Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
Y Gorlan Dramorol.
Y Gorlan Dramorol. ANGBN T BYD 0 8APBWTNT GORCHYMYN OLAF lBSU GRIST. Y tro dlweddaf sylwyd ar y gwahaaol ag- weddau gymerwyd gan y pcdwar Efengylydd wrth groniclo gorchymyn olaf Iesu Grist. Eto nid ydynt bedwar gorchymyn, ond yn unig yr ysgrifeawyr yn rhoddi y gorchymyn yn ol y safbwynt yr ymgymerasant wrth Y8- grifenu yr Efengylau. (Yn bersonol, parod wyf i gredu eu bod wedi ysgrifenu yr Efeng- ylau o safbwynt y gorchymyn. Meddianwyd hwy gan rhyw un agwedd yn neillduol o Siars fawr Crist i'w Eglwys, a darfu iddynt hwythau weu yr hanes gyda'r agwedd neill- duol hyn yn eu meddyliau, e.g., yr hyn apel- iodd at St. Matthew oedd awdurdod Crist, gwel Mat. xxviii. 18 20, ac ysgrifena ei J Efengyl gan bortreadu Criat fel Brenin). 1 Yn yr ysgrif hon yr ydym am sylwi fod y pedwar Efengylydd yn cyffwrdd a phedwar -angen mli'.wr y byd. (i) ANGEN AM AWDURDOD. Yn bendifaddeu, un o brif anghenion dynion ydyw awdurdod mewn materion moesol. Tu allan i grefydd Iesu Grist, wrth astudio y gwahanol athraw- iaethau canfyddir dyryswch parthed y ffaith o bechod. Nid oes awdurdod bendant ar y cwestiwn, ac eto mae dynion yn dyheu am rhywun i lefaru yn eglur gydag awdurdod fiafonol i roddi datguddiad dilen ar natur pechod. Cyflwyna St. Matthew i ni le!'oll Grist fel Brenin a chanddo awdurdod. Darfu i'r bobl gyffredin medd yr Efengylydd weled hyn o wahaniaeth rhyngddo a'r arweinwyr Iddewaidd. Arglwyddiaeth Crist ddylai fod ein nodyn cyntaf ninau wrth bregethu yr Efengyl. Cyfeiliornwn os credwn mai Ei gariad ddylem bregethu yn gyntaf. 0 bosibl fod yr athrawiaeth hyn yn hen ffasiwn, ond credwn fod angen ail ddyohwelyd i'r gwirion- edd-nas gall dyn brofi grym troedigaeth hyd nee yr argyhoeddir ef o angen argyhoeddiad o bechod a'r angen am faddeuant. Nis gellir oreu y fath argyhoeddiad ond trwy oeod safon foesol awdurdodedig. (if) YR YMWYBODOLRWYDD 0 BOEN A GALAR Dyma un o ganlyniadau peohod, trwy wrthod ufudd-dod i awdurdod y Brenin. I Canys ni a wyddom fod pob creadur yn oyd- ooheneidio, ac yn cyd-ofidio hyd y pryd hwn. Ac nid yn unig y creadur, ond ninau hefyd gan ddisgwyl y mabwygiad, sef prynedigaeth ein corS" Rhaid i'r ddynol- laeth wrth iachad, a dyma un o anghenion mawr y byd-angen iachad ac adnewyddiad. Dløgwylir i Eglwys Jesu Grist fyned i'r 1 holl fyd' mewn gwasanaeth aberthol, trwy yr hyn y dinystrir galluoedd diBtrywgar pechod, ac y oyflwynir bywyd newydd. (iii) YR YMWYBODOLRWYDD O'N HANALLUOG- RWYDD I GYRABDD PERFFBITHRWYDD. Dyma angen tnawT y byd; ac eto ar bob llaw dyagir ni trwy brofiad nas gallwn ym- gyraedd yn uohel, ond meddai St. Luc, yr ydym ni yn dystion o allu Crist yn gweithio ynom. Ceir yr un gwirionedd gan y Cen- hadwr St. Paul, Yr wyf yn gallu pobpeth trwy yr Hwn (yn yr Hwn) sydd yn fy nerthu.' Disgwylir i'r rhai hyny sydd yn ymblygu i Freniniaeth Crist- i'r