Y Llan

Eglwys a Gwladwriaeth. EU CYSYLLTIAD YN OL HEN DDEDDF- AU'R WLAD. Gan y Parch. T. Edwards (Gwynedd). LLYTHYR YI. Gwrthddrychau i dosturio wrthynt, os" nad i'w dirmygu, yw y dynion hyny a fynant i ni eu rhestru ymysg dysgawdwyr ac arweinwyr cenedl y Cymru, ac ar yr un pryd a allant sefyll i fyny ar lwyfanau y wlad i gyhoeddi y ffiloreg wagsaw ac anwireddus mai yn amser Harri yr Wythfed y derbyniodd Eglwys Loegr ei bodolaeth; canys nid oes ond naill ai anwybodaeth neu ynte bres- eiddiwch a oddef iddynt gyflawni y fath isel- waith diraddiol, a rhaid i'r yatyriaeth o hyn beri i bawb ond yr anwybodusion rhagfarnllyd, penboeth, a dallbleidiol, edrych arnynt gyda gradd o ddirmyg neu ddistyrweh. Ac y mae eynydd addyfg drwy yr ysgolion dyddiol a'r canolraddol, ynghyd a'r Colegau Uwchraddol, yn sicr o krysuro dynesiad dydd eu dialedd; ond y mae perygl mawr i'n cenedl hyd yn nod yn hyn, oblegid pan yr agorir llygaid ieuenctyd ein gwlad, beth fydd y canlyniad ? Yn nghyf- arfod Undeb yr Annibynwyr yn Abermaw (yn ol yr adroddiad), dywedodd y cadeirydd "ei fod yn ofni nad oedd yr Young Wales yn cadw at ffydd eu tadau, a bod nos o amheuaeth ac anghrediniaeth gerllaw." Ond beth ydyw y gwir achos o hyn ? Yr wyf fi, er's llawer blwyddyn bellach, wedi coleddu yr un ofnad a Mr. Hook, ond gwaith diddiolch yw dweyd ar goedd gwlad fod dyn yn ofni mai anffyddiaeth fydd yn llyncu nifer lliosog o Ymneillduwyr yr oes nesat. Er hyny, ceir fod amgylchiadau yn cydredeg i'r cyfeiriad yna. Pan genfydd y to ienane mor ychydig o barch i'r gwir oedd gan lawer o'u pregethwyr a'u prif broffeswyr cref- ydd mewn materion tymhorol a hanesyddol, onid yw yn ofnus iddynt benderfynu yn fyr- bwyll nad oedd yr holl broffes ond crefft, ac nad oedd dim sylweddol yn perthyn iddi o gwbl ? Pan y galluoga addysg hwynt i ganfod mor-dùibris oedd eu harweinwyr crefyddol yn y pethau bychain, onid y gofyniad naturiol fyddai -Beth sydd i'w ddisgwyl oddiwrthynt ar un- rhyw bwnc ? Pa goel sydd i'w roddi ajrnynt mewn dim ? Pa ymddiried sydd i'w roddi yn yr un o'u datganiadau ? Yr wyf yn brofiadol, oddiwrth ymgom a rhai o'r cyfryw amheuwyr, fod haeriadau disail yr oes bresenol o berthynas i'r Eglwys, y rhai a wneir er mwyn hyrwyddo isel amcanion plaid, yn troi gogwydd llawer meddwl i gyfeiriad tir anffyddiaeth. Cyfeiriais at hyn am fod y cri ynghylch anffyddiaeth yn dyrchafu yn Iled fynych yn awr o'r gwersyil Ymneillduol, a'i bod felly yn Ilawn bryd iddynt chwilio yn drwyadl i mewn i'r holl aohosion o hono. Ac i'r diben hwn mynwn i'r areithwyr Dadgysylltiol syltfi yn briodol ar y rhan a gym- erant