Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
12 articles on this Page
NODION SENEDDOL --
NODION SENEDDOL [GAN EIN GOHEBYDD ARBENIG.] AIL-GYFARFYDDIAD Y SENEDD. Ail-gyfarfu Ty y Cyffredin ar ol gwyliau y Sulgwyn, ddydd Llun, yr wythnos ddiweddaf, ond nid oedd dim o ddyddordeb cyffrediricl yn y gweithrediadau. Nid oedd ond rhyw un rhan I o dair o'r aelodau yn bresenol, ac o'r nifer yr oedd amryw o'r dosbarth hwnw, prif amcan y rliai ydyw taflu rhwystrau yn ffordd y cerbyd deddfwrol. Yr oedd Mr. W. H. Smitli yn abseaol, a gweithredai Mr. Goschen yn ei le fel arweinydd. Pasiwyd y bleidlais i'r gwasanaeth- au Trefedigol wedi hir a chyndyn ddadieu, a dyna yr boll waith sylweddol a gyflawnwyd yn Mhwyllgor y Cyflenwad. Y DERBY DAY. Nos Fawrth, cynygiodd Arglwydd Elcho no. fyddai i'r Ty eistedd ddydd Mercher (dydd y rhedegfeydd ar Epsom Downs), mewn gwrth- wynebiad i'r hyn y cafwyd araith lawn o ffraetli- ineb a gwawdiaith, fel arferol, gan Syr Wilfrid Lawson. Siaradwyd o blaid y cynygiad gan Mr. Laboucliere ar y tir o adloniant; ac, yn benaf, fel carwr sobrwydd, gan fod y dafarn a'r Downs yn liollol elyniaethue. (Chwerthin.) Condemniwyd y cynygiad gan Mr. Conybeare a'r Dr. Tanner fel gwastraff cywilyddus ac an- esgusodol ar y gwaith cyboeddas. Dynion iawn i son am wastratlll amser y Ty Pa fodd bynag, wedi peth siarad pellach, ym- ranodd y Ty- Dros y gohiriad 160 Yn erbyn 133 Mwyafrif 27 Wedi byny, aeth y Ty i Bwyllgor Cyflenwad ar Y CODE ADDYSG. ac ar y bleideb o X2,284,000 at addysg gylioedd- ,y us yn Lloegr a Cbymru. Cynygiodd Syr W. Hart Dyke fod yt amcan. gyfrif addysgawl am y flwyddyn bresenol i gael ei fabwysiadu, ac eglurodd rai o fanylion y Code Addysg newydd, sylwedd yr hyn a ym- ddangosodd mewn rhifyn blaenorol o'r LIAX. Y blynyddau diweddar yr oedd anfoddogrwydd cynyddol ynglyn a'r sefyllfa bresenol ar bethan, ac yr oedd y teimlad h wnw wedi cyraedd ei eitbafnod yn ngbyhoeddiad Adroddiad y Ddir- prwvaeth Frenhinol, yr hwn a roddodd fodol- aeth i'r cynllun addysg newydd a gyflwynasid gan y Llywodraeth i sylw y Ty a'r wlad. Yr oedd yu cynyg diddymu y gyfundrefn breseuol o gramio a gwneyd yr addysg a gyfrenid yn fwy trwyadl a phoblogaidd. Dygid i mewn am y tro cyntaf i gwrs addysg law-fer, yr Ellmyn- aeg, mordwyaeth, hyfiforddiant anianyddol, neu gorfforol (physical training), cogiriiaeth, a golcbyddiaetb (laundry), a chaniateid grant arbenig tuag at gyfranu addysg law-weitbiol, tra y sefydlid ysgolion nos i'r rhai a fyddent yn dewis parhau eu hefrydiaeth wedi gadael yr ysgolion dyddiol. Yn y ddadl a ddilynodd, cymerwyd rhan gan Mr. S. Buxton, Syr R. Temple, Mr. F. S. Powell, Syr H. Roscoe, Mr. Mundella, ac eraill, ac amlygwyd cymeradwyaeth gyffredinol i gynllun y Swyddfa Addysg, er fod gwahaniaeth barn ar rai materion. Os na fydd y Cymry a'r Saeson, ymhen ychydig flynyddau, y bobl fwyaf dysgedig yn y byd, nid ar y Llyw- odraeth Undebol y bydd y bai. TY YR ARGLWYDDI. Cyfarfu aelodau y Ty Uchaf am y tro cyntaf wedi gwyliau y Snlgwyn, brydnawn ddydd Ian, a gwnaetbant gryn waith mewn byr amser. Darllenwyd Mesur, cynwysedig a adran, a ddygwyd i fewn gan yr Arglwydd Ganghellydd, amcan yr hwn Fesnr ydyw amddiffyn plant rhag rhieni neu warcheidwaid a fyddont yn enog o ymddygiad gwaradwyddus, yr ail waith. Pasiodd y Customs and Inland Revenue Bill drwy y Ty, a gwnaed cryn gynydd gyda rhai Mesurau buddiul eraill. TWNEL Y SIANEL. Yn Nhy y Cyffredin, cynygiodd Syr Edward Watkia ail ddarlleniad y Channel Tunnel Bill, yr hwn oedd wedi ei dynu allan, meddai, i'r dyben, can boiled ag yr oedd byny yn bosibl, o gyfarfod syniadau a rhagfarnau y Llywodraeth. Siaradodd am y llwyddiant oedd wedi coroni yr arbsawfion a wnaed yn flaenorol, a dywedodd y cynygid fod yr holl gwestiwn yn y dyfodol i gael ei gymeyd allan o diriogaeth