Y Llan

Ctrms for JUiberliatttg. dasa of Advertisements. fn™Sn°3'. s. d. Parliamentary Notices 6D. perLiae Legal and Public Noticee —) per Insertion Auction Announcements 40. per Line 3 per Insertion Beligions Services and Lectures 1 to 5 2 0 Bazaars, Concerts, & Eisteddfodau | I 6 to 11 | 6 Publishers and Educational w 12 to 25 | 3 Announcements. j Publishers and Educational w 12 to 25 ( 3 Announcements. j Business Addresses } 26 and up. | 0 PREPAID ADVERTISEMENTS. Words One Three Six Insertion. Insertipns. Insertions. s. d. e. d. s. d. 20 1 0 2 0 3 0 30 1 6 3 0 4 6 40 2 3 4 6 6 9 THESE CHAKGES, which mu.§t be prepaid, apply only to consecutive insertions of the following classes of advertise- ments: Situations Wanted, Situations Offered, Apartments to Let, Apartments Wanted, Money Wanted, Partnerships, Businesses for Sale, Lost and Found, Miscellaneous Wants, Houses, Shops, Offices, Specific Articles for Sale by Private Contract. THE GREATEST CARE is taken to insert advertisements on the dates ordered, as well as to secure their being correctly printed; but we cannot be responsible for inaccuracies in either of these respects, nor for any consequences arising therefrom. IF THE INSERTIONS be not consecutive, or if payment be not made previous to publication, the business rate will be charged, but no order will be booked for less than three shillings. ADVERTISEMENTS must reach the office not later than Thursday morning. CHEQUES and POST OFFICE ORDERS should be made payable to DANIEL OWEN & Co., Ltd., Publishers. Y Llan Offices, Cardif, 3§n (Bmavi, &r. ANTED, a Curate.—Apply to Rev. R. » Jones, Llandyfrydog Rectory, Anglesey. 397 PARISH of Denbigh. Locum Tenens -S- Wanted immediately for two or three months.— Apply, with copies of testimonials, to the Rector. 393 CURATE WANTED. Welsh chiefly; stipend, 2100, or £ 90 with title.—Apply, with references, Rev. M.A., LLAN ONce, CardiLg. Eljglro&ton CjiIjodiiMs. "\JT E L S H G I R I.J S' S C H 0 0 L ASHFORD. Summer l'erm commences May 7th. Reduced Fee, slio 13s. 4d. per term—For Form of Application and Prospectus address the Secretary, Welsh School, 127, St. George's Road, London, S.W. 398 &r. .r.i'v' JE SU, Y BUGAIL DA." -L CANTATA GYSEGREDIG, Pris 6c. yn yr Hen Nodiant; 4c. yn y Tonic Solffa. Dwsin o'r Hen Nodiant, 5s.; dwsin o'r Tonic Solffa, 3a.; yn rhydd trwy y Poat.-Anfoner at Griffith Williams, Curate, Wrexham. 372 j /W pABELL J) 0 F YDD •SEF CYFRINION Y GREFYDD DDERWYDDOL, Wedi eu dadguddio (Pump ar hagain o Benodau) gan MORIEN, B. B. D., Llwyn Onn, Trefforest, S.W. Rhydd gyda'r post am 2B. 2c., oddiwrth yr awdwr. Principal Edwards—" Llyfr dyddorol iawn," Glan- ffrwd- PabelI Dofydd' yw nn o'r llyfraa mwyaf dyddorol ag sydd wedi dyfod allan o'r wasg Gymreig ,nddiar amser IoIo Morganwg. Fel llawlyfr i'r c Orsedd nid oes genym ddim cyffelyb iddo mewn un iaith." Y Parch. W. Parry, Pontypridd-" Y mae 1 Pabell Dofydd yn hynod o ddyddorol." 391 NOW PUBLISHED, DEMY Svo., 160 PAGES.