Y Llan

gtrms for Abbertisitto. a»» of I SSSS "ftT b. d. Parliamentary Notices ") 6D. Per Line Legal and Public Notices. j per Insertion Auction Announcements J 4D. per Line -> per Insertiou Eeligions Services and Lectures 1 to 5 2 0 Bazaars, Concerts, & Eisteddfodau 11 6 to ] 1 | 0 Publishers and Educational > < 12 to 25 | 3 Announcements. •••It Business Addresses eo, 26 and up. ) Q 1 PREPAID ADVERTISEMENTS. Words 0n? Three Sis Insertion. Insertions. Insertions. 8. d. s. d. s. d. 20 10 2 0 3 0 30 1 6 3 0 4 6 40 2 3 4 6 6 9 THESE; CHARGES, which must be prepaid, apply only to consecutive insertions of the following classes of advertise- ments: Situations Wanted, Situations Offered, Apartments to Let, Apartments Wanted, Money Wanted, Partnerships, Businesses for Sale, Lost and Found, Miscellaneous Wants, Houses, Shops, Offices, Specific Articles for Sale by Private Contract. THE GREATEST CARE is taken to insert advertisements on the dates ordered, as well as to secure their being correctly printed; but we cannot be responsible for inaccuracies in either of these respects, nor for any consequences arising therefrom. CHEQUES and POST OFFICK ORDERS should be made payable to DANIEL OWEN & Co., Ltd., Publishers. Y LZan" Offices, Cardiff, iln (Eisiau, &c. .r.r. EGLWYS GADEIRIOL BANGOR. VN EISIAU, Tenor; cyflog, oddeutu £35. .1 Gwybodaeth o'r Gymraeg yn ddymnuol.-Cymer- adwyaethan, &c., i'w hanfon i'r Tra Pharchedig Ddecn ar nen cyn Ebrill 20fed. 384 T. W. BARBER, Chapter Clerk. A QUALIFIED MASTER Wanted in July or August. Harmonium. £ 30, School pence, and grant; a cottage with garden at a rental of £ 6 10s. per annum.-Apply Managers," Bryncoedifor National School, Dolgelley. 383 WANTED, a Tenant for a comfortable » Tenement of about 6 acres of good land with a roomy cottage. Wife to undertake Laundry on usual terms, and to look after a small chapel at a salary. Churobpec,ple.-Apply Rev. Basil M. Jones, Llanfair Vicarage, Ruthin. 385 &r. 6ilES-U, Y BUGAIL DA.71 JL CANTATA GYSEGREDIG, Pris 6c. yn yr Hen Nodiant; 4c. yn y Tonic Solffa. Dwsin o'r Hen Nodiant, 5s.; dwsin o'r Tonic Solffa, 3s.; yn rhydd trwy y Post.—Anfoner at Griffith Williams, Curate, Wrexham. 872 WALES AND THE WELSH CHURCH. PAPERS BY THE LATE HENRY T. EDWARDS, DEAN OF BANGOR, Prefaced by a Biography, and witll a portrait. Rivington: London. This day to be had at all Booksellers. 365 Newydd, ei Gyhoeddi, Ci BETHLEHEM I'R QLEWYDD." Cyfres o Wersi ar Fywyd Iesu Grist ar gyfer Athrawon yr Ysgol Sal ae eraill, GAN JOHN PALMER. RHAN I. C.ifieithedig dros Gymdeithas Traethodau Esgobaeth Bangor. PRIS CHWE'CHEINIOG. Anfoner arcbebion at Messrs. Nixon and Jarvis, Bangor. 380 NOW PUBLISHED, DEMY 8vo., 160 PAGES.