Y Llan

<Y LL AIT. PUBLISHED EVERY WEDNESDAY. SCALE OF O:E .VTJ'Vo i FOR 1 PREPAID ADYEKTISEMSSTS WEDNESDAY MORNING is the latest time for receiving advertisements for insertion in the current number. I ——:o: — SPECIAL PREPAID CLASS. — No. One In- Three In-j Six I11- of Words. sertion sertions. sertions. s. d, s. d. s. d 20 0 i) 1 (5 2 3 30 1 1 .2 2/3 3 40 1 5 2 10 4 3 50 1 9 3 6 5 3 Pob 10 gair ychwaneg 0 4 0 S 1 0 These Charges apply to the class of Advertisement enumerated below, and are strictly confined to those PAID FOR PREVIOUS TO INSERTION; if placed to account, Scale price will be charged. Situations "Wanted or Vacant. Houses, &c.. to be Let or Sold. Apartments Wanted or to Let Articles Lost or Found. Miscellaneous Wants WANTED. ,VVAVW^V\VVV(\VVm'VVW» TITLE Wanted, by a Graduate of Dar- ham University. Diocese of Bangor preferred.—Apply, 'Alpha,' LLAN Office. 123p-132 WANTED Immediately, Curate, Priest, musical, bilingual, for Llanfaes and Penmon, Atiglesey. -Apply, Vicar. 329-130 PRIEST'S WIFE has 500 new SUR- PLICES. BOY'S' from 30s MEN'S from 6s PRIESTS' from 78 Gd. Tailor- made Cassocks, black, violet, red, blue, from 9s to 20s. Stoles, from 5s 6d. to 50s. Bags from 53 6d.-Altar Linen.— Gwenwisg," The Church Agency, Ltd', Lombard House, London, E.C. [2-129 FOR SALE. Deal Pulpit, Reading Desk, Lectern, and old Oak Altar Rails, also two Altar Chairs as good as new. -Apply, Vicar, Llangunnock, Carmarthen* 323 COPLESTON EXHIBITIONS. TWO Exhibitions, value £ 30 per annum each, for sons of clergymen, who are or have been beneficed or licensed in the Diocese cf Llandaff for five years. The Exhibitioners must enter at Oxford, Oriel College preferred or if already resident, must not have exceeded eight terms from Matriculation. Two will be elected if qualified. Examinations at Oxford, classical or [theological. For particulars, apply to the Doan of Llandaff before January 20th. 328-128 ILANDOVERY COLLEGE. ENTRANCE SCHOLARSHIPS, JAN., 1896. Two of 225 a year each two of £ 20 a year each two of 215 a year each two of zElO a year each six of 28 8s a year each. The Examination will begin at 3 p.m. in the School Hall, on Wednesday, Jan. 13th. Three grades of papers will be set—Senior, Intermediate, and Junior. The School Fees are 40 f. ui ieas a year for boiird, and £8 8s a year for tuition. Next Term will commence on Friday, Jan. 17th. Boarders return previous day. For particulars apply to the Warden, College, Llandovery. 320-129 T T? LEO TUn ES. MISS ROBERTS (" Eirianwen"), Corwen, is open to a few Lecturing Engagements on Temperance, Historical, Social and General subjects (Welsh or English). Special terms for Church of England Charities. — 1 Popular Church Music for Easter, BY THOMAS EDWARDS. Aleluia Crist a gyfodwyd. 4th thousand. ■fj&tiificat a Nunc Dimittis. 4th thousand. BP'Pfjum. 7th thousand. ttyfododd Ef (Owain Alaw). 4th thousand. ELmes y Groes (Elis Wyn o Wyrfai). 10th thousand. Ileal good i-ii Lis-, cple-musiciaii -like- natural-easy to sing-exceedingly pretty. Copiau i'w cael oddiwrth 'The Welsh Church Musical Agency, Carmarthen.' 331— NOW READY, Ei\11Yr;ADUR VR EGLWYS m 18HYMBU. ADRAN YR YSGOL SUL. 0 DAN AROLYGIAD Y GWIR BAtiOH ESGOB BANGOR. SUNDAY SCHOOL SECTION OF THE WELSH HYMNAL FOR THE CHURCH IN WALES. Containing about 140 Hymns and Carols, and 100 Tunes with Liturgies, many never before pu blished in any Welsh Manual. Hymns with Tunes, Cloth. Is. Words only 6d. 25 per cent. discount for cash. Postage extra. A Specimen Copy post free at published price. CHRISTMAS CAROLS. With Tunes, 3d. dozen and upwards, 2d. each Words only, Id., or 5s. per 100. JARVIS & FOSTER, BANGOR. 321- 4s. A WONDERFUL OffER TO BENEFIT CLUBS. Cloth-lined Contribution Cards, ex- cellent quality, well printed on four sides, with name of Order and Club, time and plase of meeting, secretary's "name and address, money columns, with dates of meeting for 1896 and 1897, &c., &c., &c., offered at the following exceptionally low rates :— 50, 4s. 100, 03. 3d. 150, 6s. 6cl. 200, 7s. 9d. 250, 9s. 300, 10s. and Is. for every 50 above that number. Send for sample to THE MANAGER, "JOURNAL" OFFICE, CARMARTHEN. The Cheapest House in the Printing Trade for Benefit Clubs. COMING EVENTS. Where the printing in con- nection with any Church or Parochial event has been executed in the "Llan" Office, a free announcement of it will be made in the "Llan."

