Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
19 articles on this Page
TALYSARN, NANTLLE.
TALYSARN, NANTLLE. Y GARAWys-Bn yr offeiriaid canlynol yn pregethu yn Eglwys St. loan yn yatod y GarawysY Parchn. R. Hughes, Penygroes; R. Richards, Rhostryfan; J. M. Jones, Bangor. SWPER Y Coit.-Edrychid ymlaen gyda phleser gan gor Eglwys St. loan, at ddydd Mercher, y 24ain o Ebrill. Am ea hymdrech a'a ffyddlondeb gyda'r cauu, penderfynodd Mr. Thomas, Manager, Cloddfa'r Lôn, ynghyd â'i briod weitbgar a zelog gyda phob peth a berthyn i'r Eglwys, roddi swper i aelodan y cdr uchod, yn Bryndeulyn, eu preswylfod. Rhif y c6r yw 33, ac i yr oedd 24 o honynt yn bresenoi yn y swper. Lluddiwyd y gweddill gan afiechyd a helyntion y byd hwn. Arweinydd y cor yw v Parch. John Hughes, B.A., a'r organist yw Mrs. J. Hughes, ei briod, parai sydd yn hynod ymdrechgar gyda'r canu. Ymhlith y gwahodd- etiigion i'r swper, gwelsom y rhai canlynol :-Y Parch. M. Roberta, a Mrs. M. Roberts. Rheithordy,Llacllyfni; Mies Fagan; Miss Roberts, Tymawr, a'r Parch. R. Hughes, B.A., Penygroes. Ar oi swper aethpwyd trwy 1 raglen bynod o ddyddorot. Cafwyd pleser nidbyelaan 1 with wrando ar y canu a'r chwarea ar y berdoneg. Ar iol treulio amryw oriau bynod ddifyr ac adeiladol, 7cynygiodd y Parch. M. Roberts, bleidlais o ddiolchgar- > wch i Mr. a Mrs. Thomas, am eu caredigrwydd, ac eiliwyd ef gan y Parch. John Hughes. Canodd y cor God save the Qaeen," ac yna a ;th pawb adref, gan ddymuno y bydd iddynt gael swper o'r fath cyn bo hir eto. Aelodau y cor, mawrhewch eich braint. Mynych- j wah bob gwasELnaeth.- TV. J.
\ BOTTWNOG.
BOTTWNOG. I YR YSGOL RAIWADEGOL.-Nos Fawrth diweddaf cyn- haliwyd cyngherdd mawreddog yn yr ysgoldy uchod, r dan lywyddiaeth y Parch. Canon Johnson, M.A., Llan- iestyn. Y mae y Prifathraw llrafurus a thalentog wedi sefydlu Glee Society mewn cysylltiad a'r yBgol, ac wele ffrwyth cyntaf eu hymdrechion. Ir oedd yr ystafell yn orlawn o bobl, a methodd llawer a chael lie. Cymerwyd rhan yn y cyngherdd gan y Bottwnog Grammar School Glee Party, Tydweiliog Glee Party, Miss Howell, Aberhonddu Miss Williams, Pwllheli; Mri. Owen, a Hughes, Pwllheli; R. Owen, Towyn; P. Parry, Sarn; a J. T. Jones, Bottwnog. Tystiolaeth pawb ydyw na ohafwyd erioed gwell eyngerdd yn Bottwnog. Yr oedd dadganiad y Grammar School Glee Party, ac eiddo y Tydweiliog Glee Party yn wir ardderchog, a chafodd gymeradwyaeth fyddarol gan y dorf oedd yn bresenoi. Bu raid i'r School Glee .Party a.il-ganu y darn olaf, sef, Let the hills resound (Brinley Richards). Dymunwn longyfarch y Parch. E. P. Howell, M.A., y prifathraw, ar y llwyddiant sydd yn dilyn ei ymdrechion clodwiw, ac eiddunwn iddo hir oes ac iechyd.
LLANELLI.
