Y Llan

COLOFN EINGOHEBWYR Rhydd i bob dyn ei fam, ae i bob bam ei llafar. (Nid ydym yn gyfrifol am syniadau ein gohebwyr.) Y LLAN." At Olygydd y C.F.N." a'r Llan. SYB,—Pleser mawr yw gennyf longyfarch y PwyHgor y Wasg a benodv/y I gan Gorff LlywodraJthol yr Eglwys yng Nghymru, i ystyried y moddion goreu i ddefnyddiogallu y Wapg i hyrwyddo Eglwys y Gwaredwr: ac nid yn unig longyfarch y Pwyllgor, ond hefyd y Corff Llywodraethol a' i penododd. Ymddengys i mi fod y naill a'r llall o dan arweiniad yr Ysbryd Glan, yn cadw undeb Eglwys y ddwy Genedl; wedi i holl allu y tywyllwch waithio yn galed am banner cant 0 flynyddoedd i geisio eu^wdianu. Yn lIe eu gwahanu, mae rhagluniaet i wedi trefnu i roddi cw'wm newydd ar yr undeb, trwy uniad Gwasg y ddwy ganedl. Y "Llan" mewn Ile newydd, Yn llunio'i ffordd i bob lie rhydd; A chwlwm ei chariad beunydd 11 Aduna rwyg terfysgwyr y ffydd. Mae hon yn un o'r dyledswyddau goreu a mwyaf eSeithiol a wnaed ar les yr Fg'wyn er ys llawer o flynyddoedd; ac feddylaipob teulu Eglwysig, yn ogystal ag Eglwyswyr heb deulu; gefnogi y mudiad trwy roddi der- byniad croesawgar i'r "Llan"; nid yn gymaint am ei fod yn hynod o rad—20 tudalen am 2c., ond am ei fod yn rhoddi cw wm newydd ar undeb Eghvys y ddwy Genedl, ac yn rhoddi mil o buunau bob blwyddyn i gorS Cjmrychiolwyr yr Eg'wys Gymreig, os bydd eylchrediad yr argraffiad i Gymru yn 20,000 yn liynyddol. Os gwna,wn ein dyledswydd dros yr Eg'wys a sylfaenodd Crist ar 'y ddaear, fe ddylai y cylch rediad fod liwchk w 20,000, am fod agos i fil o blwyfi yng Nghymru. Tebygol hefyd y bydd' llawar o Gymry Lloegr yn derbyn yr argraffiad dwy-ieithog, ac y bydd y rhai hynny yn cael eu cyfrif. Mae y pwyllgor wedi bod yn hynod ffortunus yn newisiad y golygydd, sef y Parch. B. Jones, rheithor Penmachno. Hysbys yw fod llawer o ohebwyr galluog y "Llan wedi tewi er ys llawer dydd, oher- wydd rhebymau arbennig a neiilduol. Eglurwyd rhai ohonynt trwy y "Llan" ychydig amser yn ol gan y gwr ieuanc gallu- og, J.R., Birmingham. Bellach y peth doethaf ydyw eu claddu o'r golwg ynghyd a'u heffeithiau, a gadael iddynt gydrorwedd i bydru gydag enw y drygionus; Yna deued yx hen ohebwyr allan eto gyda'u hystor o wybodaeth fuddiol i'r werin ac eraill, Y maent yn. sicr 0 bob tegwch oddi- ar law y Parch; B. Jones. Gobeithiwn hefyd y by'dd i'r,ddau ddoi-iiol,. Morfa ac.. R.E.D., Ystrad, barhau yn eu ffyddlondeb anghy- mariaethol, gan gofio mai y rhai a fyddant ynffyddlawn hyd angeu a dderbyniant goron y bywyd. Nis gallaf derfynnu fy llythyr heb roddi y diolch gwresocaf i'r Parch. J. T. Davies, M.A., Ty Ddewi, am egluro i'r rhai nad ydynt yn Eglwyt wyr mor bur ac ysgry thyr- ol yw athrawiaeth yr Eg wyamewnperthyn- as i'r Catecism a G\^aaanaeth y Bedydd. Llawer o gam-esbonio sydd wedi bod ar y Wasanaeth y Bedydd gan arweinwyr yr Ymneillduwyr, pa rai ddylasent fod yn gwybod nad oeddynt yn traethu y gwirion- edd, os nad oedd Satan yn cymeryd mantais ar yr ysbtyd plaid oedd ynddynt, i'wtwyHo. Melus moes mwy." Buddiol fyddai cael gan y gwr dysgedig, J. T. Davies, esboniad ar wasanaeth gweiri- yddiad Swper yr Arg wydd, er mwyn rhai a alwant eu hunain yn Eglwyswyr, ond sydd a'u bryd ar geisio troi Hen Eglwys Lan Gyfireclinol y Cymry yn Eglwys estronol, Y r eiddoch yn gywir, JOHN ROWLANDS, Gwesty'r Eryrod. Llanuwchljyn. (Diolch am eich geiriau personol car- edig, ond maddeuwch inni am beidio eu cyhoeddi. Ceisiwn wneuthur ein goreu i'w teilyngu.Y GOL).

