Ye Brython Cymreig

o LLENYDDOL. LLAWLYFH FFONOGRAFFIA, sef Llawfer Pit- man wedi ei gyfaddasu i'r Gymraeg gan y diweddar Barch. R. H. MORGAN, M.A. MAE O. M. Edwards, M.A., mewn Cyflwyn- air "i'r llyfr hwn, yn adrodd y modd y daeth efe i ddysgu llaw fer, a'r gwerth amhrisiadwy a fu iddo. Yr wyf finnau yn cofio yn dda y noswaith yr aethum i wrando ar Pitman yn y Concert Hall, Liverpool, yn darlithio ar Phonography. Y mae trigain, namyn un, o flynyddau or hynny. Ffurfiodd Henry Pitman ddosbarth, ac ymunais ag ef, a dysg- ais ysgrifennu ei law fer yn weddol dda, ac yr wyf wedi ysgrifenu Phonography fwy neu lai o hynny hyd yn awr. Llawer awr a arbedwyd yn y Police Court trwy i mi wneud defnydd o'r gyfundrefn fanteisiol lion. Yn fuan wedi hynny, cyfaddasais y drefn i'r Gymraeg, ac y mae yr ysgrif yn awr yn fy meddiant. Ond ymhen blynyddau wedi hynny gwnaed y gwaith liwnnw yn llawer gwell a pherffeitliiacli gan y Parch. R. H. Morgan, fel y cyfaddefais wrtho pan ddaeth ei lyfr allan yn 1876. Mae y llyfr hwnnw bellach allan o brint, ond gwnaeth les anrhaethol i liaws a ddysgasant y gyfun- drefn yn yr iaith Gymraeg. Sefydlwyd Cymdeithas Llawfer Gymraeg,"a cliyhoeddir yn awr gylchgrawn llawfer gan Mr. R. P. Griff- iths, Bod Olwen, Bennison Drive, Grassendale, Liverpool. Mae y gymdeithas hon wedi dwyn allan lyfr Mr. R. H. Morgan, gydag ychwanegiadau a chywiriadau gan Mr. D. W. Evans, Llunden, yn llyfr rhad a destlus am ddau swllt. Beth fyddai i fechgyn a rrenetliod Cymru ymroi ati hi o ddifrif ie, o ddifrif, cofier-i astudio y llyfr hwn, a ffurfio dosbarthiadau. Gallaf eu sicrhau oddiar brofiad na bydd yn edifar ganddynt. Gwnaeth Isaac Pitman wasanaeth mawr i'r byd trwy ei gyfundrefn, a chydnabyddodd ei Mawrhydi hynny trwy roddi hawl iddo ddodi Syr o flaen ei enw. Yr oedd yn haeddu y cyfryw barch. Gwnai les mawr i'n bechgyn ddarllen hanes ei fywyd gan Reed. Gwasanaeth mawr eto y mae y Gymdeithas hon wedi ei wneud i Gymru trwy gyhoeddir y Llawlyfr Ffonograffaidd hwn. Carwn glywed fod miloedd ohono yn cael ei werthu.-Eleazar Roberts. YJ|mae Homiliau y diweddar Barch. Ambrose Jones (Emrys ap Iwan) eisoes wedi eu gwerthu allan ac os daw ail-argramad— a diau y daw-mwyn dyn, rhwymer y gyfrol yn well ac yn gryfach. Disgwylir cyfrol arall o waith barddonol Dyfed allan cyn diwedd Awst. Y neb a fynnai gael esboniad ar edifeirwch," ebe rhywun dro yn ol, "cyhoedded lyfr Cymraeg," ond nid dyna brofiad yr Archdderwydd, yn ddiau.

