Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Hide Articles List
4 articles on this Page
YN MHLITH YR ENWADAU.
News
Cite
Share
YN MHLITH YR ENWADAU. [GAN SYLWEDYDD. ] Gofynodd boneddiges i mi y dydd or blaen a oedd Abigail yn parbau yn fy ngwas- aeth, gan nad oedd wedi gweled cyfeiriad ati yn ddiweddar yn y LL AN Wel, y gwir yw, mae Abigail yn gwrtbwynebu i mi ddweyd gormod am dani, gan ei bod erbyn hyn yn teimloyn "cocfi yn y byd," a buasai yn gwisgo yn orwych pe caniatawn hyny. Wrth gwrs, yr wyf yn hoff o weled fy agwasanaethyddion yn gwisgo yn barchua, ond ni oddefaf ddim gwamalrwydd. Byddai yn werth i chwi ei chlywed yn canu mae ei Ilais peraidd yn treiddio drwy y ty yma, ac nid oes dim yn fy modd- hauyn fwy na chanu da. Mae rhywsibrwd wedi fy nghyraedd fod Mrs Humphreys ac Abigail wedi taro ar gariadon, ond nid wyf wedi clywed dim yn swyddogol. Os bydd y ddwy hyn yn priodi eto, bydd yn rhaid i minau wneyd rhywbeth; rhyw fywyd di- galon yw henlancydcflaeth, ac ofnaf, pe eynygiwn am law rhywuu, y byddwn yn rny hen ffasiwn gan y merched, ac y chwarddent am fy mhen. Mae yn flwyddyn naid yrwan, 300 yr wyf yn disgwyl y bydd i rywun neu gilydd anfon cynyg i mi. Rhaid m¡.n'd yn awr at fusnes arall.-Diolch fod Telegrams Trefnant yn iawn unwaith eto. Yr oeddwn wedi colli golwg ar yr anwyl loan Benddu er's amser maith, ond da genyf ei weled mor fyw ag erioed. Ni byddaf yn hir bellach cyn talu ymweliad ag ef a Raamws ddoniol. I Oddiwrth y Genedl gwelaf fod cymdeith- asau dirwestol a Radicalaidd yn gweithio y naill i ddwylaw y Hall. Dan y penawd Penygroes, ceir a ganlyn CYMDEITHAS OnIRU FYDD.—Ni raid i'r gymdeithas hon wrth air o ganmoliaeth; mae y ffaith fod goreuon ein hardal yn aelodau Elhoni ac yn cymeryd rhan flaenllaw yn ei gweifchred- iadau yn siarad drosti ei hun. Da iawn genym weled fod y rhai sydd wedi ymrestru gyda'r Temlwyr Da yn dyllfo i mewn i'r gymdeithas i hon hefyd. Cant lawer o addysg ac adloniant ynddi, gan fod yma yatafelloedd iymgomio, chwareu, a darllen." Yn ngwyneb y rhwyg a gymerodd le rhwng pleidwyr y Cymdeithasau Radical- aidd a Chymrll Fydd yn Nghasnewydd-ar- Wyag, mae yn lied gyfyng ar rai aelodau Radicalaidd, a theimla Mr Humphreys Owen mai gwell fyddai iddo fod yn an- mhleidiol o leiaf, dywed yr Herald Gym- raeg :—" Pan yn siarad yn Trallwm, noa Iau, gafidiai Mr Humphreys-Owen, A.S., am yr anghydwelediad oedd yn bodoli yn mysg yr aelodau Cymreig, a dywedai ei fod ef yn meddwl mai'r peth goreu allai ef a'i etholwyr wneyd oedd peidio cymeryd rhan gyda'r naill ochr na'r Mak, ond i ofalu fod y cymdeithasau Rhyddfrydig yn eu sir eu bunain yn cael eu gwneyd yn gryfion ac effeithioi." # Edliwia rhyw ysgriblydd o Lerpwl yn Seren Gymtit yr hyn a wnaed ar ran y Pab- yddion gan y gwahanol enwadau, ac os aarllenir yr isod gwelir paham y gwneir hyn. Mae yn blentynaidd i'r eithaf, ond nid yw ond yr hyn a ellid ddisgwyl:— ( Dydd Mawrth, cafwyd cynadledd a chy- farfod cyhoeddus i wrthdystio yn erbyn rhoddi arian y Llywodraeth i ddysgu Eg- lwyayddiaeth a Phabyddiaeth yn