anturiaeth bersonol, gan adael ar y Llywodraeth y cyfrifoldeb o ddweyd a oedd y twnel i gael ei gwblhau neu beidio. Cyfeiriodd at y manteision a ddeilliai, yn ei dyb ef, oddiwrth wneuthuriad y twnel, gan ymdrin yn elielaeth a'r gwrthddadleuon a. ddygid yn erbyn yr anturiaeth. Cynygiodd Syr M. Hicks-Beach wrthodiad y Mesur, yr hwn oedd wedi ei fwrw allan bedair gwaith yn flaenorol gan Dy y Cyffredin, tra yr oedd y cwestiwn wedi ei ddyrnu allan yn llwyr drosodd a throsodd. Trwy y cynllun cynygedig, nid oedd un ddadl yn ei feddwl ef na chreuid ffynhonell newydd o berygl i'r wlad hon, ac yr oedd yn ddigon posibl i'r drygau yngK'n ag ef orbwyso y manteision honedig. Cefnogwyd y Mesur gan Mr. Gladstone, yr hwn a ddywedodd fod y gwrthwynebiad i'r cyn- llun ar y tir o berygl yn beth hollol anwarant- edig a dirmygns. Mae y ffalth deilwng o sylw i Lywodraeth Mr. Gladstone yn 1883 wrthwynebu y cynllun yn y inodd mwyaf penderfynol, ac i'r boneddwr gwir anrhydeddns ei hun bleidleisio gyda'r mwyafrif yn ei erbyn, ond dyna Gorchwyl hawdd i dwyll-ymresymwr fel yr hen wron ardderchog cedd cysoni ei ymddygiad. Wedi i'r Ty ymranu, cafwyd- Dras yr ail ddarlleniad 153 Yn erbyn 234 Mwyafrif i'r Llywodraeth 81 MESUR Y DEGWM. Ar y cynygiad fod y Ty yn ymffurfio yn bwyllgor ar Fesur yr ardreth-dal degymol, .Cynygiodd Mr. F. Stevenson Gyfarwyddyd i'r gffi uaaU^wnevd darpariaeth ,ar >'«'>.>y "č' aéthyddi:tetll.(')ywed¿(íd¥d. fie Oliedig ar yr egwyddor os oedd manteision neillduol i gael ea rhoddi i ddegwm-berchenog- 0 0 ion, fod cyfiawnder yn eu rhwymo i ganiatau i manteision cyferbyniol i'r degwm-dalwyr, oblegid os oedd cwestiwn y degwm i gael ei ail- agor, na ddylai hyny gael ei wneyd er mantais i un blaid yn unig. Cyfeiriodd at y caledi a gynyrehid gan y cytundeb dan Act 1836, yn enwedig yn y siroedd dwyreiniol, a dadleuai fod yr annhegwch hwnw yn eu cyfiawnha-a i hawlio dosbartliiad mwy teg a chyfiawn o'r ar- dreth-dal degymol. Yn 1836 yr oedd y prisiau yn uchel a chyflogau yn fychain, ond yn bres- enol yr oedd pethau yn hollol wahanol. Yr unig ffordd i symud cwynion y degwm-dalwyr yd- oedd drwy sefydlu dull gwahanol 0 gymeryd y cyfartaledd yn minis yr d, neu wneyd dar- pariaeth drwy ba un y gellid ysgafnliau y baicli drwy apelio i'r llys sirol, neu awdurdod leol. Os derbynid yr hyfforddiant" a gynyg- iai. gwnai efe a'i gyfeillion ddwyn i fewn well- iantau yn cynwys yr egwyddorion hyn. Dywedodd Mr. Arthur Williams, os oedd y Llywodraeth i ymyryd ag Act 1836, eu bod yn rliwym o ad-drefnu y dull o gymeryd cyfartal- edd yr 5-d, mewn trefn i ddosbarthu y rhent-dil degymol yn fwy teg. Dymunai eilio y cyfar- wyddyd. Dywedodd Syr M. Hicks Beaoh fod yr eg- wyddorion ag oedd yn oblygedig yn y cynygiad yn rhai eang a brawychus, ac y baasai yn dda ganddo wybod pa fodd y gwnai ei gynygydd a'i gefnogwyr gario allan yr egwyddorion hyn ond ymddangosai iddo ef (Syr Michael) fod yr aelod anrhydeddus yn dychrynu rhagei gyn- ygion ei linn, oblegid nid oedd dim a wnelai ei araith &'r cyfarwyddyd. (Ob.) Nid oedd ond mater dibwys hollol pa un a gymerid cyfartal- edd yr yd bob tair neu bnm' mlynedd, neu bob saith mlynedd, ond y fantais ynglyn a'r prisiad saitli-mlwyddol ydoedd fod y taliadau yn am- rywio llai. Nid oedd unrhyw gyfarwy(ldyd yn ofynol i'r pwyllgor ar y Mesur hwn os barnent yn briodol i apwyntio cyfartaledd pum'- mlwyddolnel1 saith-mlwyddol, ac yr oedd y cyfarwyddiadau cynygiedig, o ganlyniad, yn hollol ddi-alw-am-danynt. Amoan syml cyn- ygiad y Llywodraeth oedd yn gynwysedig yn y Mesur ydoedd -tros,,Iwyddo y cyfrifoldeb am y degwm oddiwrth y deiliad, yr hwn feddai ond buddiant amserol, i'r perchenog, yr hwn oedd yn meddu buddiant parhaol yn y tir, a'r gwrth- wynebiad i ail-agor y cwestiwn o gyfartaledd yr Id ydoedd—yr anmhosiblrwydtl ei gyfyngu i