rhai hyny sydd yn brofiadol o allu iachusol Crist—disgwylir iddynt hwy fod yn dystion, yn esiampl, ao yn brofion byw-i ateb cri ingol y byd, yr hwn sydd beunydd yn arddangos ei analluogrwydd, fe, disgwylir i ti, ddarllenydd hynaws, sydd wedi dy nodi kg arwydd y Groes, i ddangos i'r byd fod goruchafiaeth ar bechod yn bosibl i ni trwy ddyfod i gyffyrddiad bywiol & Iesu Grist. (iv.) TR YMWYBODOLRWYDD 0 ANBSMWYTHDER. Angen mawr arall y byd ydyw oymodiad a Duw. Mae'r byd allan o gydgord. Gwelir ansefydlogrwydd mewn gwledydd, torir cy- tundebau rhwng gwlad a gwlad. Un o'r geirisu hyllaf fedd y ddyr.oliaeth heddyw ydyw 'diplomacy.' Mae rhyfel fawr Ewrob yn guddiedig yn y gair hagr hwn. Mae pechodau dynion heddyw yn tarddu oddiwrth bechod un dyn, yr hwn a drodd -oddiwrth Dduw. Felly angen y byd ydyw cymodiad k DLiw-ail-ymadyd yn y ber- thynas a gollwyd yn Eden. Yn ngaUu ein cymdeithas a Christ danfonir ni i'r byd i ddatguddio y Tad, fel y medr y byd ddargan- fod lie i orphwys ei ben mewn gorphwysfa dawel a heddychol. Trwy y cymodiad hwn y rhvddheir hwv oddiwrth eu pechodau. I .Efeithiaw. Gobeithio I eii, bod bellach wedi cael allan y berthynas sydd rhwng Comisiwn Olaf Iesu Grist, fel yr amlygir ef gan y pedwar efengylydd, a phedwar angen y byd. Wrth gyflwyno Efengyl lesu Grist yn ei hagwedd bedeirplyg, hawdd canfod yr effeith- fail (1) Canlyniad pregetbu Brenhiniaetb Crist ydyw creu argyhoeddiad o bechod. (2) Canlyniad pregethu yr Efengyl i'r byd (yr hell greadigaeth) mewn gwasanaeth aberthol, ydyw creu y grediniaeth yn y posi- -bilrwydd o gyfiawnder. Mae'r p >sibilrwydd hwn yn cael ei arddangoa trwy liniaru dio- ddefiadau y ddynoliaeth. (3) Canlyniad tystio o blaid gallu Crist vmhlith y cenhedloedd fydd argyhoeddi y byd o farn. Medr Cristion cryf, ac yn Hawn bywyd, brofi i'r byd fod tywysog y byd hwn wedi ei farnu, fod posibilrwydd i orthrechu galluoedd y tywyllwch, ao mae'r posibilrwydd hwn o fewn cyraedd pawb sydd yn ufuddhau'r Brenin. (4) Canlyniad datguddio'r Tad a'i allu i faddeu pechod jdyw crell y fath grediniaeth a fydd yn sylfaen y fath edifeirwoh, ar yr hwn yr adeiledir cymeriad ac y dadblygir bywyd. Dyma ynte y gorchymyn yn ei lswnder, a disgwylir i Eglwys Iesu Grist i'w gario allan. (1) Danfonir hi i'r byd i gyhoeddi Brenin- aeth Crist. (2) Gelwir arni i wasanaethu gyda Christ mewn aberth, fel y medr gyflwyno iechyd i'r boll greadigaeth. (3) Disgwylir iddl brofi i'r byd y medr pawb ymgyrhaedd at berffeithrwydd yn ngallu'r Meistr. (4) Erfynir arni i ddatguddio'r Tad a'i barodrwydd 1 faddeu. Daw wyneb yn wyneb k'r pechadur. Gwel hwnw Crist yn Frenhin, a bloeddia Ansanct- aidd, Ansanctaidd ydwyf.' Daw yn ymwybod- ol fod poen a galar yn canlyn pechod, a bod yn anmhosibl iddo o hono Ei hun i gyflawni yr hyn ewyllysial. I'r cyfryw & yr Eglwya gyda'r newydd o faddeuant y Tad trwy ddyfod gysylltiad a'r Mab. ESGAIR.
Yn Nyffryn Teifi.