TALIADAU AM Y «■ LLAN." Dymunir cydnabod derbyniad taliadau am y LLAN oddiwrth y rhai canlynol:— Parch L. J., Criccieth: D. 1: Goole; J.R., Llanrwst; O. H. G., Abertawe; R. C. J., Aberdare Junction; E. F. R., East Dulwich; Parch J. W. J., Pontardudulais; J. J., Pembre; W. T. T., Llanwrtyd Parch J. F. L., Liaridrindod; O. R., Llanfairfechan Parch J. E. Llangollen Pti., cli J. H. E., Wrecsam; W. O. J., Porthmadog; Parch J. E. J., Croesoswallt S. 0., Abergwaen T. E., Llanberris Parch T. T., Dinas; J. J., Llandyssul; Parch E. E., Llansadwrn; Parch J. J. W., Gelhaur E. R., Corwen Parch R. J., Rhosgoch; G. R., Caergybi E. P., Valley Parch W. O., Dolwyddelen; Parch H. J., Llangunllo; Parch J. H. R., St. Dogmells; Parch D. R., Llandissilio-gogo; B., Llandaf Miss E. W., Cefncoed W. W. C., Llanelli; Parch T. J., Merthyr Cynog; Parch W. W., Trecastell Parch T. D. E., Cilycwm Parch L. W., Trelech; Parch J. H., Pwll- heli H. E., Corris; Parch T.D., Llan- ddaniel; Parch D. L., Llangyniew Parch C. L., Trefnant; Parch D. J., Llandegai; Parch T. J., Caernarfon; D. H. C., Llan- fihangel; D. D., Llanddeusant E. D., Panteg Parch J. W. Penegoes D. W. E., Abergele; L. R., Tynyrabbey; W. R., Efelycwm M. W., Llanfyllin Parch T. D., Gartheli; R., Pentraeth. -m

-_u_ AT EIN GOHEBWYR. Pob newyddion, gohebiaethau, &c. i'w cyfeirio fel y canlyn EDITOR, "LLAN" OFFICE, CARMARTHEN. IOAN GLAN PRYSOR.-Bydd yn dda genym ei gyhoeddi. HIRLAS-Defnyddiwyd y ffugenw hw,n gan ohebydd yn ein rhifyn diweddaf. Dy- manwn wneyd yn hysbys fod y teitl Hirlas' yn cael ei ddefnyddio gan y Parch Ganon Silvan Evans er's haner canrif, ond nid efe oedd awdwr yr ysgrif dan sylw. Hyd ag y gellir, da fyddai i'n gohebwyr ymgadw rhag defnyddio ffu.- enwau adnabyddus, ac felly ochel cam. gasgliadau. MJSTVK LLAW.-Cymro, Trebor (diolch i chwi, ond yr oedd un arall wedi oich rhagflaenu), loan Wyn, D. C. Morgan, Taliesyn, Shon William, E. Jones, Nicander, Dorvil, &c. Bob wythnos, mae rhai o'n goheb- wyr yn esgeuluso rhoddi y llythyrnodau augenrheidiol ar eu cynyrchion, acyrydym wedi gorfod talu llawer o arian mewn can- lyniad. Pa fodd bynag, gwrthodir pob ysgrif o'r fath yn y dyfodol. Da chwi, ly gyfeillion, byddwch wyliadwrus gyda hyn. Q.

Y TREFNIADAU NEWYDDION. Teimla'r Golygydd" newydd, cyfrifol- oy deb yr hwn sydd yn dechreu gyda'r rbifyn presenol, yn dra diolchgar am yr anogaeth y mae wedi dderbyn o bob cyfeiriad. Gyda chynorthwy y llenorion galluog, cynyrchion y rhai sydd wedi cyfoethogi colofnau y LLAN, ni fydd achos i bryderu na digaloni. Dymuna'r Golygydd ar i lythyrau o rfiitur gyfrin- achol gael eu cyfeirio fel y canlyn :— REV. W. DAVIES, Llaallawddog. Vicarage, Llanpumpsaint, R.S.O., South Wales. w-