amser neillduol. (Cymeradwyaeth.) Pe ail- agorid y cwestiwn, gallai y degwm-berclienog 1, "W 11 hawlio ail-ystyria-eth o natur yr eiddo, neu y cyoyrch, ar ba rlti yr oedd y degwm yn cael ei brisio, ac yr oedd ef (Syr Michael) o'r farn y collai y degwin dalw r fwy drwy helaethu y cynyrch' prisiadwy nag yr enillai drwy newid amser y cyfartaledd. Barnai Arglwydd Cranbourns mai amean y cyfarwyddyd ydoedd—parotoi y ffordd i well- iantau a wnaent lwyr ddinystrio y degwm yn y diwedd, ac o ganlyniad, yr oedd y Ty yn rhwym o'i wrthod. Dymunai Mr. C. W. Gray weled Mesur yn cael ei basio a wnai gyfiawnder a'r degwm- ZIY 11 dalwr a'r degwm-berchenog. Nid oedd sefyllfa bresenol pethau yn gyson a. chyfiawnder ac ag ysbryd Act 1836. Yr oedd yr ardreth-dal ddeflYmolyn llyncu i fyny yr oil o enillion yr amaethwyr yn y siroedd dwyreiniol o Loegr. Bhybuddiodd Mr. Leightoh y Ty i beidio cdrych ar y cwestiwn fel un E^lwy.sig, ond fel un yn dwyn pertbynas eiddo a phe cymerai ad-brisiad le, yr oedd yn ddigon posibl i'r degwm dalwr hawlio mwy nag oedd yn ei gael. Cefnogwyd y cynygiad gan Mr. H. Knutch- bull Huggesson, am y gwnai allitogi y Ty i ym- wneyd a'r dull anfoddhaol presenol o gymeryd cyfartnledd yr 5'd- Yr oedd Mr. Bryn Roberts yn berffidith sicr, os pasiai y Mesnr, ac yr oedd hyny yn bosibl y buasai yn anmhosibl symud unrhyw gamwtt ynglyn à'r degwm. Dyna setlo y pwuc unwitith ac am byth! Apeliodd Mr. Henry Chaplin at y Ty i ym- raau ar nnwaith. (Na, na.) Barnai ef, os ail- agorid y cwestiwn mewn perthynas i'r dull o gymeryd cyfartaledd yr yd er mantais i'r degwm-dalwr, y buasai yn rhaid yatyried hawliau y degwm-berohenog, a gallai droi allan eu bod, yn lie cynorthwyo yr amaethwr, yn cynorthwyo y tir-lerchenog. Datganodd Syr W. Barttelot ei obaith y 0 gwelai ei gyfaill gwir anrhydeddus ei ffordd i osod yn y Mesur welliantau rhesymol, gwell- iantau a fyddent resymol nid yn unig i'r degwm- dalwr, eithr hefyd i'r degwm-berchenog, gan ei fod o'r farn, pe deuent ibenderfyniad teg a rhesymol yn awr, y gallai barbau am lawer o flynyddau, yr hyn a fyddai yn fantais neillduol i'r Eglwys. (Cymeradwyaeth o feinciau yr Wrtliblaid.) Condemniai Syr William Harcourt y Mesur am ei fod yn gadael y degwm-dalwr yn yr un man ag yr oedd o'r blaen, gyda'r unig wahan- iaeth ei fod yn gyfrifol am y degwm yn yr ar- dreth, ac nid yn uniongyrchol, tra yr oedd y t,Y dull o'i godi yn fwy gormesol nag erioed. Wedi i amryw eraill gymeryd rhan bellach yn yr ymdrafodaeth, Dywedodd y Twrnai Cyffredinol mai yr olwg a gymerai y Llywodraeth ar y cynygiad ydoedd -ei fod yn myned ymhell tuhwnt i'r cwestiwn o gyfartaledd yr yd a phe pesid cf, y gallai y Mesur yn mhwyllgor gael ei lwyr ddinystrio gan welliantau. Nid oedd yr un cynllun pen- odol hyd yn hyn i ymwneyd a'r cwestiwn o gyf- artaledd yr yd wedi ei awgrymu, ond yr oedd y Llywodraeth yn berffaith foddlawn i ystyried unrhyw gynygiad ymarferol a ddygid yinlaen gyda'r bwriad i ddeddfu arno, Cododd Syr Hussey Vivian i barhau y ddadl, ond gan ei bod yn awr yn 11.409 Cynygiodd Syr M. Hicks Beach y Cloadur, yr hwn a gariwyd drwy fwyafrif o 41, ac wedi hyny ymianodd y Ty ar y "Cyfarwyddyd," pryd y cafwyd Dros y Cyfarwyddyd 17 Yn erbyn 240 Mwyafrif yn erbyn 43 Derbyniwyd y flfigyrau gyda banllefau o gym- eradwyaeth o'r Meinciau Undebol. Y LLEFARYDD YN GADAEL Y GADAIR. Pan ddygwyd y Mesur uchod ymlaen ddydd Gwener ,t^n ddy farnasai y dydd blaenorol hi^r b ^gyiarwyddiadau yn iifreolaidd, fod tri yu mhellach wedi eu hanfon i mewru Yr oedd y rhai hya hefyd allan o drefn," acnid oedd ganddo yn Jtdilynol yr un dewisiad ond gadael y gadair. (Banllefau o feinoiau y Weinyddiaeth). Wedi hyny, gadawodd y Llefarydd y gadair, ac aed ymlaen at faterion eraill. Wele gastell arall o eiddo y llesteirwyr cyf- rwysddrwg wedi syrthio yn deilchion