Y Werin

.I: (- .j. I., I 1Çíf(¥lj:A ABERTH Y WEDDW. HANESYN RHYFEOD 0 LANELLI. Y mae hanesyn torcalonos, rocddai gohebydd o Lane'li, wed myned o gwmpas y wlad, am hen wraig weddw o'r enw Mar- garet Thomas, yr hon syddyn 7S mlwv ld oed, ac yn byw mewn bwthyn o'r enw Brynmawr, ger it. D.tvid's Colliery, Llanelli, yr hon ydcedd wedi bod yn ferthyre? i weadid mawr o'r dropsy, a'r hon a ddaeth yn ddilyr.ol yn vrpil wirioueddol, ac yn analluog i adael ei hyst;&lI. Yr oedd ei chymydogion yn garedig iawn wrthi, ac yn ei chynorthwye oreu pailent. Pen derfyncdd ofyn cymhorth plwyfol, a l,u ilf L, warchaidwaid btel- frydig ganiatau 2s 6c yn Y" wythuos iddi at gael bwyd a thalu yr ardreth. Yr oedd y meddyg wedi ffuelu gwneyd dim iddi. er ei bod wedi ewario nunoedd am v rhill beth a'r llall: on o r diwedd torodd i lawr, ac ni l oedd dim i wneyd lies iddi tu yma i'r bedd. Un boreu daeth cwmwl arianaidd heiblo, sex ffrind, yr hwn a ddywedodd wrthi am gael pctelaid 2 9c o MORIELIS SOVRAN. Ond pa fodd y galiai ei gael tra na chawsai ond 2, 6c yr wythnos? O'r diwedd, arol gwneyd absrth mawr, gallodd brynu potelaH. yn yr hon y cafodd gyfaill gwir- ioneddol-aeth y poenau ymailh, rhoddodd ei baglaa heibio. y rcae yn awr yn gallu myned gwmpas, ac i'r capel, yr hya nid oedd wedi ei wneyd er's !lav»er biwyddyn. Pwy bynag sy'r amhea yr hanesyn hwn, ymwolad neu anfoned at Widow Thomas, Brj nma^r, ',nea.r Bryn, Llanelly. Ar werth gan bob fferyllydd am 23 9c a 4a 6c. Yn Nghaernarfon a Bangor gan Mri Evanll & Lake, grocers, &c., neu o MOREL'S Depot, Llanellyj LLYFRAU A CHERDDORIAETH CYHOEDDEDIG GAN GWMNI Y WASG GENEDLAETHOL GYMREIG (CYFYNGEDIG). YN AWR YN BAROD. i YMSONAU SEP CASGLIAD 0 DDARNAU BARDDONOL GAN Y PARCH J. J. ROBERTS, 1 (Iolo Caernarfon J, PORTHMADOG. II k CnrWTTSIAD. I Ardderchog In y mer^hyri. "j Y Diwygiad. j Yr Anturiaethwr. Mabinogion.. Y Disgyb] Far^d ar Gader Idns. Y Tymnihonlu. Roger Williams. Pwy a ii drosom ni. Y Tymnihonlu. Roger Williams. Pwy a ii drosom ni. A Du-w a ddywelodd byddecL A ini mewn myfyr fel mewn iluxi. Y bwriad trancedig. Y rhai a hunasant. Gellir ei gael gan y Lly fr-ver thvryr, neu yn uniongyrcliol o'r Swyddfa hon. Pris Swllt, neu gyda'r post Is lie. CYMRU FYDD, CYMRU RYDD; OR THE NATIONAL MOVEMENT, IN WALES. BY A CELT. PRICE SIXPENCE. CONTENTS: CTIAPTEB, I.-Tlie Present Outlook—Three Oppressions. CHAPTER II. -Language and Nati onality. CHAPTER III. — Education and Culture. CHAPTER IV.—Labour Interest. CHAPTER V.—Development. CHAPTER VI.—Social Relations. CHAPTER VII.—Politics. CHAPTET VI I I.-Orginisation. CHAPTER IX.—Cymru Fydd and Re- ligion. CHAPTER X.