Y Llan

CYFFREDINOL. Dydd Ian, anfunwyd gwysiau allan i etholu aelodau seneddol newydd dros Wolverhampton a Sir Benfro. Cyhoeddir llaw-lyfr defosiynol o waith y Dywysoges Beatrice, merch y Frenhiues Victoria, yn Germani, yn yr iaith Ellmyn- aidd. Y mae y Cardiff Iron Foundry Co., wedi rhoddi archeb i James W. Miller o Pittsburg, Pa., am 4,000,000 o dunellio fwn haiaru. Yu ystod ei fywyd, cyfodwyd tair o gof- adeiladan bardd i'r diweddar Mr Villiers, 'Tad Ty y Cyffredin,' sef yn Wolver- hampton, Manchester, a Swydd Devon. Dychwelwyd Mr Dunbar Barton (U.) yn ddiwrthwyuebiad fel aelod seneddol dros Ganolbarth Armagh, I were don, ddydd Gwener. Ymrodda Lloegr er ya talm i gryfhau caerfa Gibraltar yn y modd mwyaf per- ffaith, a chyflogir 5,000 o lafurwyr Ys- baenaidd i gwblhau y gwaith. MaerLyw foneddwr, nad yw -yn dymuno i'w enw gael ei wneyd yn hysbys, wedi anfon dwy fil o bunau tuag at drysorfa adeiladu Egl wys St Ambrose, Bournemouth. Bu y Gwir Barchedig John Martindale Seeechley, gynt Egob Travancore a Cochin, farw yn dra disymwth nos Iau yn Herne Hill, Faversham, He yr oedd yn gwasan- aethu fel ficer er's 1392. Y mae yr Arglwyddes Somerset wedi rboi i fyny lywyddiaeth Cymdeithas Ddirwestol y Gwia/edd a phob gwaith arall, a'i bwriad yw cymeryd gorphwysdra am dymor. Y mae y streic ymhlith gwneuthurwyr awydr ffenestri yn Indiana wedi dyfod i ben, a bydd tua 15,000 yn dychwelyd at eu gwaith yn ddioedi gyda o 13 i 17 y cant o godiad yn eu cyflogau. Hysbysa y Parch A. J. Shields, ficer Eglwys y Drindod Sanctaidd, Scarborough, fod y ddiweddar Miss Whitehead, un o'i blwyfolion, wedi gadael mil o bunau tuag atadeiladu ficerdy yn y plwyf hwnw. Crewyd anesmwythder drwy y deyrnas ar dderbyniad y newydd fod iechyd Mr Gladstone mewn cvflwr difrifol, ond cafwyd nad oedd cynddrwg ag yr ofnid, ac y mae yn gwella yn dda erbyn hyn. Daw y newydd o Orllewinbarth Affrica; i'r Bondjos ymosod ar gaerfa y Ffrancod, ar lan y Congo, a lladd y milwyr, ynghyd a phymtbeg o frodorion a phedair o wragedd. Wedi eu lladd a'u rhoatio, bwytawyd hwy gan yr anwariaid. Deallwn fod Esgobion Llundain a Marl- borough, y Deon Hole, Syr Reginald Han- son, ac amryw ereill, w&di addaw anerch cyfarfod vn v Mansion House. Llundain, Mawrth 14eg, o blaid gwaith y Fyddin Eg- lwysig ymhlith y tlodion a'r anghenus. Cynhaliwyd cyfai fod neillduol gan gyngor Undeb yr Alcinwyr yn Abertawe ddydd Sadwrn, pan yr ymdriniwyd a rhai o'r awgrymiadau er gwella yr Undeb, fel y darperid gan y rbaglen. Ar ol hir ddadleu, ni ddaethpwyd i un penderfyniad, ac erys pethau yn yr un cyflwr a chynt. Hysbysir fod y Parch E. Allen, Tiver- ton, wedi gorphen y ganfed flwyddyn o'i oedran. Urddwyd ef yn offeiriad yn 1822 a chredir mai efe yw y clerigwr hynaf per- thynol i Eglwys Loegr. Mae clerigwr arall, sef y Parch H. Uood, wedi cyraedd 98ain mlynedd, ac urddwyd yntau yn 1823. Mae y morwyr a'r