Y Llan

Gwelaf fod gohebydd o Lan- PWY YW fechell, gMon, yn ymgymeryd a "T ALAN TON ?" goleuo darllenwyr y Gwalia parthed identity" Talanton." Dywed'.—" Yr oedd boli mawr yn Y LLAN yr wythnos ddiweddaf o barth pwy ydyw Talanton. Crefftwr ydyw, o Rosybol, wedi bod yn byw unwaith mewn rhan arall o'r ynys. Dychymyg o'i eiddo ydyw ly cwbl a ddywedodd y dydd o'r blaen yn nghylck yr archddiaconiaid a'r ddau gurad ar Stryd Bangor. Mae'n debyg fod rhyw ysbryd yn ei feddianu er darostwng curadiaid. Mae llawer un wedi cael colled ddirfawr, os nad anadteradwy, ond hyderir y try-pethan allan y tu hwnt ilwdisgwyliad. Hyfryd oedd y newydd fod yr Esgob wedi dyrchafu un curad teilwng i guradiaeth parhaol yn nghymydogaeth Beaumaris y dydd o'r blaen." Gallaf sicrhau y gohebydd hwn mai "dychymyg o'i eiddo yntau yw yr Uchod yn gyfangwbl. Nid wyf yn cofio chwaith fod Talanton" o gwbl wedi sarhau curadiaid Mon. Gohebydd a ysgrifenai o dan y flfugenw Curad yn Sir Fon a adroddodd yr amgylchiad am yr arcbddiaconiaid a'r ddau gurad yn Stryd Bangor." Ar y cyfan, y mae y paragraph uchod yn gyetal engkraifft o freuddwyd gwrach wrtb ei hewyllys ag a welais er's llawer dydd.

Tra y mae y North Wales GAIR CAREDIG Chronicle yn breuddwydio fod AM "Y LLAN." dyledswydd ar Y LLAN i drengu, da genyf weled fod y gohebydd galluog II Idriswyn," sydd yn ysgrifenu y nodion Cymreig i'r News of the WeeTc, yn siarad yn Uchel am gymeriad Y LLAN yn fasnachol. Dywed y gohebydd hwn fel y canlyn:— Y mae paragraph yn myned o amgylch y papyr- au Seisnig i'r perwyl fod naw o newyddiaduron Cymreig yn Nghymru yn dwyn mwy o elw i'w perchenogion, ar gyfartaledd y boblogaeth, nug unrhyw newyddiadur mewn un wlad yn y byd. Er nad ydym yn gwybod a ellir profi yr haeriad uchod, ni fyddai yn un rhyfeddod genym ddeall ei fod yn gywir, oblegid nid yw y treuliau ynglyn &'u cyhoeddi ond y neaafpeth:i ddim. Nid ydynt yn talu i'w gohebwyr, a chysodir eu papyrau bron yn gyfangwbl gan tecbgyn-I prentisiaid ac nid cea yr un o honynt yn cael ei weithio ar egwydd- orion teg a chyfiawn. Y fath benod ddu fuasai hono pe ysgrifenai ambell i gysodydd hanes ei fywyd pan yn dd 1 y Wasg,neu mewn geiriau eraill yn I brentis,ac yn weithiwr yn rhai o'r swyddfeydd hyn I Codai wrid i wynob y perchenogion, a chynyrehid cydymdeimlad tuag atynt yn nghalonau y cyboedd. Wedi i'r cysod- ydd, neu yr argraffydd, fod am saith mlynedd yn brentis,' ni chaiff yn y diwedd ond cyflog llnfar- wr cyffredin yn y swyddfeydd hyn yn Nghymru ac yn fynych iawn rhaid iddo droi o gartref heb gael diwrnod o waith wedi dyfod yn rhydd.' Hwyrach y bydd yn syndod gan y eyhoodd ddeall mai yr unig newyddiadur Cymreig ag sydd yn cael ei ddwyn ymlaen ar egwyddorion cyfiaion- der, ac yn talu cyflog teg i'r gweithioyr, ydyw Y LLAN, yr hwn a gyhoeddir gan Meistri Daniel Owen a'i Gyf., Catrdydd." —^

Bydd yn rhaidli hen olygydd y Y" GOLEUAD" Goleuadi chwedl "Nodwr," fod MEWN yn fwy gofalus o hyn allan. Gad- HELBUL awodd i ryw un ysgrifenu llythyr maith o dan y ffug-enw Jonah Jobson," ac y mae Mr. John Gibsoo, y Cambrian News (y papyr na wyddai yr aelodau Seneddol Cymreig ddim am dano pan grybwyllwyd ei enw gan Mr. Byron Reed), we3i tybio fod Jonah Jobson yn cyfeirio ato ef. Y canlyniad yw y bydd yn rhaid i Jonah Jobson" gwrdd a John Gibson yn y llys gwladol i ateb am ei enllibio. Cader Idris, Boreu dydd Mercher.