—The Celt and his Mission. Post Free na. from the Welsh National Press Co. Ltd.. Carnarvon. DRAMA. Y BARDD A'R CERDDOR: NEU PWY ENILLAR FUN ? CAN "llPIIIN PRIS CH WE' CHEiNMG. TELERAU NEILLDUOL I GWMNIAU DRAMAYDDOL. TELERAU ARFEROL I LYFR- WERTHWYR. ARCHEBION I'W HANFON I SWYDD- FA'R "GENEDL," CAERNARFON. LLYFRAU Ysgol QYMRU J^YDD > WED I en cyfaddasu at ofynion y Llyw- Nf. odraeth yu Ysgolion Dyddiol Cymru. Zf1 Mae y llyfran hyn yn darparu ar gyfer pob safon a phob maes o astudiaeth. Gan y Proffeswyr J. E. Lloyd, M.A., J. M. Jones, M.A., Di Joseph Parry, ac ereill. YD awr yn Ba-cd L L YFR pYNTAF Ii ANES, -El Pris Is 3c., Gan y PROFFESWR J. E. LLOYD. M.A. YN Y WASG: AIL L YFR HANES, Ac i fod yn Barod yn fuan, gan yr un Awdwr. LLYFR BACH, 1 II YN AWR YN BAROD, Gan Mr L. D. JONES, Garth School Bangor. LLYFR CANU I Gan DH JOSEPH PARRY, j Yn Awr yn Bargd, 3c a 4c. Cyfrol 1. yn awr yn barod. Pris Swllt. I ANTURIAETHAU CYMRO YN A AFFRICA, sef Hanes Taith i Feusydd Aur Mashonaland a Matabeleland, gan William Griffith, M.Inst., M.E. (gynt o Porthdinorwig). Y llyfr harddaf a rhataf ei bris yn Gymraeg. Cynwysa amryw o ddarluniau lliwiedig. Allan o'r Wasg diwedd Mai, YR AIL GYFfiOL. Uofaler am roddi j archeb am dano yn brydlon. Y G ENINEN: C YL Cll GRAWN CENEDLAETHOL Chwarterol. Yn cynwys erthyglau ar Bynciau'r Dydd, yn Wleidyddol, Crefyddol, a Llenyddol, gan Brif Ysgrifenwyr Cymru. l'ris Swllt. Gyda'r Post, Is lir,, 9 CYMRU: CYLCHGRA WN MISOL i ymdrin a Hanes, Llenyddiaeth, Can, Celf, ac Addysg Cymru, Dan olygiaeth Owen M. Edwards, M.A.. Rhydychain. Pris 6c, gyda'r Post, 7Jc, Y LLUSERN: PYHOEDDIID MIKOL at wasanaeth Eglwysi ac Ysgolion Sabbothol y Methodistiaid Calfinaidd. Dan olygiad y Parcli R. Humphreys, Bontnevyvdd, ft'r Parch J, Williams, Lerpwl, Pris deiniog. :.?- T1-n-| SBONIAD AR LYFR GENESIS (Try- dydd Argraphiad), gan y Parch Richard Humphreys, Bontnewydd, Caer- narfon. Pris mewn llian 3s. Haner rhwym cryf, 4s gyda'r Post, 3s 3c a 4s 3c. Telerau arferol i lyfrwerthwyr a dosbarthwyr. X^SBONIAD AR LYFR EXODUS (Try- dydd Argraphiad), gan y Parch Ri- chard Humphreys, Bontnewydd, Caernar- fon. Pris mewn llian, 3s. Haner rhwym cryf, 4s; gyda'r Post 3s 3c a 4s 3c. Telerau arferol i lvfrwerthwyr a dosbarthwyr. SBONIAD AR LYFR JOSUA, at was- "C> SBONI AD AR LYFR JOSUA, at was- anaeth deiliai I yr Ysgol Sabbothol, gyda map hardd yn egluro y Llyfr a'r Nod- iadau, gan y Parch Richard Humphreys, Bontnewydd. Pris, tair ceiniog y rhifyn gyda'r Post, 4c. Telerau arbenig i ysgol- ion. 9 o T LAWLYFR AR WERSI YSGOLION SABBOTHOL y Metkodistiaid Calfin- aidd am y flwyddyn Ebrill 1895-Mawrth. 1896, yn cynwys Hanesiaeth Ysgrythyrol, Josua i.-xiii., 14. gyda map, gan Edward Jones, Bangor. Pi is, d\vy geiniog. E LOCUTION AXD ORATORY.