hwy,i'w acliosi. Mae adrodd hen chwedlau a haeriadau sydd wedi eu gwrthbrofi ganwaith a milwaith yn sicr o siglo ffydd y to addysgedig a ddaw, yn yr adroddwyr, ac yu y grefydd a brottesant. Ac yn hyn o beth y mae yr areith- wyr Dadgysylltiol yn hollol ddiesgus, canys ni raid iddynt ond chwilio ychydig ar hen ddeddf- au y wlad na welont na bu yn y deyrnas hon erioed Eglwys amgon na'r un sydd ynddi yn awr, ac mai wrth yr enw EOLWYS LOEGR yr adnabyddid hi yn y canol oesau trwy y can- rifoedd cyn geni Harri yr Wythfed. Pan y mae y gwir noeth mor agos atynt, ac o fewn eu cyr- aedd, onid yw yn feius a chywilyddus i'r eithaf ynddynt lynu wrth hen cliwedl faleisus, wag, ofer, disail, a luniwyd gan Babyddion ? Mae y sawl sydd yn darllen yn gweled hyn, ac yn colli pob ymddiried ynddynt, a lie nad yw'r cyfryw yn ngafael Tig augorion ffydd yr Eglwys, maent yn cael eu chwythu ar awelon amheuasth i dir anffyddiaeth. Y mae digoneddo ddeddfau ar gael lie y gall pob dyn weled y gwir drosto ei hun. Sylwaf ar un o honynt yma, a nodaf eraill yn y man. Yn O.C. 1315, pasiwyd y ddeddf 9 Ed. II., stat. 1. Ynddi cyfeirir at amryw o ryddfreintiau oeddid wedi eu caniatau i'r cleiigwyr. Yn ei rhagdraitli, hysbysir i achwynion gael eu dwyn ymlaen fod llawer o bethau wedi eu cyflawni yn erbyn Eglwys Loegr (Ecclesia Anglicana) a'i hesgobion n,'i chlerigwyr," a bod y Brenin a'r Sonedd yn darparu moddion diwygiad yn y pethau hyny. Mae y ddeddf yn cynwys un ar bymtheg o adranau. Ynddi cydnabyddir hawl yr Eglwys i'r degwm, a threfnir na bo gwa- harddiad o Lys y Brenin mown achosion o'i daliad. Eithr He bo clerigwr wedi gwerthu ei ddegwm am arian, yna y dywedir y gall fod gwaharddiad, "oblegid drwy y gwerthiant gwneir y pethau ysbrydol yn bethau tymhorol, a thry y degwm yn nwyddau." Oddiwrth yr ym- adrodd hwn, yr ydys yn canfod fod i eiddo Eg- lwysig ei nodwedd neillduol yn ngolwg y gyf- raith, ae nad ydoedd y Senedd y pryd yna yn ystyried fod ganddi yr un hawl ynddo, na'r llysoedd gwladol ddim hawl i ymyryd ag ef hyd nes y byddai wedi ei droi drwy werthiant yn eiddo lleygwyr. Pethau eraill yr ymdrinir a hwynt yn y ddeddf hon ydynt :—Fod cosbi am enllib yn waith Esgob; fod achosion i'w profi, rhai mewn llysoedd ysbrydol, ac eraill mewn llysoedd tymhorol; fod Esgob i beidio cosbi offeiriad na bo drigianol yn ei fywoliaeth cyhyd ag y byddo y cyfryw offeiliad yn ngwasanaetli y brenin fod gan Esgob hawl i holi a gwrth- od rhai a benodir i fywoliaethau gan leygwyr, a llawer o bathau eraill o gyffelyb nodwedd. Ac yn yr adran olaf o'r ddeddf, dywedir fod y pethau hyn oil yn cael eu