Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
-----_.. Llith gan Elis Wyn…
Llith gan Elis Wyn o Wyrfai. ALLTUD Eli-JON AC ENGLYN BYR- FYFYR 0 EIDDO Y BARDD. Gwelaf fod fy ben gyfaill byth-ieuanc' Alltud Eifion, yn y LLAN am heddyw wedi anfon i chwi englyn byr-fyfyr o'm ileiddo a gyfansoddwyd genym ddeugain mlynedd i'r haf diweddaf. Ond ni fuaswn yn blino eich darllenwyr a gair ar y pwnc oni bai ysfa hynaf- iaethol a thipyn bach o awydd cywiro. Os ysgrifenodd Alltud Eifion fy englyn fel yr adroddais ef yn fyrbwyll, yn mhorth eglwys Tremadog, y mae yn debyg ei fod yn gywir, fel y dywedais ond, ar ol hyny, mi a drwsiais wisg fy englyn fy hun, ac englyn blaenoroL Eben Fardd ar yr un adeg. Fel hyn yr oedd amgylchiadau y dydd. Yr oedd ynghyd Alltud Eifion, Eben Fardd, Emrys, loan, a rainau, yn cyfarfod ar y diwrnod i gy- hoeddi Eisteddfod Tremadog. Buasai dadleuaeth lied wresog yn y dref ar bwuc ysgolion dyddiol, ac yr oedd peth awel yn aros yn yr awyr—-just digon i godi hwyl, ond dim i flino neb. Yr oedd Eben Fardd a minau ar y ifordd wedi taro ar gyfaill dipyn yn boeth, ac wedi clywed yr helynt, a chymerwyd peth rhan yn y ddadl o'r Catecism yn yr ysgol ddyddiol, a chredaf fod Eben Fardd wedi gweled y gellid codi hwyl ond blino ychydig bach ar Eglwyswr lied groen-deneu. Yr oeddym ar y llwybr tywodog o Bodowen at eglwys Porthmadog, a'r clochdy yn dechreu dyfod i'r golwg allan o'r mangoed o'i amgylch, pan roddwyd challenge gan un o'r beirdd brodorol i Eben Fardd a minau wneyd englyn i'r clochdy. Ebai Eben Fardd, ar y mynyd, gan roddi amnaid ddireidus ataf fi, a rhoddi cic i'r iywod dan ei draed :— Clochdy'r ty ar y tywod," ac ebai wrthyf, "Gorphenwch ef." Yna, wrth fyned ymlaen, gorphenodd ef ei hun yn debyg i hyn, oherwydd llyfnhaodd beth arno wedi hyn Clochdy'r ty ar y tywod,-draw a saif Dwr syth i'w adnabod Synaf fi: gresynaf fod Hardd ddelw mor ddiwaelod." Yr oeddwn i bron a sori, moni, neu bwdu, fel Eglwyswr, ar ganol y llwybr tywodlyd ond daetli yr eglwys i'r golwg, a gwelwn hi yn sefyll ar godiad tir creigiog, a diengais i'r porth i ateb Eben Fardd, a haner ateb y da.dleuon pen- ffordd y cyfeiriwyd atynt. Dyma yr englyn, fel y cedwais i ef, ar ol ail dylino peth arno :— Enwoglawn yw'r hen Eglwys,—ar y graig Fawr ei grym y gorphwys Gorwych y deil holl ymgyrch dwys, 11 Holl uifern a llu aphwys." Ond a ydyw chwedlau henaint yn werth eu dodi ar ddalenau papyr newydd ? Gallai eu bod. Yr oedd Eben Fardd, loan Madog. Eiurvs. ac Alltud Eifion a minau yn myned o'r Eglwys at wely y bardd gorwreiddiog, Sior Wyn o Eifion, i dalu ymweliad ag ef. Fel angel yn ei wely, Y sant teg oedd swyn y ty. Yn awr y mae llwch prif trordd bywyd, a llaid fEosydd byd, y mull wedi gostwng a'r llall wedi ei olchi ymaith o amgylch y pedwar enw- ocaf o'r chwech oedd yno ynghyd. Erys en coiIa yu gysawd tlws cysegredig ymysg y ser a frithant wybr hanesiaeth Eifionydd dalentog. Y mae dadleuaeth chwerw yr oes ynghylch athrawiaetliau yr Eglwys wedi cilio i'r cysgod- ion, ac nid oes dim daearoldeb na sawyr sect- aeth yn ngholfad disglaer llenorion enwog a orphwysant yn awr oddiwrth eu llafur. Paham na, allwn ninau ysgwyd mwy o'n daearoldeb ac anianoldeb oddiwrth ein gwisgoedd cyn gosod y tJ- o glai yn y pridd-disinjectant oesol pob llygredigaeth ? Er nad yw siwrnai oes yn faith, Wrth syllu yn 01 ar hyd y daith, Cawn weled golli yma a thraw Gyfeiihon lawer ar bob llaw Ond eto i iqd, dros ambell nawn, Eu hoff gymdeithas ail fwynhawn. Yn ol i'n cof o amser pell D'ont fel angylion gwlad sydd well, Ily I Oil wedi eu puro a rhyddhau Oddiwrth ffaeleddau bywyd brau A'u holl rinweddau'n goron wen 0 sanctaidd wawl o gylch eu pen, Yn dwyn blaen-brofiad o fwynhad, Gymdeithas felus ty ein Tad.
