Ye Brython Cymreig

Seiat Groeso. YN ddiweddar caod arwyddion fod y Cyfarfod Sefydlu—gyda'i haid o siaradwyr dieithr o bob pellter ac o bob hyd ac o bob gradd o (Idoethinol)-yn dechreu myned o'r fiasiwn yn Lerpwl, ac yn cael ei ddisodli gan gyfarfod gwoll a sobrach, mwy tawel a chartrefol, mwy adeiladol ac y Seiat Groeso, lie y daw'r aelodau a'r buga.il newydd i gyfwrdd ac adnabod eu gilydd, ac i wrando ychydig anerchiadau byrion gan gynrychiolwyr y ddwy gorlait-y gorlan a adawyd a'r gorlari y deuir iddi. b A seiat felly a gaed yn Princes Road nos lau ddiweddaf, i groesawu'r Parch. Howel Harris Hughes, B.A.,B.D., yn weinidog yr eglwys. A? Am 0 ar y gloch, caed gwledd o de ac o yKgafn-luniaeth yn yr ysgoldy; ac wedi llawer o gyd-gyfarch a chydsiglo Haw ar gweinidog newydd a'i briod, ymneilltuwyd i'r capel. Yna dechreuwyd trwy weddi gan y Parch. R. C. Owen ac wedi ychydig einau agoriadol gan lywydd y cyfarfod (y Cyng- horydd J. Harrison Jones, Y.H.), caed hanes yr alwadgan Mr. John Hughes,Croxteth Grove a hynny gydag ambell d'rawiad slei o humour megis hwn :-— Pan ddaeth y pwyllgor dewis ynghyd gyntaf-yn 30 o rif, 15 o flaenoriaid yr eglwvs a 15 o'r aelodau—aed ati i ffurfio rheolau'r alwad ac yn eu mysg, pasiwyd yn unfrydol (1) Fod holl weithrediadau r pwyilgor a'r enwau a enwid ynddo i'w cadw'n gyfrinach." Ond druan o'r gyfrinaeh, 'rood(i Iii a U^ver ychwaneg na hi yn y papurau drannooth, a pliobl y wlad a'r dref yn gwybod llawer mwy am eu gwaith nag a wyddent 1^'rPp J eu hunain. Wedi ami i rwystr a plirotedrgaeth meddyliwyd yn sydyn iawn am Mr.Hughes, ac 'roeddynt heno'n l.lawen fod eu profdigaooth- au ar ben, ac fod Mr. Hughes yn cychwyn ei lafur fel bugail gyda hwy. Yr unig ddieithriaid yn bresennoi oedd Mri S. Maurice Jones a Norman Davies, dau o flaenoriaid eglwys Moriah, Caerriarfou, ar ddau wedi bod yn aelodau o eglwys Frinees Road flynyddau'n ol. Galwyd yn Syirtaf ai Mr. Maurice Jones, yr hwn mewn ychydig eiriau dethol a doeth, a ddanghosodd gy;^fc oedd eu colled hwy yn ymadawiad AU. Hushes collai Cyfarfod Misol Arfon bie gethwr cvfoethog; collai ^ref Caernarfon ddinesydd gwerthfawr collai eglwys Morial weinidog allodd ei phorthi bob dosbartli ac oedran ohoni. Coleddodd y rru'f a bu'n dirion hynod o'u hwyn a Pha, ^>b un o enethod bach Moriah am a Princes Road, troes ato ef gyda h.y:tnb 1 dwys "Mr. Jones, newch chi rwystro M Hughes fynd i Nerpwl ( yfoiriodd i Jones at lafur Mr. Hughes gyda Ymdrech Crefydd ym Monab, ac at y dos barth diwinyddol a sefydlodd, ac iJ cyrchai, nid yn unig aelodau ei ond ereill o'r tu