tanwyr ar longau yn y Bristol Channel yn gwneyd cais y dyddiau hyn am godiad yn eu cyflogau, a chynhal- iwyd cyfarfod er hyrwyddo y mudiad yn Nghasnewydd-ar-Wysg ddydd Sadwrn. Gwneir cais at y gwahanol berchenogion yr wythnos hon am gyflog o 4p 53 ar for- deithian misol, neu lp 13s 60 ar deithiau wythnosol. Daeth trafaeliwr dros gwmni argraffu yn America drosodd i'r wlad hon rai dyddiau yn el, er mwyn cael archeb gan y Mri Barnum a Bailey, yr arddangoswyr enwog. Er na fu yn y wlad hon ond am ddeg diwrnod, llwyddodd, drwy ymwelel a masnachwyr ereill heblaw y rhai a nodwyd i sicrhau archebion gwerth 60,000p. Boreu ddydd Sadwrn, cafwyd corff David Jones, masnachwr, Dryslwyn, Sir Gaer- fyrddin, ar y rheilffordd gea gorsaf Llan- arthney. Ymddengys ei fod yn cerdded yn nghyfeiriad ei gartref ar hyd y llinell, pan y daliwyd ef gan y gerbydres. Yr oedd pen y truan wedi ei wahanu oddiwrth ei gorff. Cynhaliwyd cyfarfod yn yr Amwythig ddydd Sadwrn, pryd y paaiwyrl gyda mwyafrif mawr fod awyddfeydd Bwrdd Canolog Addysg yn Nghymru i fod yn Nghaerdydd am y tair blynedd neaf. Rhoddwyd arddeall nad ydyw y pender- fyniad hwn i gael ei ystyried fel yn sicrhau mai y dref hono fydd cartref parhaol y swyddfeydd. Oherwydd fod gwarcheidwaid y tlodion yn Oldham wedi penderfynu atal y rhodd o haner point o gwrw a ganiateid i tua 30 o pdynion yn y tlotty yno, safodd yr oil ar streic, hyny yw, gadawodd y rhai a effeithid gan y cyfnewidiad y sefydliad, ond deallwn fod rhai obonynt wedi gwneyd cais am fyned i mewn eilwaith. Ar yr achlysur o rcddiad gwledd i aelodau cor Eglwys blwyfol Abertawe, nos jau, hys- bysodd y Parch Canon Smith fod Arch- esgob Caergaint wedi addaw dyfod igysegru Eglwys newydd St Mair; yr hyn gymer le Hydref 20fed. Mae tua 9,000p yn eisieu eto i gwblhau yr adeilad, ond diau y llwydda Canon Smith i'w casglu, gan nad yw yn un a gymer ei lwfrhau gan anhawsderau. Digwyddodd ffrwydrad yn ngwaith dur Ebbw Vale am bed war o'r gloch foreu ddydd Sadwrn, ond yn ffodusnid oedd un- rhyw ddynion yn agos, neu buasai y canlyniadau yn echrydus. Ymddengys i bibellau a gludent ddwfr dori, gyda'r canlyniad i'r dwfr redeg i'r hylif toddedig, yr hwn yn ebrwydd a ffrwydrodd, gan beri dychryn i'r rhai a weithient mewn rhanau ereill o'r gwaith. Yn ystod niwl trwchus yn y Bristol Channel, foreu Gwener, tarawodd yr ager- long Mareca,' tra ar ei thaith o Cork i Gasnewydd, yn erbyn y tir gerllaw St Govan's Head, Sir Benfro. Llwyddodd 13 o'r dwylaw i achub eu bywydau drwy fyned yn un o'r cychod. Adroddid fod chwech ereill ar goll. orid cafwyd hwy yn ddilynol. Mae y lie y digwyddodd y gwrthdarawiad tua deng milldir o Dinbych- y-Pysgod. Sibrydir fod Lloegf yn bwriadu atal cyn- llun y Gwyddelod i ddathlu gwrthryfel 1798 y flwyddyn hon yn y Werddon. Teimla rhai yn bryderns yn ei gylch, a heria y G wyddelod, fel arfer ond y tebyg- olrwydd yw y goddefir c-maint