Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
Colofn y Calendar.—Rhif xv.
Colofn y Calendar.—Rhif xv. Y SUL CYNTAF YN Y GARAWYS.— MAWRTH 12. Y Llithiau.- Y Boreu, Gen. xix. 12-30; St. Marc x. 32. Yr Hwyr, Gen. xxii. 1-20 neu xxiii.; 1 Cor. iv. 18 a v. Yr Epistol.-2 Cor. vi. 1-11; Yr Efengyl, St. Matt. iv. 1-12. Yr ydym yn awr wedi dyfod i dymor y Garawys, trwy cldrws Dydd Mercher y Lludw, sef y dydd cyntaf o r Garawys. Nid yn unig cafwyd tri Sul o ymbartooad, ond rhaid wrth un dydd arbenig i osod pwysigrwydd neillduol ar brif wers y tymor, sef natur echryslon pechod, ei ofnadwyaeth, a'i ganlyniadau. Nis gellir cael gwell Gwasanaeth i osod hyn o'n blaen na Gwasanaeth y Comminasiwn, neu Gyhoeddiad Digofaint a Barnedigaet-hau Duw yn erbyn Pecliaduriaid anedifeiribl, er eu cynhyrfu i wir edifeirwch. Y mae fel pob Gwasanaeth o eiddo yr Eglwys, yn llawn o'r Ysgrythyr Lan, ac y mae wedi ei drwytho ag ysbryd Crefydd yr Arglwydd lesu. Nid rhyfedd fod rhai pobl, ie, ysywaeth, Thai 'crefyddwyr' yn ei erbyn, gan nad oes ganddynt iawn syniad o bechaduruswydd pechod. Y mae yn an- mhoblogaidd am ei fod yn oondemnio yn drwm (er nid yn fwy felly na Gair Duw) anwyl bethau llawer yn Nghymru. Y mae yr hen enw "Dydd Mercher y Lludw" yn cadw mewn cof yr arferiad Ysgrythyrol o ymwisgo mewn sachlian a lludw. fel ar- wydd allanol o dristwch mewnol (Job xlii. 6; S. Matt. xi. 21). Dysgir arno (1) yr angenrheidrwydd i ymprydio; (2) natur yhpryd; (3) amcan a llesad ympryd; (4) y modd y dylid ymprydio; (5) ac argraff gymeradwyol Iesu Grist ar iawn ympryd. Mae y gair GARAWYS yn fath o lygriad or gair Lladin Quadragesima, sef deugeinfed dydd, hyny ydyw, cyn y Pasg. Mae yr enw wedi ei ddefnyddio yn yr iaith Gymraeg er yn fore iawn, anhawdd dweyd pa mor fore; yn wir, daeth yn air mor deuluaidd ymhlith yr hen Gymry, nes swnio yn hollol gartrefol ac yn cael ei ystyried fel yn enedigol. Ymhlith y Saeson 'Lent' yw yr enw, yn -arwyddo gwanwyn, neu estyniad y dydd, neu flaen darddiad y ddaear—gair digon priodol ar dymor rydd arwyddion o flaguriad ac ad- newyddiad, o fywyd allan o farwolaeth, o lafur a arweinia i fwyniant. Ar y Suliau o'r Nadolig hyd ddiwedd yr Ystwyll, swm pob addysg ydoedd, Crist yn ei agwedd tuag at yr Eglwys ond yn ystod y Gara- wys, daw agwedd yr Eglwys tuag at Grist I i'r golwg. Ar y cyntaf, cadwodd y Crist- ionogion boreaf dymor byr o ympryd a hunan-ymwadiad, i goffhau y dyddiau trymion o alar aeth yr Apostolion a I dsgyblion Crist trwyddynt yn ystod y deugain awr y bu Efe yn y bedel. Ond buan y gwelodd yr Eglwys wir angen am estyniad adeg o ymddarostyngiad, i gyf- ateb i'r syniad a draethodd yr Arglwydd lesu Ei Hun: "Y dyddiau a ddaw pan ddygir y Priodfab oddi wrthynt; ac yna yr