LLANELLI. PLWYF ST. PAUL.-Yehydig iawn yw nifer yr offeiriaid yn Nghymrn sydd wedi, ao yn gwneyd mwy yn eu plwyfydd yn y cyfairiad o adeiladu Eglwysi ac ystafelloedd Cenhadol na'r Parch. D. D. Jones, B.D., ficer parchus y plwyf hwn, ac er fod ei weithgarwch yn cael sylw dyladwy yn y wasg Seisnig, ni cheir Uinell am ddim a wna ar dudalenau Y LLAN. Daeth Mr. Jones i'r plwyf hwn ychydig gyda deuddeg mlynedd yn ol, ac yn ystod ei drigfa yma y mae y boblogaeth wedi cyn yddn yn ddirfawr, nid yw nifer y boblogaeth erbyn heddyw fawr llai na phymtheg mil o eneidiau. Y mae Ficer St. Paul's, ynghyd a phobl ei braidd, yn rhai hynod iawn am en ffydd. Y mae en holl ysgogiadau mewn cyaylltiad &g adeiladu megis yn tarddu oddiar ffydd yn Rhagluniaeth Daw, oblegid y maent yn cychwyn mewn adeiladn Eglwysi ac yagoldai heb yr un ddimai mewn Ilaw Gwaith cyntaf Mr. Jones oedd gorphen adeiladu ysgoldy eang St. Paul's, yr hon a eilw St. Paul's Mission School." Yn hon y cynbelir yr Ysgol Sul, ac y mae rhan o lloni at wasanaeth Ysgol Sul y Mud a'r Byddar sydd yn y plwyf. Ar ol gor- fihen y Memorial School, cyfeiriodd ei gamran tua Eg- wys St. Peter's, ac adeiladodd ysgoldy hardd dros ben at wasanaeth y Saeson yno. yr hon a eilw St. Peter's Hall. Tlla phedair blynedd yn ol, cododd Eglwys ar lan y m6r, yr hon a eilw St. John's Mission Church, yr hon a gostiodd dros £ 900, a chynwysa eiateddleoedd i,350 o wrandawyr. Y mae yn adeilad tlws a chylious dros ben. Tair blynedd yn ol cychvvynodd ar adeiladu Christ Church; yn ymyl y docks, yr hon a agorwyd at f wasanaeth dwyfol Hydref 14eg, 1887. Cynwysa yr Eg- lwys hon eisteddleoedd i 560 o wrandawyr, a choatiodd £ 3,209. Sicrheir ni ei bod yn un o'r Eglwysi mwyaf tlws a rhataf yn y Dywysogaeth. Er nad oedd yr un ddimai mewn Haw pan gychwynwydadeiladu Christ Church, y mae pobl ffyddiog St. Paul wedi talu X2,000 o'r ddyled. Gwaith rhagorol, onide, ddarllenydd ? 0 fewn pum' cant o latheni i Eglwys St. Paul's cychwyn- odd y Methodistiaid Calfinaidd "Achos bychan." Ad- eiladwyd ysgoldy ganddynt, ond troi yn fethiant hollol wnaeth yr achos Methodiataidd a thua blwyddyn yn ol dyma Ficer St. Paul's, fel man of business," yn eibrynu at Wasanaeth yr Eglwys, a gelwir yr adeilad yn St. Barnabas. Cynhelir Yegol Sul a chyfarfodydd eraill ynddo, ac y mae yn dda genyf ddweyd fod yr achos da yn hynod obeithiol yno. Ychydig fiaoedd yn ol aeth rhan o waith Morewood ar werth, a chan ei fod yn ymyl Christ Church, meddyliodd y ficer mai dym- unol fyddai sicrhau rhyw gymamt at wasanaeth yr Eg- Iwys; a thra yr oedd eraill yn breuddwydio yr oedd Mr. Jones ar ddihat), a phrynodd ben adeilad perthynol i'r gwaith, ac y mae wedi ei droi yn ysgoldy>mwyaf tlws ag a fum ynddo erioed, yr hon fydd at wasanaeth Ysgol Sul Christ Church, a chyfarfodydd te, adloniadol, &c. Ac y mae hefyd wedi cychwyn ar adeiladu ty anedd i'r care-taker. Dywedais yn fy llith ddiweddaf am yr YS" goldy hon :—Ar ddydd ei agoriad dywedodd ysgrifenydd pwyllgor adeiladu St. Paul eu bod wedi anturio llawer yn y gorphenol, ac y bnasai yn eu synn hwy ag oedd wedi dyfod yno ar yr agoriad i glywed fod y gost dros £500, ac nad oedd ganddynt yr un ddimai o'r SWill hwn mewn Ilaw IGwnaed caegliad ar ddiwedd y cyfarfod, pan y daeth y swm i fyny i zell 8s. 3c. Siarada Mr. Jones yn awr am gychwyn adailada Eglwys eto yn Machynis. Felly, fe wel y darllenydd fod Ficer St. Paul wedi bod yn ddyfal iawn yn ystod y deuddeg mlynedd diweddaf, sef (1) adeiladu 8t. Paul's Memorial School; (2) St. Peter's Hall; (3) St. John's Mission Church: (4) Christ Church; (5) prynu adeilad Method- iataidd, a'i alwyn St. Barnabas; (6) Christ Church Schoolroom (7) care-taker's hoase of Christ Church (8) adgyweirio Eglwys St. Paul's a (9) Eglwys yn Machynis mewn bwriad. Dywed rhai o'r bobl cenfig- enus ac enllibaidd mai amcan Ficer St. Paul's ydyw dwyn ei hun i sylw, a bod yn Ganon rhyw ddiwrnod yw y nod y mae yn amcann ato. Tair wythnos yn ol ym- ddangoaodd yn y Guardian, Llanelli, yr hyn aganl>n: —"Mr. Jones, vicar of St. Paul, has left home to be made a canon." Gallaf ddweyd hyn fod llawer yn cael en gwneyd yn ganoniaid heb wneyd dim, ac onid teg fyddai i Ficer St. Paul gael ei wneyd yn Ganon am yr byn y mae wedi ei wneyd ? Pe cawn i a llawer eraill ein ffordd byddai yn esgob cyn pen llawer o ddyddian. -Myrdcliiz Coch.
LLANERFYL.