Testynau Eisteddfod Llangollen.- Rhestr gyflawn y testynau yn awr yn barod. ac i'w chael, pris 6ch. drwy'r post 1!c, gan Evans, Sons & FoulKes, Swyddfa'r Brython. AVON CYCLES are the best value in the world. We are the pioneers of the popular Cycles, and are the best value in the world to-day. Write for full list of prices. Model A, fitted 2 speed gear Dunlop Tyres .C7-7-0. Easy payments from 8/6 per month. Note Address-AVON CYCLE & MOTOR CO., 19 Hardman Street, Liverpool. Motor Cycle repairs a speciality.; All work quoted for before job started. Mewn Llian Hardd. 414 o Dudalennau. Hanes y Diwygiad a'r Diwygwyr: Yn cynnwys hanes Mr. Evan Roberts, ei rieni, ei ddygiad i fyny, ei alwad i'r gwaith, &c., &c., gan y Parch. Thomas Frances, Gorseinion. :Hanes cychwyniad a lledaen- iad y Diwygia drwy Gymru, wedi ei ysgrifennu gan lenorion adnabyddus. Hanes Mr. Dan Roberts a Mr. Sydney Evans, a chargliad o farddoniaeth y Diwyg- iad. Cynhwysa y gyfrol liaws o ddarluniau, y rhai a gyhoeddir am y waith gyntaf, megis darluniau o rieni Mr. Evan Roberts, Capel Casllwchwr, ac Ysgoldy Pisgah, &c., &c. PRIS HANNER CORON, nett. E. W. EVANS, Swyddfa'r Goleuad," Dolgellau. LLYFR AR RAI 0 BYNCIAU PWYSICAF Y DYDD.. Vmneillduaeth Eglwys ø Loegr, ø yn cynnwys Adolygiad ar y Ddadl rhwng Canon Will- iams, B.D., a Glanystwyth ar Ffurfio Eglwys." Gan y Parch. THOS. HUGHES (Lerpwl). Ymdrinir ynddo ag honiadau Uchel Eglwyswyr, Pabyddiaeth yn Eglwys Loegr, &c., &c., a cheir ynddo Restr o Offejriaid Cymreig sydd yn Aelodau o'r English Church Union I a Chymdeithasau Gwrth-Brotestan. aidd ereill. Gan fod Dadwaddoliad a Datgysylltiad yr Eglwys Sefydledig yng Nghymru yn bwnc y dydd, mae perchenogion y Brython wedi gwueud trefniadau gyda'r Parch. THOMAS HUGHES i gynnyg y llyfr uchod am brisiau gostyngol. Amlen 1/- am 9c. Trwy y post 10c. Llian Cryf, 1/6 am 1/- Trwy y post am 1/1 BARN Y Gwir Anrhyd. D. LLOYD GEORGE A.S. am y llyfr 'Rwyf yn falch iawn o hanes Y Ddadl Fawr, Y mae ymddygiad trahaus a dallbleidiol yr offeir- iadaeth yn y dyddiau presennol yn prysur wthio hawliau Eglwys Loegr yng Nghymru a honiadau ei chlerigwyr i fysg cwestiynau ymarferol y dydd unwaith eto. Ac nis gwn am ddim tebycach i oleuo deall ac i addfedu barn y werin Gymreig ar y pynciau pwysig hyn na'ch ymdriniaeth feistr- olgar chwi o honiadau Canon Williams yn y ddadl hon." Anfoner archebion i Swyddfa'r BRYTHON' 1 Don Chambers, 8 Paradise St., Liverpool COFIANT a PHREGETHAU Y DIWEDDAR Barch. ROBERT OWEN (Ty Draw), gan y Parch. JOHN OWEN, Wyddgrug. Telerau arferol 1 Lyfrwcrthwyr. Archebion i'w hanfon i'r Argraffydd- HUGH EVANS, 356-8a Stanley Road, Neu y Parch. WM. OWEN, 11 Greenbank Road, LIVERPOOL "Y MAB AFRADLON" (The Prodigal Son). Gan T. OSBORNE ROBERTS, Can NewydJ Ddesgrifiadol, i Denorneu Soprano yn E. Flat, Baritone a Contralto yn C. Geiriau Cymraeg a Saesneg. Y ddau nodiant ar yr un copi. Pris Swllt. Trwy'r post, 1/1. "0 NEFOL AMEN" (Cân). Can syml dda. Cyfaddas i bob llais. 