Y Llan

CWMAFON. Y FELTRI.—Noa Ian diweddaf, eynhaliwyd y featri blwyfol yn Ysgoldy y Bechgyn, am 8 o'r gloch, pryd y daeth nifer liosog ynghyd. Cymerwyd y gadair gan ein ficer, y Paich. J. Griffiths. Darllenwyd y cyfrifon am y flwyddyn orphenol, a chafwyd pobpeth yn ffafriol er boddlonrwydd i'r lliaws. Talwyd diolchgarwch i'r ddau warden—Dr. James a Mr. Stanley-am en llafur deheu- ig yn ystod y flwyddyn ddiweddaf; ac hefyd i sidesmen y ddwy eglwys. Wedi hyny awd ymlaen i ddewis swyddogion am y flwyddyn ddyfodol. Ail etholwyd Dr. James ynwarden plwyfol, ac ail apwyntiwyd Mr. Stanley yn warden y Ficer. Sidesmen Eglwys y plwyf ydynt y Mri. Daniel John^ William Williams, Hopkin Morley, David Russell, Thomas Richards, Evan Thomas Davies, a Thomas Phillips; a gwasanaethir yr Eglwys Seisnig gan Mri. Samuel Hanbury, John Thomas, Draper, W. W. Bacon, W. Sanders, W. Barlow, John Thomas, Thomas Davies, Alfred Davies, a Lewis James. Do, genym ddweyd fodyr Eglwys at gynydd yn y lie hwn. NODACHFA.—Yr ydys yn bwriada cynal nodachfa (bazaar) fawreddog yn Ysgoldy y Bechgyn, dyddiau lau, Gwener, a Sadwrn, Mai 23, 24, a 25, o dan nawdd amryw foneddigesau gweitbgar a aylanwadol, megis Iarlles Jersey; Mrs. Lewis, Y Palas, Llandrf; Mrs. P. W. Flower, Castellnedd Mrs. Stanley, Cwmafon; Mrs. Danks. Cwmafon; Mrs. Llewellins, Baglan Mrs. Nash, Lerpwl; Mrs. Phillips, Melyn Nedd, ao amryw eraill. Y mae llawer iawn o barotoi ar gyfer yr am- gylchiad gan Eglwyswyr Cwmafon, a gobeithio y ceir elw da oddiwrth y nodachfa tnag at ystafell blwyfol Eglwysig. Dim ond i bawb osod ei ysgwydd dan y baiob yr ydym yn sicr o gael elw da. Bydd Mrs. Flower yn agor y bazaar dydd lau am ddau o'r gloch. J.A.D.

MARDY. MARWOLAETH.—Dydd Linn, wythnbs i'r diweddaf, Mai 6ed, claddwyd yr hyn oedd farwol o'n brawd a'n oyfaill ienanc, Richard Williams, Mardy Cottage, Mardy. Yr oedd y gwr ienanc talentog a gobeithiol hwn yn efrydydd yn Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr, pan drywanoad y gelyn ef a'i saeth farwol. Ymhen yebydig wedi iddo fyned yno cymerwyd ef yn glaf, ac ni chafodd waredigaeth o'i afiechyd hyd nes i'r rhan anfarwol o bono ehedfeg vmaith awchlaw galar a thrist- wch a gofid a phoen. Ba ein brawd, cyn myned i Lanbedr, yn athraw am yn agos i bedair blynedd yn Yegol y Bwrdd yn y Mardy, lie y rhoddodd amlveiadan psrffaith eglur o'i dalentan gwych a'i feddwl cryf. Safai bob amser yn flaenaf yn yr arholiadau. Wrth fyned i Lanbedr, yn nherm yr Hydref diweddaf, enillodd ysgoloriaoth o ;e20 mewn science, yr hynoedd amlygiad eto o alluoedd cryfion bachgen ieuano 17eg oed. Enill- odd sylw y Prifathraw, y proffeswyr, a'r holl efrydwyr, ac ar ddydd ei gladdedigaeth dangoswyd ea teimladau tnag ato. Anfonwyd torchan ganddynt i'w gosod ir ei arch wrth fyned i'r gladdfa, un oddiwrth y Prifathraw a'r Proffeswyr, a'r llal1 oddiwrth yr efrydwyr, a Ilythyr- au carnaidd a theimladwy i gydymdeimlo a'i rieni yn en gofid. Danfonodd Mrs.Edmondes, priody Prifathraw, befyd iythyr teimladwy iawn i gysnro'r teain. Heblaw y teimlad hwn mewn cyfeillion oddicartref, yr oedd yma deimlad nas gellir ei ddesgrifio yn ei gyfeillion yn y Mardy ao yn Ferndale, Rhoddwyd gan ei hen gyd- athrawon, dorch o flodan ar ei arch, Daeth tort liosog iawn ynghyd i dalu'r gymwynas olaf iddo. Canwyd tonau pwrpasol yn yr orymaaith gan blant yr yagol ddyddtltI, dan arweiniad ea bathraw, Mr. Parfitt. Gweinyddwyd yn y ty gan y Parch. W. Thomys, cnrad Mardy, ac yn yr Eglwya gweinyddwyd yn rhanol gan y Parchn. J. JRees, ficer, a W. Thomas; ac yna ar lau y bedd gan y Parch. Peter Williams, Castellnedd-yr hwn oedd yn gofnder i'r ymadawedig-o, chan y Parch. W. Thomas. Canwyd yn yr eglwys y tonan canlynol Babel," at y geirian, "Bydd myrddo ryfeddodau," &c., a If Diniweidrwydd," bof y geirian, "Disgwyl pethan I gwych i ddyfod," &c., ao ar Ian y bedd canwyd y''Nanc Dimittis." Heddwch i'w lwoh.