ARGLWYDD RENDEL AC YSGOLION YR EGLWYS. BLINIPv gelynion yr Eglwys yn fawr y dyddiau hyn gan y rhagolwg y bydd i'r Llywodraeth bresenol estyn ilaw o gymhorth i'r Ysgolion Gwirfodol, o ba rai y mae y nifer fwyaf yn perthyn i'r Eglwys. Hen ysgolion y wlad ydynt sydd wedi troi allanfluaws o wyr goreu ein gwlad er pan eu sefydliwyd. Y mae eu gelynion yn gwaedu i mewn oherwydd methianteu hymosodiad ar yr Eglwys y llynedd, ac yn ymarfogi yn awr i ryfel yn erbyn ei hysgolion. Y mae yn amlwg mai yspryd dial sydd yn eu cvmhell. Y dydd o'r blaen, ceisiodd Mr Humphreys Owen, yr aelod dros Galdwyn gyneu tan yn eu herbyn, ond rhyw fodd ycbydig o lwyddiant sydd hyd yn hyn wedi bod ar ei ymgais. Flash yn y badell ydyw wedi bod. Meddyliodd ei ragflaenydd yn nghynrychiolaeth y sir, sef Arglwydd Rendel, y gallai ef wneyd yn well, ac felly y mae wedi ysgrifenu llythyr yn ddiweddar ar y mater at yr hen wr o Ddinbych. Llythyr ydyw llawn o'r truth gwrth-Eglwysig yr ydys erbyn hyn wedi hen ymgynefino ag ef. Yr hyn a'u synai fwyaf wrth ei ddarllen ydoedd fod yr un Eglwyswr erioed wedi ei roddi wrth ei gilydd, ac y mae Arglwydd Rendel yn proffesu bod yn Eglwyswyr. Ond nid oes achos ofni. Meiddiwn broffwydo mai'r un dynged fydd i'r epistol hwn ag a fu i ymgais Mr Humphreys Owen. Y mae trethdalwyr y wlad wedi cael agoriad llygaid erbyn hyn i weled na byddai yn fantais yn y byd iddynt gael ymwared o ysgolion yr Eglwys, ond yn hytrach fel arall. Colled iddynt yn mhob ystyr a fyddai hyny. Gruddfanant yn awr mewn llawer plwyf o dan faich y dreth ysgol, ond pa faint mwy fyddai y gruddfan pe cauid i fyny bob Ysgol Wirfoddol yn y wlad, ac i Fyrddau Ysgol dd'od yn bethau cyffredinol ? Gweithio yn y cyfeiriad h wn N y mae Arglwydd Rendel a Mr Humphreys Owen. Nid ydym wedi darfod eto gyda'i arglwyddiaeth. Yn y llythyr a ysgrifenodd at Mr Gee, dywed mai. Lloegr (y Llywodraeth mae'n debyg; feddyliai) a sefydlodd yr Eglwys yn Nghymru. Gofynwn iddo, pa bryd Ai tybed mewn gwirionedd na. chlywodd Arglwydd Rendel erioed ami fodolaeth yr Hen Eglwys Brydeinig, a. bod hono wedi ei sefydlu ganoedd o1 flynyddoedd cyn bod Llywodraeth nac: Eglwys yn Lloegr o gwbl, ac mai yr um ydyw yr Eglwys sydd yn Nghymru yn awr o ran pob peth lianfodol a'r Hemt Eglwys Brydeinig. Os ydyw ei arglwyddiaeth erioed wedi darllen femes, yr Eglwys, cynghorem ef i wneyd hyny eto yn fanylach, fel na eham-arweinio ein cydgenedl. Galwn sylw neillduol ein darllenwyr at yr hyn a ganlyn modd y gwelont pa faint mwy costus i'r wlad ydyw Ysgolion y Byrddau na'r Ysgolion Gwirfoddol, tra nad yw yr addysg a gyfrenir ynddynt ddim gwell. Y ffaith gyntaf gwerth eit chofio ydyw hon :—Costia adeiladu Ys.. golion y Bwrdd i'r trethdalwyr 13p ab; eu gilydd ar gyfer pob plentyn syddi ynddynt. Y ffaith nesaf gwerth i'w chofio ydyw hon :—Costia addysg pob plentyn yn Ysgolion y Bwrdd* ddeg swllt yn fwy yn flynyddol nag a wna yn yr Ysgolion Gwirfoddol. Y ffaith nesaf gwerth i'w chofio ydyw hon :—Ni thelir cyflog i ysgrifenydd na thrysorydd, nac i un swyddog arall ,yn yr Ysgolion Gwirfoddol. Gwneir y gwaith yn rhad ac am ddim, heb gostio dimai goch i'r trethdalwr, end nid felly yn Ysgolion y Bwrdd. ..t.