Yn Nyffryn Teifi. (Gan JOMN T GWAJ). LLANGELER.-Nos Sul Pasg) casglodd eg- lwyswyr Llangeler y nifer ardderchog o 1614 o wyau ar gyfer yr ysbytai. Derbyniwyd y wyau yn yr eglwys blwyfol. Mae nifer fawr wedi eu danfon o'r blaen. FBSTRI.—Cynhaliwyd y Festri eleni nos Lun wythnos i'r diweddaf, dan lywyddiaeth y Parch. H. Jones, ficer. Pasiwyd cyfrifon y wardeniaid am y flwyddyn. Penododd y Ficer Mr. HoweU M. Evans, Tynewydd, fel ei warden am y flwyddyn. a dewiswyd Mr. D. Isaac Jones, Llythyrdy, Pentrecourt, yn warden y bobl. Y synodwyr ydynt Mri. John Jones, Coedtreisaf; Evan Thomas, Pen- pwll John Griffiths, Parkygors; Samuel Lewis, Penlan; David Rees, Pantoilgan, a Daniel Jones, Llangeler Shop. Ysgrlfen- yddes y plwyf ar ran Cymdeithas Amddi- ffynol yr Eglwys yw Miss Edith A. Williams, Oakland. Cynrychiolydd lleygol Pr Gynhadledd Esgobaethol yw Mr. John Davies, Maesyrhaf. Ffurfir y Cyngor Eg- Iwysig gan y wardeniaid, synodwyr, swyddog- ion, ac athrawon yr Ysgol Sul. Paalwyd penderfyniad yn erbyn Dadgyssylltiad a Dad- waddoliad, a danfonir oopi o'r brotest i'r Mri. Asquith, Bonar Law, Syr A. Boscawen, Arglwydd Robert Cecil, a Mr. John Hinds. YR YSGOL SUL. Dewiswyd Mr. E. Thomas, Penpwll, yn arolygwr, Mr. Thomas, Pantygwyddyl, yn ysgrifenydd, a Mr. T. Jen- kins, Crosshands yn drysorydd. PzNBOTR. "Noa lau diweddaf, lly wyddodd y Parch. D. Jenkins, rheithor dros gyfarfod y I festri, a cafwyd cyfrifon y ddau Warden yn dangos swm sylweddol yn weddill. Pasiwyd penderfyniad unfrydol yn I gwrthdystio yn erbyn gwaith anghyion y Llywodraeth yn galw ar y I wlad i gynilo, ae kr yr un pryd maent hwy yn gwario arian yr Eglwys ar swyddogion, 9 &c. Dewisodd y rheithor Mr. James Davies, Penrhiwfer, yn warden iddo, ac all ddewiswyd 1 Mr. John Edwards, Blaenhalen, yn warden y bobl. All ddewiswyd y Cyngor Eglwysig, gydag yebwanegiad o'r Mri. Evan Davies, Ffynonbedr, a John Jones, Glstndwr. Pasiwyd diolchgarwoh cynes i Mr. Evan Davies, Ffynonbedr, am ei ffyddlondeb a'i wasanaeth gwych fel warden am dair blynedd. Pasiwyd ef i osod ar lyfr cofnodion y festri enwau aelodau o Penboir oeddynt wedi uno a'r fyddin. MILWROL.-Mae un arall o gyn-aelodau St. Barnabas wedi uno a'r fyddin, sef Private Albert C. Davies, mab ieuangaf Mr. a Mrs. Eben Davies, Maesyrywen. Mae ef mewn ymarferiad yn Rhyl. LLANFAIR:ORLLWYN.- Yn rigwasanaethau y Garawys eleni cafwyd cynulliadau da a phre- gethau tarawiadol gan y Parchn D. Jenkins, Penboir; E. O. Jones, Llangunllo, a Mr. Bonner Jenkins, St. Iago, Llangeler. Dydd Gwener y Groglith cafwyd gwasanaeth a phregeth am 10 o'r gloch yn eglwys y plwyf, gan y Parch. W. J. Evans, rheithor. Yn yr hwyr cafwyd gwasanaeth a chynuUiad da yn yr Ystafell Eglwysig. Holwyd plant yr Eg- lwys ar bwnc y 1 Garawys a Dydd Gwener y Groglith,' a gwnaeth y rhai bychain eu rhan yn glodfawr. Gwaith canmoladwy yw eg- wyddori'r plant mewn addysg eglwysig ben- dant. Boreu Sul y Pasg bu gweinyddiad o'r Cymun Bendigaid yn Eglwys y plwyf, ac yr oedd y nifer yn 66. Gwisgwyd yr eglwys yn ddestlus a blodau Mawrth a briallu gan