MARCHNADOEDD.
MARCHNADOEDD. Aberteifi. Ymenyn ffres, o 1/1 i 1/3 y pwys. Ymenyn liallt, o 0/llj i 1/0 y pwys. Ffowls, o 4/0 i 5/0 y cwpl. Hwyaul, o 5/0 i 6/0 y cwpl. Bangor. Ymenyn ffres, o 1/4 i 1/5 y pwys. Wyau, 9 i 10 am 1/0. Biff, o 0/7 i 0/10 y pwys. Cig defaid, o 0/7 i 0/10 y pwys. Cig lloi, o 0/6 i 0/8 y pwys Pore, o 0/6 i 0/8 y pwys. Bacwn, o 0/6 i 0/8 y pwys. Ham, o 0/10 l 1/0 y pwys. Groesoswallt. Gwenith gwyn o 4/10 i 5/0 y 75 pwys. Gwenith coch, o 4/8 i 5/0 y 75 pwys. 11 aiud at fragu, o 4/8 i 4/9 y 70 pwys. Haidd at fain o 3/9 i 4/0 y 70 pwys. Hen geirch, o 12/6 i 14/0 y 225 pwys. Pys, o 12/6 i 13/6 y 225 pwys. Ymenyn ifres, o 1/3 i 1/4 y pwys. Dinbych. Gwenith, o 10/0 i 11/0 yr 168 pwys. Haidd, o 9/0 i 10/0 yr 147 pwys. Ceirch, o 6/0 i 9/0 yr IOn pwys. Pytatws, o 9/0 i 0/0 y 224 pwys. Ymenyn ffres, o 1/3 i 1/4 y pwys. leir, o 3/0 i 8/6 y cwpl. liwyaid, o 4/6 i 4/9 y cwpl. Wyau, 8 am 1/0. Gwyddau, o 0/7 i 0/0 y pwys. Biff, o 0/6 i 0/8 y pwys. Tyrciod, o 0/8 i 0/0 y pwys. Gwrecsam. Gwenith newydd, o 5/6 i 5/9 y 75 pwys. Ceircli newydd, o 2/8 i 3/3 y 7.) pwys. Haidd at fragu, o 4/6 i 5/0 y 70 pwys. Haidd at falu, o 0/0. i 0/0 y 64 pwys. Pytatws, o 3/0 i 0/0 y 9J pwys. Ymenyn, o 1/3 i 1/4 y pwys. Riff, o 0/7 i 0/9 y pwys. (Jig defaid; o 0/5 i 0/9 y pwys. Pore, o 0/7 i 0/9 y pwys. Cig lloi, o 0/7 i 0/9 y pwys. Ffowls, o 3/6 i 4/6 y cwpL Hwyaid, o 4/0 i 5/0 y cwpl. Wyau, o 7 i 8 am 1/0. Llanelli. Caws, o 0/0 i 0/0 y pwys. Ymonyn ffres, o 1/5 i 1/6 y pwys. Ymenyn hallt, o 1/3 i 1/4 y pwys. Ffciwis, o 4/0 i 5/6 y cwpl. Hwvaid, o 6/0 i 7/6 y cwpl. Wyau, o 8 i 9 am 1/0. Wyddgrug. Gwenitli newydd, o 11/0 i 11/6 yr 168 pwys. Haidd, o 9/0 i 9/6 yr 147 pwys. Ceirch, o 6/0 i 6/6. Ymenyn ffres, o l/4 £ i 1/5 y pwys. 2 Pytatws, o 6/0 i 6/6 yr hamper. Adnabyddir ffolen wrth ei finery. Mae'n hawddach gwisgo y corff yn dda na'r enaid. Duw helpo y cyfoethog. Gall y tlawd gar- dotta. Y'mae y diafol yn dda neu yn garedig pan wrth ei fodd. Cymerwcli ofal na ddenwch o hyd i'r byn nad ydych yn ei geisio. Nid gloddest yw llyfrfa, ond un o angen- rheidiau bywyd. Ag eithrio dyn byw, nid oes dim yn rhy- feddach na llyf:. Nid oes yr un llyfr yn werth dim os nad yw yn werth liower,
____--------GOHEBIAETH 0 WENT…
GOHEBIAETH 0 WENT A MORGANWG. PWYLLGOR EISTEDDFOD ABERTAWE. Y mae yn ddrwg genyf, er mwyn llwyddiant yr eisteddfod am y flwyddynhor, fod anghydrod wedi cymeryd lie yn y pwyllgor rhwng yr An- nibynwyr sydd arno o barth i benodiad ysgrif- enydd cynorthwyol. Yr wyf yn deall fod pob enwac1 am ei ddyn. Mae sectyddiaeth yn lladd pob peth yn Nghymru, ac yn peri i ddynion gashnn vn lie caru eu gilydd, fel y dylai Crist- 11 ionogion wneyd. Nid oes un Efengyl lie nad oes lieddwcu. Y mae seqtyddiaeth yn ddrwg mawr am ei bod yn achosi ymrysonau a chynenau. Nid yw y sectau yn cytuno â'u gilydd mewn dim, omel yn eu hymosodiadau ar yr Eglwys— yma ymg.yplant vnghyd fel Herod a Philat ac os na fycld yr Eglwys ar y llawr dyrnu i guro arni, ymrafaeliant a'u gilydd. Mae yr un peth i ddisgwyl i'r llewpard newid ei frychui ag i'r sect-ju gyd-dynu a'u gilydd yn hir. Y mae ym- rwygo ac ymbleidio yn naturiol i'r enwadau Cymreig. Yr oedd yr eisteddfod yn arfer bod yn. rhydd oddiwrth surdoes sectol, ac yr oedd pawb yn gallu sefyll yn gyifredin ar yr un llwyfan, ond mae yr ysbryd sectol wedi lefeinio yr eisteddfodau lieol er's biynyddoedd. Person- al! perthynol i'r enwad sydd ar eu