6c. Quartett, Y GWLITHYN," S.A.T.B. Yn cymeryd yn dda mewn Cyngherddau a Chystadl- euaeth. Hen Nodiant, 4c., Sol-ffa, 2g. CATALOGUE NEWYDD 1907. Yn rhoddi y telerau goreu am Pianos, Organs ac Harmoniums I'w cael gan D. R. JONES (Alaw Madog), BRYN CERDD, 103 HAMPSTEAD ROAD, LIVERPOOL. COFIANT Y PARCH Edward Morgan, DYFFRYN, GAN Y Parch. GRIFFITH ELLIS, M.A., BOOTLE. Cynhwysa y Cofiant amryw Ddarluniau. Wedi ei rwymo mewn llian. PRIS, 6s. Cyhoeddedig gan Gee a'i Fab, Cyf., Dinbych, ao i'w gael gan yr holl Lyfrworthwyr. W. & J. VENMORE, Estate Agents & Valuers, 200 SCOTLAND RD., Liverpool. TELEPHONE No. 1463. Pianos & Organs Cash or Easy Payments. TUNINGS SINGLY OR BY CONTRACT REPAIRS by Expert Workmen. Write or call for ILLUSTRATED CATALOGUE iM"' | N & 13,BERRY STREET.] ^tClZ3}l ROYAL Telephone 0664 RcyalJ J. OLIVER, TAILOR and HABIT MAKER 126 Upper Hill Street PRINCES ROAD, OLIVF.RPOOL..o A II an Line. Sicrheir y cysur mwyaf sydd bosibl ar Agerlongau Cyflym (Turbine). Y FORDAITH FERAF A RHATAF I Canada a'r Unol Dalaethau. Cyflym, Cyfleusterau heb eu hail,y clud- pw. | iad rhataf. Yr unig Lmell a UlOgel, chanddi Gytundeb a'r Llywod- p raeth i gludo Llythyrau i Lysurus. Canada. Llawlyfr yn rhad gan Allan T 103 LEADENM ALL ST., a /LLLDN J-'LNE»5I PALL MALL, LONDON 19 JAMES STREET, LIVERPOOL. To Advertisers PREPAID ADVERTISEMENTS FOR SITUATIONS-Wanted 6 Vacant. APARTMENTS-Furnished and UnfurnisheJ, FOR SALE. EDUCATIONAL. 0 Rate for Trade Advertisements, Public Meetings etc., may be had on application. EVANS, SONS & FOULKES, Don Chambers, 8 Paradise Street, L'pool, or 356-358a Stanley Road, L'pool. ø. Telegraphic Address "PIPES," Liverpool. (IT JOHN EVANS SLATE BRICK, TILE, 4 CEMENT c. MERCHANT, Rea Office and Depot: 88 to 92 SOHO ST., L'POOL. or Branches: Cement Stores- 15 and 16 NOVA SOOTIA, CANNING DOCK. Railway Depot— SPEKELAND WHARF (L. & N.W. Rly.) Edge Hill General Stores- 20 DACRE STREET, Birkenhead. Telephone Numbers: Head Office-No. 102 Royal. Birkenhead—1025. Edge Hill-728Y Royal. Canning Dk—8208 Cen. The Gwalia Hotel, Ltd., LLANDRINDOD WELLS. Telephone 40 P.O, Telegraphic," Gwalia.' Managing Director-EDW. JENKINS. The situation of the GWALIA is unrivalled Beautiful outlook, commanding the finest views possible; perfect South-west aspect; close to Park. Mineral Springs—Saline, Sulphur, Chaly- beat. Golf Links, and excellent waters for Angling. Heating Apparatus, good supply of Radiators on balconies and corridors. Beds and bedrooms always well aired. Electric Light. Visitors' Lift. Free Billiard Table. Recreation Room.. Lock-up Cycle House. Tariff from X211216 to B311 jflb Greenman's COMPLETE HOUSE FURN- ISHERS, Credit—Without Hire Agree- fly ment—at Cash Prices. 491 RICE LANE, WALTON & 72 AIGBURTH ROAD, LIVERPOOL Tel. 6y Walton, & 31y Lark Lane. T" JIIIIi!F ..1I!f BRYSIWCH I geisio potelaid gan y Fferyllydd nesaf atocb. cyn i'r Anwyd fyned yn waeth. Cofiwoh COUGH MIXTURE HUGH DAYIES, Machynlleth. 23JE. a 28. 9c. y botel. DAVIES'S COUGH MIXTURE At Beswch, DAVIES'S COUGH MIXTURE Anwyd. DAVIES'S COUGH MIXTURE Asthma, DAVIES'S COUGH MIXTURE Bronchitis, DAVIES'S COUGH MIXTURE Pas. Crygni, DAVIES'S COUGH MIXTURE Influenza.