-PRICE SIXPENCE. BY POST EIGHTPENCE. THE WELSH SUNDAY CLOSING ACT. LORD ABERDARE'S CHALLENGE TO THE "WESTERN MAIL." Is the Increase in Sunday Drunkenness in Wales real, or apparent only 2" WITH INTRODUOTION BY H. LUSHINGTON STEPHEN, ESQ., LL.B., OF THE INNER TEMPLE, BAEKISTEB-AT-LAW, AND OF CARDIFF. CARDIFF DANIEL OWEN AND COMPANY (LIMITED). LONDON: W. KENT & CO., PATERNOSTER-ROW. AND OF ALL BOOKSELLERS UgsbjjsiitiraH JKststtarljoI. QUININE BIITERS -f"r- GrWILYM EVANS. DABGAHFYDDIAD PENAF YR OES BRESENOL mewn MEDDYGIN- IAETH LYSIEUOL YW QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Ar gyfrif ei rinweddau iachaol arhyfeddol cymeradwyir hwn gan brif feddygon gwahanol wledydd fel meddyginiaeth sicr a diogel at holl anhwylderau y Cylla, yr Afa, a'r Giau. -Ceir miloedd o dystiolaethau o bob parth o'r byd yn tystio i'w effeithiau iaoh- usol, ac ystyrir ef gan luoedd yn Feddyginiaeth Anmhrisiadwy. TYSTIOLAETHAU DIWEDDAR. Trallwyn Terrace, Carmel, Upper Uandwrog, Hydref 24ain, 1888.— Anwyl Syr,—Yr wyf yn credu y buaswn wedi marw, oni bae am Quinine Bitters Gwilym Evans. Bam am ddwy flynedd yn methu gorwedd, gan mor ddrwg yr oedd fy lungs wedi myned, ac mor wan- ilyd nes byddwn yn chwysn hyd yn nod ar fy eistedd; cymeraia ohwe'potelaid o'r Quinine Bitters; ac erbyn hyn yr wyf yn ddyn iach, ac yn dilyn fy ngorchwylion bob dydd yn y chwarel. Yr eidd- och yn wir, H. WILLIAMS. CRYNIAD Y GALON A PHOEN YN YR OCHB.—4, Tanner Terrace, Porth- madog, Rhag. 16eg, 1888.—Anwyl Syr,—Yr wyf yn dra diolchgar i chwi am eich meddyginiaeth werthfawr. Yr wyf wedi bod yn dioddef gan gryniad y galon, a phoen mawr yn fy ochr, ac yn metha cael dim i wneyd lies i mi, er treio llawer. Ond cymhellwyd fi gan gyfaill i ro'i prawf ar un botelaid, 4s. 6c., o Quinine Bitters Gwilym Evans, a heddyw yr wyf yn bolliach. ELLEN OWEN. CLEFYD YP. YSGYFAINT.—16, Upper Gongh Street, Birmingham, Rhag. Sydd, 1888.—Anwyl Syr,—Bnm yn dioddef am ddeng mlynedd gan Glefyd a Llid yr Ysgyfaint (" Bron- chitis and Inflammation of the Lungs''), Oerfel yr Arenau, a Phoenau yn y Cefn. Cymhellwyd fi i roddi prawf ar Quinine Bitters Gwilym Evans. Yr wyf wedi cym- eryd dwy o boteli bychain, ac un botel fawr, a gallaf eich sicrhan fy mod eisioes, yn teimlo yn ddyn arall hollol, a gallaf ddilyn fy ngorchwylion lawer yn rhwydd- ach yn awr. Yr eiddoch yn ddiolchgar, J. PRATT. Swyddfa'r Observer, Mumbles, Mawrth 25ain, 18S9.—Anwyl Syr,- Mae yn bieser mawr genyt alla tystio effeithiolrcyydd Quinine Bitters Gwilym Evans mewn achosion o Wendid, Diffyg Yni, ac Iaelder Meddwl. Profodd un botel- aid o les annhraothol i mi. Yr eiddoch yn gywir, RORT. MOBRISON (ieu.), Golygyddy Humbles Observer. Peidiwch dioddef poenan tra y gellir eich gwella trwy ddefnyddio QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Pris, potrii, 23.9c.; eto dwbl faint, 4s. 6c. i blwch yn cynwys tair potel ddwbl, 12s. 6c. Gellir cael Quinine Bitters Gwilym Evans yn America oddiwrth y prif orucbwyliwr, R. D. Williams, Medical Hall, Plymouth, Perm. I'w gael ymhob mau. Gorccbwyliwr ymhob partb o'r byd. Oa ceir nurhyw jiahawsaer i'w giel, danfonii ei at;; y priaiau nchod risad a nickel drwy y Post i nni-^y* gyfeiriod yu y Dei-rnas Gyfnnol yn anion- fc-yrchrj] oddiwrth y pispchenogion -.—Quinine Bitters' MaHvJ'aetxiring Coinimuy, Limited, Llauelly Soatb W..1<

BRWYDRO FFYRNIG YN ABYSSINIA.-Hysbysir ddarfod i'r Negus wnenthur ymosodiad ar y Der- fisiaid, ond cafodd olchfygn gyda lladdfa fawr, a chlwyfwyd yntau. Yn ddilynol ymlidiodd y Derfisiaid ar ol yr Abyssiniaid, gan ymosod ar wersyll y Brenin John, a chawsant oruchafiaeth Iwyr arno, gan ladd y brenin a dau o'i brif ddyn- ion diangodd y gweddill i bob cyfeiriad. Mae y Brenin Menelek o Shoa wedi cyhoeddi ei hun yn NegusAbyssinia.