Mrs. Evans, Rheithordy; Mrs. Richards, Maesllan Mrs. Jones, Llwynglas; Miss Williams, Glynnoddfa, a Miss Mallie Lewis, Dyffryn. Cafwyd gwasanaeth a phregeth yn yr hwyr. LLANDjpsuL — Llywyddai y Parch. T. Madoc Jones yn y Festri, a dewisodd Mrs. Lloyd, Gilfachwen, i lanw swydd y warden. Dewiswyd Mr. Evans, Lloyds Bank, yn warden y bobl. CASTELLNEWYDD EMLAN. Llywyddai y Parch. Gruffydd Evans, D.G., yn y Festri, a dewiswyd y Mri. A. H. Maurice, Ysgolfeistr, a Mr. J. Clayton Jones, Tanner's Hall, yn wardeniaid. ST JAMES, LLANGELER.—LI wyddai y Parch. H. Jones yn y Festri Flyayddol. Yr oedd y cofnodion yn fbddhaol, yn dangos cynydd yn ystod y flwyddyn. Diolchwyd i'r hen wardeniaid, Mr. Samuel Jones, Lamb Inn, a Mr. James Jones, Penwaun; i'r arweinyddion canu a'r organyddes am eu ffyddlondeb a'u llafur. Y wardeniald ddewiswyd ydynt Mr. D. Jones, Bwlchclawdd, a Mr. John Davies, Blaentriolau. Yr is-wardeniaid ydynt Mr. D. Davies, Rhydiau, a Mr. T. Jones, Triol- brith.
Llythyp Llundain. - i \
Llythyp Llundain. i WYTHNOS BWYSIG. Dyma un o'r wythnosau pwysicaf er's mis- oedd yn banes y genedl, sef wythnos y Pasg. Cyfarfyddodd y Senedd yn ddirgelaidd gan ddadleu ar bynoiau perthynol i'r rhyfel, ao enill adfilwyr. Daeth Llynges y Germaniaid am rhyw ugain munyd i'r wlad hon, bu Seppelin yn hofran uwch eiu penau, a tu hwnt oil cawd gafael yn Syr Roger Case- ment, a 8uddodd llong oedd yn dwyn arfau o German! i'r Iwerddon. Cawd hefyd yr aflon- yddwoh yn Dublin, He mae llawer wedi eu lladd, a'r ddinas o dan lywodraeth (am ych- ydig), y rhai sydd yn cashau Prydain Fawr. Mae gofyn cael dynion diofn i wynebu'r oil o hyn, a da fuasai pe gallem deimlo yn aicr fod genym ddynion abl i ddwyn y wlad allan o'r chyni presenol. SYR EDWARD GREY. Nid yw Syr Edward Grey yn mwynhau iechyd da ar hyn o bryd, ao os daw adeg pan fydd gorfod iddo roddi i fyny oherwydd afiechyd, credaf mai Arglwydd Hardinge fydd ei olya- ydd. Newydd ddyfod i'r wlad hon o'r India mae Arglwydd Hardinge, ac ychydig lawn sydd mor gyfarwydd ag ef k phethau tramor. Bu am rhyw 30 mlynedd mewn gwahanol wiedydd ar ran y wlad hon, a bu am bedair blynedd yn is-ysgrifenydd i'r Swyddfa Dramor. DISGWYL AM HELMAU. Mae'n debyg fod Mr. Tennant wedi cam- synied pan ddywedodd yn y Senedd fod pob milwr ar y cyfandir a helm ganddo, er achub ei ben oddiwrth shrapnel. Cyfaddefodd yn awr m.11 dim ond y rhal yn y rhestr gyntaf o'r ffosydd. Nid yw hyn yn ddigon. Fel y gyr pawb, mae y nifer a glwyfir yn y pen oherwydd shrapnel yn uohel ofnadwy. Diagwyl ydym yn awr glywed fod y Swyddfa Filwrol wedi penderfynu gwneyd rhywbeth i aohub y dewrion. YR IWERDDON. Wrth ddarllen hanes a chlywed son am ddigwyddiadau Dublin, nid oes neb yn teimlo yn eamwyth iawn. Anhawdd ydyw cael y gwirionedd i gyd, am fod y I Censor' yn brysur wrth ei walth. Cawn Mr. Asquith fel surfer yn addaw chwillo i fewn i'r achosion,' hyny yw, feallai y cawn wybod rhywbeth mewn blwyddyn o amser. Ond dyma beth- iydd eisiau gwybod:: beth fu y Llywodraeth yn gwneyd i adael pethau ddyfod i'r fath ylwr1 Yr ydym yn talu cyflog i weinidog