—De- signed for Classes and Private Stu- dents. By the Rev T. C. Edwards (Cynon- fardd), D.D. Price, cloth 2s 6d; per post, 2s 9d. A DGOFION ANDRONICUS, sef dethol- A iad o gynarchion llenyddol yr awdwr, y rhai a ysgrifenwyd ganddo yn ystod y deng mlynedd diweddaf, ar ei welycystudd. Pris mewn llian hardd, yn cynwys y cludiad, 2s 6c. TXANES Y FFYDD YNG NGHYMRU, gan Charles Edwards. Dan olygiaeth Owen M. Edwards, M.A. Pris 3c, gyda'r post 31-c. 2 pLANT Y BEIRDD. Gan Owen M. Edwards, M.A. Pris lc, gyda'r post l^c. CANIADAU JOHN GRUFFTDD HUGHES (Moelwyn).—Pris Is. pENILION TELYN.—Wedi eu casglu -*• gan W. Jenkyn Thomas, M.A. Dan olygiaeth O. M. Edwards, M.A. :J QERDDOSIAETH: |INYSTR Y DEML. Cydgan ddesgrif- iadol i goran ineibion. Gan W. T. Rees (Alaw Ddu). Pris, sol-ffa 4c; hen nod- iant, Is. I GWLITHYN, Canig gan y diweddar y R. Roberts, Organydd, Bangor. Pris, 2c. CHWECH O ANTHEMAU. Gan R. S. Hughes, R.A.M. Pris, hen nodiant Is; sol-ffa 6c. Gellir eu cael yn rhifynau ar wahan fel y canlyn:- I. Anthem Angladdol Yae nghyfeillion adre'n myned" a "Molwch yr ArglwydJ." Hen nodiant, pris 6c; sol-ffa, 4c. 2. Clyw 0 Dduw fy lefain." Hen nodiant, pris, 6c sol-ffa, 1. 5. "Cadw fi 0 Dduw." Hen nodiant, 3c; sol-ffa, lie.-4. Yr Arglwydd yw fy Mugail," a Duw sydd noddfa." Hen nod- iant, pris 6c; sol-ffa, yr un. Y DDAU NODIANT, PRIS 6c YR UN. CAN GENEDLAETHOL CYMRU.— Alaw a chydgan: gellir canu alaw y cydgan fel Solo os dewisir, a phan na bydd y lleisiau eraill wrth law. Y geirian gan Deiniol Fychan, buddugol yn Eisteddfod Bethesda, 1890, a'r gerddoriaeth gan y di- weddar R. S. Hughes, R. A.M. g^WYLLYS FY NHAD, yn G.—Y geir- I j iau o Drysorfa'r Plant," a'r gerddor- iaeth gan Mr John Roberts, Organydd, Glanogwen, Bethesda. a UYVCH BEN EI BEDD.—Y geiriau o Drysorfa'r Plant," a'r gerddoriaeth gan Mr John Roberts, Organydd, Glan- ogwen, Bethesda. 'i YMRU.-Can i Soprano neu Denor. Gan C Evan E. Jones, Ebenezer. PA LE MAE'R AMEN.—Y geiriau gan Gwyrosydd, a'r gerddoriaeth gan Ap Glaslyn. BOED YSBRYD EIN CYNDADAU.— Y geiriau gan Talhaiarn. Y gerddor- iaeth gan Hush Jones (buddugol yn Eis- teddfod y Bedyadwyr, Caernarfon). A INTL GNOC A DYR Y GAREG.-Can JTA. i Baritone. Y geiriau gan Gwyrosydd, y gerddoriaeth gan R. S. Hughes, R.A.M. YGWR A'R £ IACED WENr. (Y Chwar- elwr). Can i Derior. Y geiriau a'r gerddoriaeth gan Eos Bradwen. GORPHWYS AR Y RHWYFAU.—Can i Soprano neu Denor. Y geiriau a'r gerddorioeth gan Ap Glaslyn. CANWYLL FY LLYGAID WYT TI.— C Y geiriau gan Glan Padarn, yr alaw gan Ap Glaslyn, a'r cyfeiliant gan Eos Bradwen. [ GODI'R HEN WLAD YN EI HOL.— X Can i Baritone, gan Ap Glaslyn. I T A TA.