jMujjTrtJton CKffrctJinol. "r- DAM WAIN ANGEUOL YN MOSTYN.-Dydd Sadwrn, tra yr oedd dyn ieuane o'r enw Samuel Jones yn shuntio wayeni yn ngwaith haiarn Mostyn, rhedwyd drosto gan beiriant, a lladdwyd ef yn y fan. Yr oedd wedi ei falurio i'r fath raddau fel yr oedd yn anmhoaibl ei adnabod. PLENTYN WEDI BODDI GER LLANGOLLEN.—Di- gwyddodd damwain alsethus yn y Berwyn, ger Llangollen, nos Iau. Yr oedd merch ieuengaf Noah Edwards, ceidwad y gamlas i'r Shropshire Union Railway and Canal Company, ac yn byw yn agos i'r Chain Bridge, yn chwilio am ei tbad, a syrthiodd i'r dwfr. Canfyddwyd y plentyn yn rhedeg gyda'r dwfr gan Mr. Tait a'i deulu, Llyn- lleifiad, y rhai oeddynt yn agos. Neidiodd Mr. Tait i'r dwfr ac achubodd y plentyn. Caed meddyg ar unwaitb, ond yn rhy ddiweddar. TRO DIREIDUS YN RHOSTRYFAN. Ychydig ddyddiau yn ol gwnaeth rhyw ddyhiryn neu ddy- hirod weithred front yn ardal Rhostryfan, yr hyn, os dygir ef i'r ddalfa, a sicrha gosb sylweddol iddo. Yr oedd un o gymdeithasau cyfeillgar yr ardal yn gorymdeithio, ac ymddiriedwyd i Mr. John Hughes, masnachydd, i ddarpar ciniaw ar eu cyfer. Gwnaeth hyny er boddlonrwydd cyff- redinol, a mwynhaodd pawb y ddarpariaeth yn rhagorol. Ond yn fuan wedi hyny eymerwyd nifer mawr o'r dynion yn glaf, ac ar unwaith am- heuwyd fod rhywbeth wedi ei roddi yn yr ym- borth. Aethpwyd at Mr. Alfred Williams, C.E., a gofynwyd iddo ddadansoddi peth o'r ymborth, yr byn, wedi iddo wneyd, a gafwydd oedd yn cynwys rhyw gymysgedd annymunol, ond nid yn wenwynig. Amlwg ydyw mai o ddireidi y gwnaed y weithred wirion-ffol hon, fel ag y gwnaed o'r blaen yn yr un ardal mewn amgylch- iad arall; ac y mae i'w obeithio y dygir y dyhiryn i'r adalfa. CYSTADLEUAETH SEINDYBF PRES YN NGHONWY. —Dydd Sadwrn diweddaf cymerodd cystadleu- aeth seindyrf pres le yn Nghastell Conwy. Yr oedd un-ar-ddeg o seindyrf wedi danfon eu henw- au i mewn, ond ni ddaeth ond saith i'r gystadleu- aeth-sef Newtown, Mr. W. E. Phillips; Wyke Old, Mr. J. Gladney; Oldham Rifles, Mr. A. Owen Kingston Mills, Mr. J. Gladney Porth- madog, Mr. J. Henscoe; Irwell Bank, Mr. A. Owen; Fflint (V.B.), Mr. W. Edwards. Y darnau cystadleuol oeddynt y canlynolChwareuad goreu o Quick-step trwy yr heolydd, gwobr 12 2s. a'r Fantasia" Great Britain." Y beirniad oedd Mr. Fenton Ren&haw, Huddersfield, a dy- farnodd fel y canlyn:—Am y chwareuad o "Quick- step," goreu, Wyke Old am y chwareuad o'r Fantasia; gwobr gyntaf, iC15 ac euphonium gwerth £ 14 14a.; goreu, Wyke Old (Gladney) ail, X5 a cornet gwerth X9 9a., Kingston Mills (Gladney); 3ydd, £3 10s., Oldham Rifles (A. Owen). DAMWAIN OFIDUS GER LLANDUDNO.