FERNDALE. Nos Lnn, Mai 6fed, cynhaliwyd cyfarfod politicaidd yn yr Assembly Room, yn y lie nchod. AR/erchwyd y cyfarfod—yn absenoldeb Mr. Conybeare, a Mr. T. E. Ellis, cawr y Gogledd, fel ei galwyd y noson hono—gan Ellis, cawr y Gogledd, fel ei galwyd y noson hono—gan un Mr. Fiynne, aelod Seneddol dros rhyw gyfran o'r Iwerddon, a Mr. W. Abraham (Mabon), A.S. Y caleir- ydd ydoedd Mr. F. L. Davies, Brynderwen, Ferndale. Yr oedd yr yetafell yn orlawn o wrandawyr, a siarad- wyd am oddeutu awr o amser yn erbyn y gyfraith bresenol a'i chysylltiad a'r Iwerddon gan y boneddwr Gwyddelig, Mr. Flynne. Nid llawer o fanllefau a glywyd yn ystod ei araith, oddigerth un neu ddwy oddi- wrth frawd iddo yn y dorf. Wedi i hwn ddiweddn cododd Mr. Abraham i fyny i siarad yn Gymraeg. Dechreuodd ei araith gydag achwyniad galaras o an- alluogrwydd ei gyfaill dewr galon o'r Gogledd i fod yn bresenol. Wedi siarad ychydig am rinweddan y brawd hwnw, aeth yn y blaen i siarad am gyflwr yr Iwerddon, ac ymddygiad y Llywodraeth mewn cysylltiad k Mr. Conybeare. Wedi condemnio y mesur hwn, aeth yn y blaen at ganolbwynt ei araith, sef Dadgysylltiad a Dadwaddoliad yr Eglwys yn Nghymrn. Dywedai mai nid Eglwys y Cymry ydyw hi, ac ni fa erioed felly. Gofynodd, beth oedd yr Eglwys wedi ddarparu ar ein eyfer ni fel cenedl ? I hyn yr atebwyd yn briodol gan un o'r dorf, sef ei bod wedi darparu i ni y Beibl yn Gymraeg. (Cymeradwyaeth.) Gwelodd Mabon mai ofer fyddai treulio llawer o amser gyda'r cweatiwn hwn yn ychwaneg, a symudodd ymlaen i benawd arall o'i araith, sef achos y tir-feddianwyr,' yn enwedig mewn perthynas i'w hawl i dderbyn royalties. Dy- wedodd lawer yn y oyfeiriad hwn a chyfeiriadau eraill. Beth bynag, er cymaint a lefarwyd, ni chafwyd llawer o hwyl ar y cyfarfod, yr oedd politics wedi myned yn Bych i'r bobl, a dechrenodd Mr. Abraham bregetha tipyn iddynt, a therfynodd trwy waeddi am weled cyf- iawndet fel tonau'r mor, ac yna, meddai, daw heddwch fel yr afon. Ein dyn-iuniad yw mai felly y daw hi, ac yna bydd dim eisiau gwaeddi am ddadgysylltiad a dad- waddoliad yr Eglwys. CYFARFOD ADLONIADOL.-Nos Lun diweddaf cyn- haliwyd cyfarfod adloniadol yn y lie uchod, pryd y lly wyddwyd yn ddeheuig iawn gan Mr. Evan Jones, tailor. Yr oedd y rhaglen tel y canlyn :—Gfin, Mr. John Jaremiah Simon; adroddiad, Miss Letitia Thomas can, Mr. David Thomas; adroddiad, Mr. Evan Jones can, Mr. J. R, Jones adroddiad, Mr. John Edwards; can, Miss Letitia Thomas. Rhodd- wyd gwobr am y traethawd goreu ar HaneFi Ruth." Daeth pedwar cyfansoddiad i fewn. Wedi canu yr Anthem Genedlaethol ymadawodd pawb wedi cael eu bodcYoniyn fawr.