pwyllgorau, un o'r sect sydd yn llywyddu, ac y mae y beirn- iaid yn wastad yn perthyu i'r enwad sydd yn cynal yr eisteddfod. Os caiff sectydcliaetli ei fforclcl, bydd yn sicr o laddt yr Eisteddfod Genedlaethol, ADDYSG GREFYDDOL YN YSGOLION Y BYRDDAU. Y camsvniad gwaethaf a wnaetbpwyd mewn cysylltiad ag addysg oedd cau y Beibl allan o Ysgolion y Byrddau. Am ugain mlynedd bu y Byrddau yn hau y gwynt, ac yn awrrhaid medi y corwynt. Nid oes amheaaeth nad oes canoedd, os nad miloedd, o blant wedi tyfu i fyny i oedran pwyll, heb wybod dim am Dduw, nac am Feibl. Pan mae dynion yn myned oddi- cartref i blesera, stwffiant gymain^; o bethau i'w carpet bctg8, felly mae gydag addysg. Ystwffir penau plant a gwybodaeth neillduol, erbyn diwrnod neillduol, ond y cwestiwn pwysig yw faint o gymeriadau sydd yn cael en ffurfio ? Faint sydd yn cael eu dysgu i fod yn onest, yn eirwir, ac yn cyflawni eu dylectiswyvddati yr un fath yn absenoldeb eu meiatr a phau y mae yn y olw, ? ANFOESOLDEB YMHLITH PLANT. Mae llawer iawn o anfoesoldeb yrnhlith plant —llawer mwy nag oedd ddeng mlynedd ar hugain yn ol. Yr amser hwnw, md oedd y plant yn arfer tyngu a rhegu. Yr oeddynt yn ca'el eu dysgu i ofni Dnw a pharchu llyn, ond nid yw felly yn E-.wr. oes dim parch yn cael ei dalu i urddas. Da genyf weled fod Bwrdd Ysgol Ystradyfodwg wedi penderfynu, gyda mwyafrif mawr, fod i addysg Feiblaidd gael ei chyfranu o hyn a!lan yn ei ysgolioa ac y mae y Beibl i gael ei ddysgu yn ysgol Bedlinog. Mae hyn yn profi fod y teimlad o blaid addysg grefyddol yn myned ar gynydd. COFADAIL I GLANFFRYVD. Bwriedir cael cofadail genedlaethol i'r bardd Glanfft'wd. Yr wyf yn gwybod fod llawer o Gymry euwog fu o wasanaeth annhraethol i Gymru heb un cofadail i'w cadw mewn cof. Ni chafodd yr enwog Carnhuanawc, yr hanesydd, ddirn ond careg fechan i nodi Man fechan ei fsdd y llenor a'r bardd, a'r llenor dysgedig, loan Tegid, yn mynwent Nanhyfer. Dim wedi cael ei godi yn Llanymddyfri i gadw yr hen Ficer mewn cof. Ni chlywais son fod cofgolofnau er cof am Gwallter Mechain, Ab Ithel, a Glangeirionydd. Bu y rhai ucliod o wasanaeth mawr i'r genedl, ond cawsant eu hanghofio gan eu cydwladwyr. FICERIAETIi LLANOPER. Y mae y ficeriaeth uchod yn wag, trwy benod- iad y Parch. Josuah Evans, cyn-iioer Llanofer, i fywoliaeth St. James, Pontypool. Y fatb gyfnewidiad sydd wedi cymeryd lie yn Esgob- aeth Llandaf i'r hyn oedd pan oedd Saeson yn cael eu penodi i fywoliaethau Cymreig Yr oedd y Dr. Oasperd, rheithor Penmarc, yn dal, bywoliaethau Trefethin, Maenhilad, a Llan- ofer yr un amser. Nid oedd ef yn gallu siaracl Cymraeg. Yn Hodus, y mae yr amser hwnw 11 wedi myned heibio, ac y mae dyddiau gwell wedi dyfod o amgylch ar yr Eglwys. Y DIWEPDAR MILWRIAD TYNTE. Ceisia y Radicaliaid a'r cynhyrfwyr tirol ber- swadio y werin fod perchenogion tiroedd yn elynion naturiol i'w deiliaid. Fel hyn y maent yn ceisio Gwyddeleiddio Cymru, a'i gwneyd fel yr Twerddon. Mae y cynhyrfiadau hyn yn talu eu ffordd i lawer ysgreglyn Godwyd i'r lan I gael te a bar a can I. 0 fol y claw' Y diwrnod o'r blaen, cymerodd angladd y Milwriad Tynte Ie yn Llanfihangel-y-Fedw. Yr oedd ei ddciliaid yn ei garu a'i barchu fel t:1d, ac yr oeddyn" yn wylo dagrau yn ûidl wrth weled y bi-dd yn cael ei chau ar ei weddillion. EGLWYS GTlIlREIG DEWI SANT, CAERDYDI). Y mae yn dda genyf gefnodi fod yr eglwys uchod yn parhau i lwyddo, a'r aelodau yn cynyddu y naiil flwyddyn ar ol y llall. Llwydded y rhai a'th Ixo^fant." Cymerodd cyngerdd le nos Iau. yn yr Ystafell Genhadol, dan lywyddiaeth Mr. Tudor Evans, yn absen- oldeb anocheladwy Syr Morgan Morgan, yr hwn oedd yn wael ei iechyd. HAELIONI ARDALYDD BUTE. Cyfranodd yr Ardalydd Bute £ 50 i'r gweith- wyr oedd yn dioddef oherwydd gerwinder yr hin, heblaw rhoddi swm mawr o lo i'r tlodion yn Roath. KHEIDIOL.
