Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Hide Articles List
7 articles on this Page
HYN A'R LLALL.
News
Cite
Share
HYN A'R LLALL. [GAN CYFEILIOG.] Y DIWEBDAR OLYGYDD A'R NEWYDD. Goddefer i ninau yn y golofn hon dalu teyrnged fechan o barch a diolch i'r diweddar a'r hynaws Olygydd am y gwaith da a gafwyd ganddo yn ystod tymor ei olygyddiaeth. Deallwn iddo aberthu cryn lawer er mwyn yr Eglwys tra y bu wrth y Ilyw, a thra yr oedd hithau yn morio ynghanol creigiau'r Dadgysylltiad. Nid sedd esmwyth ydyw ciddo golygydd papyr newydd. Gwaith hawdd iawn ydyw rhoddi tramgwydd, o herwydd y mae pawb o hoDom yn meddwl cryn lawer o'i gynj rch ei hun, ac yn myn'd i ffromi yn union os teflir ef i'r fasged, neu os y defnyddir y 1 Siswm dipyn yn drwm. Wrth ffarwelio a'r hen, goddefer i ni ar yr un pryd longyfarch y newydd yn galonog, a dymuno iddo rwydd :hynf Gobeithiwn y cawn oil, yn ohebwyr ac yn ddarllen- wyr, fod yr un mor ffyddlon iddo ef ag i'r hen. Ein n6d fyddo gwneyd y LLAN yn wir deilwng o'r Eglwys, ac yn rhagor- ach papyr newydd na'r un arall yn N ghymru. Da genym ei weled o ran argraff a phapyr wedi gwella yn ddi- weddar. Y mae cylchrediad papyr newydd yn ymaaibynu bron cymaint ar ei wedd allanol ag ydyw ar ei gynwysiad mewnol. r 'YR EMYNIADUR.' Rhoddwyd yn ein llaw y dydd o'r blaen gopi o Adran yr Ysgol Sul o'r 'Emyniadur,' ac yn sicr y mae yn lyfryn bychan destlus. Y mae o ran yr argraff- waith a'r rhwym-waith yn bob peth ag y gellid dymuno iddo fod. Cynwysa oddeutu cant o emynau addas iawn i'w eanu yn yr Ysgol Sul, ac y mae ynddo donau da ar gyfer pob un o honynt. Rhoddir i ni yn ei ddechreu wasanaeth byr a chyfaddas i'w arfer ar ddechreu a diwedd yr ysgol. Dyma ni bellach wedi cael dwy ysgub flaenffrwyth o'r Emyn- iadur,' sef carplau Nadol.ig a'r Ilyfryn < bychan hwn, ac os bydd yr Emyniadur' ei hun, pan wel oleuni dydd, cystal a'r t blaenffrwythau, sicr genym y bydd yfl* boblogaridd. YR "HAUL." Gobeithiwn nad oesdiffyg aryr Ilaul. Gobeitbiem ei weled yn esgyn i fyny yi ffurfafen yr Eglwys gyda dechreu'r flwyddyn newydd yn ddisgleiriach nag erioed, ond nid ydyw ein gobaith wedi tori allan yn fwynhad hyd yn hyn. Itbaid i ni gyfaddef ein bod wedi bod yn y plwyf hwn dipyn yn oeraidd o ran ein cefnogaeth mewn amser a basiodd, and dywedir wrthym fod yna ddiwygiad i fod eleni. Cawsom y fraint o ysgrifenu ( ychycftg i'w golofnau flynyddau yn ol, ac yr ydys yn gobeithio os cawn iechyd a hamdden, ail-afael yn ein hysgrif-bin y flwyddynhon. v HIRLAS." Rhyw bythefnos yn ol ymddangosodd Hythyr yn y LLAN gyda'r ffagenw I flirlas' wrtho. Darllenasom ef, ond amheuera wrth wneyd hyny ai y gwir < Ifirlas,'sef y Canghellydd Silvan Evans, oedd ei awdwr, ac eto wrth ganfod ei fod ar yr Iaith Gymraeg, sef pwnc ag y mae ef mor byddysg ag ef, tybiem nad oedd He i amheuaeth. Modd bynag, y dydd o'r blaen, talasom ymweliad a'n hen gymydog, a symudwyd ein amheuaeth ar unwalth. Synai ef a gofidiai fod neb wedi bod mor feiddgar a defnyddio ei enw, a synem ninau hefyd. Os mewn anwybodaeth y gwnaed hyny yr oedd yr adwyrodaeth