trefnu oherwydd fod y Brenin yn dymuno darparu ar gyfer cyflwr Eglwys Loegr (Ecclesia Anglicana), a hedd- wch ei hesgobion a'i chlerigwyr, can belled ag y gallaiwneyd hyny, er anrhydedd i Ddnw, a gwellhad yr Eglwys, ei hesgobion a'i chlerig- wyr." Dengys darpariadau'r ddeddf hon fel yr oedd yr Eglwys a'r Wladwriaeth, o ran eu gweinyddiadau, yn graddol gydymgordeddu. Rheoleiddid gweithrediadau'r esgobion gan y Senedd, a chyfyngid ar ymyriadau'r Barnwyr tymorol mewn materion Eglwysig gan yr un gallu. Dangosir fod gan noddwyr Ileygol yr un hawl i benodi offeiriaid i fywoliaethau yr adeg hono ag sydd ganddynt yn bresenol. Ac er hyny, addefir nad oedd yr hawl hono ond amodol i raddan, trwy fod gan yr esgob awdur- dod i benderfynu pa un a oedd y gwr parchedig yn gymwys ai peidio-a dyna fel y saif pethau hyd heddyw. Ac ymhellach, nid oedd yna'r honiad lleiaf o hawl y Llywodraeth i eiddo'r Eglwys. Nid oedd yna gymaint ag un awgrym- iad mai eiddo'r cyhoedd ydoedd, nac ychwaith fod y Llywodraeth wedi rhoddi dim o hono i'r Eglwys, tra ar yr un pryd yr amddiffynid ei hawl i'r taliad o hono lie y byddai rhai yn ei atal oddiwrthi. Ac fel y gwelwyd, Eglwys Loegr y gelwid y sefydliad crefyddol a fodolai yn y wlad ar y pryd. Heblaw hyn, y mae'r goiriau sy'n gosod allan yr amcan oedd gan- ddynt mewn golwg wrth ddeddfu yn ein dysgu fod y Seneddwyr y pryd hwnw yn ymgymeryd a'r gwaith gyda chywir ddymuniad am lesoli'r Eglwys. Pell oeddynt hwy o fwriadu pasio deddfau i'w drygu a'i niweidio. Ac er fod geiriad y ddeddf yn rhedeg yn enw'r Brenhin ei hun, nid yw hyny ond arferiad-ac fe hysbysir yn ei rliagdraith iddi gael ei phasio yn y Senedd a gynhaliwyd yn Lincoln yn y nawfed flwyddyn o'i deyrnasiad. Gallesid tybio fod y ddeddf yna yn unig yn ddigon i vddarbwyllo pob dyn rhesymol o ffoledd a baldordd a glywir y dydd- iau hyn ar lwyfanau'r DadgysyUtwyr o berthynas i Eglwys Loegr fel Eglwys estronol ac Eglwys o gread Harri yr Wythfed. Ond pwy mor ddall a'r neb ni fyno weled ? Ac nid yw'r ddeddf hon ond un o lawer lie y ceir yr un enw. Sylwer ynte fod y Senedd agos i chwe' ohan' mlynedd yn ol yn ymdrin a materion Eglwys Loegr-tra y ceir Dadgysylltwyr y dyddiau presenol yn ddigon gwyneb-galed i haeru mai Eglwys Rufain, oedd Eglwys y wlad yma'r pryd hwnw, ac nad oedd Eglwys Loegr ddim mewn bodolaeth am dros ddau can' mlynedtt ar ol hyn Nid yw eu haeriadau ynfyd ond breuddwyd gwrach yn ol ei hewyllys. Mae'r hen ddeddfau hyn yn arweinwyr llawer mwy diogel a geirwir na chyflog-ddynion y Gymdeitbas estronol a sefydl- wyd i'r dyben o gneifio'r hen ddeadell, a lladrata'r gwlan.