allan i fwynbau ei « » a'i gvfarwyddyd diogel a galluog a* bnf bvneiau crefydd. Dibenuodd Mt • ^ssssib^y^odd^i AL-S, Hughes. Mr. Norman Davies a sylwai na wyddai am yr un gweinidog a gawsai fwy o a»>rywiaetl. profiad bugeiliol na Mr. Hughes yn ystod den,, mlvnedd ei weinidogaeth, sef ymysg pobl amaethyddol Peiunaclmo, yniysg eo-lwys Maenofferen, Ffestiniog ac cynulleidfa fawr a threfol ddwevd yn onest am bregethu A i'w draethiadau o'r pulpudfod yn ddatguddiad o'r newydd iddo ef ar gyfoetb yr Metigyl, ac mai dyna'r pregethwr mwyaf byw a dihy«bydd a wrandawodd drwy <[''1 ° ,00S', gethau pum mlwydd na blwydd oed ond prt- o-ethau ffres, ffres o hyd. Nid uchelgais M Hno-bes ydoedd bod yn bregethwr poblogaxdd a chael g'alwadau i gyfarfodydd mawnor, yn livtrach ymorchestai x adeUadu 01 y- gartref a'i gwneud yn effeithiol. y Parch. H. H. Hughes, wrth gydnabod y derS cawsai gymaint serchogrwydd yn y ddwy flvnedd ac vchydig trosodd y bu yno, ombae ei fod yn dirgel-gredu fod'Un yn ex arwam Lmiai fawredd yr anrl.ydedd a ph.^ rifoldeb a roes yr alwad arno a pha beth bvnnag ydoedd, teimlai max ar ras Duw y dfbvnnai'r gwbl, ac mai gras Duw, ac nid dun ynddo ef ei hun, ond rhyngddo ef a bod fel yi adyn gwaethaf ar yr lieol y noson honno^ Deuai atynt yn was, sef gwas iddynt yng N-hrist. CrybwyUodd rai o'r cynghonon chwareus a gafodd wrth vmadae ^^ic nvch a lladd eich hun yn Princes Road, ebe m Si awns na 'tnadewch chi ddim eto, Mr HSST" rt. un arall. Taer apel.a. at mvsg fel dyn ieuanc. 1 eidiwch edt ych ar y golar wen yma-'dyw hi ddim ond colar nac ar v brethyn du yma—'dyw yntau ond bretl yn • vr un un wyf fi gan nad beta am y 1S& neuVddiwyg sy am danaf. Derbyniwch fi i'eh serch ac i'eh cyfrinach fel dyn, ac fel un sy a'i uchelgais a'i hyfrydweh pennaf mewn gallu eich hyfforddi ac adeiladu eicl cymeriadau. Caed gair hefyd gan y Pareh, R. J. Will- iams, yn annog yr eglwys i ymroddi o ddifrif i fynycliu'r cyfarfodydd wythnoso], ac i feithrin y Gymraeg gyda'r plant ar yr aelwyd, modd v gallent hwy lawn fwynhau y iendith a ddeilliai iddynt o ddeall a dilyn pregethau y bugail newydd. T^ibenwvd y Seiat G-t-ooso gynnes a buddiol drwy weddi gan y Parch. H. H. Hughes. Tlws a Christnogol ydoedd gweled ffyddlon- iaid oedrannus y Genhadaeth yn Ystefell Upper Warwick Street wedi eu gosod l gyd- eistedd yn y set flaenaf a'r nesaf i'r set fawr, llo y clywent yr holl anerchiadau.

S Established 1835, MEDLEY'S PECTACLES PECfALISTS EARCHINGN EXAMINATIONS UBJECTIVE AND OBJECTIVE Artificial^Eyes made to the Sockets, with dilating Pupils II BELMONT ROAD.