—PRICE SIXPENCE. BY POST EIGIITPENCE. THE WELSH SUNDAY CLOSING ACT. LORD ABERDARE'S CHALLENGE TO THE "WESTERN MAIL." "Is the Increase in Sunday Drunk-enness ilz IVales real, or apparent only?" WITH INTRODUCTION BY R. LUSHINGTON STEPHEN, ESQ., LL.B., OTHE 1SNEH TEMPLE, BARBISTEB-AT-LAW, AND OF CARDIFF. CARDIFF DANIEL OWEN AND COMPANY (LIMITED). LONDON: W. KENT & CO., PATERNOSTER-ROW. AND OF ALL BOOKSELLERS, „H|)sbg5iabau #aanat(joI. -r'r' ?_ Hewn poteli I Evans | 2s. 9e. a 4s. 6c. yr un. Quinine Bitters. _I .umme .1)1 ers. M E D D YG Ar worth gan bob 'IN- IA Fferyllydd. E T H 1 1Y3 IEUOL Oreu yr oes. Aiiffaeledig rnewn echosion 9 Ddoluriau y Frest, holl Ddoluriau yr Afu, Diffyg Treuliad, lseider Ysbrvd, Doluriau Gieuo), Gwendid Cv1ÏredinoI, a'r lioll Dctoluriau y mae Benytuod a Phlant yn dueddol iddynt, ac a gan- molir gan Feddygon, Fferyllwyr, a mil oedd o Gleifion a iachawvd, y rhai a gytunant i dystio mai QUININE BITTERS GWILYM EVANS yw y Feddygiiiiaetli Oieu a D.irganfyddiad penafyroes. Mae miloedd o dystiol- aethau i'w rinweddau digyffelyb nid yn unig mewu Uythyrau, ond yn mher- sonau lluoedd sydd heddyw yn fyw aO yu iaeh, fuont yn liir yn nychu mewn poenau, ond a hvyv wellhawyd gan QUININI BITTERS GWILYM EVANS. QUININE BITTERS GWILYM EVANS. TYSTIOLAETHAU PWYSIG. SWBNDTD. 10, Morgan Street, Pontypridd, ——— Med'i 3, 1887. ANWYL SYR,-Mae yn bleser inswr genyf eich bysbysu fod eich QUININE BITTERS wedi gwneyd rbyfeddodau i mi. Ar ol dioddef oddiwrth wendid am ddwy flyn- edd, a methu cael unrhyw gyn- orthwy, gwnes brawf ar eich meddyginiaetli chwi. Ar ol eym- eryd tair potelald cefais lwyr jaoh. ad. Gellweh wneyd unrhyw ddefnydd a fynoch o'r llytnyrhvvn, Wyf, yr eiddoob yn gywir, GEoRGE MEREDITH, Postman. POENAD 46. Mortimer Road, Canton, Cardiff. Gorph. 28ain, 1838. YN MR. GWILYM EVANS, Anwyl vu on-KTt Syr,—Mae yn bleser genyf dystio YR COJ-jlt. j effeithiau rhyieddol eich QUININE BITTERS, yr hwn a wymerais ar gymeradwyaeth Mr. Parsons, 205, Severn Road, Can- ton. Yr wyf yn di-a diolchgar iddo ef a chwithau am y feddygin- iaetb ragorol hon, a gyda diolch- garweh yr wyf yn tystio fv, mod yn berson gwabanol hollol ar ol cymeryd eich QUININE BITTERS. Bum yn dioddef yn hir oddiwrth boenau mawr yn fy ochr, a gwer4 did a diffyg archwaeth at fwyd, ond yr wyf yn.awr yn rhydd oddi- wrth bob un o onynt. Bu fy mab hefyd am ysbaid hir yn feithyr i'r un poenau, ond ar 91 cymeryd cwrs o'r QUININE BITTERS nid yw wedi cael yr ymosodiad lleiaf. Yr wyf, gan hyny. yn galonog gymeradwyo y QUININB BITTERS i bawb yn dioddef oddi- wrth yr un afiechyd. Yr eiddoch yn ddiolcligar, DAVID THOMAS. QUININE BITTERS GWILYM EVANS. QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Gwelir