Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

Am Lyfr.I

News
Cite
Share

Am Lyfr. I Dyledswydd bendant arnom ni, L Wrth ddarllen gwaith dysgawdwyr, Yw dweyd y gwir am bob rhyw lyfr, Pwy bynnag fyddo'r awdwyr, T10MILIAU EMRYS AP IWAN. Oyf. rol II.. Swyddfa GEE A'I FAB, Dinbych. 3 1(3. LLITH II. RHYFEDD i'r awdwr ddefnyddio Homiliau yn deitl ei lyfr. Bastarddair "ydyw. Gwir mai tramorwyr ydyw y rhan fwyaf o'n geiriau goraf, end newidir hwy mor drwyadl fel nas gellir gwneud allan y gwreiddiol oddiwrthynt, eithr methir gwneud felly yn yr engraifft hon. Peth arall: ond darllen ystyr y term mewn geiriaduron, gan awdwyr Cymreig a Seisnig, prin ei fod yn cyfleu syniad cywir am gynwys y gyfrol. I ni, y maent yn bopeth ond Homiliau. Gwyddom am Homiliau Dr. Thomas ar y Salmau, ac ar rai o'r Efen- gylau; ond tybiwn fod byd o wahaniaeth rhwng eiddo Dr. Thomas a'r eiddo Emiys, fel nas gall Homiliau fod. yn enw da ar lyfrau mor anhebyg i'w gilydd. Mae'r gyfathrach rhyngddo a chynnyrch y Sais yn llawer mwy cydnaws a cliywir nag fel penawd i gyfrol y Cymreigydd o Ddyffryn Clwyd. Credwn fod yr Homiliau yn fwy o ddarlith- iau nag o bregethau. Cawn ein hunain wrth eu darllen lawn mor ami mewn Lecture Hall ag mewn capel. Teimlwn ein hunain fwy yn mlu'esenoldeb dysgawdwr na phregethwr mai darlithydd sydd yn ein hannerch ac nid efengylydd. Bron nad ydyw gogoniant y lienor yn gorehuddio disgleirdeb y prophw yd. Onid oes arwyddion gor-bar'toi (over- preparation) ar rai o'r pregethau, nes peri i ddyn glywed swn yr ymdrech a r strain ? Y feistrolaetli yn amlycach na liamdden a naturioldeb, meddiannu yn hytrach na chael ei feddiannu gan y gwirionedd? Da cael un un ohonynt, mewn oes ag y mao eymaint, o genhadonyn amddifad o'r ddau. I ni dyua r gwahaniaeth mawr oedd rhwng Dr. John Hughes a Dr. Saunders. Y cyntaf a'i feddwl mawr yn amgylchu cyfandir o wirionedd, ac yn ei drafod gydag hawsder diymdrech yr ail a'i feddwl ystwyth yn cael ei doddi a'i drawsffurfio i fold y gwirionedd. > Wrtli, gwrs, ni raid i undyn fod yn llai o bregethwr l fod yn fwy o lenor ond os pregethwr, dylai fod yn fwy o bregethwr na dim arall. Gwawdiaetli lem a arferir weitliiau drwy ddweyd am ami i weinidog ei fod yn bregethwr go lew, ond yn drofnydd diguro. Dylai pob un fod yn oruchaf ynyr alwedigaeth y galwyd ef iddi. Nid liawdd tynnu'r ffin rhwng y llenor a'r pregetliwr ond teimla poblach digon arwynebol y gwalianiaeth yn y fan. Gwreiddioldeb ydyw prif nodwedd y pre- gethau hyn ;nid gwreiddioldeb mater yn gymaint, ond gwreiddioldeb ffurf. Cyfarfu- asom o'r blaen a hen bendefigion o feddyliau ond erioed mewn cystal diwyg, a mwy o wrid bywyd yn eu trydanu drwvddynt. Ycliwanoga hvn ein croesaw iddynt a n gwerthfawrogiad olionvnt. Mao s mud- iadau Emrys mor sydyn, a'i droadau nior ddieitlu' fel