—Tra yr oedd cerbyd pedwar ceftyl yn cael ei yru i lawr Bryn Towyn, ger Llandudno, dydd Sadwrn di- weddaf, gwrthodai yr olwyn-atalfa a gweithio, a'r canlyniad fu i'r cerbyd gael ei daro yn erbyn pawl pellebyr, gan daflu pedwar o'r teithwyr allan o hono, y rhai a archollwyd yn ddifrifol. Niweid- iwyd tioed boneddwr o'r enw Mr. W. H. Lobb, Burton-on-Trent, i'r fath raddau fel y bu raid ei dori ymaith. Hefyd, archollwyd bysedd y gyr- iedydd, John Bell, yn bur ddrwg. BODDIAD YN RHYL.—Cymerodd digwyddiad eyffrous le yn Rhyl nos Sul diweddaf. Ymddengys i dri o chwareuwyr yn perthyn i Gwmni Maggie Morton," fyned i ymdrochi y noson hono pan yr oedd yn llawn llanw. Un o'r tri oedd gwr ieuane o'r enw McLaren, brodor o Greenock. Nid oes ond ycbydig o ofyn am y bathing vans ar y Sul, ac oherwydd hyny prysurodd y triwyr i ddiosg eu dillad, a neidiasant i'r dwfr a nofiasant i le dwin. Yr oedd McLaren ycbydig ar ol ei gyfeill- ion, ond gan ei fod yn nofiwr gwych, ni theimlid Unrhyw bryder yn ei gylch. Yn bur iuan, fodd bynag, collwyd goi arno, ao yn ebrwydd dy- chwelodd yr ymdrochwyr eraill i'r lan i ddweyd am yr anffawd. Aad yn ddiatreg i chwilio am y corff, oncl ni ddaethpwyd o hyd iddo byd nes y ciliodd y llanw. Cynhaliwyd trengholiad ar y corff ddydd Mawrth, pryd y dychwelwyd rheithfarn o farwolaeth drwy foddiad. HUNANIADDIAD MEDDYG YN ABERFFRAW.— Boreu dydd Mercher diweddaf, yn Aberffraw, achoswyd galar mawr drwy ludaeniad disymwth y newydd am hunanladdiad Dr. William Thomas, mab Mr. H. P. Thomas, flferyilydd. Yr oedd y trancedig yn 34 mlwydd oed, ac newydl ddyfod gartref i drealio ychydig ddyddiau o Lundain, lie yr oedd efe inewnymarfe-riad yn ei broffes. Yr oedd yn ymddiddan gydag amryw gyfeillion yn yetod y y boreu, ond yr oedd ei dad wedi sylwi tod iselder meddwl arno, ac ambeuai nad oedd pobpeth yn iawn. Tra yr oedd ei dad wedi myned o'r neilldu aeth y doctor yn ddisymwth i'r siop, a cbymerodd y botel a gynwysai prussic acid, ac aeth i'r llofft. Pan ddychwelodd y tad ymhen ychydig funydau a gweled ei fab yn absenol, ambeuodd ao aeth i'r llofft lie y cafodd ef wedi cymeryd dogn mawr ac yn marw. 0 DIGWYDDIAD DIFRIFOL YN BETHEL, CAER- NARFON.—Oddeutu chwech o'r gloch prydnawn Sul diweddaf, taflwyd ardal dawel Bethel, ger Caernarfon, i gyffro dirfawr gan y newydd galarus fod dau o fecbgyn bychain Mr. J. D. Jones, Minffordd, wedi Ilosgi i farwolaeth. Ym- ddengys fod Mr. Jones wedi myned i'r capel gyd a'i eneth fach, gan adael dau fachgen bychan a baban yn ngofal y fam. Oddeutu yr adeg a nod- wyd anfonodd y fam y ddau fachgen, un yn bedair mlwydd a'r Hall bron yn dair mlwydd oed, i gefn y ty ac aeth y ddau i adeilad bychan lie y cedwid gwellt. Ni fuont yno nemawr o amser nag y canfu cymydoges, yr hon oedd yn myned i'r capel. fwg yn esgyn o'r adeilad lyr oedcl y plant ynddo. Hysbyswyd hyn i'r fam, yr hon, druan, a brysurodd yno. Yr