Y Llan

CYfiIDEITHAS IJNDEBY CLERIGWYR. ATSTHWYIJ Syp. Wrth ddarllen eich ysgrif yr wythnos ddiweddaf ar gyfiog offeiriaid meddyliais eich bodwediuno ag TJndeb y Clerigwyr—cangen o ba un sydd wedi ei ff-urflo yng Ngogledd Cymru ond gwelais ar ddiwedd eich ysgrif eichboa yn rhoi eich ymddiriedaeth yng Nghorff y Cynrychiolwyr i gario allan amcanion Undeb y Clerigwyr. ] Mae hon yn hen stori-mae clerigwyr ar hyd y blynyddoedd wedi rhoi eu jbyiflddiriedaeth i gael gwelliantau i ryw gorff non" commissioners." Ar hyd amser y Rhyfel yr oedd disgwyliad mawr i'r u Ecclesiastical Commissioners a'r "Queen Anne's Bounty" wella sefyllfa ariannol y clerigwyr. Bisgwylid am dorth ond ni chafwyd ond brechdan fechan iawn. Y mae cyfansoddiad Corff y Cynrych- iolwyr yn debyg iawn igyfansoddiad yr "Ecclesiastical Commissioners." Yn rhagor, y mae gan y rhai hyn arian wrth law, ond dywedir na fu gan y cynrychiolwyr ddigon i dalu i glerigwyr y cyilog bachsyddyn caelei dalu yn bresennol. Felly, a oes gennym le i feddwl cael rhyw welliantau o'r Corff hwn ? Hyd yn hyn Corff marw iawn mae wedi bod. Mae yn rhaid i glerigwyr-—i gaely gwelliantau yr ysgrifenwchamdanyn t- uno mewn undeb. Mae llawer yn gwrth- wynebu y gair undeb," ond mac yn air sydd yn cael ei ddefnyddio yn ami yn y Llyfr Gweddi, ac mae yna un undeb o glerigwyr a lleygwyr sydd yn gwneyd gwaith da iawn,.sef yr English Church Union." Ond beth sydd mewn enw-os gelwid y clerigwyr wedi uno yn Undeb y Clerigwyr neu rhyw enw arall-yr aincanion ydyw y pethau pwysig. Ac os ydyw cymdeithas yn amcanu cael i'w haelodau y pethau mae undebau llafur yn eu cael, rhyw fath o camouflage fyddai eu galw ag unrhyw enw ond Undeb y Clerigwyr. Buaswn yn falch os goddefwch i mi osod allan yma, rai o amcanion Undeb y Clerigwyr. 1. I gael minimum wage o £ 100 y iflwyddyn i bob clerigwr—mwy yn ol ttmser gwasanaeth a'r swydd, a ddelid. j 2. Fod i bob offeiriadymddiswyddo yn 70 mlwydd oed ar bension rhesymol. 3. Mai y galwad cyntaf ar arian yr Eglwys fydd talu cyflogau i'r offeiriaid. 4. I wneyd cynllun fel y bydd costau o- atgyweirio persondai ddim yn disgyn ar yr offeiriaid. Edrychwn ar yr amcan cyntaf-rl,ywed rhai ei fod yn ormod, ond gan fod costau byw wedi cynhyddu 120% nid yw ond RISO fel yr oedd pethau cyn y Rhyfel. Ond gan nad ydyw sefyllfa ariannol yr Eglwys yng Nghymru yn gryf bwrietlir gwneyd y safon canlynol i ddeehreu — 1. Cyflog safon i bob cur'ad, £ 240; cyflog safon i- gurad priod, £ 280—y cyflogau i godi yn flynyddol nes y daw yn £ 350.- 2. Cyflog safon i bob person plwyf, £ 400—mwy yn ol poblogaeth a rhif y Cymunwyr yn y plwyf. Nid yw y rhai uchod ond y safon lleiaf sydd yn bosibl i ddyn fyw arno. A oes gobaith i Gorff y Cynrychiolwyr wneyd hyn? Yr esgobion yw arweinwyr y Corff, ac ysgrifenodd un Esgob Cymreig at gurad priod a phlant ganddo ei fod yn credu fod LISO y flwyddyn yn gyflog anrhydeddus." Felly, ychydig o obaith sydd oddiwrthynt. Dywedir hefyd mai y galwad cyntaf ag arian yr Eglwys fydd addysgu dynion am Urddau Sanct- aidd-y prif addysg fydd-sut mae byw yn gynnill Yr amcan