Y Werin

UWCH YN TROI YN ROCK FERRY. Boreu Sadwrn aeth pedwar o fechgyH allD mewn pleser-long ar yr afon Mersey. Ar ol bod yn morio o gwmpas am amser mawr, oddeutu pedwar o'r gloch yn y pryd- nawn, trodd y cwch gan daflu y dynion ieu- ainc i'r mor. Modd bynag, gallasant afael yn y cwch am amser maith, un yn cynorth- wyo y Hall pan y syrthiai ymaith. Buont fel hyn am awr. Da.eth ton fawr a throdd y cwch yn ol. Y pryd hwn gallodd un ddriago ar ei fwrdd, oud collodd olwg ar y lleill, a phan gafwyd hyd iddo yntau oddeutu saith o'r gloch yr oedd yn bollol anymwy- bodol. Bsddodd y tri enill,

CAU MELINAU HAIARN. Oherwydd fod y fasnach mor wael y mae melinau haiarn Barrow am gael en can ar ddiwedd y mis hwn. Teflir o ddwy i dair mil o bobl allan o waith.

Mae y nuns Bwdhaidd yn Burmah yn I eillio eu penan yn hollol lan. Bernir fod rhai o eilundduwiau China yn dyddio yn ol ddwy fil o flynyddau cyn Crist. Ar fferm y Proff. St. John, yn agos i Bellvne, Kansas, y mae un o'r ffynonau rbyfeddaf yn y byd. Am bythefnos mae yn bwrw allan ddwfr croew, ac am y ddwy wythnos ddilynol ddwfr hallt, ac fel hyu yn amrywio bob bythefnos rhwng dwfr hallt a chroow. Cred y Chinead fod dwfr cenllysg yn wenwynllyd, a bod dwfr gwlaw ddisgyna yn ystod gwyliau neillduol yn ewella v malaria a'r ague. Mae yn meddiant llyfrgasglydd yn Paris lyfrgell o saith cant o gyfrolau, heb fod uu ohonynt yn fwy na modfedd o led na dwy fodfedd o uchder. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. Mewn pacedi a tiniau, Is 6c i 4s y pwys, gan bob Grocer". 40 <

CYD-FRADWRTA-ETH I ENILL HAWAII. Mae cyd-fradwriaeth wedi dod i'r golwg i gymeryd Hawaii, a rhanu y tir rhwng ael- odau y gymdeithas. Yn San Francisco yr oedd y gymdeithas yma yn gwneyd eu plan- iau. Mae'r arweinydd dan arolygiaeth swyddogion y IAlywodraeth.

MEWN CWCH AR Y WERYDD. Cyrhaeddodd cadben llong Fxrengig i Ro- chester ddydd Mawrth, a dywedodd with yr awdardodau hanes y modd y cafwyd ef ar ganal y mor gan long arall. Dywedai y cadben hwn fod ei ddwylaw wedi meddwi eu hunain a throi yn ei erbyn ar ol cychwyn i'w taith. Bu raid iddo adael y llong mewn cwch, a bu am beddir awr ar hugain ar y tonau cyn cael ei achub.