yn anesgusodol, o herwydd dylai pob un ag sydd yn honi rhyw gymaint o wybodaefih am Gymru a Chyraraeg, wybod nad oes ond un Z5 < riirias, sefy CangheHydd Silvan Evans o Lanwrin, un o lenorion a dysgedigion mwyaf adnabyddusnid yn unig Cymru, ond hefyd Ewrop. Y mae rhyw yafa ar rai wrth ysgrifenu i'r wasg i defnyddio enwau gwyr enwog ein gwlad. Diffyg synwyr da a b'ar hyny, a diffyg gonest- rwydd hefyd, Ychydig amser yn ol gwelsom frawd yn y LLAN yn ceisio • esgyn bryn enwogrwydd ar ysgwyddau Nicander.' Dylasai y gwr hwnw wybod nad oedd ond un 'Nicander,' megis nad oes ond un 'Hirlas.' Gadawer i'r enwogion gael eu heiddo eu hunain.
NODIADAU GLANAU'R OGWEN.:
News
Cite
Share
NODIADAU GLANAU'R OGWEN. [GAN PHILOS.] MARWOLAETH ORGANYDD LLANDEGAI. —Fel y gwyr y darllenydd fy mod wedi crybwyll yn y golofn hon am waeledd organydd ieuanc Llandegai, sef Mr Evan Williams, Tanygraig; erbyn hyn y mae genyf i gofnodi (er chwithdod a gofid ei gydnabod) am ei farwolaeth, yr hyn a t,Y gymeroddle oddentu pedwar o'r gloch boreu Sadwrn diwsddaf yn nghanol ei ddefinyddioldeb a'i zel pan yn yr oedran cynar o 25 mlwydd. Dioddefodd gystudd maith a thra phoenus yn dawel a dirwgnach. Cyflawnodd ei swydd fel organydd yn ffyddlon a difwlch, ac nid rhyfedd fod ganddo gylch mor eang o gyfeillion, oblegid yr oedd yn un o'r rhai hyny y dywedir am danynt Yr hon a allodd efe a'i gwnaeth.' Efe hefyd ydoedd ysgrifenydd cangen Llandegai o'r Gymdeithas Gyfansoddiadol. Cyd- ymdeimlir yn fawr a'r teulu yn eu trallod blin, a mawr hyderir y bydd i'r Hwn sydd ag awdurdod ganddo i gymeryd 3maith yr hyn y mae wedi gwel'd yn dda ei roddi, sychu yr lin modd y dagrau heilltion orchuddiant ruddiau y cylch eang y bu ein cyfaill ieuanc yn troi ynddo, a rhoi yn ei le un arall o gyffelyb ysbryd a zêl i lanw y gagendor yn Seion. RHIAI^TWCH YN MKTHESDA.—Y mae y Bethesdiaid yn bynod am eu brwdfryd- edd ynglyn a phob symudiad fyddo o fewn eu cylch. Prydnawn Sadwrn caed engrainc o hyn ynglyn a gosodiad careg sylfaen yr Ysgol Ganolraddol a godir yno. Cyflawnwyd y seremoni gan Arglmyddes Penrhvn yn ngwydd amryw urddasolion a blaenorwyr yr ardal. Gobeithiaf y bydd i'r zel barhau, mal y byddo lies a bendith yn deilliaw mewn ystyr addysgol, onide, gwell fuasai hebddi, a dilyn yr hen drefn heb gost na thrafferth i'r treth- dalwyr. EIN HYSGOLION SUL.-Y mae rhyw sibrwd wedi cyraedd fy nghlustiau fod yn mwriad rhywrai at lan yr Ogwen yma gynyg fod i holl Ysgolion Sul Eglwysi Llandegai a Llanllechid ymuno am wib- #flaith yn ystod yr haf i Eton Park, Caer- lleon, lie y triga y Due o Westminster. Nis gallaf roddi fyngair y naill ffordd* na'r Ilail, ond credaf nad yw'n drosedd dwyn y peth i'r amlwg. Y DEOH LEwIsDeall wyf fod y Tra Pharchedig Ddeon Lewis (Bangor) ar orchymyn ei feddyg, wedi 0 gadael Arcachnon am Biarritz, yn mha Ie y bydd iddo aros hyd y Gwanwyn. "Y LLAN" A'l CHEPNOGWYR.—Addew- ais dro yn ol y buaswn yn rhoddi rhestr o'i chefnogwyr hyd lanau'r Ogwen yma. Bydded hysbys nad wyf wedi rhoddi i fyny y gorchwyl, gan y bydd genyf restr gyflawn un o'r dyddiau nesar.