APEL AT EGLWYSWYR CYMRU Syla,-Ai gormod diegwyl i fy nghyd Eglwyswyr trwy Gymru benbaladr i ddeflro o ddifrif ynglyn a'r wasg? Yr wyf yn dechreu myned yn hen. Er pan wyf yn g4llu cofio dim, yr wyf yn odiio apeliadau taer at Eglwyswyr i roddi cef- nogaeth wresog i'r wasg. Ac os y gwelir gwelliant dros dymor, buan iawn drachefn y syrthir i'r hen ddifaterwoh, Gweithia rhai yn eelog ac yn flyddlawn ar hyd y blynyddoedd, tra y gwrtliyd e'reill symrsd bys na bawd dr6sti. Ofer yw ceisio rhoddi y bai yn gyfangwbl arnom ni, y lleygwyr. Mewn un II plwyf, sierheir eylchrediad rhagorol in newyddiadur a'n gwahanctl fisolion, tra'n "y plwyf nesaf ato gwelir pOlbl o'r un doabajth a/r llall. eu ham- gylchiadau yn gymwys yr un fath, a'u zel dros eu Heglwyeyn rOinyn 11ai, na dder- bynir ynddo na newyddiadur na misolyn o lonawr i Ragfyr. Beth eydd i roddi cyfrif am y gwahaniaetli ? HEN R-EFBLWB.

YN EISIEU: UN LLYFR EMYNAU SYR,-Yt' wyf yn gobeithio y bydd i Gorff y LIywodratcthwyr, moir fuan ag y J)0 modd ar ol gorffen goeod perianwaith yr Eglwys mewn trefn, i benodi pwyllgor yn Cynrychioli y pedair Eegobaeth yng Nghymru, i gychwyn ar y gwaith pwyeig o barotoi un Llyfr Emynaxi i'r Eghvys yg Nghymru. Y raae'r Llyfrau Emynau sydd yn awr yn cael eu harfer yn rhai da, ond- crea gwahanol lyfrau mewn gwahanol Eghvvsi anhwylustod mawr a chost afreid- iol, i Eglwyswyr pan symudir o un plwyf i blwyf arall. Oeir digon o ddewis yn y llyfrau presennol i wneud un llyfr rhagoroL ABWEINYDD COR.