fellv fod y Quinine Bitters byn yn Feddyginiaeth Anmhrisiadwy. Gofyniryn ami, "Pafodd y gall rhyw un feddyginiaeth fel Quinine Bitters Gwilvm Evans wella cynifer o wahan- ol glefydau, megis y Pruddglwyf, lseider Ysbryd, a'r rhestr a enwir uchod?" Ceir areb syml i'r gofyniad yn y ffaith fod y nifer amlaf o ddoluriau yn tarddu o ryw un achos, naill ai o gylla anmharus, neu oher- wydd fod y gwaed yn wan ac anmhur. Y mae QUININE BITTERS GWILYM EVANS, trwy gryfhau y cylla, a phuro y gwaed, yn taro at wraidd y drwg, ac yn gosod prif ffynonellau bywyd ac iechyd mewn trefn a gwaith adnewvddoi, ao mae'sr olefyd, dan ba enw bynag ei gelwir, yn diflanu. Gellir caei Quinine Bitters Gwiiym Evans yn rhad trwy y post am y prisiau uchod oddiwrth y gwnenthllrWYr: QtTi'N-INE BITTERS MANU- FACTURING CO LTD., LLANELLY, SOUTH WALES at tiii Dymunwn alw sylw in darllenwyr, eohebwyr, a dosbarth- wyr at y cyfnewidiadau canlynol sydd wedi eu gwneyd mewn cysylltiad A dygiad allan Y LLAN. 0 hyn allan cyfeirier :— NEWYDDION LLEOL A HYSBYSIADAU fel y canlyn THE EDITOR. LLAN Office, „, St. Mary Street, Cardiff. BARDDONIAETH:— Rev. N. THOMAS (Marlais), The Vicarage, Llanddarog, Carmarthen. CYFANSODDIADAU, YSGRIFAU, A GOHEBIAETHAU cyhoeddus a chyfrinachol, &c., ynghyd a Llyfrau i'w hadolygu:— Rev. LL. M. WILLIAMS, The Vicarage, Beaufort, Mon. Dylai yr oil fod mewn llaw ddim yn ddiweddarach na boreu ddydd Mawrth. DALIER SYLW.—Oherwydd prinder gofod nis gallwn addaw gosod i fewn ysgrifau meithion; a chan fod nifer ein goheb- wyr caredig mor lliosog, erfyniwn arnynt fod yn fyr a chryno. Rhoddir y flaenoriaeth bob amser i adroddiodau a newyddion Ueoi. Buasai yn dda gan y Cyhoeddwyr benodi dosbarthwyr i werthu Y LLAN lie had oes rhai eisioes. Am y telerau anfoner i'r swyddfa. TOMOS CANOL OED.—Ofnwn mai drwg wnai ddeilliaw oddiwrth eich llythyr pe b'ai i ni ei gyhoeddi. Nid ydym yn eefnogi taro'r pared er mwyn i'r wal glywed," oherwydd os taro o gwbl gwneler hyny, ya dywed y Sais, straight from the shonldar." Os y teimlwn ein bod yn pleidio'r gwir, nid oes arnom ofn eiarad yn eglur; felly em hunig reswm dros wrthod eich hysgrif ydyw yr un uchod. Gobeithio y bydd i chwi gyd weied q ni. ALCANWR (Craigtrebanws).-Y mae yn dda genym bob amser gyfarfod a. chyfaill newydd, er nad ydym drwy hyn yn meddwl llai am ein hen gyfeillion. Goddef- wch i ni roddi gair bach o gyngor i chwi fel goheb- ydd newydd. Peidiwch ffromi os y bydd i ni, o dan bwys amgylchiadau anorfod, dalfyrn nen newid ych- ydig weithiaa ar eich hadroddiadaa. Gwendid neill- dnol yn y mwyatrif o ohebwyr ydyw pwda "08 y gwneir byn. Peidiwch d:flasu ar y gwaith; daliwch ati. Yr ydym yn rhoddi croesaw calonog i chwi. COLLIF.R.-Fally chwithan.

