Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

11 articles on this Page

DOSBARTE I.

DYDD YR ETHOHAD.

DOSBARTH II,

LLITR OmMWL

News
Cite
Share

LLITR OmMWL AN EIN GODaBEJfI; CALANMAJ. "Mfeoarfiim gwahaniaeth thwn||R|nr y mis hwn yn Gymraeg a Saesneg, ond yn tmig ya if wlfebiaeth; ac nid ces amheuaeth nad o'r un ffynhonell y tarddant. GaWyd y mis hwn yn Mai, er anrhydedd i'r dduwies Maia, merch Atlas, a mam Morchur o Iou; Groeg, Maia; mam. Dywed y Dr. Owen Pughe mai ystyr y gair Mai" ydyw path yn ym., estya al.lan-gwast -idedd,.neu faes egored ao mai yr hyn a feddylir wrth kMeirch Mai ydyw-the steeds of the field meirch y maes, neu ryfelfeirch mis Mai, the field month. Ffurfia y gair hwn eawau amryw leoedd yn Nghymru, megis Pen-y-Fai, Cilfai, My Jdfoi, ao amryw eraill. Hwyrach y gwnai xhai o ohebwyr cywrein-garol Y LLAN yohwanegu at y rhai a nodwyd. Yn lladd heb neb â'i lladdiai Mwyalch forwyn falch ar fai."—D. ab Gwilym. Killing without one that would oppose her, The ooale, a proud nymph on the field." Nid oes dadl na arferid yr hen air Cymraeg Maiyn yr ystyr yma ond ai dyna roddodd ei enw i'r mis hwn sydd yn gwestiwn nad yw yn hawdd ei ateb. Traothed eraill eu barn. DATBLIAD Y DYDD SX LBBPWI.. Mao y dydd oyntaf o Fai, sef dydd gwyl St. George, nawddsant y Saeson, yn ddiwrnod pwysig yn Lerpwl. Dathlir y dydd, yn benaf, drwy orymdeithiad cefiylau yn heolydd y ddinas ond nid oes dim byd awneloyrarferiad hwn & choffadwriaeth yhen Sant cenedlaethol, yn mhellach na bod y ddau am- gylchiad yn digwydd ar yr un dydd. Dywed hanes- wyry cedwid y dydd fel dydd.g*yl cyn y eyfnod Cristionogol, a'i bod yn arferiad mor ddiweddar â'r unfed ganrif ar bymtheg yn Lloegr i'r bobl mewn parthau gwledig fyned allan i gasglu blodau a changau o'r gwtdd, gan ddychwelyd yn yr hwyr wrth sain y corn a'r tabwrdd i addurno drysau a fienestri eu tai. Cyfeirir at yr-arforiad,gan y bardd Seisnig Ghauce, ac ymddengys ei fod yn gyffredinol. Olid. diflanodd yr orferiacl yn raddol, fel llawer o arferion diniwed a dyddorol a diniwed eraill, dan ddylanwad Puritsniaeth gul a ohrebachlyd, fel na chanfyddid dim olion o hono ond yn ngwaith gyried- yddion y stage coaches, y rhai a addurnent eu cefiylau Ag ysnodanau a blodau amryliw. Ond i beidio ym. droi: y mae'r orymdaith, fel y sylwa Syr James Picton yn ei "Memorials of, Liverpool," yn olygfa sydd yn werth ei gweled. Adwaenwn un amaethwr cyfrifol o Sir Fflint, yr hwn sydd yn dyfod drosodd bob blwyddyn i gael golwgar y ceifylau digymar sydd yn gwneyd i fyny yr orymdaith. Son am geffylau INid oes y fath geffylau yn yr holl fyd ag a geiryn Lerpwl. Mae masnach aruthrol y ddinas yn galw am wasanaeth byd din liosog o'r pedwar. carnoliaid nerthol a defnyddiol hyn. Ceir yn ngwas- anaeth y Gorfioraeth yn unig 240 o geffylau, ao y mae gan bob un o gwmniau y rheilffyrddgymaint arall. Mae gan y darllawyr geffylau ardderohog, a dywédir fod gan rai o gwmniau y cludiedyddion (corners) dros gant yr un. Mae pydymgaia neillduol rhwng y Gorphoraeth, y rhai sydd wedi bod ar y blaen am lawer o flynyddau, a chwmniau y rheil- ffyrdd. Mae maintioli, harddwoh, a llyfnder yr ani. feiliad, lliwiau amrywiol a phrydferth eu haddurn. iadau, a disgleiraeb caboledig eu gweddeifau (harness) yn gwneyd yr ardqan-gosfti yn un o ddydd- ordeb anghyffredinol. Sylwodd un ;meddyg anifeil. iaid olt. Alban na welsai ef erioed ddim eyffelyb iddynt. Yr oedd yr heolydd yn orlawn o bobl, a gellid tybied wrth weled yr anifeiliaidyn pranoio heibio eu bod yn oydgyfranogi o fwynhad cyffredinol y dydd. Yr oedd pob trade yn cael ei ohynrychioli, a buasai disgrifio yr olygfa, pe b'ai hyny yn ddichon- adwy, yn ormod o drethiant ar amynedd y darllen- ydd