ymprydiant" (St. Matt. ix. 15). Beth oedd yr achos o'i ddygiad ymaith yn angeu ? Onid pechod y ddynoliaeth ? Heb- law hyn, oni ddarfu i Iesu Grist ei Hun wynebu gelyn edn Hiachawdwriaeth, gwedi Ei Fedydd ac ar drothwy Ei weinidogaeth gyhoeddus, trwy ymprydio ddeugain ni- wrnod a deugain nos, ac ymostwng i gael Ei demtio gan ddiafol ? Ai gormod ydoedd disgwyl i'w blant Ei ddilyn ? Na! Can- fyddodd yr Eglwys mai daioni ysbrydol penaf ac uchaf ei haelodau fyddai, galwad difrifol arnynt i efelychu eu Gwaredwr, trwy fyned i gyfnod o ddeugain niwrnod j mewn hunanymholiiad ac edifeirwch, ym- pryd ac aberth, er dyfnhau ac adfywio y bywyd crefyddol. Y COLECTAU.-Rhoddir cyfarwyddid i ddefnyddio y Colect am Ddydd Mercher y Lludw bob dydd o'r Garawys, ar ol y Colect a osodir i'r diwrnod, am ei fod yn gyweirnod i'r holl dymor ac yn gosod stamp unoliaetb arno. Bendith fyddai i grefyddwyr ein gwlad fyfyrio yn ddwys arno, teimlo ei addasrwydd, a sylweddoli yr oil a ddysg yn nghylch (1) pechod, (2) edifeirwch, (3) cyfaddefiad, (4) maddeuant a thrugaredd Duw, a (5) gollyngdod trwy leeu Grist ein Harglwydd, ac yn ei ffordd Ef, sef trwy Air y Cymmod. Yn y Colect am y Sul cyntaf yn y Garawys, adgofir ni o'r hyn wnaeth ein Harglwydd er ein mwyn, sef ymprydio 40 niwrnod a 40 nos. Ar y ffaith hon, seliwn erfyniad am "ras i ymarfer a chyfryw ddirwest," gyda dau amcan a chyrhaedd un nod. Yr amcan- ion ydynt, (1) darostwng y cnawd i'r ysbryd-ffrwyilo y nwydau a'r chwantau, a'u oadw yn eu lie, er mwyn nerthu a chadarnhau pob peth a berthyn i'r ysbryd (2) gallu i ufuddhau i holl anogg-ethau Crist yn ei Air a thrwy ei Ysbryd "mewn cyf- iawnder a gwir sancteiddrwydd." Yna y nod goruchel ydyw, cyrhaedd ac ar- ddangos anrhydedd a gogoniant Duw. Dalier sylw fod y Weddi hon yn cael ei chyfeirioyn uniongyrchol at Grist Ei Hun, yr hyn sydd yn brawf o gred ddiysgog yn Ei Duwdod. YN YR EPISTOL, dvgir i'n cof ein bod wedi derbyn gras gan Dduw i fyw bywyd o wyli -dwriaeth a hunan-ddysgybliad; ? rhybuddir rhag y perygl o'i dderbyn yn ofer Trwy gydweithio a Duw yn yr amser cymeradwy hwn a dydd ein hiachaw- dwriaeth, cawn ganfyddiad eglur a gwy- bodaeth gynorthwyol o'r modd i orchfygu I profedigaethau, ac i wynebu anhawsderau fyrdd, fel y gwnaeth St. Paul, heb gael ein llychwino ganddynt, ond ein puro a'n per- ffeithio drwyddynt. YN YR EFENGYL, daw o'n blaen un o ddirgelion penaf bywyd daearol y Duw- Ddyn, sef Ei demtiad. Heb geisio clirio yr anhawsderau ynglyn a'r ffaith, mae rhai gwersi syml ond anwyl yn amlwg, Temt- iwyd Ef, (1) fel y bydd-ai Iddo orchfygu y diafol; (2) fel ag i'n dysgu ni pa fodd y gallwn ninau ei orchfygu; (3), ac fely gallai, trwy brofiad Personol, gydymdeimlo a'r rhai a demtir, a rhoddi nerth iddynt o