CYFEIRIADUR ESGOBAETHOL TY DDEWI AM 1889. 0 BRYD i bryd, fel y mae un flwyddyn yn dilyn y llall, cyhoeddir adroddiadau blyn- yddol gan wahanol gymdeithasau yr Eglwys yn gosod gerbron y byd y gwaith a ddygir ymlaen ganddynt. Daw y rhai hyn o'n blaen yn annibynol y naill ar y Hall, ac un canlyniad o hyn ydyw, pin bod fel Eglwyswyr unigol yn fyr o syniad cymwys a theilwng o'r gwaith enfawr ag y mae yr Eglwys, yn Haw Duw, yn alluog i'w wneyd er lies i ddynoliaeth. Y mae llawer o'r cymdeithasau rhagorol hyn o nodwedd gyffredinol mor belled ag y mae eu cyfan- soddiad yn myned, ac y mae eu gwaith a'u dylanwad, yn ganlynol i hyn, yn gyffredinol hefyd. Ar y Haw arall y mae nifer o honynt o natur esgobaethol, a'u gwaith a'u heffeith- ioldeb yn gyfyngedig i'n hesgobaethau. Fel hyn, anmhosibl ydyw ffurfio amgyffrediad cywir o'r daioni sydd yn deilliaw oddiwrth- ynt fel cydalluoedd. Pan y cyhoeddwyd Blwyddlyfr s wyddbgol yr Eglwys, gwnaeth- pwyd llawer tuag at gyfleu syniad dyladwy o helaethrwydd a mawredd y peirianwaith Eglwysig. Y mae y cyhoeddiad rhagorol hwn, er yn ei fabanaod, wedi llwyddo i agor llygaid nid yn unig ein caredigion, ond hefyd ein caseion, i weled mor amrywiol, dylanwadol, a bendithiol ydyw ymdrechion yr Eglwys i gwblhau ei chenadwraeth dros DDUW ar y ddaear. Yn ychwanegol at yr adroddiad a'r cof- I nodion uchod, llenwir lie pwysig ac arbenig gan y cyhoeddiadau hyny a adnabyddir fel Cyfeitiaduron neu gof-lyfrau blynyddol ein gwahanol Esgobaethau. Mae y rhai'n bellach yn anhebgorol angenrheidiol, ac yn ganlyniad naturiol o fywyd adnewyddol yr Eglwys. Mae o'n blaen fel yr ydym yn ysgrifenu engraifffc ragorol o'r cyhoeddiadau gwerthfawr dan sylw, sef y Saint David's Diocesan Directory with Calender." Yn allanol, neu mor belled ag sydd a fyno'r cyhoeddwyr a'r llyfryn, mae y Cyfeiriadur yn bobpeth ag y dylai fod. Mae ei ddiwyg yn Eglwysaidd, ac os yr eithriwn y tudalen- au hysbysiadol rhwng y rhan gyntaf o'r llyfr a/r ail ran, nis gellir cael ynddo yr un bai. Nid oes dim yn gysegredig yn ngolwg yr hysbysydd y dyddiau hyn—ar bob drws a phared, ac ar bob tudalen mewn llyfr, os yn bosibl, dengys ei hun. Am yr hysbys- iadau hyn, er eu bod allan o le yn y man lie maent, dymunem ddweyd eu bod yn hynod chwaethus. Yn ngwyneb y ffaeledd yma y mae swyddfa Mri. SPURREIL A'I FAB wedi gwneyd ei gwaith yn hynod o dda, ac y mae argraffiad y llyfr yn adlewyrchu cryn lawer o glod ar y cyhoeddwyr. Yr ydym wedi idarllen y Cyfeiriadur gyda gofal, a theg yw dweyd ein bod yn ystyried fod y pwyllgor, o dan olygyddiaeth pa un y cy- hoeddir y llyfr, wedi gwneyd ei waith mewn dull tra chanmoladwy. Gosodir wmbredd o neithiau |p Baen y darllenydd, ond ni theimlir unrhyw anhawsder wrth eu darllen, am fod trefniad y llyfr mor rhagorol. Mae y gwahanol daflenau wedi eu parotoi gyda chymaint o ofal fel y mae yn hawdd nid yn unig i weled sut y saif yr Esgobaeth yn bresenol, ond hefyd i gydmaru y presenol gyda'r gorphenol_, a thrwy hyny i weled y llwyddiant sydd wedi dilyn ymdrechion yr Eglwys yn Esgobaeth Ty Ddewi yn ystod y blynyddoedd diweddaf. Nis gallwn siarad yn rhy uchel am lafur a gallu y pwyllgor golygyddol. Mae wedi gwneuthur gwasan- aeth i'r Eglwys yn gyffredinol drwy osod y wlad mewn meddiaut o'r wybodaeth werth- fawr sydd yn gynwysedig yn y Directory. Teimlwn yn sicr y bydd llawer o'n dar- llenwyr unieithog yn ddiolchgar i ni am ddyfynu rhyw ychydig o ffeithiau o'r Cyf- eiriadur er eu budd hwy, ond, cofier, nis gallwn wneyd cyfiawnder a'r llyfr