Nodion o Ddeoniaeth y Rhos. COLWYN. Nos Iau diweddaf, cynhaliwyd cyfarfod yn y lie uchod, yn yr awyr agored, i ymdrin ar bwnc y Degwm a'r Dadgysylltiad. Yr oedd y cyfarfod i ddechreu am saith o'r gloch, yn ol fel yr oedd wedi cael ei gyhoeddi, ond pan yr oeddym yn myned heibio ar yr amser penodedig, nid oedd nemawr neb i'w gweled yn nghymydogaeth y Uwyfan. Y mae y ffaith hon yu arwydd bur hapus nad yw trigolion Colwyn yn sychedig am waed y Degwm a mwyniant Dadgysylltiad, ac nad oeddynt chwaith yn hiraethu rhyw lawer am lywedhyawdledd Mr. Parry, Llanarmon, a Mr. Spinther James. 0 dipyn i beth, fel yr oedd yn hwyrhau, gwelem bump neu chwech o wrth-Ddegymwyr a Dadgysylltwyr yn esgyn y llwyfan, ac yn dechreu anerch rhyw ddyrnaid o bobl oedd wedi ymgasglu. Wrth edrych ar y llwyfan, dwy droi y naill wedi eu gosod yn ymyl y llall, ni allem beidio meddwl mor gywir oedd hyn fel arwyddlun o ansefydlogrwydd hesymau a haeriadau y Dad- gysylltwyr, pan yn cliwenycli eiddo cysegredig yr Hen Eglwys Gymreig. Pe b'ai ybobl hyn ond cadw at eu proffes a'u dywediadau, yn lie troi i'r cyfeiriad yma a'r cyfeiriad acw, at y peth hwn a'r peth arall, fel ceiliog y gwynt, y mae yn ddigon sicr y byddent erbyn hyn yn barod i gyfaddef mai yn ngherbyd awyren bapyr yr oeddynt wedi bwriadu esgyn i ben bryn eu dymuniad. Y cyntaf i siarad oedd Mr. Parry, Colwyn Bay, y cadeirydd. Yr oedd ef yn grwgnach yn enbyd iawn yn erbyn Mr. Gladstone. Yr oedd y boneddwr anrhydeddus, meddai, wedi ei siomi yn fawr iawn, ac yr oedd yn teimlo yn ddigofus tuag ato am ei fod mor arai gyda Dadgysylltiad. Dywedai fod yn rhaid peidio disgwyl dim ymhellach wrtho, am ei fod mor araf yn ei symudiadau, ac feallai, yn rhy ffafriol hefyd. Ar ol datgan ei deimlad, sut y teimlai ef a'i blaid bwysigrwydd y cwestiwn dan sylw, galw- odd ar Mr. Parry, Llanarmon, i siarad ar y Degwm. Aeth y gwr o Lanarmon rhagddo, gan ddweyd fod ganddo neges neillduol at y fferm- wyr, a bod ganddo hawl hefyd i ofyn eu sylw, am mai ffermwr oedd ef ei hunan. Dywedai, mewn geiriau eglur i'w rhyfeddu, a ohyda Uais pwysig dros ben, am ddioddefiadau y dyddiau drwg presenol ymhlith y ffermwyr. Yn sicr, os gwir ei eiriau, y mae bron yn syndod fod un o honynt yn fyw i ddweyd y chwedl. Ond y rhyfeddod yw, gweled Mr. Parry, un o'r dosbarth a orthrymid mor ofnadwy, yn ei dyb ef, yn edrych mor dda o ran agwedd ei gorff. Ond yr ydym yn barod i gydnabod fod y ffermwyr yn isel neillduol o ran ystad eu deailtwriaeth, os oedd ef yn eu cynrychioli yn y cyfeiriad hwn. A thra yn yr ystad anneallus ac anwybodus hon, y mae yn resyn o beth ei fod yn cymeryd yr hyfdra o honi addasrwydd i ddysgu ei gyd-genedl. Er i'r darllenydd gael cipdrem ar ei agwybod- aeth wrth yr hyn