"CYMDEITHAS EHYDDHAD CREFYDD." AR y dydd cyntaf o Fai ymgynullodd cefn- ogwyr y gymdeithas uchod yn nhý cwrdd Mr. SPURGEON, y Metropolitan Tabernacle. Llundain, er cynal eu cyfarfod blynyddol. Yn y boreu daeth swyddogion y gymdeithas ,ynghyd i'r Memorial Hall, Farringdon Street, lie y cynhaliwyd cynhadledd i drin hoff bwnc caseion yr Eglwys. Y mae llawer iawn o faterion o ddyddordeb i sylwi arnynt mewn cysyllbiad a'r cyfarfodydd hyn. Yn gyntaf, ar adeg ei chyfarfod blyn- yddol y gellir yn hawddaf ddeall sefyllfa y mudiad a ddygir ymlaen gan y gymdeithas. Fel y treigla un flwyddyn ar ol y Hall y mae llwyddiant neu aflwyddiant symudiadau cy- hoeddus yn dyfod yn fwy amlwg. Ar ol bodolaeth yn estyn dros yn agos i haner can' mlynedd, y mae safle Cymdeithas Rhyddhad Crefydd yn dyfod yn fwy amlyg- edig bob blwyddyn. Os ydyw cefnogwyr Dadgysylltiad a Dadwaddoliad yn ystyried y cyfarfod blynyddol eleni yn Ilwyddiant ac yn arwydd o allu a dylanwad y gymdeithas sydd yn famaeth i'w hamcanion yn erbyn yr Eglwys, yr oil sydd genym i'w ddweyd yw ea bod yn hynod fyr yn y gyneddf hono a elwir wrth yr enw-synwyr cyffredin. Ni fu erioed gynulliadau mwy difywyd, ac yr oedd yn hollol amlwg fod holl weithred- iadau y dyrnaid ydoedd ynbresenol yn holl- ol ffurfiol. Y canlyniad ydyw hyn y mae y cyfarfodydd erbyn hyn wedi eu hanghofio, a'r fiSloreg anwireddus a draddodwyd ar y llwyfan ar ei daith i eithafoadd ebargofiant. Dim ond un o newyddiaduron Llundain ar- graffodd adroddiad o'r froliaeth ddisynwyr a syrthiodd dros efusau y llefarwyr dewis- edig. Y mae hynyna yn brawf eglur fod dylanwad y gymdeithas yn isel iawn, a bod hyd yn nod Ymneiliduwyr goleuedig yn cadw draw oddiwrthi. Nid yn unig yr oedd yr arweinwyr Ymneillduol yn absenol, ond yr oedd gwleidyddwyr parch- usaf y- blaid Radicalaidd vn eisiau yn y cyfarfodydd. Y mae hyn yngtyn a'r ffaith fod y cyfarfodydd mor farw a llipa yn dangos nad ydyw dyddordeb y cyhoedd yn ngwaith y Gymdeitbas ond y peth nesaf i ddim. Ehaid fod gweifrdynwyr y mudiad Dadgysylltiol yn ymwybodol o hyn yna pan yn dewis y boneddigion oadd- ynt yn bresenol i anerch y eyfarfodydd. Ni welwyd eu salach ar unrhyw Iwyfan erioed, a gellir yn hawdd egluro y diflasdod oedd i'w weled ar weithrediadau y dydd, pan y dywedir mai Mri. T. STANSFELD, W. SUMMERS, a T. E. ELLIS ydoedd arwyr y cyfarfodydd. Ar ol ceisio dylanwadu ac addysgu y wlad am haner canrif, nis gall y Gymdeithas heddyw hawlio cynorthwy neb yn ei-chyfarfod blynyddol ond gwleidydd- wyr clinod, a rhai o'r rhai hyn a'u plyf heb lawn dyfu. Nid ydyw yn werth sylwi ar yr hyn ddywedwyd gan y