tufewn i derfynau ein gofod. Haedda y rhestr o blwyfi ac offeiriaid (tud. 86—131) sylw neillduol. Yn y daflen hon ceir, ymhlith pethau eraill, y nifer o blant ac ysgol- heigion sydd yn mynychu yr Ysgolion Cenedlaethol a Sabbothol yn yr Esgobaeth. Fel rheol gellir dweyd nad oes achos cywilyddu o'a plegid. Pan yr ystyriom mor eang ydyw Esgobaeth Ty Ddewi, ac mor wledig ydyw rhanau o boni, mae yn y daflen hon lawer iawn sydd yn achos llawen- ydd i gyfeillion yr Eglwys. Gresyn fod di- ofalwch rhai offeiriaid yn anurddo y daflen, oblegi4 poenus i'r eithaf ydyw dyfod ar draws No return" yn awr ac eilwaith wrth fyned drwy y rhestr. Gobeithio fod I ffon gnwpa yr Arglwydd ESGOB yn ddigon hir i ddyfod o fewn cyrhaedd i'r offeiriaid hyny yn yr Esgobaeth ydynt yn rhy segur i ddanfon yn ol atebion parthed i'w plwyfi pan yr ymofynir am danynt. Buasai yn dda genym weled Esgobaethau eraill yn dilyn Ty Ddewi yn hyn drwy gyhoeddi yn flynyddol ystadegau tebyg i'r rhai a geir yn y daflen hon. 0 dan y penawd Expendi- ture, from Donations and Subscriptions, on Buildings and Endowments in the yeais 1885-1888 inclusive," rhoddir ffeithiam sydd yn haeddu astudiaeth drwyadl. Dyma. gneuen galed i'r Dadgysylltwyr i'w thori. Mewn pedair blynedd y mae Eglwyswyr Ty Ddewi wedicasglu a gwa-io ar adeiladau a gwaddoliadau dim llai na £ 120,842. Rhoddwyd y swm hwn yn wirfoddol i'r Eg- lwys gan iei phlant, a "hyny ynghanol bloeddiadau y Dadwaddolwyr sydd bryd ar anrheithio yr Eglwys. 0 dan lyw- yddiaeth eu HESGOB galluog a diwyd yn mlaen yr elont hyd nes y llwydd- ant i ddwyn yr Eglwys yn ben- moliant yn eu plith. Ar tudalen 165- ceir nifer y conffirmiedig bob blwyddyn oddiar 1877. Yn y flwyddyn hono derbyn- iodd naw cant a phedwar-ar-hugain yr ordinhad. Yn 1888, y mae eu rhifedi wedi chwyddo i dair mil a dan. Gyda pharch- edig ofn gofynwn i'r 11 Dr." SAUNDERS, 0 Abertawe, pa fodd y gellir cyfrif am y ffigyrau hyn yn unol a'r egwyddor an- nheilwng a fabwysiedir ganddo i egluro cynydd ein haddoldai a'n heglwysi. Atebed y Dr. (Americanaidd) hyn y tro nesaf yr ymfflamycha ar uchelfanau Radicaliaeth Cymru Fydd. Buasai yn dda genym pe y gallasem roddi dyfyniadau helaeth o'r rhan yma o'r Cyfeiriadur gerbron ein darllenwyr ond rhaid atal. Cyn terfynu ein hadolyg- iad, dymunem gyfeirio yn arbenig at Adroddiad Cronfa Abertawe a Dwyrein- barth Gower er Lledaenu yr Eglwys." Y mae chwyldroad perffaith wedi cymeryd He yn y rhan hono o'r Esgobaeth sydd o dan ddylanwad Pwyllgor y Gronfa uchod. Hyd yn ddiweddar yr oedd cymydogaeth Aber- tawe yn un o fanau gwanaf yr Eglwys yn Nghymru. Erbyn heddyw y mae un Eglwys ar ol y Hall wedi ei hadeiladu, ac y mae anialwch Abertawe yn dechreu blodeuo fel y rhosyn. Nid rhyfedd fod disgyblion Cymru Fydd ar eu hymweliad yn ddiweddar a'r dref wedi danfon am y proffwyd Calfin- aidd sydd yno i felldigo Israel. Mewn tua. deuddeg canolbwynt y mae y Pwyllgor ar waith neu wedi bod yn gweithio. Y mae eisoes yn medi ffrwyth ei lafur, ac y mae mynych ymweliadau yr EstaoB a'r ardal, ynghyd a gwaith egniol yr Eglwyswyr lleoi, yn lien a lleyg, yn prysur sefydlu yr Eglwys yn serchiadau y bobl. Wrth ddwyn ein sylw- adau i ben llongyfarchwn ein brodyr yn Nhy Ddewi ar yr agwedd iachusol sydd i'w weled ar yr Eglwys, a diolchwn yn wresog i gasglwyr diwyd a galluog y Cyfeiriadur Esgobaethol am y gwasanaeth y maent wedi ei wneyd i'r Eglwys yn gyffredinol drwy gyhoeddi blwyddlyfr mor ardderchog a. champus. 0 ran diwyg, trefn, a natur ei gynwysiad nid oes eisiau ei well.