LLANERFYL. Cynhaliwyd cyfarfod llenyddol a chyatadleuol yn y lie uchod ddydd Llur y Pasg. Bwriadwyd cynal y cyf- arfod yn yr ysgoldy, ond gan na chynwysai y lie ond ychydig o nifer, trwy garedigrwydd Mrs. Chapman, Llyayn, cafwyd adeilad cymwys i'r gwaith. Trwy fod y rhaglen yn faith ni nodwn ond ychydig o'r prif destynau, gan hydern y bydd rhai o'r cyfaneoddiadan buddugol yn cael eu nodi yn ngholofnau Y LLAN yn fuan. Barddoniaeth,—Pedwar penill i'r Castell Coch, yn Mhywye, a,'i.berchenog;' buddagol,lur. IEI. Ellis, Rhydygro. Hir a thoddaid i'r Diwedd ar Esgob Hughes' buddugol, Mr. R. Ingram, Garthbeibio- Englyn i'r 'Hen Ywen fawr yn mynwent Llanerfyl;' buddugol, Mr. J. Davies, Lluest. Beirniad, y Parcn. G. Edwards (Gutyn Padarn). Y prif draethawd, Hanes yr Eglwys yn y ganrif bresenoibuddugol, Mr. R. Ingram. Beirniad, ArcLddiacon Thomas, Meifod. Cerddoriaeth.—Y brif gystadleuaeth, 'Y bloaeuyn olaf' (J. A. Lloyd). Daeth tri chor i ym- gyatadlu, sef cor Eglwysig Llanfair, cor undebol Llan- erfyl, a chor Eglwysig Garthbeibio. Barnwyd y corau yn gyfiawn gan Mr. T. Cilwern Davies, Dinas Mawddwy, a'r Parch. A. J. Green, Castell Caereinion, a y dyfarnwyd Garthbeibio yn oreu, dan arweiniad Mr. V. Lloyd. Y mae yn ddrwg genyf ddweyd yr oedd ychydig annhrefn yn perthyn i'r cyfarfod hwn fel llawer eraill, sef pobl mewn oed yn ymgystadiu a phlant, &c. Carwn wybod a ydyw yn deg i swyddogion ac yegrifenyddion cyfarfodydd o'r fath ymgystadiu 1— E. P.
LLEYN.
LLEYN. Dau ddosbarth a wabaniaethant yn ddirfawr yn eu dull o dreulio y Groglith a'r Pasg yn y wlad amaeth- yddol hon fel pob lie arall ydynt yr Ymneillduwyr a'r Eglwyswyr. Dull cyffredin y cyntaf ydyw gwneyd defny'dd helaeth o'r gwyliau sanctaidd i wag blesera ac i gynal cyfarfodydd o adloniant corfforol, ac ar y tir hwn cydgyferfydd anghrefyddwyr, y diffydd, yr mnuw, a'r Ymneillduwyr ynghyd. Y mae y naill fel y llail yn berffaith ddiystyr o'r gorchymyn Dwyfol i'w cadw yn sanctaidd. I'r dosbarth hwn ar foreu y Groglith an- soniarus i'w clustiau oedd clywed:- Swn y gloch dreigla nehod-ei wJs hen I wasanaeth Dnwdod; Cana ei hen dine hynod, Llan, llan, Han, yw'r fan i fod." Da genyf ddeall fod derbynwyr cylcbgronau yr Eglwys yn lliosogi. Yr Haul yn llewyrchu yn ddisgleiriach trwy y wlad; y Cyfaill yn sirioli yr aelwydydd Eglwysig yn fwy cyffredinol, a'r LLAN yn dyfod yn feunydiol i iwy o sylw a bri drwy y Dywysogaeth. Ond y mae digon o le i wella eto, a dymunol.fyddai gweled y gwaith da o ledaenu cyhoeddiadau ein hanwyl Eglwys yn cael mwy o gefnogaeth gan offeiriaid a lleygwyr pob ardal trwy y pedair esgobaetb. Gresyn na allesid darbwyllo rhyw gyfeillion ilengarol gwahanol leoedd i wneyd sylwadau a nodiadau eglurhaol ar ryw eiriau dyrua a arferir ar iaith lafar y wlad y mae en coelbren wedi disgyn ynddi, yn gyffelyb i Arthur ac eraill flynyddau yn oi yn y Cronicl Cymreig. OB na ellir cael hyn oddi- amgylcb, byddai ail-argraffiad o'r llythyrau doniol ac addysgiadol hyny yn y LXAN yn rhwym o yebwanegu yn fawr at ei boblogrwydd. Felun, byddai yn bieser genyf wneyd sylwadau ar ryw eiriau hynod a arferir can bobl dda Lleyn. DymuDaf ddiolch yn gyhoeddus i'r offeiriaid caredig a wnaethant sylw o'm cais atynt ychydig amBer yn ol, ac ar yr un pryd erfyn yn ostyng- edig ar y gweddill nad atebasant fod mor hynaws âg anfon gair ataf cyn diwedd mis Mai. Oberwydd cwaeledd y Deon Gwladol nid coran yr Undeb Cerdd- orol wedi cydgyfarfod eto i barotoi gogyfer a'r Wyl Flynyddol; ond bydd yn dda gan fiioedd darllenwyr Y glywed ei fod yn gwella yn dda, ac fod gobaith y bydd cyn hir yn ein plith yn arwain yn ei dduil arferol yn llawn yni siriol a llawen.-Ap Moms.