boneddigion hyn, oblegid ni ddygwyd un fiaith na dadl newydd ymhlaid yr egwyddorion a broffesir ganddynt. Naturiol ydoedd disgwyl i'r aelod ieuanc dibrofiad sydd yn cynrychicli sir Feirionydd ddywedyd pethau ffolach na'r lleill, oherwydd ei fod yn fyr o brofiad tebyg i Mri. STANSFELD a SUMMERB. Yn ei araith dywedodd Mr. ELLIS nad oedd dosbarth mwy diwerth o ddynion yn y deyrnas na'r clerigwyr Cymreig. Yn mhlwyfydd gwledig Cymru gwnelid yr holl waith yn grefyddol, moesol, cymdeithasol, a llenyddol, gan y gweinidogion Ymneillduol, ond yr ofieiriad dderbyniai y degwm. Y mae tair ffordd i egluro'r ffaith fod hyd yn nod Mr. ELLIS wedi arfer y fath eiriau athrodus. Yn gyntaf, y mae yn bosibl fod y geiriau wedi eu llefaru ganddo er mwyn camarwain ei wrandawyr, ac yntau yn gwybod eu bod yn gelwydd. Nis gallwn gredu ei fod yn euog o hyn yna. Yn ail, arferodd Mr. ELLIS hwynt am ei fod yn anhyddysg yn hanes ei wlad yn y gor- phenol, ac yn analluog i ystyried ffeithiau ynglyn â'n bywyd cymdeithasol yn y pres- enol yn ddiragfarn neu ynte, yn drydydd, llenwir ef gan ddigasedd tuag at ddosbarth o'i gydwladwyr i'r fath raddau ag i'w rwystro i roddi iddynt gymaint o glod ag y maent yn oi haeddu yn unol a, deddfau cyf- iawnder. Gresyn fod iaith enllibaidd fel geiriau Mr. ELLIS yn cael eu harfer, a gresyn hefyd nas gellid gorfodi y boneddwr hwn i brofi ei osodiadau anghywir. Nid ydym am ei rwystro i ganmol y gweini- dogion Ymneillduol, ond na foed iddo sarhau ei grefydd ei hun, oherwydd mai Calfin ydyw, drwy ddangos y fath anghariadoldeb. Cyn terfynu dymunem osod ger bron ein darllenwyr un agwedd "III. bwysig o'r mudiad a gynrychiolir gan y gymdeithas uchod. Oherwydd daliadatl crefyddol IIawer o'i phrif gefnogwyr y siae Ymneillduwyr duwiol yn ymddidoli oddi- wrthi, ac y mae ei dylanwad, felly, yn llawer llai nag ydoedd flynyddoedd yn 01. Ond y mae wedi llwyddo i ddarbwyllo Y blaid Gladstonaidd i'w chynorthwyo yn y Senedd. Yn hyn yna y gorwedd y perygl- Ein dyledswydd fel Eglwyswyr, felly, ydyw parhau i drefnu ein rhengoedd gogyfer I't frwydr, addysgu y werin bobl yn haneS, safle, a gwaith yr Eglwys, a hoelio ar y bwrdd, gyda dyfal-barhad, bob celwydd a draethir gan ein gelynion am danom 0 Eglwyswyr.

Tro galarus oedd i Henry G. Pearson, Post- feistr dinas New York, farw boreu dydd Sadwrn di- weddaf. Yr oedd yn ddyn cywir, ac yn swyddog galluog a ffyddlawn. Yr oedd yn briod & march y cyn-Bostfeistr Cyfiredinol Thomas L. James, yr hwn a ofala am y Bostswyddfa hyd ddechreu y mis nesaf, pan bydd i Mr. Van Cort, yr hwn sydd wedi ei apwyntio i'r lie, ei ohymeryd mewn llaw.