i'r llawr a chyffyrddiad gwialen gyfareddol y Llefarydd. Yr amcan oedd ganddynt mewn golwg pan yn dwyn ymlaen eu cyfarwyddiadau gwagsaw ydoedd ail-draddodi yr holl areithiau hii-wyntog a bytheiriawl a draddodwyd ganddynt ar yr ail ddarlleniad, ond tynodd Mr. Speaker y gwynt o'u hwyliau, ac y mae yn teilyngu cydnabydd- iaeth genedlaethol am ei ddewrder. Well done I CYFLENWAD. Yn Mhwyllgor Cyflenwad ar y bleidlais addysgol, cafwyd ymdrafodaeth ddyddorol dros ben ar Y CODE NEWYDD. Dywedodd Mr. Talbot ei bod yn anrhydedd i Golegau Hyfforddiadol Eglwysig eu bod yn cyf- lenwi cynifer o Ysgolion y Byrddau Ag athraw- on, a datganodd ei gymeradwyaeth gyffredinol o'r Code newydd, ar y tir ei fod yn gwneyd rhoddion blynyddol y Llywodraeth yn fwy syml, a'i fod yn rhoddi mwy o ryddid ddos- barthiad (classiifcation). Dymunai Mr. Samuel Smith, yn y modd mwyaf calonog, longyfarch Syr William Hart- Dyke am y cynllun rliagorol (excellent code) a gyflwynasai i'r Ty, yr hwn a gynwysai amryw bwyntiau dros y rhai yr oedd llawer o aelodau wedi bod yn dadleu am flynyddau. Yr oedd yn gwneyd addysg yn ymarferol, dyddorol, ac attyniadol, ac yn osgoi y gyfundrefn hono ag eedd wedi bod yn felldith i addysg elfenol yn y wlad hon. Yr oedd ef yn diolch i'r Llywodr- aeth am eangu cylch addysg yn yr ysgolion. Yr oedd dysgu cookery, laundry work, &c., bob amser yn ddyddorol iawn i blant. Dysgu geir- iau oedd yr hen gyfundref, ac nid dysgu pethau, ond yr oedd y Code yn ddechreuad cyfriod new- ydd ar addysg yny wlad hon. Nid yr aelod anrhydeddus dros swydd Gall- estr ydoedd yr unig un o'r Gladstoniaid a gan. molai y Mesur, ond yn wir yroedd bron pawb yn ei ganmol. Ondgofodaballaiinifanylnyn awr. Diolchodd Syr W. Hart-Dyke i bawb am eu beirniadaeth ffafriol, ac atebodd y gwrthddadl- euon. Wedi i Syr John Puleston a Mabon ddiolch i is-Iywydd y Cyngor am y rhanau hyny o'r Code ag oedd yn dal perthynas â Chymau, cydunwyd ar y bleidlais. MESUR Y CODE ADDYSG. Cynygiodd Syr William Hart-Dyke ail ddar- lleniad y Mesur. Wedi ychydig eiriau yn mhellach gan Mr. Buxton a Mr. Powell, oyduuwyd ar yr ail ddar- lleniad ynghanol taranau byddarol o gymerad- wyaeth. Bu rbai materion eraill dan sylw yn yatod yr eisteddiad, ond rhaid gadael ar hyn.
AT Y BEIRDD.
AT Y BEIRDD. DEWI GLAX CONWY.-Y mae rhai llinellau rhagorol yn eich englynion i'r Cór Aøgellog," ond y mae y rhai canlynol yn wallus :— "Môr o donau modrwyog." Ah wele fardd hardd yw fo." Y fronfraith ar ei thaith daw hi," Arwrgerdd y du aderyn." Yr eos ar ei horsedd-a gana Yn eigion unigedd! Nos dawel dlos o'i hanedd, A gwir ei dawn gerddor hedd." Y gwcw gain acenion." a ddyreha I entrych y wybren." Astwfiwch reolau barddoniaeth. Y mae defnydd bardd ynoch, ond anmhosibl ydyw cyfansoddi englyn cywir heb ddeall dirgelion y cyngharieddion.
mSBABTH I.
mSBABTH I. NANSI YN DISGWYL AM EI DAFYDD. Ton.—" God bless the Prince of Wales." 0 tyred Dafydd ttnwyl- Fy machgen hoff dinam, I wlad dy enedigaeth, I edrych am dy fam. Y gauaf'oer aeth heibio, A'r hAf sydd wedi d'oa Ki fu ein hardal wiwlon, Yn uwch o ran ei chlod. 0 tyred Dafydd anwyl, Fy machgen hoff dinam, I wlad dy enedigaeth, I edrych am dy fam, Mae'r coed mewn dillad newydd, A chlywir mil a myrdd, 0 gantwyp bach yn canu Rhwng en canghenau gwyrdd Mae'r eirin mair yn addfed, A'r currants oil yn ddu Mae pobpeth ar ei oreu, Yn dy groesawu di. O tyred, &c. Mae r 'falau per yn hongian 0 flaen y drws yn hardd, A thatws newydd ddigon I'w caffael yn yr ardd Mae pobpeth yn ddymunol, Mi fyddwn inau'n iach, Pe ba'wn i ond cael gweled Dy wyneb, Dafydd bach. 0 tyred, &c, 0 tyred, Dafydd anwyl, Paid oedi dim yn hwy, 'Rwyf bron a rhoddi fyny Na chaf dy weled mwy Mae mron, o gariad atat, Yn cyneu megis fflam Gobeithio na wnai dithau Byth lwyr anghofio'th fam. 0 tyred, &e, DEWI MAI.