.RHEILFFORDD Y WYDDFA.
News
Cite
Share
RHEILFFORDD Y WYDDFA. Tua haner awr wedi deg boreu Iau darfti i'r tren cyflawn cyntaf adael gorsaf Llanberis, yn cynwys rhai teithwyr cysylltiedig a'r mudiad, ac agerodd ei ffordd i fyny'n raddol nes cyraedd y top, yr hyn a wnaeth yn berffaith ddyogel mewn awr o amser. Ar ol aros ar y pen am rhyw ugain munyd dychwelodd y tren i Lauberis yn yrun amser. Mae. yr holl weithiau yn awr wedi eu ewblhau gyda'r eithriad o'r fencing a'r signals. Yr oedd y tren aeth i fyny yn gynwysedig o'r peiriant a dwy gerbydres, y rhai a allent gario tua chant a deg o bersonau. Yr oedd pob- peth yn gweithio'n esmwyth, heb yr anffawd na'r diffyg lleiaf. Disgwylir v n byddis yn alluog i wneyd y daith i ben y Wyddfa yn hawdd mewn oddeutu awr ond deng munyd os nad liai. Nid agorir y llinell i'r cyhoedd yn bresenol. eithr meddylir y bydd i amryw drenau rhad gael eu rhedeg ar wyliau y Pasg. Calling Cards, Invitation Cards, Toast List and Menu Cards, Small Programmes and Tickets printed with neatness and despatch at the LLAN office, 1 and 2, St Mary Street, Carmarthen.
LLWYDDIANT ELLDEYRN.
News
Cite
Share
LLWYDDIANT ELLDEYRN. Yn ychwanegol at yr ugeiniau wobrwyon a enillwyd o dro i dro gan Elldeyrn, golygydd ColofnFarddol y LLAN, da genym hysbysu ei fod wedi enill cadair eto yn Mhorthdinorwig, mewn eisteddfod a gyn- haliwyd y Nadolig. Ymlaen yr elo y bardd dibafal hwn yn ei gwrs llwyddiauus.
GOLYGYDD ANNIBYNOL.