LLANDDAROG.
LLANDDAROG. FESTRI T PASG.—Cynhaliwyd hon prydnawn dydd Gwener, y 26ain o Ebrill, yn yr ysgoldy, pryd yr ethol- wyd Mr. Thomas Thomas, Tawelan, gan y ficer, yn warden am y flwyddyn ddyfodol, ac yr etholwyd Mr. Joseph Harris, Cwmisgwyn, yn warden dros y plwyf. Dewiswyd Mr. David Gabe i gynrychioli y plwyf fel lay-elector. Etholwyd deg sidesman i ffurfio cyngor Eglwysig, ac i gynorthwyo y ficer a'r wardeniaid i ddwyn ymlaen y gwaith da. Nid oedd ond nifer fach iawn yn bresenoi yn y festri.
ABERAYRON.
ABERAYRON. Y mae coraa Deoniaeth Wladol Aberayron yn bwr- iactu cynal gwyl ar y 27ain o Fehefin nesaf. Y mae liyfr y gwasanaeth allan,, ac y maent yn cael eu paro- toi gan Mr. J. Jones, Aberayron. Disgwylir y cawn wyl lwyddianus ymhob ystyr. Dewiswyd anthem y Parch. W. Howell (Hywel Idloes) i'r acblysur, sef 4 flawenyebais," &c. Cadeirydd y pwyUgor yw y Parch. W. 0. Edwards, D.G., a'r ysgrifenydd yw y PATcb. D. Griffith, rheithor Llanllwchaiirn. Gall dar- llenwyr Y LLAN weled oddiwrth yr hyn a gymerodd le yma Liun y Pasg, a'r hyn Bydd o'n blaen, fod yr Eglwys yn effro yn Aberayron a'r cylchoedd. Filwyi fiyddlon lean Ymlaen, ymlaen a chwi."
GARTHBRENGI.
GARTHBRENGI. Y PASO.—Addurnwyd Eglwysi Capel Isaf a Garth- brengi yn ddestlus iawn erbyn Sul y Pasg, y cyntaf gan Mr. Green; Castell Madoc, a Mrs. Davies, Glannant; a'r olaf gan Mrs. Lloyd, Lle'rbach. Daeth llawer ynghyd i'r cymun yn Capel Isaf am wyth o'r gloch, ac vn Garthbrengi am 11. Gweinycdwyd gan y ficer, y Parch. W. Howell. Yr oedd cynuliiadau lliosog trwy'r dydd, a'r canu yn fywiog ac yn felus. Testyn y pre- getbaa oedd yr Adgyfodiad." Ettiolwyd y Ficer i gynrychioli plwyf Capel Isaf ar Fwrdd Gwarcheidwaid y Tiodion. Yr oodd yn dym- uno ymddiswyddo eleni, ond ar gaia ei blwyfolion cym- eredd y swydd am un flwyddyn eto.
ABERHONDDU.
ABERHONDDU. YR Ef GLWYS.-YR oedd y cynuliiadau yn Eglwysi y dref hon ar SnI y Pasg diweddaf yn fwy nag arferol, yn neillduol felly yn ngwasanaethau y Cymun am 6, 8, ac 11 yn y boreu. Yr oedd pob un o'r Eglwysi wedi en baddurno yn brydferth iawn, ac yr oedd yr olwg arnynt yn ddymunol dros ben. Y maent yn bresenol yn gwneuthur mynedfa a phorth newydd ar yr ochr ogleddol i Eglwya St. Mair, gan fod y gynulleidfa mor fawr fel ag y mae y ddau fynedfa sydd yno yn awr ddim yn ddigonol i'r tyrfaoedd sydd yn ymgynull yno bob nos Sul i ddyfod allan yn gyfforddus. Y mae yr Eglwys yn llwyddo ac yn myned ar gynydd parhaus yn y dref a'r gymydogaeth, ae y mae Pen Mawr yr Eglwys yn bendithio ymdrechion ei weision, yr offeiriaid, ymhob cyfeiriad Bydd hanes y con- ffirrpasiwn a gynhaliwyd ddydd Mercher yn Eglwys St loan, sef y Priordy, yn em nesaf. Disgwylir llawer ^BWRDT GWAKLHEIDWAID Y TLODION.—Dydd Gwener diweddaf cyfarfyddodd y bwrdd newydd am y tro cyntaf ar ol yr etholiad diweddaf. Dychwelwyd bron vr oil o'r hen aelodau yn ddiwrthwynebiad; dim ond mewH dan o'r plwyfi bu ymryson, sef yn Llandefalley a Llanfvddid. Y mae'r undeb yn cynwys 48 o blwyfi, ac etholwyd aelodau yn rheolaidd yn 47 o honynt, ond trwy ryw amryfusedd nen gilyddni anfonwyd penodiad i mawn drosChrist College, yr hwn oedd yn cael ei gynrychioli bob amser gan Eglwyswr. Felly y mae'r bwrdd yn cynwys 47 o aelodau heblaw'r ex-officios, O'r nifer yma y mae 29 yn Eglwyswyr, a 32 yn Geidwad- wyr. Y mae hefyd ar y bwrdd eaith o offeiriaid wedi en hethol gan y plwyfolion, a'r cadeirydd yw y Parch. -Pv^onrtnrv Garnona Williams \ex-officio). Yr ls-gad- firwvr vdvw V Mri. W. Perrott, Llaagorse; a J. Evans, Mount View. Nid oedd dim yn neillduol o