CYNGHORION FY MAM.
CYNGHORION FY MAM. Ton.—" Mae Robyn yn 'swil." Gadewais fy nghartref, gadewais fy ngwlad, Gadewais chwiorydd, a brodyr difad Gadewais gyfeillion, rhieni dinam, Ond methais a gadael cynghorion fy mam. Cynghorion fy mam, cynghorion fy mam, Nis medraf anghofio cynghorion fy mam. Pan fyddo y gelyn am ddenu fy mryd. I ganlyn eyf eillion annuwiol y byd, Gomeddaf ei wrando, a thyna paham, Adgofiaf ar unwaith gynghorion fy mam. Cynghorion fy mam, &c. Pan fyddo Swynyddiaeth gelynion y Fall, Yn agos a'm hudo i'r dafarn heb ball Bydd rhywbeth yn sisial cyn rhoddaf uncam, "O! cofia, fy mhlentyn, gynghorion dyfam." Cynghorion fy mam, &c. Hi dd'wedai yn dyner, gan wasgu fy Haw, O cofia, fy mhlentyn, fod marw gerllaw, Darpara'n feunyddiol, fy machgen dinam. A phaid diystyru cynghorion dy fam." Cynghorion fy mam, &c. 'Rwyt heddyw yn gadael dy fam a dy dad, O'r preswyl lle'th fa-wyd yn dyner a mad Os rhaid yw ffarwelio, 0 cofia byth am Y geiriau diweddaf a dd'wedodd dy fam." Cynghorion fy mam, cynghorion fy mam, Mi gofiaf hyd angeu, gynghorion fy mam. DEWI MAI.
PE BYDDWN FARW'R FUNYD HON…
PE BYDDWN FARW'R FUNYD HON I Pe byddwn farw'r funyd hon A ydwyf mown parodrwydd ? A allwn roddi cyfri'n Ilon, Heb wrido i fy Arglwydd ? A wnes ymostwng wrth ei draed Erioed yn edifeiriol, Gan waeddi, Golch fi yn Dy waed, Khag bod yn adyn damniol ? Pe byddwn farw'r funyd hon B'le byddai'm rhan anfarwol ? Ta un ai fry yn moli'r Oen, Neu yn y gwae trag'wyddol ? Mor 'hyfryd im' yw élywed si Hoff eiriau lesu'i hunan Pwy bynag ddelo ataf fi, Nis gwnaf ei fwrw allan." 0 Pe byddwn farw'r funyd hon! Mewn hedd a'm hanwyl Geidwad Cawn helpei law wrth groesi'r don, Fel nad ai ynllongddrylliad I mewn i'r hyfryd Ganaan wlad Y cawn fynediad helaeth Yr lesu'n Briod, Duw yn Dad, A'r nef yn etifeddiaeth! DEWI MAI.
DOSBARTH II.
DOSBARTH II. ANERCHIAD PRIODASOL I'R PRIF- FARDD BERW." I briodas cywir brydydd-y canaf Dingc hynaws lawenydd Iddo a'i lan rian rydd, Boed urddas a byd hirddydd. Hoff wenau y graff feinwen—a rwydodd Gawr odiaeth Ceridwen! lJaliwydhoff unwyd ei phen,— Lluoedd sydd lieddyw'n llawen. 0 bob braw dwfn-nawdd y nef i Berw A'i burwen fo'n dangnef Gwrtrwm y cywir gartref, Yn ddiau geir ynddo ef. Hyllt enwog Wylltineb—is y dengys Hyd angau'r meidroldeb A pheth ywein Gobnith heb Ei wei'd o'r Anfarwoldeb. Wir y mae Jeremia—yna'i gyd Unigedd ddadlena I agwedd deg ei Dduw da, Hwn esgyn i ben Pisga. Ond Buddug i'w gol a'i siriol siarad, A ddaeth eleni a gwnaeth ymlyniad, I lwyr rymus briodasol rwymiad, Mae'n anwyl, eu calonau mewn uniad 0' mynwes rho' ddymuniad-Boed i'r Iôn I roi coron ar fodrwy eu cariad. Modrwy, hen gysgod meidrol,-hyd angau Y dengys y ddwyfol, Iddynt hwy ddeuant yn h'ol 0 iawn fodrwy anfeidrol. Minffordd, Llanaelhaiarn. H. EVANS,
EMYN.
EMYN. Teitliio'r wyf drwy ddyrys anial, Gwyllta'i natur is y nen Gan ryw feddwl dal fy ngolwg, Beunydd tua'r nefoedd wen Trist yw f ysbryd, Am gael myn'd i dy fy Nhad. Mae'r lorddonen yn y golwg, Minau sydd yn llwfrhau Ofni mod i ar yr ymyl, Ofni'n ddybryd pob rhyw wae Trwy dy gymorth, Dof yn nes i'th nefol fro. Fachwen. GLut ELIAN.
YR EHEDYDD.