—Can i Baritone, gan Ap Glaslyn. MESSEES W. DEW & SON. NEAR THE TOWN OF CARNARVON. SALE OF VALUABLE FREEHOLD PROPERTY. MESSRS W. DEW AND SON are instructed to off^r for Sale by Public Auction, at the Sportsman Hotel, Carnarvon, on Saturday, June 8, 1895, that extensive Freehold Property, comprising the Peblic Flour Mills, Machinery, with adjoining fields, part of River Seiont, &c., the whole containing 13 acres or thereabouts. Suitable also for a paper manufactory. All particulars of Mr R. Jones Roberta, solicitor, or of the Auctioneers all of Bangor, COUNTY OF ANGLESEY. PARISH OF LLANDYFRYDOG, NEAR LLANERCHYMEDD AND AMLWCH. SALE OF VALUABLE FREEHOLD PROPBRTIES. MESSRS W. DEW & SON WIN OFFER for SALE BY PUBLIC AUCTION, at the Bull Hoiel, TIangefni, on Thursday, June 27th, 1895, at 2 o'clock in the after- noon. Lot 1.—BRYNIAU TECI, A. R. P. yearly tenant, Mr John Grif- fiths 40 1 23 Note.—Lots 2 to 16 stand in a ring fence, are all near the Village of Pen-y-graig-wen, and they will, in the first instance, be offered in one Lot, and if they are not so sold, then they will be offered as shown below. Lot 2.—PEN-Y-LON, year'y tenant, Mr John Owen 24 2 29 Lot 3.—TY'N-Y-LON, yearly tenant, Mr Hugh Parry 5 17 Lot 4.—CWRT-Y-DWNDWR, yeary tenant, Mr Robert Parry 31 0 21 Lot 5.-BARN HILL (part of), yearly tenant, Mr Thomas Ro- berts 2 1 37 Lot 6.-TY POBTY, yearly Lot 6.-TY POBTY, yearly tenant, Mr Henry Parry 3 0 6 1 Lot 7.-BARN HILL (part of), < yearly tenant, Mr Thomas Ro- I berts, and CWRT-Y-DWNDWR (part of), yearly tenant, Mr Ro- bert Parry 9 1 22 Lot 8.— SHOP-Y-LON, yearJy tenant, Mr John Thomas 0 0 21 Iqt 9,—BARN HILL (part of), yearly tenant, Mr Thomas Ro- berts 7 0 1 Lot 10.—LLWYN YG.A.W, yearly tenant, Mr Thos. Hughes 4 2 33 Lot ll.-CAE'R GORS, yearly tenant, Mr Owen Evans 24 3 12 Lot 12.-PENDREF or TY- NEWYDD, yearly tenant, Mr Hugh Hughes 0 3 31 Lot 13.— NANT, yearly tenant, Mr John Jones 3 2 10 Lot 14.-TANYGRAIG (part of), yearly tenant, Mr Wiiliam Jones 20 2 0 Lot 15.-T Y' NY G RAIG, yearly tenant, Mr David Owen 2 3 23 Lot 16.-HEN GAPEL and part of TANYGRAIG, yearly tenants, Mrs Mary Williams, Mr Edward Williams, and Mr Wil- liam Jones 0 0 25 Lot 17.-GADFA, yearly ten- ant, Mr Richard Lewis 31 3 5 A212 3 26 Particulars, with plan and conditions of Sale, may be obtained at any of the principal Hotels in the district; of Messrs Newman, Paynter & Co., Solicitors, 1, Clement's Inn, London; Messrs Rd. James & Humphreys, Solicitors, Llaarwst; at the Auctioneers' Institute, 57, Chancery Lane, London; or of the Auctioneers, Wellfield, Bangor. 582p COUNTY OF CARNARVON. PARISHES OF LLANLLYFNI, LLANDWROG, LLAN- WNDA, AXD LLANBEBLIG. SALE OF VALUABLE FREEHOLD FARMS, TENEMENTS, AND ACCOM- MODATION LANDS. 14'T ESSRS W. DEW & SON will offer for l_T.ll. Sale by Public Auction at the Sports- man Hotel, Carnarvon, on Saturday, July 6th, 1895, the following choice Freehold Properties, comprising in all 1531 Acres. PARISH OF LLANLLYFNI.-Pandy Hen, Llwyndy Mawr, 'Rallt Felen Isaf, 'Rallt Felen Uchaf, Fron Felan, Tanyffordd Cot- tages and Crofts, Cae Uchaf, Pare, Clogwyn Lodge, Frondirion, and Bryntirion. PARISH OF LLANDWROG. Penybwlch and Broniwrch. PARISH OF LLANVTNDA. Hafod Rhos Uchaf, and valuable Field near Saron. PARISH OF LLANBEBLIG.