-c- Black Stockings can be made or marred by the Dye look to it that your choice bears the Hawley mark of dependability. Hawley's Hygienic British Dye is a fast Black Dye for Cotton or Thread Stockings that retains its deepness throughout the life of the Hose it is dyed upon. Hygienic, stainless, and per- spiration-proof •—it is the safe, never-fading Black of full-toned richness. Get iust the style and make of of the" Deepest Dye 7 of unvarying quality, plainly stamped on each stocking and comparison will also prove to you that Hawley- Black permits an inimitable finish truly modish and per- manent. All good Drapers' stock stockings Hawley- Dyed Black. • WARRANTED cotton or thread Black Stockings you prefer, but EA 9 n Hawleys Hygienic I EmtsaCTi I see the distinguishing mark FOR COITON & THREAD HOSE & SOCKS. A. E. Hawley & Co., Ltd., j SKETCHLEY DYE WORKS, HINCKLEY, ENGLAND. -I Insist on getting this bottle when you ask i <r your chemist for M FfiUIT SALT" • The words "FRUIT SALT "are our registered Trade Mark, and have been known for half a century by the Trade and Public to mean the preparation of J J. C. ENO, LTD., and no other. It V is frequently referred to shortly as ENO. There is no Simpler, Safer, or More Agreeable Remedy which will by natural means get rid of dangerous walote • matter, without depressing the spirits or lowering the vitality. SOLD THROUGHOUT THE WORLD. Prepared ly by J C. ENO, Ltd., "Fruit Salt" Works London, S.E. r tat8 Writing at once The 'handiest little writing appliance imaginable-compact and neat and just the size to fit the vest pocket or the purse- bag. A smooth and easy writer, no trouble to fill, and starts writing immediately. Will write 8,000 words with one Ailing. If it dues not suit your requirements we will change it or refund your money—and il anything goe» nil; PALLADIUM POINT &SPIRAL SPRING NEEDLF STYLO wrofig through any cause breakage we will rectify free of charge. POPULAR PRICE, Black 4/- Red 4/6 From all stationers, or direct from the makers.. BURGE, WARREN & RIDGLEY i-IMITED., 91-92, Great Saffron Hill, Lofhtlon. E.R- |

vlANION O FON. Gan "Dulyn." Mori; gynnes, man i gailu-Mon weddaidd, Mae'n âddurni Gymru; Ym mhob Hen ae awen gu Sir Fon By' ar i fyny. THKBOH MAI. Llyfryn yr Wyl Gerawl. I- Y flwyddyn hon ymuna pob deoniaeth wladol ym Mon i ddwyn allan un llyfr gwyl ar gyfer yr holl ynys. I'r Parch. R. Jones, B.A. Curad Trefdraeth yr ydys i. ddiolch yn bennaf am hyn. Mae'r llyfr bellach o'r wasg; mae'r gaeaf ar ein gwarthaf, ac yn ddiameu clywir swn paratoi ym mhob plwyf ar fyrder. Ty Chware yn Dy CreTydd. Deallwn fod y Parch. H. W. Jones, Llanbedrgoch, yn parhau i gynnal gwas- anaethau yn y Golf House," Traeth Coch. Anghysbell iawn yw'r traeth o'r *ddwy Eglwys blwyfol agosaf, a mawr werthfawrogir y ddarpariaeth hon ar ei gyfer gan y nifer mawr ymwelwyr a erys yn y rhan hwn o'r plwyf. A n-heg. Meddai'r Parch T. Smith, y Rheithor, wrth Mr. John Owen Jones, High Street, Llangefni, ar ddiwedd y gwasanaeth Nos Sul, Cyinerwch y gyfrol hon fel cydna- byddiaeth o'n gwerthfawrogiad o'ch gwa- sanaeth prid fel aelod o'r Ysgol Sul a'r Cor." Bydd John Owen yn dechreu ar ei gwrs colegol j'r wythnos hon ym Man- gor. Hyderwn y bydd ei yrfa yr un mor llwyddianiis yn y coleg ag y bu hyd yma. E Llongyfarchiadau. 1. I'r Cadfridog Owen Thomas, ein haelod Seneddol, ar ei ethol yn aelod o'r ddirprwyaeth frenhinol i'r Aipht. 