News
Cite
Share
GOLYGYDD ANNIBYNOL. Yn ddiweddar, darfu i olygydd a ystyriai y cyflogal1 a ofynid gan ei gysodwyr yn afresymol, anfon ymaith ei holl ddwylaw, gan benderfynu gwneyd y gwaith ei hun rhagllaw. Efe a ddywed :— mEwN CANlyniAd i'a CyFloSau aFaesyMol A hawLhT gyn à cSSodWyr; yR SdYni, weDi PandErfyNu gOsoD y ILytHÂRenau em Hu-Naiii, Ac Er Na dDaMu I ni ErioEd "DDyagu y buSnas,, NiD yd^M yN gweLep ILAwEr 0 aNhuwSdør AN Y gelFydD^d
Archddiaconiaeth Caerfyrddin
News
Cite
Share
Archddiaconiaeth Caerfyrddin PENODIAD Y PARCH SHADRA.CH PRYCE, M.A. Mae Esgob Ty Ddewi wedi penodi y Parch Shadrach Pryce, M.A., ficer Llaufihangel-Aberbythych, yn Archddiacon Caerfyrddin, yn lie y diweddar Archddiacon James. Brodor o Ddolgellau yw yr Arch- ddiacon newydd, a derbyniodd ei addysg yn Ngholeg y Frenhines, Caegrawnt, lie y graddiodd yn B.A. yn 1858, acyn M.A yn 1867. Urddwyd ef yn ddiacon yn 1859 a yn offeiriad yn 1860 gan ddiweddar Esgob Bangor. Ei guradiaeth gyntaf ydoedd Dolgellau, lie hefyd y bu yn brifathraw yr Ysgol Ramadegol o 1859 hyd 1864, pan ddyrchafwyd ef i reithoriaeth Ysbytty, Sir Ddinbych. Yn 1867, penodwyd ef yn un o arholwyr Ysgolion ei Mawrhydi, yr hon swydd a ddaliodd hyd 1894, pan benodwyd ef i ficeriaeth Llanfihangel- Aberbythych. Mae hefyd yn un o gaplaniaid arholiadol Esgob Ty Ddewi.
BETHESDA.
News
Cite
Share
BETHESDA. [OBDIWRTH ASA.] GLANOGWEN.—Prydnawn Sul diweddaf. ymgynuHodd dwy Ysgol Sul at eu gilydd i'r dyben o gael gweled pa gymaint o ddyddordeb y mae'r ysgolion yn gymeryd o'r benod, sef yr lleg o'r Hebreaid, fel maes Ilafur. Da genyf genyf ddweyd fod nifer dda wedi dyfod ynghyd, ac hefyd fod yr arholwr, Parch Canon Morgan, wedi cael ei fawr foddhau. Eto y mae genym le i wella, a gobeithio y bydd ini wneyd ein goreu, fel y byddwn yn barod yn ein hatebion yn ogystal ac mewn adroddiad allan ar dafod-leferydd. Llanwyd y swydd o arolygwr, yn absenoldeb Mr W. Twigge Ellis, cyfreithiwr, o herwydd ei waeledd, gan Mr Benjamin Thomas, Brynllwyd (warden), a rhoddodd anogaeth gref ar i bobl ieuainc wneyd pob ymdrech gyda'r maes llafur. CANU CAMLAU.-Nos Iau, y 9fed cyfisol, cynhaliwyd cyfarfod i ganu carolau yn ysgoldy'r Gerlan, dan Iywyddiaeth y Parch Canon Morgan, ficer. Yr oedd raerlen fel v canlyn Ton gyffredinol, emyn 326, carol, Clywch lais ac uchel lef,' Gerlan carol, Nazareth.' Miss Hughes, Glanog- wen carol, Ar dymor gauaf,' Glanogwen; oarol, 0 boed en henaia heddvw,' Llan- llechid carol, Mr J. R. Williams a'i barti, Gerlan; carol, 'Cyd¡¡aned (ly ioliaeth,' Glanogwen carol, Daeth blwyd lyti eto i ben,' Llanllechid carol, Clywyd canu yn y meusydd,' Glanogwen carol, Seren Bethlehem,' Mr Hugh Williams a'l barti carol, Eich penau byrth,' Glanogwen carol, Hosana dyma'r dydd,' Llanllechid carol, Ar ol y codwm, Adda,' Glanogwen carol, Cenwoh am y per newyddion,' Llanlleuhid carol, Dyma destyn can angylion,' Gerlan. Clywais fod y cyfarfod wedi troi allan yn dda neillduol yn mhob ystyr, ae fod clod yn ddyledus i Mr Hugh Williams a'i feyd-gynorthwywyr am eu di- wydrwydd a'r meddwl hwnw o gael cyfarfod o'r nodiwedd hwn yn y lie uchod. Gobeithio y ceir llawer cyffelyb, ac mai myned ar gynydd wnaiff yr achos yn y lIe uchod. MAGIC LANTERN.