'Rhyfel yn erbyn arian papyr y banciau (bank notes) yw yr olaf yn America. Cy- lioeddodd "Marchogion Llafur" brocla- mMiwn at y gweithwyr yn galw arnynt i wrthod nodau y banciau cenedlaethol o ,Ian bob amgylchiadau. Nid yw y darnau gwynion yn boblogaidd gan yr Yankees am eu bod yndrymion. Gan hyny ystoriwyd cun' miliwn o ddoleri yn y Drysorfa yn Washington. Anmhoblogrwydd yr arian, ac effeithiau difaol hyny ar y mwngloddiau arian sydd yn achosi hyn. Credir fod a fyno y banciau a'r achos. Credir gan bawb fod v mlldiad yn un tra ffol; ni en ill a' gweithwyr ddim drwyddo ond llawer o an- hwylnsdod. Ca'nt y drafferth o gludo ychwaneg o ddoleri arian trymion yn eu llogellau. Olld gan nad beth am hyny, y mae yn un o'r arwyddion poenus hyny o gasineb dosbarth at ddosbarth-gwerin at y goludog. Ugain mlynedd o draul a llafur ar un cynllun o dwyll-yn America, wrth reswm. Nid oedd cynllwyn Tichborne ond corach o'i gydmaru ag ef. Gwnaeth dyn tlawd o'r enw Reavis ei feddwl i fyny i geisio medd- iannm darn o wlad 225 milldir o hyd wrth 75 milldir o led. Y mite 40,000 o bobl yn byw ar y lie, a chyfrifir ei wertli march- nsdol yn 75,000,000 o ddoleri. Gyrwr cerbyd yw y dyn, gyda. gwyneb diniwed fel plentyn ganddo. Ugain mlynedd yn ol dechrenodd feddwl mai efe oedd pia y wlad homo, a dechreuodd weithio er cael medd- iant o honi. Seiliodd ei clystiolaethau ar rodd a wnaed yn 1748 gan Ferdinand o Spaen i un Dan Miguel de Peralta de lu. Cordova. Dy- wedai ei fod wedi priodi disgynyddes o'r gwr hwnw. Yr oedd ei holl bapyrau wedi eu hysgrifenu yn Y sbaenaeg y ddeunawfed ganrif, ac wedi eu seiio a'u llawnodi yn y berffaith-gwbl fel yr aifeiid a gwneyd yn yr oes huno. Dysgasai yr iaith Ysbaenaeg mewn trefn i gario allan ei dwyll. Yr oedd wedi llwydda i efelychu pobpeth mor berffaith fel yr enijlodd hyder llu mawr o dwrneiod. Credai Cwmni Eheilffordd y Pacific ei chwedl, a rhoddasant 50,000 o ddoleri yn fenthyg iddo. Yr oedd un twrne yn St. Louis i gael hanner can' mil- iwn o arian am ei laiur os enillai efe y dydd. Gwariodd Keavis filiwn o ddoleri i baratoi-eynyrch benthyg oedd yr oil. Yr oedd pobpeth yn dra addawol am fuddug- olaeth. Anfonasai y LJywodraeth gyf- reithiwr ifanc i chwilio papyrau Dinas Mexico, ac wedi hyny i Madrid. Ar iamwain gw elodd na fu erioed y fath ddyn a Don Miguel; ac, wrth reswm, na wnaed y fath rodd erioei iddo—creadig- aeth ffug oedd y eyfan Syrthiodd yr holl achos yn bentwr candryll; taflodd y twr- neiod y cyfan i fyny mewn cywilyd-l a syndod. Nid ydyw canmol cyfreithwyr am ffydd- londeb i gyfiawnder a gwirionedd yn beth cyffredin. Y mae y fath enw wedi ei roddi i'r alwedigaeth fel y cymerir yn ganiataol fod vr aelodau a'u bryd bob amser ar ys- beilio. Y mae eithriadau lawer. Wrth anrhegu y Parch W. 1. Morris, Pontypridd, gwelwn fod dau gyfreithiwr yn y De yn cael eu hystyried yn dipyn o samt, md oblegideu rhagrith, eithr am eu cydwybod- olrwydd a'u ffyddlondeb i gyfiawnder. Y n y cyfarfod dan sylw dywedodd Mr W. R. Daries eiriau fel hyn: Da genyf glywed e L. geiriau caredig yma heno am y cyfreithw yr .Os teimlais erioed yn falch fy mod yn gyfreithiwr, yn achos Mr Morris y teimhjs felly. Cofiais iddo ef, saith mlynedd ar hugain yn ol. roddi i mi ddeheulaw cym- deithas fel aelod crefyddol o'r eglwys ton. Yr oedd hyny a chyfiawnder yr achos oedd genym mewn llaw, yi-I peri fud yn anmhosibl i gyfreithiwr o'r bron fyned ar gyfeiliorn." Y mae geiriau fel hyn o enau gwr y gyf- raith yn dangos fod crefydd yn ei ffurf Ymneillduol yn gynorthwy pendant yn yr 11 y alwedigaeth hono. Llongyfarchwn Ym- neillduwyr Mortranw^ yn mhersonau y cyfreithwyr S. T. Evans, A.S., a W. R. Davies, Pontypridd. Y mae'r frech wen yn anrheitnio yn inhlith preswylwyr Lhtndain ar hyn o bryd. Dechreuodd yn mhlitt. y tylodion a'r di- gartref; erbyn hyn y mae yn ymledu i gartrefi yr uwchradd. -Nliddealliryraebo, Cod odd rhif y rhai adderbyniwyd i'r ys- byttai o 82 i 229 mewn pythefnos o amser. Hyderir yr arwcinia yr afiechyd i ad-drefu- iad trwyadl ar y tai liety cyffredin ac sich- lesdai Byddin Iachawdwrijteth. Dydd Llun nesaf ymgyferfydd y Seiiedd y tro cyntaf ar ol y etholiad cyffreainol. Y gwaith blaenaf fydd ethol Llefarydd, a'r dyb gyffredin yw yr ail-etholir Mr Gully yn ddiwrthwynebiid. Anfonodd anvein- wyr y gwahanol bleidiau gvlclilythyr at eu dilynwyr yn erfyn arnynt fod yn eu lleoedd. ddydd Llun. DnWorol yw sylwi mai Mr Balfour, ae II-*d Nr Chaicberl-,tiTi, y waitb hon a anfonodd lythyr gwahoddiad i'r ,-St Ehyddfrydwyr17 Undebol