2. I'r Prifathro S. J. Evans a'i gyn- orthwywyr ar Iwyddiant eithriadol y dosparth hynaf yn arholiad anrhy- dedd y Bwrdd tianol. 3. I Mrs. Richards, Gwesty Glan- rafon, Benllech, ar gyrhaedd ei nhod, sef casglu JB50 tuagat ysbyty Mon ac Arfon. 4. I'r Fonesig Miss Hughes, Llangaffo, ar ymdrechion llwyddiannus y plantos dan ei gofal tuagat yr un sefydliad daionus. "Ail. Ym mhennod y gladdedigaeth clywais ddarllen adnod pedwar deg a saith fel ,hyn Y dyn cyntaf o'r ddaear yn ddaearol; yr ail ddyny yr Arglwydd o'r nef." er mai ail dyn" yvv Ir ymadrodd. Pa un sy'n iawn ? Onid ail ddyn a ddywedir fel rheol ar lafar gwlad heddywf Hynny yw, meddelir y gydsain ar ol "ail" mewn gair gwrywaidd yn ogystal ag enw beny- waidd. Gwn y ceir eithriad mewn r|iai mannau ynglyn ag anibell yma- tfrodd megys llyfr ail llaw, er mai ail law a glywi# amlaf o lawer a chymryd Cymru at ei gilydd, ac y disgwylid hynriy am fod llaw yn fenywaidd. oiia i I ddychwelyd at enghreilftiau ysgrythurol "ail dyn" ac nid ail ddyn "a fwriedid gan y cyfieithydd. Ac nid dyma'r unig fan yn y Beibl y ceir enw gwrywaidd heb f feddalu'r gydsain sy'n canlyn ail." Cyrched y darllenydd ei gopi ac edrych drosto'i hun: er mai Ail Lyfr y Bren- hinoedd ac Ail Lyfr y Chronicl ydyw penawdau y ddau lyfr hynny, troer yn ol a gwelir yn nechreu II. Samuel y pen- nawd hwn: Ail Llyfr Samuel yr hwri a elwir hefyd, ail Lyfr y Brenhinoedd. Dyna anghysondeb yn ymdaenu o flaen y darilenydd nes mylnnu sylw. A rhag i neb feddwl fod rhywbeth yn y seiniau 11 a d yn gomedd eu meddalu ar ol "1" derfynol ail, dyma'r ail adnod yn y drydedd bennod o Ail Chronicl yn darllen fel hyn Ac efe a ddechreuodd adeiladu ar yr ail dydd o'r ail mis." Felly y i-naeln ai-nlwg fod effaith ail ar y gair dilynol yn galw am sylw. ,'I Nid yw!r anghysondeb a geir ucliod yn anodd ei egluro. Cyfieithwyd y Beibl i'r Gymraeg mown cyfnod pan oedd cystrawen ail yn graddol newid. Yr oedd yn gyfnod maith yn llenyddiaeth ein gwlad ac fel y sylwyd eisoee nid yw'r hen ddull wedi cilio'n llwyr o dafodiaith ambell gwmwd a chartref yng Nghymru. Yn 61 yr hen ddull nid oedd cydsain ddechreuol y gair dilynol yn meddalu o gwbl ar ol ail. Erbyn heddyw mae'n rheol gystrawen feddalu'r naw gydsain. A dyma'r prif reswm am y newid: mae'n hysbys- ddigon i bob Cymro fod dau yn ogystal a dwy yn meddalu'r gyd- sain ddilynol megys dau ben, dau faes, dau lyfr fel dwy bennod, dwy ferch, dwy law a thuedd gref iaith 'lenyddol yw creu unffurfiaeth o fewn cylch geiriau tebyg. Mae cysylltiad ail a dau mor agos nes i gyfatebiaeth fynnu ei ffordd a dwyn ail o dan yr un rheol o ran cystrawen. Dyma wirionedd arall a'i ogwydd i'r un cyfeiriad: mae ail yn ei asio ei hun yn rhwydd a gair arall i wneud un cyfan- sawdd, megys eilddydd, eilchwyl, eil- waith, a'r rheol bryd hwnnw yw me- ddalu cydsain ddechreuol yr ail ran. Anodd gwybod weithiau a ddylidf asio ail 8,'r, gair dilynol gan mor rhwydd a naturiol y gellid gwneud hynny. Ond pa un ai asio ai peidio mewn ymadrodd- ion o'r fath rhaid meddalu ar ol ail yn ol deddfau geiriau cyfansawdd, er engh-, raifftail ddechreu, ail feddwl. Gall gofyniad arall godi h rhwydd ym meddwl y darilenydd sef—paham y meddalai dau y gydsain ddilynol yng nghyfnod bore y meddalu-cyntaf tra mai peth diweddar yn ei hanes yw meddalu ar ol ail." Yr oedd geiiiau y rhif deuol-dau, qwy-or dechreu yn diweddu gyda liafariad. Sain dyner feddal iawn yw y llafariad ac iiiiae ei dylanwad ar gydsain galed fel dwr ar grystyn o far a. L J. E.