a gaulyn, geill welea geirwir- edd yr hyn a ddywedwn am dano :— Dywedai mai ffolineb yw i Eglwyswyr ddweyd mai'r tadau duwiol a waddolodd yr Eglwys a'r Degwm." Druan o Mr. Parry, fe ddylai wybod, erbyn hyn, fod hyd yn nod y plant ar hyd yr heolydd yn gwybod gwell. Ceisiai ef ddweyd fod y Degwm wedi cael ei roddi gan frenhinoedd cyn rhanu o honynt y tir rhwng y Barwniaid. Os gwir hanesyddiaeth -ac o ran hyny, nid oes ddadl am y peth-yr oedd y Degwm yn bodoli cyn i Brydain Fawr erioed fod mewn meddiant o Senedd. Yna, meddai dracliefn, dywedir i'r Barwniaid omedd ta-lu y Degwm ryw ddau gant neu ragor o flyn- yddoedd yn ol. Felly, nad oedd ef yn gofyn nac yn hudo neb i wneyd ond yr hyn a wnaed yn y gorphenol. 0 ffolineb, onide ? A oes raid i'r oes hon fod yn lladron am i'r oesau gynt fod felly ? Achwynai eilwaith ar y Personiaid yn enbyd iawn. Ceisiai eu pardduo trwy ddweyd ei fod ef yn gwybod am un a ddywedai fel hyn :*— Caiff eich merched borthi'r moch, caiff eich merched odro'r buchod, a chewch orwedd ar wely gwellt, ond fe'ch gorfodaf i datu'r Degwm." Ond pan ofynwyd i Mr. Parry am yr enw, dywedai nad oedd ganddo ryddid i'w roi. Dyma beth y mae ef a'i gwmni yn alw ymladd ar dir teg. Dywedai eto y gwrthodir gan Eglwyswyr dir neu ffermydd i Ymneillduwyr. Ond pan ofyn- wyd iddo eilwaith am engraifft o hyn, yn lIe dyfod allan fel gwr gonest a chydwybodol oeisiai droi'r gath yn y badell," a chilio yn ol, er siomedigaeth pawb oedd yn bresenol, heb brofi ei haeriad. Gobeithio y gwnaiff Mr.Parry, cyn byth eto roddi troed ar lwyfan Gwrth-ddegymwyr, wneyd ymdrech i gael rhyw fath o sylfaen i adeiladu ei balas dychymygol arno. Cyngborem ni ef i geisio cael gafael ar ryw lyfryn ceiniog ar y pwnc, y mae digon ohonynt i'w cael yn bresenol, fel y byddo iddo weled y fath anghyfiawnder y mae yn ei wneyd ar ei gyd-ffermwyr ae eraill, pan fel hyn yn ceisio ei hudo i droi oddiar Iwybr parchus dyledswydd a gonestrwydd. Yn awr, ni a adawn Mr. Parry i fyned adref tua Llanarmon, gyda'r gobaith y caiff dipyn o oleuni ar y mater cyn yr elo eto i ddangos ei anwybodaeth. Y nesaf i lefaru oedd Mr. Spinther James, Llandudno. Yr oedd ef yn hwyliog iawn, ond yr oedd ei eiriau o'r fath a dystient yn eglur am wendid yr achos." Mwyaf swn, llestri gweigion." Dywedai ef, tua phump neu ddeng mlynedd yn ol, mewn cyfarfod o'r fath, y byddid yn arferol o gario'r cyfan yn y blaen heb yr un gwrthwynebiad, ond yn awr, meddai, y mae pethau wedi newid—y mae y gwrthwynebwyr ar y maes, ac y maent yma heno. Yr ydoedd hyn, yn ol ei dyb ef (Mr. James), yn dangos fod y gwahanol bleidiau yn dyfod yn fwy i'r un level. Nid felly yn gwbl feddyliwn ni, Mr. James. Y mae gan y gwir- ionedd ei arwr yn ami lie ni ddisgwylir. Y