LLOFRUDDIO CENHADON YN CHINA. CYFLAFAN ERCHYLL. LLYWODRAETH PRYDAIN YN YM- YRYD. Dychrynwyd pobl y deyrnas hon gan bellebyr a dderbyniwyd o China, ddydd Llun, gan Ysgrifeuydd y Trefedigaethau yn hysbysu fod helyntion blin wedi tori allan yn Kucheng, can' milldir i'r gogledd- ddwyrain o Foochow, ac fod nifer o gen- karlon Seisnig ac Americanaidd wedi eu nadd. Mae gan Gymdeithas Genhadol yr Bglwys Sefydledig nifer pur dela o gen- badon a chenhadesau yn gweithio yn ddiwyd yn nghymydoeaeth Kucheng. Pan dorodd y rhyfel allan rhwng Japan a China, ofnid am eu diogelwch, ac anionwyd am danynt i fynd yn ap-osach i lan y icor. Ond pasiodd pobpeth yn bur ddidramgwydd y pryd hwnw. Yn adiweddarach fe dorodd allan derfysg ymysg y brodorion, ac aeth y merched at y glanau, ond arosodd y Parch R. W. Stewart yn Whosung. Modd bynag, tawelodd pethau, a daeth y cenhadon a'r cenhadesau yn ol at eu gwaith. Y r oeddynt yn disgwyl yn awr cael IIonydd oddiwrth y brodorion ai- cl i heddwch- deyrnasu nn- "Iuth yn ihagor. Dydd Ian diweddaf gwnaed ymosoliad ar yr orsaf genhadol yn Whosung. Gwnaed yr ymoeodiad hwn yn NHYWYLX,WCH T BO RETT, pan oedd ycenblldoniyn cysgu. Y dyhirod a wnaethant 'yr ymosodiad hwn oeddynt frodorion sydd wedi ymutio a'u gdydd mewn cymdeithas gudd.dan yr enw "Vegetarians." Cymdeitbas ydyw hon a' hamcan, fe gredir, i gau pob dieitbrddyn o China. Gwnant eu goreu i gadw i fyny yr hen elyniaeth sydd gan y Chineaid mwyaf anwybudus at y tra- morwyr, ac nid ydynt yn ofalus iawn pa ffordd gymerant i gyrhaedd eu hanicanion. ir oedd y rhai byn wedi bod yn beryglus o'r blaen yn nechreu y fhvyddyn. Ar ol i'r rhyfel orffen daeth nifer o'r milwyr mwyaf anhydrin yn ol i'w cartrefi, ac yn ddiau gwnaed defuydd o'r rhai hyn i wneyd yr ymosodiad. Boreu Iau, tra yr oedd y cenhadon 'yn hollol anymwybodol fod dim perygl yn agos, gwnaeth oddeutu banner cant, meddir, o'r dynion ymosudiad ar yr orsaf genhadol. Rhoddwyd y tai ar dan, ac ymosodwyd ar y trueiniairl. a, geisient ddianc :oddiyno gan eu trywanu a chleddyfau ac a bidogau, a'u hacru yu arswydus. Llosgwyd y Parch Dr Stew&rt a Miss Stewart yn y tan, tra y 11 add wyd chwech o foneddigesau ieuainc. Diangodd y ileill ymaith tua Foochow. Saeson oedd yr oil o'r rhai a laddwyd, tra y diangodd yr Americanwyr. Anafwyd Miss Coddington a dau o blant Mrs Stewart mor ddjwg fel nad oes gobaith am danynt, Gellir meddwl mor ofnadwy ydoedd yr ym- osodiad hwn. Gwelodd un o'r rhai a dr i- a ng; is ant y cwbl, heb allu rhoddi dim cy- northwy. Ymddengys mai lie ydyw Whosung i'r cenhadon fyddant wedi colli eu hioobyd i raddau yn y gwaith caled yn China fynd yno i enili ychydig o nerth. Yr oedu y dy- hirod yn cael eu harwa.in gan ddyn a gariai o faner goch, ac wedi gwneyd eu gwaith di- angasant heb gnel eu dal. Beiir yr awdur- dodau lleol yn drwm iawn am beidio achab ac amddiffyn y cenhadon druain, ac aiff rhai mor bell a dweyd fod yr awdurdodau mewn cyngrair a hwy. Gwnaed ymosodiad hefyd ar orsaf genhadol Atuericanaidd yn Shadu, ger Hunkow, ar afon Yangtsekiang, a di- nystriwyd y lie. Bu raid i'r cenhadon ffoi am eu heinioes. Boneddwr wedi ei eni yn Dublin ydyw y Parch R. W. Stewart, ac yr oedd yn M.A. o Goleg y Diiudod yr.o. Merch i feddyg adnabyddus o'r un dref oedd 21 ei wraig. Yr oedd y rhan fwyaf o'i deulu yno gydag ef, tybir eu bod yn bump. Yr oedd yn un o'r cenbadon mwyaf defnyddiol a feddai y gymdeithas, acJ aeth allan yn 1876. Yn mysg y rhai a laddwyd y mae Miss Elsie Marshall, mcrch i ficer Eglwys loan Fedyddiwr, Blackneath. Y raae ei thad ar y cyfandir, yn bur wael ei iechyd. Boreu LIun. derbyniodd y fam lythyr oddiwrth ei merch yn dangos ei bjd yn iach ac mewn ysbryd ardderchog. Dar- llenodd y llytliyr ac yn mhen ychydig amser wedyn, aeth i ddarllen y newyddiaduron, a'r peth CYJltaf a welodd oedd hanes y llofrudd- iaeth gydag enw ei mherch fel un o'r lladd- edigion. Y moe y newyda wedi oi tharo i lawr yn hollol. Aeth Miss Marshall allan oddeutu tair blynedd yn ol. Mewn llythyr dau fis yn ol dywedai fod helyntion yno gyda'r Vegetarians," a'u bod wedi gorfod gadael eu gwaith; ond yn y llythyr diweddaf dywedai fod pobpeth wedi tawelu, a'u bod wedi dechreu ar eu gwaith drachefn. Un o Dublin oedd Miss Newcombe, uu arall o'r lladdedigion, tra mai yn Waterford y gan- wyd Miss Stewart un arall a laddwyd. Y mae yr oil o honynt wedi bod ar y maes cenhadol er's rhai blynyddoedd, ac yn gyff- redin yr oed .'ynt ar y tir mwyaf cyfeidgar a'r brodorion. Mae y Llywodraeth wedi ymddwyn yo, bur benderfynol yn y mater. Anfonasant ar unwaith yn gorchymvn i China roddi milwy." i'r llysgeiiadwr Seisnig i fyn'd i wneyd ymehwiliad ar unwaith i'r peth, tra y gwneir yr oil a ellir i aruddiffyn y cenbadon eraill rhag ymosodiadau cyffelyb. Ceisir hefyd cae] hyd i'r dyhirod, a'u cospi yn llym. Modd bynag, ofuir y ceir mwy o helynt eto gyda'r bobl hyn. Ofnir fed ychwdn2g o derfysgoedd yn sicr o dori allan yn Foochow. Er fod y Llyw- odraeth Chineaidd wedi cyhneddi dedfryd o farwolaeth uwchben y dyhirod, ofnir na fydd hyn yn unrbyw rwystr ar eu ffordd i ganlyn yr: srdaen ar yr un llinellan, gan y tybir fod y llywodraethwyr lleol yn rhoddi cymeradwyaeth i'w gelyniaeth at y tram-ir- wyr. Mae i'r genhadaeth yn Fucbieu banes dy- ddo;ol. Aed i Foochow yn 1850, a buwyd yn gweithio yno am un mlynedd ar ddeg c>n yr enilKyd un at Brot.jstaniae,th. Hyd UW! ni fu ond ychydig o lwyddiant, ond er livny y mae camrau breisicn wedi eu cy- meryd. Agorwyd chwech o orsafoedd newydd un ar ol y llall, ac y mae yno dros ngain o g"nhad"t), yi* ofnir am eu diogel- wch, Yn Ebrill diweddaf ysgrifeuodd Mr Stewart adref, gan ddweyd fod helyntion wedi codi yno yn ddiweddar. "Oeg niwrnod yn ol," meldai, "galwyd fi i fyny am 4 o'r gloch yn y boren gan frodor a Christ- ionogion eraill y Ihaia ddywedent fod y Vegetarians am yruosod arKuoheng ar doriad y twr," ac fod y dref yn cael ei gwneyd yn b-irod ar gyfer ymosodiad. Ymddengrs eu bod yn ofrii yrymosodiadnc wedi parofoi ychydig ar ei gyfor. Yr oedd oddeutu 100 I yn cysu yn yr orsaf ar y pryd, ac yn dis- gwyl y g^yu mewn awr Torodd y wawr, ond daeth y gwlaw, a chofient fod y Chinead yn ofui gwylchu ei hun. Cysurent eu hunain y bydd hwn yn amddiffyniad iddynt,ac yna prysurodd yr oil tun Kucheng. Erbyn hyn yr oedd yr holl ddinas Wedi ei chau i fyny, ond mewu un lie nid oedd y wal yn rhy uehel iddynt allu tayncd drosti gydag ysgol. Buout yn y ddyias ata dri diwrnod cyn y gallent fontro allan gyda di- ogelwch. helyntion eyffelyb yn dod o barthau eiaiil o'r wlad. JVlewn llythyr yn ddiweddar yr oedct Dr Griffith John, Hankow, yn dy- wedyd fod helyntion yn Szrchuan. Fe losg. wyd yr orsaf Americanaidd yn Funing Fu ac y mae y gorsafoedcl ar yr afon Yaugke mewn perygl. Pe buasai y terfysg yn myn'd yn gy fired in buasai yn ddrwg iawn ar y cen- hadon druain, o'r i y mae 5000 o Bro- testaniaid yn y wlad, yn perthyn i brif eprlwysi Protestanaidd Ewrop ac America. Mae gan y labyddion 1,092,818 o ddilyn- wyr yno, ond y maent wedi bod yn gweithio am dair canrif. Mae'r Mahometaniaid yno yn rhifo 30 miliwn. Nid yw y cenbadaethau Protestanaidd ond prin gan mlwydd oed. Gwerir dros 500,000p gan eglwysi Prydain I Fawr yu China.