ABERTAWE A'R AMGYLOHOEDD., Ar yr 8fed cyfisol ymwelodd yr Hybarch Archddiacon James a'r lie uchod, pan y cynhullodd wardeniaid Eglwysig y gymydogaeth i dyngu llw o ffyddlondeb i gyflawni eu swydd fel y cyfryw yn eu gwahanol eglwysi. Gan fod ymweliad tair-blwyddol yr Esgob i gymeryd lie eleni, nid oedd angenrheidrwydd am y trefniadiw arferol. Felly, yn lie araith gan yr Archddiacon cawsom anerchiadau ar amddiffyniad Eglwysig gan y Parch. C. A. Wells, a Mr. Helm. Mae yn angeurheidiol i holl gyfeillion yr Eglwys i fod yn effro ac ar en hegni i wasga ar ein haelodan Seneddol i basio Mesur y Degwm, oblegid y mae mown mawr berygl i gaelei golli nea ei adael allan. Rhoddodd offeiriaid a warden- iaid y gymydogaeth arwydd o gydymdeimlad a'r brodyr sydd yn y rhyfel mewn manau eraill. MANSELTON.-Nos lau, cawsom areithiaa rhagorol yn y Mission Hall, gan y Parch. Charles A. Wells a Mr. Helm. Saif yr adeilad eang hwn yn mhlwyf yr Hafod, ac yr oedd yn dda genyf weled cynhulliad mor dda yno. Mae cymdeithas undebol plwyf Cockett, Hafod, a St. Mark yn sicr o lwyddo os cawn y cyfeillion uchod yma yn ami. Cymerodd Mr. Helua gynygiad Mr. Dillwyn air am air i'w egluro. Byddai yn werth i ddarllenwyr Y LLAN gael ei araith pe bae gofod yn caniatan. MORRISTON.—Da genym ddeall fod Mr. Roberts, Llanddyfri, wedi ei benodi i fod yn garad i'r lie poblog- aidd hwn, a'r Parch. D. T. Jones yn gnrad Llangyfel- ach. Dan ddyn ieuane â'u calon yn y gwaith yn ol pob hanes. LLANDWR.—Mae maes ardderchog yn agored yma i weithio ar ran yr Eglwys. Rhan o blwyf Liangyfelach yw, ar gyffiniau tref Abertawe. Mae prif foneddigion Eglwysig Abertawe wedi cymeryd mewn llaw i gasgla digon o arian i sefvdlu offeiriad yma, a He newydd ei roddi at adeilada eglwys yn y He. Hyd ddydd agoriad yr eglwys bydd adeilad eang yn cael ei gymeryd at y gwaith. Mae olerigwr eisoes yn cynal cyfarfodydd ynddo. Nis gwyddom am un lie cyffelyb i hwn yn y parthan yma i ddangos gogoniant yr Eglwys trwy filwrio dan ei baner. Mae yma filoedd obobl yn dyheu am glywed y genadwri. Yr wyf yn gweled offeiriaid yma ac acw yn y wlad heb ond ychydig o bobi yn et, holl gymydogaethan pe oaent yr holl drigolion. Mae cymaint o bobl yn Llandwr a Phlas Marl ag sydd mewn llawer dwsin o blwyfi gwledig. Nid rbyfedd gan hyny fod boneddigion Abertawe yn awyddua am weithio yma. Gobeithio y gwna y Parch. Watcyn Morgan benodi gwr da defnyddiol ilr lle hwn. Yr ydym yn deall nad yw wedi perderfynu y person hydyn hyn, ac y bydd y Ile yn agored dros ychydig. ST. MARK.—Pregetbodd y Parch. Charles A. Wells yma nos Sal ar ran y Church Defence. Gwnaed casgliad tuag at y gymdeithas er sefydlu cronfadarlith- oedd Cymreig. Yr ydym wedi clywed fod y Parch. D. Richards, Bangor, wedi mudo i Dy Ddewi. Gobeithio yr anfonir ef allan yn ami o'r Eglwys Gadeiriol i ddadleu dros lawnderau yr Eglwys yn yr Esgobaeth. Nid y w wedi ei fwriadn i'w gladdu yn fyw, gan ei fod wedi ei gynya- gaeddu a'r fath hyawdledd i siarad yn Gymraeg a Saeeneg.