sdrych ar ol y wlad hono, ond 'mae ef y rhan rwyaf o'i amaer yn launclain. Gall Mr. Birrell lefaru pethau digrif, ond eisiau rhyw- beth heblaw hyn sydd arnom yn awr. Beth ryddy Llywodraeth yntjddweyd am Hunan Lywodraeth' yn awr. Dy wedodd gwyr Ulater mai felly y byddai pan ddarfu Prydain Fawr ymladd Ag unrhyw wlad. Y MILWRIAD LONG. Ychydig amser yn ol ymddiswyddodd y Milwriad Seldon Long o ofalu am supplies' y fyddin. Mewn atebiad i neges o groeaaw oddiwrth faer Greenwich, dywedodd iddo adael y Swyddfa Filwrol am reswm personol. Dyna'r modd y eyhoeddodd Mr. Tennant yr ymddiswyddiad yn y Senedd, a dywedodd yn mhellach nad oedd efe yn gwybod beth oedd y rhesymau am hyny. Dywedodd y Milwriad Long nad oedd Mr. Tennant wedi cymaint a gofyn beth oedd y rheswm. Pe byddai wedi gofyn yr oedd ateb yn ei ddisgwyl. 1 Rhoddaf y rheswm maes o law,' oedd geiriau olaf Mr. Long.
NEWYDDION DIWEDDARAF.
NEWYDDION DIWEDDARAF. Dydd IAU. Y MESUR GORFODOL. Yn Nhy y Cyffredin ddoe, darllenwyd am y waith gyntaf y Mesur Gorfodo), a chymer yr ail-ddarlleniad le heddyw, pryd y pleid- leiair arno. DIENYDDIAD TRI O'R GWRTHRYFEL- WYR GWYDDELIG. Hysbyscdd y Prif Weinidog yn Nhy y Cyffredin fod tri o'r gwrthryfelwyr Gwyddelig, sef P. H. Pearse, T. J. Clarke, a T. Macdonagh, wedi eu rhoddi-ar brawf, ae ar ol eu cael yn euog saethwyd hwy. DIFROD GAN ZEPPELINS GERMAN- AIDD. Hysbyswyd gan yr awdurdodau yu Llun- dain fod chwech o Zeppelins wedi ymosod ar wahanol ranau o'r deyrnas ddoe. Teithiasant ymhell, ac ymwelasant a Norfolk, YSJotlalld, a llfcoedd ereill. Gollyngwyd tua cant o dAi- belenau, ac yr oedd y rhel r o'r rhai laddwyd ac a gl wyf wyd fel y canlyn \— Dyniou Merched Cyfan i i 1, Lladd wyd 6 3 9 Clwyfwyd 19 8 27 25 11 36
Tmhlith yr Enwadau.
Tmhlith yr Enwadau. Dyfynir a ganlyn o'r Herald Qymraeg, ao y mae lie i gredu fod pethau yn newid er gwell drwy y wlad, gan fod y bobloreu ymhlith yr Ymneillduwyr yn gwrthwynebu halogi Dydd Gwener y Groglith :— WYTHNOS Y DIODBEPAINT—Cynhaliwyd gwas- anaeth yn Eglwys Llandinorwig foreu a nos Wener y Groglith, ac yn y boreu bob dydd ar hyd yr wythnos i gofio am ddioddefaint ein Gwaredwr. Onid yw yr Eglwyswyr yn rhagori yn fawr arnom ni fel Ymrieillduwyr yn y peth hwn ? Faint o honom ni sydd yn treulio y dydd heb gymaint a chofio beth yw ystyr yr wyl hon, heb son am gadw gwasanaeth coffa ? Credwn y dylai pob.enwad a phob addoldy gynal gwasan- aeth arbenig ar yr wyl hon i gofio am yr am- gylchiad mwyaf pwysig a gymerodd le ar ein daear ni erield. Dengya un o ysgrifenwyr y Genedl anwy- bodaeth dygn mewn ychydig linellau a gy- hoeddwyd yn y newyddiadur hwnw yr wyth- nos hon, a galwaf arno i brofi yr hyn ddywed, neu ei dynu yn ol:— Carasai llawer wybod rhesymau'r Eglwyswyr dros gymuno am 7 ac wed'yn am 8, a thrachefn am 10 Gwener y Groglith l! Dichon y rhydd rhai o weinidogion y Llanau oleuni i'r bobl a flinir gan y dirgelwch. A wna yr ysgrifenydd fod cystal ag enwi eglwysl lie y cymerodd yr hyn y cyfeiria ato le Ddydd Gwener y Groglith, er mwyn tawelu y 1 bobl a flinir gan y dirgelwch V SYLWEDYDD.