Draws Mon ac Arfon. J:;PABO'l'OI.DYlla'r swn a glywir y dydd- iau hyn ymysg y cantorion ar gyfer yr Eis- teddfodau ddydd y Llungwyn, etc. Mao cor enwog Nantlle yn myned i Lanrwst, a chor meibion o Benmaenmawr hefyd. 1 Brestatyn yr a cor moibion o Fangor, a. clior mawr o'r ddinas yn myned i Amlwch i frwydro yn erbyn corau o Gaergybi, Beaumaris, Llan- gefni, ac Amlwch. Mawr yw y dyddordeb yn y gystadleuaeth lion. Rlioddir cefnogaeth garedig i'r corau gan eu cefnogwyr, trwy gynnal cyngherddau at ddwyn eu treuliau. A wyddoch chwi, Mr. Gol., y gellwch gael tren o Bir.kenhead am 5/6 yn gadael yna ym 8-55 y boreu ac yn dychwelyd o Amlwch 7-45 yr hwyr ? Gwelais y babell y dydd o'r blaen, ac os ceir tywydd ffafriol bydd yr Eisteddfod hon yn eithriadol o lwyddiannus. C YMA NFA OEDD.—Bu cymanfa flyn- yddol ysgolion Sabothol y M.C., Dosbarth Caernarfon, yn addoldy Engedi ddydd Iau diweddaf, ac fel arfer, yr oedd yn Hwyddiant mawr. Yn v boreu, caed cynhadledd o athrawon. etc., Mr. R. B. Ellis, Bontnewydd, yn llywydd, a da oedd gan y cyfarfod ei weled, a Uongyfarchwyd ef ar ei adferiad, wedi bod yn wael am fisoedd. Bu trafodaeth ar ansawdd yr Ysgol Sul yn y dosbartli, a chvmerwyd rhan gan y rhai canlynol Mri. R. O. Roberts, R. O. Jones, Waenfawr Parchn. R. Thomas, B.A., J). O. Lewis, B.A., D. Hughes, M.A., a J. E. Hughes, M.A., yr arholwr. Cyfarfod da iawn. Gwnaed ych- ydig sylwadau ar aroddiad yr ysgrifennydd gan Mr. T. O. Lloyd, Llanrug. Mantais fawr i gymanfa ydyw cael ysgrifennydd sydd yn cymeryd dyddordeb yn y gwaith. Un felly ydyw- Mr. W. T. Williams, Bryn Awel, Caer- narfon. ysgrifennydd y gymanfa hon ers blyn- yddau. Nid oes dim yn ormod ganddo wneud at lwyddiant y gymanfa yn flynyddol, a naturiol ydyw fod y pwyilgor yn ei ganmol am hynny. Arweinydd cerddorol y gymanfa oedd Mr. R. Rees Jones (Rhys Alaw); a chlyw- ais ei ganmol am ei fedr a'i ddoethineb. Yr oedd v canu ar rai o'r tonau, etc.. yn effeithiol iawn. Yn absenoldeb yr uchel-sirydd, Mr. Owen Jones, y prynhawn, llywyddwyd gan Mr. John Davies, Mansion, ac yn yr hwyr gan Mr. R. O. Roberts, Caernarfon. Yn ystod y cyfarfodydd, gwobrwywyd y rhai llwydd- iannus yn y gwahanol arholiadau. LLANGEFNI.—Nos Wener, unodd y tri chor sydd yma yn arfogi at fyned i Amlwch i gvnnal cyngerdd. Arweinydd y cor Undebol ydyw Mr. T. H. Hughes; y cor cynulleid- faol, Mr. W. P. Hughes, A.C. y cor plant, Mr. Robert Williams, Arfon House. Canmobr canu y tri ciior, a dymunir eu llwyddiant. Mr Morris, yr Ariandy, oodd y llywydd, a'r post- feistr, Mr. E. H. Thomas, yn arwain. Owen Cybi yn canu penhillion cyfaddas o waith E.O.J. Cafwyd unawdau, etc., gan aelodau v corau a chyfciliai Miss Defferd, Mrs. Price, a Miss Gwladys Jones. Cyngerdd rhagorol drwyddo. CAN A.—Nid Cana, Galilea, ond Cana, Llanddaniel, Mon, Pregethai y Parch. J. J. Williams a'r Parch. Seiriol Williams yma nos Fercher a dydd lau diweddaf—yr oedd y ddau hyn wedi bod y dyddiau cynt yn pregethu yng Nghymanfa Arfon ym Mhenmaettmawr, a chyda hwy yno yr oedd y Parchn. Gwylfa Roberts, Peter Price, B.A., a Keinion Thomas. Pregethai Gwylfa hefyd yn Carmel Llanllechid, gyda'r Parch. Stanley Jones yn y cyfarfod blynyddol yno. (Givel hefyd liulal 2). '0