-= me m 0 ) o BS6 Y GTOMEN. le 0 0 0 am 0 1 J°i1(S8" JONES—Ar ol y Parch. Michael ^'lad'^ i a' 11 'wyai dydclorol o'r Cymry efeng-^ar° a gydient y Mesur Tir wrth yr ydy/-Lac a ddygent liynny i'w pregethau, °lywed *'t ^an 'ones' Mostyn. Da ydyw iad f ,ei f°d wedi tynnu'n ol ei ymddiswydd- f{y110r, Saii eglwysi Anibynol Mostyn a ^yueddr°eW eglwysi- a fugeiliai ers 35 Syr OWYNNION.—Dyna gafodd sir J).j- cadeirydd chwarter J Sesiwn ^ener* jo*' ,a gynhelid yn Rhuthin ddydd °archar' ( 8^ nad oedd cymaint ag un a. lli aror 1 w brofL Gresyn, ebe'r cadeirydd, Uei H rn°r brysur ef°'r gwair, ac yn cael yn ,.ae]e. 0 dywydd braf i'w gywain, eu bod ein galw yma i wastraffu amser. TPr a™ Sytei mOBFA CON WY.—Cnafon 3rd t ydyw'r Milisia, yn enwedig rhai y ar ^orf Ca,flire> a babellant y dyddiau byn .V (](jajra ^onwy. Y mae dau ohonynt yn tlr y AT y cyhuddiad o dorri i'r Golfhouse Wiorri fy ac hefyd ° ladrata dafad, a'i Wya, yny yn chops, ei choginio a'i bwyta, a u cyfeillion. Cyngof ^10 A OHADW'R SUL.—Yr oedd 0 d 0sbart'1 y Bermo wedi rhestru CircUs Xr at ddydd Llun diweddaf i Sanger's atnL;,0"!1, Pan gaed Ilythyr fod y shou n la 1 deithio nos Sadwrn o Ffest- ('eg 0>^ 1 S.Vi'raedd Bermo fore dydd Sul tua p°ch, penderfynodd y Cyngor h cleifi;' ar -y ti1' eu bod yn ystyried y ^efvrU ^.ystfawr ar y Sul yn andwyol y d yr ardaloedd. >>m-TYR BANGOR.—Ar ol eu cwrdd f^eddlf y t.vnior i ben, yr wythnos 'arfei, ,a > aeth efrydwyr Bangor, yn ol eu l°sH n hiwytldyn, gyda'u gilydd at yr YnglYn I' anedcHr y merched a efrydanfc jieU j tt r Blrfysgol, i'r amcan o'u serenadio— y dywed gweision y SWarti', f daetli yr heddgeidwaid ar ',lU n gan eu troi yn ol, a rhoi lempen rydtyyr au efo'u ffyn, meddir. Y rnae'r 9,0 aHi ^ri casglu eu tystiolaetliau ynghyd, ne*yno„rthyPri4wnstabl. ^v LAN.—TJn wircharor yn unig <sft^yn V°^ yn Chwarter Sesiwn sir Dre- ais. 0'r „ J'dd lau diweddaf. Treinpyn o atTl ^dra(-riW''a'nes Walsh, a gafodd naw mis 0J?&rcWT,a ° r Single, Drenewydd, a diwrnod ddwyn doll o dy person Pen- it ^r°,' \jfn °fynnwyd i eneth yn yr ysgol is ale§ 'f list do we chiefly import into a V" ei hateb ydoedd ^ytyedocU}S^0rs ail<^ criminals-" gwir Y&a I^Y^^AETKAU YN WOBRWY- §haer„v,eisia,i 13 o fechgyn Mon yng « 8°1oriZfi1' ddydd lau diweddaf, am y ddwy Di^ynliw 0 yr un am dair blynedd ^laii ^'au Bwyllgor Eisteddfod Moil fa Cv t;i'Uydd ydoedd Robert Jackson n r,c'au y Pare), gydag 8O'r cant o „ i) w ,a, ^°bt. E. Roberts (ysgol Cyngor Syda 77. Dyna'r ffordd oreu eto fyfod t r^ewn Eisteddfod a da ei gweled yn fwy cyffredinol. J Ii liJ.ålt():RBERT ROBERTS A LLOYD ] ejH, 'dfio i11^ bynnag am aelodau Cymreig 'tMr',1 ddT^ ym Herl?ert 1 lon,o-vf loyd George. Mewn cyfar- vn Syr- J- E. Barlow, A.S.—a u.