Coleg Dewi Sant.
Coleg Dewi Sant. WEDI MARW DROl21 FRBNIN A'l WLAD.— Gofidus iawn oedd gan efrydwyr Coleg Dewl Sant dderbyn y newydd am farwolaeth Mr. R. A. Gallen (Penmachno) ar faes y frwydr yn Fralnc. Yr oedd wedi cwblhau dwy flyn- edd o'i efrydiaeth. Pan dorodd y rhyfel allan ymrestrodd gyda'r 26th, Batt. Royal Welsh Fusiliers. Cludwyd ei gorph gan dri o'i hep gyd-efrydwyr o Goleg Dewi Sant i fynwent arbenig I gladdu Prydeinwyr. Mae cydymdeimlad cyflredinol yr efrydwyr gyda ei rieni yn eu profedigaeth chwerw. Huned mewn hedd yn naear Ffraino, lie gorwedd cynifer o fechyn dewraf Lloegr a Chymru. Efe ydoedd y pumed o efrydwyr y Coleg i syrthlo ar faes y gitd. ¡- Y SUL CYNTAF GWBDI'R PASG.—Llafargan- wyd y gwasanaeth yn Mhenearreg gan Mr. David Davies, a phregethwyd gan Mr. D. Morris Jones. Yn Mhentrebach, darllenwyd y gwasanaeth gan Mr. D. Bowen, a phregeth- wyd gan Mr. W. Percival Jones. Darllen- wyd y llithoedd yn eglwys y plwyf yn Saeaneg gan Mr. W. H. C. Williams, L D., ac yn Gymraeg gan Mr. Dan Tones.-B.T.J.
Llofion.
Llofion. Yr wythnos ddlweddaf, bu farw Miss Elisabeth Coward, Dorchester, yn gant oed. Gwrthoda Cyngor Wood Green roddi gwaith I wrthwynebwyr cydwybodol.' Dirwywyd gwaig oedd yn cymeryd golaf ty cyfaill iddi, i lp. yn Kingston-on-Thomag, am ganiatau gormod o oleu yn y tt. Y mae rhai gwelthydd n*y yn Denmark yn gwneyd nwy o fawn mewn canlyniad i'r prinder glo. Llai o gynulleldfaoedd, llai o gasgliadau oedd yn cyfrif am leihado dros lOOp. yn y oasgliadau yn St. Andrews, Surbiton. Bu farw Arglwydd St. Aldwyn, neu fel yr adwaenid ef oreu, Syr Michael Hicks Beach, yn sydyn boreu ddydd Sul, yn 79 mlwydd oed. Bernir i farwolaeth ei fab bryaio ei ddiwedd. Y mae Lady Rhondda wedi ei phenodi yn Churchwarden yn Llanwern, sir Fynwy. Y mae rhodd dienw newydd ei derbyn tuag at y Forward Movement y Methodistiaidd Cymreig. Wrth geisio achub bachgen o'r afon yn Newport (Mon), boddodd gweithiwr o'r enw Mundy, tra yr achubwyd y bachgen. Y mae Mr. Pemberton Billing, A.S., wedi cymeryd Hailey Hall, ger Hereford, am amser maith. Y mae clychau Eglwys y Drindod Croesys- 11 y wallt yn diistaw ar hyn o bryd, gan fod yr oil o'r clychwyr gyda'r Fyddin. Ail-etholwyd Mr. George Lees, Bardsley, yn warden y bobl yn eglwys y plwyf Bards- ley, swydd y mae wedi ei llenwi er 1871. Pan wnawd ymchwiliad cawd fod 87 y cant o boblogaetb Cricciethwedi dilyn esiampl y Brenin, trwy roddi heibio ddiodydd medd wol. Anfonodd y Brenin llythyr o longyfarchiad i'r dref. Mewn flair yn Malton, swydd Efrog, dydd Sadwrn, yr oedd gwartheg godro yn 35p. yr un. A rhedai tatws i fyny i 7p. 10s. y dunell. Y mae Mrs. Mary Davies wedi ei phenodi ar gyngor Prifysgoi Gogledd Cymru, ya He y diweddar Syr John Rhys. Dydd Mercher diweddaf, yr oedd Brenin Groeg yn dad-bedydd, i fachgen bach Admiral Cardale, yn yr Eglwys Brydeinig yn Athens. Fel cam tuag at gynildeb, pwysai Mr. Is- goed Jones mewn cyfarfod o reolwyr Prifys- gol Cymru, gynbaliwyd yn Mangor, am iddynt wneyd i ffwrdd a. dysgu y Germanaeg yn y Colegau. Hysbysir am farwolaeth Arglwydd Quen- ington, unig fab larll St. Aldwyn, yn Ffrainc. j Dyma y seithfed A.S. i gael ei ladd yn y 1 rhyfel.