0 BEN CYRN Y BRAIN C YFARFOD PEN-TYMOR.—Nos Wener ddiweddaf, dibollllocldy Gymdeithas Ddirwest ei -tllylilor gaeaf gyda the parti yn Peniel (M.C.) yn y prynhawn, a chwrdd amrywiol o garni, areithio, adrodd, a holwyddori r plant yn yr hwyr, tan lywyddiaeth y Parch. J. L Jones, B.A. g YCHEDIGION Y I)YFI"I?.YN. ni ar y mynyddoedd yma yn eitliaf dirwestol at ein gilydd; ond ein bwrn a'n melltith fel ardal ar y Sabotli ydyw'r sychedigion a ddringant Yllla o'r dyffryn islaw-o Goed- poeth, Brymbo, a Moss, ac a droediant eu tair milltir er mwyn cyfriethloni eu peintyn, ac yna, ar ol gorlanw eu ceubal, a orweddant yn feddw hyd y ffvrdd tan lygaid y bob] ar eu ffordd o'r capel. Dyma Inn ambell ddringwr o Faelor is] aw yi-iia, Mao ar ei derm, oriau dydd, yii jyfed 0 dafarn bwygilydd A'r nos mwynha dreigliad rhydd Yn broffeswr baw'r ffosydd." TORI C YH OEDD I A. D.-)3isgwylid cen- hadw o Negro i ddarlithio yn un o'r capeli yma y nos o'r blaen, ond fe dorrodd ei gy- heoddiad, gan anfon Cymro yn ei le, a rhai o gelfi'r ddarlith i'w dangos.—Y mae un brawd wedi addo gwobr i bwyllgor Eisteddfod Bwlchgwyn 1910 am gerdd duchan ar Dorri Cyhoeddiad," a beiddiaf ddweyd y bydd yiio (idegau o ymgoiswyr. | EOS Y FFRITH.—Peidied eich Morgan Llwyd mawr ei clclawn a gwawclio nac ameu yr oedd eos i'w chlywecl yng nglioed y Ffrith, a heidiodd cannoedd lawcr i glywed ei thelori nefol gefn trymedd y nos. Ond 0 reglyd oedd y dyrfa bechgyn a ineiched ieuainc a'u haraeth yn ddigon a pheri i ollyll wrido a clxywilyddio. A 'doedd ryfedcl i'r Eos fethu aros ac ehedeg ymaith o'u swn. Ac er mwyn y rheiny o'm davllonwyr na welsant englyn' Tudno i'r eos, dyma fo :— Ochenaid leddf ei chan dlos anadla Yn odlau: yr Eos Gwae ei phigyn gaiff ago's Alw'r Nef i lawr y nos." I SO SI A. LAE TH C OEDLLAI.—Ddydd Sadwrn diweddaf, agorid Ystorfa Gyd- feddiannol (Co-operative Stores) werth mil o bunnau yng Nglioedllai. Darparwyd gwledd i'r pwyilgor a'r cyfranddalwyr, ac y mae'r 'Storfa wedi ei chofrestru ym Mancliester. Y mae'r siopwyr, wrth gwrs, yn chwyrnu a chodi gwrycliyn yn erbyn y Co-ops. ond waeth mo no, rhaid i'r bob! gael eu byd a'u bwyd yn y dull rhataf a mwyaf fforddiol. Y mae Ystorfa Coedllai yn ilawn o seler. i do o nwyddau a chelfi. PLAS RADFORD.—Da gennyf ddweyd fod Vron Heulog—ond "Plas Radford" fel vr adweinir y ty helaeth a hardd gan y brodorion—wedi ei brynnu gan Mr. Robert Sauvage," dilladwr, Gwrecsam. 