Unit! Isflpi Ii £ SKIN DISEASES Wf Instantly Relieved I ] fey A WART1 BATH I I With Cuticura Soap r And a Single Application I Jw CUTICURA i i The Greet Skin Cure I Sold throuirhou t th world, and especially by E and AiUJrlcan chemists in aJ! the priiieiiml citifs. British iVprt- F. & SovS, 1, Kins Kdwuil-ji., l.ondon. Pgtius llr-'JO AVI> CEEM. CCAF., Sole Props., Boston, U. 6. A. IiIlUG un CEEM. CCAF., Sole Props., Boston, U. 6. A.

j, W.» — RHEITHIWR DAN OED. Yn Llys Maine y Frenhines gwnaed cais ar ran dau ddyn am dreial newydd ar y tir fod un o'r rheithwyr dan oed. Ym- ddengys fod ymypg y rheithwyr ddyn ieu- anc oddeutu 19 mlwydd oed. Yr oedd wedi ei wysio yn ol y drefu arferol, roewa cam- gymeriad yn lie ei dud, yr hwn oedd &"r- on enw o'r bron. Caniat4wyd y oais.

-.Uj J'J. DARGANF:,1 EJftCHYLL. 'J -n-vTT\ i Yr oedd dwy y^olfeigtnjs' o- Lundain yn aros yn Land's iSadwrn. Aethant am dro ar y moors,- a'.dafethant ar draws cwt a ddcfnyddir yn y gauaf i ymocbel gan y boneddigion fyddunt yn saethu yno. Wrth edrych i mewn i'r lie gwelsant ddyn yn eis- tedd yno. Aeth un o'r pentrefwyr yno, a chafodd gorff hen laturwr yn hongian wrth raff.

Y SENEDD. Mae Mr B ilfour wedi anfon cylchlythyr at ei gefnogwyr yn y Senedd yn dweyd fod y Senedd i gyfarfod ddydd Llun, pan yr etholir Llefarydd. Byddai i'r aelodau gael en tynga i mewn ddyddiau Mawrth a Mer- cher, ac fe ddechreua y ddadl ar yr Anerch- iad ddydd Iau. Gobeithiai y byddai iddynt aros yn eu lleoedd yn ystod y drafodaeth ar fusnes arianol y flwyddyn.

DAM WAIN LOFAOL YN YR YSGOT- LAND. Cymerodd damwaiu arswydus le ynnglofa A:chenharvie, ger Ardrossan, ddydd Gwener. Ymddengys i ddwfr mewn hen weithiam dori trwodd a llenwi pwll, yn yr hwn yr oedd pedwar uga.in a deg o ddynion yn gweithio. Yn ffodus, gallodd y rhan fwyaf o'r rhai hyn ddianc allan, ac achub- wyd pump eraill ddydd Sul, ond y mae naw eto ar goll, ac ofnir en bod oil wedi boddi. Nid oes dim gobaith y gellir achub y naw glowr sydd eto yn arcs yn nglofa Anchen- harvie.

MARW WRTli Y llERDONEG. Dydd Sadwrn, yn Nghaerloyw, cynhal- iwyd trengholiad ar gorff Henry Morris, 40 mlwydd oed, yr hwn oedd wedi bod yn trigo yn y ddinas am oddeutu dwy flynedd, ac yn enill bywohaeth trwy chwareu ar y berdoneg mewn taft rndai. Nos Wener aeth i dafarn- dy fel arfer, a dechreuodd chwareu. Ym- ddawgosai yn hollol iach, ond prin fr oedd. wedi dechreu chwareu nag y syrthiodd 1 lawr yn farw.

CERBYD HEB GEI!FYL. Mae'pobl wledig Datchet wedi eu taro â. syndod mawr sran y cerbyd a ddygodd yr Anrhydeddus Evelyn Ellis i'w mysg. Nid oes eisieu ceffyl i dynu y cerbyd hwn, oherwydd gyrir ef gRn beiriant naptha. Mae y cerbyd wedi ei adeilu.du yr un fath a cherbydau pedwar-olwyn cyffredin, ac nid yw y pelrlaut yn cymeryd rhyw lawer o le. Newydd ei ddyfeisio y mae y cerbyd yn Mharis, a hwn yw y cyntaf a ddygwyd drosodd i'r wlad hon. Gall fyud ugain milldir yr awr ar ffordd wastad, a phedair milldir i fyny allt. Costiodd 200p, ac nid yw y gost o'i weithio yn fwy nag o 10c i Is yr awr. aw-

"NOS DAWCH," OND NID FFARWEL." 1. Dwed, Gwen, nos dawch,"—ond nid ffarwel," Paid dyweyd am byth," fy meinwen ddel; Yr hyn a fn, 'nawr marw yw- Ood cariad pur, am byth fydd byw Ti wyddost, Gwen, f'anwylaf ferch, Mai amat mae o bycl fy serch— Fy nghalon roddais, Gwen, i ti- Rho ditbau'th gulon, Gwen, i mi. Dwed, nos dawch," ond nid ffar. wel I- Na ddwed, "am byth," fy meinwen ddel; Tra haul y dydd—tra ser y nos— Dy garu wnaf fy lodes dlos. II. Paid dyweyd "ffarwel"—rhydd hyn im' glwy'— Os yv am byth," ni chwrddwn mwy Os 'madael raid-os ti a'i myn, Rho im' dy law, a gwrando hyn- Os oeri wnaeth dy galon di- Yn wresog deil fy nehahui i— Mi'th garaf, Gwen, hyd lan y bedd— Ffarwel!—mi gofiaf byth dy wedd. 11 Ffttrwel am byth "-Ol dyma glwy'— Pa les i mi obeithio mwy ? ] Gobeithio wnaf-boed ddoeth, neu frol- l Pwy wyr na ddaw fy Ngwen yn ol.

TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. T PERAIDD MAZAWATTEE. •— Mewn pacedi a tiniau, J Is 6c i 4s y pwys, gan bob Grocers* j

i PRAWF JABEZ BALFOUR. Deallir yn awr mai ar y ISfed neu'r 28 kin o Hydref y cytner prawf Jabez Balfour a'i gyd-gyfarwyddwyr le. Y Bamwr Brace fydd ar y fainc.

TEITL MR. MATTHEWS. I Ymddengys na chaiff Mr Henry Matthews ddefnyddio y teitl o Is-iarll Morganwg, ac yn awr y teitl y mae wedi ei ddewis ydyw Is-iarll Llandaf o Hereford.

DAMWAIN I GERBYD. Dychrynwyd ceffyl gan gerbydres yn Sevenoaks, a rhuthrodd ymaith gan beri i'r cerbyd yr oedd yn ei dynu daro yu erbyn trol. Anafwyd pump o bersonau, dau o honynt yn ddrwg iawn.

OLYNYDD ARCHDDIACON FARRAR. Enwir y Canon Basil Wilberforce yn ol- ynydd i'r Canon Farrar fel caplan Ty'r Cyffredin. Fe wyr ein darllenwyr fod y Canon Farrar yn awr yn Ddeon Caergaint. Mae y Canon Wilberforce yn wyr i'r di- weddar William Wilberforee, rhyddhawr y caethion, ac yn fab i'r Esgob Rhydychen enwog.

DAMWAIN GYDA GWN MAWR. Cymerodd damwain ddifrifol le i nifer o ddynion y Naval Reserve yn West Hartle- pool ddydd Mawrth. Yr oedd pelen wedi glynu yn un o'r gynau, ac er mwyn ei rhyddhau dodwyd swm o bylor yn y gwn, a thaniwyd. Daetb y belen allan gyda mwy o rym nag a dybid, gan dori coes un dyn ac anafu amryw o'r dynion ereill, tllIJ. deuddeg o ba rai a safent o flaen ffroen y gwn.

HEN WR" YN METHU CYSGU. Gorwedd yn y gwely'n effro, Gwneyd pob ymgais i gael huno; Ceisio lladd pob myfyrdodau, Troi a throsi trwy'r hir oriau. Ni ddaw cwsg er pob ymdrechion, Ac ni wrendy ar fy nghwynion; Codi raid a rhodio'r 'stafell, A chael mygyn o fy mhibell. Darllen rhyw draethodyn sychlyd Svdd yn lladd credoau'n mebyd- Haeru nad oedd Moses hyglod Ond ffug hanesydd diawdurdod. Ofer yw fy holl gynlluniau, Ofer ceisio cau f' amrantau; Drwy y nos ar wely'n cwynfan, Yn llydan effro fel dalluan. Adeiladu (gwaith disynwyr) Cestyll gwychion yn yr awyr Yn y bore llwyr adfeiliant- Megys niwl ar fryn diflanant. Meddwl am neni tyner, Am eu gofal, serch, eu pryder- Am fy aanoethiiieb inau Yn dibrisio'u dwysion eiriau. Cofio am fy hoff gyfoedion, Pan yn hogyn, ysgafn galon, Y chwareuem ar y meusydd, Netl ar fryniau hen Feirionydd. Ambell nn sy'n fyw mewn hiraeth Am hen wlad ei enedigaeth: Mewn bedd mae'r lleill o'r becbgyn heini, A'u henwau sydd yn anwyl imi. Mynych teimlaf siom a'r penyd Am ffoleddau filoedd bywyd 0 holl eiriau trwm a phoenus Gallasai fod yw'r mwyaf olwyfus. Oes rhyw feddyg wella'r giau, ¡ Ao Anhuneld ? Oes, yn ddian Cyn bo hir daw ef a'i droedtrwm- A dyna ddiwedd ar fy rhigwm.

'— PA FODD I DREULIO EIN GWYLIAU Edrychir ymlaen at y tymor hwn o'r flwyddyn am wythnosau ymlaen llaw gan laweroedd yn ein gwlad. Hiraethant a dis- gwyliant yn awyddus am ei ddynesiad, canys dyma'r adeg y gwelir miloedd yn cael ychydig seibiant oddiwrth eu llafur a'u gofalon arferol, ac yn troi eu hwynebau, rhai tua glan y mor, eraill i'r ffynonau, eraill mynydd-dir i dreulio eu gwyliau er cael newid awyr a golygfeydd. Gwelwn eraill yn gwibio o le i le er cael cymaint o amryw- iaeth golygfeydd a chymdeithaa ag a allant yn ystod tymor byr eu seibiant. Er fod Jlawer yn ystyried mai tymor i geisio pleser a mwynbad yw eu gwyliau, mae y mwyafrif mawr yn myned oddicartref am dymhor yn yr haf i geisio adfywiad ysbryd ac adferiad nerth ac iechyd, y rhai sydd wedi eu ham- haru gan ystormydd y gauaf a'r gwanwyn, a chan lafur neu ofalon a phryder gormodol. Nid oes amheuseth nad un o'r moddion goreu i gyrhaedd yr amcan hwn yw newid awyr, a newid golygfeydd a chwmpeini, ond yn anffodus oherwydd marweidd-dra masna li trwy y wlad yn ystod y flwyddyn aeth heibio; mae hyn allan o gyrhaedd nifer fawr o'r rhai sydd yn dioddef, ond gellir i raddau gyrhaedd yr un amcan trwy gymeryd cyffyr adgryfhaol effeithiol, ac hyd yn nod i'r rhai allant fforddio i fyned i newid awyr mae y cyfryw gyffyr yn angenrheidiol, ac yn dyblu y lies a dderbynir trwy y seibiant geir ya y gwyliau. Cydnebydd pawb mai y cyffyr adgryfhaol sydd eto wedi ei ddarganfod ydyw tninine Bitters Gwilym Evans, yr hwn sydd feddyglyn hollol lysieuol, ac yn derbyn cy- meradwyaesh a chanmoliaeth miloedd yn y wlad hon, sydd wedi ei brofi yn effeithiol iawn i adfer nsrth ac iechyd pan oedd pob meddyginiaeth arall yn aneffeithiol. Mae Quinine Bitters Gwilym Evans mor boblogaidd a chymeradwy, fel mae llawer ym oeisio ei efelychu, ac yn cynyg i'r cy- hoedd gyffyriau gwael dan gyffelyb enw. Gochelwch y cyfryw. Edrychwch fod enw Gwilym Evans ar y label, y stamp, ar hotel. Pris poteli, 28 9o a 8 6c yr un, ac y mae ar werth pn yr holl fferyJlwyr, neu eellir ei gael yn uniongyrchol am y prisiau- uchod oddiwrth y perchenogion,—Quinine Bitters Manufacturing Company, Limited, Llanelly, South Wales.