ao ar ofod gwerchfawr Y LLAN. Cafwyd GOLYGFA DDYDDOROL yn Eglwys St. Jude. Aeth plant yr ysgolion dydd- iol yn orymdaith i'.r Eglwys, ac ar ol y gwasanaeth aeth y Queea of May a'i ohymdeithion o amgylch y plwyf mewn lorry, gan y tybid hyny yn fwy diogel na'u oymeryd i lawr i'r ddinas fel y gwnaed y flwyddyn ddiweddaf. Miss Louie Hughes, merch Mr. Henry Hughes, warden Christ Church, Hunter Street, oedd y 11 Frenhines "eleni. Cynhaliodd ei 11 Ilya yn yr ysgoldy ar ol cael ei ohoroni, a chan- odd ei gweision a'i llawforwynion amryw ganeuon pwrpasol i'r amgylchiad. Cafwyd anerohiad dydd. orol gan y fioer ar y May-day Cuatoms," ao ym. wasgarodd y Royal paity." Tuedd yr oes yma ydyw adferu hen arferion a defodau, ond os na adgyfodir rhywbeth gwaeth na hyn, ni fydd genym le i gwyno.- Dywedir fod y Proffeswr Ruskin yn cymeryd dyddotdeb mawr yn y May-day celebrations." EGLWYS I'B CYMRY YN BIBKENHEAD. Da genyf allu hysbysu darllenwyr Y LLAN fod yr ymdreoh a wneir i gael Eglwys i'r Cymry yn Birken- head yn gwneyd oynydd boddhaol, Y mae pwyll- gor wedi ei ffurfio, ar yr hwn y mae'r Deon Gwladol, Canon Linton, yn gadeirydd, i'r diben o hyrwyddo y mudiad canmoladwy hwn; ao y mae'r pwyllgor wedi dyfod i'r penderfyniad fod, o leiaf, £1,500 yn angenrheidioll adeiladu eglwys gymwya i gyfarfod anghenion yabrydol y boblogaeth Gymreigyn Birken- head ar y safle sydd wedi ei sicrhau yn barod yn WestbOllrDEY Road. Yr ysgrifenydd mygedol yw y Parch. Robert Edwards, ourad Holy Trinity. Hydera y pwyllgor y oefnogir y mudiad yn galonog, nid yn unig gan Eglwyswyr Oymreig, ond gan Eg- lwyswyr y aref a'r gymydogaeth yn gyffredinol; ao o'r swm sydd yn angenrheidiol dywed y ficer, y Paroh. F. T. Stonex, mewn Ilythyr ilt,Coutier, fod £ 550 wedi ei danyagriflo yn barod. Mae Esgob newydd Caerlleon (Dr. Jayne) a'i Gaplan Cymreig yn teimlo dyddordeb neillduol yn y mudiad, a chymerir y mater i fyny yn galonog gan dlawd a chyfoethog. Apelia y Ficer yn ddifrifol am gefnog- aetb, a gellir danlon oyfroddion i Mr. J. R. Wil- liams, tryaorydd, Dorchester House, Caerlleon; i'r Parch. Robert Edwards, ysgrifenydd, 92, Camden Street, Birkenhead; neu i'r Parch. F. T. Stonex, ficer Holy Trinity. Cynhelir gwasanaethau at's blwyddyn a haner gan Mr. Price, Seacombe, yn yBgoldy Holy Trinity, ond teimla y pwyllgor nad yw rhyw ddarpariaeth amserol oJr fath yn ddigon i gyf- arfod anghenion Cymry y clrof yn gyffredinol. Mae Mr. Price yn ddyn ieuanc hynod o addawol, ao y was wedi bod yn dra llwyddianua gyda'r gwasan- aethau hyn. Clywais ei fod yn parotoi i fynad ä Coleg. Mae amryw fyfyrwyr Cymreig, y rhai eydi yn bregethwyr rhagorol, yn Ngholeg St. AidaOi.^ gallant roddi cynorthwy aylweddol i'r aohos CytQrei| yn ei gychwyniad. Yr wyf yn deall fod Esgob Caerlleon i anerch cyfarfod cyhoeddus hefl<j (nos Lun), yn Birkenhead, ar ran y Birkenhead Church Aid Society, ao os gwna ryw sylwadau at y mudiad Cymreig, bydd genyf air am hyny yn Y rbifyn nesaf o'r LLAN. CYNGHERDD CYMREIG. Cynhaliwyd cyngherdd Cymreig, yr olaf o gyngherddau, yn y Windsor Hall, perthynol i M' lwys Seisnig St. Nathaniel, nos Lun diweddaf> lywyddiaeth y Parch. Richard Hobson, ficer. Cp' lwynid yr elw oddiwrth y cynghetddau I- poblogslaa hyn i ddarparu swper i'r anghyflogedig yn £ barth ao yr wyf yn deall fod y "Ficer llaftfrus ymroddgar wedi ei alluogi i roddi hwyrbryd dy' munol i o 150 i 200 o dlodion y gymydogaeth yn yS £ yr wythnosau diweddaf. Mae Fioer gweithgar S«; Nathaniel yn ddiarebol am ei gydymdeimlad gymwynasgarwch i'r tlawd a'r anghenus. BeoaltIJ arno I

AT Y BEIRDD. (

Y1 GYSTADLEUAETH.

Y -DIWfiDDAR ME, JEEKIN JONES,…

Advertising

EISTEDDFOD FRENINOL GENEDL.…

[No title]

DRUNKENNESS CURED.