'Roedd siw hyd y fan yma fod y Pabyddion a'u llygaid barcutaidd ar y lie i'w droi'n fynach- dy; ond da yw cleall ei fod wedi disgyn i amgenaclx dwylo ac i amgexrach diben. Y mae Plas Radford i'w weld o bellteroedd oddi ar y gwastadedd islaw, ac anodd fyddai meddwl am bias ar Ie iachach a liarddach y tu yma i Wynfa'i hum. Y mae amryw dai newyddion a bungalow yn cael eu codi yma, a mwy o son a chanmol am Fwlchgwyn a'i hawyr nag erioed. Y TYL W Y TH ION TEG. Nos Lun ddi- weddaf, perfformid Fairy Flower Garden" gan nifer o blant Ysgol y Cyngor, yn cael eu harwain a'u cyfarwyddo gan Mr. Davies, yr ysgolfeistr. Maer Gwrecsam yn y gadair a'r plant yn dangos gallu mawr, ac yn meddwl y byd o'u hathraw sy wedi dysgu cenhedl- aeth ar ol cenhedlaeth ohonynt yn yr ysgol ers deng xnlynedd ar hugair. Y TREUDD YN.—Ddydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf, wrth fysiclo o Drouddyn i weinyddu mewn cynhebrwng yn Nannerch, cwympodd y Parch. H. H. Jones, B.A.. y Treuddyn, oddiar ei olwynyr, ac fe'i caed ar y ffordd yn anymwybodol. Aed ag o i dy yn Nannerch ac yno v mae, ac: yn gwella yn raddol. YR ERYR. -o-

colofn Prifysgol Lerpwl. [TAN OLYGIIETH MR. J. GLYN DAVIES]. CYWYDD IIEUAN AP ROBERT. Y TWR o Rotbert eryr, Mwy ei lid na mil o wyr Un aflonydd yn flaenawr, leaun Bendigeid-Fran gawr. Sarph gwyr fu Syr Ffwg ar farch, Sal gwaywfawr Cesail Gyfarch. Mae 'r gred megys Maredydd Uwchlaw neb a clialon Nudd. Wyr Garadog rywiog wi-aidd Esgyrnig wisg haiarnaidd. Rliywiog yw'r grudd rhagor gras, Rhyw'r dalaith gwr hir dulas. Dy gyffion gwychion a gad O'r urddolion ryw'r ddwywlad Bonedd Gwynedd a gynail A thrwy Ddeheubarth yr ail. Gwlad hwn y barnwn bob un, Gwaed Rydderch gad wreiddyn leuan hirbraff yn nhor bron, laith ddiwaelaf, it'h welon. A fyn gwr fwy na'i geraint, Wrth ei fodd ai nerth ai faint Mwy nag Arthur mewn curas Milwr o gryfdwr a gras Derwensgron a dyr yn grys, Dyrnfedd ym mhob cadarnfys Llaw wen a bail' llenwi bedd, Llaw a yr Uu i orwedd Llaw a rydd yn mhob lle'r el, Jas ar lxaiarn Syr Howel. „ Mae moddau ac arfau gwr Ar hwn fel yr hen filwr '• Safed yn wr lied na'r llall, Segur fa seigiau 'r fwyall Eillwraig ar wyr Lloegr a oedd,1 Uffern cedyrn Ffrainc ydoedd. Daeth hon ger bron y brenin, Gwedi'r macs gwaed ar ei inin | A'i dwysaig a'i dewiswr, T A diod oedd waed a dwr. A'i diod oedd waed a dwr. Yn Ngliymru hir y bu hon. Heb wr iddi heb roddion. Ni myn Sais oni'm treisir, Cymar hwn y Cymro hir. Lifaid yw hwyall If an, Llafn diir wedi llifo'n dan. Os gwyl yix nes y gelyn, Nis gwelir heb waed ir dyn Tored ei syched ar Sais, Wtresed ar waed trisais Os wyneb a gusanai, Sais liyd y ddwy-ais ydd ai. Gwnaeth faes ac yno wyth fil, Gwnaed Iefan ginio dwyfil; Gwnaoth hen gig a gwaed ddigawn Gwnaeth gigfrain llydain yn llawn Gwnaed yntau, fel tonau tes, Ar arf wen euro'r fynwes. HYWEL RHEJNALLT.