f ACHOS YR OFF i Yr Holl Physi^^r yn addeffùd y Clefyd-ddyfaiii(i ya gywir. j Yrnddengy3 mai hollol gywir ydoedd y I clefyd-ddyfaliad yn achos Mrs Priest, Hounslow, 4, Magdala Cottages, Wellington Road, adferiad yr hon oddiwrth Afiechyd Bright trwy Warner's Safe Cure sydd wedi [ creu y fath feirnLdfteth helaeth a ffafriol. Yr oedd cliwydd mawr y corph, y poenau ¡ dirdynol, a'r swm anferth o fan ronynau a besid yn y dwfr yn profi yn Idios ei bod ya gaeth dan yr afiechyd dychrynllyil hwn ac mae yn berffaith wybyddus i' v holl gyfeill- ion mai i'r cyffyr uchod y mae'n ddyledus am ei hiechyd. l\{,,(\ y ruyue:id a wnaeth mewn ysgrifen ar yr Sid o Fedi, 1891, fel y canlyn :—" Ya ystodrhau gyntaf y flwydd- yn ddiweddaf cefais fy nharaw ag Afiecilyd Bright yn yr elwlod. yr hwn a achoswyd gan anwyd syml; ac wedi i feddyg y teulu fod yn gweinyddu arnaf am amser, dywedodd o'r diwedd nas gallai wncuthur un lies i mi. Ar ol hyny aethum i mewn i'r West London Hospital: wedi un wythnos >4r ddeg o driuiaeth yno, rhoddodd y meddyg mewn gofal fi i fyny, a gollyngwyd fi ymaith fel un anfeddyginiaethol. Meddyl- iodd fy nheulu am ffryndiau-yn wir, pawb ar a'm gwelsant-fod fy adferiad yn an- mbosibl, gan fod chwydd wedi ymestyn y pryd hyny o'r fferau dros fy holl gorph. I wneyd pethau'n waeth, ar ol d'od o'r ysbyty eymerais anwyd ffres, yr hyn ddygodd bron- chitis a pleurisy arnaf. Gelwais feddyg lleol i mewn drachefn, ond ni dderbyniais ddim da oddiwrth fis o driniaeth pellach. Dioddefwn boen arteithiol rhwng yr ys- gwyddau: poenau yn saethu drwof, byd yn nod pan yn eistedd ac yn goiwedd, ac yr oedd fy nerth bron wedi lluddedu. Ar yr adeg hon darfu i'm tad (Mr A. Brown, maco-bearer y Gorphoraeth, Devizes), yr hwn a all dystio i wirionedd fy mynegiad, anfon i mi botel o Warner's Safe Cure Teimlais ryddhad ar ol yr ail ddogn; erbyn gorphen cynwys y botel yr oeddwn yn teim- lo'n ddynes arall hollol. Parheais i'w gy- meryd mor fawr oedd yr esmwythad fel yr edrychwn yn mlaen yn aiddgar at yr amser gymeryd pob dogn. Wedi cymeryd ohonof bymtheg potelaid da genyf ddweyd i mi gael fy nghwbl iachau. Gyda llawenydd a diolchgarwch calon yr wyf yn cyflwyno fy nhystiolaeth i effeithiolrvvydd Warner's Safe Care, a byth ni pheidiaf a'i argymhell eraill."

MARWOLAETH MRS. TALMAGE. Bu farw yn Brooklyn Mrs Talmage, gwraig y pregethwr Americanaidd enwog. Yroedd hi ynhynod am ei gwaith yn mysg y tlodion.

DISGYN 0 AWYREN. Dydd Llun aeth dynes ieaanc i fyny mewn awyren yn. Ley ton. Wtdi cyrbaedd 8000 o droedfeddi uwchlaw y ddaear, disgynodd gyda math o wlawlen a elwir parachute."

Y POLIO YN ORKXtiY. Dydd Mawrth a dydd Mercher y cymerai y polio le yn Orkney a Shetland. Yn ystod jydd Mawrth pletdieisiodd 432 allan o 1002 yn Kirkwall. Nid oedd y pysarotwyr wedi cymeryd rhan o gwbl. J

FFRWYDRIAD AR LONG RHYFEL. Ffrwydrodd berwedydd ar fwrdd llong rhyfel perthynol i Brazil yn Rio de Janeiro tra yr oedd y. llong yn y porthladd. Lladd- wyd un ar bymtbeg o'r dwyl tw,

MELLTEN YN TARO EGLWYS. Tarawyd eglwys Qaakerstown, Pennsyl- vania, gan felltm ddydd Sul, ac anafwyd deugain yn bur ddrwg. Tarawyd naw arall oeddynt yn ymochel dan goeden. Lladdwyd un, ac y mae dau arall mewn cyflwr peryglus.