HELYNT Y DEGWM YN NGOGLEDD…
HELYNT Y DEGWM YN NGOG- LEDD GYMRU. Y DDIRPRWYAETH UN-OCHROG. YR ADRODDIAD YN CAEL EI WRTHOD. SIOMEDIGAETH ARALL I MR. GEE. Cofus gan ein darllenwyr i ni gyfeirio amryw weithiau at y ddirprwyaeth un-ochrog fu yn eistedd i ystyried gwaith yr awdurdodau yn anfon milwyr i Lanefydd er amddiffyn casglwyr y I y degwm, ac yn awr mae genym i hysbysu fod yr adroddiad o'r ymchwiliad wedi ei gylioeddi. Cyflwynwyd ef i sylw Pwyllgor Heddgeid- wadol Sir Ddinbych, yr hwn a gyfarfu yn Rhuthyn, ddydd Gwener, yr 16eg cyliso], pryd y llywyddwyd gan y Cadben Griffith-Boscawen. Gwelii-, oddiwrth yr adroddiad caulynol, fod gwithwynebiad cryf yn cael ei deimlo tuag at y ddirprwyaeth o ran ei eliyfansoddiad, gan fod y mwyafrif—os nad yr oil—yn aelodau o'r Gyng- rair Gwrthddegymol. Gwelir hefyd y goleuni a roddir ar ymddygiad Mr. Gwilym Parry, Dinbycli, gan Mr. R. Humphreys Roberts, cyfreitkiwr (mab-yn-nghyfraitla Mr. Thomas Gee, cadeirydd y Cyngor Sirol a'r Cyngrair Gwrthddegymol). Rhag cael ein cyhuddo o ''wneyd cam a gwr yn ei fater," dyfynwn yr adroddiad o'r Faner am yr 21ain eyfisol:- HELYNTOEDD Y DEGWM. YR YMCHWILIAD YN NINBYCH. Wedi i'r aelodau ail gynull ar ol y byr-bryd> darllenodd yr ysgrifenydd adroddiad y pwyll- gor a benodwyd i wneuthur j'mchwiliad i'r n achos o alwad y milwyr allan i gynorthwyo Mr. Stevens i gasglu y degym yn Llanefycld. Mr. Gee a ddywedodd, yn gymaint a bod gan Mr. Owen Williams, a Mr. John Parry, ac yntau ryw gysylltiad a'r Cyngrair Swrth ddegymol, iddynt ddymuno ar Mr. Sparrow a Mr. Edward Hoberts- pa rai nad oeddynt yn perthyn i'r cyngrair-dynu yv adroddiad allan. yr hyn a wuaethant. Felly, eu hadroddiad hwy, mewa gwirionedd, ydoedd y cyfryw. Ni welodd Mr. John Parry ef, gan ei fod oddi car- tref, ac ni lawnodwyd ef ganddo. Y cadeirydd a ddywedodd fod yn rhaid iddynt dderbyn yr adroddiad fel eiddo yr is- bwyllgor, yn gymaint a'i fod wedi ei arwyddo z, I gan fwyafrif y pwyllgor hwnw. Y casgliad a ddaethant iddo, meddai, ydoedd nad oedd angen am y milwyr. Y Cadben Best a sylwodd nad oedd dim o bwys yn yr adroddiad, gan fod yr ymchwiliad yn un annheg. 0 dan y cyfryw amgylchiadau, credaimaiy peth goren iddynt ydoedd gadael yr adroddiad ar y bwrdd. Yr oedd efo yn yr adroddiad ar y bwrdd. Yr oedd efc yn cynyg hyn yr ffurfio']. Y cadeirydd a ddywedodd fod ganddo lythyr cvfrinachol gydag ef, a dderbynindd yn mis Mekefin diweddul, ag oedd yn rhoddi goleuni ar dystiolaeth nn o'r tystion. sef Mr. Gwilym Pairy. Derbyniodd y ilythyr oddiwrth Mr. R H. Roberts, yr hwn a ddywsdai fod Mr. Gwilym Parry, o Ddinbych, un o ysgrifenyddion y Cyngrair Gwrthddegymol, wedi galw gydag fÍ yn ei swyddfa, gan ddweyd wrtho ei bod yn anhebgorol angenrheidiol i'r milwyr gael en galw allan, Nis gwvddai ef (y cadeirydd) yn iawn beth ydoedd tystiolaefch Mr. Gwilym Parry. Oud ysgrifenodd at Mr. R. H. Roberts, i ofyn ei ganiatad i'w ddarllen yn y pwyllgor, a cianiatawyd iddo, os byddai hyny yn angen- rheidiol. Y Milwriad Barnes a gefnogai gynygiad y Cadben Best. Yn ystod yr ymdrafodaeth