NODJADAU SENEDDOL. [GAN EIN GOHEBYDD ARBENIG.] Rid rhyw lawer o gynydd a wnaed yn nan DyS Sonedd yr wythncs ddiweddaf. Ail ymgynullodd Ty yr Arglwyddi ddydd Mawrth ar ol gwyliaU y Pasg, ond ni pharhaodd yr eisteddiad ond rhyw 40 munyd. MERCHED A'R ETHOLIADAU SIROL. Wedi i'r Arglwydd Ganghellydd gymeryd ei saflo ar y aach wlan cyflwynodd Iarll Meath Fesur i'r Ty, amcan yr hwn ydoedd galluogi merched i fed y° aelodau o'r Cynghorau Sirol, a darllenwyd ef y trO cyntaf. EISTEDDIADAU BOREUOL. Yn Nhy y Cyff redin, fel yr hysbyswyd yn yr erthygl arweiniol yn y rhifyn diwaddaf, cynygiodd Syt Michael Hicks-Beach, yn absenoldeb Mr. W. g. Smith, fod dyddiau Mawrth a Gwener i gael oil rhoddi at wasanaeth y Llywodraeth, os na wnai$ Ty drefnu yn wahanol. Apeliodd Mr. Diilwyn at y Llywodraeth i ganiataU iddo ddvvyn ymlaen ei gynygiad ar Ddaclgysylltiad yn Nghymru ar y noson yr oedd wedi llwyddo sicrhau y He blaenaf ar y papyr. Dywedodd Mr. Goschen mai prif amcan y Lly. odraeth yn gwneyd y cynygiad oedd myned ymlaa11 gyda'r cyflenwadau yn gynaraoh na'r blynyddau di- weddaf. Nid oedd ond dwy bleidlais wedi eu pasio y noson flaenorol, ac os na chawsant ond dwy bleid- lais mown dwy noson o'r wythnos ni fuasai ganddynt amser i ddaddfu o gwbl. Nid oedd ef am ddweyd dim mewn perthynas i lesteiriaeth, ond yr oedd 111 rhwym o ddweyd fod y cynydd a wnaed gyda'r oyf- lanwaaau yn anarferol o araf. Apeliodd Mr. John Morley at y Llywociraetb eithrio y dydd Mawrth ar yr hwn yr oedd i Dillwyn i ddwyn ei gynygiad ymlaen i ddadgysylltu fi yr Eglwys yn Nghymru. Dywedodd Mr. Goschen ei bod yn anmhosibl Llywodraeth gydsynio â,'r awgrymiad, oblegid pll < gwnelent hyny gwneid apeliadau atynt am ychwaneg,; o eithriadau. Argymellodd Syr George Trevelyan y Llywodraetll i wneyd eithriad mewn perthynaa i ddadgysyIltiad) yr Eglwys Gymreig. Cynygiodd Mr. Picton welliant i Bicrhau Y eithriad. j Eiliwyd y gwelliant gan Mr. Bowen Rowlands, 01 dywedodd mai llesteiriaeth oedd y moddion m\Vyaf efleithiol i ddwyn cwynion Cymreig o fiaen y Ty. Dywedodd Mr. Swetenham ei fod yn- teimlJ yfJ. gryf ar y cwestiwn o ddadgysylltiad, a'i fod y° hyderu y newidiai y Llywodraeth eu meddwl» at caniatau mwy o amser i ddadleu y owestiwn. Ymunodd Syr Hussey Vivian yn yr apgl ø.t1<. Llywodraeth. Nid oedd yr aelodau Cymreig euog o rwystro gwaith y Ty, ac nid yn ami y OIYWi4 eu llais ond pan ddygent ymlaen y fath gwesti^ pwysig a dadgysylltiad, yr hwn oedd yn cynhyrfu etJ teimladau hyd eu gwaelodion, dylasent dderbyn 1 o ystyriaeth ar law y Llywodraeth. Nis galls1 Y Llywodraeth lethu na sathru dan draed yebrya, cenedl. Y fath faldordd Pa bryd y daeth Syr HusseY Vivian y fath ddadgysylltwr ? Dywedodd Syr Michael Hicks Beach mai yo#3' rwydd oedd dweyd fod y Llywodraeth yn sathrfl bryd cenedl am nad oeddynt yn barod i roddi j awr yn lie pedair i ddadleu y cwestiwn o ddadgysy^ j iad yr Eglwys yn Nghymru. (Chwerthin.) f rhoddai y Llywodraeth noswaith gyfan i ddadl01? dadgyBylltiad yr Eglwys Gymreig, pa fodd y Sallf! ■' nacau noson i ddadleu y cwestiwn^o ddadgysylltJ fJ. yn Y&gotland ? Nid oedd pwysigrwydd y ddadl ymddibynu ar nifer yr criau a roddid i dra^ cwestiwn. Os oedd yr aelodau Cvmreie vn de^1 U gallant gael dadl faddiol mewn pedair awr. t Dywedodd Mr. T. E. Ellis fod pedair awr yn rhy faoh i ddadleu y cwestiwn o ddaclgysylltisa Y, Eglwys yn Nghymru. Yn yr amser hwnw allj neb ond cynygydd ao eilyddy penderfyniad, cy»y^ ao eilydd y gwelliant, un o Weinidogion y Lly^0 aeth, cyn-Weinidog, ac efaliai rhyw ddau Cymreig aiarad. Hwyrach fod yr arholydd mawr o Feiriony<^ awyddus i orfaelu yr holl amser ei hun. Mae Pe. awr yn llawn ddigon, a gormod, i ddadleu cwest** ag sydd wedi ei Iwyr ddyrnu allan ar achlysUf blaenorol. i