flaen y bwrdd y tro diweddaf. Dewiswyd y gwahanol bwyllgorau, I ynaawd ymlaen gyda^ rhestr gyn- orthwyol (relief list). Ar yr un pryd yr oedd y Cyngor Sirol yn eistedd, ac yr oedd bron bob aelod yn breaeno]. Y mae ganddynt lawer i'w wnentbnl i roddi y peiriant Sirol ar waitb, ac yn wir y mae lie i ofni mai rhyw nifer fechan o honynt sydd eto yn deall yr Act yn drwyadl. Gobeithio y llwyddant i ysgafnbau y trethi trymion, dan ba rai y mae llawer yn dioddef yn bres- enol. ond y mae lie i ofni mae ychydig allant wneuthur yn y eyfeiriaa ymEL. Beth bynag, gall y trethdalwyr fod yn sicr o hyn, en bod wedi dewjs y dynion goren yn y sir i'r gwaith pwysig yma, a bydd en Ilea ymhob ystyr yn ddiogel yn eu llaw. YR EISTEDDFOD.—Llawer yw'? srrwgnach a'r beio sydd yn erbyn y pwyllgor yn y dyddiau pre^nol, ond gallwn sicrhau darllenwyr Y LLAN fod pobpeth yn mvned ymlaen yn foddhaol iawn. Y mae ganddynt yn awr mewn llaw ddigon o arian eisoes mewn taa- ysgrifiadau i gyfarfod a'r gwobrau oil, heblaw y Guarantee Fund. Y mae hefyd dros chwe' mil o'r programs wedi eu gwerthu, ac nid oes genym un am- heuaeth na chawn eisteddfod ogoneddua. Y mae rhyw is-bwyllgor neu gilydd yn cyfarfod bob wytbnos, ac unwaith bob mis y mae'r pwyllgor cyffredinol yn cyf- arfod. Yr ydym beunydd yn disgwyl clywed oddiwrth ei Fawrhydi, Tywysog Cymra, yn penodi y diwrnod y daw ef atom. Y mae Syr Joseph Bailey yn gwnenthur parotoadau mawrion gogyfer a'r ymweliad Brenhinol, y Tywysog a'i briod serchus. Bydd rhestr o'r beirniaid yn cael ei chyboeddi cyn b'o hir, ac yr ydym yn deall eu bod yn ddynion y bydd gan y beirdd a'r cantorion oil yr ymddiried llwyraf ynddynt. Y mae gwahanol ohebwyr yn ysgrifenu yn barhaus i'r papyrau i ofyn am wybodaeth mewn peithynas i'r eisteddfod. Paham na yegrifenant at yr Ysgrifenydd i Aberhonidn-yr un drafferth fyddai hyny ac ysgrifenu at olygyddion y papyrau Cymreig, ac yna cant bob hysbysrwydd a ddy- mnnant. Yr ydym yn disgwyl mae eisteddfod Aber- honddu fydd y mwyaf llwyddianu8 ymhob ystyr a gyn- haliwyd er's blynyddau-'does dim prinder arian na chefnogaeth, o'n Brenhinea Grasusol i'r Squire gwladol, ac y mae'r pwyllgor yn gweithio a'u holl egni. Yr wyt yn amgan rhestr o'u gwaith noE; Lun nesaf, fel y gweloch nad ydym yn cysgu, fel y myn rhai ein bod. Y Gwir yn erbyn y byd."—Hywel Idloes.
CRAIGTREBANWS, PLWYF CLYDACH.
CRAIGTREBANWS, PLWYF CLYDACH. Nos Fercher, Ebrill 24ain, talodd cor Cymreig Eg- lwya y plwyf ymweliad a, ni yma, ac yn ystod y gwas- anaeth cawsom ddadganiad arddercbog o'r antham, I Liawenychais pan ddywedent wrthyf" (Hywel Idloes). Diolchwn o galon i aelodan y cor am gymeryd y fath ddyddordeb ynom, ac am ein cynorthwyo mewn dull mor sylweddol i fyned yn y blaen, Gobeithio y bydd eu hymweliad a ni yn foddion i greu tipyn o awydd ymhlith ein pobl ieuainc i ffnrfio cor yma hefyd. Ewch ati ar unwaith.—Collier.
CLYDACH.
CLYDACH. Y COR CynnEIr,Prydnawn dydd Sadwrn, Ebrill 27ain, gwahoddodd y Parch. T. Jones a Mrs. Jones, gyda'u caredigrwydd a'u haelfrydedd arferol, holl ael- odau y Cor Cymreig i dalu ymweliad â hwynt, ac i gyf- ranogi o'r danteithion blasus oedd wedieu parotoi ar en cyfer. Wedi gwneyd cyfiawnder perffaith a'r wledd ardderchog, cafwyd amryw chwareuon difyrus a dini- wed, a cbanwyd amryw ddarnau yn hynod o swynoI gan Mr. Crombie. Ar ol treulio amryw oriau yn hyuod o ddifyrus. ymwahanodd pawb gyda chalonaa diolch- gar i Mr. a Mrs. Jones am eu caredigrwydd a'n byu- awbedd digyffelyb tuag atynt, a chan hiraethn am yr amser pryd y bydd iddynt gael cydgyfarfod eto.- Uii oedd yno.