o ryddid a fydd o fewn terfynau heddwch a chym- edroldeb. Nid yw y newyn a fygythid amser yn ol wedi ymddangos eto yn y Werddon, ac yrnddengys nad oedd y dar- ogan ond dyfais i gael y llywodraeth i anfon cynorthwy dialw-am dano. Addawa yr awdurdodan gymhorth pan y bydd gwir eisieu. Croniclir ana Iwyddiant rhyfeddol dau frawd yn MhrifysJolion Caergrawnt a Rhydychain, sef A. J. Richards a D. J. Richards, Dynefor, Castellnedd, y rhai a dderbyniasant eu haddysg yn Ngholeg L'anymddyfri. Enillodd y blaenaf ysgolor- iaeth gwerth lOOp y flwyddyn yn Ngholeg Brasenose, Rhydychain, a'r ail ysgoloriaeth o gyffelyb werth yn Ngholeg y Drindod, Caergrawnt. Efeilliaid ydynt, ac y mae eu llwyddiant yn de&tyn llawenydd ymhlith eu cydnabod. Cawn i chwarelyddiaeth roddi ei throed i lawr am y waith gyntaf yn America tua diwedd y chwarter cyntaf o'r ganrif bresenol. Er iddi ddiagyn mewn gwlad estronol, yn nghanol anfaoteiaion, profwyd fod ynddi elfenau bywydol nad oeddynt i'w darostwng a'u llethu i ddifodiant tra y gallai'r Cymro trwy ei ddewrder a'i lafur ei hamddiffyn a'i dadblygu. Y mae y ffaith ei bod wedi gwneyd y,fath gynydd yn ystod y deng mlynedd ar hugain diweddaf yn brawf iddi er pan yn blentyn anwybyddu anhawsderau a gorchfygu rhwystrau. Er- byn heddyw cawn fod y gangen hon yn cael ei dadblygu mewn deg o wahanol dalaethau. Cysegrwyd eglwys newydd hardd yn Maesteg, Sir Forganwg, ddydd Mercher, y 19dg cyfiaol, gan Arglwydd Esgob Llandaf. Adeiladwyd yr eglwys i gyfarfod a'r angen a deimlid am eglwya arall yn y rhan hono o blwyf Llangynwyd mewn canlyniad i gynydd gwaith yr Eglwys. ac er cof am y ddiweddar Miss Olive Talbot, boneddiges a gysegrodd ei bywyd i wneyd daioui, a hael- ioni yr hon, fel y Miss Ta:bot bresenol, ydoedd yn ddiharebol. Gweinyddwyd y Cymun Bendigaid am wyth o'r gloch y boreu, ac am 11 aethpwyd ymlaen a'r gwas- anaeth cysegru, pryd y pregethwyd gan yr Hybatch Archddiacon Edmondes. Cafwyd gwasanaeth drachefn am saith yn yr hwyr, yn yr hwn y pregethwyd gan Reiihor Ox- wich, a chynhelid gwasanaethau bob nos am wythnos.

PESWCH, ANWYD, DIFFYC ANAUL. 13ic. y botel a-PE gan bob Druggist. HUGH DAVIES, Chemist, Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Cough Mixture Mr A. E. Evans, Post Office, Trelech, says: Many in this part say that they have never used anything equal to Davies's Cough Mixture for Cuugh and Bronchitis." Rev. E. W. Davies, Pentre, says, he has derived benefit as a public speaker, and that it is the popular cure for Influenza. D. Jenkins, Esq Mus.Bac., recommends it to singers. Dr Rains, M.D., Man. Chester, says :—" Extremely serviceable, giving great relief and comfort. Sweet as Honey, t Warms the Chest. Soothes the Throat. Relieves the Phlegm. Clears the Voice. One dose will relieve. One bottle will cure. See that the Trade Mark is on the wrapper.—Peawch. [ HUGH DAVIES, CHEMIST, I MACHYNLLETH.