—Yn Ysgoldy Glan- ogwen, nos Wener, y lOfed cyfisol, cafwyd eyfarfod dyddorol a chartrefol iawn trwy i Mr Richard Hughes, is-athraw Glanogwen, ddangos darluniau o'r gymydogaeth hon ynghyd a phentref Bethesda, a'r brif heol yn rhanau, a chafwyd hwyl anghyffredin wrth ganfod hwn a'r llall ag oeddym yn bur adnabyddus a hwynt. Hefyd, dyddordeb nid byohan oedd .gweled rhanau o chwarel fawr y Penrhyn, a'r gweithwyr gyda'u gorchwyl yn tori y ceryg, eu hollti, a'u naddu, a liawer o honynt ag oeddym yn adnabyddus a. hwynt. Cawsom noson ddifyrus iawn. Yr oedd y darluniau hyn o waith Mr Hughes ei hun. Ymddiriedwyd llywyddiaeth ac arweiniad y cyfarfod i'r wardeniaid, Mri B. Thomas ac R. Morris, a gwnaeth y ddau foneddwr eu rhan yn rhagorol. Cafwyd cynulliad da, ac elw da. Perthyna y cynllun o'r cyfarfod i gor yr Eglwys, ac iddynt hwy yr elai yr elw. GWAELEDD.—Mae yn wir ddrwg genyf gofnodi am waeledd Mr John Parry, cloch- ydd y lie hwn, yr hwn sydd yn analluog i gyflawni ei swydd er's rhai wythnosau, ac y mae ei le rhywfodd yn rhyfedd wrth weled yr hen wr yn absenol oddiwrth ei waith yn yr eglwys. Eiddunwn o'n calon iddo ad- feriad buan i'w gynetinol iechyd. AT" PHILos.Parthed Eglwyswyr St. Ann's, mae yn ddrwg genyf eich hysbysu nad oes yn eu plith ar hyn o bryd ddos- barthwr i'r LLAN er's oddeutu mis eto, gallaf eich sicrhau fod amryw o Eglwyswyr St. Ann's yn ei dderbyn yn wythnosol oddi- wrth Mr J. F. Williams, llyfrwerthydd, Bethesda, ac nid oes amhenaeth genyf na bydd ymhlith Eglwyswyr St. Ann's ddns- barfchwr yn hwyr neu hwyracb. Hefyd, yr wyf yn hysbysu Philos gyda Hawenydd « sicrwydd y bydd yma ohebydd, yr hwn sydd yn gallu dal cysylltiad a. Glanogwen yl: ogystal a St. Ann's, ac y bydd iddo gymer- yd y ddau le ar ei law. Bydd hyn yn well- iant ar ran y LLAN, yn ol fy marn i. GOSOD CARHG SYLFAEN.—Dydd Sadwrn diweddaf ydoedd y diwrnod bythgofi^dwy, sef Ionawr lleg, i roddi i lawrgareg sylfaen Ysgol Ganolraddol Bethesda-fawr yn Arfoii. Yr oedd y horeu yn drymaidd, ond cyn gynted ag y cododd brenin y dydd megis o'i wely ymlidiodd y tywylhvch o oltfg y dydd, a fflachiodd ei belydrau pureiddiol nes lloni pawb a phobpeth. Yr oedd paro- toadau yn cael eu gwneyd yn rhwyddach a chyflymaoh, fel ag yr oedd pobpeth yn myned yn ei flaen wrth fodd calon pawb, Trefniant yr orymdaith, pa un oedd wodi ei threfnu a'i thynu aUan gan Mr Benjamin Thomas, Brynllwyd, oedd fel y caulyti (1) Seiniol Freiuiol y