mae ar y person lawn cymaint awydd, ac felly y dylai fod, i gadw yr anwybodus rhag maglau y gelyn ag sydd arno am wylio ei hun. Y mae hanes yr Eglwys yn profi yn bendant mai hi yw y cyfaill goreu sydd wedi bod drwy yr oesau o blaid yr anwybodus, y caeth, a'r gorthrymedig, ac y mae yn parhau i gadw y neges bwysig hon mewn golwg mewn modd ymarferol y dyddiau hyn pan y mae y gormeswr yn gwneyd ei ymosodi'Bdau. Dywedai nad oedd gan yr Eglwys foreuol yn ein gwlad ni ddim hanes, ac o ganlyniad yr Eg- lwys gyntaf a ganfyddidyn y wlad hon ydoedd Eglwys Babyddol yn ei plierffeithrwydd. Pwy ond Mr. James a gymerai arno fod mor gam- arweiniol a hyn? Onid yw hanesyddiaeth yn dweyd wrthym yn ddigon eglur am ymdrecliion yr Eglwys Brydeiuig ganrifoedd cyn y Diwyg- iad yn erbyn ymosodiadau y Pabyn y deyinas hon ? Ffolineb o'r mwyaf yw dweyd anwiredd noeth fel yma wrth neb sydd yn gwybod ond ail i ddim am hanes boreuol Cristionogaeth. Pan y clywom un fel Mr. James yn dweyd y fath anwireddau heb wrido, y mae yn ddigon i wneyd gwaed Cymro i ferwi, a gwaeddi allan, A yw Cymru, gwlad Cristionogaeth, yn euog o fagu gwr fel hwn ? A chymeryd yn ganiataol, meddai, fod y degwm wedi cael ei roddi at gynal crefydd, onid yw hyny yn brawf ar unwaith mai at gynal crefydd fwyaf cyffredinol y wlad y rhoddwyd ef? Dull lied ryfedd o ymresymu, onide ? Gollyng- odd y gath o'r cwd yn y fan yma. Y mae arno ef, fel llawer eraill, chwant neillduol cael gafael mewn rhan o'r degwm, pe buasai yn gwybod pa todd, ni goeliwn. Un rhan o wyth o grefytldwyr y wlad yw eiddo yr Eglwys Sefydledig, meddai ef. Ai tybed iddo gael y wybodaeth hon o swyddfa Mr. Gee ? N addo, y mae yn sicr. Rhyw census ddychymygol o'i eiddo ef ei hunan a ddygodd y cyfeiliornad hwn i'w feddwl fe gredwn. Dylai Mr. James gofio nad oedd yma ond yr Eglwys Sefydledig mewn bodolaeth pan rodd- wyd y degwm yn y cychwyn, ac y mae yn hollol debygol na feddyliodd neb yn y dyddiau 'hyny y buasai i sectau eraill gael bodolaeth yn y wlad yn ol Ilaw. Y mae yn ddigon sicr, can ag y cyfar- wydda synwyr cyffredin ni, na fuasai i neb roddi degwm na dim arall tuag unrhyw sefydl- iad heb yn gyntaf wybod rhywbeth ynghylch ei ansawdd. Dywedai eto mai Eglwys wedi cael eil chreu gan gyfraith y wlad yw yr Eglwys Sefydledig. Dywedwn ninau ddim o'r fath beth. Y mae yn ffaith uwchlaw amheuaeth mai yr Eglwys gre- odd y Senedd, ac nid y Senedd, neu y gyfraith, yr Eglwys. Yr Eglwys fu yn foddion i fagu y Wladwriaeth ar ei gluniau nes y daeth yn ddi- gon gallupg i yinwneyd'drosti ei hun. Bydd genym ychydig yn rhagor i'w draethu 10 ar hyn eto yn y dyfodol.

Yr arian hawddaf i'w gwario, a'r arian an- hawddaf i'w cynilo, ydyw y rhai hyny nad ydym eto wedi eu henill.