^yr y dydd o'r blaen, ac sydd w' ^°bert« -^gbolwyn Bay—dywedai 0> ddydd Sadwrn fod Lloyd-George a ^ei^boedd gwleidyddol cryfaf ym (i/Vnv P]- lf;dcl.yw, yn Seneddwr disglaer, Wd. giod yn codi'n uwch o ddydd i trS^csa^ A/l PHRIF GLEF YD. —Yng Sc ?^ytn.j ddydd Sadwrn, buwyd yn itP1W f 5°doldeb o brynnu Plas Brynrnally, ^°nno, i'w droi yn sanatorium ^ymid°n- r^an ddwyreiniol sir Ddinbych, VH r<iu] a 61 addasu ar gyfer 12 o gleifion, fc Pobfe^01 ° £ 7§0- Cyndynenbyd yn l llI'a\vinfif "J1;11' gwledig Cymru I gredu cj.„ l.ytra(,i y ddiweddar mewn awyr iach <j,i e ar (j,stwffiant y twll simne a phob Gf ° i'r t,A UV'S1 il rhag i'r fath beth (J,a('lied '■ a r canlyniad ydyw fod Cymru, l^'J a» n r lawyr, cyn llawned o gleifion 8 Uld unman. >Sl!'r Y DDYFRDWY.— Tra y i l„ Py^ £ rot„W'Vr ^n melltithio'r gwlaw, y fa aWl' i' Wyr glannau'r Ddyfrdwy, o Gaer .awe alll d haber tua Mostyn, yn diolch yn sy ^dyfroe°* Oherwydd y budreddi a red ^'eH' e°di j, C °'r gweithfeydd mawrion 1||a(Mv(liflarm' §lannau, yr oedd yr eogiaid aUrl' foRvdHU 1>I^,n °'r dyfroedd ond y dyf ^veddnf Cryfi°n a pliarhaus yr wythnos- '°edd nesyedi cludo'r aflendid a glanhau'r Hioso salmons wedi ail ymddang- edd. °a llag en gwelwyd er's deng MEWN BOXES.—Yng yr gcrddorol Southport, a gynlielid ftilorp V'\ n°s ddiweddaf, mabwysiad r°l- M n<*Iaidd o ddodi r tri beirniad ftc „t'T Coleridge Taylor, Dr. llw^an 'ar Noble—mewn boxes atl i-hfUrfhi bajc°ny, gyda lien i guddio'r ft'u y Hall f f11 a digon pell y naill oddi- Hrv^y'ld o 8, nas gallent gvdvTmgyngliori 11 J;;1" beirnf bwynt yn y byd. Rhoddid roS-T 1 b°b un," a'i enw arno, a f6'u r'\vynt 1 hyn a hyn o ffigyrau ar gyfer we( ^■r,h'j(^gli(|' a° ar ddiwedd y gystadleuaeth, rydd a° ^e'u rhoddid i gadeirydd ac y liS wyl' y rhai a gyfrifent gyf- ls r,e,J divM*&n rhwng y tri phapur, a at -'n °1 nifer y beirniaid, ac r- r^U" Ar^J^uddu§wr' sef yr uchaf ei d'vi °^6ridffP ddiwedd yr wyl, condemniodd l^k^>rbeirnfaylor y cynliun, gan ddadleu y ], ai'nu p. gael gweld y cystadleuwyr ai'ddull a'u hymddanghosiad LECSI WNA.-Y mis nesaf, yng Ngwrec- sam, bydd Syr Foster Cunliffe, Cymrawd o Goleg All Souls, Rhydychen, yn dechreu ar ei ymgyrch fel ymgeisydd Ceidwadol Dwy- reinbarth sir Ddinbych. Siaredir yn y cyfarfod gan Mr. Bonar Law a Mr. F. E. Smith—a gyfrifir yn ail i Lloyd George yn unig fel siaradwr a phwythwr.—Ym Mach- ynlleth, nos Lun, dechreuai Col. Pryce Jones ar ei ymgyrch yntau i ennill Bwrdeisdrefi Maldwyn yn ol i'r Toriaid. Y CADFRIDOG BOOTH.-Ar achlysur ei ymweliad a Gogledd Cymru ym mis Awst, y mae'r Cadfridog Booth i dreulio Sadwrn a Sul yng Nghaernarfon, ac i annerch cyf- arfod mawr yn y Pafiliwn y dydd olaf. Rhoddir iddo dderbyniad swyddogol gan y Maer, ac anerchiad o groeso. Y fath gyf- newidiad erch sydd wedi cymeryd lie yn agwedd y cyhoedd at yr hen wr nobl-y trefi yn ymryson pwy a'i croesawa ac a'i lleweidda fwyaf heddyw, tra yr edrychid arno gynt fel oynhyrfwr penboeth a chwac crefyddol. k (y 11 BALA.