yr ysgol- ion dyddiol. Cwyna y naill a'r llall eu bod yn cael rhy fach o help y Llywodraeth at addysg, ac y mae y Pabyddion am uno a'r Eglwyswyr i ofyn am ychwaneg gan y Wainyddiaeth bresenol. Dyna y tal roddir gan y Pabyddion i Ymneillduwyr am flyn- yddoedd o frwydro am Ymreolaeth iddynt. Y gwirionedd ydyw, y maent yn cael Ilawer gormod yn barod i ddysgu credoau sectol. Y mae addysg y plant braidd yn hollol mewn rhanau helaeth o Loegr yn nwylaw yr Eglwyswyr a'r Pabyddion." Troa ei wep yn fwy yn fuan, pan weinyddir cyfiawn- der i ysgolion gwirfoddol. if. «- Teimla golygydd y Faner hefyd yn eiddigeddus gyda golwg ar hyn, canys dywed Dengys pob peth ei bod yn an- hebgorol angenrheidiol i garedigion addysg rydd ac anenwadol barhau yn effro. 08 oywir sibrwd y dyddiau hyn, bwriada Syr John Gorst (yr hwn sydd wedi cael lie Mr Acland yn y Cyngor Addysg) ddwyn mesur a rydd i'r parsoniaid yr hyn oil a geisiant, a hyny dan yr eagus na bydd y cytundeb a wnaethpwyd bum' mlynedd ar hugain yn ol yn cael ei anmharu yn y graddau lleiaf." Cofied atn y camwri a dderbyniodd yr ysgol- ion gwirfoddol oddiar law Mr Acland. Pechod rhai Ymneillduwyr yw anfon eu plant i ysgolion Eglwysig, fel y dengys yr apê1 canlynol at Yronpi llduwyr Cloff," a ymddengys yn y Tyst dwaenom am- nyw Ymneillduwyr cgwan nad ydynt erioed wedi agor eu llygaid ar y perygl o anfon eu plant i Ysgolion Eglwysig. Yn ardaloedd y chwareli yn y Gogledd, ac yn nhrefi y De, oeir nifer fawr ohonynt sydd heb unrhyw reswm ymddangosiadol yn rhoddi addysg eu plant yn ngofal dynion sydd yn dirmygu a chashau eu credo a'u hymddygiad. Nid ydym erioed wedi gallu deall y fath anghysondeb mewn manau lie y ceid Ysgolion Brytanaidd neu Fyrddol. Nid ydynt nac anwybodus na digydwybed, ond rhaid eu bod oil yn ddifater, a hyn sydd yn gwneyd y peth yn ddirgelwch i ni." Chwareu teg i'r rhieni hyn maent yn awyddus i'w plant dderbyn yr addysg oreu sydd bosibl, ac yn enwedig gael eu hyfforddi yn athrawiaetkau crefydd. # Yn y Goleuad, dadleua y Parch Daniel Rowlands, Bangor, o blaid addysg grefyddol yn ysgolion y Byrddau. Wele un dyfyniad o'i eiddo.—" Fe fyddai yn sarhad ar y Cymry, yn anad un pdbl ar wyneb y ddaear, i neb feddwl son wrthynt am werth y Beibl. lCId oes eisieu eu har- gyhoeddi o werth ei lenyddiaeth, na son am ei foesoldeb digyffelyb, na cheisio dangos rhagoriaeth y Person Mawr sydd yn Haul ei holl ffurfafen, ac yn oleuni holl fydoedd DllW. Mae y pethau hyn oil ganddynt yn eu genau ac yn eu calon,' yn cael eu cyd- nabod gan bawb, ac i fyrddiynau ohonynt yn fwy gwerthfawr na miloedd o aur ac arian.' Beth ydyw yr anhawsder, ynte, i ddysgu y Llyfr gwerthfaw hwn i'n plant yn yr ysgolion dyddiol ? Mae yn anodd gwybod. Nid yn unig nid oes yr un anhawsder ag y gellid am darawiad amrant ei fantoli a'r fantais a geid o ddysgu y Llyfr Sanctaidd i'n plant, ond rhaid i mi ddweyd nad ydwyf fi yn gallu gweled un anbawsder o gwbl. Ni raid ofni am funyd y meddyliai yr un athraw neu athrawes mewn ysgolion felly am ddysgu i'r plant eu golygiadau sectol eu hunain."