dan bob temtasiwn. Fel yr "Ail Dyu," pan ddaeth yu Ben dynoliaeth newydd, aeth trwy gyffelyb demtasiwn driphlyg a'r "dyn cyntaf, Adda"—"chwant y cnawd, chwant y llygad, a balchder bywyd (1 loan ii. 16). Ie, cafodd ei demtio ymhob petli yr un ffunud a ninau, eto heb bechod (Heb. iv. 15), fel nad oes i ni yn awr Arcli- offeiriaid heb fedru cyd-ddioddef gyd a 'i gwendid ni." Nid ffug-ymladdfa ydoedd yr ymgyrch erchyll rhyngddo a'r diafol, ond yn ei, ddynoliaeth berffaitli teimlodd yr Iesu holl bicfellau tanllyd y fall yn fwy angerddol na neb arall, o herwydd purdeb Ei Natur, llymdoster yr ymosodiadau, a'i benderfyniad di-ildio i'w gwrthsefyll. Ond yr oedd pob temtasiwn yn un wirioneddol, ate yn apelio at dueddiadau dilwgr a di- niwed Ei deimladau Dynol, ac at amgylch- iadau caled Ei Fywyd ar y pryd. (1) Yn y demtasiwn gyntaf apeliwyd at awydd naturiol perthynol i'r corff, sef ohwant y cnawd, ond dangosodd yr Iesu fod bodd- loni tuedd naturiol trwy foddion anghyf- reithlawn yn bechod. Heblaw hyn, bu- asai cydsynio yn golygu anymddiried yn Ei Dad. (2). Cyfeiria yr ail demtasiwn at y teimlad o uchelgais sydd yn naturiol yn perthyn i ddyn, neu ymgais am urddacl a mawredd. Rhaid i'r awydd hwn gael ei lywodraethu gan egwyddorion uniawn, onite daw yn rhyfyg pecliadurus. (3). Apelia y drydedd demtasiwn at y duedd i feddianu awdurdod a llywodraeth; ond y ffordd i wrthsefyll ydyw addoli a gwasan- aethu Duw yii unig. Diolch y gallwn ninau orchfygu pob temtasiwn trwy nerth Crist a defnyddiad o gleddyf yr Ysbryd, Gair Duw. W. WILLIAMS. Jeffreyston,, Mawrth 4, 1916.
Braslun o Bregeth.
Braslun o Bregeth. YR AIL SUL YN Y GARAWYS —MAWRTH 19. S. Matt. xv. 25 Hi a ddaeth ac a'i haddol -add Ef.' Edrychwn ar y wraig o Ganaan fel un yn rboddi esiampl o daer weddi. Daeth y baganes hon at Grist gan (1) benllnlo yn barcbus a defoslynol (2) gwneyd cais pen- odol, yn tarddu oddiar deimlad o angen (3) a dyfalbarhau i weddio, er gwaetbaf pob rhwystr ac achos digalondid. Myfyriwn ar weddi I. Yn el rhanau. (a) CyfaddefiAd (b) Diolohgarwch a mawl; (c) Erfyniad ac Eiriolaeth. ii. Gwahanol fathau. (a) Dirgel (b) Teuluaidd (c) Cyhoeddus (d) Saeth Weddi. lil. Y modd i weddio. (a) Yn isel a gos- tyngedig (b) Yn barcbus a gwylaidd (c) Yn ddifrifol a thaer. A hyn naill ai trwy fturf (os yn gyhoeddus yn Nhy Dduw), neu heb ffurf. iv. Pa bryd i weddio. (a) Lie arbenig, megis ystafell ddirgel neu yr Eglwys; (b) Amserau penodol; (c) Amean neu destynau neillduol; (d) Gweddio yn ddibald ac-ymhob mau. v. Sylweddoli Presenoldeb Duw. (a) Casglu y meddyliau fel rhagbarotoad; (b) Llefaru wrth F6d Personol a gwirioneddol; (c) Trwy Gyfrwng Presenol Crist; (d) Oddi tan gyfarwyddyd yr Ysbryd sydd yn pres- wyllo ynom.
Y Gorlan Dramorol.