a gymerodd le yn ddilynol, cafodd tystiolaeth Mr. G. Parry ei darllen, ac yn lion tystiai na ddywedodd wrth neb yn y dref mai y dull mwyaf priodol ydoedd I galw y milwyr. Y cadairydd a ddywedodd ddarfod i Mr. R. H, Roberts, yn ei lythyr, erfyn arno arfer ei ddy- lanwad gyda'r pwyllgor er iddynt alw am gyn- ortbwy y milwyr, am y byddai tywallt gwaed yn rhwym o gymeryd lie yn Llanetydd os elai yr beddgeidwaid yno, gan ei anog i arfer ei ddy- lanwad gydag aelodau y Pwyllgor Heddgeid- wadol er sicrhau y milwyr, a pheidio ymddi- bynu ar yr heddgeidwaid yn unig, yn ol dy- nauniad Mr. Gwilym Parry. Sylwodd y cadeirydd fod y Ilythyr hwn yn daugos fod rhai o swyddogion y Cyngrair yn ffafriol i'r milwyr, ac nis gallai y prif gwnstabl fod ymiieil o'i le. Mr. Briscoe a dybiai y buasai adroddiad y pwyllgor yn wahanol pe y darllenasid y Ilythyr hwn iddynt. Mr. E. Roberts a ddywedodd iddynt gael tystiolaeth Mr. Gwilym Parry, a'i wadiad befyd. Mr. Isgoed Jones a ddywedodd mai dilyn ad- roddiod y pwyllgor oedd eu dyledswydd hwy, am nad oedd a fynent a goliebiaethaa eraill. Tynwyd yr adroddiad allan g:n ddau aelod an- ilibynol-clyilion ag oeddynt yn gyfrifol gyda'r pwyllgor am gadwraeih yr heddwch. Mr. Gee a gyfeiriodd at y ffeitbiau" ar ba rai y seiliodd y pwyllgor eu casgliadau, gan ddweyd fod yr adroddiad yn cynwys eu syniad- au hwynt ar y cwestiynau a gyftwynwyd i'w sylw gan y cyd-b vyllgor. Nid oeddynt yn gofyn iduynt gymeryd unrhyw gwrs mawn per- thynas i'r adroddiad, ond gadewid hyny i): cyf- arfod. Cafwyd sylwadau yn ddilynol gan y Milwriad Barnes a'r Cadben Best, y rhai oeddynt yn wrthwynebol i dderbyn yr adroddiad. Y Dr. Tunour a ddywedodd mai yr ymchwil- iad hwn oedd y rhith-waith (farcej mwyaf anghymeradwy a gymerodd le erioed. Gwneid y pwyllgor i fyny o borsonau oedd yu adnabydd- as oherwydd eu rhagfarn a'n pleidgarwch. Yr oedd y mwyafrif o honynt yn aelodau o Gyng- rair y Degwm, a hwynt-hwy oeddynt yr arch- symudwyr yn y materion y buont yn gwneyd ymchwiliad iddynt. Methai ef a gweled pa fodd yr oedd adroddiad wedi ei ddarparu a'i lnwnodi gan y eyfryw borsonauo untkyw werth; a'r dull goreu i'w fabwysiadu, yn ei dyb ef, fyddai anwybyddu yr adroddiad. Mr. Gee a ddywedodd, pa beth bynag oedd barn y Dr. Tumour am y Cyngrair Gwrth- ddegymol a'i waith, nid oedd y pwys lleiaf yn hyny. Ond nid oedd efe (Mr. Gee) yn petruso dweyd yn y fan hono, ei fod yn falch o'r Cyng- rair, yu falch ei fod yn aelod ac yn swyddog o bono, ac yn llawenhau oherwydd yr hyn a wnaethy Cyngrair yn y wlad. Dywedodd hefyd mai y Dr. Tbirnour a ddylasai fod y di- weddaf i wneyd y fain sylwadau tis a wnaeth, oherwydd nid oedd nob a adwaenai wedi ei itr,v, t,:o mor udwfn mewn rhagfarn ag efe. 9 Mr. Hooson a sylwodd nad oedd ganddynt hawl i gynyg fod i'r adroddiad gael ei osod ar y bwrdd, gan fod yr is-bwyllgor wedi ei benodi gan fwyafrif y pwyllgor hwnw. Pe cymerai rhywuu y drafferth o ddarllen y tystiolaetbau yn y newyddiadurou, caent weled pa mor eiddil ydoedd achos yr beddgeidwaid. Dymunai efe gynyg fod i'r adroddiad gael ei fabwysiadu, ei argraffu, a'i ladaenn yn mysg yr aelodau. Mr. E. Windsor Davies a ddywedoddy buasai traul yr ymchwiliad wedi ei osgoi pe buasai Mr. G. Parry yn meddu digon o ddynoliaeth i ddweyd y gwir. Oherwydd hyn, yr oedd efe yn ailegu cynygiad y Cadben Best. Yna rhoddwyd y ddau gynygiad i fyny, pryd y cafwyd 13 dros gynygiad y Cadben Best, a 9 dros y gwelliant."