ail-Yinddiswyddiad yn 70 mlwydd oed. Ychydig efallai sydd wedi meddwl os buasai hwn mewn grym yn 1912 buasai swm y "Commutation" a gaiff yr Eglwys yn fwy o dros L500,000 o leiaf. Nid wyf yn beio clerigwyr am beidio ymddiswyddo—mae y pensiwn o dan y cynllun presennol yn war thus. Diddorol ydyw canfod fod yna 13 o gler- igwyr yn Esgobaeth Bangor dros 70 mlwydd oed, a bod 22 rhwng 65 a 70. Felly os daw hwn i rym bydd yn agos i bob curad yn Esgobaeth Bangor yn cael bywoliaeth yn ystod y pum mlynedd nesaf. Nid oes eisiau ymhelaethu ar y ddau amcan arall—ac mae yna amcanion eraill hefyd ond ni chyineraf fwy o'ch gerfod y tro hwn. Mae Cymdeithas Undeb y Clerigwyr wedi ei ffurfio yn Lloegr, a gofynwyd i mi ymgymeryd a bod yn ysgrifennydd dros Ogledd Cymru—mae cangen wedi ei fftirfio, a nifer dda wedi ymuno. Mae prif leygwyr yr Eglwys o Ogledd Cymru wedi ei bendithio, ac mae Arglwydd Newborough yn barod i fod yn Llywydd y.gangen hon—gy^ehvch yn eicli rhifyn diweddaf hanes haelioni Arglwydd Newborough. Byddaf yn falch o roi un- rhyw esboniad ychwaneg i unryw glerig- wr. Bydd cyfarfod o'r gangen yn cael ei gynnal yn fuan. Yr eiddoch yn gywir, Rhostryfan, J'OHN GRIFFITHS. Carnarvonshire. (Y sgTifenydddTo Ogledd Cymru, r Undeb y Clerigwyr).

AS OTHEBSr BEE US. —(EDITOR.) -+- IF PARSONS STRIKE. WHAT MAY HAPPEN WHEN CLERICAL TRADE UNION GETS TO WORK. By -One of Them. So the parsons are to haye their trade union after all. Now we shall see the fun begin I Do they intend to take a leaf out of the books of the other trade unions and set out upon a career of successive, interminable strikes ? Will the country wake up on some fine, peaceful Sunday morning to find itself serviceless? Will the man who feels that he has something to say to his fellow men be described as a blackleg if he selects a pulpit for his vantage ground in place of a tub in Hyde Park ? Will bands of black-coated pickets keép guard at the church door to prevent the entrance of any traitor? Down Surplices." Will the unbaptised be left unbap- tised, the unmarried unmarried, the dead unburied, from the time the strike notices are issued until the "return to work "orderly given? If a union member is in his pulpit at the time when the strike is proclaimed, may he finish his discourse, opwili the down surplices" order mean the re- lease of his congregation at the Four- teenthly, brethren But, seriously, are not these men belying their mission in the world if they go forward with their initiated scheme of the trade, union for revs.? I The parsons will be far better t-m- ployed in impressing upon the world that logic and argument are the only weapons needed in the evolution of democracy, And, after all, would the world care very much if the parsons did strike? Perhaps it would only be too glad of its holiday. I, for one, do not intend to grant it that respite! (Daily. Sketch, Nov. 12, 1919.)

11. BRASSES and REPOUSSE COPPER TABLE-TS- are a Speciality of MAILB & SON", the Ecclesiastical Craftsmen, 367, Euston-ro d, London WAii M.M5.GHIAL BOOKLET Iff) POST FREE.