Y Gorlan Dramorol. 0 UN RHYFEL I'R LLALL. Erbyn hyn mae dau a deugain o gen- hadon y C.M.S. wedi uno a'r Fyddin Brydednig, pedwar a'r ddeg o honynt fel caplaniaid, deunaw fel meddygon, pedair fel nurses, pump mewn cysylltiad a'r Groes Gooh, ac un fel milwr. Yn ychwan- egol, mae pedwar ar ddeg o'r ymgeiswyr cenhadol yn gweithio gyda'r R.A.M.C., a haner clercod y Brif Swyddfa yn filwyr. Er hyn oil, ni chyflogir dynion i'r swyddau a wagawyd. Gwneir i fyny y diffyg trwy i ereill wneyd mwy o waith ac hefyd ceir gan rai i ymaflyd yn y gwaith yn ddidal. Gelwir ar i bob ymgeisydd cenhadol roddi ei hun i fyny at wasanaeth ei wlad, ;a phenderfynwyd )ar fhyn ymhell cyn i gynllun Arglwydd Derby gael ei fabwys- iadu. Ca meddygon cenhadol ddeheulaw cym- deithas y Fyddin, oherwydd eu bod wedi hen gynefino gyda llaw-feddyginiaeth, yn y meusydd cenhadol eithriad yw i ddi- wrnod basio heb i'r gyllell feddygol gvf- lawni ei neges o dosturi. FFRWYTH Y GENHADAETH. Lladdwyd Cad ben Indrajit Singh, un o blant y Genhadaeth yn yr India, yn j Ffrainc, ond nid cyn iddo enill y Military Cross. Yn iei ewyllys dywed: 'Yr wyf wedi byw, a byddaf farw yn y ffydd Gatholig yr adran o Eglwys Crist, a elwfr yn gyffredin, Eglwys Loegr. Ei sacra- mentau fuont i mi yn ffynonell ddiball j cysur a nerth, ac y mae ei ffurfwasanaeth godidog a'i gweinidogaeth apostolig wedi apelio ataf bob amser. Lie bynag yr af, yr wyf yn gweddio ar Dduw am i mi gyf- lawni fy nyledswydd, fel milwr da i Ietsu Grist. Iddo Ef y byddo'r, clod a'r gogoniant, byth bythoedd. Amen.' YR S.P.G. Yn ei adroddiad misiol dywed Esgob Montgomery na fu raid iddynt alw yn ol yr un cenhadwr yn ystod y flwyddyn 1915. Liaweiibawii yn hyn. Gyda Haw, dy- wedir wrthyf fod yr Esgob newydd ddwyn llyfr allan, a elwir (Life's. Journey,' a chyflwyna Esgob Llundain ef i'w glerig- wyr fel llvfr addas i'r Garawys presenol. Rhydd y 'Record' ganmoliaeth uchel iddo a clieir adolygiad manwl yr WythllOS yma yn v papur hwnw. 'Y ii ol a ddeallwn mae }1iiddo newydd-deb, a dyweditr fod y benod olaf, ar 'Neges y Pasg,' yn dda od- iaeth. Ei bris ydyw haner coron. CENHADWR CYMREIG WEDI EI LADD. Lladdwyd Cadbell James Gordon Davies (10th 1st Rhondda Welsh Regiment), yn 24 oed. Addysgwyd ef yn Ngholeg Trent, Swydd Derby, a graddiodd yn Ngholeg Emmanuel, Caergrawnt (Tripos). Wedi hyny a,eth i Goleg Ridley, lie yr oedd yn parotoi am ei ordeiniad, er mwyn myned allail yn genhadwr i'r meusydd pellenig. Dyma fachgen ieuanc wedi ei drwytho mewn addysg, wedi gwneyd marc mewn coleg ac yn y fyddin, ac yn barod i a,bertilili,ei holl alluoedd i waith Ieau Grist, ond yn ei fedd yn 24ain oed. '0 Arglwydd, pa hyd? « GOD'S CRUCIBLE. The world is in the melting pot, What was is passing away; And what will remain, when it cools againj No man may safely say. But of this we may be certain— The Old Things have gone for aye; The wood, and the hay, and the stubble, they Have passed in the heat of the fray. And what be things that are left us? —"Gold and silver and precious stones" ? Or only a world into chaos hurled, And cluttered with brave men's bones? Have we added aught to the fuel Of these firæ of the wrath of God ? Have we had no part in the warping of heart That has drenched the earth with blood ? But, whatever our sins, the purging Has cleansed us and purified; With heart and with brain we must build again Things of proof that shall abide. 0, see that ye build securely When the time for building comes, —With square-hewn blocks of Right- eousness, And corner stones of Faithfulness, And girders strong of Righted Wrong, And the blood of our Martyrdoms. And—build on the One Foundation That shall make the building sure,— The Rock that was laid ere the world was made, Build on Him, and ye build secure —John Oxenham.