YR EHEDYDD. Ehedydd bach, esgyni di, Trwy'r awyr fry i'r nen, Fel pe yn myn'd i'n gadael ni, Gan geisio'r wlad uwchben 0 paid a'n gadael, dderyn pur, I cdrych ar dy ol; 'Rwy'n methu peidio gofyn it', A ddoi di eto'n ol ? Aderyn mwyn, a'th serchog lais, Mi garwn glywed cor 0 adar man 'run fath a thi, Yn seinio wrth fy mor Ac os ca'i fyn'd i'r gwynfyd pur, IfynyatoEf; 'Rwy'n meddwl gwnawn ddymuno cael Dy gwmni yn y nef, Fachwen, GLAN Eilian.
DEOHREU OEDFA,
DEOHREU OEDFA, Torf sydd wedi dyfod yma, 1 dy ddisgwyl, Arglwydd mawr Rho Dy bresenoldeb gyda l'hererinion gwael y llawr Cyfiawnhawr Pechaduriaid, tyr'd i'n cwrdd. Mae holl luoedd cedyrn Pharaoh Yn ein rhwystro i fyn'd ymlaen Llnw n hocdfa â dy Y sbryd, Dyro'th enw pur ar daen Gwedd dy wyneb Wna i uffern gilio'n ol. Fachwen. GLAN EILIAN.
[No title]
Can' mlynedd i 'na.Wr crogwyd dyn yn New- gate am ffugfathu swllt, w un arall am ladrata neisied boced oddiar foneddwr yn y Strand, Gadawodd y Parch, James Frethron, yn ei ewyllys, 40s, yn y flwyddyn i unrhyw forwyn a fyddai wedi aros yn yr un lie am chwe' blynedd yn Burford, Yr oedd yn amheus, fodd bynag, a ellid dyfod o hyd i un o'r fath. Y mae meddyg Germanaidd newydd wella y, 3 darfodedigaeth ar berson neillduol trwy dori J darn o'i lung. Y mae y dyn yn awr yn berffaith ] iach a phe torai yr un afiechyd allan arno etc, y mao y meddyg yn barod i dori ymalth weddill i ei lung. j Gadawodd un Richard Dovey, Claverly, dy i ] un John Saunders, ar yr amodau ei fod yn caniatau ystafell o hono i ddyn cyfrifol yn y ] plwyf, gwaith yr hwn oedd, am y gyflog o 8s. yn yr wythnos a'r ystafell ddi-rent, deffro pawb ] a welai efe yn cysgu yn yr Eglwys, a gyru allan 1 unrhyw gwn a ddigwyddent ddyfod i mewn yn ] yetod y gwasanaeth.
RHESTR 0 OnOSBARTHWYR "Y LLAN…
RHESTR 0 OnOSBARTHWYR "Y LLAN A'R DYWYSOGAETH." A Aberdare, T. Richards, 7 Dare street Aberaman, Mr. Morgan Parr, Newsagent Aberaeron, Mr. Jones, Stationer Aberavon, Port Talbot, Messrs. T. M. Jones and Son Aberdovey, Mr. E. Davies, 9 N antiestyn street Abergele, Mr. Egerton Leigh, N evi ivendor. Abergynolwyn, Mr. Evan Isaac Jul.es, Bwlcli- gyfing Aberystwith, Mr. R. James, Bridge street Aberystwith, Messrs. Smith and Son Amlwch, Mr. D. Jones, Post Office Argoed, Mr. D. Thomas, Newsagent B Bala, Mr. H. Edwards, 42 High street Bangor, Messrs. Nixon and Jarvis Bangor, Messrs. Smith and Son Bargoed, Mr. T. M. Jones, Board School Barmouth, Messrs. Smith and Son Barry, Mr. Milner, Newsagent Beaufort, Mr. Price, Newsagent Bethesda, Bangur, Mr. J. F. Williams, High street Blaenau Festiniog, Mr. E. Roberts, 14 High street Brecon, Mr. Charles, Chemist Briton Ferry, Mr. W. T. Olive, Newsagent Brymbo, Mr. E. E. Rogers Brynaman, Carmarthen, Mr. Thomas, Prospect Villa Bryneglwys, Mr JSneas Jones, Bryntirion Bwlchycibau, Mr W. Morris, National School c Cadoxton, Neath, Mr. Rees, 1 Beaconsfield street Caerfallwch, Mr Edwin Hughes, Ochr-y-Foel Capl Garmon, Mr Jno. G. Hughes, Post Offioe Cilcain, Mrs Mary Williams Colwyn, Mr Daniel Owen, School House Cardiff, Messrs. Daniel Owen and Co. „ Mr. Gulliford, 20 St. Mary street „ Messrs. Roberts Brothers, High street Arcade „ Mr. T. Vaughan, Welsh Church, How- ard Gardens Cardigan, Mrs. Williams, Newsagent Carmarthen, Mr. Spurrell Carmarthen, Messrs. Smith and Son Carnarvon, Mr. W. Griffith Cemmaes, Mr. D. Hughes, Cemmaes Byehan Ciliau Aeron, Mr. John Davies, Bwlchyrorfa Cottage Cockett, Mr. Jenkins, Newsagent Conway, Messrs. R. E. Jones, Printers Corwen, Mrs. Edwards, Bookseller Cowbridge, Miss Griffith, Newsagent Criccieth, Mr. Bowen, Chemist Cwmaman, Mr. Henry James, 59 Glynaman road Cwmavon, Port Talbot, Mr. Arnold