-Y mae Mr. W. Arthur Williams, mab hynaf postfeistr y Bala, wedi ennill ysgoloriaeth Jacob Bell y Pharma- ceutical Society of Great Britain, gwerth £ 75—y tro cyntaf, meddir, i Gymro ennill y gamp lion.—Yng nghyfarfod Cyngor Dosbarfch Penllyn, pasiwyd yn uni'rydol fod cofnodion y Cyngor i'w cadw yn Gymraeg. Gwrthdystiai Mrs. Price, Rhiwlas, yn gryf, a bygythiai ymddiswyddo ond dywedodd yr Henadur Evan Jones fod ganddi ym Mr. Mr. Owen, yr ysgolfeistr, gyfieithydd da, ac am iddi ymorol am ddysgu mwy o Gym- raeg Dyna Evan aiff i'r nefoedd. I} ELLIS EDWARDS, -^h\ANY ydyw serch efrydwyr Coleg y Bala at eu prifathio, y Parch. Ellis Edwards, M.A. a ddydd lau diweddaf, ynglyn a chyfarfod blynyddol y Coleg, fe'i anrhegwyd ganddynt a nifer o lyfrau'r hen awduron. Yr oedd ei dad, y Parch. Roger Edwards, y Wyddgrug, yn lienor a bardd da, ac yn olygydd modrus, ac fe ysgrifcnnodd gryn lawer. Nid yw r mab, er yn gryfacli ei gynheddfau meddyliol, ac yn ysgolhaig a diwinydd addfed, yn meddu r ias ysgrifennu agos mor gryf, ac nid rhagor o lyfrau oedd arno ef eisieu, ond rhagor o anian i ysgrifennu rliai ei hun. Pwy iedr ei berswadio ? Fe wnai gymwynas fawr a Chymru. CYFARTH J. MORRIS JONES.-Y mae rhai o lenorion Cymru yn dal dig at yr A thro J. M. Jones, Bangor, ac yn dweydpethau llygindlyd am dano bob cyfle. Paham, nis gwyddom, os nad am y rheswm sydd yn yr eno-lynion hyn a gant Trebor Mai i gysuro llenor a lygindid yn gyffelyb yn ei ddydd yntau :— Ni synnaf, lawnaf lenawr—i th enw A'tli ddoniau fod, dymhawr, Dan bawen cenfigen fawr, A'i gweddi ddiegwyddawr. Dos allan, a dos well-well,—awdwr gwiw, Daw'r giwed a'r bicell I anhapedd, cyn nepell, A gwarth am gyfarth eu gwell." 3P;Q LLAW FER GYMRAEG.-Yng Nghor- wen, ddygwyl y Bane (Awst 5), cynhelir ail Gynhadledd Cymdeithas y Llawferyddion Cymreig. Bydd cadeirydd y gymdeithas (Mr. D. W Evans) yno'n unswydd o Lunden i draethu ar y llyfr newydd y gwelir adolygiad arno mewn colofn arall a cheir papurau ar bynciau phonograffaidd gan amryw.-Gor- ffennaf 20, bydd Phonograffwyr y De hwythau yn cyfarfod yn Llyfrgell Gyhoeddus Abertawe i sefydlu Cymdeithas ir barth Y trefniadau yn nwylo Mi. Rhys D. Phillips, Llyfrgellydd Cymraeg Abertawe, a Mr. Morgan Griffiths, Gorseinion. Y mae Cymry gwladgar a llengar tu ol i'r mudiad hwn, a phob argoel ei fod yn gafael yn y wlad. SYR JOHN RHYS,—Wrth ysgrifennu n dra chanmoliaethus i'r Manchester Guardian y dydd o'r blaen ar yrfa Syr John Rhys a I ddyrchafiad, dibennodd geliebydd a ymgyf- enwai "A Welsh Churchman ei lith