HENDY GVvTYN AR DAF. Aeth yr wythnoa ddiweddaf heibio heb i'n nodiadau ymddangos yn Y LLAN oblegid fod afiechyd yn ein teuln, a ninan, o ganlyniad, yn metha yn lan a chael agerdd i fyny. Erbyn hyn, trwy diriondeb mawr ein nel'ol Dad, y mae yr anhwyldeb yn graddol ddiflanu, a gwnawn heddyw yr hyn sydd wedi bod yn bleser mawr i ni ar foreu Llun er'a amser bellach, sef danfon cryn- odeb o newyddion Eglwysig ein deoniaeth i'r LLAN. Yr ydym wedi clywed oddiwrth y Parch. Ganon Lewis, ysgrifenydd newydd y pwyllgor. Bydd yn dda genyIn gael y tanysgrifiadan i aw mor fuan ag y gellir, fel y gallom en trosglwyddo i'r ariandy yn Nohaerfyrddin. Dydd Gwener diweddaf oedd y diwrnod penodedig If wardeniaid Eglwysig gyfarfod yr Arcbddiacon JoweB, a chael eu tyngu i fewn," fel y dywedir, i'w swydd am y flwyddyn. Yr oedd yn ddywenydd mawr ganfodjyr Archddiacan yn edrych cyetal ar ol ei gystadd- Hyderwn y pery i fwynhau iechyd da am flynyddoeda lawer eto. Ar ol y gweithrediadau uchod yn EgIwyft St. Pedr, synhaliwyd cyfarfod yn yr Ysgoldy Cenedl- aethol, o dan l>wyddiaeth yr Archddiacon. Y testy» dan sylw oedd Amddiffyniad yr Eglwys." areithian campus gan y Parch. Mr. Wells, a Mr. HellIJ. Siaradwyd hefyd i bwrpaa gan yr Archddiacon; Mr- Albert Harris, y Parch. D. Pugh Evans, Mr. Tbowas, o'r Dderi, ao eraill. Llawnodwyd deiseb yn erfyn ar Arglwydd Salisbury i basio Bil y Degwm ar unwaith:, Yrydym yn brysnr iawn yn ymbarotoi gyferbyn ddwy wyl. Cynhalia Cowyn" rehearsals llwyddianus ymaa thraw, ac weithiau cynorthwyir ef gan Darog; ei organydd medrua. Ir ydya hefyd yn ymweled, â. r ysgolion i'w cynorthwyo i gael i fyny "Hanea Dafyda Frenin." Yr offeiriaid yn eu plwyfi sydd i addyegut so nid oes neb yn iwy cymwys a llafnrus. Amcan yr yrYJ- weliad ydyw Bymbyla'r ysgolheigion i ddarllen a llafn*' io ac ymbarotoi i gael en holi yn gyhoeddus ddydd yr wyl. Bwriadwn orphen ein hymweliadau yr wythnoS nesaf. Hyderwn y bydd yr offeiriaid mor garedigag hyrwyddo'r mudiad. Rheol bendant y pwyllgor yn St. Clears ydyw nad oes nn ysgol i gymeryd rhan yn wyl heb iddi yn gyntaf basio arholiad gartref, ac gweision y pwyllgor yr ydym yn rhwym o holi yn galed. Peidient dieio wrthvm nan Mfilom iddynt i'r perwyl yma. A wnaiff y pwyllgor ein byB* byea pa Ie y ca'r yegohon en banerau ? Nid oea aojsef i'w golli os ydym am chwifio'r ddisglaer faner."

TALWRN, MON. MAEWOLAHTH A CHLADDEDIGAETH Mn. JOHN WrL" LXAMS, CABINET MAKER, HALFWAY.—Cymerodd yr ø,J1}' gylohiad prnddaidd le boren Sadwrn, Mai 4ydd, a hy»X pan yn miodan ei ddyddian-yn 32 mlwydd oed. Er e! fod yn wael er'a amryw fiaoedd, ni ddaeth i feddwl e1 gydnabod a'i gymydogion fod awr ei ymddatodiad ø01 agos. Yn ystod ei faith waeledd yr oedd yn dawel a^ amyneddgar. Yr oeddWedi dysga y wers anhawd hono, sef bod yn ddioddefgar mewn cystudd. Yr oedd tawelwch yn un o hanfodion ei natar erioed. yn reddW felly, pan yn iach. Dyn wedi byw bywyd a bucbedf diargyhoedd iawn oedd efe. Wedi arfer a pharcba & hanan, wed'yn yr oedd eraill yn rhwyro o'i barebo yntau ac fel cymydog yn garedig, hynawa, a thirio»< a chymwydasgar iawn, a llawer heddyw sydd yn bar°» i ddwayd yn hiraetbos- Na phwyeodd daear lasvverdd Ar dynerach bron erioed." O ran ei ddaliadau gwleidyddol, yr ydoedd John W'1' liams yn Geidwadwr zelog a chadira. Nid oedd £ ddawn aiarad llithrig, eto yr oedd yn feddyliwr g^y0? a rhesymwr da. Ychydig fyddai ei eiriau—pobpeth bwrpas. Brawd iddo ef oedd y diweddar fardd lienor ienanc gallaog Chwilfryn Mon. CydymdeiW11* &'r fam alarns a'r brawd a'r chwiorydd yn eu trallod; maent oil ar waelod dyffryn galar. Cymsrodd yr a°^" ladd le dydd Gwener. diweddaf, a hwnw yn un anrby"' edduB—gwreng a bonedd dalent barch i'w weddiH^ Danfonwyd ef i gladdfa'r teulu yn mynwent brydferW* Eglwya Llanffinan, pryd y gweinyddwyd ar yr acbly^|| yn wirdeimkdwy gan y parchus beriglor, Mr. GriW* Wed'yn dodwyd y brawd yn ei dy olaf, gan feddrod S, dagrau mam, a brawd, a chwiorydd, a eraill yn teimlo yn alarua.

