Ye Brython Cymreig

THREE GRAND WINTER DRINKS

PEGRAM'S COCOA. PEGRAM'S COFFEE PEGRAM'S TEA.

I Permanent Carbon Portrait BY saronie, Atelier, LORD STREET, Liverpool. WHAT BETTER. Vrs^AKE AppOINTMENT. c|0n 9 Saturday, 9 to 5. P#ne Francals. Slaredir Cymraeg ^Electric Light,

Perfect Pastry KEEN ORAl Self-Raising t FLOUR. I Pastry, Scones, Buns, etc., ae I ALWAYS light in the homes where I Keenora ^lf-Raising Flour is I regularly used. ? There is no other Self-Raising I Flour on the market which is JUST I the same as 'KEENORA." Try ■ it and see what a boon it^is. It I offers I Better Results without^ Added il the same as 'KEENORA." Try ■ it and see what a boon it-.is. It < offers I Better Results without^ Added il Expense. '2 IToJbe had from allXGrocers and m ^Italian Warehousemen- H thattan Warehousemen- H Sole Wholesale Agents- MORRIS & JONES Liverpool

0 FAELOR I FENNI. [Gan YR ERYR, BWLOILGWYN]. AKTH cyfaill a minnau ar eiii bysiclau yr holl ffordd o Fwlchgwyn, Gwrecsam yma, erbyn ddydd Lluri y Pasg i Wyl Cymreigyddion y Fenni, sir Fynwy, sef y gymdeithas a sef- ydlwyd yn 1833 gan yr hyglod offeiriad a lienor Carnhuanawc a'r Gymraes danbaid a disyfl Lady Llanofer (Gwenynen Owent) pan ydoedd. Cyrhaedd'som babeli yr Eisteddfod erbyn 10 y boreu, ae yn ddigon buan i glywed y saitli cor meibion yn caiiii-Keiifig Hill, Garn, Treforris, Barry, Mid-Rhondda, Tre- harris, Upper Cambria. Kenfig Hill yn trechu, a Barry'n ail. 11-30, corau'r becligyn yn ciprys am oreu ganu Welcome, thou whose deeds conspire (Handel)-Pontypwl yn trechu dau gov o Romily School, Barry. David Chubb, y baswr anodd-ei-guro o Bontypridd, a gipiodd y ddwybunt am ganu "The Wanderers" (Schubert). Am 12 o'r gloch, clywsom yr ail gystadleuaeth gorawl, "0 lovely May (German). Pum cor yn anfon eu henwau, ond dim ond dau'n dod yirilaott--Glaridwr a Pliontnewynydd—yr olaf yn cael yr £20, a'r llall y £ 5. Am 2, dyma beth amheuthyn a melus tu liwnt. sef pum telynor yn dod i'r llwyfan i ganu'r hen alawon—Triban Gwyr Harlech, Morfa Rliuddlan, Llwyn Onn, a Tlu'iban Caerffili. Maent yn fy nghlustiau hyd liodd- yw, ac fe fyddant am y rliawg. Wedi eanu Can yr Eisteddfod gan Madame Kate Morgan Llewelyn, cawsom anerehiad Cymraeg y Major-Gen. Syr Ivor Herbert, A.S.—efe ohil y Lady Llanofer,a'r hen deimlad yn ei galon a'r hen iaith ar ei dafod. Byth v pallo'i hil. Gresyn fod yr Hwntws mor stwrllvd, ac yn clowca mor ddibris a dibaid tra'r Syr yn siarad. Gwyr clen, caredig, ynt at eu gilydd ond Gogleddwr am foesgarwch ac ufudd-dod i wyr y llwyfan. 2-30.-Ail gystadleuaeth y Corau Meibion, ar Gosteg, For (D. Jenkins), a'r corau'n dod o Bloxwich. Kidderminster, Meibion y Fenni, a'r Gwent Glee Singers. 3-30.-Cystadleuaeth Gwyr y Cyrn yn y Castell ac yna defod cadeiriofcl bardd ym mhabell yr Eisteddfod. £ 5 o wobr, a chadair gwerth C5, a chadair bur wahanol ei sut i gadeiriau'n gyffredin. Testyn, Gwenynen Gwent." Chwe bardd wedi eanu, Elfed yn feirniad; 24 o wyr cyrn Band y Fenni yn dod i'r llwyfan, dau ohonynt yn chwythu nad aflafar remp o'r cyrn gwlad; a Crwys Williams, gweinidog gyda'r Anibynwyr yn Bryn Mawr, yn fuddugol. Daeth i'r llwyfan yn swn See the conquering hero comes," yna trawodd y band o delynorion Triban Cadben Morgan a Llanofer," hoff-alaw'r ddiwedd- ar Wenynen wladgar, a Kate M. Llewelyn yn canu 14 Cymru Fydd" nes swyno pawb. Daeth cawod o englvnion-molawd gan y beirdd, ond aniclion oedd i mi na channoedd eu clywed gan glebar bras-Saesneg y dorf. 6-0.Dyma'r brif gystadleuaeth goraw], a phedwar cor yn dod ymlaen i ganu "By Babylon's Wave" (Gounod), Cwsg, filwr, cwsg" (J. H. Roberts), sef Casnewydd, Rhymni United, North Stafford, a Throed-y- rhiw. Saeson North Stafford aethai a hi ym Mountain Ash yn gynarach yn un dydd; ond heno fe'u trechwyd gan y Rhymni ynghanol bonllef a gorolilaii y deuddeng mil Soutlunyn chwilboeth. £ 70 oedd y wobr. Josef E. Jones, y cerddor dygn o Gouwy. a gipiodd y wobr oddiar lu am gyfansoddi rhangan. Beirniaid y canu oedd Granville Bantock, Birmingham; J. H. Roberts, LerpwJ a D. C. W. Williams. Merthyr. Y Parch. W. Sylvanus Jones, Mri. T. Alitn Owen a J. Owen yn arwain.