oedd drws yr adail wedi ei gau, a'r fflamau i'w gweled yn esgyn drwy y to. Llwyddwyd i ngor y ddor, a gwelwyd y plentyn ieuangaf yn ymyl, fel pe buasai wedi ymdrochu dyfod allan, ond fod y mwg wedi ei orchfygu. Yr oedd yr hynaf o'r ddau yn eistedd yn y gongl bellaf, a golwg ddifrifol arno ac yr oedd wedi llosgi cymaint fel nas gellid ei adnabod. Codwyd gwaedd am gymorth, a bu y cymydogion yn hynod egniol i gym- hwyso olew a phethau eraill o'r fath i Ieddfu gofidiau a phoenau y ddau blentyn. Er fod y plentyn ieuengat wedi llosgi llawer, rbywfodd yr oedd gan y cymydogion fwy o obaith am dano'ef na'i frawd hynaf; ond er pob ymdrech, bu yr hynaf farw oddeutu chwarter i ddeg o'r gloch, a'r ieuengaf tua chwarter wedi deg y noson hono. Yr oedd yr olwg arnynt yn fwy nas gallai y galon ddewraf ei dal-yr oedd gwyneb a braich chwith yr ieuengaf wedi eu llosgi yn ddirfawr tra yr oedd yr hynaf wedi Ilosgi i'r fath raddau nas gellidedrych arno. Y mae yn syndod meddwl fod y cyfan wedi cymeryd lie mewn amser mor fyr. Pa fodd y digwyddodd y tan, y mae yn an- hawdd dweyd: ond tybir fod matches gan y blant, ac iddynt, ar ol myned i'r adeilad, gau y drws, a chynou y gwell sych ydoedd yno. Y mae yr amgylchian difrifol wedi effeithio yn fawr ar y fam, ac ofnir y bydd iddo anmharu ar ei hiechyd. Teimla yr ardal yn ddirfawr dros y teula trallod- us. BODDIAD ARGLWYDD A. CECIL.—Nos Fercher, bu Arglwydd A. Cecil, yr efengylwr bydenwog, foddi yn llyn Ontario, Canada, tra yn hwylio mewn eweh i gynal cyfarfod crefyddol. Yr oedd yn foneddwr crefyddol a gweithgar, a theimlir colled ddirfawr ar ei ol mewn lliaws o gylchyedd. Yr oedd yn frawd i Ardalydd Exeter. NEWYDD DA I DENATIAID ARGLWYDD PENRHYN. —Ddechreu yr wyth hon, gwnaed yn hyebys fod Arglwydd Penrhyn yn dychwelyd yn ol o ardreth y tenantiaid yn ol dog y cant, ac fod ei oruch- wyliwr, Col. West, wedi ei awdurdodi i wneyd hyny. Nid dyma'r tro cyntaf i'r boneddwr gyfarfod y ffermwyr yn y dull hwn. Gwna hyny yn hollol o hono ei ei hun; ac nid rhyfedd ei fod mor uchel yngolwg y tenantiaid, pan y gwna hyny heb iddyot hwy anfon cais am ostyegiad ato. Dengya byn fod gan Arglwydd Penrbyn gydymdeimlad dwfn a'i denantiaid, a dyry es- iampl dda i dirfeddianwyr Cymru. DAMWAIN DDYCHRYNLLYD YN YR IWERDDON.— Dydd Mercher diweddaf cymerodd damwain ddychrynllyd le ger Armagh, yn Iwerddon, drwy yr hyn y collodd yn agos i gant o bersonau eu bywydau. Ychydig cyn deg o'r gloch yn y boreu gadawodd dwy excursion train y lie uchod am Warrenpoint, gyda deuddeg cant o blant a pbobl perthynol i Yegolion Sul. Yr oedd y ddwy ger- bydres yn rhedeg ychydig bellder oddiwrth eu gilydd, ond pan yn myned i fyny riw go Berth, yr oedd y gerbydres gyntaf yn rhy drorn, a thorodd yn ddwy, a rhedodd saith o'r cerbydau i lawr y goriwaered gan fyned i wrtMarawiad a'r gerbyd- res oedd yn dilyn. Darniwyd y cerbydau yn chwilfriw, a lladdwyd yn agos i gant o bersonau- plant yn benaf-a niweidiwyd cant eraill o leiaf. Mae y ddamwain ofidus wedi peri tristwch drwy yr boll wlad. "GWENWYNIAD YN LERPWL.