DINBYCH. :
DINBYCH. TIPYN o BOBPETH.—Nos Fercher, y 24ain cynfisol, cynhaliwyd cyfarfod awyr agored gan y Fyddm Eg- lwysig yn Heol Henllan, pryd y siaradwyd gan y Cad- ben, a'r brodyr R. Hughes a R. Roberts. Am 7.30 aethpwyd i Eglwys St. Mair, pryd y cafwyd pregeth nad anghofir yn fuan gan y Parch. Grimaldi Davis, ficer Trallwm.-Nos Sadwrn drachefn cafwyd cyfarfod adloniadol gan aelodan y Church Army, pryd y cafwyd areithiau a dadlenon difyr, a rhoddwyd gwobr gan un o gefnogwyr y Fyddin, sef Mr. J. Evan Davies; Rosea Fawr, am y farddoniaeth oreu i'r Ganwyll," ac enill- wyd y llawryf gan Mr. Joseph Wynne.-Da geayf hys- bysu darllenwyr YLLAN" fod y Parch. D. Griffiths, B.A., ein curad, wedi gwella yn lied dda, ac wedi dychwelyd adref yr wythnos ddiweddaf.—Heddyw, dydd Llan, an- fonwyd un o'r enw Jane Jones, alias Martin, i garchar Rhuthyn am fis er ceisio dysgu byw yn sobr a tbang- nefeddus. Onid priodol y geiriau byny, 0, ynfydion, pa hyd y cerwch ynfydrwydd"?—Prydnawn yfory cyn- helir cynhadledd Eglwysig yn yr Assembly Rooms, ei ystyried y moddion goren a mwyaf effeithiol i amddi- ffyn yr Eglwys. Hyderwn y cair cynulliad da. 08 byw ac iach anfonwn adroddiad Hawn i'r LLAN yr wythnos nesaf o'r gweithrediadan, &c.
RHUTHYN.
RHUTHYN. Etholwyd y wardeniaid Eglwysig canlynol, yr wyth- nos ddiweddaf, dros yr Eglwys uchod Mri. G. F. By- ford, T. J. Reece, A. E. Magin, a Purcell-yr oil yn Eglwyswyr. Y mae hyn yn llefaru yn nehel am zel Eglwyswyr Rhuthyn, a'u bod yn penderfynn gofalu am eu hen Fam.
ILLANRHYDD.
I LLANRHYDD. I Etholwyd y ddau warden canlynol, a'r ddau yn Eg- lwyswyr, dros yr Eglwys uchod. Arwydd gobeichiol a chalouogol iawn yw gweled y lleygwyr yn dyfod allan mor wrol i amddiffyn yr Eglwys, pan y mae y gelyn mor effro a diegwyddor ag erioed. Dyma'r ysbryd a,'r penderfyniad ddylai gael eu daugos ymhob plwyf trwy y Dywysogaeth.
HENDY GWYN AR DAF.
HENDY GWYN AR DAF. IIF,NLLAN-AMGOED.-Da iawn genym fod y Parch. T. Thomas, rheithor y plwyf uchod. yn ymdrechu ych. wanegu at werth y fywoliaeth. Y mae boneddiges rag- orol yn y plwyf wedi rhoddi darn o dir i'r perwyl yma, ac y mae y Dirprwywyr Eglwysig wedi cyfarfod cyrnun- rodd Mrs. Thomas (Parke) yn ol y rheol arferol. Dis- gwylia y rheithor am gyuorthwy o'r Gronfa Eegobol hefyd, ar yr amod ei fod ef i gasglu awm cyfartal ei hun. Tuag at gyraedd yr.amcan clodwiw hwn, cynhaliwyd cyngerdd mawreddog yn Ysgoldy y Bwrdd, nos Wener diweddaf, am saith o'r gloch. Cadeiriwyd yn wir allnog gan Mr. Rowland Thomas, o'r Parke, a gwaaanaethodd I y Rheithor fel arweinydd yn ei ddull difyrua ei hun. Rhwystrwyd ni gan afiechyd teulaaidd i fod yn bresen- oi, ond deallwn i'r cadeirydd, y rheithor, y Misses Alice a George Thomas (Parke), Dr. Y. Jones, Miss J Hughes (Derwen), Miss Thomas (Starling Park, Caer- ) fyrddin), Mr. Senate, Mr. Conwil "Evans, Mr. E. Row- land (Llwynbrain), &c., ganu yn rhagorol. Cyfeiliwyd [ gan Mr. Luther Owen, Llanelli. Dywedent fod bag y rheithor yn agos a bod yn rhy drwm iddo ei gludo tuag adref ar ol y cyngerdd. Da iawn I Dyma ddechren da.
ABERDAR.