Cwmbach, Aberdare, Mr. B. Jones, Cwm Row D Dafen, Llanelly, Mr. W. J. Thomas, Church street Darowen Village, Cemmaes Road, Mr. Roland Hughes Deganwy, Mr J. Jones, Grocer Denbigh, Mr. Richard Hughes, 10 Castle street Denbigh, Messrs. Smith and Son Deri, Mr. J. Simonds, 6 School street Derwen, Mr H. England Dolgelley, Air- George Arnfield, Bookseller, &c Dolwyddelen, Ms. D.Williams, Prince Llewellyn Slate Quarries Dowlais, Mr. D. Rees, Castle street E Ebbw Vale, Mon, Miss M. Beynon Eglwysfacli, Mr Jno. Wynne Sew Eglwys Rhos, Captain Evans, 1 Graig Don Villas, Llandudno F Ferndale, Mr. Davies Fishguard, Mr. Seth Owen Fochriw, Pontlottyn, Mr. David Phillips, 1 Davies' row, Pentwyn G Garthbeibio, Mr Edmund Jones, Llwyn Glais, Swansea, Mr. W. C. Jenkins Glyn, Llangollen, Mr. H. Hughes, National School Glyndyfrdwy, Mr Wm. Owen, Sun Terrace Gwyddelwern, Mr E. Roberts, Ty'n Llidiart Gorseinon, Swansea, Mr. Llewellyn H Henllan, Trefnant, Mrs. Evans Hirwain, Mr. Edmunds, Cross street Holywell, Messrs. P, M. Evans and Son K Kidwelly, Mr. W. Davids, Newsagent Kidwelly, Mr. Shankland L Lampeter, Mr. Evans, Chemist Liverpool, Mr. W. M. Jones, 17 Owen street, Chatsworth hill London, Mr. Pierce, 23 Haverstock Road, Kentish Town Loughor, My. Williams, Newsagent LL Llan, Festiniog, Mr. D. Roberts I Llanafan-y-Trawscoed, Aberystwith, Mr. Isaac Richards Llanberis, Mr. J. Davies, Dinorwic Quarries Llancrwys, Llandilo, Mr. Benjamin Evans, Pontywain Llanelltyd, Dolgelley, Mr. W. H. Barnett, Post i Office i Llanelly, Mr. Davies, Newsagent Llanelly, Messrs. Smith and Son Llanelly, Messrs Mainwaring and Broom, 5 Market street 7 Llanenddwyn Reservoir, Llanfyllin, Mr. Wm. Owen, Post Office Llanengan, Pwllheli, Mr. Hugh Richards, Pen- twyn. Llanerchymedd, Misses Jones, Printers 1 Llandebie, Mr. W. Bowenj Post Office Llandebie, Mr. Henry Williams, Penlgroes "3 Llandilo, Alr. Lockyer ] „ Mr. Hopkins Llandinorwic, Mr. J. Roberts, Minyliordd Llandovery, Mr. Garner, Store street r Llandovery, Mr. Thomas, Pannau Row Llandudno, Mr. J. Wilkinson, 95 Mostyn street Llandyssil, Mr. J. Jones, Greenfield House, Drefach Llandyssil, Cardigan, Miss Evans, Currier Llanddarog, Carmarthen, Mr. Harries Llanddeiniol, Aberystwith, Mr. D. R. Jones, Schoolmaster Llanddyfnan, Anglesey, Mrs. J. Pritchard, Taliono Llanddoget, Mr J. Roberts, Shop Llanddulas, Mr Edward Griffiths, Mill street LlanerfyI, Mr Edward Roberts, Ty'nyrhos Llangan, Mr John Fhomas, Cynwyd National School Llangwm, Mr Evan Roberts, Post Office Llangadfan, Mr Roger Mills Llanrhaiadr-yn-Mochnant, Mr Robert Jones, Park street Llanrhaiadr-yn-HSnmerch, Mr C. E. Evans, National School Lilansannan, Mrs Roberts, Post Office Lilandysilio, Mr. D. J. Smith, The School lilanwyddyn, Mr Watkin Owen, Post Office, Lake Vyrawy 1 Llysfaen, Mr Thos. Hughes, Post Offioe Llanfairfechan, Mr. Griffiths, Schoolhouse Llanflhangel Rhosycorn, Nantgaredig, Mr. H. Hughes Llangadwaladr, Llangefni, Mrs. M. Parry, Min- y-ffordd Llangannock, Llanstephan, Mr. W. Davies, Glyncoch Llangeinwen, Dwyran, Anglesey, Mr. J. Wil* liams, Schoolhouse Llangeitbo, Mr. W. Williams, Llwyncelyn Llangennech, Mr, D. Jenkins, Bridgend street Llangorwen, Aberystwith, Mr. F. Lewis, Croat Llanilar, Aberystwith, Mr. David Davies, Tan- y-fynwent Llanuwchllyn, Mr. J. G. Owen, Carpenter Llanllechid, Mr. J. Davies, Caellwyngrydd. Llanllyfni, Penygroes, Mr. W. R. Owen LIaapumsaint, Mr. Daniel Llanrhaiadr, Denbigh, Mr. E. C. Evan.. National School Llanrhystyd, Mr. Sinnet, Ystradlir Llanrwst, Mr. W. J. Roberts, Cowlyd House Llansantffraid Glan Conway, Mr. J. Johes Llantrisant, Mr. Llewellyn, Newsagent Llanybyther, Mr. Evans, Clwtyffwen M Machynlleth, Messrs. Smith