CAERDYDD.
CAERDYDD. DEWI SANT.—Dathlwyd Gwyl Dewi yn Eglwys Dewi Sant ar y Sul, y 2Tain cyn- fisol. Dechreuwyd gyda Gwasanaeth y Cymun Bendigaid am 8, pryd y daeth lluaws yngh d, gweinyddwyd gan y Parch. y t, 1-1. Howell, B.A., eurad. Yn y Gwasan- aeth am 11, fel hen arferiad anrhydeddus, yr oedd yr Arglwydd Faer (Dr. R. J. Smith) a swyddogion y ddinas, hefyd y Prif Heddgei^wad, Mr. D. Williams, a chat.rawdo filwyr dan oruchwyliad Cadben J. Alban Davies, Aberteifi, yn bresenol. Llafarganwyd y Gwasanaeth gan y Parch. H. Howell, B.A., a, T Twynog Davies, fioer. Darllenwyd y llith-iau gan Mr. Evan Davies (cyfreithiwr), darllenwr lleyg. Dechreuwyd trwy gallu 'Pwy welaf o Edom yn dod.' Emynau ereill oeddent, 'Jesu Lover of my Soul,' 'Cyduned NefF. llawr,' (0 Fryniau Caersalem,' a diwedd- wyd ti-wy ganu yr Anthem Genedlaethol, dan arweiniad Mr. T. Thomas a Mr. Theo. Evans, yr organydd. Pregethwyd yn rymus ac yn bwrpasol gan y Parch. D. T. Alban, B.A., ficer Aberteifi, ar Luc xix. 41. Llefarodd yn gryf am Wlad- garwch a Chenedlgarwell, ac fod y rhai hyn o Dduw fel mae Teulugarwcli. Mae dysgu gwladgarweh hcb grefydd yr Ar- glwydd Iesu yn beryglus ac yn arwain wladgarwch gau a niweidiol, fel y gwelir yn Germani, gwladgarwch ag sydd yn dysgu digasedd yn fwy na chariad, ac yn gorfoleddu yn 'Emyn Digasedd.' Mae gwir wladgarwch yn ein gwneyd yn well Cristionogion a dinasyddion a chymydog- ion, rc yn well aelodau o'r frawdoliaeth. Taer erfvniodd ar y gynulleidfa, er ei fod yn ymfalchio yn y ffaith fod yna ddymun- iad i ddysgu gwladgarwch y.t yr ysgolion gan yr Awdurdodau, gefnogi y symudiad er dysgu ac argraphu ar yr oes sydd yn codi wir wladgarwch crefyddol fel y bydd- ent yn teimlo mawredd eu dyledswydd. Am 6 yn y prydnawn llafarganwyd y Litani a phregethwyd gan y Curad. Am 6.30 y Prydnawnol Weddi, pregethwyd eto gan Ficer Aberteifi.—F.
DEWI SANT, PADDINGTON.