MANION 0 FON. Gan Dulyn. LLANGEFNI. v Y Gwirfcddolwyr AB wahoddiad yr Uchgapten Prichard, eisteddodd nifer liosog o'r swyddogion wrth fwrdd gwledd yng Ngwesty'r Tarw, nos Sad-nfrn diweddaf. Yr oedd y mflwriad T. E. J. Lloyd, Tregaian-,y "Commandant"—yn bre- sennol, a thalwyd gwarogaeth iddo am ei wasanaeth parod yn yr helbul o godi'r gatrawd, a diolchodd yntau am y "geiriau caredig mewn araeth bert a doniol. Ar ran y swyddogion cyfiwyn- odd Capten Senogles "silver tray" i'r Uchgapten Prichard, gan dystio mai ei eiddo ef yn anad neb ydoedd y glod fod y gatrawd wedi gwneud cynnydd mor dda mewn amser mor fyr. Cyngrair y Cenedloedd. Dan nawdd Cymdeithas Lenyddol yr Institute, a'r Rheithor, llywydd y gyindeitha-s yn y gadair-bu Major Wheldon, D.S.O., yn annerch cyfarfod | cyhoeddus yn y Neuadd Drefol nos Fercher. Yr oedd y milwr dewr mewn 41,vyl dda, cafodd wrandawiad astud, a phasiwyd y penderfyniad i gefnogi yr undeb sy'n hyrwyddo y League of Nations yn unfrydol. Cyngerdd Uchraddol .ydoedd hwn gafwyd yn y Neuadd Drefol nos Wencr gan barti Madame Laura Evans-Williams. Yr oedd y da tgeiniaid oil ar eu goreu, yn ogystal a'r crythwr a'r offerynwr. Ond dwed- wch i mi ai "Regular Royal Queen" yw yr unig bedwarawd yn yr iaitli fain? Caifed orffwys bellach! Y Cyngor Sir a'r Degwm. Gofynnodd Mr. Lewis Hughes, Y.H., Amlftch, pa bryd y deuai'r degwm yn feddiant y cyngor, beth, fyddai'r swm ac i ba amcanion y gellid ei ddefnyddio, ac a fyddai i hynny arwain i benodi pwyllgor a swyddogion newydd ? Ateb- odd y clerc nad oedd yn meddwl y byddai i'r cyngor sirol elwa yr un geiniog am beth bynnag ddeugain mlynedd, ond ofiiai y byddai raid iddynt wneud darpariad ar gyfer casglu y degwm, ac wrth gwrs dalu am hynny. Ie, ceiniog annheilwng aiff a dwy hefo hi." Llanfair-ynghornwy- Trefnir cyfres o gyfarfodydd yma drwy y gaeaf i ddiddori ac i adloni yr ieuainc. Y cadeirydd yw Mr. Ellis, BronyCastell—a phwy well ? Ei ysgrif- ennydd egniol yw'r Parch. T. W. Griffith, B.A. Yr ydych yn gwneuthur yn dda-llwydd i chwi. c Cyrddau Diolc!>« gSP Dyma'r cenhadon fu yn traethu ar achlysur gwyliau diolchgarwch yn 1. Caergybi-—Parchn. J. W. Wynne Jones, Llantrisant, a George Salt, Bodvean. 2. Llanfaethlu-Morris Roberts, Rhosy- 001; a A. Owen Evans, Llanfaethlu. 3. Heneglwys—■ Parchn. Henry Will- iams, Llandudno, a John Williams, (Cwyllog), Coedana. 4. Llanfaelog a Llanbeulan-Parchn. R. Jones, Trefdraeth, John Davies (Isfryn), a R. Davies, Caergybi.