Advertising
AT EIN GOHEBWYR. GELWIR sylw Darllenwyr, Gohebwyr, a Dos- barthwyr caredig Y LLAN A'R DYWYSOGAETH at y cyfnewidiadau caulynol mewn cysylltiad a dygiad allan ein newyddiadur. 0 hyn allan, cyfeirier Newyddion Lleol, Cyfansoddiadau, Ysgrifau, Z, Gohebiaethau, a Llyfrau i'w hadolygu fel y canlyn Rev. LL. M. WILLIAMS, The Rectory, Dowlais. Er mwyn sicrhau tegwch ac osgoi siomedig- aeth, erfynir ar ein Gohebwyr lliosog dalu sylw arbenig i'r rheolau canlynol:- 1. Ysgrifener ar un tu i'r ddalen, yn fyr ac i'r pwrpas. 2. Cofier nas gall y Golygydd sicrhau ym- ddangosiad unrhyw Ysgrif, Gohebiaeth, &c., os na dderbynir hwynt cyn, neu ar foreu DDYDD MAWRTH ymhob wytknos. 1 3. Nis gebir dychwelyd Ysgrifau na wneir defnydd o honynt. 4 Rhaid i enw priodol pob Gohebydd gael ei ymddirieu i'r Golygydd, nid er mwyn ei gy- hoeddi, ond fel sicrwydd o gywirdeb a gonest- rwydd yr awdwr. 5. Ni wncir sylw o gyfansoddiadau dienw. Y GOLOFN FARDDOL. Cyfeirier cyfansoddiadau Barddonol fel y c a I"iyu Rev. LL. M. WILLIAMS, The Rectory, Dowlais. Rhaid i ni erfyn ar ein eyfeillion birddonol fod mor garedig a thalu sylw i'r rheolau caulynol bob amser:- 1. Defnyddier 'note paper,'ac ysgrifener ar un tu i'r ddalen. 2. Ymdrecher dewis tesiynau o ddyddordeb- cyffredinol, ac astudier tlysni a byrura yn hytracli na meitkder yormodol. 3. Nis gallwn ddychwelyd cyfansoddiadau annerbyniol, na barnu teilyngdod cyfieithiadau heb weied y gwreiddiol. TELERAU AM "Y LLAN A'R DYWYSOG- AETII." Anfonir un copi drwy y Post i unrhyw gyfeir- iad yn y Deyrnas Gyfunol am y prisiau canlynol Cbwarter blwyddyn, Is. 8c.; haner blwyddyn, 3s. 4c.; blwyddyn, 6s. 8c. Dau neu clri rhifyn yn ol yriiii raddfa. Rhaid anfon blaendal gyda phob arcbeb. Y telerau i Ddosbartlnvyr ac eraill a gymer- ant ddwsin ac uchod y wythnosol ydynt 9c. y dwsm, 10c. gyda'r iLeil ifordd, a Is. post. Rhaid i bob Dosbarthwr wastadhau ei gyf- rifon yn cliwarterol, a dymunir ar i bob un dalu sy'w neillduol i hyn. Os digwydcla nurhyw esgeulusdra ar ran swyddogion y Llythyrdy neu y Rheilffyrdd gyda cliludiad unrhyw sypyn, dylid anfon h\ sbysrwydd o hyny yn ddioed i'r Cyhoeddwyr. Rhaid i'r Dosbarthwyr a dder- byuiant eu sypynau gyda'r rbeilffordd ofalu eu hymofyn yn eu gwalianol orsafau bob wythnos. HYSBYSIADAU Y LLAN A'R DYWYS- OGAETH." Gan mai Y LLAN A'R DYWYSOGAETH yw yr unig Newyddiadur Eglwysig a gyhoeddir yn Gymraeg, a dderbynir ac a ddarllenir gan y mwyaf deallus o bob dosbarth yn y Dywysog- aeth, ofe, gan hyny, ydyw y cyfrwng goreu i wneyd uurhyw beth yn hysbys. Y Teleriu am Hysbyeiaclau. 75 o eiriau (solid) neu un fodfedd i lawr y golofn (displayed) Un wythnos (till ylti,aeri Ilaw). 2s. 6c. Dwy wythnos 2s. Oc, Pedair wythnos Is. 8c. Chwech wythnos i Is. 6c. 13 wythnos Is. 8c. 26 wythnos Is. Oc. Hysbysiadau Seneddol a Rhybuddion Cyfreith- iol, He. y llinell. Arwerthiadau, 4c. y llinell. Cyhoeddir Hysbysiadau yn Gymraeg neu yn Saesneg. Ni ofynir tal am gyfieithu. SYLWE R.Pli,,tid i bob Gohebiaeth ynglyn â Hysbysiadau a Thaliadau o hyn allan gael eu hanfon i'r Cyhoeddwyr, Messrs. FARRANT & FROST, Y LLAN A'R DYWYSOGAETH Office, 135, High Street, Merthyr Tydfil. Established 1884. Patronized by the Clergy and Nobility. fWBEAGONSFIELD HOUSE, BALA. THOMAS THOMAS, TAILOR AND DIAPRR AGENT FOR THE ROYAL DYER AND CLEANER. Try Thomas, the Celebrated Trouser