguddio r gyfrinach-XXIX Addef a Chydnabod—XXX. Hawlio'r Ystid XXI. Llongyfarchiad. ORIAU YN Y WLAD, neu Gyd- ymaith Gwyliau Haf. Gan Anthropos. Prig In. Cloriau caled Is. 6c. Cynhwysiad Y Gwahoddiad—Yr Hen Gy- mydogaeth Pont Cwmanog Hafdaith yn Ueyn-Yn Mro Goronwy—Haf-ddydd yn Eryr Melin y Glyn —Llythyr at Arlunydd-Tair I Golygta-—Gwlad E)wu Fardd-Y Rhodfa drwy •w yr Yd-Rhwng y Mynydd a'r Mor—Bedd Bardd-Eglwys Dwynwen-Ffynon y Tylwyth Teg-Gweled Anian-Yn Mrigyr Hwyr- Bardd y Gwanwyn—" Mis Mai.' DARLUNIAU: Yn Nyffryn Gvynant -Pont Cwm anog-Yn Mro Goronxty—Haf-ddydd yn Eryri- Eglwys Llanrhyddlad-Gwlatl Eben bardd—Llan D.ty-i,u,cm-Bro y Llynau—Yn Nyffryn Conwy fJOFIANT Y PARCH. J, PRICHARD. Amlwch (gyda Darlun "rhagorol o'r gwftb rych). Gan ei Fsrawd, yn nghjda Rhagdraetfr gaa ydiwed^ir Barcb. W- R- Jotles (Goleufry Prie SI. 6c. Cynwysiad: Rhagymadrodd yr Awdwr- Rhagdraeth 1. Achau Hanes a aodweddioa ai fsun — Helyntion ei dad yn Mynydd Paiyt — Aelodau eraill o'r tenia—II. Boreu ei oes— Gofal ei fam am daao yn ei ieuenctid—Tyst iolaeth ei hen gyfoedion — Ei fywyd hyd ef dderbyniad yn aelod eglwysig, 4c in. Ya dechreu areithio ar Ddirwest—Yn yr Ysgol Sab- bothol Ei gyfeillgarwch i'r hen frodyr yw darparu at y Weinidogaeth—Y gwrthwynebiad a gafodd, a chefnogaeth y Parch. William Roberts. Amlwch-IV. Yn dechreu pregetbu- Ei dderbyniad ar brawf gan yr eglwys yg Amlwcb Ei fynediad i'r ysgol yn Holt- Myned i'r Bala -Ei benodiad yn genhadwr I Mancott—Ei briodas-Ei ddyfodiad oddiyno I Amlwch-V. Ei ordeiniad i gyflawn waith y weinidogaett -Yn cael y diweddar Barch. David Morgan i Sir Fon, a'i weithgarwch cyn y dI- ^ygiad a chyd ag ef, yn nghyd a'i fynediad ya ™8ail i eglwys Peniel, Borth, Amlwch, &c.— p Colli ei Briod a'i Blentyn—Yn cyfansoddl pillion Coffadwriaethol, &c.—Ac yn gofyp T Parch David Jones, Caernarfon, CAJAA &c -VII. Mr. Prichard yn y cyfar- Wy.ig-Tystiolaeth Mr. Oweas y biglenor an, dano-Yn nghyfarfodydd y plant, a th>;f vn b Mi»9 Eleanor Owens am dano- VIII- .JJp'nu tyddyn—Yn rhoddi ei swydd fug«l'° J y Yn dychwelyd 1 eglwvs Amlwck _E5 svnud an, trv^yr mewn masnach—Ya ejadeiryed r°fiad a'i sylwadau yn y cwrdd eglwysig—I^- bregeth ar Rhuf v. IO_Ei syniadau duwinyddoi Ei Jafur trwy y Was? Gymreig CymdeitbEtsfa Gogled* Cymru—X. Adg Gymdeithasfaoedd y Gymreig Cymdeithasfa Gogledt Cymru—X. Adg Gymdeithasfaoedd y bu yn pregethu ynddym LtaneHi—Caernarfon —Cwm Rhondda. a!T'fiorth, Aberystwyti Ac.—XI. Ei oriau olaf-Ei &u^ola<5thJ_Dydd ei Arwyl—Anerchiadau j,f^dyr—Pregeth any laddol Dr. Hughes—Awdj ^?ffadwriaethol gam Robyn Ddn Eryri—Yn ng Y a r r-olofn Goffa- dwriaethol-XII. Syniadau y asg Gymreig am Mr. Prichard, fel Dyn, Pregethftr a Gwein- •dog—Coffid y Dyddiaiur Alethodistisidd-laraslun Clorianydd yn y Goxodl Gygi,eig-Iryetiolaetb f LlMsern. Ac.—XIII. Cymdeithasfa y fchos— Aneachiad ymadawol y Llywydd—' Ur# Dylanwad ein Cyfundeb"—XIV. A^ryw erchiadau — Ordeiniad gweinidog — Cyngor 7 fieaenoriaid—Holwyddori yn yr Ysg*l XV. Hanes y ddadl ar "Fedydd Lydia_a^.