W. & J. VENMORE, Estate Agents & Value s 200 SCOTLAND RD. Liverpool TELEPHONE No. 1463. J. Lloyd Jones, & Co. ESTATE AGENTS, &e. 6 Lord Street, Liverpool TELEPHONE 4212 BANK. Te'ephone 2207 Royal. PIERCE 6 MATTHEWS, Estate Agents Valuers, 12 St. John's Lane, Liverpool Properties Economically Managed. LARGE AMOUNT always available on MORTGAGES. List of PROPERTIES FOR SALE gratis on application. Walter Roberts & Co., COAL PROPRIETORS. TIMBER MERCHANTS & SHIP OWNERS. A 4 Oldhall St., Liverpool, Tolegre,ms I INQUIRE,' L'pool. Tel.: 5581 Centra HOUSE GAS, AND STEAM COAL. ALSO SMITHY COAL, NUTS AND SLACK rom Lancashire and Staffordshire Districts, for Shipment andjStation Trade. Telephone 3664 Rcytl. A J. OLIVER, TAILOR AND HABIT MAKER, 126 Upper Hill Street, PRINCES ROAD, LIVERPOOL. ARTISTIC I TAILORING BY POST <? f L %P Encouraged by our success in catering for our country customers in remote districts we have decided to extend our operations. We make Genuine Be. spohe Tailoring only, to your own measures we supply tape and form. 36 Years' reputation for Reliability, and Still in the front rank for Fashion. Let as seitd you Patterns of Smart Suitings, in Tweeds, Worsted* and Blue Serges, Prices— From 30/- upwards. Term.- Cash with Order. There is an ATMOSPHERE about our GOODS which distinguishes them from the COMMONPLACE. Write at onc., naming this per. A o o J. JONES é) SONS, ROCHDALE RD., MANCHESTER. For BEDSTEADS and BEDDING W. WHITTLE, SON & STOTT, LTD., 116, 118 A 120 WHITECH/TPEL, LIVERPOOL. 0 Telephone 2137 Royal- ORGAN BUILDERS Blockeit & Howden, Grafton St. Organ Works NEWCASTLE-ON=TYNE. Representatives and Tuners in CARDIFF and GLASGOW. Estimates Free for all classes of Organ Work. Tunings by Annual Contract or Special Visit. TELEGRAPHIC ADDRESS" DIAPASON," NEWCASTLE-ON-TYNE- 7AI I[ A Houses. WJREHOUSCS. CAFES. BAKERIES. SHIPS J-RTB I reaularlu at/ended for fhe clearance of /hesg H ■ y y disease spreading pesIS B ■ NO INCONVENIENCE whatever BY OUR METHODS. ■ I CONTRACTS TAKEN OR PREPARATIONS SUPPUEP. ESTIMATES fRU J fA Jones' Hotel (Established over 100 years). Suffolk St., Poll Mall, London (Adjoining Trafalgar Square.) Successors to Mr. Roberts, Thanet Place. Telegraphic Address—' Pleasant,' London. Proprietor -H. R.JONES.