Llyfrau Cyhoeddedig ac ar Werth gan Mri. FARRANT a FROST, Swyddfa "Y Llan a'r Dywysogaeth." SECOND SERIES. EIGHT SERMONS AND ADRESSES DELIVERED BY THE REV. FATHER BENSON, Superior of the Society of St. John Evangelist, AT A PAROCHIAL RETREAT Held in S. David's Churoh, in the Parish of Merthyr Tydfil, On Slunday, Monday, and Tuesday, December 11th, 12th, and 13th, 1887. PRIEE ONE SHILLING, POST FREE. Merthyr Tydfil. FARRANT AND FROST, Llan a'r Dywysogaeth" Office. LLAWLYFR AT WASANAETH ATHRAWON YR YSGOL SUL, Sef Gofyniadau ar Lyfrau Hanesyddol yr Hen Destament, Gan y Parch. EVAN JONES, B.D., Rheithor Trefdraeth, Penfro. PRIS 6D. GYDA'R POST, 7D. Merthyr Tydfil: FARRANT a FROST, Swyddfa Y Llan a'r Dywysogaeth." THE ADVANTAGES OF A NATIONAL CHURCH: OR WHY SHOULD THE CHURCH OF ENGLAND BE DISESTABLISHED AND DISENDOWED ? AN ADDRESS DELIVERED BY THE REV. C. J. THOMPSON, M.A., Vicar of St. John's, Cardiff. PRICE ONE PENNY. Merthyr Tydfil: Messrs. FARRANT AND FROST, •• Llan a'r Dywysogaeth Office. THE BEST CLASS REGISTER PUBLISHED. SUNDAY SCHOOL CLASS REGISTER from Advent to Advent, with additional space for pupils' addresses, &c., as well as other mis- cellaneous information. PRICE 2D. EACH. Sample sent free for Two Stamps. Messrs. FARRANT AND FROST, Publishers, Llan a'r Dywysogaeth Office. JUST PUBLISHED, Y PRIMER BACH: [SECOND EDITION] A WELSH BOOK OF -INSTRUCTION AND DEVOTION, CONTAINING Instructions on the Creed, the Ten Command- ments. On the Sacraments and Ordinances of Religion, Baptism, Confirmation, &c. The Eucharistic Sacrifice, and Communion Ceremonies of the Church, &c. Devotions before Holy Communion, in Church at Holy Communion, and Thanksgiving after Holy Communion. A Litany of the Passion, a Litany of the Blessed Sacrament, and a Litany of a Happy Death. And other Occasional Prayers. PRICE EIGHTPENCE POSTAGE liD. SOLD BY Messrs. FARRANT AND FROST, Llan a'r Dywys- ogaeth Office. 0 JUST PUBLISHED. PHILIPS' NEWLY ENGRAVED lap of Stanley' sExplorations CLF in Africa, From, 1868 to 1889, with short account of the same. PJRICR Is. Sent post free by Messrs. FARRANT AND FROST, Merthyr Tydfil. FRANK SMITH & CO., I CLERICAL OUTFITTERS AND OHUROH FURNISHERS In all Branches to H.R.H. THE PRINCE OF WALES. Patterns, Designs, Estimates, and Illustrated Catalogues, Free. 13, Southampton-street, Strand, LONDON, W.C. "Ymddyddanion AR Egwyddorion Eglwysig," Gyfieithedig gan PARCH. E. P. HOWELL, M.A., i Prif-athraw Ysgol Ramadegol Bottwnog, ger Pwllheli. Chw.aethus a dyddorol Wedi eu Cym- reigio yn drwyadl. Bydd pwy bynag a'u dar- lleno yn gwybod llawer mwy am yr Eglwys fel un corff ysprydol nag ydoedd cyn hyny.—Haul, i Dyma lyfr rhagorol. Y mae y Parch. E. I P. Howell wedi gwneyd gwasanaeth gwerthfawr i'r Eglwys a'r genedl trwy gyfieithu mewn dull mor ardderchog lyfryn cynwysfawr Mr. West. Dylasai pob Eglwyswr Cymreig brynu, darllen, a chwilio y gyfrol fechan hou.-Lian. We do not know their equals for force of reasoning and perspicuity.