« theulu oi dechreu hyd ei therfyniad—Syl* wadaa y g- Ynghyda pump o'i Bregethrt -Tafien o'l Destynan. AliTtIRIAZTRJLia CYMRO TIN AFFRICI, "f Ran" Taith I FensyiH Anr Ifashonaland a MataDeleland (* ddwv ran ifl nnllyfr). Gan William Griffith, M.Inst. M.«! gynt o Borthdinorwig. Prix U V, otwwtsiad Rhan *0^" Ffarwelio—II. I'r Anialwch—Milltir yr awr— III. Helyntion ar y ffordd—IV. GydW'r UMon V. Profiae new-ydd VI. CJfarfoI Gweddi Rhyfedd—VII. Ijew I Llew I-Vllr Nadroedd a Seirph—IX. Kama. Lobengu. X. Difyrweh ar y ffordd —XI. 200 milldir Goedwig—XII. Y Bechgyn duon-XIII. Afon. ydd a Cbrocodilod-XIV. Cartref Brenhinee ihoba-XV. Yn nghanol y Uewod-nan II.- 1. Cyfarfod 1 Damhwain 11. Merched Ma- sbonaland-Ill. Creulondeb y Matahele-IV 13tenhin a Brenhines bynod V. Syniadau Pagan am Dduw VL Ofergoolizeth VII. IL ddion Cynbaliaeth-VIlI. Budreddi'r Bro- dorlon-IX. Pryfaid ac Ymlusgiaid-X. Y ho- custiaid-XI. Y Morgrug—XII.—Y Behemoth *'r Elephaut—XIII Gwaredigaethau rhyfedd WW Ac Chw,dUa—xv- Clefydon 7 Darloniaw.—Yr A,¡'Cf'OI$f" afow-,dr draws gwlad-Mr. Rhodes-Kama, Brenin Bechu- awland-Baroeinio am fwyd-Gam, y wlad-Lle. yn rhuthro ar y mtdn4-Y Fintai Gyntaf -Yo, Hospital, Fort Salisbury-Y Gwersyll-Ty a Thtulu Brtdorrt — Ptntrt Brodorol — Y K -hembtk — Dobso* « r Lkw- l.kw yn ymosod ar Gymro. fiellir cael r rhanau ar wahaa aai Bwllt yr an. frWEDI BRAD A GOFID, yn gem* '%mm allan Fywyd Cymru yn el lyfh a'i arw, a chymeriadau Cymreig yn eu teg .'u hagr. Gas T. Gwynn-Jones. Prle II. 10. Cynwysiad: 1. John Uwyd-II. Meistr Johs ]Uwyd-III. Bettil fydd 'i enw fo "-IV. Rhr. bert Dafydd ac enwau Plant—V. Cyfrinach y Nos-VI. Tiva "-VII. Dr. Dafis a'r hyn a welodd—rVIII. "Yr Ysgol bob dydd "-IX. Y iat Fawr—X. Cysuroa yr Aelwyd—XI. Byd Bacbgendod-XJI. Prys y Twrn&-XIII. Bus Des- Tulu Newydd—XIV. Cwt y Glep-XVd Ymweliad y Gweinidog—XVI. Cwrs y Byd— Myfanwy Bowen—XVII. Penbleth Ifor Llwyd —XVIII. Pethau na Nasaa -XIX. Ymweliad t Tbaaybryn-XX. Pobol Fawr-XXI. Hen w. rbyiedd-u Sais ("-XXII. Marwolaeth, Galar, a Serch—XXIII. Cynhebrwng-XXIV. At las n". j mor—XXV. Gweu'r rhwyd -XXVI. "Uad- aoo "—XXVII. Dyn parchns a dyn anmb*ich«» —XXVIII. Da tod un rhwyd a myned i'r lhtfl— XXIX. Wedi'r hoU flynyddoedd — ^JU^ lry- Ohinek dwbl—XXXI- ¥ dial olal~*™I. Y ) wofiLin pobloo/idd at D camss U. oxximox. Prix I& p ma. t. TO EI GAMRAU JtF: XII BxM wwAW- TBAI Ta I*«u rm vn **■i*' a. CROESHOEtJA? PHYLIP STRONG. 3 WYTHNOS OLAF ROBERT HARDY | BUBVDDWTD A'l *A"L"IADAW. TAEWEfc** IPJLItRI. Ffug-H&UN yn Echiyslonrwydd Bvwyd y Meddwya. Llwyrymwrthodiai Gan I>w Uwyto. pyj, fa. FfSrO EITHINFYNYDD Helyni Cavwliaethol Cymru Fu. Gas ddl weadtfMrs. Oliver Joaes, Birkenhead. Rtsfsb P^KL?KU*: Oliver Jones.—Dafydd el Gutty*. ORWWHUM i. Maeaft-Il. Y Daitb lFot _JJt. d ab Gwilym-IV. MorfwAd-v, Y Pedahr-ar-hagain—VI.