yr ydym mewn perygl o'i golli os na cliadwn ein llvgad arno bob munyd. Y maent mor wreiddiol fel nas gwyddom am neb fedrai eu pri-,gotliu ond yr awdm ei hun. Clwysom am un brawd, pan oedd newyn am bregetli am y Sul yn brathu ei feddwl, a geisiodd bregetliu un o bregethau Ambrose, ond i brofediga-th y daeth, a llawer tebvg iddo, na ddigwyddodd i ni glywed am danynt Gan eu bod yn fwy awgrymiadol na hysbvddol anhawdd ydyw eu cofio, a gwneud defnydd ymarferol olionvnt mewn seiat. Nid yw y testynau mor newydd yn yr ail gvfro! ag vn y gyntaf, na'r pregnthau wedi eu llathru allan mor gywrain eto nid ynt ronyn gwaela-li olierwydd llyn. Mewn undeb a gwreiddioldeb cawn gryn lawer o teiddgarweh. Y mao i feidigarweh meddyliol, fel mewn cylclioedd ereill, ei anfanteision yn ogystal a'i fanteisioii. Nid ydym yn sicr na roes yr elfen hon godwm digon chwitli i'r awdwr, a, phe gyda ni iuasai neb parotacli i gyduaootl hynnv. Efallai mai hyn sydd vn cyfrif am ambell air, wel nid dichwaeth hollol, ond gair na buasid yn disgwyl i Emrys ei arfer, megis ceiliog dandi." Y mae gras y duwiau yn cosi dyn, tra y mae gras Duw yn ei ffrewyllu yn wabio ei ras i mewn iddynt," Ni ddylai fod gan genhadwr na gwraig na plUant na thy, fel y gallo fod yn rllydd i redeg o dref i dref ac o wlad i wlad, gan lefain, Hai Ho gwrandewcli y newydd da hwn, daeth lesu Grist i'r byd i gadw pechaduriaid. Ceir mwy na digon o engreifftiau sydd yn briwo cliwaeth lednais y darllcnnydd, a syndod ydyw fod Eiiii,ys yn caniatau iddynt weled goleuni dydd ar unrhyw delerau. Gwelir hefyd haen drwchus o onestrwydd yn rhedeg drwy y ddwy bregeth ar hugain sydd ger ein broil. Dyn yn sefyll at y gwir ydoedd ar len ac ar lafar. Rhoes ami bigiad i rai ag yr oedd pawb ofn iiieiitro dioddefodd yntau yn ol, yn ol cyfrif y byd o ddioddef. 0 bopeth, pregethwr anonest ydyw y mwyat gwrtliiui a dirmygiedig yn bod. Ac edrych ar y pregethau liyn, yng ngoleuni gwreidd- iolder, beiddgarweh, a gonestrwydd, y maent vn sefyll wrthynt eu hunain. Eiallai mai nid teg ydyw eu cymharu a phregetliau ereill goreugwyr ein gwlad. Nid ydynt 11101 syml a pliregetlialt Dr. Edwards, mor farddonol ag eiddo Cynfaen, mor fyw ag eiddo Morgans, mor eneidiedig a Heiu'y Rees. iViall yw gogoniant y naill, ac arall yw gogoniant y llall. Prin y'u darllennir gan hen bob], rliai mewn cystudd, nac mewn eyfaifodydd gweddiau ynghapelau bychain y wIad- ar nos Suliau. Ond efrydir hwy mewn cannoedd o lyfrgelloedd, a darllennir hwy yn rheibus gan lu o ddarllenwyr meddylgar Gwalia Wen, a liynny o bosibl am fod mwy o arogl y lenoifa nag oflas pulpud aruynt. Mae amrywiaetli mawr vng nglireadigaetfhau Duw, ac felly cyd-dery a dyhead dyn fel nad gwiw cwyiio oherwydd fod pregethwyr o dype Emrys yu lied anaml.

AR GIP.

---Nodion o Fanceinion.

Advertising

Advertising