—Ala Bowl and Ty'nygots. Full paiticulars of Messrs Hugh Jones & Co., Solicitors, Carnarvon; or of the Auctioneers, Wellfield, Bangor. HUGJI OWEN GREENWICH HOUSE, BANGOR YDYW Y LLE GOREU I BRYNU WATCHES, CLOCIAU, A PHOB MATH 0 DDODREFN TY. CEDWIR STOCK FAWR 0 SPECTOLS. Astudir lliwiau yn fanwl- MODRWYAU i 10DAS HARDD. Ceir lie o'r neilldu i 1:-1 wis, ffitio, a phwr- H, R. J. G, JONES. PLWYF LLANDWROG. ARWERTHTANT PWYSIG All DYDDYX RHYDD-DDALIADOL. Dymuna \yi R J. G. JONES wneyd yn liysbys ei VJL fod wedi ei gyfarwyddo i "Werthu ar Auction Gyhoeddus yn Mount Pleasant Inn, Llanwnda, Dydd Gwener, Mehefin 21, 1895, am saith o'r gloch yn yr hwvr, yn unol a'r telerau a hysbysir ar y pryd.yr oil o'r Tyddyn' Rhydd-ddaliadol neu y Ty a'r Tir adna- byddus wrth yr enw CILFODEN, gyda'r oil o'r adeiladau sydd yn sefyll arno, ac yn cynwys mewn mesuriad, 3a lr 20p. D.S.-Dymuna yr Arwerthwr alw sylw arbenig at y Jot hon, gan fed y tir yn eithriadol dda, a'r adeiladau mewn cynwr ardderchog. Am ragor o fanylion, ymofyner a Mr R. O. Roberts, cyfreithiwr, Market street, neu yr arwerthwr, yr oil o Gaernarfon. CILFODEN, LLANDWROG UCHAF. 0 BWYS I FFERMWYR AC ERAILL. DYMUNA MR J. G. JONES wneyd yn hysbys ei fod wedi ei gyfarwyddo gan Mr John Griffith (yr hwn sydd yn ymadael o'r lie) i Werthu ar Auction Gyhoeddus yn y lie uchod, dydd Sadwrn, Mehefin lofed, am ddau o'r gloch yn y prydnawn, yr oil o'r Stock, &c., yn cynwys, yn fyr, dwy Fuwch, un yn llawn proffit, a'r llall ar ben ei ham- ser; un Roller, EngiDe Eithin, Og Gadwyn j (chain), Ystol, a'r oil o'r Ger Hwsmonaeth, pa rai sydd yn rhy luosog i'w henwi. Hefyd, gosodir y Tir i'w bori neu i'w dori yn wair. Rhoddir coel fel yr hysbysir ar y pryd. Am ragor o fanylion ymofyaer a'r Ar- wcrthydd, Paternoster Buildings, Caernar- fon. ltlLt. R, PARRY. PEN YGR0ES, CARNARVONSHIRE. MR ROBERT PARRY will offer for Sale by Public Auction at the Victoria Hotel, Penygroes, on the 20th June, 1895, at 3 p.m., the following desirable LEASEHOLD PREMISES, in 8 lots, or in such other lots as may be declared at the time of sale. Lots 1 to 6 — Gladstone House (house and shop with out- building at the back), late in the occupation of Miss Margaret Williams, deceased, and now in the several occupations of Jane Griffith and Robert Williams, butcher; 2 dwelling houses and shops in several occupa- tions of J. E. Jones and Thomas Jones, coal dealer; a dwfiiung nouses tlie C^yeral occupations of Robert Williams and Thomas Jones. The above premises, are situate n Railway terrace, the leading thoroughfare of P&)'gl'OAS, and close to the Railway Station; large warehouse adjoining the house of the said E. Jones. Lot 7, dwelling house at Old Tramway, occupied by Thomas Hughes. Lot 8, dwelling house, called Bodawen, Tanrallt, occupied by Mrs Williams.