—Ymweliad ag Eithla* fynTdd^Vil. Aflwyddiant —Vm. Mc-fudd s — IX. Marwolaeth Angharad — X. J ya y LI wyn-XI, Dwyn Morfudd XII. Yr Afl Briodas—XIII. Brynllyn y Bale -■XIV. Ymweliad Dafydd—XV. Y Ddihangfa— XVI. Yr Ertynied—XVII. Yn Nghoed Ifor.- XVIII. Dwyn Morfudd Adref—XIX- Carchai, l«d a RhydAen -XX. Y Diweddglo- fiADEIRIAU ENWOG. Gan h- ihreyes. Llian hardd, !«• Jvt Cymwtsm.d Gair o'r Gadii'—"D*dblygfad y Gadatr— Cadair Crefydd — CadidrjGwleidydd- laeth—Cadair y •• Llrfarydd Cadair y Bardd —Csdak y Gelygydd — Cadair yr Awdwr — Y Gadair Wig—Cadair yr Aelwyd—Cadair AngeL Daxloviau Cadair Goldsmith — Cadair Ten- Cmdair Dr. Watts -• Cadair y Coreniai — Cetdetir Shakspea*e—Cad*Bu*y<"l~Cadair Charles Ditkem—Cadair L*ngfeU°v Cadair Robert Roberts, Ciynnag. ]MBBONIJLD Y PARCH. RICHARD WUMPIIR]gl#- BONTNEWYDD. GENESIS, 8S. EXODUS, II. JOSUA, 18. I SAMUEL, Si, riHWARBl-I 1 CHWARELWYI. Gan W. J- Parry. Bethesda, Cyn-Lywyd# E Undeb. Cynwysa wybodaeth tra gwerth- wr, na cheir yn un man arall. Pris tfostyntfol Is., a Is. 6c. Cynwysiad: Map cyflawn o Chwarel yPen- rhyn-Rhestr o brisiau Llechi o 1812 hyd 1897 -Hanes Strikes 1825 1846, 1865, a 1834- Cynllun o Fwrdd Cyflafareddol-Crynhodeb a Ystadegau y Llywodraeth—&c., 8tc. Argraphwyd i Gwmni'r Wasg GenedlaetbUo. Uymreig, Cyf., gan Thomas Jones Ellis Uwen, a ciiyhoeddwyd gand hwy yn Swyddfa'r "Genedl, Mew «aa. bfttu, Caemart?^

Y Penog ar y Blaen. Y penog syml ydyw y pysgodyn sydd eto yn cael y lie uchaf yn ffafr pobl Prydain, fel y profa adroddiad blynyddol Bwrdd Pysgodfeydd Lloegr a Chymru. O'r rhyw yma o bysgod daliwyd dim llai na 2,239,176 can pwys y flwyddyn di.weddaf. Yr oedd haner y pysgod yn y farchnad yn werth tri chwarter miliwn o bunau. Y mae y swm yna yn edrych yn anferth. ar yr olwg gyntaf; ond y mae sylwi ychydig yn ddigon i brofi fod y penog eto yn para yn un o'r pysgod mwyaf rhad a blasus fel ag y mae yn un o'r rhai mwyaf maeth- Ion o fewn cyrhaedd y dosbarth gweithiol. Ychydig ydyw swm y mecryll a'r oorben- weig a. ddaliwyd, ao yr oedd nifer y ceim- wchiaid a'r crancod yn llai hefyd y flwydd- yn ddiweddaf. Mae y lleihad yn y dos- barth olaf o bysgod a enwyd yn cael ei osod i lawr fel wedi ei achosi gan y pysg- ystiffiog a wnaethant ruthr ar y Glanau Deheuol. Gwnaethant ddifrod mawr, drwy ddifa y ceimwehiaid, ac hyd yn nod fyned i'r rhwydau; tra dywed pysgotwyr ereill eu bod yn aflonyddu ar y pysgod i'r fath raddau nes yr oedd yn angenrheidiol iddynt newid eu safleoedd yn barhaus, er mwyn ceisio ysgoi eu presenoldeb. Yr oedd cyfanswm y pysgod a ddaliwyd yn Lloegr a Chymru yn ystod y flwyddyn ddi- weddaf yn 5,250,t)00p, ac y mae 32,1,77 o ddynion yH"nglyn a'r diwydion yma yn wastadol, ac yn achlysurol gymaint a deu- gain mil. )¡;,¡

PARIS EXHIBITION.—John Bond's "Crystal Palaoe" Marking Ink has been awarded the rery highest honours at the Paris International Exhibtion against all other makers throughout the world.