ST. MAIR, CAMBERWELL.
ST. MAIR, CAMBERWELL. Cynhaliodd yr Eglwys uchod wyl dd a chyngerdd fel arfer ar ddydd Llun y Pasg. Hhoddwyd y t6 eleni gan ddwy fonedd- iges boblogaidd, sef Mrs. Edwards, Lancaster Street, a Miss Mary Jones, Tyneham Road, a chafwyd gwledd o'r fath oreu a chyflawnder o bob danteithion, cyn i'r td cyhoeddns. Gwahoddwyd dros ddeugain o filwyr clwyfedig o'r King's College Hospital, y mwyafrif o honynt yn Gymry, a darparwyd ar eu cyfer gan Mrs. Griffiths, Persondy Mrs. Morris, Denmark Road Mrs. Oliver, Pimlico; Miss Vaughan a Mr. Bold, Brixton, yn ogystal a Miss Jones. Gweinyddwyd wrth y byrddau gan foneddigesau ieuainc yr Eglwys, yn oael eu blaenori gan Miss Vaughan a Miss Pugh. Hefyd rhodd wyd perflormiad arbenig iddynt o'r Cantata, a'u tystiolaeth unfrydol oedd iddynt gael eu boddhau yn ardderchogymhob ystyr. Am bump o'r gloeh rhoddwyd y tS cyhoeddus, pryd y daeth tyrfaoedd ynghyd o bob cfrr o'r ddinas i fwynhau y wledd ardder* chog ag oedd wedi ei darparu gan y ddwy foneddiges. Am haner awr wedi saith ym- neillduwyd i'r Masonic Hall, pryd y rhodd- wyd perfformiad rhagorol gan g6r yr Yagol Sul o'r Cantata Prevention and Cure,' o dan arweiniad y Parch. D. Griffiths. Cymer- wyd y gwahanol gymeriadau gan Miss Hughes, Streatham; Miss Parry, Creigh ton Street; Miss James, Nunhead; Miss Owen, Brixton Miss James, Holland Street; Miss U nis i Williams, Peckham Miss Lilian Griffiths, Persondy, a Miss Hughes, Mr. Evans, Cheapside; Mr. D. J. Davies, Clapham Mr. D. M. Lewis, a John Lewig, tra gofalwyd am y stage' a'r dresses gan Mr. Tannat Jones. Yr oedd y perfformiad trwyddo yn adlewyrchu clod nid byohan ar yr arweinydd a'r aôr; yr oeddent yn deall eu gilydd i'r dim. Yn dilyn, cafwyd 'sketch' Gymraeg, Rhwydo yr Hen Lane,' gan bartl Miss Davies, Falcon Road. Cymerwyd y gwahanol gymeriadau i fyny gan Miss Davies, Miss Unis Williams, Mr. D. J. Davies, Clap- ham Mr. W. R. Jones, a Mr. D. J. Davies, Tanyrallt, Nantcwnlle. Cafwyd perfformiad campus. Yr oedd Will' a Susan' yn dda dros ben. Cadelriwyd yn ddeheuig gan Mr. D. M. Lewis, Streatham, yr hwn a gyfranodd y swm anrhydeddus o bum' gini tuag at y cyngerdd, a chafwyd ganddo fraslun o hanes ei fywyd yn ystod y deunaw mlynedd di- weddaf, a phrofodd yn dra dyddorol. Dad- ganwyd ac adroddwyd yn ystod y cyfarfod gan Miss Davies, Holloway; Miss Hughes, Brixton Miss Eleanor Jones, a Mr. Tudor Evans, tra gofalwyd am yr offeryn gan Miss Annie Lewis. Talwyd diolchgarwch i'r cadeirydd a'r cantorion, ac i'r boneddigesau am y te, gan ein parchus Gaplan, yn cael el eilio gan Mr. Tannat Jones. Yr oedd yn bleser genym weled ymhlith y dorf fawr y Parchn. W. Davies, St. Pancras; H. Watkin, St. Rhystyd;. G. Withers, ficer newydd Holloway, a dygwyd un o'r cyfarfod- ydd goreu a gawsom yn hanes St. Mair i der- fyn trwy ganu yr Anthem Genedlaethol, Mr. Tudor Evans yn arwain.-Mochno.