dolqSLL^ ETHOLIAD BWBDD YSGOL.—Dyma hyn eto droaodd ymhlith pethan eraill. Da yw dweyd fod y fuddugol iaeth yn hollol o da yr Eglwya, fel y disgwylid iddi fod. Pe byddai Eglwyswyr drwy y wlad mor ffyddlon i'w hegwyddorion a rhai Dolgellan, buan iawn y gwelid yr Hen Fam yn ei gogoniant cyntefig eto. Nifer yr enwaa a'r pleidleisiau Bydd fel y canlyn:—Parch. W. Williams, rheithor, 791; D. Owen, Cross Keys (E.), 543; J. Jones, Cefnrowen (A.), 511; Dr. J. Jones, Cae'rffynon (M.), 486; R. Wynne Williams (B), 478; T. Price (A.), 464; W. Williams, Maesffynon (W.), 446; R. Jones, Shop Newydd (M.), 427; W. Hughes, Y Dydd Office (A.), 426; R. Nanney Williams, Bennar (E.), 325 a J. Chidlaw Roberts (E.), 260. Y saith cyntaf ydynt aelodau y Bwrdd newydd. Felly gwelir fod y ddan flaenaf ar y poll yn (Eglwyswyr, a'r ddan olaf, y rhai hefyd ydynt Eglwyswyr, wedi enill rbyng- ddynt yn agos i 603 o bleidleisian. Gallesid yn rhwydd fyned a tair sedd ar y Bwrdd. Y mae yr ergyd i enwadaeth yn fawr, ond fe gymer lawer cnoc cyn marw. Digalon iawn ydyw. y rhai siomedig, fe ddy- wedir; ond rhaid iddynt, druain, gymeryd y gnrfa yn dawel. Nid oedd y ddau Eglwyswr a daflwyd allan yn gobeithio myned i mewn, ao felly cymerant ea siomed- igaeth gyda gwyneb llawen. Dyma frwydr o'r diwedd wedi terfynu yn foddhaol i achos addysg a chynildeb. Y COHFFIBMASIWN.—Cynbelir dosbarthiadau bob nos o'r wythnoa (oddieithr nos Sadwrn) i barotoi gogyfer a'r ddefod Apostolaidd hon, yr hon a weinyddir ryw- bryd y mis nesaf.

CAERDYDD. YR EGLWYS GTMREIG.—Awgrymais y dydd o'r blaen fod agwedd lewyrchas ar yr Eglwys yn y He nchod. Y mae y cynulieidfaoedd, yn enwedig noa Suliau, yn hynod o liosog—y mae yr adeilad presenol yn orlawn o bobl, ao yn ol pob tebygolrwydd bydd yn rhaid dechren adeiladn yr Eglwys newydd yn faan. Trwy weithgar- wch diflino ein parchus ficer y mae gwasanaethau Cymreig yn cael en cynal bob nos Ian, hyd nes y rhoddir hysbyerwydd pellach, yn Eglwya St. Stephan yn y Docks. Nos Ian diweddaf cynhaliwyd y gwasan- aeth cyntaf, pryd y daeth nifer pur dda ynghyd. Yu anffodns i'r gwasanaeth Cymreig, yr oedd cyngerdd yn cael ei gadw yn yr ystafell agosaf i'r Eglwys; yr hwn a roddwyd gan foneddiges garedig, felly ni wnaeih y ficer draddodi pregeth, ond oawsom Bylwadan byr a bynod darawiadol oddiar y geirian sydd yn ysgrifenedig yn yr wythfed Salm a deugain a'r adnod gyntaf. Dywedodd y ficer mai yr amean ganddo mewn golwg wrth gynal y gwasanaethau Cymreig byn ydoedd ymdrechn dwyn ynghyd y rhai hyny o'a cydwladwyr ag y mae yr Eg- lwys wedi en heagenlnso trwy gau hen iaicfh y Cymro allan o'i gwasanaethan yn nhref Caerdydd. Trneni o'r mwyaf ydoedd meddwl am Gymreigwyi glan gloew, a'r rhai hyny wedi en magu a'a meithrin yn yr hen fam Eglwys, yn dyfod i dref tel Caerdydd, ac yn metba cael, unrhyw wasanaeth Cymreig, ac iel canlyniad yn gor- fodi troi en cefnan ar y trysor mwyaf anwyl a gwerth- fawr ganddynt, sef gwasanaethau gogoneddns a digym- ar yr hen Eglwys Gymreig. Credai ef (y ficer) fod yi esgeuluadod hwn ynddo ei hnn yn erledigaeth ar yr Eg. lwys. Ond yr oedd pethan yn cyfnewid yn gyfiym-yr oedd agwedd arall ar yr Eglwysyn y dyddian presenol, nid yn unig yn nbref fawr Caerdydd, oud trwy Gymra yn gyfireainol. isetn oeaa y awn a'r awndwr mawr a glywid oddiallan? Beth oedd y rheswm o'r boll gnro ar yr Eglwys. a'r gwaeddi I lawr a hi, i lawr a hi "? Ai am fod vr EgLwya yn cysga ac yn hepian ? Na, ond am fod yr Eglwys wedi deffro o'i chwag, a'r offeiriaid "edi dihuno at y gwaith mawr sydd eto i'w gyflnwni yn yr Eglwys; ond er yr holl guro, er yr holl ddwndwr, os byddai i weinidogionyrEglwys fod yn fifyddlon i Ddnw, byddai Dawyn ffyddlon i'r Eglwys, ac mor wired a bod yr Eglwys wedi ei hadeilada ar y graig, cyn wired a hyny ni bydd i byrth uffern ei gorchfygu.-Elvetian.