UNDEB YSGOLION SOL. GOGLEDD-BARTH DEONIAETH ULTRA ABRON.. Cynhaliwyd cyfarfod o aelodau yr undeb uchod yn Eglwys S. Caron, Tregaron, dydd Mawrth, Tachwedd 4ydd, am ddau yn y prynhawn. Yr oedd nifer dda wedi dyfod ynghyd, ond o bosibl y gallai mwy fdtl yn bresennol gydag ychydig mwy o ymdrech. Cymerwyd byr wasanaeth gan y Ficer. Yna, ar ol i'r Deon Gwladol (yn rhin- wedd ei swydd fel llywydd yr undeb) wneyd sylwadau agoriadol, galwodd ar Mr. Jones, o Blaenpenal, i draethu ar y peniiawd: Pennau Teuluoedd," mewn cysylltiad a'r Ysgol Sul. Dar- llenodd Mr. Jones bapur rhagorol, yn dangos cyfrifold-ab a dyledswydd rhieni, y dylai y rhieni roddi esiampl dda a phob annogaeth i'w plant i dyfu i fyny yn ofn ac addysg yr Arglwydd, ac y dylai y rhieni, hefyd, weddio dros eu plant. Traethwyd etto ar y pennawd: Cymhwysderau Athrawon i blant a rhai mewn oed," gan Mr. Evans, o Gwnnws. Darllenodd yntau, hefyd, bapur rhagorol. Ymhlith pethau er- aill, rhoes bwyslais ar y nodweddion — prydlondeb yr athraw—paratoad yr athraw—cariad at ei waith, ac ewyllys- garwch i wneyd gwir les i'r rhai sydd dan ei ofal-deheurwydde i gyfrannu gwybodaeth mewn dull diddorol, a phwysigrwydd mawr cael athraw o gymeriad pur, glan, a phrydferth. Diolchwyd yn gynnes i Mr. Jones a Mr, Evans am ei papurau rhagorol. Yna awd ymlaen i di-efnu ar gyfer y cyfarfod nesaf. Penderfynwyd cynnal y cyfarfod nesaf yn Eglwys Blaenpenal, ar y 4ydd o fis Chwefror, 1920, am 2 p.m., a phenodwyd Mr. Loyn, Blaenpenal, a Mr. Rosser, Ystrad Meurig, i ddarllen papurau. Diwedd- wyd y cyfarfod gyda datganiad o'r Fendith gan y Deon Gwladol, I

.U' .ó. Y( .O C C The Tactoryiaa GARDEN BournviHe ¡ where 'j "cl ur i e Cocoa Cliocolates j are made •• « « J The Recreation Groundji When you buy Chocolates see the < Bourmilh game Cadbury "on every Jbieea C»<Jbury J « u • • C.24 « »>»*»«•*•»»»«>•»»! ;¡:;¿j¡;ili$:¥,¡'M.¡,¿.>¡ 'r T I I! ,¡ d;; I!' f': t i' -+; .rfit '}-' 1r:iJ¡ ,c. ,o- J J,l?' I. ''¡: Itt \.l: 1 -1' 1lllf I When every food S was put to the test. N ? In the days of scarcity, !the nutritive value gt of all dainties was summed up and "luxuries" forbidden. Then Bird's Custard was rightly judged to be among the important daily foods of the people. BIRD'S was recognised as necessary for body-building and sustenance. When milk was scarce and dear, BiRDs jj Custard added 25% to its nutriment. !a) When puddings were less palatable, BIRD'S made them tasty with its clean fresh flavor. 11 g When sugar was scarce, BIRDS Custard g covered its absence in the fruit. ja Birds' I the Pure Custard I was able to do these things by reason I of its quality and purity. Remember this § r Bj :C-4224 when you are offered a substitute. g I Stains ? Forget -them Stained linen can easily be restored to snow-white purity. Apply a touch of Movol to the stain, and in a few minutes the stain disappears before your eyes. cMQŸ STAIN REMOVER ^jjjiiii ..j Removes Ironmould, Ruat, ^WPM Fruit and Ink Stains from Clothing, Marble, etc. The directions given with each tube must be carefully followed. From Chemists, Grocers, Stores, etc., in if- antL 6d. tubes. If unable., to obtain, .ou. send 1/2 for large trial tube to W. EDGE & SONS, Ltd., Bolton. 49 il—pw FREE NEW XMAS iffl CATALOGUE POST FREE "Wf H[1 ft js ai»d Absolutelv "IT." BBn II Big Etr^ain9 from 6d. All Post HH rree- Watches(BIG RE- B1 WlM, DUCT IONS), Jewellery, PS- TOys, CLEARANCE PAT ^IJiXMAS CARDS,etc.etc.,etc. Big JB^'g^insinallDepts. Write PAIN'S PRESEtnS HOUSE. Dept. 17, H ast lngs. .GIFTS™* Worth the Giving are Robinson & Cleaver's Irish Linen Handkerchiefs. They are always acceptable to the recipient An example: Quality No. EEl2 (aB illus- trated). Ladies' finest sheer linen Handker- chiefs. Fancy border, edged with lace. Size about lIt inches. Price per dozen, 13s. List and cuttings post free, ROBINSON & CLEAVER, Ltd. 46E, DONEGALL PL., BELFAST .J ..J. I DELICIOUS FRENCH COFFEE. RED Fcr WHITE Breakfast 0 jjr*« R | R and after Dinner. In making, use LESS QUANTITY, it being much stronger than ORDINARY COFFEE r, WIUMI mini in IIIIIIIIIIIMIBI ii mi iiiiiiimrniarnmiii—miTii