-Church Timet. Ychydig gopiau ar law. Yn rhad drwy y Post am Is. 2e. oddiwrth y Gyfieithydd. —————————————————— NOW READY, 420 PAGES, CROWN 8vo. BOARDS. Ir- I PUBLISHED UNDER THE AUTHORITY OF THE LORD BISHOP OF THE DIOCESE. THE BANGOR DIOCESAN CLERICAL DIRECTORY AND I CHURCH CALENDAR 1 FOB 1890, With a History of the SEE OF BANGOR, THE CATHEDRAL CHURCH, &c., REPORT OF THE DIOCESAN CONFER ENCE FOR 1889, &c. ) REPORTS OF THE ANNUAL MEETINGS OF THE DIOCESAN SOCIETIES. EDITED BY THE REV. W. MORGAN JONES, B.A., Curate of Penmaenmawr, Member of the Cambridge Antiquarian Society j Price Is. 6d., post free from the PUBLISHERS: JARVIS AND FOSTER, LORNE HOUSE, BANGOR. A FORTUNE 1 In the event of a stroke The winnings of good fortune you can are guaranteed by win 500,000 marks. Government. win 500,000 marks. Government. You are invited to participate in the CHANCES of WINNING In the Grand Drawings of Prizes guaranteed by the State of Hamburg, in which 9 Millions 553,005 Marks Surely have to be won. In the course of these advantageous drawings, which con- tain according to the prospectus only 100,000 tickets, the following prizes will be forthcoming, viz. The Highest Prize will be ev. 500,000 Marks. Premium of 300,000 Marks } 1 Prize of 200,000 Marks 1 Prize of 100,000 Marks 1 Prize of 75,000 Marks 1 Prize of 70,000 Marks 1 Prize of 65,000 Marks 2 Prizes of 60,000 Marks 1 Prize of 55,000 Marks 1 Prize of 50,000 Marks 1 Frize of 40,000 Marks 1 1 Prize of 30,000 Marks 8 Prizes of 15,000 Marks 26 Prizes of 10,000 Marks 56 Prizes of 5,000 Marks j 106 Prizes of 3,000 Marks I 203 Prizes of 2,000 Marks | 6 Prizes ol 1,500 Marks | 606 Prizes of 1,000 Marks I 1060 Prizes of 500 Marks I 29 Prizes of 300 Marks j 120 Prizes of 200, 150 Marks 30930 Prizes of 148 Marks 17039 Prizes of 127, 100, 94, 67, 40, 20 Marks In all 50,200 prizes which must be surely won in 7 drawings within the space of a few months. The highest prize of 1st Class amounts to M 50,000, increase in 2nd Class to M. 55,000, in 3rd M. 60,000, in 4th M. 65,000, in 5th M. 70,000, in 6th M. 75,000, in 7th M. aoo.ooo, and together with the premium of If. 300,000 in the most fortunate case to M. 500,000. For the First Prize-Drawing, which is officially fixed, the price is for *3] A Whole Original Ticket only 6 sh d. or 6 Marks, A Half Original Ticket only 3 «h — d. or Marks, i A Quarter Original Ticket only 1 sh 6d. or Marks. f '2 And I will forward these original tickets guaranteed by I the State (not prohibited promissory notes) with prospectus j provided with the Arms of the State even to the most distant countries, in return for the amount forwarded prepaid. Every ticket holder will receive from me immediately after the drawing the official winnin" list without any charge. 0 I shall send also also in advance and gratis the prospectus provided with the Arms of the State, containing the stakes and division of prizes in the 7 classes. The payment and forwarding of the sums won to those concerned will have my special and prompt attention, and with the most absolute secrecy. ge All orders can be sent by the medium of a Post Office Order, or per cheque, or in English Postage Stamps, or by Postal Orders. Ø" Please address all the orders immediately, how ever, before the ISth of* JUNE on account of the approaching drawing of the prizes in all confidence directly to Samuel Heckscher, Senr., Banker at HAMBURG, GERMANY.