ABERDAR. GWENER Y GROGLITH.—Cynhaliwyd gwasanaeth y tair awr yn hen Eglwys y Plwyf, pan y traddodwyd anerchiadau tra phwrpasol gan y Parch. G. B. Jones, St. Dewi, Mountain Ash. SUL Y PASG.-Dydd mawr yn Aberdar yw hwn. Yn ystod tymor y Garawys ni chlywir carolan y clychan perseiniol, yn adseinio drwrr owm, ond ar foren y Dydd cyntaf o'r wythnos," toraeant allan mewn sein- iau melus a gorfoleddus, a gwnant i'r plwyfolion deimlo nad ydynt wedi myned allan o fodolaeth. Yroedd canoedd o gymunwyr yn ufuddb in i'r rheol Eglwysig, tra yn yr Eglwys G-ymreig cym unodd 200, o ba rai yr oedd yn agos i gant yn foreu—cyn tori eu hympryd— arferiad canmoladwy iawn. EGLWYS NEWYDD.—Dy wedir Wrthym fod mudiad ar droed i adeiladu eglwys newydd yn Roberts town, pentref rbyw haner milltir o 'Berdar. Y mae gwir angen am dani, oblegid y mae y neuadd a ddefnyddir yn bresenoi yn rhy fach oun rheswm i gynwys caredig- ion y Llan yn y lie. Gelwir yr Eglwys newydd yn St. loan yr Efengylydd. Y mae genym yn awr St. Matthew yn Abernant, a St. Itac yn Nghwmdar. Y mae eisiau St. Maro i gwblhau y pedwarawd Efengyl- aidd. Tybiwyf mai ardal Llwydcoed fydd y nesaf i gael sylw. LLUN Y PASG.—Apwyntiwyd y brodyr D. Davies, High Street, a D. Davies, Unity Place, i fod yn sidesmen yn yr feglwys Blwyfol, a'r brodyr canlynol i lenwi y ayfryw swydd yn St. MairT. Treharne, Evan J. Jones, H. Humphreys, M. Williams (Brynhyfryd), Henry Griffiths, Lewis Harris (Bate Street), John Lewis (Griffith Street), John Jones (Curre Street).
; BETHESDA.
BETHESDA. SYMUDIAD MR. TH. O. OWEN.-Mae'n hysbys erbyn i hyn fod Mr. Owen, Brynllwyd, yn symud i Llandegai 1 i balasdy hardd, helaeth, ac iachus. Teimlir rywfodd ynchwith golli y boneddwr o Brynllwyd, er nad ydyw I yn myned o'r plwyf, nac yn rhoddi gofal ei swydd i bwysigifyny. Bydd ya fanta,ia nas gv"vyr neb pa faint i gael Mr. Owen yn Llandegai, gan ei fod yn ddyn teilwng, cymydog caredig, yn Geidwadwr ymroddgar, c ac yn Gristion cywir. Rhaid dweyd fod Mr. Owen iwedi gwneyd ei ô1 yn ddwfn ar ardaloedd Bethesda; efe ydyw tad y Gymdeithas Geidwadol, yr hon sydd yn rhifo ymhell uwchiaw mil. Mae wedi bod yn blaid i'r gweith- wyr ao i bob acboa da. Yr oedd ei dy yn gyrchfan pobloedd lawer, ie, arglwyddi a phendefigion, ac yn gyrchfan i'r tiodion a'r anghenus. Nid gormod dweyd fod Mr. Owen yn cyfrana canoedd o banaa yn flyn- yddol at achoalon elusenol. Nid ydym yn gwybod am ) neb erioed wedi bod ar ei ofyn ac yn cael ei nacau. Yr i oedd yn ddall i bleidiau ac enwadau, geIlir dywedyd am dano Bendich yr hwn oedd ar ddartod am dano a 1 ddenai arnaf, a gwnawn i galon. y wraig weddw lawenycbn, gwisgwn gyfiawnder a hithau a wisgai am ) danaf ii, a'm barn a fyddai fel mantell a choron. i Llygaid oeddwn i'r dall, a thraed oeddwn i'r cloff. Tad oeddwn i'r anghenog, a'r cwyn ni wyddwn a chwiliwn allan. Dryliiwn helyd gil-ddanedd yr anghvfiawn, ac a dynwn yr ysglyfaeth ailan o'i ddanedd ef." Dymunwn 1 bob Uwyddiant iddo, ynghyd &'i briod hawddgar Mrs. Owen, yn ei balasdy newydd. R IAWN AM GAELDRAFTH.-Fel ag y mae yn wybyddua i lawer, cynhaliodd yr Annibynwyren cyfarfod chwarterol yn Bethesda y llynedd, ac ymhlith gweithrediadclu eraill cynygiodd un o'r gweinidogion bleidlais o gerydd r ar y Llywodraeth, yn neillduol yn achos yr Iwerddon, ond cododd Dr. Williams, Bryn Meurig, Bethesda, a 3 meddyg Ysbytty Chwarel y Penrhyn, yr hwn sydd yn r flaenor gyda'r Annibynwyr, ar ei draed, a dywedodd mai nid lie i ymdrin a. materion gwleidyddol oedd y capal. Ond yn fuan gwnaeth y Gelt sylwadau athrodoi ar y meddyg. Anfonodd Dr. Williams lythyr at olyg- ydd y Celt i ofyn iddo wneyd ymddihenrad, ond sarha- hawyd ef mor bell ag y ipae distawrwydd yn sarhau. Cymerodd y meddyg gan h-yny gwra gorfodoi, a chasgl- ? odd ystadegau o gleifion a fu dan ei ofal, ac o'r rhai 1 oedd wedi Cyfarfod a damweiniau yn y ehwarel, y rhai 1 a fu farw a'r a iachawyd, a'u cydinaru gyda'r amser a basiodd ac a gwahanol gymydogaethau. Dirwynodd yr achoa i'r uchel lys yn Llundain, a throdd y dyfarniad o blaid Dr. Williams., ae yn erbyn y Celt, gyda Xloo o iawn i'r Meddyg a'r holi gostau.—Cofnodydd.