gydag awgrym fod Ymneilltuwyr yn y mwyafri o lawer yng Ngholeg yr Iesu er^pan ydoedd Rhvs yn brifatb.ro yno. Yn debyg i hynny y gwnelai cryddion Llanerchymedd er's 9 talm-tan dynnu eu llaw dros ben y cyfaill, a chosi ei glust, fe blannent fyniawyd ar Haw arall vn ei fan mwyaf cigog. Mewn cyfarfod o hen efrydwyr Coleg yr Iesu, a rrvnhelid yn Llunden nos Sadwrn, pw-pwodd Syr John Rhys y syniad, gan sicrhau na bvddai' ef byth vn ymholi beth oedd daliadau crefyddol neb ovi efrydwyr. Yr unig reswm fod yr Ymneilltuwyr yn y mwyafrif, onide, Syr John, ydyw fod eu hymenydd yn y mwyafrif. PEGHOD MAWR A BAOH YN Y WYDDGRUG.—Yng Nghyngor y Wydd- -rug yr wythnos ddiweddaf, pasiwycl i yrn- drechu rhoi pen ar fasnacliu ar y Sul, sydd yn cynhyddu gymamt y blynyddau hyn hyd yS oed yn nhrefi a phentrefi'r wlad. Cwynai un yn erbyn v gwertliwyr llaeth, ac y dylent orffen eu gwaith erbyn 9-30 y bore un arall a ddyrnai yn erbyn gwerthu'r papurau newyddion ar y Saboth; ond Mr. J. B. Marston, y twrne, a sylwai mai rhagritn noethlymun ydoedd cyfarth yn erbyn PaPlir" au ar y Sul, tra'n ddistaw am yr antoesoldeb oedd mor gywilyddus o gyffredm yn y drei. Nid siarad ar antur yr ydoedd, ond reithiwr oedd wedi dwyn ymlaen tros fil o achosion plant ordderch yn y llysoedd. Y mae llawer o wir gwerthfawr yn nywediad Mr. Marston ac yn haws gan lawer ddweyd yn erbyn brycheuyn o bechod fel darllen papur ar y Saboth, tra'n colli'r un rriunud o gwsg oblegid yr aflendicl oedd mor remp o flaen eu llygaid. Dibyna lawer pa bapur a ddarllennir. Os mai un glan a pharchus fel., y BRYTHON, wel, ni rwystra hynny neb i'r nefoedd, yn ddiau. I Y PARCH. PETER PRICE, B.A.- Gohebydd o Fon, wrth son am Gymanfa Anibynwyr y sir, a'gynlielid yng Nghaergybi, a ddywed mai y gwr^uchod o Ddowlais aeth a hi efo'r pregethu. ",Yr oedd y seraff-bregeth- wr yn swyno'r miloedd nes bod y gynulleidfa fawr yn tonni fel cae gwenith tan awelon Awst. Gwelsom ami i ddiacon yn ystod y dydd yn anelu ato i grefu am gyhoeddiad, ond swyddog Llanerchymedd yn:1 unig a lwyddodd. Yr oedd llawer wedi cerdded ddeg a phymtheng milltir i'r oedfaon, ac wrth ei weled yn ymroi iddi mor ddifrifol, gresynid weled ei gorff mor fregus." k SYCHEDIGION DEGANWY.—Am gael diod ar y Sul o'r Parade Hotel, Llandudno, dir- wywyd Nath. Williams, Tywyn, Deganwy, i 1 a'r costau gan yr ynadon ddydd Llun. Y mae pellter ty Williams i'r gwesty uchod 133 llath tan y tair milltir sydd yn gwneud un yn deithiwr bona-fide a dywedodd yr heddwas fod Williams ec ereill- yn arfer ag ymweled a'r Parade Hotel ar y Sabothau i'r amcan uchod. Urdd gastiog a lliosog ydyw'r bona-fides yma yng Nghymru am y rhai y dywedodd rhywun eu bod yn teithio am eu bod yn sychedig, ac nid yn sychedig am eu bod yn teithio.