TELEGRAMS 0 DREFNANT.
News
Cite
Share
TELEGRAMS 0 DREFNANT. MR. GOLYGYDD,-Y mae ar ein meddwl amryw bynciau dyddorol y carem yn fawr ymgomio ychydig yn eu cylch, ond ni chaniata amser i ni ymddiddan ond ar un o honynt yn bresenol, sef y dull gwrthun o AIL-FEDYDDIO PLENTYN. Fel yr ydych yn cofio boreu dydd Sadwrn, yr 2il o Fawrth, 1895, ganwyd plentyn yn y byd llenyddol o'r enw St. David's Weekly,' a iaith pawb a'i gwelsant yn ei fabandod cyntaf oedd, ei fod yn ymddangos yn blentyu iachus ddigon, ac yn ol pob tebyg- olrwydd y byddai dyfodol addawol o'i flaen. Tra yn ceisio galw ein sylw i'w gynorth- wyo, a rhoddi croesawiad myuwesog iddo i'n cartrefleoedd, dywedodd ei feichniafon iddynt ddewis yr enw uchod heb unrhyw betrusder. Anturiwn ddweyd, meddent, yn y perygl o ymddangos yn hunan-ddoeth na wnai yr nn teit] arall y tro, gan mai plentyn arbenig at wasanaeth Cymru ydoedd. Dywedasant yn mhellach y byddai iddynt wneuthur eu goreu glas i'w byfforddi a'i hyrwyddo i gerdded yn ngbamrau ei hen daid o Ty Ddewi ac o rail hyny, ni allasent osod amgenach gwrthddrych o'i flaen i'w efelychu. Pa fodd byuag, fel llawer plentyn arall o'i flaen, dangosodd yn hynod foreu fod ynddo duedd gref i ganlyn bywyd crwydredig ac afradlon. Erbyn heddyw, ymddengys ei fod wedi ymgartrefu oddigerthambell wib- daith yn ngwlad y mwg—cymydogaeth Manchester. Hyn, mae'n debyg a barodd i'w feichniafon y dydd o'r blaen genfigenu wrtho a'i ail-fedyddio. Adnabyddir ef yn bresenol wrth yr enw The Northern Churchman,' ond gosodir yr hen enw hefyd odditanodd mewn Ilythyrenau llawer llai eu maint, er mwyn dangos a phrofi o bosibl mai yr un ydyw. Gan i'r fath beth gymeryd lie cyn iddo gyraedd pen ei flwydd, pwy wyr na welir ef eto cyn yr a. y flwyddyn hon heiblo yn gorfod myned o dan yr un oruchwyliaeth, a chael ei alw The Highlander,' neu, The North Pole,' neu rhyw enw arall cyffelyb. Terfynwn trwy ddymuno pob llwyddiant i'h hen gyfaill, ei Olygydd y mae yn haeddu pob cefnogaeth yn ei anturiaeth newydd dan sylw. Ni fagodd Cymru yr un mab mwy ymroddgar i weithredoedd da, na'r un mwy diymhongar. Maddeued i ni am ein bod yn methu cydolygu ag ef yn nghvlch newidiad y teitl.—A ganlyn a dderbyn- iwyd o ddinas henafol LLANELWY. Yr Arglwydd Esgob.