Penrhyn, (2) athrawoo ac ysgoll-ieiaion vr Ysgol Ganolraddol, (3) y llywodraethwyr, gwahoddedigion, tan- ysgrifwyr o lOp ac uchod, (4) Ilthrawon, Ysgolion Elfenol â'u dobbarthiadau hynaf, (5) clerigwyr a gweinidogillu, (6) swyddog- ion y gwahanol Eglwysi, (7; CJugor Dinesig Bethesda, (8) pwyllgorau yr Ysgoliou Elfenol, (9v) Cyfrinfa yr Odycdion, (10) y Gymdeithas Gyfeillgar UndbuI, (11) y cyhoedd. Fel hyn arweiniwyd Arglwydd ac Arglwyddes y Penrhyn trwy brif heol Bethesda, ac i fyny i Coetmor Mount, gal1 gyraedd llanerch yr ysgol erbyn 2.30. Wedi cyraedd yno, aethpwyd ymlaen fel y canlyn :-Anerchiad gan y llywydd, Mr J). Pritchard; anrhegu y wir Anrhydeddua Arglwyddes Penrhyn ar ran y liywodraeth- ( wyr a trowel arian offrytnu gweddi gao y Parch W. Morgans, B.A., ficer St. Ann's J gosod i lawr y gareg sylfaen.; pleidlais « ddiolchgarwch i Arglwyddes y Penrhyn y Parch W. Morgan, B.A., Mr W-» Rathbone, a Mr D. P. Williams, cadeirydd <. y Llywodraethwyr Sirol; pleidlais o ddiolch- garwch i Arglwydd y Penrhyn gan y Parcbo T. Hughes a T. Roberts, a Mr Issard Davies pleidlais o ddiolohgarwch i'r Mrt W. Rathbone, H. Tate, ieu., T. Gen, ie«-» ac E. A. Young gan Mr George Brymer* | Mr John Jones, a'r Prifathraw Reicbek 1 G weithredwyd fel cyfieithydd gan y Parch 4 John Owen, B.A. Gallwn ddweyd fod Y trefniadau ymhob dull a modd wedi ea cario ymlaen yn dda neillduol, yn ngwydd miloedd o edrychwyr, Gobeithio y bydd S symudiad er budd nid yn uuig i'r lie bach j hwn, ond i Gymru yn neillduol. ] oeddwn mewn safle, fel mae yn ddrwg j genyf ddweyd, i allu clywed yr un o'r doniau areithyddol; trwy hyn, gadawafyØ | llonydd iddynt. j GLANRHYD-IDWAL.—Nos Sul diweddaf ynghyd a'r Sul blaenorol, cafodd ein cyfei^ ion Eglwysig ag sydd yn mynychu yr| eglwys hon fraint fawr iawn trwy i barti ° corau canlynol fyned yno i'w cynorthwyo I ganu carolau, sof Glanogwen, Llanllechidj j a St. Ann's, a da genyf allu hysbysu dar- llenwyr y LLAN fod yr eglwys fach bryd. ferth hon yn llawn o addolwyr, a phawb wrth eu bodd yno. Y mae gweithred a'r n. _t.. __40h natur yma yn werta ei hedmygu wrtlJ feddwl eu bod wedi myned yr holl ff;)rd ar nos Sul i ganol mynyddoedd megis ill gynorthwyo eu brodyr ag sydd mor uuig y He hwn. Hefyd, da oedd genyf glywe fed yr hen frawd, Mr Richard RobertMfl wedi pregethu yn dda neillduol. Ein dyv?| muniad ydyw iddo gael nerth i fynedi!| ymlaen. MARWOLAETH SYDYN.—Taflwyd y >!J ydogaeth hon i fraw a dychryn foreu dyd^i^ Llun, o herwydd marwolaeth y Parol* Griffith Roberts, gweinidog gyda'r Trefo* yddion Calfinaidd yn Carneddi. Yr oedd gair da iddo gan bawb, i yn neillduol w bugail. Cymerodd ei angladd le prydnaWf* M dydd Mercher. .-y Fe ofynodd ysgolfeistres i eneth fechaO 4 Wyddelig a wnai hi ddarlunio ynys. 1 siwr, ma'am,' atebodd hithau lie ydyv nas gellwch ddyfod o hono h^b gweh.' i J