PORTHMADOG. Nos Fercher, Ionawr 19eg, am wyth o'r gloch, cynhaliwyd cyngerdd da rhagorol yn y Neuadd Drefol, el w pa un oedd yn myned i'r Portmadoc Orchestral Society, pa rai oedd yn gwasanaethu ac yn cael eucynorth- wyo gan y canlynol Miss Lizzie Teify Davies, R.A.M.; Miss Lizzie Eames, Mri J. J. Thomas, J. Bryaot, A. Corrison, E. R Bonner Thomas, Bennett Williams, a'r Madog Glee Party. Y cyfeilydd ydoedd 11 Mr J. Charles McLean, organydd Capel Salem, Porthmadog. A ganlyn yw y rhag- len -Ovei-titi-e, 'Pique Dame,' y Gerddorfa; can, Gwlad y Bryniau,' Miss Eames; unawd ar y flute, Mr A. Corrison can, The Pomise of Life,' Miss Teify Davies- gorfu iddi ail ganu unawd ar y crwth, 'La fiile du Regiment,' Mr E. R. B. Thomas- gorfu iddo yntau ail chwareu can, When the tide comes in,' Mr J. J. Thomas unawd ar y 'cello, 'Serenata,' Mr B. Wil- liams denawd, Mr and Mrs Bell.' Miss Davies a Mr Bryant-rhaid oedd iddynt ail ganu; ove?-titre, I Esmetalda,' y Gerddorfa; can, Llongwr,' Miss Teify Davies can, Mr J. J. Thomas cydgan, 4 Now by day's,' v cor can, Queen of the earth,' Miss Eames can, 'The march of the boys,' Mr J. Bryant; unawd ar y flute, Mr Corrison can, 'For all eternity,' Miss Teify Davies- encoriwyd hi, a chanodd 10, peidiwch a dweyd wrth fy nghariad,' a gorfu iddi ail ganu hon drachefn march, I Majestical,' y Gerddorfa, pa rai i derfynu a chwareuasant yr Anthem Genedlaethol. Yn ol tystiolaeth amryw oedd yn bresenol, cafwyd cyngerdd da rhagorol o'r dechreu i'r diwedd. Yr oedd y neuadd yn Hawn ymhob cwr o honi, a chafwyd perffaith ddistawrwydd i gario y cyngerdd yinlaen yn Ilwyddianus.-Gestian- wr,

LLAN S A MLE r. MARWOLAETH. Drwg genym gofnodi marwolaeth Mrs James, Birchgrove. Y mae pawb o'i chydnabod yn teimlo fod mam yn Israel wedi cwympo. Yr oedd bob amser yn zelog dros ei hegwyddorion, yn enwedig felly ar ran ei Heglwys. Bydd y golled ar ei hoi yn fwyaf neillduol yn Egl wys fach Birchgrove. G weithiodd yn ddiwyd am flynyddau cyn bod sen am godi yr eglwys fach hardd bresenol. Pwy na sydd yn cofio am yr hen ysgoldy, a'r modd y bu yr ychydig P]glwyswyr ffyddlon y dyddiau hyny yn gweithio yn egniol dros eu Heglwys ac ymhlith y rhai hyny nid oedd neb yn fwy brwd na'r fam ymadawedig ? Mawr yn sicr fydd ei gwobr am hyn a'r lluaws o weithredoedd da y darfu iddi gyf- lawni er cysur i'w chymydogion a'i theulu. Claddwyd ei gweddillion marwol ddydd Gwener diweddaf. Cymerwyd rhan yn yr angladd gan y Parch John Williams, ticer Llansamlet, a'r Parch Griffith Thomas, Caerdydd. Y mae llawer heblaw yr ysgrif- enydd yn cydymdeimlo &'r ddau sydd yn sralaru ar ol eu mam, sef Mrs Stephens a'r Parch D. T. R. James, Mountain Ash. Y mae ein colled ni yn enill i Baradwye.— Llywarcli Hen.