DEWI SANT, PADDINGTON. NOSON GYMREIG.—'Popeth yn Gymraeg' ydoedd gair cyswyn y cyfarfod adloniadol a gynhaliwyd yn y Neuadd Eglwysig nos dranoeth gwedi Gwyl Dewi. Cawsom ddi- fyrwch mawr o wrando ar alawon, can- iadau, chwareu ('play') Cymraeg. Llau- wyd y gadair gan Mr. David Evans, Hampstead, gwr llengar a Chymroaidd A ysbryd. Caed unawdau gan Miss L. J. Williams, Mr. T. Jenkins a Mr. John Williams; deuawd gan Mr. Edward Pierce a Mr. T. Jenkins, ac adroddiadau gan Miss Alice Watkin a Mr. David Evans. Cyfeiliwyd gan Mrs. Lloyd, Wem- bley. Dyddorol iawn ydoedd y chwareu fer Gymraeg, yn dwyn yr enw 'Melinydd,' gau Miss L. J. Williams a Mr. Isaac Davies. Yr oedd y ddau yn dda dros ben. Heb ei ddisgvvyl bu'r Cadeirydd fwyned a rhoddi te a danteithion i'r cyfeillion oedd yn bresenol. Teilwng yw dweyd fod y trefniadau yn nwylaw Mr. T. Jenkins a Mr. J. Davies, ac i bopeth droi allan yn llwyddianus. Diolchwyd yn gynes i bawb a fu'n gweinyddu gan y Parch. T. Smith a Mr. H. Jones. LlineUau ganwyd yn N gh ymdei thas Ddiwylliadol Dewi Sant, Paddington, Gwyl Dewi, 1916, ar ffurf penillion telyn, a,law 'Morfa Rliuddlan':— Awen lan, tyr'd a'tli gan, i glodfori Cymru lan, Mawr a man, heb wahan, unweh oil i chwyddo'r gan, Rhoddwn ni uchel fri ar y wlad a'n magodd ni, Gwlad y breintiau a'r rhinweddau goreu'n bod is y rhod. Rhown ein bryd, tra'n y byd ar ddyr- chafu'n gwlad o hyd, I ni rlioes uchel foes, eu rhagoracli gwn nid oes. Gwalia wen, ein gwlad ddi-sen, dyma'r oreu dan y neu, Cymru lonydd, bro lliawenvdd, Cymru &ydd, Cymru fydd. Difyr waith canmol iaith Eden Ardd ac oesau maith. Mae yn liardd ialt-h y bardd, gyda'i awen nwyfus hardd. Mae yn lan iaith y gan ar alawon Cymru lan, Ilyfryd odiaeth eu peroriaetli, lion a mwyn, llawn o swyn. Mae yn foeth ac yn goe-th. siarad hon wna Cymry doeth, Mae yn fyw ajc yn wiw, mae yn hen ond ieuanc yw. Byddwn bur i hon fel dur—pob tafodiaith iddi'n fur, Iaith ein heglwys a pharadwys, iaith y rhydd byth y bydd. Dyma'n gwyl, codwn hwyl, gan anghofio'r byd a'i chwyl. Bryn a phant-, hen a phlant seiniwn glod- ydd Dewi Sant Ein nawdd-sant ar y tantf odlau cerddgar fel y nant; Boed yr awen heno'n llawen, boed pob bron heno'n lion. Dewi roes drwy ei oes, i ni ddelfryd uchel foes, Bu fel grawn melus iawn yn pereiddio'r byd a'i ddawn; Bu yn bur i ledu'r gwir, a.'i lefeinio drwy ein tir, Bu'n wladgarol a brawdgarol, yn ei wlad- ZD Cymru fad. Willesden. J.W. WELSH FLAG DAY.—Dydd Gwyl Dewi gwelid morwynion glan Cymreig yn gwerthu baneTau a chardiau ar brif heol- ydd Llundain—rhai ohonynt yll ngwisg a het yr hen wlad. Amcan yr ymdrech ydoedd ychwanegu try so rf a y Pwyllgor Canolog sy'n darparu cysuron i'r corfflu milwrol Cymreig. Ynglyn a 'Depot' Per- sondy Dewi Sant yr oedd dwy ar hugain o'n merched ieuainc yn gwerthu mewn rhan o Edgware Road, Chapel Street, a rhari fechan o Marylebone xvoad hyd y Great Central Hotel. Gwnaethant i gyd yn ystod y dydd S61 7s lie. Heblaw y rhai hyn yr oedd amryw o'n merched ieuaine yn gwerthu mewn rhanbarthau eraill, ond nid yw ffigyrau y rhai hyny genym. Fe ddichon y gallwn anfon y ffigyrauam Lundain i gyd i chwi yn ddi- weddarach. Rhoddodd Mrs. T. Smith de i'r gweithwyr yn y Neuadd Eglwysig. DYRCHAFIAD. Yr oedd -Miss Alice Watkin, Bassett Street, yn un o'r fintai fechan ddetholedig gadd y fraint o chwareu drama, Gymreig yn yr Haymarket Theatre gerbron Queen Alexandra prydnawn dydd Mawrth diweddaf. Clywsom iddynt chwareu eu rhan yn rhagorol. Yr oedd y cynyrch yn myn'd i drysorfa'r milwyr. Mae Miss Watkin yn adnabyddus led-led Llundain fel 'elocutionist,' ac yn dra pharod i roddi ei gwasanaeth er hyrwyddo pob mudiad daionus.