CLADDEDIGAETH MR. BRIGHT, A.S. Dydd Sadwrn hebryngwyd gweddillion y gwlad- weinydd enwog, Mr. John Bright, i le ei hir gartref yn mynwent Oapel y Crynwyr, yn Rochdale. Yr oedd cryn lawer o ddarpariadau wedi cael eu gwneyd yn yr heolydd mewn disgwyliad am ymweliad Iliaws o bobl o bob cyfeiriad i dalu y deyrnged olaf iddo. Yngynar yn y dydd cyrhaeddodd miloeddo gynrychiolwyr o wahanol ranau o'r wlad, ac yr oedd yr heolydd yn llawn iawn oriau cyn amser yr or- ymdaith. Yr oedd barricades wedi cael en gosod ar hyd yr heolydd er cadw owrs i'r orymdaitb, ao yr oedd pot masnachdy a siop yn gauedig. Yn gynar yn y dydd yr oedd amryw o wladweinwyr a dynion cyhoeddus eraill wedi cyrhaedd, ao yn eu plith yr oedd y Cadfridog Gardiner yn cynrychioli y Frenhines, ac yn dwyn plethdorch ysblenydd oddi wrth ei Mawrhydi. Sylwyd hefyd fod yn bresenol; Mr. Joseph Chamberlain, A.S., Syr George Trevelyan, A.S., Mr. Arnold Morley, A.S., Mr. Edward Leatham, Mr. Jesse Collings. A.S.. Mr. Alderman Williams, A.S., Mr. Alderman Kenrick, A.S., Syr Wilfred Lawson, A,S., Maer Mancesnion (Mr. Alderman W. Batty), Alderman Syr J. J. Harwood, Mr. Herbert Gladstone, A.S., Syr William Plow- den, A.S., a Mr. William Rathbone, A.S. An- fonwyd hefydj blethdorch ysblenydd oddiwrth y Tywysog a Thywysoges Cymru. Yr oedd rhai miloedd o bobl wedi cael pasio trwy yr ystafell lie y gorweddai y corph ynddi yn ystod y boreu a'r diwrnod cynt. Yr oedd y tyrfaoedd wedi ymgasglu ymhob cyfeiriad, ac nid oead unrhyw le mantoisiol i'w weled nad oedd wedi cael ei feddianu, Yr oedd nifer mawr o gynrych- iolwyr cymdeifchaaau a sefydliadau cyhoeddus wedi ymgynull yn y fynwent. Yr oedd yr bin yn lIed. gymysglyd, ond oddeutu haner y dydd cliriodd ychydig, tra y daeth yr orymdaith i'r golwg yn ymyl y ty. Yr oedd yn cyraedd tua milldir o hyd, a- blaenorid gan y dirprwywyr a'r cynrychiolwyr, tra. yr oedd agos i ddwy fil o weithwyr yn rhodio yn llinell bob ochr j'r cerbydau y rhai a gynwysenty teulu a'r prif alarwyr. Aethpwyd trwy y seremoni mewn modd syml. Wedi cael gweddi fdr gwnaed ychydig sylwadau gan y Prifathraw Lean, o Goleg Ackworth. At ol hyn aetbpwyd i'r capel, Ile y oafwyd anerchiad cyffelyb. Gadawyd y bedd yn agored byd ddydd Llun, a bu miloedd lawer yn ymweled We lIe er cael yr olwq olaf ar arch yr areithiwr enwocaf a welpdd Prydain erioed.