-Bwriada y Gwir Barchedig Arglwydd Esgob Llanelwy dreulio ychydig ddyddiau yn Lisbon yn fuan. Nid hysbysiad swyddogol yw hwn, cofiwch. CEFN. Air. R. W. Williams Wyrrn Yr oedd yn dda gan ein calon ddeall fod Mr R. W. Williams Wynn, Plas-yn-cefn, wedi cael ei ethol yn un o bedwar i gynrychioli Esgob- aeth Llanelwy yn Nhy y Lleygwyr.. Enwau y tri arall ydynt, Mr P. P. Pennant, Nantllys, boneddwr a'i holl galon yn mhob gwaith perthynol i'r Eglwys, Mr J. Eldon Bankes, a Iarll Powys. HENLLAN. Gyngerdd. Prydnawn a noa Wener, ynghyd a nos Sadwrn diweddaf, cynhaliwyd cyngerdd llwyddianus iawn yn Ysgol y Bwrdd. Llywyddwyd yn y prydnawn gan Mr Mellard, Maer Dinbych. Cafwyd cyn- ulliad da, ac aeth y plant drwy eu hamryw- iol ddarnau yn rhagorol. Cyn ymwahanu, yn absenoldeb y Rheithor. dychwelodd y Parch Canon Lewis, Rheithor Trefnant, bleidlais o ddiolchgarwch i'r Maer am ddyfod yno i lywyddu y cyfarfod. Ar hyn cododd Mr Mellard, a dywedodd fod yn bleser ganddo ef weled y plant yn myned trwy eu gwaith mor 11 wyddianus. Teilyngai Mr Jones, yr ysgolfeistr,a'i briod glod arbenig am eu trafferth a'u diwyd- rwydd gyda'r plant. Hyderai y byddai iddynt yn awr yn eu mebyd diofal a di- bryder werthfawrogi eu braint, ac y gwelsid hwy rhyw ddydd yn llenwi swyddau pwyslg mewn cymdeithas, gan adlewyrchu anrhydedd ar ben eu hen athrawon a'r fangre lie cawsant eu magu. Gwelai yn eu plith un foneddiges, yr hon nas gallasai hebgor ei henwi, sef Mrs Mainwaring, Galltfaenan, yr hon sydd bob amser yn flaenllaw a haelionus tuag at bob achos da. Yn yr hwyr, llywyddwyd y cyngerdd gan y Rheithor, a chafwyd cynulliadau orlavvn y ddwy uoson. Yr oedd yr elw i fyned tuag at brynu offeryn cerdd at wasanaeth yr yegol. RHUDDLAN. Dirwest. Dydd Sul, y 26ain cynfisol, traddodwyd pregethau gan y Ficer, a'r Parch J. Hamer Lewis, yn Eglwys y plwyf ar ran Cymdeithas Ddirwestol yr Eglwys, a rhoddwyd rhan^o'r offrwm tuag at drysorfa y gymdeithas. Band of Hope.—Nos Ian ganlynol, cyn- haliwyd cyfarfod mewn cysylltiad a'r Band of Hope yn yr Ysgol Genedlaethol, o dan lywyddiaeth y Ficer, pryd y cafwyd anerchiad dyddorol a tharawiadol gan y Parch J. Hamer Lewis. Yn ystod y cyfar- fod, dadganodd y plant amryw o ganeuon swynol o dan arweiniad Mr Edward Evans, yr hwn a gymer ddyddordeb neilldaol ynddynt. DINBYCH. Gyngerdd. Nos Fawrth, yr 28ain cynfisol, rhoddodd Mr Alien, organydd yr Eglwys Seisnig,ei gyngerdd blynyddol yn y Drill Hall. Cyrchodd cantorion enwog o bell ac agos, ond rhywsut neu gilydd nid oedd y cynulliad yr hyn a ddymunem. Organ a violin recital. -Prydnawn dydd Mercher, y 29ain cynfisol, rhoddwyd organ a violin recital' gan Mr Allen a Mr Lawson yn Eglwys St. Dewi. Daeth nifer luosog ynghyd. Chwareuasant yr Inter-mezzo' Masgagni, a' r' Funeral March' (pianoforte sonata, op. 35), Chopin yn fendigedig. TREFNANT. Yr Ysgol Genedlaethol.