Y Cynadleddau* Clywais gryn law er o hanes y efiiadieddall a fu yitialr wythnos cynt tan nawdd y Cym- reigyddion. Docs mo'r gofod i'w dodi'n llawn wole'u (.-llewyllytl Dydd Merclier, Ebrill I Ofed, 10 yn v bore— Mynd ar ymweld a bedd Carnhuanawc yn y Cwm du -bedd sy wedi ei ail wampio ar draul y Cymreigyddion. Gwasanaeth coffhaol am yr offeiriad a'r gwladgarwr, tan arweiniad y Parch. J. Davies, y Pandy, a ficer Llanofer (y Parch- Evan Davios) yn adrodd englyn y Robin Wyn o Eifion i Garnhuanawc, a enill- odd o blith 127 yn Eisteddfod Tremadoc. yn 1851. Caed anerchiadau gan CrwYb Will- iams, Mr. J. Kyrle Fletclier (Casnewydd), Arlunydd Penygarn.Cudrawd, Bethel, Eifion- ydd, Maer y Fenni, &c. canodd Madame K. M. Llewelyn, Dowlais, alaw i eiriau Crwys Williams a dychwelwyd i'r Fenni wedi eanu "Bydd myTdd o ryfeddodauAm 2, ymgymiull trachefn. Band o Delynorion Tokos vn djehroti r cwrdd ? tu- yua y rhHi'n yn traethu ar Ddechreuad Datblygiad a Dylanwad Bard(loiiiaeth"NN-I. J. Gruii'ydd, Coleg Caerdydd Mafonwy (Solva), Cadrawd (Penybont), Cadifor (Llanoili), a Bryfdir (Ffestiniog).-Ail ddarlith ar Gymreig- yddion y Fenni," Davies y Pandy, Mr. A. Morris, F.R.H.S., Newport, a Myfyr Dar. 5-30.—Croesawu'r holl ddyfodiaid blaenllaw yn Neuadd y Dre gan yr Henadur W. AA-ill- iams.—Ac am 7-30, cyngerdd diango gan G6r Merched Madame Hughes-Thomas, Caer- dydd (priod Cochfarf), amryw ddatgeiniaid hysbys, a band o delynorion, tan of a] Mrs. Gruffydd Richards, pen telynor Cymru ebe pawb yma. Yr holl ferched a'r telynorion yn hen ferchetwisg Cymru, a'u golwg swynoled a'u lleisiau. Dydd Ian -Yr Honadur Straker (Maor y Fenni) yn llywydd 10 y bore, Picnic dyddor- ol tuhwnt i Bias Llanofer, He y gwelwyd rhai o'r petJiau mwvaf dyddorol a Chymreig sy bosib. 2-0.—Y drydedd ddarlith, Dy lan- wad y datblygiad diwydiannol ar gymeriad y Cymry yn y gaiirif ddiweddaf," gan Syr Alf. Thomas, A.S. (Gwenith Gwyn) y Telyn- orion Teires yti amrywio'r gwasanaetli. Darlith v bodwaredd, "Enwogion y Fenni," Col. Bradney, Talycoed, a J. K. Fletcher. 7-30.—Bancwet Gymreig yng Ngwegty'r Angel. Syr Ifor Herbert yn v gad air a phethau gwladgar a chynnes yn (,a(,.], (III traethu o lawer genau cyhoeddus. Dydd, Cfwener, yr 16(,g. 1,0 y bore, lioblaw detholiadau gall y Telynorion, innned darlitli y gyfres, Ymddatblygiad Nodweddion a. Delfrydau Cymreig," gan y Proff. AnwyJ. Aberystwyth. Cochfarf yn y gadair. Y chweched darlitli, "Awgrymiadau sut oreu i atal lleibio'r Gymraeg gan y llanw- Seisnig mewn trefi Cymreig gan Mr. T. E. Morris (Morns Glaslyn), Gwilym Rhug, Caernarfon, yn y gadair. 2 o'r gloch, y Prifathro Griff- iths, Caerdydd, yn llywydd. Caed cyfres n anorchiadau fel y canljm AJJCI am gadw'r Gymraeg yn fyw, gan Defynnog, ysgrif- ennydd eirias Cymdeithas yr Iaith Gymraeg ar ran llenyddiaeth Gymraeg, gan Ifano, llyfrgellydd Cymraeg hyddysg a thanbaid Caerdydd; ar raneihen grefftau.gan y Parcii E. W. Davies, Ton, a Gwyneth Vauglian. Bangor. Y mae'r cenlli Seisnig agos a llwvr loibio 1011 Mynwy ac amcan y Cymreigyddion yw ei droi'n ol os oes modd, a chadw'r Fenni a'r eyhili rhag colli'r hen bethau a gerid mor angerddol gan Gwenynen Gwent a C'liarn- huanawc. Duw fo gyda hwy. Mae'r Nef yn gwrando telyn Cymru," ebo Glasynys, Olwynais i a'm cyfaill yn ol, gan gyrraedd Gwrecsam, yn ddigon llychlyd ein pedion. chwi ellwch fod yn sicr. -o.