RHOSCOLYN.
RHOSCOLYN. DEWI SANT.—Dathlwyd yr Wyl Gen- edlaethol eleni fel arferol gan Eglwyswyr Rhoscolyn drwy weinyddiad o'r Sacrafen Fendigaid. Er gerwined yr hill yr oedd y cynhulliad yn dda a chyfranogodd wyth o'r elfenau cysegredig. Rhoddodd y Rheithor anerchiad o risiau'r Allor ar "Ddewi Sant a Chenedlaetholdeb." Yngwrs ei bregeth dangosodd fel y nod- wed did bywyd Dewi gan y gwir yspryd Cenedlaethol, a rhoddodd fraslun o'r gwaith enfawr a gyflawnodd yn nyrchafiad ei genedl mewn crefydd a moes. Cyflwyn- odd hefyd i'w wrandawyr bortread byw o'r Gwaredwr Bendigaid fel cenedlaetholwr o'r iawn ryw, ac fel un a, gydymffurfiai a'r grefydd genedlaethol ac a garai ei genedl a. chariad angerddol. Dangosodd fel y mae pob gwir ddisgybl o'r anwyl Iesu yn rhinwedd ei grefydd aruohel yn ofalus i ganlyn y Gwaredwr yn hyn p beth, ac yn gwneyd ei oreu dros bob mudiad ag sydd a'i amcan i ddyrehafu y genedl. An- mhosibl, meddai, ydyw ysgaru crefydd gwir genedlaetholdeb. Uno beryglon mwyaf y mudiad cenedlaethol yn Nghymru ydyw yr ysgariad yma. Daw y ffaith aliarus hon i'r golwg yn ein gwahanol ffyrdd o ddathlu gwyl ein Dewi Saait. Gwneir hyny braidd yn ddieithriad mewn modd secularaidd, ac anwybyddir bron yn hollol y ffordd grefyddol o wneuthur hyny. Un o arwyr crefyddol yr oes oedd Dewi Sant, a i hoff addysg ydoedd fod bywyd ysprydol a chrefyddol y genedl ynghyd a meithriniad y gwir yspryd cenedlaethol yn deilliaw o'r allor. Y ffordd oreu, meddai, o ganlyniad i ddathlu Dydd Gwyl Dewi ydoedd drwy ddwyn ein pobl at yr Allor a Gwasanaeth y Cyssegr ac nid trwy lodd- esta, yfed llwnc-destynau, a rhoddi an- erchiadau secularaidd i blant ein Hysgolion Elfenol a Chanolraddol a myfyrwyr prif Golegau ein gwlad. Dywedodd fod yna Gymdeithas wedi ei ffurfio yn ddiweddar yn Nghymru a adnabyddir wrth yr enw 'Cymdeithas Gatholig Dewi, Sant, un o amoanion pa un ydyw adferyd yr Allor a garai Dewi mor fawr i'w le priodol yn mywyd ysprydol y genedl a thrwy hyny godi y mudiad cenedlaethol i dir llawer yn uwch nag y mae yn bresenol. DIRWEST.—Nos Wener diweddaf cafwyd anerchiadau dirwestol da ac amserol yn y Lodge gan y Parch. David Lloyd, Caer- gybi. a Rheithor y Plwyf. Llanwyd y gadair yn ddeheuig gan Mr..T. Robea-fca, Llywarch. Yr oedd y cynhuiliad, ag ys- tyried y tywydd, yn dda ac yn llawer gwell nas gellid ei ddisgwyl dan vr am- gylchiadau. DARLITH.-F,el canlyniad i'r ddarlith draddodwyd i ni gan 'Caerwyn,' derbyn- i'wyd y symiau canlynol oddiwrth y ffrindiau hyny a fu mor garedig a gwerthu tocynau, i'r rhai ydym yn wir ddiolchgar: Mrs. E. Owen, Plas Bach, a Mrs. R. Jones, Cilbwcli, 13s; Miss Mabel Jones, 8s; Mrs. H. A. Roberts, 8s; Mr. T. Richards, 6s 6c; Misses Gwladys a Jane Jones, 6s; Mrs. T. Williams, 5s; Mr. J. Griffiths> 3s; Mrs. T. Jones, Pentrecyn- ddal, 2s; wrth y drws, 6s. Y mae un swm eto i ddyfod i fewn oddiwrth Miss M. Lloyd, Ty'nllan, un o weithwyr ffyddlonaf a mwyaf difefl yn Eglwys Llanfair a Sant Mihangel, Valley. Cyrhaeddodd y treuliau i 14s, ac fe adawyd o ganlyniad £2 3s 6c, yr hyn a drosglwyddir i ffyddlon Warden y Plwyf, Mr. J. Griffiths, tuag at achosdon Eglwysig.