Maker. Try Thomas's 16/- Trouser, worth 20/ Try Thomas's 40/- Suit, worth 52/ Try Thomas, the Worthy Church Worker. Try Thomas for Clerical Study Suits. Try Thomas's Grand Wearable Clothes. Second to none for Workmanship and Fit. Postal Orders promptly attended to. -J IF you suffer from head-aches, bilious er liver complaints, indigestion, costiveness, rheumatism, or tic-doloreux, try KliltNICK'IS VKGET- ABLE PILLS. They are easy to swallow, being very small; require no confinement indoors, strengthen the system, and have been tried by tllOusands,\vho pro- nounce them to be the best medicine in the world. TESTIMONIAL from J. BALB.IRN1E, Esq., M.A., M.D., Lecturer on Physiology," Author of A Treatise on the Turkish Bath," &c :— "1 have examined the Pills known as Kernictfs Vegetable Pills.' 1 certify their composition to be purely vegetable 1 have also tried their effect, and consider them, to be one of the best aperient Puis for constipated habits that I know of. /Q\ (Signed ), JOHN BALBIRNIE, 31.A., 31.D." Mr CRANWELL, Apothecary, Monte Video, writing; to a Master of a Vessel, says Bring me a supply of Kernick's Vegetable Pills.' I have found them very efficacious they cured me after many other Medicines had failed, and I have since given them to my patients with equal success." Thousands of otlter Testimonials,, equally gratifying, might be published. "Kernick's Pills" give energy to the system, need no special rules with regard to diet, and are universally declared to be the best Medicine of the kind ever discovered. Sold in boxes at 2s 9d, Is lid, and 7d each, by most respectable Chemists and Druggists in England and the Colonies, with direotigaa for restoring and laeserving beaJltk jl L, t urn M..M- .nil .1 .1.1 MM ■[.■111 II. ¡ 7 Llyfrau Cyhoeddedig ac ar Werth gan Mri. FARRANT a FROST, Swyddfa "Y Llan a'r Dywysogaeth." SECOND SERIES. EIGHT SERMONS AND., ADRESSES DELIVERED BY THE REV. FATHER BENSON, Superior of the Society of St. John Evangelist, AT A PAROCHIAL RETREAT Held in S. David's Church, in the Parish of Merthyr Tydfil, On Sunday, Monday, and Tuesday, December 11th, 12th, and 13th, 1887. PRICE ONE SHILLING, POST FREE. Merthyr Tydfil. FARRANT AND FROST, Llan a'r Dywysogaeth Office. 7-. X-. &"3, *%2V 31.o"V"3P Xit AT WASANAETH ATHRAWON YR YSGOL SUL, Sef Qofyniadau ar Lyfrau Hanesyddol yr Hen Desta/ment. Gan y Parch. EVAN JONES, B.D., Rheithor Trefdraeth, Penfro. PEIS GD. GYDA'R POST, 7D. Merthyr Tydfil: FARRANT a FROST, Swyddfa "Y Llan a'r Dywysogaeth." THE ADVANTAGES OF A NATIONAL CHURCH: OR WHY SHOULD THE CHURCH OF ENGLAND BE DISESTABLISHED AND DISENDOWED ? AN ADDRESS DELIVERED BY THE REV. C. J. THOMPSON, M.A., Vicar of St. John's, Cardiff, PRICE ONE PENNY. 0- Merthyr Tydfil: Messrs. FARRANT AND FROST, Llan a'r Dywysogaeth Office. THE BEST CLASS REGISTER PUBLISHED. SUNDAY SCHOOL CLASS REGISTER from Advent to Advent, with additional space for pupils' addresses, &c., as well as other mis- cellaneous information. PRICE 2];). EACH. Sample sent free for Two Stamps. Messrs. FARRANT AND FROST, Publishers, Llan a'r Dywysogaeth Office. JUST PUBLISHED, Y PRIMER BACH: [SECOND EDITION] A WELSH BOOK OF INSTRUCTION AND DEVOTION, CONTAINING Instructions on the Creed, the Ten Command- ments. On the Sacraments and Ordinances of Religion, Baptism, Confirmation, &c. The Eucharistic