O'R MOELWYN I'R GOGARTH [GAN GWION BACHJ. EIN COR MERCHED.— Prysur iawn yw r uchod y dyddiau hyn, yn ymba-ratoi am y daith i Lundain, i uchelwyl y genedl. Tretni r cyfres o gyngherddau yn y cylch i ddwyn v draul, a dylern wneud liynny ar bob eyfrif, Dymunwn i'r cor a'u harweinydd poblogaidd. Tudor Owen, bob llwyddiant, a phe collant y wobr, dylem ddiolc-h jddynt ani fyned i fyny i'r wyl i ddweyd fod yr ardal ar y map cenedlaetliol. DAMWA1N FA WR: Dyna r yiuad- rodd a grynnai ar wefus yr ardal yn gynnar fore dydd Llun ddiweddaf, ac yn Chwarelau Oakeley y cymerodd le ymhen rhyw hanner awr ar ol i'r gloch ganu. Cyfarfu Edwin Roberts, Fron View, Maenofferen. a'i ddi- wedd mewn modd arswydus, drwy gwymp rhan o nenfwd yr agor dan-ddaearol lie y gweithiai. LIaddwyd ef yn y fan,a derbyniodd ei bartner Robert Jones, Tanygrisiau, ni- weidiau lied drymion. Ge'dy Roberts weddw a nifer o blant ar ei ol, Nid oedd ond dyn cymharol ieaune. YMGYSTADLb.—Mae n synn. vr afael a fedd y cwrdd cystadlu ar i'ywyd yr ardal hon. Wedi'r wyl a'i helvnt, ui chynhaliwyd dim llai na dau o gyrddau yma yng nghorff yr wythnos. Cynhaliwyd y naill yn y Neuadd Eglwysig, nos Iau, o dan nawdd y Gym- deithas Lenyddol. David Jones, adeiladydd, yn cadeirio a'r Curad Harrison yn arwain mown hwvl. Dodd yn cloriannu'r eantorion a Walker Davies yn canu'r berdoncg. Y pril enillwyr oedd Ted Jones, Polly Evans, a Maggio Hughes am adrodd. Xos Sadwrn, yn Salem (A.), cynhelid cwrdd mown cysylltiad a'r Gobeithlu. Owen Owens, Aelybryn, vji cadeirio a Robt. Jones, New Square, yn arwain. Rd. Morris Jones, Bethania, a gloriannai'r cantcrion, ond eyfyiigedig oedd y cystadleuon. Kato E. Jones a gipiodd y wobr am y prif unawd. DyJuy\M» ddweyd fod gwledd i'r corff ynglyn a}>!iol> un iddau.