—The book debts forming part of the estate ef the said Margaret Williams will be offered for sale. For inspections of the books, and for plans and particulars, giving length of un- expired term of leases, ground rents, &c., apply to the Vendor's Solicitor, Mr Morris Owen, of Carnarvon, or to Messrs Lloyd George and George, Solicitors, Criccieth, or the Auctioneer, at Pwllheli. CEFAIS besweh drwg a diffyg anadl am dri mis. Gorfod eistedd yn y gadair y nos yn ami. Dechreuais ar eich balsam bedwar diwrnod yn ol, yr wyf agos wedi fy llwyr wella.— Geo. Beagley, Shottermill, Haslemere. Rhagfyr 3, 1894 PA BETH A'l GWELLHAODD ? 19 Meddyginiaeth aaffaeledig at INFLUENZA, PESWCH, CAETHDRA, &c. Gwerthir yn mhobman Is lle a 2s 9c GWELLHAODD FY ANWYD AR UN- WAITH.—J. H. Jones. Caernarfon. IACHAF FFITIAU Ac i brofihyny rhoddaf botelaid o fy meddyg- iniaethi chwi am ddim; fel v gellwch roddi prawf arno, mae genyf bob hyder yn fy meddyg- iniaeth, ac yr wyf yn sicr yr argyhoeddir chwi o'i wir werth ar ol rhoddi prawf arno. Y mae ffitiau a gwasgfeuon wedi bod yn astudiaeth fy oes ac nid eu hatal am ychydig amser a wnaf ond sa Uwyr iachau. Nid ydyw y ffaith fod ereill wedi methu eich gwella yn un rheswm dros i chwi barhau i ddioddef. Anfonwch dri stamp i gael fy nhraethawd, tystiolaethau, a photelaid o'm meddyginiaeth yn rhad, a ^rhodd- wch brawf arno. H. G. ROOT 28, Endsleigh Gardens. London. N.W. 1 BWYS I RAl k FWBIAD&MT DDODREFNU EU TAI. DYMUNA EDWIN JONES, KYFFIN RIACE Cabinft Works. Bangor, hysbysu i'cd ganddo s;oc helaeth o bob math o ddodrefn o'r gwneuthuriad goreu, yn gynwysedig o Fyrddcu, CadeiriiU, Trrselydd, Cypyrddau Gwyclr ijofus, Couches, Cheffoniprs, fcideboards, W.iaiobes, mwen mahogany, walnut, birch, q"c. G-welyav haiarn a phres, Gwelyau plu a flock, Mattresses wires, spring gwlan a flocks. Oherwydd cynydd yn ei fasnach mae wedi sicrhau Warehouse helaeth at ei fasnachdy, a gwahodda y rhai a fwriadant ddodrefnu i weled y Stoc, y rhai a werthi am brisiau hynod o reflymol. TaUD CLUDIAD AX 10 MIL DIE. 0 FANGOR. 1 i \J-u.rJU. Y.IV A kYR YN B,-i ROD, P-,IVIS S WLL T, YR AIL GYFROL 0 ANTTJHIAETHAU CYMRO YN AFFRICA, GAN WILLIAM GRIFFITH, M.INST.M.E. (gynt o Borthdinorwig). CYNWYSA AMRYW 0 DDARLUNIAU LLIWIEDIG, Ar werth gan yr holl Llyfrwerthwyr, neu gellir ei gael yn union- gyrchol o'r Swyddfa hon ond on 1/2. Cwmni'r Wasg Genedlaethol Gymreig (alif.) Caernarfon. c"o'10?' "c1'7 10 did of the L^t Bri^^e at carriage paid* Full particulars on each Wrapper. WATSON'S MATCHLESS CLEANSER is sold only in 16cz. Tablets. A 16oz. TABLET of SOAP for 3d. equals 3d. per lb. j A 12oz. „ „ 2 £ d. „ 31d.