Sacrifice, and Communion Ceremonies of the Church, &c. Devotions before Holy Communion, in Church at Holy Communion, and Thanksgiving 0 after Holy Communion. A Litany of the Passion, a Litany of the Blessed Sacrament, and a Litany of a Happy Death. And other Occasional Prayers. PRICE EIGHTPENCE: POSTAGE lD. SOLD BY Messrs. FARRANT AND FROST, Llan a'r Dywys. ogaeth" Office. JUST PUBLISHED. PHILIPS' NEWLY ENGRAVED lap of Stanley1 s Explorations in Africa, From 1868 to 1889, with short account of the same. PRICE Is. Sent post free by Messrs. FARRANT AND FROST, Merthyr Tydfil* THE CHURCH CONGRESS, 1 1891. J The CHURCH CONGRESS of 1891 will be held at RHYL. Offices have been taken in Kinmel Street, close to Railway Station. Address all comrnunications- HON. SECRETARY, Church Congress Office. 33- Rhyl. FRANK SMITH & CO., CLERICAL OUTFITTERS AND CHURCH FURNISHERS In all Branches to H.R.H. THE PRINCE OF WALES. Patterns, Designs, Estimates, and Illustrated Catalogues, Free. 13, Southampton-street, Strand, LONDON, W.C. HANESYDDIAETH BOBLOGAIDD o EG-LWYS LOEGR (YN SAESNEG.) Yn dangos ei Tharddiad-Ei Chynydd-A'i Gwaith dros y Bobl. BRASDDARLUN MEWN TAIR PENOD. I.—Oddiar y dyddiau boreuafhyd amseroedd y Diwygiad. II.—Hanes y Diwygiad. III.—Oddiar y Diwygiad hyd ein dyddiau ni. Gan G. H. T. NYE, Ysgrifenydd Trysorfa Sefydliad Amddifynol yr Eglwys (Financial Secretary to the Church Defence Institution). The Palace, Llandaff, March 13th, 1890. My DEAR SIR,—I am much obliged to you for a copy of your Popular Story of the Church in Wales." I have just read it, and think it a valuable and very seasonable addi- tion to Church Defence Literature, and that it would help to strengthen our hands very much if the clergy (especially in Wales) would make an effort to get it widely circulated in their parishes.—Believe me, very faithfully yours, R LLANDAFF. G. H. F. Nye, Esq., Palace Chambers, Westminster. Ymddyddanion AR Egwyddorion Eglwysig," Cyjieithedig gan PARCH. E. P. HOWELL, M.A., Prif-athraw Ysgol Ramadegol Bottwnog, ger Pwllheli. CliWaetlius a dyddorol. Wedi eu Cym- reigio yn drwyadl. Bydd pwy byna^ a'u dar- lleno yn gwybod llawer mwy am yr Eglwys fel un corff ysprydol nag ydoedd cyn hyny .-Hall.tl. Dyma lyfr rhagorol. Ymae y Parch. E. P. Howell wedi gwneyd gwasanaeth gwerthfawr i'r Eglwys a'r genedl trwy gyfieithu mewn dull mor ardderchog lyfryn cynwysfawr Mr. West. Dylasai pob Eglwyswr Cymreig brynu, darllen, a chwilio y gyfrol fechan lion.—Llan. We do not know their equals for force of reasoning and perspicuity.-Church Times. Ychydig gopiau ar laiv. Yn rhad drwy y Post am Is. 2c. oddiwrth y Cyfieithydd. NOW READY, 120 PAGES, CROWN 8vo. BOARDS. V PUBLISHED UNDER THE AUTHORITY OF THE LORD BISHOP OF THE DIOCESE. THE BANGOR DIOCESAN CLERICAL DIRECTORY AND CHURCH CALENDAR FOR 1890, With a History of the SEE OF BANGOR, THE CATHEDRAL CHURCII, &c.r REPORT OF THE DIOCESAN CONFER- ENCE FOR 1889, &c.. REPORTS OF THE ANNUAL MEETINGS OF THE DIOCESAN SOCIETIES. EDITED BY THE REV. W. MORGAN JONES, B.A., Curate of Penmaenmawr, Member of the Cambridge Antiquarian Society-, Price Is. Gd., post free from the PUBLISHERS JARVIS AND FOSTER, LORNE HOUSE, BANGOR. Reb unrhyw betrusder, cydnabyddir gan- y cyhoedd mai Y LLAN A'R DYWYSOGAETH yw y cyfrwiig hysbysiadol rJiagoraf a feddwn. I I ll „ ■ I I ■ ■ i I I i 7 ■