-Dydd Llun, ytt heddlys sirol Islington, Lerpwl, terfynodd prawf arweiniol Mrs. Maybrick, yr hon a gyhuddid o lofruddio ei phriod. Nid oedd y dyddordeb a deimlid yn yr achos mor uchel ag y bu. Dpllen- wyd llytbyrau a ysgrifenwyd gan Mrs. Maybrick a Mr. Brierly at eu gilydd, y rhai oeddynt o ilod- wedd bur amheus. Yn mhlith y tystion a holwyd yr oedd y mamaethod a'r meddygon a weinyddent ar y trancedig yn ei waeledd olaf, yn nghyda Mr. Davies, y dadansoddwr, yr hwn a ail adroddodd yr hyn a dystiodl gerbron y trengholydd. Hefyd, daeth un tyst newydd yn mlaen, cynorthwywr fferyllydd, yr hwn a ddywedodd nad oedd y prescription y dderbyniwyd oddiwrth feddyg Llundeinig yn gorchymyn arsenic, ac nad oedd y botel a wnaed i fyny oddiwrtho yn ei gynwys ychwaith. Ar derfyn yr ymchwiliad, dywedodd Syr W. Forwood fod y fainc wedi dyfod i'r pen- derfyniad i drosglwyddo Mrs. Maybrick i sefyll ei phrawf yn y brawdlys ar y eyhuddiad o lofrudd- iaeth wirfoddol. Ymdrechir cyflogi Syr Charles Russell neu Syr Edward Clarke i amddiffyn y garchares. TAN MAWR YN NGIIAL, RNARFOII.-Nos Sadwrn diweddaf, oddeutu deg o'r gloch, brawychwyd y dref gyda newydd anarterol fod tan mawr yn nghymydogaeth Penrallt. Rhedodd tyrfa fawr i fyny tuag yno, a chafwyd fod gwaith llechi Mr. Griffith Jones a'i Gwmni, ya South Penrallt, ar d&n. Aeth peth amser heibio cyn i aelodau y t&n frigid ddyfod yno gyda'u dwfr-bibellau. Yn y cyfamser gwnaeth Mr.R. L. Jones a nifer ohedd- geidwaid bobpeth oedd yn eu gallu i ddiffodd y fflamau, pa rai a godent yn uchel iawn, gan glaer- oleuo cyfran helaeth o'r dref. Yr oedd yn mhell wedi un-ar-ddeg o'r gloch cyn i'r tAn gael ei lwyr ddiffodd. Ofnid unwaith y buasai yr holl sheds yn cymeryd t&n, ond llwyddwyd i gadw y fflamau i un ochr yn unig o'r gwaith. Bernir mai gwreicliion o'r engineshed a fu yn foddion i danio y lie. Deallwn mai ychydig iawn o yswiriant sydd ar y gwaitb. Mawr gydymdeimlir a Mr. Jones yn ei hslbul. Fel y gwyddys, goddiwedd- wyd ef gan waeledd, o'r hwn nid yw eto wedi derbyn iachad. Yr oedd Mr. Jones oddicartrefar y pryd. Yr oedd pryder mawr ynghylch gwaith coed yr Eryri Works, y rhai oedd yn ymylu ar y gwaith llechi, ond ni wnaed unrhyw niwed yno.

Y FASNACH HAIARN.—YE oedd y prisiau fel y can- lyn yn Wolverhampton dydd Mercher:—Llemiau, unigol, £ 7 5s.; dwbl, £7 lOa.; platiau cyffredin, £ 7 5s.; boiler, £ 710s. i zCS; goreu, £ 9 dwbl oreu, f,10 10s.; bariau, £7 i f-7 103.; cyffredin, P,5 15s. i 26.