DINBYCH. Y FYDDIN EGLWYSIG.-Myned ymlaen mae yr achos da hwn yn y dref hon er gwaethaf pob rhwystraa a deflir yn ei ffordd gan rai personau neilldnol, ac fe fyn y rhai hyny gael en galw yn ddilynwyr yr lesn, ond ofnwn mai dilyn o hirbell y maent. Ynuno gyfarfod- ydd amrywiaethol y Fyddin rhoddwyd y "Meddwyn" yn destyn i'r brodyr arfer eu dawn barddonol arno, a dyma gynyrch awen un o honynt Y meddwyn, y meddwyn yw testyn fy ngban, Am hyny 'nawr syllwch, yn fawr ac yn flu, 'N y meddwyn y gwelwn yn amlwg a cblir Iselder dynoliaeth-mae hyn yn dra gwir; Edrychwch 'nawr arno, mae'n droednoeth allwm, Ei boced yn ysgafn a'i benglog yn drwm, Ei blant bron newynn, a'i briod 'ran wedd, A'i gartref fel uffern, heb gysur na lxedd. O gwelwch y meddwyn a'iliniau yn gryn, Mae'r olwg geir arno'n resymol a syn, Mae'i blant rhagddo'n cilio gan ddycbryn a braw, A'i wraig a ytugnddia mewn cornel fan draw, Rbag ofn tad a phriod, a'r nn aeboa yw Ei fod ef yn feddwyn a sathrwr deddf Duw A chartref tragwyddol pob meddwyn gwir hyn, Fydd affern eiriasboeth y dychrynllyd lynl YR ESGOB YN NINBycii.-Dydd Gwener, y lOfed cy- fisol, yr oedd hoil offeiriaid y ddeoniaeth hon wedi eu gwahodd i Ddinbyck gan yr Esgob Edwards, ac am 11 cafwyd gwaaanaeth yn Eglwys St. Mair. Yn y pryd. nawn am dri o'r gloch, cyahaliasant gynhadledd yn y Church House, pryd yr ymdriniwyd a, mateeion perth- ynol i'r Eglwys a chenhadaethau plwyfol trwy Ddeon- iaeth Dinbych, a thalwyd sylw i waith deoniaeth wlad- ol yn gyffredinol. Wedi hyny cyfranogasant o fyr- bryd (luncheon) yn y Crown Hotel, ar draul yr esgob. Bydded i Ddnw fendithio ymdrechion ei weision er hyrwyddo y wir Eglwye. Y SUL.-Bydd pwlpud St. Dewi yn cael ei lanw foreu Sol, y 19eg, gan y Parch. H. Humphreys, Henllan, a phwlpnd St. Mair am 6.30 gan y Parch. D. Williams, D.G., Llandyrnog. [Yr ydym wedi gosod y llinellau barddonol uchod i fewn o barch i'n gohebydd caredig, ac heb ystyried teilyngdod y cyfansoddiad. 0 hyn allan ni chy- hoeddir barddoniaeth yn Y LLAN ond o dan olygiaeth ein golygydd barddol.—Got ]