COLLI PEDWAR O FYWYDAU. Prydnawn Llun aeth dyn ieuanc a'i gariad allan mewn cwch ar y Tafwys. Funyd neu ddau yn ddiweddarach gwelwyd y cwch yn wag, a het yn nofio ar wyueb y dyfroedd. Nid oedd neb wedi gweled y ddamwain. ond cafwyd hyd i'r cyrff.-Fel yr oedd eweh gyda chwech o ddynion yn mynd i lawr yr afon trodd, a thaflwyd y dynion i'r mor. Boddwyd dau ohonynt cyn i gynorthwy gyraedd. -a.

lis PERAIDD MAZ VWATTEE TE PiiKMDD MAZAWATTEE. TE PfiHAlDD MAZAWATTEE. TE PEHATDD MAZAWATTEE. Alewn pacedi a tiniau, Is 6c i 4s y pwys, gan bob Grocers. Mr J. W. Sidebotham, yr aelod newydd dros adran Hyde o swydd Gaer, ydyw yr unig un sydd wedi graddio mewn cerddor- iaeth o holl aelodau y Senedd. Cymerodd y gradd o Mus. Bac. yn Rhydychain yn 1879. Deon Lewis, Bangor, ydyw y clerigwr or- deinieiig hynaf yn Nghymru. Gwnaed ef yn offeinad yn y flwyddyn 1842. 0 Aber- dar aeth i Ddolgellau. lie yr arosodd hyd y flwyddyn. 1S84, pan y dcwlswyd ef yn olyn- ydd i'r Deon Edwards. Tra yn Nolgellau yr oedd yr esgob presanol, Dr Lloyd, yn gurad iddo am beth amser. Mae y deon ar hyn o bryd yn bar wael ei iechyd. Yn Shawneetown, Ill., teimlwyd ysgytion daeargrynfaol trymion yr wvthaos ddi- ■wt eddaf. TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PEIiAJDL) MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE > Mewn pace-i a tinitu, Is 6c i 4s y pwys. gan bob groeer3 Mae poblogaeth yr ymherodraetb Ger- manaidd yn cynyddu yn ol pum miliwn y flwyddyn. J Tua chanrif yn ol nid oedd cymaint a milldir o wifrau trydanol a phellseiuiol inewli bod, nid oedd ychwaith un agerlon- nac agerbeiriant. ° Gellir troi rhai o'r agerlongau trawsfor- awl mwyat a chyflymaf yn llestri rhyfel mewn oO o oriau. J Yn ngerddi llysieuol Bombay arddangosir croen neidr ag sydd yn 64 troedfedd o Ystyrir focl un wy ef';rys gymaiot a 24 o wyau leu. 0 TF PERAIDD MAZAWA TTT1 f TE PERAIDD MAZ A WATTFE TE PERAIDD MAZAWATTEK TE PERAIDD MAZAWATTEE Mewn pacedi a tiniau, Is 6c 4s y p'.vrs, ga 11 bjb grocers. ———1.———— Wash | (yourself) M in 1 (yourself) h Q Summer, or get in a sweat over the washing; sit down and leave IMI it all to Titan Soap. Clean water, a good fire, SB dfe are all you require. 0^ Titan Patent Soap 53 whitens Linen without SX6 sunshine or chemicals, and ■ul oU makes Flannels and YVool- out any rubbing whatever. Ufl fejg Excellent for coloured and gQ dyed articles. PH Instructions on every package. inH No Labour! No Trouble! feU Pn Try it and prove it. WW {MMK SOLE MANUFACTURERS— CSQ The Liverpool Patent Soap Co., Ltd. jfljB LIVERPOOL. X-7 Ar.

MARWOLAETH JOHN DUNN. Mae John Dunn, yr hwn oedd yn adnab- yddus iawn flynyddau yn ol am y rhan a gymerodd i dd'od a g-wlad y Zulus i drefn ar ol y rhyfel yno yn 1S79, wedi marw. Yr oedd y pryd hwnw wedi byw am ngain mlynedd yn y wlad, gan fyw yr un modd a'r Zulus eu hunain. Cyds&byddwyd ef gon Arglwydd Wolseley yn benaeth Zulu- aidd.

POBL CANT OED YN FFRAINC. Mae yn Ffrainc 213 o bersonau dros gan'- mlwydd oed. O'r rbai hyn y mae 147 yn ferched, a 60 yn ddynion. Dywed rhai mai y rheswm fod cymaint mwy o ferched yn byw yn hir ydyw eu bod insr dueddol i siarad, ac fod hyny yn cynorth wyo y gwaed i redeg o gwmpas y corph heb ei flino. Yn rhyfedd iawn, y mae niier o hen filwyr gyda Napoleon yn mysg y bobl hyn, ac hefyd y maent oil, oddigerth ychydig eithriadau, yn perthyn i'r dosbarth gweithiol. Yn ol yr adroddiad, yn Ffrainc yr oedd y ddynes hynaf yn y byd. Yr oedd yn 150 mlwydd oed pan fu farw yn ddiweddar. Ei bwyd yn ddiweddar oedd caws a llaeth yr afr.

MR GLADSTONE A DAD- GYSYLLTIAD. Galwodd boneddwr sylw Mr Gladstone at eirian a ddywedwyd gau Mr Chiimberlain yn Birmingham nos Weuer diwe ld.if. Cyfeiriai Mr Chamberlain at y driuiaeth annhra- garog at yr Eglwys yn Ngbymrn" a wnaeth y Llywodraeth ddiwe fdar, a des- grifiodd y driniaeth fel un oedd wedi tynu anghymeradwyaeth hydyn oed Mr Glad- stone ei bun." Atebodd .Mr Gladstone y go- hebydd fel y canlyn:—"Nid wyf yn gwybod i mi erioed wneyd y fath ddatganiad ag y tybia Mr Chamberlain; yn wir credaf fy mod wedi datgan fy nguymeradwyaeth o egwyddor y Mesuv tra yu t-nlw fy rhyddid (fel y gwnaeth eraill) yn ngiyn ag ychydig o bethau ynddo.