- Y mae Llyw. odraethwyr Ysgol Genedlaethol y lie uend newydd dderbyn hysbysiad oddiwrth y Bwrdd Addysg, i'r perwyl y bydd iddynt ei rhyddhau rhag cael ei haroli y flwyddyn hon. Telegram o ddiolchgaritich-Yr ydym yn cyflwyno ein diolchgarwch gwresocaf i Sylwedydd am roddi i ni grynodeb o gynyrchion y Wasg Ridic-alaidci mewn cysylltiad a'r cyfarfod a gynhaliwyd yn ddiweddar yn Nghasnewydd-nr-Wysg. Rhyw ddarlun digon hagr a dynii g mddynt o anmhoblogrwydd y 'Federation,' ond gan eu bod yn unfrydol yn eu barn, mae yn rhaid i ni gredu ei fod yn un cywir a gwitioneddol. Son am undeb a chyd- weithrediad wir, tra y mae presenoldeb y rhai a gymerant arnynt fod yn arweinwyr y genedl, megis cynifer o ffagodau yn tanio fel trydan pob cyfarfod a gynhelir gan- ddynt, nes gyru y gynulleidfa i ymddwyn yn debycach i anwariaid a gwallgofiaid nac i ddim arall. Dywedasom lawer gwaith y ceid gweled mai hunanoldeb a hunanles oedd wrth wraidd eu brwdfrydedd twyllodrus, ac erbyn h-tddyw mae eu haelodau mwyaf blaenllaw wedi gorfod cyfaddef hyny. Pe buasent yn feddianol ar duedd hnnanymwadol, ac yn gwybod trwy brofiad am hunan-aberthiad. buasai genym rhyw radd o obaith iddynt wneuthur rhyw gymaint o ddaiolli yn eu dydd a'u cenedlaeth. Ymgalonogwn, mae dyfodol disglaer o flaen y lweinydd- iaeth bresanol, ac os cyflawna ei dyled- swydd yn flyddlon, bydd llawer tro ar fyd cyu y gerfodir iddi roddi yr awenau llywodraetbol i fyny i ddwylaw dinystriol Radicaliaeth. IOAN BENDDU.
[No title]
News
Cite
Share
———— » All kind of Church printing done on the shortest notice at the LLAN office, 1 and 2, St. Mary Street, Carmarthen. Estimates free.
Advertising
Advertising
Cite
Share
CHURCH PRINTING. THE CLERGY before giving their Orders for; CHURCH PRINT- ING are respectfully requested to write to THE "LLAN" OFFICES, 1 & 2, St. Mary Street, CARMARTHEN, For Prices of every discription of Printing. ALL WORK EXECUTED IN FIRST-CLASS STYLE, AND AT MODERATE PRICES. A SPLENDID ASSORTMENT OF It EW TYPB IN STOCK, ALL OBDERS SENT CARRIAGE Posters for BazaarS' Concerts &> Churell. Festivals. executed on the Shortest Notice, also Clothing and ulub Oards, and Oollection Cards PROGRAMMES AND TICKETS rOJ CONCERTS MOURNING CARDS A SPECIALI11, SUNDAY SCHOOL REGISTERS- I 'J A TRIAL SOLICITED. ALL ORDERS TO BE SENT TO THE MANAGER, LLAN OFFICES, 1 & 2, ST. MARY STItOTf CARMARTHEN 1