LLANFWROG (RHUTHYN).
LLANFWROG (RHUTHYN). Yn unol ag arferiad, aeth rhai o filwyr y Fyddin Eg- lwyaig. i'r Eglwys uchod nos Fercher diweddaf, pryd y derbyniodd bob un o honynt ruban cocb," er mwyn dangos eu bod yn perthyn i'r fyddin uchod, a'r nifer a dderbyniasant y rhuban oedd chwech. Wrth osod y rhuban ar eu cotiau, &c., traddododd y rheithor, y Parch. J. F. Reece, araitb nerthol a galluog, yn gosod allan y pwysigrwydd iddynt i fyw bywyd duwioi, ac i wneyd eu goreu, trwy nerth a gras Duw, i orchfygu temtasiynau a pbleserau pechadurus y byd hwn. Gobeithio y byddant yn foddion i ddylanwadn a dwyn eraill i gymeryd yr un Hwybr ag a wnaethant hwy, ac y byddant yn adaurn i grefydd, ac yn weithwyr difefl yn ngwinllan yr Arglwydd Iesu. Dnw fo'n nerth, yn gyfarwyddyd, ac yn oleuni iddynt hwva ninau i fod yn fwy gweithgar, defnyddiol, a cbyson yn ngwinllan yr Arglwydd lean na,g ydym wedi bod. LIwyddiant a,'n dilyno yw dymuniad yr ysgrifenydd. Dydd Sadwrn talodd y Dirprwywyr ymweliad i'r plwyf nehod er mwyn gwneyd ymchwiliad i'r elusenau y mae duwiolion yr Eglwys wedi adael i'r tlodioin. Y mae yn ddiamen mai i dlodion yr Eglwye y gaetawyd hwy, oblegid nid oedd Ymneilldaaeth mewn bodolaeth yr amaer hwnw. Ond tyfodd Ymneillduaeth i fyny, a thrwy gysgadrwydd offeiriaid ymhob plwyf, rhanasant yr elusenau yr un peth i'r Ymneillawyr, nes erbyn heddyw y maent yn hawlio cael llais yn rhaniad eiddo yr hen dduwiolion, er mai Eglwyswyr a'u rhoddodd- Carwn ofyn yma, Pa bryd, ac ymha le y mae Eglwys- wyr yn derbyn dim oddiar law Ymneillduwyr politic- aidd ? Pwy wnaiff ateb y gofyniad syml hwn ?
LLANBEDROG.
LLANBEDROG. GWOBRWYO.—Cafodd cor Cymreig yrEglwya yn y lie uchod eu gwobrwyo mewn modd rhagorol trwy gared- igrwydd arferol y rheithor, y Parch. J. Rowlands. Y mae llawer o gam eabonio wedi bod ar ymddygiadau Cristionogol o eiddo ein Rheithor, er pan y mae yn ein plith, gan rai o blant Ymneillduaeth, a chredant yn ddiysgog mai hynyma ydoedd un o brif achosion llwyddiant yr Eglwys yn y He hwn. Ond tybiasom ychydig amser yn ol, wrth ganfod gweinidog yr Hen Gorph yn ceisio rhodio yn efelychol, y caffai yr Eg- Iwya wedi hyny lonyddwch mawr. ADFYWIAD MASNACH.—Dymnnol ydyw canfod alwyn- ion y fasnach Setta yn oyflymu peth, a'r agerlongau yo prysur fordwyo ymaith y stoo eang o Setts sydd wedi bod yn hir ar law yn y Llanbedrog Granite Quarry- Gobeithiwn y bydd dyfodol gwell i'r He hwn. DYDD GWENER Y GROGLITH.-Ca,waom wasanaeth A phregeth yn Saesneg am 10.30, a gwasanaeth a phre- geth yn Gymraeg am 6.3D, gan y rheithor, y Parch. J* Rowlands. DYDD SUL Y PASS. Fel effaith caredigrwydd a dyddordeb y boneddigesan Miss Burch a Mfa Barrow, Llanbedrog Cottage, gwelsorn unwaith eto yr Eglwys yn y lie uchod wedi ei haddarno yn hynod ddestlus & phrydferthion natur. Nid oedd dim yn zihrefn cyfar" fodydd y dydd hwn yn eithriadol. I Nos LUN Y PASG.—Cynhaliwyd y cyfarfod dirweaiP1 yn yr Ysgoldy Cenedlaethol, yr 'hwn, dali nawddY