BETHESDA. YMADAWIAD MR. THOMAS PARRY, GRAIGLWYD' (OCHRE GYNT.—Diau nad oes ymhlith gweithwyr Cymreig enw mwy adnabyddua na Mr. Thomas Parry, ac ni fedd y llwyfan Gymreig Ceidwadol areithiwr o blitb y dosbarth gweithiol an a saif yn gyfochrog ag ef. Y mae yn aelod zelog o'r Eglwys, ac wedi gweithio o blaid pob achos da yn y wlad. Er nad ydyw pawb yn cydweled fig ef ar wahanol bynciau, y mae pawb yn cydnabod fod Mr. Parry yn ddyn cydwybodol, ac yn Gymro gwladgar. 'Ychydig wythnoeau yn ol yr oeddym yn cael y fraint o'i anrhegu &g oriawr aur brydferth, ond erbyn hyn dyna sydd wedi ein pruddhau fod Mr. Parry a'i briod hawdd- gar yn Bymnd o'n plith. Ond pan yr ystyriom mai cael dyrchafiad y mae i swydd o bWYB a dylanwad, nis gallwn lai na llawenban, er y teimlwn yn chwith lawer tro. Ond nid yw yn myned o'r sir, ond ei ddyrchafu i tod yn brit orucnwyliwr chwarel y Jtiaiwgocn, Dol- wyddelen, y mae. Dian genym nas gallasai y cwmni ddewis gwell dyn i lanw y swydd nchod, gan fod Mr. Parry yn chwarelwr profiadol, yn dealt holl gyfrinion y graig, ac yn weithiwr diwyd a medrus. Credu yr ydym y dengys fedr a galla mawr, ac y rhydd foddionrwydd i'r cwmni fel dyn gonest. Dymunwn bob llwyddiant i Mr. Parry yn ei gartref newydd, a diamen genym na chafodd Ceidwadaeth well amddiffynydd erioed yn y lie, ac na. chafodd yr Eglwys yn y lie well gweithiwr. PYSGOTA.Erbyn hyn y mae yr afonydd wedi agor fel ag y gellir pysgota ynddynt, ac y mae pysgotwyr o wahanol drefydd y deyrnas yn ymweled a'n llynaa a'n hafonydd eisoea. Delir Uawer o frythilliaid yn Llyn Ogwen a'r Jdwal yn awr. CARNEDD LLYWELYN.—Llawer o gyrchu fu ar hyd yr oesau i gopa y mynydd nchod, er ei fod ychydig o droedfeddi yn is na'r Wyddfa, eto y mae yn meddu ar olygfeydd mwy rhamantus a Iliosocaoh, ac erbyn hyn y mae y Hawedl cael sylw nea y mae cwmni o Sa-son lyn bwriada gwneyd ffordd dda a naturiol i'w gopa, dywedir fod caniatad wedi ei roddi. Bydd hyn yn gaffaeliad i'r lie.

TALSARNAU. TYSTEB.—Nos Wener, y 8ydd o'r mis presenol, daeth nifer liosog o blwyfolion ynghyd er mwyn eyflwyno tysteb i'r Parch John Hughes, diweddar gurad y plwyf hwn, a'i briod. Ba Mr. Hughes yn gurad yma am tna pum' mlynedd, ac yn yatod yr amser yna, enillodd serch y plwyfolion yn gyffredinol, yn Ymneillduwyr yn ogvstal ag Eglwyswyr. Cafwyd anerchiad dydd- orol a tharawiadol iawn gan y cadeirydd, y Parch. J. Evans, ein rheithor. Cyfeiriodd at Mrs. Hughes fel cantores, ac un oedd wedi cymeryd dyddordeb mawr ymhob math o waith perthynol i'r Eglwys, ond gyda llawenydd yr oedd yn gallu cyfeirio at y ffaith fod lleoedd gweigion yn cael en llanw, ac yr oedd y golled ax ol Mrs. Hughes, er yn fawr, wedi ei wneyd i fyny drwy ymdrechion diflino Miss Sephton, yr ysgolfeistres, yr hon sydd wedi cymeryd. lie Mrs. Hughes, ichwareu yr harmonium. Hefyd diolchodd y Rheithor i Miss Hood, Maesneuadd, am ei ffyddlondeb gyda'r cana, ac i'r cor yn gyffredinol. Ar ol hyn galwyd ar Mr. Edward Hughes, Wern; a Mr. J. Stoddart, i ddweyd gair: Siaradodd y ddan yn achel iawn am Mr. a Mrs. Hughes. Yn nesaf cafwyd deuawd gan y Misses Mynott a F. Hood can gan blant ysgoldy Glauy wern can gan gor o blant yn perthyn i Eglwys Talsarnau, o dan arweiniad Mr. E. Hnghe3, Wern. Yna awd at hrif amcan y cyfarfod, sef cyflwyno pwrs ag arian, gan Mrs. Mynott, yrhon a wnaeth araith fer, ond pwrpasol, ar yr amgylchiad. Diolchodd Mr. Hughes yn barchua am y rhodd a'r teimladau da a ddangosid tnag abo, a dy- wedodd na wnai byth eu anghofio. Terfynwyd y cyf- arfod trwy gana yr Anthem Genedlaethol.