ABERYSTWYTH.
ABERYSTWYTH. G"ryL DEWI SANT.—Nos Fawrth, Chwef. 29ain, dathtwyd yr Wyl uchod yn Eglwys Gymraeg Santes Fair, am 7 o'r gloch, pryd y pregethwyd gan y Parch. T. Madoc Jones, B.A., ficer Tregaron. Cymerwyd rhan yn y gwasanaeth gan y Parch. M. Jones-Powell, D.D. (ficer), a'r Parch. N. L. James, M.A. (curad), a darllenwyd y llithoedd gan y Parch. D. Jones, fleer Llanbadarn. Cafwyd gwasanaeth gwre&og- a chynulliad lluosog. YR EGLWYS.-Ddydd Sul, Mawrth 5ed, llanwyd pwlpud yr Eglwys Gymraeg Santes Fair, yn y boreu a'r hwyr gan y bardd- bregethwr, sef y Parich. J. Davies (Isfryn), Llanarmon, Sir Gaernarfon. Cafwyd pre- pethau addysgiadol iawn gan y gwr parchedig -ar ran y Gymdeithas Genhadol, Eglwysig.—T.E.W.
CORWEN.
CORWEN. GWYL DEWI.—Cynhaliwyd yr wyl hon gyda gwasanaeth arbenig yn yr Efidwv* ar Nos wyl Dewi Sant. Yr Wd y &gw^ aeth drwyddo yn gorawl, gyda, Llithiau a Gweddiau arbeaiig. Yr oedd y gwasan- aeth yn argraffedig. Rhoddwyd anerchiad ar 'Dewi Fendigaid, ei waith a'i am- serau,' gan y Rheithor. Dydd Mercher, dathlwyd yr wyl gan ddau weinyddiad o'r Cymun Bendigaid, un am 8 a'r ilall am 10. ynghyd ag ymbiliau a cholectau ar- benig am Dewi Sant ac Eglwys y Cymry. Bwriadwyd cael cyfarfod cvstadleuoi ynglyn a r Ysgol Sul yn yr hwyr, ond oherwydd afiechyd heintus yn v dref pen- derfyuwyd mai doethack idd « ohES f/n wir, Huddiwyd parotoad at y cyfar- fod er s dau fis, neu debyg, oherwvdd yr un rlieswm. v
LLANGAFFO.
LLANGAFFO. Cydymdeimla yr ardal a Mrs. Thomas, ly nybuarth, oherwydd iddi golli ei brawd Bay 8 ~V ^anou Roberts, Colwyn Llawenydd genym weled Mr. John Thomas, Ty nybuarth, yn edrych mor dda. Bu adref o Gael-dydd yn bwrw y Sul di- weddaf (trwy ei fod wedi bod yn angladd ei ewythr ddydd Sadwrn, sef v Parch. Canon Roberts. Y mae Mr. J. Thomas yn athraw yn un o ysgolion mwyaf Cymru yn Nghaerdydd. Bydd bob amser o ddifi-if gyda pob dim yr ymafael ei law ynddo. Y mae Miss Catherine Williams yn gwneyd ei gwaith fel dosparthydd y LLAN yn dra canmoladwy. Cymer y Paroh. D. E. Hughes ddy- ddordeb neillduol gyda'r plant bob nc* Lun, Bendith srno.^—Btojiwc??.