EISTEDDFODLLAXELLI. Yn ol adroddiad yr ysajvifenydd, Mr Wil- kins, y mae yr Eisteddfod uchod wedi troi allan yn llwyddiant perffnth. Yr oedd yr holl dderbyniadau yn 4.500p, a'r treuliau tua 4,450p, gan adael oddeutu 50p o weddill mewn Haw. Gwariwyd 000p ar yr adran gelfyddydol, a choilwy-t 2.jOp ynddi. Yn mysg yr ymgeiswyr llwyddi-nus oeddynt o'r blaen yn adnabyddus dan ffiigenwa,3, y maey rhai canlynol :C:.i.mbrcnsis," yr hwn a en- illodd lop am lyfrar Cymru, ydyw Mr T. R. Thomas, Gwreesam, Mr E. Denman, Lerpwl, ydyw "Inigo Jones," yr hwn a enillodd am panel wedi ei baentio; Mr T. Evans, Birkenhead, cedd yn llwydd- ianus i enill gwobr am ddarian • Lyn Ogwen mewn water Colours. Mr 8" L. GQulthurst a enillodd wobr am Wawl-al1- lutliail, tra mai Miss Evans, N èwry street, Caergybi, oedd yr ail ar wau Loggti, Pell- ebrodd y Proffeswr Herkomer, ddydd LTaaf i ddyweyd nad oedd y darlun dan y ffug- enw Hand and Heart," yr hwn a gafodd y wobr o oOp yn dyfod i fyny ag amodau y gystadleuaeth. Darlim gan yr un arlunydd, sef Mr Greville Morris, Bushey, Herts, ydyw yr un buddugol. Nid oedd y llall yn dyfod i fyny ag amodau y gystadleuaeth am ei fod wedi ei ddangos yn v Royal Academy yn 1893.

CYNILDEB: Y GWIR A'R GAU. Mae gan lawer o bobl ddrvchfeddw] oam- syniol o beth yw cynildeb. Creda rhai mai ymwadu a'u hunain yn mhob dim ydyw, ac felly yn ami ymgadwant rhag yr hyn a wnai wir les iddynt. Camsyniad mawr yw hyn. Nid yw y fath ym idygiad ond rhith o gynildeb, ac mewn gwirionedd, mae yn ami yn achos o es-euluqli-a sydd yn fcius iawn, ac yn profi yn niweidio). Gwir gynildeb yw gwneyd y defnydd goreu o bob peth yu ein meddiant. Mae y gost o fyned i lan y mor neu i'r ffynonan, yn enwadig i'r dosbarth gweithiol gymaint, fel mae yn ddyledswydd arbenig arnynt, ae yn neillduol ar y rhai sydd wau neu glaf, i geisio cael y lies mwyaf sydd yn ddichon- adwy. Mae profiad Uuoedd yn ein gwlad ya tystio fod eymer-d cwrs o Quinine Bitters Gwilym Evans, yn ystod eu hymweliad a glan y mor, neu pa le bynag yr aut i dreulio eu gwyliau, wedi profi yn llesol iawn iddynt, ac wedi dyblu y budd a dderbyniant oddi- wrth y cyfnewidiad, pe heb gymeryd cwra o'r meddyglyn rhagorol hwn. Mae Quinine Bitters Gwilym Evans yn gyd-gasgliad godidog o'r byn sydd feddyginiaethol ac ad gryfhaol yp boll brif lysi ui y byd IIysieuoI. Mae pawb sydd wediiboddi prawf amo ya cydnabod ei rinweddau a'i elfeithiolrwyid, ac mae llawer wedi ceisio oi ofeiyc-hu, ond yn ofer. Gwertbir Quinine Bitters Gwilym Evans gan fferyllwyr yn mhob man, mewn poteli 2s 9c a 4" 6c yr uu, a gellir ei gael drwy y post am y prisiau uchod oddiwrth y perchenogion, QuiuiLe iiitters Manufactur- ing Company, Limited. Lianelly, South Wales. DEAFESS AND HEAD NolsEs CURED. A Gentleman sends free, full particulars of genuine and inexpensive remedy. Hundred of worstcasesthorougbly cured. T. C. Kempe, 19 Southampton buildings, Holborn London. Defnyddiai yr Aiphtiaid y cryd siglo gan- edd o flynyddcead cyn Crist. Nos Fawrth lladdwyd dyn gan fellten yn Shoeburyness. Diangold ei wraig, a gerd-lai wrth ei ochr.

-seddau eraill." Y Porte, a'r rhai sydd yn uniongyrchol yn ei wasan- acth, sydd yn gyfrifol am y creulon- derau a arferwyd at y Cristionogion Armenaidd. IS id oes yr un weithred greulon yn Armenia nad yw y Porte yn foesol gyfrifol am dani. A dyma y cyhuddiad yn erbyn y Twrc. Nid yn unig y dei, iaid, ond y Llywodraeth hefyd sydd yn gyfrifol am y troseddau an fad hyn—a dyna gne- wyllyn y cyhuddiad yn erbyo Twrci. Os gwir y cyhuddiad, y mae cyfrifol- deb mawr yn gorphwys nid yn unig ar ysgwyddau Llywodraeth Caercys- tenyn, eithr hefyd llyvvodraethau y wlad hon a holl wledydd Cred yn gy- ffredinol, yn enwedig am yr holl bethau sydd wedi eu gadael heb eu gwneyd. Y mae yn arnlwg na fydd y Twrc yn foddlawn hyd nes y byddo wedi llwyr ddileu yr holl Gristionog- ion yn Armenia, a'r mater i Lywod- raeth y wlad hon i'w benderfynu ydyw a ydynt yn foddlawn i hyny gymeryd He Ar ol araeth bwysig Mr Gladstone yn Nghaerlleon credwn nad yw yn bosibl i Ardalydd Salis- bury ganiatau i hyny ddigwydd. Mae hanesiaeth yn ein dysgn nad yw y Twic un amser yn gomedd gwein- yddu cyfiawnder pan orfodir ef i -wneyd, a'n hunig gysur yw y bydd bob amser yn gwneyd hyny pan or- fodir ef. Felly, hyderwn y bydd i'r Prif Weinidog yn yr achos hwn gy- hoeddi y gair Rhaid uwch ei ben, a diameu y bydd iddo yntau ufudd- haij pan y gwel mai ofer fydd iddo wrthwynebu Galluoedci Cristionogol Ewrop unwaith yn rhagor.