ABERTEIFI. MARWOLAETH DISYFYD.-Y mae yn ofidas genyCt gofnodi mawolaeth sydyn Mr. Benjamin Griffiths, o Forest, yn y dref hon, yr hyn a gymerodd le ar V la cyfisol. Yr oedd mewn mwynhad o'i iechyd arferol yD yatod y dydd, ond yn yr hv^yr cymerwyd ef yn glaf y° ddiaymwth, ac ohedodd ei fywiol ran i fyd yr ysbryd" oedd cyn i gynorthwy meddygol ei gyraedd. Yr oedd Mr. Griffiths wedi cyraedd yr oedran teg o 74, ac yp unag oedd yn meddu air da gan bawb a'i adwaena1! a chan y gwirionedd ei hnn. Yr oedd yn hann o denlo cyfrifol, ac yn frawd i'r diweddar Barch. CanoB Griffiths, Machynlleth. Yr oedd yn aelod ffyddlawn o'r Eglwys yn mhlwyf Cilgerran, ac yn Geidwadw aiddgar o ran ei olygiadau gwleidyddol. Cymerodd e' angladd le ddydd Liniz wythnoa i'r diweddaf. GweUl" yddwyd yn y if gan y Parch. T. Parry, rheithor Cilgerran yn yr Eglwys gan y Parch. T. Jones, Pen" bry n ai wrth y bedd gan y Parch. T. M. Jones, Fg- lwyswrw. Cludwyd ei weddillion marwol i fynwe»» henafol Eglwyswrw, He, gyda theimladan galarus,y rhoddwyd hwy i orphwys hyd wawriad y boren hyfryd Pan fydd doran beddau byd, Ar un gair yn agoryd."

GLYNTAF. Dydd Sadwrn, yr Ileg cyfisol, y cymerodd etholisa Bwrdd xagel pIwyfEgIwysilan Ie. Fel arfer yr oedd llu o ymgeiswyr ar y ma ea, a gweithio dvfal o blaid p°b nn. Yr oedd un ar hugain o ymgeiswyr am naw sedd- Etholwyd:—David Ellis, 1,911; John Morgan, 1,636s David Morris, 1,549-; Parch. S. Rowland Jones, fleet Glyntaf, 1,362; Caleb Frederick Richards 1000; Richard Jenkins, 894 Edward Williarug, 858 Thom&s Thomas, 785 Parch. Joshua Thomas, Bedyddiwr, 785. Gweddill yr ymgeiswyr a bleidieisasant fela. ganlyn:—John Williams, 660: Eli Jenkins, 611; T, Williams (Brynfab), 564; Posthumous Evacs, 531; Parch. T. W. Jones, 521; James Phillips Davies, 427; Thomas Thomas, 419; John Crookett, 400; Thomas Salathiel, 873 David Williams, 344; Daniel Thomas, 280; William Williams, 5. Teg yw crybwyll fodyt olaf hwn wedi marw ao wedi ei gladdu cyn dydd yr etholiad.-Gohebydd.

CWMTILLERI. Par siomedig oedd cyflwr yr Eglwyswyr hyny oedd yn aros wrth ddrws y Colliers' Hall noa Sal diweddaf- Tna phump o'r gloch cafodd y Parch. Evan ddeall nad oedd yn bosibl cael neb arall i gymeryd lis f Parch. Henry Walters, ficer Abertilleri, yn yr hwyr, felly aeth ei bun i lanw'r bwlch, ond ar goat llawer 0 anfoddlonrwydd cynulleidfa Eglwysig Cwmtilleri. y prydnawn, ar ol yr Ysgol Sal, bedyddiwyd tri o blaOfr ganddo, ac yr oedd tenia arall yn bwriada cael ea baban yn yr hwyr, ond ar y ffordd i'r gwasanaet" hysbyswyd hwynt nad oedd neb i weinyddu, felly y fam a'i chyfeillion i'r capel, felly hefyd yr aeth tn# i ddan blentyn fedyddiwyd y prydnawn, er iddi ddeol1'' reu y ffordd i wasanaeth yr Eglwys.

ABERTILLERY. f Dyddiau diweddaf y cymerodd angiadd RaC^et. Howell, anwyl briod Mr. David Howell, Tillery j le, yn y 42ain mlwydd o'i hoedran. Yn mynwent caPj, y Bedyddwyr, BJaenan Gwent, y claddwyd hi, a v yddwyd ar yr achlyanr yn y ty ac wrth y bedd Parch. Evan Davies. Cwratillery. Tra annymunol oe" gweled un o aelodau vr Eglwya Sefv-dledig yn ?°r.0d cael ei rhoddi i huno mewn bedd rod YmneiUdnol- da 03dd genym i wasanaeth cladda anghydmaroi