PORTHMADOG A'R CYLOH.
PORTHMADOG A'R CYLOH. FBSTRI Y PASG.—Cynhaliwyd yr uchod yn y Neuadd Eglwysig nos Wener diweddaf, o dan lywyddiaeth y ficer, y Parch. J. E. Wil- liams, M.A., a darllenwyd cofnodion y Festri flaenorol, a chadarnhawyd hwynt. Ac ar ddewisiad y Ficer, er mwyn newid, penodwyd ganddo ef yn warden iddo Mr. John Evans, High Street, a dewiswyd Mr. Adrian Stokes, TV Nanney, yn warden y bobl. Hon ydoedd y Festri olaf i'r Ficer, gan y bydd iddo ym- adael oddl yma mewn ychydig wythnosau. Dymunir pob llwyddiant iddo yn Gresford, el fywoliaeth newydd. Duw yn rhwydd iddo. CLADDBDIGABTH MILWROL.-Gyda gofid y cofnodaf am farwolaeth yr hwn ydoedd un o'r pump yn ngweddill o'r henafgwyr fu yn yr Indian Mutiny,' yn mherson Sergeant James Logue, New Street, yn yr oedran o 74 mlwydd oed. Bu yn drummer yn y 34th Regiment o'r Borderers, ac yr ydoedd yn bresenol ar yr adeg y claddwyd y diweddar Gadfridog Syr Heinry Havelock, ac anrheg-' wyd iddo y Delhi Medal, a Chlasp Lucknow. Yr ydoedd o ymddangosiad boneddigiidd ac anhunanol, a bydd ei golli o'n plith yn cael ei deimlo, gan ei fod yn adnabyddus i'r oil o drigolion y dref. Am yr wyth mlynedd diweddaf o'i oes faith bu yn swyddfa y Major C. E. Breese yn glerc, a bu yn trigfanul: yma bron urn ddeugain mlynedd. Bu farw foreu Mercher, y 26ain, a chladdwyd ef y Sadwrn dilynol. Gwasan- aethwvd wrth y ty gan y ficer. Ffurfiwyd yn orymdaith filwrol, yn cael ei blaenori gan adran o'r 3rd Border Regiment o Gonwy, hen gatrawd yr ymadawedig, y Gwirfyddolwyr Trefol, a nifer o'r V.T.C., yr elorgerbyd, a chwech o'r Border Regiment fel 'Pall-bearers.' Y galarwyr oeddynt:—Mrs. Breese (yn cyn- rychioli Major C E Breese), Mr. A. Stokes (yn cynrychioli Mri. Breeze, Jones, and Casson); Mr. W. Roberts (dros ffirm Major C. E. Breese, yr hwn le yr ydoedd yr yma- dawedig yn ffyddlon was i'w feistr) Mr. W. T. Griffith (gofalydd y ffirm tichod) Mri. Wm. Davies, David Jones, Robert Jones, ao Arthur Jones, Madoc House. Yn y fynwent gwasanaethwyd gan y ficer a'r Parch. Rd. Hughes, ourad, a saethwyd tair volley gan y 'Border Regiment,' a seiniwyd y 'Last Post' yn hynod darawiadol gan bugler' o'r I Eorder Regiment.' Addnrnwyd y bedd k dail gwyrodlas a mwswgl gan Mrs. Breese, Morfa Lodge, Porthmadog. Huned mewn hedd hyd foreu yr adgyfodiad, pan hvdd Dorau beddau y byd 1 Ar un gair yn agoryd.'