and Son Maentwrog, Tanybwlch, Mr. T. Roberts Maesteg, Mr. Isaac, Newsagent Manchester, Mr. Owen Ll. Foulkes, 29 Fen. wick street, Hulme Mardy, Mr. John Davies, 7 Wagant place Meifod, Miss Euans, Lhop Minera, Mr John Harold Richards Mold, Mr John Williams, 46 New street Menai Bridge, Messrs. Smith and Son Merthyr Tydfil, Messrs. Farrant and Froat Merthyr Tydfil, Messrs. Smith and Son Morris ton, Llansamlet, Mr. Davies, Post Office Mostyn, Holywell, Mr. W. Parry, Glyn Farda, Glyn. Mountain Ash, Mrs. White, Chemist N Nannerch, Mr John Hughes, Post Office Newmarket, Mr P. Horatio Wynne, Parochial School Nantyglo, Mr. John Hughes, Bailey's Row Nantymoel, Mr. Howells, Newsagent Narberth, Mr. Best, Newsagent Neath, Mr. J. Williams, Bookseller Nevin, Mr. Griffith Hughes, Cefnymaes Newbridge, Newport, Mon., Mr. inward Hughes, Penrhiw Bicea j> 0 Old Colwyn, Mr. D. Owen, Schoolmaster Oswestry, Mr. Llewellyn Williams, Chapel street. P Pendoylan. Mr. Evans Penisa'rwaen, Carnarvon, Mr. W. Evans Penmachno, Bettwsy Coed, Mr. H. Davies High street Penmaenmawr, Mr. W. 0. Thomas, Post Office Pentir, Bangor, Mr. Lloyd Morris Pentraeth, Anglesey, Mr. Rogers, Post Office Pentre, Pontypridd, Mr. Joseph Voryle, 29 Ystrad road Pentyrch, Mr. J. Thomas, Cwmyfawch. Penygraig, Misses L. and M. Evans Pontardawe, Mr. Evans, Grocer, Alltwen Pontardulais, Mr. D. Owen Pontfadog, Mr Robert Lloyd. School House Pontlottyn, Co-operative Stores Pontyberem, Llanelly, Mr. W. George Pontypridd, Mr. Key, Chemist Port Dinorwic, Mr. J. Roberts Portmadoc, Messrs. Smith and Son Porth, Mr. Fudge, Newsagent Pwllheli, Mr. Roberts, Bookseller, High street R Resolven, Mr. D. R. Phillips, Penrhiw House. Rhyl, Miss Guthrie, Emporium 11 Mr. H. Saiidoe, Bodfor street Rhosllanerchrugog, Mr Lichard A. Owen, The Cross, Rhos Rhuddlan, Miss Davies, Corner street, Castle street Rliydymwyn, Mr J. D. Lloyd, Antelope Inn. Rhydybeini, Mr. L. Thomas, Talybont, Brecofi llhymney. Miss Davies, Lawn Terrace Ruabon, Messrs. Smith and Son Ruthin, Mr. C. Aldrich, Bookseller 8 Sirhowy, Mr. Phillip Jenkins, 57 Four Rows Skewen, Neath, Mr. John Jenkins, BurroWS road St. Asaph, Mr. W. Evans, Newsroom St Asaph, Mr. C. Tomkinson. St. Clears, Mr. D. Thomas, Clifon Mills St. Clears, lr. W. Davies, Newsagent St. George, Abargele, Mrs. A. Williams, Post Office St. Mary, Walton East, Mr. J. A. Williawst Clarbeston Road, R.S.O., Pem. Swansea," Western Mail "Omce Swansea, Messrs. Smith and Son T Towyu, Merioneth, Mr. W. Jones, 17 National street Trawsfynydd, Mr. T. Morris Richards,, Maen* gwyn street, Trecastle, Brecon, Miss Hughes, Grocer Tredegar, Mr. J. Thomas, Newsagent Trefnant, Mr. Thomas Williams, Brynhyfryd. Treforest, Mr. E. Thomas, Craighaulfa Tregaron, Mr. Hughes, Grocer Trellai-ries, Mr. Morgan, Newsagent Treoiky, Mr. T. Jones V Valley, Anglesey, Mr. E. D. Lloyd, Carnis House W Welshpool, Mr. E. Jones, Llanystyn Gardens Whitland, Mr. L. Harris, Newsagent Wrexham, Mr. Fisher Y U Ysceifiog, Mr Robert Jones, National School Yspytty Ifan, Mr R. T. Jones, Tainewyddiofl Factory Ynysybwl, Pontypridd, Mr. David Rogers Yspytty Ifan, Bettwsycoed, Mr. W. M. Jones Ystradgynlais, Swansea, Mr. T. Willianifli Pelican street Ystrad Rliondda, Mr. D. Jcnes, Newsagent Ystalyfera, Mr. G. Davies, Newsagent Bydd yn dda gan y Cyhoeddwyr benodi doS- barthwyr ymhob man lie nad oes rhai eisioeS. Am y telerau, ymofyner a Messrs. FARRANT & FROST, LJ.AN A'R DYWYSOOAETII Office, 135, High street, Merthyr Tydfil, S.W.
Advertising
Y MAE Y MEISTRI FARRANT A FROST, SWYDDFA'R "LLAN," MERTHYR TYDFIL, YN CURO PAWB YN NGHYMRU AM BOB MATH 0 ARGRAPHWAITH UWCHRADDOL. AC Y MAE EU PRISOEDO YN RHE8YMOL.